1 van 8
Stichting Vrouw en Arbeidsmarkt Jaarverslag 2007
Inhoud: 1. Wie zijn wij? 2.1. Bestuurssamenstelling 2.2. Interne activiteiten 3. Ontwikkelingen Nederland 4. Projecten buitenland: 4.1. Mali 4.2. Suriname 4.3.Sudan 4.4. Maleisië 5. Onze partners: 5.1. NVB en SONVB 5.2. Women for Water 5.3. FNV Vrouwenbond 5.4. BKLVA 5.5. BPW the Netherlands 5.6. Waste 6. Plannen
Contactgegevens Stichting VAM: Postbus 184, 1260 AD Blaricum, Nederland Tel: +31 (0)35 5384067 ; fax : +31 (0)35 5384065 Email:
[email protected] Website: http://www.stichtingvam.nl en Webblog: http://vamactive.blogspot.com De Stichting heeft geen winstoogmerk, heeft ANIB status en is geregistreerd in Nederland (KvK nummer 32096731 Gooi - en Eemland).
Postbus 184, 1260 AD Blaricum, Nederland. tel: +31(0)35 5384067; fax: +31 (0)35 5384065 KvK: 32096731 Rabobank: 3736.27.041
@:
[email protected] http://www.stichtingvam.nl niet-btw-plichtig
2 van 8 Wie zijn wij? VAM (Stichting Vrouwen en Arbeidsmarkt) is opgericht in april 2003 door voormalige bestuursleden en medewerkers van de Vrouwen Vakscholen - m.n. de Alida de Jong VVS in Utrecht, Nederland. Helaas zijn deze scholen als onafhankelijk instituut in 2002 opgeheven. Het hoofddoel van de Stichting is het behoud van de erfenis van de oorspronkelijke scholen en het promoten en verder ontwikkelen van de methode, didactiek en concepten van scholing en beroepsonderwijs m.n. voor volwassen vrouwen. VAM beoogt bij te dragen tot de emancipatie en maatschappelijke bewustwording van vrouwen, tot roldoorbreking van de seksen in het algemeen en tot verwezenlijking van de economische zelfstandigheid in het bijzonder van vrouwen. De stichting wil dit doel bereiken door: 1. toepassen, verder ontwikkelen en op maat maken van specifiek op de doelgroep toegesneden werkwijzen voor (beroeps) educatie en capaciteitsopbouw voor m.n. vrouwen en het stimuleren en bewaken van (de uitvoering van) concepten op dit gebied; 2. het overdragen van specifieke kennis op dit terrein en het bevorderen van de toepassing van deze concepten in binnen- en buitenland door onder meer het adviseren van of plegen van overleg met daarvoor in aanmerking komende organisaties en instellingen respectievelijk het deelnemen in, zich op andere interesseren bij, en het lid worden van organisaties en instellingen; 3. vrouwen in staat te stellen zich te re-integreren op de arbeidsmarkt; 4. vrouwen zich te laten kwalificeren voor het functioneren op de arbeidsmarkt en het beter uitoefenen van een beroep; 5. vrouwen te steunen bij het vinden van betaalde banen, ervaringsplaatsen en/of het opzetten van eigen bedrijven, waarbij de stichting zich daarbij in het bijzonder richt op vrouwen met te weinig of geen vooropleiding 6. ontwikkelen van projecten en educatie -programma’s die het vrouwen mogelijk maken toe te treden tot de arbeidsmarkt en/of zich beter te kwalificeren voor hun werk 7. trainen en certificeren van opleiders en begeleiders in concepten voor beroepsonderwijs en capaciteitsopbouw voor m.n. volwassen vrouwen 8. lobbyen voor feminisering van de arbeidsmarkt, promoten van niet-traditionele beroepen voor vrouwen en beïnvloeden van wetgeving en politiek op dit gebied. De expertise en methoden van VAM worden algemeen erkend en beschouwd als een van de succesvolste in het ondersteunen van vrouwen bij het kwalificeren voor en verkrijgen van een baan of starten van een onderneming. De Stichting heeft geen vaste medewerkers - en dus weinig overhead; bestuursleden - allemaal experts op hun terrein - vervullen hun bestuurstaken als vrijwilliger. Hun kosten worden vergoed; hun "uren" worden alleen betaald wanneer ze daadwerkelijk een project uitvoeren. VAM is zowel actief in Nederland, vooral als “kenniscentrum” als in ontwikkelingslanden samen met onze partners. VAM heeft een groot netwerk van professionele vrouwen (ervaren trainers, docenten, managers en projectmedewerkers) die op projectbasis - vrijwillig of betaald - inzetbaar zijn voor specifieke trajecten waar de Stichting bij betrokken is. Daarnaast krijgt VAM financiële ondersteuning van donoren uit de private en overheidssfeer. Postbus 184, 1260 AD Blaricum, Nederland. tel: +31(0)35 5384067; fax: +31 (0)35 5384065 KvK: 32096731 Rabobank: 3736.27.041
@:
[email protected] http://www.stichtingvam.nl niet-btw-plichtig
3 van 8 2.1. Bestuurssamenstelling 2007. Na zich vanaf de oprichting te hebben ingezet voor VAM, traden Trees Raas en Janke de Geus in de loop van 2007 af. Het Bestuur dankt hen ook vanaf deze plek heel hartelijk voor hun inzet en bijdrage aan de start en opbouw van VAM. In hun plaats kon VAM de volgende bestuursleden verwelkomen; Xiomara Veira en Margré Wiarda. De bestuurssamenstelling is nu als volgt: Voorzitter Lesha Witmer Secretaris Jola Boot Penningmeester Margré Wiarda Lid Sylvia Hooy (“linking pin” met het Mali-poject) Lid Xiomara Veira (“linking-pin” met SONVB) Lid Marie Antoinette de Veth (“linking-pin” met BKLVA, BPW NL en delegate women for water) Per september 2008, zijn toegetreden tot het bestuur: Lid Elly van der Heide (communicatie) Lid Loes Geurts 2.2. Interne activiteiten. Er werd actief geworven voor nieuwe bestuursleden, bij voorkeur ook weer met een link met een van onze partners en/of bereid actief mee te doen aan één van de projecten. Het contact met FNV vrouwenbond werd volledig hersteld en wordt nu onderhouden via regelmatige terugkoppeling en een “adviseur” die af en toe de bestuursvergaderingen gaat bijwonen (2008). Door het wegvallen van onze vaste webmaster werd de noodzaak voor het technisch upgraden van onze website acuut. Mede dankzij een grant van Women for Water en grote assistentie van Digisites directeur Nancy Tophoven kon e.a. in gang worden gezet en in de 2008 afgerond. 3. Ontwikkelingen in Nederland. Na een enigszins bewuste “stilte” op het Nederlandse “front”, lijkt de tijd rijp om weer aan de weg te timmeren en de Vrouwenvakscholing –formule te (her) introduceren. Anno 2007 kunnen we constateren dat de formule in Nederland verdwenen is: 1 Het door het Ministerie van SoZaWe beschikbaar gestelde budget om VVS te implementeren in bestaande instituten is niet herkenbaar terug te vinden. 2 voor Nuggers (niet uitkeringsgerechtigden) is meestal geen geld en nauwelijks interesse 3 veel vrouwen hebben geen recht op bijstand en daarmee ook niet op ondersteuning bij reintegratie 4 voor re-integratie is “bulk” ingekocht en geen maatwerk (beslist nodig voor deze doelgroep) 5 er was geen financiering voor de facilitering (o.a. geen kinderopvang tijdens studie, etc.) 6 begeleiding werd als niet-noodzakelijk afgedaan 7 er worden geen arbeidsmarktrelevante en “ niet-traditionele” opleidingen (speciaal) voor vrouwen georganiseerd 8 Kennisoverdracht naar onderwijsinstellingen en re-integratiebedrijven van didactiek en methodiek vindt niet meer plaats. Postbus 184, 1260 AD Blaricum, Nederland. tel: +31(0)35 5384067; fax: +31 (0)35 5384065 KvK: 32096731 Rabobank: 3736.27.041
@:
[email protected] http://www.stichtingvam.nl niet-btw-plichtig
4 van 8
