Kunststof 1e college Utrecht februari 2011
HKU
Materialen Vandaag: • • • •
Planning Tentamen/hertentamen Theorieles Kunststof Opdracht
Planning : • • • • • • • • • • • • • •
31 jan: 7 feb: 14 feb: 21 feb: 28 feb: 7 maart: 14 maart: 21 maart: 28 maart: 4 april: 11 april: 18 april: 9 mei: 16 mei:
Materialen
kunststof kunststof Hertentamen 1e half jaar + les kunststof kunststo/composiet + boek Keramiek Glas Beton + bespreken boek papier + 2e hertentamen 1e half jaar Textiel vragen, materialenboek, proeftentamen tentamen materialenboek inleveren, praktijkopdracht praktijkopdracht, moodboard inleveren praktijkopdracht inleveren
Materialen Introductie over Kunststof: • • • • •
Kunststof.....kunst! Inleiding/orientatie Geschiedenis Kunststof chemie Bioplasten, Thermoplasten, thermoharders en elastomeren. • Amorf en kristallijn
City Lounge, St. Gallen 2005, Carlos Martinez en Pipilotti Rist
Front end D tower 2004 Doetinchem, NOX
Materialen
Parts House Open-Air Entertainment Pavilion 2004, Johnsen Schmaling
Museum Kunsthaus 2003 Graz, spacelab – Peter Cook, Colin Fournier
Materialen Plastic vs kunststof: Grieks Plasticos = vormen en gieten. Plastisch In Nederland wordt de voorkeur gegeven aan het woord kunststof. Scheikundigen en professionals spreken van ‘polymeren’
Materialen Spraakverwarringen in de kunststofwereld Kunststof is een organische stof Kunststof is kunstmatig gevormde materie Naamsverwarring: - Acrylaat versus plexiglas - PTFE versus Teflon - Lexaan versus Polycarbonaat - etc
Materialen Geschiedenis Kunststof is een materiaal zonder ‘geschiedenis’. Kunststof ‘was er ineens’. Een materiaal uit een fabriek. Bijna elk materiaal heeft een ‘ambachtelijke’ kant. Kunststof niet. Kunststof en industrie zijn onlosmakelijk verbonden. Kunststof kent een flinke identiteitscrisis. Een tweederangs imitatie materiaal. Een veelal (in denkbeelden) goedkoper vervangingsmateriaal met ‘toevallig’ nog voordelen ook (schoon houden, slijtvast)
Materialen Geschiedenis Gietbare of vervormbare materialen (bij lagere temperaturen) zijn al vroeg gewenst:
Materialen Geschiedenis Gietbare of vervormbare materialen (bij lagere temperaturen) zijn al vroeg gewenst: Prehistorie: bont met klei
Materialen Geschiedenis Gietbare of vervormbare materialen (bij lagere temperaturen) zijn al vroeg gewenst: Prehistorie: bont met klei Later: hars, amber, rubber en was
Materialen Geschiedenis Gietbare of vervormbare materialen (bij lagere temperaturen) zijn al vroeg gewenst: Prehistorie: bont met klei Later: hars, amber, rubber en was 15e eeuw: Papier Mache 16e eeuw: hars uit geitenkaas
Materialen Geschiedenis Gietbare of vervormbare materialen (bij lagere temperaturen) zijn al vroeg gewenst: Prehistorie: bont met klei Later: hars, amber, rubber en was 15e eeuw: Papier Mache 16e eeuw: hars uit geitenkaas 17e eeuw: scagliola techniek voor vervormbaar marmer
Materialen Geschiedenis Gietbare of vervormbare materialen (bij lagere temperaturen) zijn al vroeg gewenst: Prehistorie: bont met klei Later: hars, amber, rubber en was 15e eeuw: Papier Mache 16e eeuw: hars uit geitenkaas 17e eeuw: scagliola technique voor vervormbaar marmer 19e eeuw: rubber (en vulcanisatie), Linoleum/Marmoleum
Materialen
Gevulcaniseerd rubber
Materialen
Materialen Geschiedenis Gietbare of vervormbare materialen (bij lagere temperaturen) zijn al vroeg gewenst: Prehistorie: bont met klei Later: hars, amber, rubber en was 15e eeuw: Papier Mache 16e eeuw: hars uit geitenkaas 17e eeuw: scagliola technique voor vervormbaar marmer 19e eeuw: rubber (en vulcanisatie), Linoleum/Marmoleum 1862: Parkesine (door Alexander Parkes) celluloid
Celluloid 1e
thermoplast.
