programma 2013 JAN / FEB / MAA / APR
© Pieter-Jan De Pue voor citybooks Yerevan
Kunst Literatuur Politiek Wetenschap Media Expo
voorwoord Geacht publiek,
In naam van alle collega’s van deBuren wens ik u een spannend, gezond en interessant 2013. Voor deBuren wordt 2013 een bijzonder jaar waarin een eind komt aan ons nomadische bestaan. Wij bewonen vanaf mei opnieuw het vertrouwde Vlaams-Nederlands Huis, op de hoek van de Leopoldstraat en de Prinsenstraat, naast de Muntschouwburg en in het hart van Brussel. Dit betekent niet dat we ons niet meer zullen verplaatsen.
deBuren presenteert schoonheid en wijsheid uit de Lage Landen in Vlaanderen, Nederland en in de rest Europa. Vanuit hartje Brussel biedt het VlaamsNederlands Huis een platform voor debat en reflectie over cultuur, wetenschap, politiek en samenleving. Kunstenaars, journalisten, schrijvers, politici en wetenschappers zijn er aan het woord. De ontmoetingen, lezingen of debatten verlopen in een warme, open sfeer en achteraf wordt er nagepraat bij een glas. Blijf op de hoogte via www.deburen.eu. Onze website biedt een schat aan informatie. U kunt er gesprekken herbeluisteren en wekelijks verschijnen er nieuwe opiniestukken en columns. Klik ook eens door naar de Radioboeken van deBuren. Dat zijn gratis te downloaden verhalen van Belgische en Nederlandse auteurs die u nergens kunt lezen, maar overal en altijd kunt beluisteren. www.radioboeken.eu Op www.citybooks.eu zijn interessante steden in woord en beeld gebracht. U kunt er gratis literaire stadsportretten, stadsfoto’s en ook videofilmpjes van 1 minuut, City One Minutes, downloaden. Schrijf u in voor de elektronische nieuwsbrief en ontvang deze programmabrochure bij u thuis. Ook voor extra activiteiten, wijzigingen en aanvullingen, kunt u best de website raadplegen.
Wij blijven onze activiteiten in Nederland uitbreiden. Maastricht wordt een belangrijke schakel in het citybooksproject. Samen met de Brakke Grond bieden we tentoonstellingen aan en steunen we theater dat Vlaanderen en Nederland verbindt. Vanaf volgend jaar zullen wij ook samenwonen en meer samenwerken met het secretariaat van het Cultureel Verdrag Vlaanderen Nederland (CVN).
Na de succesvolle Parijse residentie in 2012 trekken we dit jaar met 20 jonge theatermakers en studenten journalistiek opnieuw naar de Cité Universitaire om vanuit het huis Biermans-Lapôtre gedurende twee weken te reflecteren over Europese (groot)stedelijkheid.
Wij volgen het Koninklijk Concertgebouworkest tijdens de Wereldreis in haar jubileumjaar. Naar aanleiding hiervan bereiden we een publicatie voor over deze reis omdat cultuur meer dan ooit een combinatie wordt van artistieke excellentie en culturele diplomatie.
Met onze luisterboeken hebben we in 2012 de kaap van drie miljoen downloads bijna bereikt. Met Semarang en Stellenbosch gaan onze auteurs en verhalen op wereldreis maar citybooks blijft op de eerste plaats een Europees project met volgende haltes in Belfast, Gent, Lissabon, Maastricht en Zadar.
Wij blijven vol enthousiasme samenwerken met al onze traditionele bondgenoten.
In het Vlaams Parlement zijn wij elke maand aanwezig met De Literaire Loketten, de Nederlandse Ambassade verwelkomt ons voor interessante avondprogramma’s en onze samenwerking met MO*, DW B, Het Liegend Konijn, hard//hoofd en De Groene Amsterdammer zetten wij graag voort. Wij danken u voor uw trouw bezoek op onze Nederlandse en Vlaamse activiteiten maar ook op onze website waar wij u steeds een boeiend lees- en luistermenu aanbieden.
deBuren Leopoldstraat 6 1000 Brussel t +32 (0)2 212 19 30 f +32 (0)2 212 19 49
[email protected] www.deburen.eu
Het beeld op de kaft is van Pieter-Jan De Pue die in Yerevan resideerde voor citybooks. Deuren van gesloopte Lada’s zijn er goedkoper dan prikkeldraad: een mooie combinatie van boerenlogica en creatieve industrie.
