LANDSCHAPSFOTOGRAFIE BART HEIRWEG
OVERZICHT 1. 2. 3. 4.
Inleiding Waarom landschapsfotografie? Intieme landschappen Pijlers 1. 2. 3. 4.
5. 6.
Visie Voorbereiding en timing Licht Compositie
Stappenplan Materiaal 1. Statief! 2. Filters 3. Handige gadgets
7. 8.
Locaties Interessante literatuur
WAAROM LANDSCHAPSFOTOGRAFIE?
"A great photograph is one that fully expresses what one feels, in the deepest sense, about what is being photographed" Ansel Adams
INTIEME LANDSCHAPPEN!? Het landschap voor je voeten.
Onderwerp vaak abstract en onherkenbaar. We creëren als het ware zelf het onderwerp, waardoor we een belangrijk deel van onszelf in de foto leggen. Variabele grootte gaande van enkele centimeter tot tientallen meters. Zelden een horizon Onbekende landschappen, geen iconen. Bijna altijd uniek. Een wereld in een wereld
VISIE EN STIJL
"Vision reflects what the photographer truly thinks, feels and believes." Joe Cornish
VISIE EN STIJL Visie: zien Visie is meer dan gewoon kijken. hoe we staan tegenover de wereld / leven / landschap bepaalt onze stijl en wat we visueel aantrekkelijk vinden
Stijl: overbrengen je visie overbrengen moeilijk te omschrijven kan je moeilijk aanleren, komt met ervaring
VISIE EN STIJL
“Beauty is in the eye of the beholder” Margaret Wolfe Hungerford
VISIE EN STIJL VISUELE PRIKKELS
Verbonden met het onderwerp Visuele prikkel, gevoel opwekken Geen visuele prikkel? • Onderwerp niet interessant • We begrijpen het onderwerp niet • We zijn niet in de juiste stemming
Visuele prikkel en begrip essentieel om beeld goed over te brengen.
VISIE EN STIJL HOE KAN JE DE KIJKER PRIKKELEN?
Het menselijk oog kijkt naar een foto en wil onmiddellijk alles begrijpen wat het ziet. Een foto die men snel begrijpt, laat weinig “achter”. Kijker verrassen en aan het denken zetten. – Mysterie opwekken (mist) – Spelen met schaal – Gebruik van licht en schaduwen ‹-› onderwerp dat frontaal belicht is – Abstract
VOORBEREIDING
“Success is what happens when 10,000 hours of preparation meet with one moment of opportunity” Anonymous
VOORBEREIDING Een foto start met een idee Leer een gebied kennen Wandelschoenen aan en op pad Ontdek nieuwe onderwerpen en mogelijkheden
Besteed aandacht aan de positie van de zon: een kompas is daarbij onontbeerlijk
VOORBEREIDING Previsualiseren. Probeer de foto eerst in je hoofd te maken.
Welk type licht? Welke lucht? Welke compositie? Welke periode (‟s morgens of ‟s avonds, seizoen)? Moet er mist zijn om bepaalde zaken te verbergen?
Bepaal composities Na een grondige voorbereiding wachten op het ideale moment om de foto te nemen. Op reis: neem je tijd om een bepaald gebied te leren kennen. Veel reizen, weinig gezien
VOORBEREIDING TOOLS
Topografische atlas/kaart inschatten van de biotoop: bvb. riviertjes, valleien, meren, hoogtelijnen,...
Kompas Internet: KMI (weer en efemeriden), beelden, getijden, ...
VOORBEREIDING KMI, BDB,...
VOORBEREIDING WINDFINDER
VOORBEREIDING GETIJDEN
VOORBEREIDING SITE LINKS Weer
http://www.kmi.be http://www.bdb.be http://www.buienradar.nl http://www.windfinder.com/windreports/windkarte_nl.htm
Getijden http://www.meteo.be/meteo/view/nl/123498-Getijden.html http://getij.frbateaux.net
Zonsopgang/ondergang http://www.meteo.be/meteo/view/nl/123495-Zon+en+maan.html http://www.astro.oma.be/GENERAL/INFO/nzon/zon_2010.html
COMPOSITIE
“Composition is knowing where to stand" Ansel Adams
COMPOSITIE = ordenen van de elementen in de foto. = open vraagstuk met verschillende oplossingen. De fotograaf gaat op zoek naar zijn of haar persoonlijke oplossing. Proberen previsualiseren Oog dichtknijpen Aantal “snapshots” nemen in het veld en kijken of het werkt Kortom: werken op het onderwerp
COMPOSITIE GULDEN SNEDE OF REGEL VAN DERDEN
Vier denkbeeldige lijnen op respectievelijk 1/3 en 2/3 van de hoogte en de breedte. Op die manier ontstaan vier snijpunten. het belangrijkste deel van de compositie situeert zich ter hoogte van één van de vier punten of valt met één van de vier lijnen samen.
