l
t a a
van tot
je
r
e ak
n
27 09 2008 11 10 2008 •
•
•
•
KUNST r ute Salland
Laat je raken K an iemand mij vandaag g ewoon even aanraken? E en hand op mijn schouder? E en aai over mijn wang? E ven door mijn haar woelen? ( het zit toch nooit goed d us voel je vrij) E ven mijn hand pakken?
I k wil weten of ik nog leef
ge s c h r e v e n d o o r J C ww w. l a n g s d e d i j k . n l
3
KUNST r ute
Inhoudsopgave 3
Laat je raken - gedicht
20
Raakmomenten
4
Inhoudsopgave
21
Op weg - gedicht
6
Inleiding
22
De kunstenaars
8
Exposities
66
De toekomst is angstig - gedicht
10
Wat is palliatieve zorg?
68
Veiling
11
Geen woorden - gedicht
70
Palliatief Netwerk Salland
12
De instellingen
73
Raakmomenten
19
De Lebuinuskerk
74
Niemand meer - gedicht
4
Salland
Deze publicatie is een uitgave
samenstelling werkgroep
De kunstroute wordt georganiseerd in
grafisch ontwerp en
van Palliatief Netwerk Salland
Erna van Buiten
het kader van de internationale dag van
fotografie (tenzij anders vermeld)
Postbus 5001, 7400 GC Deventer
Thea van der Weegh
de palliatieve zorg op 11 oktober 2008
Jolien Westerbroek, Apeldoorn
tel. 06-22187443
Wouter van Donselaar
e-mail: koekoekb@dz.nl
Rosa Schrijver
www.pnsalland.nl
Marianne Gerestein
drukwerk
Berdine Koekoek
VDA Groep, Apeldoorn
© 2008 - www.madeinholland.tv
5
Om op een mooie manier aandacht te vragen voor palliatieve zorg heeft Palliatief Netwerk Salland een kunstroute door Salland georganiseerd. Er zijn twee wandel- en fietsroutes uitgezet langs
Inleiding
11 zorginstellingen in de regio die palliatieve zorg verlenen. De dood: iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken. Misschien hebt
In deze instellingen is gedurende twee weken, van 27 september
u het al eens meegemaakt: het verlies van iemand uit uw omgeving.
tot 11 oktober, een expositie te zien over het thema verlies, afscheid
Dit kan iemand zijn geweest waar u veel van hield. Soms gebeurt dit
nemen, de dood, rouw of herinneringen, gemaakt door regionale
snel en onverwachts, maar steeds vaker krijgen mensen te horen
kunstenaars.
dat zij een ziekte hebben waarvan zij niet meer kunnen genezen en
Op 11 oktober worden aan het eind van de dag de kunstwerken
waaraan zij komen te overlijden. Deze mensen hebben palliatieve zorg
geveild, waarbij de opbrengst ten goede komt aan spirituele
nodig. Palliatieve zorg betekent: ‘zorg voor mensen die niet meer beter
begeleiding van palliatieve patiënten.
worden en gaan overlijden’. We hopen dat u zich laat raken. Door het thema, door de inzet van al Zaterdag 11 oktober 2008 is de Internationale Dag van de Palliatieve
die vrijwilligers uit de terminale zorg, door de verscheidenheid van
Zorg. Door middel van landelijke en regionale activiteiten willen de
zorgaanbod in Salland, door de uiteenlopende associaties van de
samenwerkende organisaties mensen in het hele land bewust maken
kunstenaars bij dit onderwerp en door prachtige natuur in Salland.
van de mogelijkheden binnen palliatieve zorg. Veel mensen kennen
Wij zijn zelf geraakt door de medewerking die we hebben onder-
namelijk niet de juiste wegen en moeten hierdoor onnodig lang zoeken naar geschikte hulpverlening. In uw regio kunt u met vragen over palliatieve zorg terecht bij Palliatief Netwerk Salland. www.pnsalland.nl
6
la
at
vonden bij het organiseren van dit evenement. Zowel door de bereidheid van kunstenaars een werk ter beschikking te stellen
je
als al die ruim 150 vrijwilligers die belangeloos en met tomeloze
ra
inzet hebben geholpen om van deze kunstroute een succes te maken.
ke
n 7
De
8
exposities
A
St Jurriën, PC Hooftlaan 97, 7412 PL Deventer
Wiljo, Ron van der Werf
B
Humanitas, Radboudlaan 1, 7415 VA Deventer
De Kleurmeesters
C
Sparrenheuvel, Burg. Doffegnieslaan 2a, 7431 BA Diepenveen
Marijke Dijkstra, Marijke van Munster
D
Het Averbergen, Averbergen 1, 8120 CA Olst
Ronny Knippen, Harry Vossen
E
Angeli Custodes, Burg. Kerssemakersstraat 46, 8101 AP Raalte
Arno Kramer, Rineke Marsman, Jan Smeekens, Sybilla Tonissen, Jeanette Hoekstra
F
De Hartkamp, J. van Arkelstraat 15, 8101 EN Raalte
Jan Numan
G
Stevenskamp, Stevenskamp 1, 8111 AR Heeten
Gerda Wagenmans, Rian van Schendel, Kim ten Zijthoff, Jolien Westerbroek
H
Diessenplas, Vrijheidslaan 1, 7451 DG Holten
Jos van Westing
I
Huize Salland, Bloemendalsweg 5, 7429 AL Deventer
Marianne Gerestein, Cecile Reijnders
J
Deventer Ziekenhuis, Nico Bolkensteinlaan 75, 7416 SE Deventer
Wouter van Donselaar
K
Groote en Voorster, Smedenstraat 117, 7411 RA Deventer
Han van der Mijn, Liesbet Optendrees, Mieke Eggink, Winy Jacobs, Be Birza, Els Bottema
(In Groote en Voorster exposeert elke kunstenaar, behalve Be Birza, één kunstwerk)
a a l
t
je
r
e ak
9
n
Wat
is
Palliatieve
zorg?