Dorian van der Brempt Directeur deBuren 1
De Literaire Loketten
JANUARI
12:30 > 13:30 in De Loketten van het Vlaams Parlement Aan het buffet kunt u een broodje of een lekkere koude schotel bestellen. Of breng uw eigen lunchpakket mee. Wij trakteren op een drankje!
DI 11.12 > VR 18.01
Scenes of Wonder – Paris
expo Fototentoonstelling Marianne Hommersom TENTOONSTELLING Deze zomer gingen veertien jonge schrijvers en de fotografe Marianne Hommersom op uitnodiging van deBuren en de Stichting Biermans-Lapôtre naar Parijs om zich twee weken onder te dompelen in de Franse metropool. Hommersom ging met haar camera op pad en componeerde de intrigerende fotoreeks Scenes of Wonder – Paris. Haar foto's worden tot 18 januari 2013 tentoongesteld in het Huis van de Stichting Biermans-Lapôtre te Parijs.
© Marianne Hommersom
Literaire Lunch op woensdag
JANUARI
Stichting Biermans-Lapôtre, Huis van de Belgische en Luxemburgse studenten / 9A Boulevard Jourdan / 75014 Parijs / Gratis / Organisatie: deBuren en de stichting Biermans-Lapôtre
Ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken! Wie zorgt voor ons als we oud worden?
16.1: De Biograaf: Gerard Reve. Kroniek van een schuldig leven Een gesprek tussen biograaf Nop Maas en Reinjan Mulder. 13.2: Jan Terlouw: Koning van Katoren Jan Terlouw spreekt met Karin Kustermans over literatuur, politiek en film. 13.3: Boekpresentatie grens/frontière van Ons Erfdeel. Anne Provoost en Luuk Gruwez dragen voor, hoofdredacteur Luc Devoldere interviewt hen. 10.4: Presentatie citybooks Turnhout Karl van den Broeck stelt de stadsverhalen van Walter van den Broeck, Lasha Bugadze, Maxim Februari, Peter Terrin en Chika Unigwe voor. 08.5: Architectuur, idealisme en literatuur Een gesprek met Christiaan Weijts en Willem van Zadelhoff 12.6: In de mate van het onmogelijke Met een rijk palet aan Vlaamse en Nederlandse dichters en dichteressen sluiten we het Literaire Lokettenjaar af!
20:00
DEBAT Mensen worden almaar ouder. Maar wat als het lichaam of de geest niet meer meekunnen? Wat als we voor noodzakelijke zorgen op anderen moeten vertrouwen? Is het verstandig om zorg over te laten aan privébedrijven? Of moeten we naar overheid en samenleving kijken om goede ouderenzorg te verzekeren? Een debat met oud-minister van Financiën, Begroting en Gezondheidsbeleid Wivina Demeester (VIGeZ), Bart Bots (CEO Senior Living Group), Olivier Remy (LBCNVK) en Dirk Barrez (DeWereldMorgen.be). Toneelhuis, Bourlaschouwburg, Komedieplaats 18, 2000 Antwerpen / Gratis / reserveren: www.toneelhuis.be, +32(0)3 224 88 44 / Organisatie: deBuren, DeWereldMorgen en Toneelhuis
TONEELHUIS@THEMOVIES
GUY CASSIERS KIEST PEEPING TOM GESPREK + FILM De internationaal gerenommeerde theatermaker Guy Cassiers wordt geïnterviewd door Erwin Jans over de relatie tussen literatuur, toneel en film. Na het gesprek kunt u kijken naar Peeping Tom van Michael Powell, een openhartige studie naar voyeurisme en geweld. Martin Scorsese zei ooit dat deze film alles zegt wat er te zeggen is over filmmaken. Cinema Zuid, Lakenstraat 14, 2000 Antwerpen / €5 of €3 / reserveren: www.cinemazuid.be / Organisatie: Toneelhuis, Cinema Zuid en deBuren
DI 15.01
19:30 gesprek, 20:30 film
Guy Cassiers © Koen Broos
Programma
MA 14.01
In De Loketten van het Vlaams Parlement, IJzerenkruisstraat 99, 1000 Brussel Gratis, reserveren aanbevolen: www.deburen.eu, +32 (0)2 212 19 30 2