COMPOSITIE VOORGROND Voorgrond elementen: geven de kijker een ingangspunt en leiden hem verder de foto binnen. geven diepte aan een foto.
Let op! Balans in de foto steeds behouden! Zorgvuldig uitzoeken: de voorgrond mag niet té prominent aanwezig zijn. Breedhoeklens geeft het beste resultaat, maar let op scherptediepte!
COMPOSITIE LIJNEN Belangrijke rol bij de compositie van een foto: dienen als focuspunt, natuurlijke kaders of scheidingen creëren spanning of sfeer in een foto
Lijnen leiden kijker de foto in en uit. Zorgen voor diepte en dynamiek.
Wekken een bepaald gevoel op bij de kijker kunnen als sterk, rustig, broos,... gezien worden. • De dikke stam van een boom zal krachtig, sterk overkomen. • Golvende lijnen van het Toscaanse landschap illustreren rust.
COMPOSITIE KEEP IT SIMPLE – LESS IS MORE Compositie= grondig overwegen wat wel en wat niet op de foto moet komen. Het oog ziet zeer selectief, maar de camera ziet alles. Te veel verschillende objecten verzwakken de compositie en verwarren de kijker. Eenvoudige foto‟s zijn vaak het krachtigst en het gemakkelijkst te begrijpen door het publiek.
COMPOSITIE KEEP IT SIMPLE – LESS IS MORE
Het vereenvoudigen van de realiteit is een complex proces. Waarom niet gewoon achteraf croppen? Beter dichter gaan of inzoomen!
Probeer de essentie weer te geven en zorg voor orde in de foto. Complexer landschap? zorg dat alle elementen een relatie met elkaar hebben.
COMPOSITIE STANDPUNT EN PERSPECTIEF
Laag bij de grond werken: meer van de voorgrond in de foto betrekken schaal van een voorwerp vergroten
Vanuit de hoogte fotograferen: bepaalde elementen onthullen die anders niet zichtbaar zijn
COMPOSITIE HORIZON
Niet noodzakelijk! Durf de horizon ook weg te laten: Wanneer de lucht weinig aan de foto toevoegt, zorgt deze eerder voor afleiding.
COMPOSITIE HORIZONTAAL vs. VERTICAAL
Horizontaal = gevoel van weidsheid Verticaal = gevoel van diepte Verticale stand: meer “voorgrond” in de foto mogelijk. meer diepte
COMPOSITIE LENZEN
Lenskeuze kan de compositie bepalen Breedhoek vs. tele Fisheye
In- en uitzoomen (of wandelen!) om meest geschikte uitsnede te vinden
COMPOSITIE BEWEGING
Het landschap is constant in beweging. Probeer die beweging te visualiseren in je foto. Bevriezen ‹-› suggestie van beweging
COMPOSITIE Regeltjes zijn hulpmiddelen worden al snel automatismen
Let op! Te veel regels gebruiken, werkt belemmerend! Creativiteit = regels af en toe over boord gooien
LICHT
“Light makes photography. Embrace light. Admire it. Love it. But above all, know light. Know it for all you are worth, and you will know the key to photography.” George Eastman
LICHT Zonder licht geen foto! Landschapsfotograaf: volledig afhankelijk van het licht van de natuur. ‹-› studiofotograaf Licht heeft 2 karakteristieken: Richting (hoek) Temperatuur
LICHT sterke invloed op het artistieke effect van je foto zorgt voor sfeer en gevoel.
Kwalitatief licht is erg belangrijk. beter een eenvoudig onderwerp bij mooi licht dan een overdonderend onderwerp bij slecht licht
Leer de kwaliteit, types en nuances van licht (her)kennen en leer erop te anticiperen. Leer hoe het landschap verandert onder bepaalde lichtomstandigheden.
LICHT TYPES LICHT Horizontaal licht: Onderwerp wordt van bovenaf belicht. Wanneer zon hoog aan de hemel staat. Frontaal licht: Deze vorm van licht geeft het meeste detail in het onderwerp. Wanneer zon laag staat, dus bij zonsopgang –en ondergang. Diffuus licht: Vooral op bewolkte dagen, weinig tot geen schaduwen. Komt vlak over. Zijlicht: Geeft gevoel van diepte en textuur, omdat er schaduwen ontstaan. Wanneer zon laag staat, dus bij zonsopgang –en ondergang. Tegenlicht: Kan gebruikt worden om silhouetten te creëren of om de textuur aan de rand van het onderwerp te accentueren. Weerkaatst licht: Indirect licht. Afkomstig van licht weerkaatst door een ander oppervlak. Bvb. Sneeuw, Grand Canyon.
