Behoort bij agendapunt 4 van de vergadering van de raadscommissie Burger d.d. 17 april 2012
KUNSTGRAS OF NATUURGRAS? Met kunstgras geef je de jeugd nog meer mogelijkheden.
Colofon Opdrachtgever Gemeente Cuijk Info
[email protected] / 0485 – 396600. © Gemeente Cuijk, april 2012
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave Inleiding en aanleiding ..................................................................................................................................................2 Hoofdstuk 1: Wat is kunstgras? ................................................................................................................................3 Hoofdstuk 2: Multifunctioneel gebruik.................................................................................................................4 Hoofdstuk 3: Kosten........................................................................................................................................................ 5 Hoofdstuk 4: Mogelijkheden.......................................................................................................................................6 Hoofdstuk 5: Onderhoud........................................................................................................................................... 10
1
Inleiding en aanleiding Op steeds meer plaatsen worden kunstgras voetbalvelden gerealiseerd. Iedereen kent de voordelen van deze kunstgrasvelden. Kunstgras sportvelden zijn voor meerdere doeleinden te gebruiken en vaker te belasten dan natuurgrasvelden. Daarnaast stimuleert het aanleggen van kunstgras sportvelden verenigingen om de trainingen van kinderen en senioren vaker plaats te laten vinden. In de sportnota, ‘De Strategie voor Sport’, vastgesteld op 6 februari 2012, wordt verwezen naar de mogelijkheden van het multifunctioneel gebruik van sportcomplexen want sport staat niet alleen op zichzelf. Sport heeft duidelijke raakvlakken met jeugdbeleid, gezondheid, welzijn en onderwijs. In het bewegingsonderwijs komt de nadruk steeds meer te liggen op een gezonde leefstijl en verantwoord bewegen. Dit vraagt een multifunctioneel en dus intensiever gebruik van de sportcomplexen. Kunstgras kan hier prima voor worden ingezet. Hoe maak je de afweging voor de aanleg van een kunstgrasveld of een natuurgrasveld? Hoe je het ook went of keert de financiële consequenties vormen een zwaarwegende factor in de keuze. De doelstelling van deze business case is dan ook een juiste vergelijking te maken tussen kunstgrasvelden en natuurgrasvelden en antwoord op de vraag te krijgen in hoeverre het financiële resultaat over de gehele levensduur van het project voldoende is om de investeringskosten te kunnen dekken. Daarbij houden we rekening met de maatschappelijke meerwaarde van kunstgras. Het gaat in deze notitie nadrukkelijk over de relatie ‘voetbal’ kunstgras tot natuurgras. Daarom wordt kunstgras voor hockey buiten beschouwing gelaten: bij de aanleg van hockeyvelden hoeft niet de afweging gemaakt te worden of er een kunstgrasveld of natuurgrasveld wordt aangelegd. Hockey wordt al jaren op kunstgras gespeeld, dit is de vastgestelde norm.