Organisatie: Vlaams-Nederlands Huis deBuren en het Vlaams Parlement i.s.m. Broodje Brussel
3
JANUARI
JANUARI De Literaire Loketten
Gerard Reve © Eddy Posthuma de Boer
12:30 > 13:30
De Biograaf: Gerard Reve. Kroniek van een schuldig leven DE BOEKEN VAN deBuren Gerard Reve wordt algemeen beschouwd als één van de grootste Nederlandse schrijvers van de naoorlogse periode. Onlangs verscheen het derde deel van de met veel controverse omgeven Reve-biografie, waarin biograaf Nop Maas de harde waarheid niet schuwt. Wat weten we van deze bijzondere schrijver? De biograaf praat ons bij en gaat in gesprek met publicist, uitgever en voormalig NRC-redacteur Reinjan Mulder. De Loketten van het Vlaams Parlement, IJzerenkruisstraat 99, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren en het Vlaams Parlement i.s.m. Broodje Brussel
WO 16 01 > ZO 24.02
© Lea Titz
open: 09:00 > 19:00 VERNISSAGE DI 15 01 19:30 > 22:00
Graz Chartres Venedig
expo TENTOONSTELLING citybooks Galerie ORF in Graz exposeert de citybooksfoto's van Lea Titz en Andrea Galiazzo. De fotografen maakten stadsportretten van Chartres, Graz en Venetië. De tentoonstelling wordt georganiseerd door citybookspartner NEXT en loopt tot 24 februari. Tijdens de vernissage zijn de citybooksauteurs Milena M. Flašar, Lydia Mischkulnig, Andrea Stift en Werner Schandor aanwezig. Dorian van der Brempt (directeur deBuren) licht het project toe. Galerie ORF Landesstudio Steiermark, Marburger Straße 20, 8042 Graz / Gratis / Organisatie: Galerie ORF i.s.m. citybooks, deBuren, ORF Landesstudio Steiermark en next-Verein für zeitgenössische Kunst
Orban Space: Luc Deleu - T.O.P. office
WO-ZO 12:00 > 17:00
Stroom Den Haag, Hogewal 1-9, Den Haag / Gratis / Tentoonstelling mede mogelijk door: Vlaamse Overheid, deBuren, gemeente Den Haag, Mondriaan Fonds, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, SNS REAAL Fonds, VU Amsterdam Faculteit der Letteren, UGent Vakgroep Architectuur & Stedenbouw, Duvel Moortgat N.V. i.s.m. VAi, Extra City, LLS 387 en Etablissement d'en face projects
Eros en de kwetsbare mens #9 Simone de Beauvoir en de tweede sekse – Prof. Veronica Vasterling LEZING Filosofe Veronica Vasterling belicht de betekenis van Simone de Beauvoir als denkster en inspirator van de tweede feministische golf. In Pleidooi voor een moraal der dubbelzinnigheid formuleert De Beauvoir een fundamentele paradox: door zich als nutteloos te aanvaarden, onttrekt de mens zich aan de nutteloze wereld, maar is hij meer dan ooit in de wereld aanwezig als bewust kiezende mens. In De Tweede Sekse pleit ze voor een volledig onafhankelijk bestaan als vrouw. Hoe denken we daar vandaag over na?
ZO 20.01 11:00
Filosofiehuis Het zoekend hert, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem / www.hetzoekendhert.be / €7 / reserveren verplicht:
[email protected], +32(0)473 68 66 65 / Organisatie: Het zoekend hert en deBuren
IM: Jan Vanriet
Jan Vanriet © Koen Broos
15:00
ONTMOETING Wie droomt er niet van om op zijn eigen begrafenis aanwezig te zijn? Anna Luyten vraagt tijdens een intiem doch publiek gesprek aan schilder, illustrator en dichter Jan Vanriet hoe hij na zijn dood herdacht wil worden. Voorafgaand aan dit gesprek draagt vriend Kurt Van Eeghem een speciaal voor de gelegenheid geschreven In Memoriam voor. Vrijstaat O. Zeedijk 10, 8400 Oostende / €5 (voorverkoop: www. vrijstaat-o.be), €7 (aan de kassa) / Organisatie: deBuren en Vrijstaat O.
