F
I
E
T
S
V A
K
A
N
T
I
E
M
E
T
K
I
N
D
E
R
E
N
Ierland
Langs de kale kust van The Burren TEKST EN BEELD: ARJAN KRUIK
Fietsen met kinderen in Ierland? Maar het is daar toch te heuvel- en vooral regenachtig? En dus niet echt een bestemming om met kinderen te fietsen? Toch wel. Redacteur Arjan Kruik fietste met zijn gezin een week door het westen van Ierland en ontdekte dat het met beide - de heuvels en de regen - wel meeviel. Zowel pa en ma als de kinderen hadden een topweek.
kan ze moeilijk al die tijd uitbesteden... Sebastiaan gaat op z’n eigen fiets, daarover geen discussie. Maar wat met Berber? Een kinderaanhanger of een aanhangfiets? We kiezen voor het laatste; het zitten in een karretje voor een dametje van vier is tè passief, denken we. Ze kan immers zelf al fietsen en op zo’n aanhangfiets kan ze lekker meetrappen. Of niet, als haar pet daar niet naar staat.
De wens om naar Ierland te gaan was er al langer. Maar het is er simpelweg nooit van gekomen om ernaartoe te gaan. Tot afgelopen voorjaarsvakantie, als onze kinderen - vier en tien jaar oud en sinds dit jaar dus allebei op de lagere school - twee weken lang vakantie blijken te hebben. En als je dan béiden werkt, ben je eigenlijk min of meer verplicht vakantiedagen op te nemen. Immers; wat dán te doen met het nageslacht, twee weken lang? Je
Georganiseerde reis De reis doen we niet op de bonnefooi. Natuurlijk, wie dat wil kan dat makkelijk doen. Route bepalen, accommodaties reserveren, tickets kopen. Maar aangezien wij heg noch steg kennen in Ierland lijkt het ons handiger een specialist op het vlak van fietsvakanties met kinderen in te schakelen. Via Ierland Toerisme in Amsterdam worden we gewezen op Cycle West. Deze organisatie is gespecialiseerd
XX BIKE & TREKKING
in op maat gemaakte fietsreizen in het westen van Ierland. Ze doen tachtig procent van hun business in de bergachtige streek Connemara, ten noorden van de stad Galway. Het overige deel van hun klanten verkent de streek The Burren, ten zuiden van Galway. Fidelma Ray, eigenares van Cycle West, adviseert die laatste streek voor gezinnen die met kinderen willen fietsen. Heuvelachtig, maar niet tè, bezaaid met bezienswaardigheden en met een uniek landschap. Dat laatste behoeft misschien wat uitleg. The Burren heet niet voor niets zo. De naam is afgeleid van het Ierse woord ‘boireann’ en dat betekent zoveel als ‘grote rots’. En rotsachtig is The Burren. In eerste instantie werd het landschap gevormd door de ijsmassa’s die in de laatste ijstijd geheel NoordEuropa bedekten. Toen de gletsjers zich aan het eind van de ijstijd terugtrokken bleef een gladgepolijst rotslandschap over, bezaaid met zwerfkeien die
Zonnetje van opzij, een flinke bries van achteren. Kortom, de perfecte omstandigheden om maximaal te genieten van de Coast Road die tussen de oceaan en de rotsmassa’s van The Burren naar het noorden slingert.
de gletsjers op hun terugtocht naar het noorden achtergelaten hadden. Met het warmer worden van het klimaat kreeg vegetatie weer een kans, wat er uiteindelijk in resulteerde dat Ierland bedekt werd door uitgestrekte wouden. Totdat de eerste mensen zich weer in Ierland vestigden. De ontbossing die in prehistorische tijden begon en in historische tijden voortduurde was er de oorzaak van, dat de dunne toplaag van de heuvels in The Burren wegerodeerde. Wat overbleef was kale rots. Daarmee was het vormingsproces van The Burren nog niet voorbij. Onder invloed van wind en regen - de zuren in regenwater lossen de kalksteen langzaam maar zeker op - transformeerden de kale heuvels in een bizar maanlandschap van doorgroefde rotsmassa’s en ruige steenvalleien. Kijk even op Google Maps. Met een blik vanuit een satelliet is de naaktheid van het landschap het best zichtbaar.