Geen woorden
Palliatieve zorg is een benadering die de
Wo o r d ’ n s c h i e t m i e n t e k o r t
kwaliteit van het leven verbetert van patiënten
Wa t i k e i g e n l u k z e g g ’ n w i l l e
en hun naasten die te maken hebben met een
Steeds as ik ut probeere
levensbedreigende aandoening. Door het
Kump er niks uut, ik valle stille
voorkomen en verlichten van lijden, d.m.v. vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoor-
Wa n t w o o r d ’ n k a n ‘ k h e e l n i e ’ v i n d ’ n
deling en behandeling van pijn en andere
Ok al doe ’k nog zo mien beste
problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard. (Definitie van de Wereld Gezondheidsorganisatie 2002)
‘K zol ut wel uut kunn’n schreeuw’n Moar de stilte is allus wat reste Ik wille nog zo vulle zegg’n Da’k van oe holle en lief hebbe Da’k nie’ zonder oe wille en kan En oe noast mien wil hebb’n Dus ik blieve moar probeer’n Te b e s c h r i e v ’ n w a ’ k b e d o e l En zal ik de woord’n vind’n Um oe te vertell’n wa’k bedoel Hendrik Jan uut Twelle (uit ‘Herinneringen 2’)
10
11
De
instellingen
St. Jurriën Zorginstelling St Jurriën in Deventer (wijk Zandweerd) bestaat uit een woon- en zorgcentrum met zorgappartementen en aanleunwoningen. Daarnaast is er de mogelijkheid voor kortdurende opnames. Het knusse wooncentrum is gelegen in een prachtige tuin met daarin een vijver, diverse bankjes, terrassen en wandelpaden. Een winkelcentrum ligt vlakbij. St. Jurriën heeft een recreatiezaal, biljart, bibliotheek, kapsalon en logeerruimtes. St. Jurriën hecht grote waarde aan elkaar ontmoeten en samen dingen ondernemen. Opvallend is de hoge waardering die de bewoners hebben voor de medewerkers van St. Jurriën. Zij krijgen ruim een acht-en-een-half!
12
Humanitas Woonzorgcentrum Humanitas te Deventer biedt een plezierige en gezellige woonomgeving waar de wensen en behoeften van onze cliënten centraal staan. Hun welbevinden staat hoog in ons vaandel. Cliënten voelen zich thuis omdat ze hun eigen levenswijze kunnen bepalen. Onze medewerkers overleggen en ondersteunen waar nodig. Ons motto is: ‘Uw welbevinden’. Op 11 oktober wordt er voor onze cliënten, familie en bezoekers een Proeverij (Preuverië) gehouden, waar iedereen kennis kan maken met nostalgische en Sallandse streekgerechten.
Sparrenheuvel Sparrenheuvel is een woonzorgcentrum dat aan de rand van een bos in het mooie dorp Diepenveen bij Deventer ligt. Op Sparrenheuvel zijn 54 zorgappartementen, 4 kamers voor kortdurend verblijf en 49 aanleunwoningen. Sparrenheuvel biedt een uitgebreid activiteitenprogramma dat toegankelijk is voor alle ouderen in Diepenveen. Wie mee wil doen met bijvoorbeeld ouderengymnastiek, een zangochtend of andere activiteiten, kan voor €15 per maand een entreekaart aanschaffen. In het restaurant kunnen bewoners een warme maaltijd gebruiken. Binnenkort wordt dat ook mogelijk voor bewoners van aanleunwoningen en andere inwoners van Diepenveen. Verder heeft Sparrenheuvel een kapsalon, pedicure, bibliotheek en een winkeltje voor de dagelijkse behoeftes.
Het Averbergen Woon- en zorgcentrum Het Averbergen staat, net als de andere locaties van De Leiboom, voor ‘vrijheid in zorg’. Het ligt in een landelijke omgeving, aan de rand van het gezellige dorp Olst. Op Het Averbergen zijn 45 verzorgingsplaatsen en een verpleegunit van 16 plaatsen. Op de begane grond bevinden zich o.a. een recreatiezaal, restaurant, bezinningsruimte, winkel en een kapsalon. Het medisch centrum Olst is in ons woonzorgcentrum gevestigd. Een apotheek, huisartsenzorg en thuiszorg zijn dus onder handbereik. Het Averbergen heeft onlangs 3 steren verworven voor Gastvrijheidzorg. Zij typeerden deze 3-sterrenlocatie als een ‘ruim opgezette instelling met veel voorzieningen en een open karakter’.