2
Hoofdstuk 1: Wat is kunstgras? Als er wordt gesproken over een kunstgrasveld heeft dit niet alleen betrekking op de kunstgrasmat maar ook op de onderbouw. De constructie van een kunstgrasveld bestaat uit: een kunstgrasmat, sporttechnische laag, zandfundering en een drainagesysteem. Er zijn vele soorten en typen kunstgras. Inmiddels is er alweer sprake van de vijfde generatie kunstgras. Net als natuurgrasvelden moeten kunstgrasvelden voldoen aan de eisen van NOC*NSF en de bij haar aangesloten sportbonden. De velden worden daarom na aanleg gekeurd op materiaal, cultuur en sporttechnische eigenschappen. Een goedgekeurd veld krijgt een keurmerk van het Instituut voor Sportaccommodaties (ISA). Het aantal kunstgrasvelden is in Nederland de afgelopen jaren sterk toegenomen. Desondanks is er nog veel onwetendheid met betrekking tot kunstgras. Voordelen van een kunstgrasveld t.o.v. een natuurgrasveld:
Wedstrijden en trainingen kunnen op hetzelfde veld plaatsvinden, waardoor er ruimte bespaard kan worden; Kunstgrasvelden kennen een hogere bespelinggraad. In uren vertaald betekent dit, dat er in theorie van een kunstgrasveld 1200 uur gebruik gemaakt kan worden tegenover +/- 250 uur per jaar voor een natuurgrasveld; Kunstgrasvelden kunnen onder bijna alle omstandigheden worden gebruikt; Kunstgrasvelden bieden mogelijkheden voor extra sport- en bewegingsactiviteiten en ander medegebruik, ook in de zomer wanneer natuurgrasvelden niet beschikbaar zijn in verband met zomeronderhoud; Overige natuurgrasvelden worden minder belast; Snelle aanleg mogelijk +/- 2 maanden; Minimaal onderhoud. Het onderhoud van een kunstgrasveld bestaat uit het wekelijks borstelen en slepen van het veld om de rubbervulling los en egaal te houden. Daarnaast moet het veld regelmatig vrij worden gemaakt van blad en rommel. Verder dient er jaarlijks of tweejaarlijks groot onderhoud te worden uitgevoerd door de aannemer onder beding van een onderhoudscontract.
De nadelen van een kunstgrasveld t.o.v. een natuurgrasveld:
Hogere investeringskosten; Er is nog veel onduidelijkheid over de levensduur van de kunststof grasmat. Er wordt nu gerekend dat de mat na 10 à 15 jaar vervangen dient te worden. Wij hebben in deze case gerekend met 10 jaar;
3
Hoofdstuk 2: Multifunctioneel gebruik De beschikbare ruimte op sportcomplexen kan veel beter worden benut. Een intensiever gebruik van de accommodaties is een uitgangspunt van de sportnota, ‘De Strategie voor Sport’. Door de aanleg van een kunstgrasveld neemt het aantal gebruikersuren ten opzichte van een natuurgrasveld enorm toe. Voor de (nabije) toekomst betekent dit dat accommodaties door meer verenigingen en instanties zullen worden gebruikt. Een sportvereniging maakt vooral in de avonduren en in het weekend gebruik van de velden. Het clusteren van diverse voorzieningen in multifunctionele accommodaties kent veel voordelen voor de gemeente, de participerende organisaties zoals verenigingen, scholen en de bezoekers. Naast het reguliere sportgebruik van de accommodaties is er o.a. door de verenigingen ook gebruik overdag mogelijk: Schoolsport Op de meeste sportcomplexen vindt er al schoolsport plaats. De onderhoudsperiode van de huidige velden loopt niet geheel parallel aan de schoolvakanties, waardoor er een periode is waarbij de schoolsport niet uit kan wijken naar de sportvelden. Schoolsport op natuurgrasvelden zorgt voor een extra belasting en een kwaliteitsaanslag op de velden. Met kunstgras wordt dit verholpen. Denk hierbij ook aan mogelijke Cuijkse en regionale schoolkampioenschappen. Buitenschoolse activiteiten Landelijk is de ontwikkeling waar te nemen, dat de banden tussen school en sport ook naschools worden geïntensiveerd. De activiteiten die hieruit voort komen kunnen plaatsvinden op de sportcomplexen. De combinatiefunctionarissen zullen een belangrijke spin in het web worden. Sportstimuleringsprojecten Vanuit diverse beleidsterreinen is er steeds meer aandacht voor sportstimuleringsprojecten. Denk onder andere aan bewegen door ouderen. Combinatiefunctionarissen In 2012 kan elke leerling op alle basisscholen dagelijks sporten binnen en/of buiten de schooluren onder begeleiding van een vakdocent bewegingsonderwijs / combinatiefunctionarissen. De functionaris kan bij multifunctioneel gebruik regelmatig sportactiviteiten organiseren op de sportparken. Maatschappelijke waarde Verenigingen kunnen en willen meer bieden dan alleen de voetbaltrainingen. Andere beleidsvelden willen met de komst van de WMO, sport gebruiken als middel om hun doel te bereiken. Sportparken met kunstgras kunnen een maatschappelijke waarde hebben. Immers kunstgrasvelden kunnen 24/7 bespeeld worden. Met kunstgras kan er beter aangesloten worden bij andere beleidsterreinen zoals het jeugdbeleid, gezondheid, welzijn en onderwijs. De combinatiefunctionarissen kunnen bijvoorbeeld met hun activiteiten terecht op de sportvelden. De ouderenorganisaties kunnen met het oog op het gezondheidsbeleid met hun sport en bewegingsactiviteiten terecht op kunstgras. Kunstgras is dus meer dan een financiële belasting maar heeft ook een maatschappelijke waarde.