De formule die de vrouwenvakscholen toepasten in de opleidingen voor werkzoekende vrouwen vormde de succesfactor: 1 Korte, arbeidsmarktrelevante opleidingen 2 parttime/duaal opleiden 3 intensieve trajectbegeleiding 4 kinderopvang 5 groepsgewijze scholing 6 niet-traditionele opleidingen speciaal voor vrouwen 7 nazorg en bemiddeling naar werk Het hoofd uitgangspunt voor onze activiteiten is het (zoeken naar) mogelijkheden om concept en gedachtegoed over te dragen en voorwaarden te scheppen voor kennisoverdracht en – ontwikkeling; niet het heroprichten van scholen, maar gebruik maken van bestaande structuren. Hiertoe is VAM in 2007 weer actief de politiek, de collega’s van FNV Vrouwenbond en ROC’s gaan benaderen om medestanders en partners te identificeren en startsubsidie te verkrijgen. De eerste resultaten zijn hoopgevend. VAM streeft naar hernieuwde inzet van het concept via o.a. kennisoverdracht en begeleiding. VAM wil: 1 de kennis toegankelijk maken voor derden 2 in een train-de-trainer situatie kennis van methodiek en didactiek overdragen 3 het concept actueel houden en verspreiden 4 VAM opteert voor de functie als partner voor/in uitvoering, niet als zelfstandig uitvoerder 5 daartoe een expertisecentrum opzetten om te voorkomen dat we over een paar jaar naar Suriname moeten om te vragen: “Wat was ook weer de formule Vrouwenvakscholing” Peilers van de formule zijn en blijven: 1 Marktverkenning zodat na het scholingstraject er uitzicht is op een betaalde baan 2 Bestaand opleidingsaanbod onderzoeken en toegankelijk maken voor herintreders en allochtonen 3 Aanpassing van de opleiding: afstemming op het beroepsprofiel, ballast eruit en extra’s erin 4 Trajectbegeleiding: bij start (bepalen van evc’s (erkenning eerder verworven competenties), tijdens het scholingstraject, duale trajecten waadoor arbeidsomstandigheden zichtbaar worden / meteen echte werkervaring wordt opgedaan 5 en na het scholingtraject, de mogelijkheid van job coaching bij start van de baan inzetten 6 Methodiek en didactiek 7 Randvoorwaarden om scholing mogelijk te maken. Uitbreiding van bestaande randvoorwaarden zoals kinder – en “ouders”opvang 8 ook ondersteuning bij schuldsanering en budgetcoaching. Het beleidsprogramma “Samen Werken Samen Leven “, de participatietop van juni 2007, het advies van de RWI en de onlangs verschenen Emancipatienota van het Kabinet, geven een nieuwe Impuls voor nieuwe toepassing van de formule en concept van VVS. Binnen de politiek lijkt nu weer oog voor “maatwerk” en gerichte educatie. Postbus 184, 1260 AD Blaricum, Nederland. tel: +31(0)35 5384067; fax: +31 (0)35 5384065 KvK: 32096731 Rabobank: 3736.27.041
@:
[email protected] http://www.stichtingvam.nl niet-btw-plichtig
5 van 8 Het kabinet publiceerde op 14 juni 2007 een plan van aanpak voor emancipatie voor de komende vier jaar; VAM is in dat kader weer de gesprekken met de politiek aangegaan o.a. via gesprekken met de PvdA fractie en leverde via BPW input voor de gesprekken met de emancipatiewoordvoerders in de Tweede Kamer. Lobby-punten: 1) De waarde van onbetaalde arbeid moet worden erkend en mannen moeten worden gestimuleerd tot onbetaalde zorgarbeid. De regering gebruikt economische motieven en geen emancipatorische: “Vrouwen moeten meer betaalde arbeid verrichten. Dit is mede gezien de vergrijzing in het belang van de economie (blz. 12 emancipatienota) . Vooral in de techniek zijn tekorten aan arbeidskrachten”. Vrouwen verrichten het grootste deel van de onbetaalde zorgarbeid. Die zorgarbeid is ook van belang om de economie te laten draaien maar is hier ten onrechte buiten beschouwing gelaten. De emancipatienota versterkt de beeldvorming: Je werkt alleen als je betaald werk doet. Je hebt alleen ambitie als je carrière wilt maken in de traditionele zin: een topinkomen met talrijke overuren. Zolang de status van onbetaald werk niet wordt verhoogd en de overheid die lage status blijft bevestigen door alleen waardering te tonen voor betaald werk, zal er voor vrouwen (en ook een kleine groep mannen) die hun zorgtaken niet willen verwaarlozen, niets veranderen. 