Teun Voeten: Narco Estado. Drug violence in Mexico
MA 21.01 > zo 03.03
expo
TENTOONSTELLING De Nederlandse antropoloog en oorlogsfotograaf Teun Voeten concentreerde zich de afgelopen drie jaar op het drugsgeweld in Mexico. Hij bracht niet alleen het bloedige geweld maar ook de ontwrichting van de samenleving en het ingrijpen van de autoriteiten pregnant in beeld. Dit resulteerde in een indrukwekkend fotoboek en de gelijknamige tentoonstelling Narco Estado. Drug Violence in Mexico. Stichting Biermans-Lapôtre, Huis van de Belgische en Luxemburgse studenten, 9A Boulevard Jourdan / 75014 Parijs / Gratis / Organisatie: deBuren en de stichting Biermans-Lapôtre
vernissage MA 21.01, 19:30
© Teun Voeten
ZO 20.01
4
ZO 20.01 > 24.03
expo TENTOONSTELLING Toen Luc Deleu T.O.P. office oprichtte, koos hij als naam een oproep: Turn On Planning! Vanuit een engagement met actuele vraagstukken rondom wereldbevolking, milieuvervuiling en de frictie tussen individu en maatschappij, ontwikkelde hij een ecocentrische vorm van urbanisme op wereldschaal: orbanisme. Deze tentoonstelling presenteert campagnes, voorstellen, modellen en strategieën waarmee T.O.P. office de openbare ruimte op de schaal van de wereld beziet.
Simone de Beauvoir
wo 16.01
5
european privacy day Elk jaar op 28 januari is het wereldprivacydag. Gedurende een hele dag organiseren overheidsinstellingen, bedrijven en het sociale middenveld activiteiten en debatten om de aandacht te vestigen op de waarde van privacy en de bescherming van persoonsgegevens in onze samenleving.
CONFERENTIE COMPUTERS, PRIVACY AND DATA PROTECTION De jaarlijkse internationale conferentie Computers, Privacy and Data Protection (CPDP 2013) gaat dit jaar door van 23 t/m 25 januari in De Hallen van Schaarbeek in Brussel.
Tijdens de conferentie debatteren academici, (Europese) beleidsmakers, juristen, ngo's en professionals (Facebook, Google, Microsoft) over actuele thema's in informatietechnologie, privacy en gegevensbescherming. Het programma omvat meer dan 40 uiteenlopende panels over thema's zoals cloud computing, privacy-by-design, copyright en surveillance. Ga naar www.europeanprivacyday.org voor alle informatie. Organisatie: Vrije Universiteit Brussel i.s.m. deBuren
deBuren organiseert met verschillende partners een tentoonstelling en publieksactiviteiten. Hiernaast vindt u het overzicht. Alle activiteiten gaan door in De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel en zijn gratis toegankelijk!
Partners: Vrije Universiteit Brussel, Vlaams-Nederlands Huis deBuren, De Markten, Restart vzw, SMartBe, European Data Protection Superviso, Privacy Commission of Belgium.
Surveillance Art: A LOOK INSIDE tentoonstelling Mensen zijn gechoqueerd door het absurd aantal veiligheidscamera's en de geautomatiseerde controlemogelijkheden. Anderzijds gooien mensen hun leven te grabbel op sociale netwerksites. Kan de technologische evolutie een utopische maatschappij creëren of is deze revolutie artificieel? Ontdek het op de interactieve tentoonstelling A Look Inside, met werk van Stanza (GB), Sylvain Vriens (NL), Manu Luksh (GB), Front404 (NL), Bureau d'Etudes (FR), Heath Bunting (GB), Ief Spincemaille (BE), Wendy Van Weynsberghe (BE), BRTNY (BE) en vele anderen.
Tentoonstelling wo 23.01 > zo 03.02 open di > zo, 12:00 > 18:00
Op dinsdag 29 januari is er een speciale rondleiding (in het Nederlands) van 12:15 tot 13:15 i.s.m. Broodje Brussel.