13
Angeli Custodes
De Hartkamp
Stevenskamp
Woonzorg- en verpleegcentrum Angeli Custodes in
Het in een landelijke omgeving gelegen verpleeghuis
Woonzorgcentrum Stevenskamp in Heeten:
Raalte is een vriendelijk en gastvrij huis met een
De Hartkamp in het gemoedelijke dorp Raalte is één
een fijn huis op een prachtige plaats, aan de
interessante historie. Bezig met nieuwbouw- en
van de acht locaties van Zorggroep De Leiboom.
rand van het dorp tussen de weilanden.
renovatieplannen om ook in de toekomst een
Goede zorg en kwaliteit van leven staan voorop.
Een ontmoetingsplek voor alle ouderen,
aantrekkelijk woonzorg- en verpleegcentrum te
Wij vinden het belangrijk dat bewoners zich thuis
bijvoorbeeld in het seniorenrestaurant of op
blijven. Angeli Custodes behoort tot Zorggroep
voelen. Het verenigingsleven en contacten met
de jeu-de-boulesbaan. Stevenskamp behoort
Raalte, vertrouwd en dichtbij! U kunt altijd een
buurtbewoners dragen hieraan bij.
tot Zorggroep Raalte: vertrouwd en dichtbij!
expositie bekijken in Angeli Custodes, deze wisselt
De Hartkamp heeft 153 zorg- en 16 dagbehandeling-
Op 2 en 9 oktober bent u van harte welkom
elke drie maanden. De schilderijen en beelden die
plaatsen voor somatische, revaliderende en demente-
om 12.00 uur in het seniorenrestaurant voor
u tijdens de Kunstroute kunt zien, worden speciaal
rende cliënten. Er lopen op dit moment twee
een warme maaltijd. Minimaal een dag van
daarvoor tentoongesteld.
nieuwbouwprojecten: een uniek kleinschalig woon-
tevoren opgeven via 0572-381441 (voor-,
Op zaterdag 11 oktober bieden we u verschillende
project genaamd de Braak, waarin bewoners van de
hoofd- en nagerecht samen € 7,00).
kleine hapjes uit de streek aan vanuit een
Parabool en de Hartkamp onder één dak verzorging
Op 11 oktober vertellen we u tussen 13.00 en
kraampje in de hal. Meer informatie vindt
en begeleiding krijgen, en kleinschalig wonen voor
16.00 uur onder het genot van een hapje en
u op www.zorggroepraalte.nl
een deel van de verpleeghuisbewoners.
drankje graag meer over Stevenskamp. Meer informatie vindt u op www.zorggroepraalte.nl
14
15
Diessenplas
Huize Salland
Deventer ziekenhuis
Middenin Holten ligt woonzorgcentrum Diessenplas. Holten, gelegen
Huize Salland in Colmschate (Deventer) biedt 66
Het Deventer Ziekenhuis is in 1985 ontstaan
tegen de Holtense berg, staat bekend om haar mooie, bosrijke
verzorgingsplaatsen, 8 inleunappartementen en 168
uit een fusie van het Sint Geertruiden en
omgeving, heerlijk voor een wandel- of fietstocht. Diessenplas wordt
serviceappartementen. Alle appartementen zijn
Sint Jozef Ziekenhuis en is sinds 1 september
gekenmerkt door een open en huiselijke sfeer. Hier worden verzorgings-
ruim opgezet. In het hoofdgebouw zijn alle alge-
2008 gevestigd op de Rielerenk.
huiszorg, psychogeriatrische verpleeghuiszorg, kortdurende opname,
mene ruimtes, zoals de serre voor allerlei activitei-
Het Deventer Ziekenhuis is lid van de
groepverzorging en dagverzorging geboden. Daarnaast zijn er veel
ten, het Grand Café, de receptie, de winkel en een
Samenwerkende Topklinische opleidings-
faciliteiten waar senioren uit de Diessenplas, maar ook uit Holten,
kapsalon. Rondom het complex ligt een parkachtige
Ziekenhuizen (STZ). Tot de STZ behoren 26
gebruik van kunnen maken. Vorig jaar kreeg Diessenplas in de landelijke
tuin waar u heerlijk kunt wandelen. Sinds januari
ziekenhuizen die niet academisch zijn, maar
verkiezing ‘beste combinatie wonen en zorg’ een eervolle tweede
2008 is het ThuisTeam Colmschate actief, bestaande
door hun voorzieningenniveau en opleidings-
plaats. De goede contacten tussen bewoners en de betrokkenheid
uit medewerkers van Carinova en Huize Salland.
inspanning tot de top van de algemene zieken-
van vele vrijwilligers en medewerkers maken dat in de Diessenplas
Zij bieden zorg aan bewoners van de serviceappar-
huizen behoren. Zij bieden brede medisch
‘mensen het verschil maken’.
tementen. Binnen Huize Salland is een zorgcoördi-
specialistische zorg en leiden nieuw talent op.
nator aangesteld als eerste aanspreekpunt voor de
De slogan: ‘in vertrouwde handen’ geeft de
bewoners. Zij inventariseert alle wensen en regelt
unieke combinatie van topklinische zorg en
de juiste zorg.
persoonlijke aandacht goed weer.