2) kies voor een participatie strategie (niet een doelgroepen aanpak); denk na over wijzen van de uitvoering en hoe je de vrouwen hierbij als actieve actoren betrekt 3) Beloningsverschillen: ga een partnership aan met de vakorganisaties en werkgevers om de niet objectieve beloningsverschillen actief te elimineren – dat mag niet afhangen van individuele onderhandelingsvaardigheden 4) Het blijkt veel effectiever taalonderwijs en kort durend beroepsonderwijs te combineren en te kiezen voor een geïntegreerde aanpak bij scholing van vrouwen en meisjes met afgebroken of geen scholing: vrouwen zien snel resultaat van hun inspanningen. De (methode van de) vrouwenvakscholen – ook gericht op instroom in niet-traditionele beroepen - zou opnieuw moeten worden geactiveerd bijv. via bijscholing van docenten en kennisoverdracht, ook aan Gemeenten. E.a. kan ook een grote rol spelen voor het creëren van nieuwe mogelijkheden voor tienermoeders 5) MDG3 is in de praktijk versmald tot leren lezen en schrijven en schoolbezoek (ongeacht de grootte van de klassen). Van (basaal) beroepsonderwijs is helaas vaak geen sprake terwijl dit de sleutel tot economische activiteit en zelfstandigheid biedt. Internationaal is hiervoor veel te weinig aandacht 6) Al eerder hebben wij gepleit voor een aparte (re-)integratie wetgeving – dus losgekoppeld van uitkeringsgerechtigheid en oorzaak van niet deelname aan het arbeidsproces – die regelt dat er voor de totale beroepsbevolking/ alle ingezetenen van Nederland steun op maat beschikbaar is voor (re-)integratie in het arbeidsproces; de middelen uit de verschillende bestaande wetten voor re-integratie worden overgeheveld en samengebundeld. M.a.w. er wordt: o geïnvesteerd in plaats van kosten/ uitkering bespaard o de huidige tegenstrijdigheden in regelgeving waar vrouwen (en mannen) met een combinatie van (gedeeltelijke) uitkeringen nu mee te maken krijgen spelen geen rol meer o er is een zelfde regelgeving voor een ieder voor (assistentie bij) toetreding tot de arbeidmarkt o leeftijd en arbeidsverleden speelt geen rol. Postbus 184, 1260 AD Blaricum, Nederland. tel: +31(0)35 5384067; fax: +31 (0)35 5384065 KvK: 32096731 Rabobank: 3736.27.041
@:
[email protected] http://www.stichtingvam.nl niet-btw-plichtig
6 van 8 De lobby gaat actief door in 2008 met o.a. als doel om het “Kenniscentrum” van de grond te krijgen. 4. Projecten Buitenland. 4.1. Mali Enkele bestuursleden van de VAM reisden op verzoek van de Soroptimisten in de loop van 2008 naar Mali om de mogelijkheid van een nieuw project aldaar te bekijken. VAM zal daarbij vooral kijken naar de benodigde capaciteitsontwikkeling, zowel management als beroepsgeoriënteerd. 4,2, Suriname a. NTVB De formule vrouwen vakscholing wordt door VAM nog steeds ingezet in enkele landen, waaronder Suriname waar met behulp van de train- de trainers methodiek de kennis wordt overgedragen en een “virtuele” school is opgericht. In de afgelopen 5 jaar werden honderden vrouwen via dit concept opgeleid en naar werk begeleid. Een achttal vrouwen uit deze groep staat nu op het punt een eigen “vrouwenbedrijf” op het gebied van installatietechniek, bouw en ICT op te richten. Zij worden intensief begeleid door VAM en de Nationale Vrouwenbeweging in Suriname; FNV Mondiaal ondersteunde ons daar financieel bij. Vrouwen in dorpen