Boekpresentatie Liquid Surveillance en debat Professor David Lyon (Surveillance Studies Centre) stelt zijn nieuwe boek Liquid Surveillance: A Conversation voor dat hij samen met filosoof en socioloog Zygmunt Bauman schreef. Hoe zuigt de vloeibaarheid van persoonsgegevens iedereen mee in zijn stroom en waarom zijn mensen zo bereidwillig surveillance te aanvaarden? Na zijn lezing volgt een rondetafeldiscussie tussen Ann Rudinow Sætnan (NO), Didier Bigo (VK) en Kristin Veel (DK) onder leiding van William Webster (VK). Wo 23.01, 19:30 IN HET ENGELS
No free lunch on social media In dit debat bespreken de panelleden de betekenis van privacy in systemen die zijn ontwikkeld om persoonlijke informatie van gebruikers te laten delen. Hoeveel privacy verwachten de gebruikers? Panel: Melina Violari (Facebook, Europa), Alain Heureux (IAB, Europa), Runa A. Sandvik (ToR, VS), Colin J. Bennett (University of Victoria, Canada), moderator: Dominique Deckmyn (De Standaard, België). Do 24.01, 20:00 IN HET ENGELS
electronicaworkshop en concert Doe het zelf! Een namiddag experimenteren en solderen, spelen met elektronica! Maak je eigen noise box, geef je oude pc een nieuw leven. Tover een oude, kapotte harde schijf om tot … een speaker. Hoe omzeil je een PIR-sensor? Leer meer over technieken voor het zelf maken van originele installaties van games en gadgets. Aansluitend: een concert van Ripit met visuals van Circle Stripe.
Za 26.01. Workshop 14:00 > 19:00 concert 20:00 > 21:30
Reserveren:
[email protected] / meer informatie: www.deburen.eu / www.diyday.be.
Ga naar www.deburen.eu voor alle informatie over de tentoonstelling en activiteiten.
JANUARI
FEBRUARI
Peter van Kraaij © Koen Broos
20:00
ZO 27.01
Annelies Verbeke © Keke Keukelaar
14:00 > 17:00
WO 30.01
Boekpresentatie Peter van Kraaij: Wat rest
Verzwegen Heden: Slavernij nu
Kaaitheater, Kaaicafé, Sainctelettesquare 20, 1000 Brussel / Gratis, reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren i.s.m. De Bezige Bij Antwerpen en het Kaaitheater
Beursschouwburg, A. Ortsstraat 20-28, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren en de Beursschouwburg
Kort! De poëzie en het korte verhaal citybooks op tournee door Nederland
Let Love Rule
DE BOEKEN VAN deBuren Peter van Kraaij is theater- en filmmaker. Hij maakte voorstellingen bij het Kaaitheater, het Zuidelijk Toneel en Toneelgroep Amsterdam, waar hij hoofd dramaturgie is. Na de theaterteksten Het Kind van de Smid (met Josse de Pauw), Sittings en Trinity trip komt hij nu met zijn debuutroman: Wat rest. Sara De Bosschere komt deze feestelijke presentatie in het Kaaicafé meevieren en Mark Schaevers (Humo) interviewt de auteur.
DE BOEKEN VAN deBuren Wat is het verschil tussen een kort verhaal en een lang gedicht? We onderzoeken het tijdens een mooie literaire middag in Amersfoort. Met verhalen en gedichten van Annelies Verbeke (Gent), Maud Vanhauwaert (Lublin), Margriet Bolding, Cees van Weerd en de winnaar van de speciaal voor deze gelegenheid georganiseerde korteverhalenwedstrijd. Bibliotheek Eemland, locatie Zonnehof. Zonnehof 12, 3811 Amersfoort €7,50 / reserveren: www.debeep.nl/actueel/agenda/10 Organisatie: Bibliotheek Eemland en deBuren
19:30
DE BOEKEN VAN deBuren en muziek Aan de vooravond van Valentijnsdag presenteert Stijn Vanken een avond barstensvol performers en muzikanten met gevoel voor drama, woord en muziek met als thema’s liefde en begeerte. Laat u zot maken van verlangen door Imaginary Family, ervaar een filosofische roes op de teksten van Lotte Dodion, ga dubbel zien door de stereoperformances van het Nederlandse dichtersduo Kila & Babsie en koel af met muziek en poëzie van Nu nog even niet, Stoomboot en Dobberman. Vrijstaat O. Zeedijk 10, 8400 Oostende / €9 (voorverkoop: www. vrijstaat-o.be), €12 (aan de kassa) / Organisatie: deBuren, Muziekclub De Zwerver en Vrijstaat O. in het kader van Liefde tussen de Lijnen