LICHT ‟s Morgens vroeg en ‟s avonds laat: warm, zacht zijlicht met mooie schaduwen. Wisselvallig weer, met buien en zware wolken: vaak fantastisch licht als de zon even kan doorbreken. Let ook op het spel van licht en schaduw in het landschap.
Bewolkte dagen: diffuus licht perfect voor foto‟s in het bos, abstracten op en rond het strand of riviertjes bij lange sluitertijden. (Herfst)kleuren zijn veel intenser op bewolkte dagen!
Fotografeer in tegenlicht als de zon bijna ondergaat. Fotografeer ook bij weinig of geen licht, tijdens het “blauwe uurtje”.
STAPPENPLAN 1. 2. 3.
Voorbereidende planning: internet, topografische atlas,... Omgeving verkennen & laten inwerken. Onderwerp benaderen:
4. 5. 6. 7. 8.
Wat trok precies je aandacht?
Visualiseer foto in je hoofd Werk op compositie Bepaal het type licht, omstandigheden en tijdstip: kompas! Noteer onderwerp, locatie en concept. Wacht op de ideale omstandigheden.
MATERIAAL
“We don't take pictures with our cameras. We take them with our hearts and we take them with our minds, and the camera is nothing more than a tool” Arnold Newman
MATERIAAL STATIEF
“Aan het statief herken je de serieuze fotograaf” Misschien wel het belangrijkste item in je fotografiekit Essentieel bij weinig licht (‟s morgens, ‟s avonds, duisternis, bewolkt, bos,...)
Vaak veel scherptediepte dus kleine diafragma openingen, waardoor weinig licht valt. Sluitertijden van enkele seconden tot zelfs minuten zijn niet ongewoon.
MATERIAAL STATIEF Kies een degelijk statief
Gewicht vs. stabiliteit Carbon is erg licht en toch stevig Geen middenzuil zodat je laag bij de grond kan Zorg dat statief tot op ooghoogte kan Model dat vlot opzet en weer opbergt
Degelijk, flexibel en stevig kop/balhoofd Kop moet vlot en solide bewegen en toch zeer stabiel zijn Kop moet vast blijven zitten Zorg ervoor dat de kop ook kan kantelen om ook verticale foto‟s te kunnen nemen.
FILTERS FILTERS In tegenstelling tot wat velen onder ons denken, neem je bij het gebruik van filters geen loopje met de realiteit. Vaak onontbeerlijk bij landschapsfotografie. camera heeft een (te) beperkt dynamisch bereik: = hoeveelheid detail dat zichtbaar is tussen de lichtste en de donkerste delen in de foto. Veel zonlicht en diepe schaduwen: groot dynamisch bereik. Met behulp van filters beperkingen omzeilen en de foto nemen zoals je die ook ziet met het oog. Cfr. foto‟s met goed belichte lucht maar met een donkere voorgrond of vice versa.
FILTERS GRIJSVERLOOPFILTER
Donker + licht gedeelte. donkere gedeelte: houdt licht tegen Reduceert contrastverschil tussen lucht en voorgrond Meer detail in zowel lucht als voorgrond
Verschillende sterktes: houden afhankelijk van hun sterkte meer of minder licht tegen
FILTERS GRIJSVERLOOPFILTER
FILTERS DIGITALE FILTERS Wanneer grijsverloopfilters ontoereikend zijn. Eén of meerdere foto‟s samenvoegen: foto met goed belichte voorgrond foto met goed belichte lucht
Kan ook met 1 RAW beeld die je afwerkt voor de hooglichten en vervolgens voor de schaduwen. Statief onontbeerlijk! Beelden moeten indentiek zijn en perfect overlappen. Moeilijker bij bomen, winderig weer, ...
Behoud de “natuurlijke” look van het beeld! cfr. HDR
FILTERS GRIJSFILTER
Helemaal grijs. Wordt gebruikt om algemeen licht tegen te houden. Verschillende sterktes die meer of minder licht tegen houden. Langere sluitertijd of minder scherptediepte creëren op momenten dat er eigenlijk te veel licht aanwezig is.
FILTERS POLARISATIEFILTER laat enkel licht door als het in een bepaalde richting gepolariseerd is. Wordt in praktijk gebruikt om: contrasten te bevorderen blauwe lucht contrastrijker te maken. De blauwe kleur wordt intenser en de wolken worden extra geaccentueerd.
reflectie weg te werken. het landschap een iets warmere tint te geven.