in het binnenland zijn door vrouwen uit dit train-de-trainer programma getraind in loodgieterwerk en dergelijke om de eigen waterzuiveringsinstallaties te onderhouden. b. Water/sanitatie: - Voor de voorbereiding water en sanitatie voorzieningen voor 30 dorpen hebben VAM en NVB financiering aangevraagd uit het fonds paritaire middelen. - In februari is het issue2 programma voorstel van de NVB goedgekeurd; dit omvat o.a. training en sanitatie- pilotprojecten in vier dorpen. VAM ondersteunt NVB op het gebied van capaciteitsontwikkeling voor dit project waaronder het ontwikkeling van assessment tools voor de intake van “cursisten” en EVC. - met de SNS bank worden gesprekken gevoerd over financiering voor het nieuwe waterleiding bedrijf in het binnenland. Het gaat om de startkosten voor de eerste vijf jaar, met name voor groot onderhoud. Zeggenschap: 15% aandelen voor overheid; 5% voor waterleidingbedrijf; 30% voor de NGO’s, Waste en VAM: de rest voor de dorpen als ze klaar zijn en het willen. Na 5 jaar dragen de VAM en de NGO’s hun aandelen over aan de dorpen. - Er wordt een plan gemaakt voor het klein onderhoud van de waterinstallaties. NVB en VAM maken instructiemateriaal voor het gebruik van de installatie en opleiding voor de verantwoordelijken in de dorpen - in samenwerking met de NVB en financiele ondersteuning van de Nederlandse Ambassade werd een voorstel voor de juridische structuur voor de water comités ontwikkelt. c. ’s Lands Hospitaal en medische posten binnenland: De VAM lijkt een officiële opdracht te krijgen van het ministerie van volksgezondheid om een opleidingsprogramma te maken voor verantwoorde verwerking van medisch afval, ecosanitatie (incl omzetting naar biogas) en om een experiment te doen met de verwerking van medisch afval via wetland technologie. d. Jeugdgevangenis: Met de NVB is er een programma gemaakt voor opleiding van meisjes en vrouwen. De NVB draagt zorg voor de uitvoering en VAM ondersteunt door middel van projectmanagement en didactiek. Postbus 184, 1260 AD Blaricum, Nederland. tel: +31(0)35 5384067; fax: +31 (0)35 5384065 KvK: 32096731 Rabobank: 3736.27.041
@:
[email protected] http://www.stichtingvam.nl niet-btw-plichtig
7 van 8 4.3. Sudan De VAM heeft in 2007 het water en sanitatie project voor Sudan uitgewerkt. Inhet eerste kwartaal van 2008 zal Marie-antoinette de Veth naar Sudan afreizen om draagvlak te zoeken voor het plan en kennis te maken met locale organisatie die het project trekken. De vrouwengroep daar wil het project graag uitvoeren, doch heeft beperkte tijd o.a. vanwege hun landbouwactiviteiten. In verband met dit project werd contact opgenomen met de Nederlandse zaakgelastigde in Sudan en met het ministerie van ontwikkelingssamenwerking. Er is een filmopname gemaakt van de vergadering van de vrouwengroep. Uit het vooronderzoek is het volgende naar voren gekomen; - Allereerst is water nodig. Pas daarna kan er gebouwd worden. Er wordt een offerte gevraagd van een aannemer ter plaatse voor het slaan van een put en een pompinstallatie (zonne-energie). - (eco)sanitatie is dringend nodig; de beste optie moet worden onderzocht - Subsidie aanvragen worden voorbereid; ook wordt samenwerking gezocht met o.a. Tearfund - er is voldoende steun van de lokale vrouwen, het genderburo en de commissioner van Kajo-Keij, zuid -Sudan. In 2008 zal een delegatie van de VAM afreizen naar Sudan om het plan verder uit te werken en een eerste serie trainingen te verzorgen.. 