4
Hoofdstuk 3: Kosten De investering vanwege de aanleg van een kunstgrasveld is beduidend hoger dan bij een natuurgrasveld. Daarnaast wordt de toplaag bij een kunstgrasveld ongeveer in 10 tot 15 jaar afgeschreven en zijn de kosten voor vervanging van de toplaag niet gering. Wij hebben in deze case gerekend met 10 jaar. Bij het bepalen van de bedragen zijn de bedrijven C.S.C. (Ceelen Sport Constructies B.V.) en Arcadis betrokken geweest. C.S.C. realiseert hoogwaardige kunstgrassystemen voor buitensporten. Arcadis was als eerste betrokken bij de aanleg van kunstgrassystemen in Nederland en is nog altijd één van de toonaangevende spelers op dit terrein. De exacte kosten zijn onder andere afhankelijk van het soort veld, type infill en soort ondergrond. Daarnaast spelen ook de bijkomende zaken een rol, zoals verlichting, afrastering, verharding, veldinrichting en evt. beregening. In de tabel is een kostenvergelijking gemaakt. In deze tabel is geen rekening gehouden met meerkosten van een bepaald type infill en ondergrond: Natuurgrasveld
Kunstgrasveld Heel veld
Kunstgrasveld Half veld
Investering Onderbouw Bovenbouw Hekwerk Inrichting en beregening Keuringskosten
€ € € € €
50.000 25.000 14.000 33.000 3.000
€ 90.000 € 200.000 € 18.000 € 34.000 € 8.000
€ € € € €
30.000 75.000 6.000 30.000 4.000
Totaal investering
€
BTW 19 %
€
125.000
€
350.000
€
145.000
23.800
€
66.500
€
27.600
Totaal investering incl. BTW
€
148.800
€ 416.500
€
172.600
Kapitaallasten Afschrijvingen onderbouw (30 jaar) Afschrijvingen bovenbouw (gras 15 jaar / kunstgras 10 jaar) Afschrijvingen hekwerk, inrichting en beregening (15 jaar)
€
1.900
€
3.500
€
1.200
€
2.000
€
23.800
€
8.900
€
4.000
€
4.800
€
3.200
Totale afschrijvingen Rentelasten Kapitaallasten
€ € €
7.900 3.500 11.400
€ € €
32.100 10.100 42.200
€ € €
13.300 4.200 17.500
Onderhoud Totale kosten / velden (incl. BTW)
€
5.000
€
5.950
€
5.950
Lichtinstallatie Verharding 2 meter rondom
€ €
24.500 14.500
€ €
24.500 14.500
€ €
10.000 7.300
Bijkomende kosten excl. BTW
€
39.000
€
39.000
€
17.300
BTW 19 %
€
7.400
€
7.400
€
3.300
Totaal bijkomende kosten incl. BTW
€
46.400
€
46.400
€
20.600
Bijkomende kosten
5
Uitgangspunten: 1. De genoemde rentelast betreft de gemiddelde jaarlijkse rentelast uitgaande van een rentepercentage van 4,5%. 2. Er zijn geen bijkomende werkzaamheden gerekend. 3. E.e.a. afhankelijk van locale omstandigheden. 4. Bijkomende kosten zijn eenmalig bij de 1ste aanleg voor gemeente, daarna geldt de Verordening inzake aanleg, beheer en onderhoud van veldsportaccommodaties. Huurtarieven De huurtarieven zijn vastgelegd in ‘Tarievenregeling gemeentelijke sportaccommodaties Cuijk 2012’. De tarievenregeling wordt jaarlijks vastgesteld. Gezien het feit dat bij aanleg van een kunstgrasveld het onderhoud en de verantwoording hiervan bij de vereniging ligt is het huurtarief ook lager in vergelijking met een natuurgrasveld waarbij het onderhoud wel ten lasten van de gemeente ligt. Hierin zit een beperkt verschil. Veld Heel natuurgrasveld Heel kunstgrasveld Half kunstgrasveld