VR 08.02 20:00
Vergeten Koninkrijken: Norman Davies in gesprek met Luuk van Middelaar
De verborgen geschiedenis van Europa THINKING EUROPE Brits historicus Norman Davies doceerde aan de universiteiten van Londen, Harvard en Stanford. Naar aanleiding van zijn nieuwe boek Vergeten Koninkrijken: de verborgen geschiedenis van Europa gaat hij in gesprek met historicus en filosoof Luuk van Middelaar, gelauwerd auteur van De passage naar Europa en speechschrijver van EU-president Van Rompuy. Wat leert de geschiedenis van vergeten grootmachten ons over het huidige Europa? Moderator: Rik Van Cauwelaert. IN HET ENGELS Museum BELvue, Paleizenplein 7, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren i.s.m. De Bezige Bij Antwerpen en Museum BELvue
ZO 10.02
Liefde tussen de Lijnen: de climax
DE BOEKEN VAN deBuren en muziek Het hoogtepunt van liefdesprogramma Liefde tussen de Lijnen is sinds jaar en dag in handen van deBuren en Vrijstaat O. Dit jaar presenteren we een hartverwarmend programma onder leiding van Gudrun De Geyter (Klara). Annelies Verbeke leest voor uit eigen werk, de Nederlandse dichteres Ellen Deckwitz brengt u in vervoering en Wannes Capelle sluit een muzikale coalitie met cellist Frans Grapperhaus die recent het repertoire van Het Zesde Metaal herwerkte voor een theatershow. Vrijstaat O. Zeedijk 10, 8400 Oostende / €12 (voorverkoop: www.vrijstaat-o.be), €15 (aan de kassa) / Organisatie: deBuren, Muziekclub De Zwerver en Vrijstaat O. in het kader van Liefde tussen de Lijnen
15:00
Wannes Cappelle
Norman Davis © Daniel Malak
20:00
8
DI 05.02
DEBAT In 2013 is het 150 jaar geleden dat de slavernij in Nederland officieel werd afgeschaft. Toch worden ook hier duizenden mensen nog altijd stelselmatig uitgebuit. Denk aan vrouwenhandel, illegale seizoensarbeid, … Bestrijding blijkt zeer moeilijk. Waarom? Is onze maatschappij zonder slavernij onmogelijk? Een debat met mensenrechtenactiviste Patsy Sörensen en schrijfster Renate van der Zee.
Kila en Babsie
VR 25.01
9
FEBRUARI
FEBRUARI LEZING en DEBAT Wat is gezond eten? Onderzoeken naar en boeken over verantwoorde voeding spreken elkaar tegen over thema’s als het nut van diëten en de rol van voeding in preventieve geneeskunde. Volstaat het aloude advies 'eet alles maar met mate' of volgen we beter de richtlijnen van de voedingsdriehoek of de voedselzandloper? Kris Verburgh (De Voedselzandloper) en Patrick Mullie (voedingsdeskundige MHKA) geven een lezing en gaan met elkaar in gesprek. Dieter De Cleene (Eos) modereert. Handelsbeurs Concertzaal, Kouter 29, 9000 Gent / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren, Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen (FWO), Wetenschappelijk Tijdschrift Eos en Handelsbeurs Concertzaal
De literaire loketten
WO 13.02
Jan Terlouw
12:30 > 13:30
Jan Terlouw: Koning van Katoren DE BOEKEN VAN deBuren Aanvankelijk werkte Jan Terlouw (1931) als kernfysicus. Daarna gooide hij zijn leven om, werd een van de belangrijkste Nederlandse kinderboekenschrijvers en stond aan de basis van het succes van de links-liberale partij D66. Boeken als Pjotr en Oorlogswinter worden nog altijd graag gelezen. Dit voorjaar verschijnt de verfilming van Koning van Katoren in de bioscoop. Terlouw vertelt tijdens een uitgebreid interview Karin Kustermans (Leesgoed) over literatuur, film en politiek. De Loketten van het Vlaams Parlement, IJzerenkruisstraat 99, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren en het Vlaams Parlement i.s.m. Broodje Brussel
ZO 17.02
Eros en de kwetsbare mens #10
Connie Palmen © Annaleen Louwes
11:00