16
17
De Lebuinuskerk Groote en Voorster Zorginstelling Groote & Voorster bestaat uit een woonzorgcentrum en een verpleeghuis. Het is centraal gelegen middenin de stad Deventer. De oorsprong dateert uit 1267, waarmee ze een van de oudste zorginstellingen in Nederland is. Zorginstelling Groote & Voorster hecht veel waarde aan het welzijn van haar bewoners. Daarom wordt veel aandacht besteed aan samen eten en drinken in het restaurant en ondernemen van gemeenschappelijke activiteiten. Genieten van deze alledaagse dingen draagt bij aan een betere gezondheid. Dat dit wordt gewaardeerd, blijkt uit het jaarlijkse klanttevredenheidsonderzoek. De bewoners geven Groote & Voorster een dikke acht!
18
De Lebuinuskerk te Deventer is een fascinerend bouwwerk. In al haar eenvoud en schoonheid staat zij al bijna 1000 jaar op een zandrug aan de oever van de IJssel. In de loop der eeuwen is er veel aan het gebouw gesleuteld. Van een romaanse basiliek is zij uitgegroeid tot een indrukwekkende gotische Adres Grote of Lebuinuskerk:
hallenkerk.
Kleine Poot 7
Naast de vieringen op zondagmorgen zijn er
7411 PE Deventer
zo’n vijf à zes vespervieringen per jaar op de
De ingang onder de toren aan de
zondagavond, waarin de grenzen van kerk en
Grote Markt tegenover de Brave
cultuur worden opgezocht. De kerk is regel-
Broeder is deze dag ook geopend.
matig het decor van verschillende exposities.
19
Raakmomenten
Op weg
“Mijn waakadres was in een kleine bejaardenwoning. Een man
Op weg noar kunn’n loop’n
alleen met een dochter die ver weg woonde. De dochter zorgde
Op weg noar kunn’n proat’n
overdag voor haar vader en logeerde ‘s nachts op een matras in de hal. De man was nog zeer helder van geest, kende mijn leefomgeving goed en bleef maar praten. Ik probeerde hem er
Op weg noar leer’n fiets’n Op weg noar de kleuterschoale
steeds op te wijzen dat het wat zachter moest omdat zijn
Op weg noar groep dree
dochter lag te slapen. Ietwat doof ging het steeds weer harder.
O p w e g n o a r a n ’t w a r k g o a n
Opeens sloeg hij het bed open en zei: “Meid, je hangt maar
Op weg noar un relaatsie
tegen mijn bed aan. Kom er toch lekker bij liggen. Dan kan ik
Op weg noar ut huwelijk
zachter praten en ik doe je niks hoor!” Het idee zeg…”
Op weg in ut huwelijk Op weg noar ut eerste kind
”Wat fijn dat ik kan blijven in het huis waar ik mijn hele leven al
Op weg noar ut older wö’dden
woon. Iedereen komt gewoon nog even aanlopen en ik kijk
Op weg noar ut gebrek
vanuit mijn bed naar mijn eigen vertrouwde omgeving.“
Op weg noar un ziekte Op weg noar de dood
“Wat fijn dat er ’s nachts een vertrouwd iemand bij mijn man is. Zo kan ik de batterij weer opladen voor overdag. En als ik even wakker ben kan ik zo even naar beneden lopen om te kijken hoe het met hem gaat.“
20
Iedereene is op weg Hendrik Jan uut Twelle (uit ‘Herinneringen 2’)
21
Be
Birza
De boekobjecten van beeldend kunstenaar Be J. Birza ontstaan op een manier die doet denken aan het werk van een componist, een werkwijze die zeer intuïtief en associatief verloopt. Met wat de meeste mensen waardeloze materialen zouden noemen schept hij een nieuwe werkelijkheid. Het samenvoegen van dingen is voor hem componeren. Met ijzerchloride, kopernitraat of zoutzuur bewerkt de chemicus in deze kunstenaar zijn ondergronden van zink, lood en koper. Sporadisch werkt hij met verf, schellak, zand en chemie zijn favorieten. De kunstenaarsboeken kunnen in opdracht worden gemaakt. www.birza.nl
22
23
Kim
ten
Zijthoff
Kim ten Zijthoff is autodidact. Op jonge leeftijd zat zij al op teken- en schilderles. In Zwolle heeft zij cursussen gevolgd bij Manon de Roode. Sindsdien worden haar werken – van oorsprong figuratief – abstracter en groter. Kleuren zijn heel belangrijk in Ten Zijthoffs werk. Zij laat zich inspireren door de natuur en de verhalen die in haar hoofd spelen. Elk schilderij is een verhaal apart, met zijn specifieke kleuren. Kim ten Zijthoff werkt voornamelijk met acryl op allerlei materialen zoals glas en hout.
