RONDREIS TOSCANE
“LA VITA è BELLA” We hebben het voorrecht een rondreis te mogen maken door een gedeelte van Toscane, voor velen een favoriete vakantiebestemming en de streek waar de Renaissance zijn oorsprong vond. Het gouden licht van de Toscaanse zon inspireert ons tot een ander ritme van leven. Tekst: Evelien Parie, Rosanne van Cruyningen - Foto’s: Rosanne van Cruyningen
97
H
Het gouden licht van de Toscaanse zon inspireert ons tot een ander ritme van leven. Van Arezzo reizen we via Cortona naar Montepulciano en zo door naar Pienza en de Val d’Orcia. Als kers op de taart brengen we een bezoek aan Florence. We snuiven kunst, cultuur en natuurschoon op en realiseren ons dat dit nog maar een fractie is van wat Toscane te bieden heeft.
Landelijk Wonen
Arezzo, stad van edelsmeden en antiek
98
Aanvankelijk ging Eddy aan de slag met allerlei hout, maar al vlug viel hij als een blok voor oud recuperatiehout.
Arezzo, de hoofdstad van Toscane, heeft een Etruskische oorsprong. Zo wordt in juni en september het Steekspel der Saracenen gehouden, waarin de verschillende buurten van de stad het in middeleeuwse kostuums tegen elkaar opnemen. In de Romeinse tijd was Arezzo het centrum van metaalbewerking. Inmiddels is dit uitgegroeid tot edelsmeedkunst, we zien dan
ook vele ateliers waar gouden sieraden worden ontworpen. Arezzo staat bovendien in heel Italië bekend om de grote antiekmarkt op de eerste zondag van de maand. Daarnaast zijn er veel winkels op het gebied van inrichting in klassiek landelijke stijl. Onder het genot van een heerlijke cappuccino op een terrasje op de Piazza Grande wanen we ons in de film La Vita è Bella, die deels hier is opgenomen. Hierna bezoeken we de Chiesa di San Franscesco, die door Piero della Francesca tussen 1452 en 1466 voorzien werd van de prachtige frescocyclus de Legende van het Ware Kruis.
Cortona, navel van de wereld We nemen afscheid van Arezzo en na een flinke klim komen we aan in Cortona, gelegen op een van de langst bewoonde heuvels boven het Valdichianadal. De Cortonesen zelf noemen 99
Landelijk Wonen
100
hun stad liefkozend ‘de navel van de wereld’, de geboorteplaats van cultuur. Naast vele Etruskische schatten en historische bouwwerken biedt Cortona vanaf de ruim drie kilometer lange stadsmuur een schitterend uitzicht over het uitgestrekte dal en het in Umbrië gelegen Trasimenomeer. Het is een genot om rond te slenteren door de smalle straatjes met de vele doorkijkjes. De trap van het 13e eeuwse stadhuis op het Piazza della Repubblica ligt bezaaid met bloemblaadjes. Een zojuist getrouwd paar loopt onder applaus van de plaatselijke bevolking het plein op. Inwoners op leeftijd, die schijnbaar blaken van gezondheid, genieten van het schouwspel. In de vele pittoreske winkeltjes vertellen de eigenaren gemoedelijk over de herkomst van hun lokale producten; van olijfolie, wijn, kaas en onvoorstelbaar veel pastasoorten tot handge-
maakt keramiek. De aankoop wordt met aandacht ingepakt en overhandigd. Er is ook geen gebrek aan handgemaakte Italiaanse schoenen, tassen en kleding. Cortona beschikt zelfs over een hoedenwinkel. Wat ook bij het bruisende stadje hoort, zijn de vele ateliers vol schilderijen van het Toscaanse landschap. Op elke hoek van de straat, en zelfs aan weerszijden van de straatjes, zijn terrasjes te vinden waar toeristen en de Cortonesen kunnen genieten van een aperitiefje. Elke zaterdag is er bovendien een levendige markt. De Amerikaanse Francis Mayes is tot dusver de meest bekende inwoonster, vanwege haar bestseller Under the Tuscan Sun, die zich afspeelt in Cortona en er ook verfilmd werd. Naar de fontein uit de film hoeven we niet te zoeken, deze werd voor de gelegenheid gemaakt en na de opnames weer verwijderd. Dat scheelt
weer, dan hebben we voordat we vertrekken nog tijd voor dat leuke tassenwinkeltje en nog één Italiaans ijsje bij die heerlijke gelateria...
Le Celle, goed bewaard geheim
Voor dat oude hout bij Eddy belandt, heeft het al een hele weg afgelegd. “Een vriend van me is constant op zoek naar oud hout, van Frankrijk tot Turkije”
Voor we Cortona achter ons laten, brengen we nog een bezoek aan Le Celle, het kapucijnenconvent waarvan de eerste negen cellen in 1211 door Sint Franciscus van Assisi en een aantal van zijn trouwe vrienden eigenhandig gebouwd werden. De cel van Franciscus is nog altijd in de originele staat te bezichtigen. Tegenwoordig verblijven er nog enkele monniken. Verder doet het klooster dienst als plaats van bezinning. Ondanks de nabijheid van Cortona is het er verrassend rustig en ligt het midden in de prachtige ongerepte natuur; een waterval eindigt in een kraakhelder, kabbelend beekje, een
kat ligt te slapen op de oever van onwaarschijnlijk groen gras. De stilte die over ons neerdaalt is onbeschrijflijk. Het is bijna onmogelijk om niet te voldoen aan het verzoek dat staat beschreven op een bord bij de ingang: stel je ziel in staat omhoog te reiken en net als Franciscus de stem van God te horen. Eigenlijk willen we helemaal niet meer weg hier, maar er wacht ons nog zoveel Toscane.