Huur € 649 € 465 € 232
BTW en sport Met de huidige constructie tav beheer en onderhoud velden binnen de gemeente Cuijk zijn er geen mogelijkheden om BTW te compenseren omdat de eindgebruikers, de verenigingen, niet BTWplichtig zijn. Er zijn constructies waarbij er mogelijkheden bestaan om BTW te compenseren. De gemeente is voornemens om met de verenigingen, die de wens hebben om een kunstgrasveld aan te leggen, in gesprek te gaan om de mogelijkheden hiervan te onderzoeken. Aanbesteden Het aanleggen van kunstgrasvelden wordt openbaar aanbesteed. Eigen bijdrage vereniging Bij aanleggen van een kunstgrasveld neemt de gemeente de investering op zich en de vereniging het jaarlijks onderhoud. Hiermee komt de eigen bijdrage van een vereniging op +/- € 5000 per jaar. Verschil heel en half veld De eisen van de NOC*NSF voor een half kunstgrasveld zijn lager in vergelijking met een heel veld. Hierdoor liggen de kosten voor aanleg van een half veld minimaal 50% lager dan de kosten voor aanleg van een heel veld.
6
Hoofdstuk 4: Mogelijkheden In dit hoofdstuk zijn een zestal variabelen uitgewerkt die een basis moeten gaan vormen om met de desbetreffende voetbalvereniging mee om tafel te kunnen gaan. Hier geldt dat de genoemde bedragen inclusief BTW en rente zijn berekend. Op dit moment voert de gemeente het onderhoud van de velden uit. Bij het aanleggen van kunstgrasvelden zal de vereniging zelf het onderhoud op zich nemen. Gezien het marginale verschil in de huurtarieven is de huurcomponent niet meegenomen in de onderstaande berekeningen. Mogelijkheid 1: Er wordt 1 natuurgrasveld vervangen door een 0,5 kunstgrasveld. Gemeente Kapitaallasten 0,5 kunstgrasveld Onderhoudskosten 0,5 kunstgrasveld
Vereniging
€ 17.500 € 5.950
Totaal 0,5 kunstgrasveld Kapitaallasten 1 natuurgrasveld Onderhoudskosten 1 natuurgrasveld
€ 17.500
€ 5.950
€ 11.400 € 5.000
Totaal 1 natuurgrasveld Meerkosten kunstgras
€ 16.400 €
1.100
€ 5.950
Mogelijkheid 2: Er wordt 1 natuurgrasveld vervangen door 1 kunstgrasveld. Gemeente Kapitaallasten 1 kunstgrasveld Onderhoudskosten 1 kunstgrasveld
Vereniging
€ 42.200 € 5.950 Totaal 1 kunstgrasveld
Kapitaallasten 1 natuurgrasveld Onderhoudskosten 1 natuurgrasveld
€ 42.200
€ 5.950
€ 11.400 € 5.000
Totaal 1 natuurgrasveld
€ 16.400
Meerkosten kunstgras
€ 25.800
€ 5.950
7
Mogelijkheid 3: Er wordt 1,5 natuurgrasveld vervangen door 1 kunstgrasveld. Gemeente
Vereniging
€ 42.200
Kapitaallasten 1 kunstgrasveld Onderhoudskosten 1 kunstgrasveld
€ 11.900 Totaal 1 kunstgrasveld
€ 42.200