Connie Palmen en de wetten van de liefde – Prof. Hubert Dethier LEZING In aanwezigheid van zijn oud-leerlinge spreekt hoogleraar Hubert Dethier over Connie Palmen. Palmen studeerde filosofie en taal- en letterkunde aan de UvA. Bijna vier jaar na de dood van levensgezel Ischa Meijer, over wie ze met I.M. een requiem afleverde, ontmoette ze de ernstig zieke Minister van Staat Hans van Mierlo. Logboek van een onbarmhartig jaar (2011), haar tweede requiem, werd opnieuw een intieme beschouwing over liefde en leed. Filosofiehuis Het zoekend hert, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem www.hetzoekendhert.be / €7 / reserveren verplicht:
[email protected], +32(0)473 68 66 65 Organisatie: Het zoekend hert en deBuren
10
TONEELHUIS@THEMOVIES
MOKHALLAD RASEM KIEST TURTLES CAN FLY GESPREK + FILM Irakees Mokhallad Rasem is sinds 2013 een nieuwe Toneelhuismaker. Zijn keuzefilm is Turtles can fly van Bahman Ghobadi: een film die zich afspeelt in een vluchtelingenkamp aan de Iraaks-Turkse grens, kort voor de Amerikaanse inval van Irak in 2003. De film documenteert de oorlog door de ogen van de kinderen van het kamp. Rasem spreekt met Erwin Jans over de impact van de oorlog op zijn generatie. Cinema Zuid, Lakenstraat 14, 2000 Antwerpen / €5 of €3. / Reserveren: www.cinemazuid.be / Organisatie: Toneelhuis, Cinema Zuid en deBuren
DI 19.02
19:30 gesprek, 20:30 film
MokHallad Rasem © Koen Broos
Grijze Cellen: Wat is gezonde voeding?
19:30
DI 19.02
Verzwegen Verleden #3: de politionele acties in Nederlands-Indië
19:30
Lezing en gesprek Hans Goedkoop LEZING In De Laatste Man. Een herinnering ontrafelt historicus Hans Goedkoop (VPRO en NTR) het lang verzwegen verleden van zijn grootvader Hein van Langen, een oud-KNIL-officier die vlak na WOII grootschalige operaties leidde in NederlandsIndië. Terug in Nederland krijgt hij alleen nog werk als adviseur van de brandweer; over zijn leven in het ‘voormalige vaderland’ wordt niet gesproken. Goedkoop geeft een lezing en spreekt daarna met Marc Reynebeau. Beursschouwburg, A. Ortsstraat 20-28, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren i.s.m. Beursschouwburg
ZA 23.02
Eros en de kwetsbare mens (synthese en slot)
De eeuwige strijd van Eros – Selm Wenselaers, Dimitri Goossens, Suzanne Grotenhuis LEZING EN THEATER Slotmoment én orgelpunt van de reeks Eros en de kwetsbare mens. Historicus en auteur Selm Wenselaers vertelt over de strijd bij Boon tussen persona en schaduw. Filosoof en historicus Dimitri Goossens herneemt de vraag hoe de relatie tussen willen en werkelijk zijn en de ervaring van onze lichamelijkheid gedacht kan worden in onze postmoderne cultuur. Vlaams-Nederlands actrice Suzanne Grotenhuis verhaalt met theatrale monologen en zang over de eeuwige strijd van Eros. Filosofiehuis Het zoekend hert, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem / www.hetzoekendhert.be / €7 / reserveren verplicht: hetzoekendhert@ gmail.com, +32(0)473 68 66 65 / Organisatie: Het zoekend hert en deBuren
20:00
Selm Wenselaers
MA 11.02
11
FEBRUARI
MIND THE BOOK
WO 27.02
Who’s afraid of the F-word? #2 Mannelijke voorvechters
19:30
Gesprekken over feminisme en gender ONTMOETING Waarom voelen mannen zich aangesproken door het feminisme? Hoe vertalen ze dat in een concreet engagement? Zouden ze zich willen aansluiten bij het georganiseerde feminisme? En welke uitdagingen stelt zo'n gemengde beweging? Op deze tweede avond in de reeks Who’s afraid of the F-word? gaat Francesca Vanthielen in gesprek met Kristien Hemmerechts (auteur), Jens Van Tricht (publicist en coach) en Henk de Smaele (UA) over wat mannen voor het feminisme kunnen betekenen. Atlas | Huis van Diversiteit en Inburgering, Carnotstraat 110, 2060 Antwerpen / Gratis / Reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: VOK, deBuren en Gelijke Kansen in Vlaanderen i.s.m. Atlas | Stad Antwerpen