Van B&B naar B&B Terug naar het fietsen. Fidelma Ray heeft voor ons een zesdaagse tour uitgestippeld, van B&B naar B&B, met als highlight een bezoek aan de Aran Islands, vlak voor de kust van The Burren. Op vliegveld Shannon worden we ’s ochtends vroeg opgepikt en naar het plaatsje Kinvara gebracht, aan de noordoostkant van The Burren. Een etappe ligt deze eerste dag niet in het verschiet. In plaats daarvan hebben we de middag om onze fietsen op orde te brengen en op de fiets de omgeving te verkennen. Geen overbodige luxe, want links rijden is geen sinecure! Natuurlijk, het lijkt simpel, maar júist als je denkt dat je het weet ga je de fout in (zoals we later meermaals zullen ervaren). Volgens Fidelma Ray is dé must see van Kinvara Dunguaire Castle en dat lijkt ons een mooie start van de vakantie. En dat is het! Het blijkt om een
towerhouse uit de zestiende eeuw te gaan, inclusief wenteltrappen, kantelen en spannende verhalen. En al dat trappen klimmen is gelijk een mooi excuus om na het kasteelbezoek de Ierse keuken eens uit te proberen. Op de gok lopen we Keogh’s binnen, één van de vele lokale pubs. ‘Bar & Restaurant’, staat er op de gevel. Wat ons betreft meer bar dan restaurant, totdat we de borden op tafel krijgen. Dat is goed eten zeg! De plaatselijke vissoep - seafood chowder noemen ze die - gaat er samen met een zoetig bruinbrood - brown bread - tot de laatste druppel in. Alleen de Guinness die erbij geschonken wordt - we zijn tenslotte in Ierland - valt minder in de smaak. Het is bijna vloeken in de kerk, zeker nu dit legendarische Ierse biermerk z’n tweehonderdvijftigjarige bestaan viert, maar de bruine vloeistof heeft wat ons betreft een nogal slappe smaak met een bittere afdronk. Vast een kwestie van wennen... BIKE & TREKKING XX
“De Cliffs of Moher zijn een attractie van formaat. Wel goed vasthouden, want de zoute oceaanwind knalt met volle kracht over de balustrades en menig Amerikaan verliest z’n pet.”
XX BIKE & TREKKING
Snoeiharde tegenwind Op dag twee moeten de pedalen wat serieuzer rond. We krijgen een roadbook mee met het traject van die dag. Eindbestemming is Corofin, een kilometer of dertig naar het zuiden. Als we wegrijden is het droog, maar daar is eigenlijk alles mee gezegd. Er staat een snoeiharde wind, eerst van opzij, later recht van voren. Gelukkig loopt de door Fidelma uitgestippelde route naar Corofin niet door, maar langs de bergen. We zien ze wel, maar voelen ze niet. Gelukkig niet, want we hebben aan de stevige zuidwester onze handen vol. En we willen ook nog energie overhouden om te genieten van het landschap, eerst nog groen, later kaal en stenig. Halverwege lassen we een stop in. Niet zomaar, maar bij een oud klooster met de naam Kilmacduagh. Ruïnes in leeftijd variërend van oud (13e eeuw) tot erg oud (11e eeuw) tot heel erg oud (7e eeuw) staan op steenworpafstand van elkaar. De karakteristieke Keltische kruisen op de begraafplaats ontbreken niet, het meest opvallend is echter de smalle, hoge en meer dan duizend jaar oude toren, door de monniken van Kilmacduagh gebouwd als bescherming tegen de Noormannen, die in die jaren een ware plaag waren voor de Ieren. Vandaar ook, dat de ingang van de toren ruim zes meter boven de begane grond ligt. Bij een inval van de Scandinavische heidenen verschansten de monniken zich met hun kostbaarheden in de toren en trokken de ladder omhoog. Het mocht overigens niet baten. De Vikingen slaagden erin één van de gigantische stenen uit de voet van de toren te slopen en stookten eronder een vuurtje. Daarmee veranderde de toren in een enorme schoorsteen en werden de vrome monniken letterlijk uitgerookt. Kort na Kilmacduagh is er - als we een gebied met limestone pavement bereiken - van groen nauwelijks meer sprake. Ook hier, aan de voet van de heuvels, hebben