Het te veilen werk van Kim
24
25
Wouter van
Donselaar
Een jonge kunstenaar uit Deventer, die begonnen is met schilderen om zodoende zijn emoties en creatieve energie vorm te geven. Doordat Wouter veelal gebruik maakt van aardetinten stralen de werken een enorme kracht en tegelijkertijd rust uit. Wouter zoek zijn inspiratie in de natuur, heeft oog voor de vergankelijkheid, compositie en mag graag ergens tegenaan schoppen. Doordat hij gebruik maakt van papier, karton, jute, oude franse teksten, zand e.a. materialen ontstaat een spannend werk, dat uitnodigt de schilderijen van dichterbij te observeren en de kijker aanmoedigt na te denken over hetgeen hij ziet. www.woutervandonselaar.nl
26
Het te veilen werk van Wouter
27
Meer informatie over het werk van Rineke en Arno kunt u vinden op www.galeries.nl
Rineke
Arno
Kramer
Marsman Rineke woont en werkt in Broekland.
Voor Arno is tekenen de enige discipline
Haar opleiding volgde ze aan de
die hij toepast. Zijn werken op papier
akademie voor beeldende kunst in
heeft hij in tientallen tentoonstellingen
Enschede. In haar werken, naast
in binnen- en buitenland getoond.
schilderijen ook tekeningen en litho’s,
Kenmerkend in zijn ontwikkeling is de
vormen kinderportretten het startpunt.
bewuste combinatie van figuratieve en
Door de portretten te combineren met
meer abstractere elementen.
abstract geschilderde motieven en
Lang vormde het vrouwelijke lichaam
soms met toevoegingen van kralen en
hét uitgangspunt voor zijn werk. In zijn
stiksels, ontstaat een boeiend en
huidige tekeningen vormt het lichaam
gevarieerd beeld.
nog wel met regelmaat de basis, maar
Die bewuste combinaties van beelden
heeft ook het dier zijn intrede gedaan.
dwingen de kijker om nog dieper
Hazen, zwanen en herten zijn dankbare,
contact te zoeken met de portretten.
nieuwe onderwerpen geworden.
rechts het te veilen werk van Rineke
28
links het te veilen werk van Arno
29
Jos
van
Westing
Jos is sinds 2000 fulltime bezig met het maken van schilderijen in olieverf en acryl. Daarin staat de mens centraal, in al zijn verscheidenheid. Daarnaast maakt Jos werken van metaal. Metalen platen worden geschuurd, ingekrast of opgehoogd met gesoldeerde stukjes metaal, bewerkt met zuren en buiten neergelegd om te roesten. De elementen water, vuur (zon) en lucht geven de werken uiteindelijk het gewenste resultaat. Momenteel heeft hij een atelier aan het kanaal in Raalte in 150 jaar oude scheepswerfjes. www.josvanwesting.nl
30
31
Marijke
Dijkstra
Marijke Dijkstra is schilderes en docente en heeft haar atelier in Rollecate (Deventer). Ze schildert al zo’n 40 jaar waarvan de laatste 10 jaar op professionele basis. Ze werkt in verschillende technieken: olieverf, sjabloonprint en aquarel. In haar olieverven is vaak sprake van het weergeven van universeel menselijke gevoelens. Haar aquarellen hebben een luchtiger karakter, waarin een vrije verfbehandeling een belangrijk uitgangspunt is. www.maraschilderijen.nl
links het te veilen werk van Marijke
32
33
Rian van
SchoenmakersSchendel
Van oorsprong komt Rian uit Brabant maar woont alweer twintig jaar in Raalte. Hier begon zij met schilderen en het maken van beelden in keramiek. Door hier veel mee bezig te zijn blijft zij zich ontwikkelen. Waar eerst realisme de boventoon voerde, werd het haar uitdaging losser daarvan te komen. Haar laatste werk kenmerkt zich door de aardse thema’s en natuurlijke elementen. Dit is ook terug te vinden in haar beelden en objecten. www.stylingenkunstraalte.nl
rechtsonder op de linkerpagina: het te veilen werk van Rian
34
35
Marianne Gerestein “Het verhaal van het beeld” De beelden en schilderijen vertellen over ruimte, licht en de schoonheid van het niet af zijn. Marianne laat zich daartoe inspireren door mens en natuur. Niet het mooie plaatje maar de zoektocht naar de essentie van het beeld. Als autonoom beeldend kunstenaar maakt zij objecten van aarde, steen en klei en schildert met acryl en olieverf op doek. www.galerieveerweg.nl
linksboven op de linkerpagina: het te veilen werk van Marianne
36
37
het te veilen werk van Ron foto: Ron van der Werf
Ron
van
der
Werf
Ron werkt met veel witten die overgaan in bruine, blauwe en gele varianten, geglaceerd in transparante lagen oker, sienna en andere aardtonen. De schilderijen zijn duidelijk het resultaat van een langdurig wordingsproces. waarbij de gelaagdheid van de verf vermengd met diverse materialen de vele ontstaansfasen laten zien. In zijn schilderijen zijn Lies, Sanne en Linu vertrekpunt op zijn gang door natuur, werkelijkheid en gedachten. Zijn wereld. www.ronvanderwerf.com
38
39
Wiljo Of ik me even kort kan voorstellen... lastig, lastig! Mijn schilder-style is een mix van landscapes, cartoons, diepte, kleur en humor. Door veel details & fantasie te gebruiken is elk doek weer een jungle van gebeurtenissen. Ik ben klaar voor de grote opdrachten dus heeft u een kasteel of vliegtuig om te beschilderen? www.buildingz.nl
40
41
Gerda Wagenmans Gerda is sinds 10 jaar bezig met het maken van sieraden van zilver en titanium. Ze heeft daarbij les gehad van Karin Kortenhorst en Frank van Zwicht. In het ontwerpen en maken van sieraden kan zij al haar creativiteit kwijt en het geeft haar veel voldoening om te zien hoe blij ze mensen ermee maakt. Sieraden kunnen een unieke emotionele waarde hebben door het persoonlijke karakter en de symboliek ervan. Het thema van het geschonken sieraad is: afscheid nemen en de titel: verbonden door verdriet.