FILTERS Gebruik filters spaarzaam! Niet de bedoeling dat men ziet dat er gefilterd werd. let op voor overpolarisatie!
Grijsverloopfilter nauwkeurig positioneren: overgang van donker naar licht moet mooi samenvallen met de horizon. Opletten bij het fotograferen van reflecties in het water! reflecties mogen niet lichter zijn dan de lucht.
Niet enkel bij zonlicht. grijsverloopfilter ook handig om bvb. wolken er extra dreigend te laten uitzien.
MATERIAAL EXTRA‟S
Trillingen beperken met afstandsbediening Een waterpas om de camera perfect horizontaal te plaatsen zodat de horizon mooi vlak loopt belangrijk bij „seascapes‟
LOCATIES KUST Periode: vooral „s avonds, westelijk georiënteerde kust. Let op getijden: Details op strand: laagtij Effecten met sluitertijd: opkomend tij
Weer: wisselvallig weer met mooie wolken geven het mooiste licht en de spectaculairste zonsondergangen. Compositie: Elementen in de voorgrond (rotsjes, tekening in het zand, reflecties, ...) Focus niet enkel op de zonsondergang Gebruik de lijn van de branding
Filters en statief Belgische kust (Westhoek, Bredene, Koksijde), Cap Gris-Nez
LOCATIES BOS Periode: voorjaar en herfstperiode voor de kleuren Weer: bewolkte dagen, zeer mistige dagen, vermijd teveel zon. Compositie:
Bos = chaos Let op details (telelens) Probeer structuur in de foto te krijgen Less is more! Gebruik lijnen (stammen).
Statief en polarisatiefilter om de kleuren nog wat te accentueren. Ardennen: streek van de Hoëgne, streek Bouillon – Rochefort (Semois), Hallerbos
LOCATIES PLATTELAND Periode: het hele jaar, zomer minst geschikt Weer: mooie ochtenden met mist over de velden Compositie: Opletten met voorgrond: nogal vaak kilometers weiden en akkers Gebruik voorgrondelementen (weidepaaltjes, stoppel, beekje, ...) Gebruik een aandachtspunt (kerkje, boompje, koeien, ...)
Statief en grijsverloopfilters In je eigen buurt, bloesemstreek (St-Truiden – Borgloon)
LOCATIES HEIDE
Periode: half tot eind augustus voor heide in bloei Weer: mooie ochtend met mist over de heide Compositie: Gebruik elementen in de voorgrond. Details
Op tijd aanwezig! Heide op z‟n mooist half uurtje voor of half uurtje na zonsondergang. Statief en grijsverloopfilters Kalmthoutse heide, Mechelse heide, Posbank (Veluwe, Nederland), ...
LOCATIES CULTUURLANDSCHAPPEN
Periode: het hele jaar. In het duister voor de “lichtjes”. Compositie: Spiegelingen en reflecties in het water Herhalingen
Damme, Brugge, Gent,...
LOCATIES WATERLANDSCHAPPEN Periode: het hele jaar. Weer: beetje mist over het water (vooral voor- en najaar). Bewolkte dagen voor riviertjes. Compositie: Spiegelingen en reflecties in het water Let op symmetrie, midden! Speel met sluitertijden
Gebruik eventueel ND filter voor “effecten” op het water. Ook om wateroppervlak helemaal “vlak” te krijgen. Vijvers, meren (Schulensmeer), rivier(arm), vennen (Kalmthout), beekjes in de Ardennen (Hoëgne, Helle, Getzbach, ...)
INTERESSANTE LITERATUUR Landscape: The Story of 50 Favourite Photographs Charlie Waite The Making of Landscape Photographs: A Practical Guide to the Art and Techniques Charlie Waite First Light: A Landscape Photographer's Art Joe Cornish Waiting for the light David Noton
WORKSHOPS
Workshop landschapsfotografie Opaalkust Data: 7-8 april, 29-30 sept
Workflow landschaps- en macrofotografie Hallerbos Data: 22 apr
Workshop macrofotografie Data: 3 juni, 5 aug
WORKSHOPS
Workshop Landschapsfotografie Provence Data: 2 t.e.m. 8 juli
Basisworkshop natuurfotografie Data: 6 mei
Workshop herfstfotografie Data: 03-04 nov
SLIDESHOW
http://public.bartheirweg.com/landschapsfotografie_ontspanner.pdf
BEDANKT VOOR UW AANDACHT WWW.BART HEIRWEG.COM