4.4. Maleisië De VAM heeft enkele aanvragen ontvangen voor herstel van enkele irrigatie systemen in Maleisië. De VAM heeft hiervoor hulp gevraagd aan Women for Water. Verder wil men voor vrouwen kleinschalige beroepsopleidingen opzetten. VAM zou cursussen op maat kunnen maken voor vrouwen. Het ministerie van landbouw lijkt bereid het project te financieren vanwege de duurzame ontwikkeling van de wetlands. Wegens gebrek aan communicatie is het project voorlopig tot stilstand gekomen. 5. Onze partners: 5.1. NVB en SONVB. VAM werkt al jaren samen met Nationale vrouwenbeweging in Suriname (http://www.nvbsuriname.org). In 2006 tekenden wij ook een formele MoU.- ook in verband met grote subsidieaanvragen. De samenwerking is onveranderd prettig en intensief en is nog eens versterkt door de samenwerking met de Stichting Ondersteuning NVB (http://www.nvbsuriname.org/sonvbs.html ) en de binnenkomst van Xiomare Veira als bestuurslid van VAM. (zie verder onder “Suriname”) 5.2. Women for Water VAM is lid van Women for Water Partnership (www.womenforwater.org). WFW Activiteiten waar bestuursleden van VAM aan deel hebben genomen 2007 waren o.a.: 11 Waterweek Zweden, augustus 2007 12 General Assemblee, augustus 2007
Postbus 184, 1260 AD Blaricum, Nederland. tel: +31(0)35 5384067; fax: +31 (0)35 5384065 KvK: 32096731 Rabobank: 3736.27.041
@:
[email protected] http://www.stichtingvam.nl niet-btw-plichtig
8 van 8 Dankzij Women for Water werden grants voor onze communicatiestructuur en seed money voor de voorbereiding van de projecten in Sudan en Maleisië verkregen. 5.3. FNV vrouwenbond De FNV Vrouwenbond vervult een adviserende rol voor het VAM bestuur. Met name op het gebied van lobbying voor de positie van vrouwen in Nederland wordt regelmatig samengewerkt. 5.4. BKLVA In de loop van 2007 ontstonden steeds intensievere contacten met de Stichting BKLVA (BuraKimak Lökita Voluntary Association) via Mary Loboka, een ongelofelijk enthousiaste en motiverende dame uit Sudan. Inmiddels wordt een groot gezamenlijk project in Zuid-Sudan ontwikkeld voor een regionaal vrouwencentrum. Begin 2008 zal eerste verkenningstrip plaatsvinden om goed zicht te krijgen op de situatie aldaar en de banden met de stichting in Zuid Sudan te creëren. Er zal een partnerschip getekend worden met BKLVA. 5.5. BPW the Netherlands Business and Professional Women (BPW) the Netherlands is onderdeel van een wereldwijd vrouwennetwerk van beroepsmatig werkzame vrouwen (eigen bedrijf of in loondienst). BPW is een van de medeoprichters van VAM en de twee organisaties onderhouden via bestuursleden nauwe banden. 5.6. Waste Waste is een organisatie die adviseert in milieu problematiek en ontwikkeling., afval management en recycling. WASTE, NVB en VAM hebben een samenwerkingsovereenkomst. Op verzoek van de directeur van ‘s Landshospitaal in Paramaribo, zijn VAM en haar partner WASTE betrokken geraakt bij de voorbereidingen van een volledige renovatie van het afvalwater-systeem op een mileu-vriendelijke wijze. Verder wordt samengewerkt in het kader van het Issue2 programma (zie onder “Suriname”,
6. Plannen VAM zal in 2008 actief steun verlenen aan de lopende projecten in Sudan en Mali, voortzetting van en nieuw ontwikkelen van (twinning) projecten in Suriname en mogelijk opnieuw Maleisië. In Nederland wordt onverminderd ingezet op oprichting van het Kenniscentrum en ondersteuning van nieuwe initiatieven voor beroepsopleidingen voor vrouwen. Tenslotte zal VAM bijdragen aan de voorbereiding en publicaties in het kader van het Wereld water Forum in Istanbul in 2009.
Postbus 184, 1260 AD Blaricum, Nederland. tel: +31(0)35 5384067; fax: +31 (0)35 5384065 KvK: 32096731 Rabobank: 3736.27.041
@:
[email protected] http://www.stichtingvam.nl niet-btw-plichtig