linksboven op de linkerpagina: het te veilen werk van Gerda
42
43
Cecile
Reijnders
de dag voorbij
Cecile Reijnders volgde haar opleiding aan de Rijksacademie
nu het donker in
van Beeldende Kunsten. Ze schildert mensen; oude mensen, jonge mensen, mensen op de fiets en aan het strand. Ze schildert zeegezichten en landschappen maar ook abstracte werken. Tevens maakt ze papiermaché beeldjes en beelden, vaak figuratief, uit een droom voortkomend. Tenslotte schrijft Cecile gedichten over de natuur en over de mensen. Naast haar beeldend werk heeft zij een kleine baan in de verzorging.
zij maakt zich g e r e e d v o o r d e n a c ht
44
Op de linkerpagina
terwijl het in haar
het te veilen werk
en om haar heen
van Cecile
duistert 45
Jan
Numan
Jan Numan was meer dan 30 jaar huisarts in Olst. Hij maakt voornamelijk figuratieve beelden, die nogal verhalend zijn. Hij bekommert zich weinig om nauwgezette afwerking en pure vorm. Gemaakte werken zijn niet museumwaardig of geschikt voor exposities in een galerie. De gebruikte grondstof is klei. Meestal wordt het brons, soms granito, soms gebakken. Jan is lid van beeldhouwgroep ‘De Wilpse Klei’.
het werk rechtsonder op de linkerpagina is door Jan aangeboden voor de veiling foto: Jan Numan
46
47
Sybilla
Tonissen
Sybilla schildert sinds 1990 en heeft les gehad van verschillende professionele docenten/kunstenaars. Daarvoor kreeg ze les in textiele werkvormen. Hier is haar voorliefde voor het werken met verschillende materialen ontstaan.
Het ter beschikking gestelde werk van Sybilla
Haar experimentele werk valt het beste te typeren als abstract, maar zijn soms ook verhalend over voor haar belangrijke thema’s. Ritme, kleur en vorm in een compositorisch spanningsveld brengen blijft voor haar een uitdaging. Naast het schilderen geeft Sybilla experimentele schilderles aan kinderen.
48
49
Harry
Vossen
Sinds het begin van de jaren tachtig ben ik lid van Kunstkring Raalte. Zelf hoop ik 100 of 110 te worden, maar eens zal ook mijn leven afgerond worden als een lemniscaat, als een lint dat zich sluit maar dat ook een voortgaande beweging maakt. Een zeer beklemmend gevoel bekroop mij toen drie familieleden binnen enkele maanden tijd overleden. Meestal is er, ondanks alles, veel kleur in mijn leven. Echter, soms kan het ook grijs zijn.
Het schilderij links, genaamd Lemniscaat, stelt Harry ter beschikking voor de veiling
50
51
Liesbet Optendrees Niets is vanzelfsprekend. Niets is wat het op het eerste gezicht lijkt te zijn. Dat wat wij om ons heen waarnemen, is een onuitputtelijke bron voor vragen. Wat zich onder de huid afspeelt, is vele malen complexer en een reden om telkens weer dezelfde vraag te stellen: is er een ziel? En zo ja, is die ziel zichtbaar te maken? Verbergt de zichtbare oppervlakte niet een veel belangrijker innerlijk? Liesbet wil het onzichtbare zichtbaar maken en ze hoopt dat anderen het ook zullen zien.
boven, het werk dat door Liesbet en Han samen is gemaakt en door hen ter beschikking is gesteld voor de veiling.