€ 11.900
€ 17.100 € 7.500
Kapitaallasten 1,5 natuurgrasveld Onderhoudskosten 1,5 natuurgrasveld Totaal 1,5 natuurgrasveld
€ 24.600
Meerkosten kunstgras
€ 17.600
€ 11.900
Mogelijkheid 4: Er worden 2 natuurgrasvelden vervangen door 1 kunstgrasveld. Gemeente Kapitaallasten 1 kunstgrasveld Onderhoudskosten 1 kunstgrasveld
Vereniging
€ 42.200 € 5.950 Totaal 1 kunstgrasveld
Kapitaallasten 2 natuurgrasvelden Onderhoudskosten 2 natuurgrasvelden
€ 42.200
€ 5.950
€ 22.800 € 10.000
Totaal 2 natuurgrasvelden
€ 32.800
Meerkosten kunstgras
€ 9.400
€ 5.950
Mogelijkheid 5: Er worden 2 natuurgrasvelden vervangen door 1,5 kunstgrasveld. Gemeente Kapitaallasten 1,5 kunstgrasveld Onderhoudskosten 1,5 kunstgrasveld
Vereniging
€ 59.700 € 11.900
Totaal 1,5 kunstgrasveld Kapitaallasten 2 natuurgrasvelden Onderhoudskosten 2 natuurgrasvelden
€ 59.700
€ 11.900
€ 22.800 € 10.000
Totaal 2 natuurgrasvelden
€ 32.800
Meerkosten kunstgras
€ 26.900
€ 11.900 8
Mogelijkheid 6: Er worden 4 natuurgrasvelden vervangen door 2 kunstgrasvelden. Gemeente Kapitaallasten 2 kunstgrasvelden Onderhoudskosten 2 kunstgrasvelden
Vereniging
€ 84.400 € 11.900
Totaal 2 kunstgrasvelden
€ 84.400 € 11.900
Kapitaallasten 4 natuurgrasvelden Onderhoudskosten 4 natuurgrasvelden
€ 45.600 € 20.000
Totaal 4 natuurgrasvelden
€ 65.600
Meerkosten kunstgras
€ 18.800
€ 11.900
9
Hoofdstuk 5: Onderhoud Eigendom en onderhoud De velden zijn eigendom van de gemeente Cuijk. Ook bij nieuw aan te leggen kunst- of natuurgrasvelden zal de gemeente eigenaar blijven van de velden. Onderhoud natuurgrasvelden Het dagelijks onderhoud van de natuurgrasvelden wordt op dit moment uitgevoerd in opdracht van de gemeente Cuijk. De kosten die hieraan verbonden zijn komen ten laste van de gemeente Cuijk. Het betreft hier voornamelijk het maaien van de velden en het bekostigen van het sproei- en belijningmateriaal. Onderhoud van kunstgrasvelden Technisch onderhoud wordt uitgevoerd door een bedrijf conform een onderhoudsovereenkomst. Dit geschiedt door het bedrijf, dat de aanleg heeft verzorgd. Het onderhoud bestaat o.a. uit: - controleren en herstellen naden; - controleren en aanvullen van de infill; - intensief decompartimenteren en beluchten van het veld; - mos- en algenbestrijding; - controleren en indien nodig doorspuiten drainage. De kosten die hieraan verbonden zijn komen ten laste van de sportvereniging. Dagelijks onderhoud De hoofdgebruiker van een kunstgrasveld verzorgt de volgende taken: - schoonhouden van het veld (blad/ organisch materiaal, zwerfvuil, kauwgom, etc) - borstelen en vegen van het veld De onderhoudstaken zijn vastgelegd in “De verordening inzake aanleg, beheer en onderhoud van veldsportaccommodaties”. Dit betreft onder meer het onderhoud aan de afrastering, tegelpaden, ballenvangers et cetera.
10