Montepulciano, stad van wijn en ambacht Binnen een half uur rijden zien we het eeuwenoude Montepulciano opdoemen, waar de Vino Nobile en de Rosso di Montepulciano geproduceerd worden; twee van de beste rode wijnen ter wereld. De stad is rijkelijk bedeeld met cantina’s, de Italiaanse variant van een bar. Een bezoek 101
Landelijk Wonen
102
aan de Enoteca leert ons veel over de wijnen en tradities, zoals de wijnvatenrace en optocht in 13e-eeuwse kledij op de laatste zondag van augustus. Omdat we dit spektafel moeten missen, nemen we een fles mee die we, zo beloven we elkaar, op die zondag zullen openen, salute! Naast wijn produceert men in Montepulciano ook koper. Zo zijn er meerdere koperwerkplaatsen te vinden, bottega del rame in het Italiaans, met naastgelegen winkeltjes waar de handgemaakte koperen producten verkocht worden. In een van de lange steile straten lopen we tegen een winkeltje aan met beschilderd aardewerk, waar de eigenaresse ter plekke haar ambacht aan het uitoefenen is. Het is even een klim, maar het loont de moeite om een kijkje te nemen op het Piazza Grande, een groot plein met mooie architectuur op het hoogste punt van de stad. Een panora-
materras biedt een overweldigend uitzicht over omringende landerijen.
Val d’Orcia, bron van inspiratie Als we verder rijden, worden we stil van de prachtige omgeving. We zijn aangekomen in de Val d’Orcia, dat niet voor niets het meest fotogenieke landschap van Toscane wordt genoemd en in 2004 werd toegevoegd aan de Unesco werelderfgoedlijst. Het gebied werd tijdens de Renaissance veranderd in een ideaal landschap, een lust voor het oog door goed onderhoud. De glooiende heuvels met de karakteristieke cipressen vormen al eeuwenlang een inspiratiebron voor kunstenaars. U kent misschien wel die Toscanekalenders met foto’s waarvan u denkt dat ze flink bewerkt zijn? Die foto’s zijn hier gemaakt en de werkelijkheid overtreft zelfs de foto’s. 103
Landelijk Wonen
Pienza, parel van de Renaissance
104
We arriveren in Pienza, in 1996 door Unesco uitgeroepen tot werelderfgoed en bekend als utopische of ideale stad. In de 15e eeuw liet paus Pius II zijn geboortedorp verbouwen volgens de humanistische idealen die heersten tijdens de Renaissance, met als uitgangspunt de balans tussen mens en natuur. Deze bouwstijl werd in latere tijden verder verspreid in Europa. In het stadje vol architectonische pareltjes, haast onaangetast door de tand des tijds, kun je heerlijk struinen langs pittoreske winkeltjes met regionale toppers als Pecorinokaas, Toscaanse pici (een pastasoort), cinghiale (wild zwijn), de beroemde Brunello wijn, olijfolie, honing en saffraan. De straatnamen reflecteren de idealen van schoonheid en harmonie: de straat van de
liefde, de straat van de kus, de straat van geluk etc. We komen uit op de Via dell’Amore met een schitterend uitzicht over de gehele Orcia vallei. De stad heeft een warme uitstraling, wellicht door het achterliggende idee waarmee ze gebouwd is, maar zeker ook vanwege het gouden Toscaanse zonlicht.
Florence, centrum van Toscane Een bezoek aan Toscane zou niet compleet zijn zonder Florence aan te doen, volgens velen de mooiste stad ter wereld. Deze stad staat in ieder geval bekend als de bakermat van de Renaissance. In Florence bevindt zich maar liefst een vijfde van alle westerse kunstschatten, waarvan het overgrote deel te zien is in de Galleria degli Uffizi. We zijn dankbaar voor het advies om van tevoren te reserveren om de lange wacht105
rijen te omzeilen. Elke straathoek getuigt hier van het rijke verleden en belangrijke inwoners van weleer. Hier woonden en werkten grote meesters als Leonardo da Vinci, Michelangelo, Rafaël en Botticelli. De kathedraal van Florence, de Duomo, met de koepel ontworpen door Brunelleschi, is een bezoek meer dan waard. Zo ook het Museo dell’Opera del Duomo, het museum waar men een pièta van Michelangelo kan bewonderen, Nicodemus, met Michelangelo’s eigen gezicht.
Landelijk Wonen
Van leerlooier tot juwelier
106
Een must-see is de Ponte Vecchio, de middeleeuwse brug over de rivier de Arno, waar juweliers in de winkeltjes hun waren uitstallen. Vroeger dreven slagers en leerlooiers handel op de brug, totdat de heersende familie van Florence, de Medici, besloot een doorgang te bouwen boven
de brug, zodat ze van het Palazzo Vecchio aan de ene zijde van de Arno naar het Palazzo Pitti aan de overzijde konden gaan zonder zich een weg te hoeven banen door het gewone volk. Florence is echter nog steeds de stad van leer, want in de straten rondom de Duomo is altijd een markt te vinden waar leren tassen, jacks en riemen verkocht worden. De notitieboekjes van handgeschept papier met een suède of leren bekleding in allerlei kleuren zijn een mooi geschenk voor wie van schrijven houdt. Het is overigens heerlijk winkelen in de binnenstad, waar de meeste winkels over prachtig aangeklede etalages beschikken. Een gouden tip voor fijnproevers is de coupe met aardbeien en mascarpone die in de meeste cafetaria’s te bestellen is. En zo is tijdens onze reis de wensenlijst met te bezoeken pareltjes van Toscane alleen maar langer geworden. Proeven van La Dolce Vita smaakt naar meer... =