www.liesbet.biz
Han
van
der
Mijn
De binnen- en buitenkant vormt de leidraad in zijn werk. Wat mensen aan elkaar zien aan de buitenkant, is lang niet
Foto’s op deze pagina’s Liesbet en Han
altijd wat het is; er zijn verschillende lagen die hij zichtbaar wil maken. Han verwerkt veel materiaal in zijn schilderijen om die gelaagdheid weer te geven. Hij werkt in acryl en met gemengde technieken op doek en papier. www.havandem.nl
52
53
Marijke van
Munster Marijke is autodidact. Ze maakt al 18 jaar beelden. In eerste instantie van steen, later van brons. Ze is werkzaam geweest in het onderwijs. In Deventer heeft ze les genomen bij Jilles Waagmeester om het procedé van klei naar stenen beelden te leren. Marijke exposeert veelvuldig, zowel in Nederland als in het buitenland. Beelden kunnen in opdracht gemaakt worden. De geschonken werkjes heten ‘herinneringen’. Herinneringen aan een tijd waarin men fit en energiek was.
linkerpagina bovenin: de te veilen beeldjes van Marijke
54
55
Ronny
Knippen
Als beeldend kunstenaar werkt Ronny sinds 1990 met glas. Ze maakt objecten, schalen en buitenobjecten. Ronny streeft altijd naar een stukje spanning in haar werk. Ze schuwt het experiment niet waardoor het proces niet altijd eenvoudig is. Haar objecten van glas combineert ze veelal met andere materialen zoals roestvrij-staal, brons, oud-zink, lood en steen. Haar voorkeur gaat uit naar abstracte lijnen en vormen met een spannende combinatie. Haar werk heeft mede hierdoor een architectonische uitstraling.
Links het ter beschikking gestelde werk van Ronny
56
57
Jan
Smeekens
Jan Smeekens is een veelzijdig man. Naast zijn werk als huisarts in Raalte sport en schildert hij graag. Voor de veiling heeft Jan twee werken beschikbaar gesteld die te zien zijn bij Angeli Custodes. Jan exposeert niet met ander werk.
Winy
Foto’s: Jan en Winy
Jacobs
Het schilderij van Winy Jacobs op de linkerpagina is geschonken door galerie de Schoone Schijn uit Deventer.
58
59
Jeanette
Hoekstra
Jeanette maakt al 25 jaar heel divers werk. Zij is geïnteresseerd in verschillende culturen en symboliek. Dit komt tot uiting in de door haar gebruikte kleuren en materialen. Bepaald door geschiedenis en cultuur heeft alles uiteenlopende betekenissen. Jeanette gaat zintuiglijk op zoek en maakt een keuze uit die veelheid van betekenissen. Al werkend en onderzoekend ontstaat de gedaanteverwisseling van persoonlijke ervaring tot autonoom beeld. Op de foto’s links één van haar laatste projecten; ‘Conversation Piece’. Al in de zeventiende eeuw zette men een conversation piece op tafel om te voorkomen dat een conversatie doodliep. www.jeanettehoekstra.nl (in ontwikkeling)
60
61
Kleurmeesters hierboven en rechtsonder
Stichting de Parabool biedt opvang, verzorging en begeleiding aan mensen met een verstandelijke beperking in zuidwest Overijssel. Persoonlijke behoeften, mogelijkheden en wensen
op de linkerpagina wordt hard gewerkt aan het te veilen kunstwerk van de Kleurmeesters
staan daarbij centraal. Met een breed aanbod van kleinschalige dagbesteding- & werklocaties krijgen cliënten de mogelijkheid om naar eigen wens invulling en structuur te geven aan hun dagelijks leven. Het atelier van de Kleurmeesters in Schalkhaar is één van deze ambachtelijke werkplekken. Met verschillende materialen zoals ecoline, acrylverf, wasco en pastelkrijt maken zij kleurrijke en originele schilderijen en geven ze een kijkje in hun belevingswereld.
62
63
Jolien
Westerbroek De voor de veiling ter
Na haar opleiding grafiek aan de Kunstakademie te Utrecht heeft ze er ook de opleiding grafisch ontwerp gedaan.
beschikking gestelde foto van Jolien
Van beroep is Jolien nu grafisch ontwerper en fotograaf. Toch heeft ze nog een grote liefde voor het vrije werk op verschillende terreinen in de kunst. Leven, dood en spiritualiteit spelen een belangrijke rol in haar werk. Dit komt zichtbaar tot uitdrukking in haar foto’s van het landschap. Jolien heeft het grafisch ontwerp en de fotografie verzorgd van deze uitgave. www.madeinholland.tv
64
65
D e t o e k o m s t i s a n g s tig De toekomst is angstig De toekomst is niet durven l e v e n Angst om te leven met kank e r Angst om te leven met doo d Angst is gevangen zijn Verdringen, wegduwen, on t k e n n e n Is dat mijn weg? Angst is een deel van mij Angst kan niet weg Angst loslaten om te kunne n l e v e n Apart leren zetten Leven is meer dan de angs t Maar het toch bij me houde n Het is echt een deel van m i j Leven is leven met zon en m e t d o o d Kiezen voor angst, is kieze n v o o r d o o d Kiezen voor leven, is kieze n v o o r z o n Ria Kikkert
66
67
Waarom spirituele zorg in de laatste levensfase? Wanneer iemand in de laatste levensfase terecht komt dan ontstaan zingevingsvragen als: Waarom ik? Is er leven na de dood? Wat is de zin van dit lijden? Als deze vragen spelen, kan ondersteuning en begeleiding door een geestelijk verzorger
Veiling
een uitkomst zijn. Iemand die een luisterend oor biedt, de juiste vragen stelt en hierdoor helpt om een nieuwe balans te vinden
Op zaterdag 11 oktober worden de geschonken kunstwerken
om het leven af te ronden. In de thuissituatie is deze zorg op dit
geveild in de Lebuinuskerk in Deventer. De presentatie ligt die
moment niet voorhanden en gefinancierd.