Materialen
Celluloid = cellulosenitraat + kamfer Cellulosenitraat = Cellulose + salpeterzuur + zwavelzuur Cellulose = polysacharide die door bomen/planten wordt aangemaakt Polysacharide = biopolymeer van koolhydraten opgebouwd uit monosacharide
Monosacharide = eenvoudige koolhydraten
Materialen Geschiedenis 1907: eerste volledig synthetische kunststof: Bakeliet = merknaam voor fenolhars (fenol & formaldehyde)
Materialen Geschiedenis 1907: eerste volledig synthetische kunststof: Bakeliet 1912: PVC = polyvinylchloride of polychlooretheen. Pas toegepast na 1926 vanwege vondst toeslagstoffen
Maar ook: platen, dampdichte membranen (onder gestort beton), dekzeilen, imitatieleer, opblaasartikelen, tape, tuinslangen, elektriciteitskabels, verpakking etc etc
Materialen Geschiedenis 1907: eerste volledig synthetische kunststof: Bakeliet 1912: PVC 1933: Polyetheen
Maar ook: vuilniszak, plastic tas, tanks, melkfles etc
Materialen Geschiedenis 1907: eerste volledig synthetische kunststof: Bakeliet 1912: PVC 1933: Polyetheen 1935: Polyamide (Nylon lp’s)
Maar ook: stopcontact, zolen, koppelingen
Materialen Geschiedenis 1907: eerste volledig synthetische kunststof: Bakeliet 1912: PVC 1933: Polyetheen 1935: Polyamide (Nylon lp’s) 1939: Teflon (Manhattan) = PTFE = polytetrafluoretheen
Materialen Geschiedenis 1907: eerste volledig synthetische kunststof: Bakeliet 1912: PVC 1933: Polyetheen 1935: Polyamide (Nylon lp’s) 1939: Teflon 1941: Polyester
Materialen Geschiedenis 1907: eerste volledig synthetische kunststof: Bakeliet 1912: PVC 1933: Polyetheen 1935: Polyamide (Nylon lp’s) 1939: Teflon 1941: Polyester 1949: (geëxpandeerd) Polystyreen (piepschuim)
Materialen Geschiedenis 1907: eerste volledig synthetische kunststof: Bakeliet 1912: PVC 1933: Polyetheen 1935: Polyamide (Nylon lp’s) 1939: Teflon 1941: Polyester 1949: (geëxpandeerd) Polystyreen (piepschuim) 1952: Polycarbonaat
Materialen Geschiedenis 1907: eerste volledig synthetische kunststof: Bakeliet 1912: PVC 1933: Polyetheen 1935: Polyamide (Nylon lp’s) 1939: Teflon 1941: Polyester 1949: (geëxpandeerd) Polystyreen (piepschuim) 1952: Polycarbonaat 1965: Aromatische Polyamides (Aramide, Kevlar)
Materialen En dat is niet alles..... Polyolefinen: polymeren op basis van uitsluiten koolstof en waterstof - PE, polyetheen (polyethyleen) HDPE LDPE -PP, Polypropeen Styrenen: - PS & EPS, polystyreen - ABS, Acrylonitril-Butadieen-Styreen Vinyl: - PVC, Polyvinylchloride - PVOH, Polyvinylalcolhol Acryl: - PMMA, Polymethylmethacrylaat
Materialen En dat is niet alles..... PC, Polycarbonaat: Thermoplastisch polyurethaan (TPU) Thermoplastisch polyester: - PET, polyetheentereftalaat - en vele anderen...... Polyamiden: - PA, polyamide, nylon - Aromatische polyamide (Aramide, Kevlar, Nomex) Polyester Epoxy (hars) Polyurethaan (hars) Siliconen
Materialen En dat is niet alles..... CA, Celluloseacetaat Eiwitten: - PLA, polylactic acid - rijst, aardappel en mais producten Synthetische rubbers (IR, CR, EPM, IIR, BR, ABR, SBR) Natuurrubbers (latex) En overigen.... POM, PEEK, PTFE, formaldehyden
Kunststof chemie
Kunststof chemie
Materialen Kunststof chemie - Van monomeer tot polymeer
Materialen Kunststof chemie - Van monomeer tot polymeer - De chemische industrie produceert basismonomeren als styreen, propyleen en ethyleen (vergelijk met organische basismonomeren als koolhydraten)
Materialen Kunststof chemie - Kunststof bestaan uit lange moleculaire ketens. - Centrale atoom: koolstof (behalve bij siliconen) - Waterstofatomen behoren tot de basisstructuur, ook te vervangen door zuurstof-, stikstof-, chloor- en fluoratomen - De ingredienten worden gewonnen uit natuurlijke stoffen als aardolie, aardgas, kolen en andere minerale of organische materialen als zeezout, kalksteen, water en hout.
Materialen Bioplasten, Thermoplast, thermoharder en elastomeren.
Materialen Bioplasten, Thermoplast, thermoharder en elastomeren. Bioplasten: - Gemaakt van organisch materiaal als eiwit, cellulose en rubber Thermoplast: - Wordt zacht bij hogere temperaturen - Kunnen bij verwarming in een bepaalde vorm gebracht worden Thermoharder: - Vormgeving vind plaats door chemische uitharding (2komponenten). - Ontbinden bij hogere temperatuur Elastomeren (Rubbers): - tussen Thermoplast en Thermoharder in - elastische/plastische eigenschappen
Materialen Thermoplasten: Kan keer op keer opnieuw vervormd worden onder invloed van warmte.
Materialen Thermoplasten: PE, Polyetheen PP, Polypropeen PVC, Polyvinylchloride PS, Polystyreen PC, Polycarbonaat Polyester (PET) PMMA, Acrylaat PA, Polyamiden PU, Polyurethaan Overigen - PTFE, polytetrafluoretheen (teflon) - Vezels (terlenka, trivera)
Materialen Thermoharders: Kunnen 1 keer worden gevormd. Door dichte molecuulstructuur kunnen ze hogere temperaturen verdragen
Materialen Thermoharders: Formaldehyden Polyester(harsen) Epoxy(harsen) PU, Polyurethaan
Materialen Elastomeren (rubbers): Natuurrubber (latex) Synthetisch rubber (silicone, PU, acrylaat, etc,etc) Flexibele kunststoffen door losse molecuulstructuren
Materialen Voor volgende week: Maken boek kunststof. Zoek op en print uit:
Materialen Voor de komende weken: Het materialenboek. Hoe kan je naar metaal kijken: • • •
Kunststof in het gebruik (interieur, exterieur, meubel, object, kunst) Materiaalvernieuwing (nieuwe combinaties van grondstof en bewerking) Inspirerende architecten en vormgevers
Neem waar, observeer. Ken en ontdek je eigen voorkeuren. Ontwikkel een eigen stijl