ijs, water en wind hun vormende werk gedaan en is de ondergrond tot zover het oog reikt met immense kalkstenen plavuizen bedekt. Hier heeft de natuur de strijd verloren, lijkt het. Het tegendeel is waar. Geen enkele regio in Ierland kent zo’n rijke biodiversiteit als juist deze kalksteenvlakten. Alpine, mediterrane en poolplanten vinden zij aan zij beschutting in de spleten en gleuven die de steenplaten doorsnijden. De B&B’s onderweg zijn even wennen. Althans, voor ons, want we hebben nauwelijks ervaring met B&B’s en dan is het toch wel raar om min of meer bij mensen in hun eigen huis te gast te zijn. Overigens; het is een voornamelijk prettige ervaring. Gastvrouw Mary Shannon van B&B Country House in Corofin is enorm gastvrij en verwent ons de volgende morgen met een overdadig ontbijt. Uiteraard met een flinke bak traditionele Ierse porridge. Of dat smaakt, zo’n bak gekookte graan? Ach, laten we het zo zeggen: je schijnt er goed op te fietsen. Het routeboek van de derde dag geeft de Cliffs of Moher als eindbestemming aan, aan de Atlantische kust. Richting zuidwest, pal in de wind, die inmiddels tot stormkracht is aangewakkerd. Oftewel:
Linksboven: Er is geen brochure over het westen van Ierland waar de Cliffs of Moher niét in staan. Als je real live op de rand van de loodrechte klippen staat, begrijp je waarom: dit is indrukwekkend! Linksonder en pagina rechts: Wie niet van oude stenen houdt kan beter niet naar The Burren gaan. Het gebied ligt er vól mee! Eerst passeren we het Kilmacduagh klooster met een vluchttoren uit de tiende eeuw, later bezoeken we nog het Keltische ringfort Caherconnell uit de vijfde eeuw (foto rechtsboven) en een hunebed bij Poulnabrone dat al ruim 4500 jaar oud is (foto rechtsmidden). En waar je ook komt, altijd is de Atlantische Oceaan in de buurt (foto rechtsonder).
ook meetrappen in de afdaling, want windkracht en zwaartekracht heffen elkaar zo goed als op. Sowieso is het op deze tweede etappe wegens het heuvelachtige terrein harder trappen dan gisteren. De kleine Berber zit lekker op haar aanhangfietsje, maar echt meetrappen zit nog niet in haar systeem. Wel lekker rondkijken en honderduit kletsen. En hoewel we met lichte bepakking rijden, kost het meetrekken van de aanhangfiets zó twee versnellingen extra. Echt lang zitten we trouwens niet op de fiets, want al na een kilometer of twaalf houden we stil in Kilfenora. Allereerst om even op te warmen bij een grote kom carrot soup met brown bread, daarnaast om het Burren Centre te bekijken. Hier is de geschiedenis van The Burren in beeld gebracht, vanaf het ontstaan van de kalksteenplateaus in de oertijd op de bodem van een verdwenen oceaan tot het heden. Een mooie tentoonstelling. Sebastiaan en Berber hebben het prima naar hun zin en ook wij worden weer wat wijzer over de omgeving waarin we fietsen. Ook buiten is genoeg te zien. Het Burren Centre ligt naast Kilfenora Cathedral, een plek die vooral beroemd is vanwege de exceptioneel grote middeleeuwse Keltische kruisen - high crosses - die hier opgesteld staan. Na Kilfenora hebben we nog zo’n vijfentwintig kilometer te gaan richting Cliffs of Moher. Veel krijgen we niet mee van de route, want de wind heeft inmiddels gezelschap gekregen van regen. Ingepakt in regenjacks en -broeken - vanwege de kou moeten zelfs de handschoenen aan! - trappen we de kilometers moeizaam onder ons weg. Nog zin om op metershoge klippen te gaan staan? Niet echt. We slaan ze vandaag even over en nemen een shortcut naar de B&B in Doolin. Geen slechte keuze. Koud maar voldaan zakken we daar weg in een paar lekkere stoelen voor de open haard. Glas lager erbij, mooie pot schaak spelen met mijn zoon, genieten. Dag vol attracties De volgende dag giert de regen niet meer horizontaal langs de ramen. Er staat een waterig