middag in handen van Matthijs van Nieuwkerk. Notaris Jan Hein Brummelhuis van Smalbraak Notarissen zorgt
Opbrengst veiling
voor notarieel toezicht. De opbrengst van de veiling is bedoeld
In Salland hebben tot op heden 15 geestelijk verzorgers
voor een masterclass spirituele zorg in de laatste levensfase
aangeboden deze zorg te willen verlenen. Het vraagt van
voor geestelijk verzorgers. Vanaf 11.00 uur zijn de kunstwerken
hulpverleners specifieke kwaliteiten om mensen in de
te bezichtigen, om 16.30 uur start de veiling.
moeilijkste fase van hun leven te ondersteunen in hun verdriet, angst en onzekerheden. Om de geestelijk verzorgers toe
68
Iedereen is welkom om te komen kijken en mee te bieden.
te rusten voor deze taak en om kwaliteit te waarborgen,
Zoals u heeft kunnen zien en lezen is er een enorme diversiteit
willen we hen een masterclass spirituele zorg aanbieden.
aan werken. Veilingmeester Ben van der Velden zal steeds een
Dit kost € 950 per persoon, dus totaal € 14.250. We hopen
richtprijs noemen. Dit is een unieke kans om een prachtig
door de netto opbrengsten van de veiling dit bedrag bij elkaar
regionaal kunstwerk aan te schaffen waarvan de opbrengst
te krijgen om zo in Salland hoogstaande spirituele zorg bij
bestemd is voor spirituele zorg in de laatste levensfase.
palliatieve patiënten thuis te kunnen gaan bieden.
69
Palliatief
Netwerk
Salland
Leden Palliatief Netwerk Salland
Het ministerie van VWS heeft palliatieve zorg hoog op de
In Salland zijn onderstaande organisaties
agenda staan. Daarom financiert zij o.a. netwerken zodat er
vertegenwoordigd in het netwerk:
een betere beschikbaarheid van palliatieve zorg ontstaat, er
• Verenigde Medische Staf Deventer Ziekenhuis (VMS)
meer samenhang en samenwerking in het palliatieve veld is en
• Huisartsen Vereniging Deventer en Omstreken (HVDO)
omdat coördinatie en continuïteit van zorg kwaliteitsverhogend
• Integraal Kankercentrum Stedendriehoek en Twente
werkt. Er zijn 71 netwerken in Nederland, gecentreerd rondom
• Woonzorgcentrum Humanitas
ziekenhuizen.
• Stichting Thuis Sterven Deventer • Woonzorgcentrum het Dijkhuis
Visie en doel netwerk
• Stichting Terminale Thuiszorg Raalte
Zorg voor mensen die gaan sterven en voor hun naasten is
• Carinova/Leiboom groep
vaak een overweldigend en complex gebeuren. Het leveren
• Deventer Ziekenhuis
van deze zorg wordt als een gezamenlijke verantwoordelijkheid
• Hospice Midden Salland
gevoeld door de zorgaanbieders in de regio. Het netwerk
• Consultatieteam
faciliteert hierin zowel hulpverleners als patiënten.
• Zorggroep Raalte
Het netwerk zorgt voor opbouw en uitwisseling van kennis en
• Zorggroep Solis
informatie en het initiëren en versterken van samenwerking in de palliatieve keten. Ons doel is om de zorg in Salland in de
Toehoorders
laatste levensfase zo goed mogelijk te organiseren en de patiënt
• CIZ
en zijn naasten maximaal te faciliteren om zelf keuzes te maken.
• Zorgbelang • Zorgkantoor • Kenniscentrum Oncologie
70
71
Raakmomenten ”Als je verschillende nachten bij iemands bed zit om te waken,
”Nu mijn vrouw in het hospice ligt, heb ik weer ruimte om
kun je zo vertrouwd met iemand raken, dat je de laatste nachten
partner te zijn. Anderen nemen de zorg van mij over.“
samen aan het zingen bent. Met zo’n ervaring kun je er weer even tegen…”
”Je behandelt iedereen zoals ook jijzelf behandeld zou willen worden.“
”Als wijkverpleegkundige laat je de wensen en behoeften van de zieke en familie centraal staan.“
”Het is voor mij erg bijzonder om heel nabij een mens te mogen zijn in zijn/haar laatste levensfase“
72
73
I emand Meer Sterven zal je ooit M aar vandaag En godweet morgen Kun je leven, doen, zien Ie mand voor iemand zijn M isschien En het verschil maken, toc h , Tussen onverwisselbaar u n i e k En om het even Tussen dood en leven Huub Oosterhuis
74
l
t a a
van tot
je
r
e ak
n
27 09 2008 11 10 2008 •
•
•
•
KUNST r ute Salland