zonnetje en de wind lijkt iets in kracht afgenomen. Niet genoeg, want Fidelma Ray meldt ons ’s morgens vroeg dat de geplande oversteek naar de Aran Islands niet door kan gaan. Wegens de hoge golven in het haventje van Doolin kan het pontje niet uitvaren. Als we op de fiets koers zetten naar de Cliffs of Moher begrijpen we die veerbootkapitein wel; buiten, op Doolin Point, zien we de golven huizenhoog breken op de riffen voor de kust. Imposant, dat zeker, maar je wilt daar niet zitten met een bootje. Het tochtje naar de klippen van Moher is niet ver, een kilometer of zeven. Maar wel heuvelopwaarts en pal tegen de wind in. De Cliffs of Moher zijn een attractie van formaat; de touringcars rijden af en aan. Begrijpelijk, want het uitzicht over de klippen is indrukwekkend. Wel goed vasthouden, want de zoute oceaanwind knalt met volle kracht over de balustrades en menig Amerikaan verliest z’n cap. ’s Middags pakken we een andere lokale attractie mee. Een die minder massaal is, maar minstens zo indrukwekkend: Doolin Cave. In deze op ruim 180 meter diepte gelegen grot bevindt zich de grootste stalactiet ter wereld. Werkelijk een immens apparaat, dat op imponerende wijze aan de bezoekers van de grot getoond wordt. In het pikdonker leidt een gids de bezoekers vanuit een smalle tunnel een grotere ruimte in. Je voelt en hoort dat je een grot betreedt, maar hóe groot is totaal niet in te schatten. En dan gaat ineens het licht aan. Klabam! Daar hangt ’ie dan in het licht, the great stalactite. Het komt zo op papier wat kermisachtig over, maar als je erbij staat is het werkelijk adembenemend. We sluiten de dag af in Gus O’Connor’s Pub en hebben een topavond. Op het Ierse eten zijn we nog steeds niet uitgekeken - het is een smakelijke Irish stew deze keer - en ook de Guinness gaat er steeds beter in... BIKE & TREKKING XX
XX BIKE & TREKKING
Op de voorlaatste fietsdag laten we de Aran Islands voor wat ze zijn. We verzetten de koers naar het noordoosten. Heerlijk, eindelijk de wind in de rug. En een zonnetje boven ons hoofd. Het slechte weer van de afgelopen dagen heeft nu echt bakzeil moeten halen. Dat komt goed uit, want de kustweg naar Ballyvaghan staat op het programma. Ruim dertig kilometer trappen met aan de linkerhand de oceaan en rechts de kale rotspartijen van The Burren. Niet meer, niet minder. Want hoewel we een local in O’Connor’s Pub gisteren nog hoorde vertellen dat ‘it looks like the moon up there’, het is wel een bijzondere ervaring, al die kale rotsen en de oceaan die er onophoudelijk tegenaan beukt. En het fietsen is een feest. Trappen is bijna niet nodig, de wind doet het meeste werk. En zo rollen we aan het eind van de middag Ballyvaghan binnen, een kustplaatsje aan de noordkant van The Burren dat in de beschutting van Galway Bay ligt. Verder niks bijzonders meegemaakt. Of toch wel eigenlijk. De lunch genoten we bij Bridie, een oud dametje in Dolphin’s Cove bij Fanore, dat haar pensioentje aanvult door passanten Linksboven: En als het dan ophoudt met regenen en de lucht helemaal opentrekt, is het volop genieten geblazen. Linksonder: Een echte tip voor liefhebbers van een bruisend uitgaansleven is de studentenstad Galway. Overigens, het hotel is het blauwe pandje op de achtergrond. Je kan het slechter treffen. Rechtsonder: Een echte Burren must see is Doolin Cave, met de grootste stalactiet ter wereld.
I
N
F
O
Fietsen Ieren zelf zijn niet zulke fietsers, maar wat ons betreft is Ierland een goede bestemming voor vakantiefietsers. Natuurlijk, het weer werkt niet altijd mee, maar de buien zijn meestal maar van korte duur. Een vlakke polder is het eiland niet, dus een fiets met voldoende versnellingen is een must. Ruwweg kan je stellen, dat de westkust het meest berg- of heuvelachtig is en het binnenland relatief vlak.
in haar eigen piepkleine huiskamertje (met ocean view) een lunch aan te bieden. Geen fancy eten, gewoon een kop groentesoep, boterhammen met kaas en een kop sterke oploskoffie. Ook dat moet je meegemaakt hebben. De heuvels in Ook de laatste dag laat de zon zich volop zien. Fijn, want we hebben een flink stuk fietsen voor de boeg, in een lange lus via het zuiden van Ballyvaghan naar Kinvara, de startplaats. Dan is het cirkeltje rond. De afstand valt op zich wel mee, iets van veertig kilometer, maar het is het traject met de meeste beklimmingen van de week. Net als de voorgaande dagen is het niet alleen fietsen, maar ook kijken. Sterker; we kijken voor ons gevoel meer dan we fietsen. Dat begint al als we - nog maar net uit Ballyvaghan vertrokken - alweer halt houden bij een Middeleeuws towerhouse. En al gaande volgen nog een roofvogelopvangcentrum (spannend), een Keltisch ringfort (Caherconnell, oud) en een hunebed (Poulnabrone Dolmen, nog ouder). Zaken overigens die we zien omdat ze vlak langs de weg liggen. Wie even de moeite neemt om van de hoofdweg af te gaan en er een beetje oog voor heeft, ziet ze werkelijk overal. Vooral de vroeg-middeleeuwse ringforten zijn ruim gezaaid. Het schijnen er in The Burren ruim 450 te zijn. Dat is zo’n beetje één fort per vierkante kilometer. Steen genoeg in de regio, maar toch erg knap hoe de zonder cement gebouwde, metersdikke muren de tand des tijds doorstaan hebben. De forten
voor je fiets. Op de terugreis hadden drie van de vier meegenomen fietsen schade. Treinen en varen kan ook, maar kost aanzienlijk meer tijd, zeker als je aan de westkust wilt fietsen. Kijk op www.treinreiswinkel.nl. Ook de auto is een optie. Eerst naar Cherbourg in Normandië, dan met de boot een nachtje varen naar Rosslare aan de Ierse oostkust.
zijn overigens geen forten in de strikte zin van dat woord, maar ommuurde boerderijen waar een gehele familie plus alles wat daarbij hoorde verbleef. De houten gebouwen die binnenin stonden zijn reeds lang verdwenen, de ringvormige muren staan er nog.
“Nergens is het verleden zo tastbaar als in The Burren.” Na de forten en de dolmen zijn we op het zuidelijkste puntje van de slinger die onze fietsroute vandaag maakt. De route gaat verder noordwaarts, richting Kinvara. Het einde is in zicht zeg maar, maar voordat het zover is mogen we nog genieten van één van de mooiste wegen van de reis. Smal, glooiend en slingerend gaat onze weg door een stille vallei. Ook op een ruige plek als The Burren staan overal huizen en ben je nergens écht alleen, maar langs deze weg toch wel bíjna. Behalve de weg, de kale rotsen en de soms dichte begroeiing is er verder niets. Prachtig. En als klap op de vuurpijl knalt de weg aan het eind van de vallei slingerend en steil de laagvlakte naar Kinvara in, zodat ook de adrenaline zo aan het eind van de trip nog even lekker gaat stromen. Kortom, een topdag als bekroning van een topweek.
Fietsen B&t had z’n eigen fietsen meegenomen, maar huren is een goed alternatief. Voor wie een georganiseerde reis boekt: een (huur)fiets zit meestal bij de reis inbegrepen.
maar ook een Nederlandse fietsreizenaanbieder als Cycletours (www.cycletours.nl) heeft diverse fietsreizen naar Ierland in z’n pakket. Web www.ierland.nl
Reisorganisaties BIKE & trekking boekte de reis naar The Burren via de lokale specialist Cycle West (www.cyclewest.com),
Routes De afgelopen jaren is een flink aantal routes uitgezet en bewegwijzerd. Een overzicht van alle routes is te vinden op www.ierland.nl. Zit je ruim in je tijd en wil je helemaal Ierland rond? De Nederlandse fietser Paul Benjaminse heeft onlangs het boekje ‘De groene ronde van Ierland’ uitgegeven met daarin 1.300 kilometer fietsroute, inclusief kaartmateriaal (www.cartostudio.nl). Slapen Ierland heeft behoorlijk wat campings en met toestemming van de landeigenaar is wildkamperen ook een optie, maar veruit de meeste fietsvakantiegangers in Ierland maken gebruik van de mogelijkheden bij de Ieren thuis te slapen in een B&B. Daar zijn er honderden van. Vervoer Het snelst ben je er met het vliegtuig. Easyjet vliegt op Belfast en Aerlingus op Dublin en Cork. B&t vloog vanaf Brussel Charleroi met Ryanair naar Shannon. Goedkoop, maar killing
BIKE & TREKKING XX