Literaire avond: Tommy Wieringa
DO 28.02
Tommy Wieringa © Vivianne Sassen
20:00
de boeken van deBuren deBuren zet de traditie van de Literaire Avonden in de Nederlandse Ambassade voort met Tommy Wieringa als eerste gast voor 2013. Met op zijn naam veelgeprezen en wereldwijd vertaalde boeken als Joe Speedboot, Caesarion en Dit zijn de namen behoort Wieringa ‘tot de Grote Tien van de Nederlandse literatuur’, aldus NRC Handelsblad. Piet Piryns interviewt hem. De Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden, Kortenberglaan 4-10, 1040 Brussel / €10 of €5 (studenten) / Reserveren: www.deburen. eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren i.s.m. de Nederlandse Ambassade
PROGRAMMA | 2013 ZATERDAG 2 MAART OOST – WEST | Za 2 maart De wereldbefaamde historicus en Ruslandspecialist Orlando Figes praat met VRT-correspondent Jan Balliauw over het (nieuwe) Rusland. DUURZAAMHEID | Za 2 maart Prof. dr. ir. Louise O. Fresco (o.a. FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de VN) gaat in gesprek met Alma De Walsche (MO*) over het beheer van de aarde in een tijd van ongekende groei en mondialisering. NIEUWSFABRIEK | Za 2 maart De jonge filosoof-journalist Rob Wijnberg is in De Nieuwsfabriek overduidelijk: journalistiek is verworden tot een ordinaire nieuwsfabriek. Wijnberg wordt geconfronteerd met o.a. rot in het journalistenvak Joris Luijendijk. ONDERWIJS/LEZEN/HOOP | Za 2 maart Voor professor Jane Davis van The Reader Organisation is lezen de verrassende oplossing voor de eigentijdse sociale problemen. Zij gaat in gesprek met psychiater Dirk De Wachter, bekend van Borderline Times. HARD//HOOFD | Za 2 maart Het digitale tijdschrift hard//hoofd (www.hardhoofd.com) balanceert op het snijvlak van kunst (hart) en werkelijkheid (hoofd) en presenteert zichzelf voor het eerst in België. Verwacht een verrassend journalistiek, literair, muzikaal en filmisch programma met onder andere schrijfster en filosofe Maxim Februari en schrijfster Maartje Wortel (NRC).
ZONDAG 3 MAART FINANCIËLE CRISIS | Zo 3 maart Voor de jonge Tsjechische wonderprof Tomáš Sedlácek is de economie een product van onze beschaving. Hij gaat in discussie met onderzoeksjournalist Joris Luijendijk. GELUK | Zo 3 maart Wie geen succes heeft zal ziek zijn, stelt psychoanalyticus Paul Verhaeghe in Identiteit. Hij spreekt met de veelzijdige schrijver Michael Foley die in Absurde overvloed stelt dat we heel goed weten wat ons gelukkig maakt. EEN MENS IN AFGHANISTAN | Zo 3 maart De jonge Italiaanse auteur Paolo Giordano komt praten over zijn nieuwste boek Het menselijk lichaam én over literair engagement. MIDDEN-OOSTEN | Zo 3 maart Nir Baram (Goede mensen) is het grootste literaire talent van Israël en neemt duidelijke politieke standpunten in. Hij spreekt met journaliste en schrijfster Hassnae Bouazza (Arabieren kijken) over literatuur, engagement en het kruitvat genaamd Gaza.
ARNON GRUNBERG DO 28.02 | Boekpresentatie DO 28.02 > ZO 10.03 | Filmretrospectieve In zijn (film)essaybundel, Buster Keaton lacht nooit (2013), dat tijdens Mind the Book in première wordt voorgesteld, snijdt Arnon Grunberg, via welgekozen films, op messcherpe wijze thema’s aan als kapitalisme, oorlog, roem en liefde. Hij gaat in gesprek met Stefan Hertmans (De mobilisatie van Arcadia (2011). Grunberg stelde speciaal voor dit festival een retrospectieve samen van films die ter sprake komen in zijn nieuwe boek. Het overkoepelend thema is ‘Die Einsamkeit der Männer’. > Le conseguenze dell’amore (Italië, 2004, Paolo Sorrentino) | De Singel > The Believer (USA, 2001, Henry Bean) | Cinema Zuid > The Conversation (USA, 1974, Francis Ford Coppola) | Cinema Zuid > Full Metal Jacket (UK/USA, 1987, Stanley Kubrick) | Cinema Zuid
EXTRA ACITIVEITEN DO 28.02 > ZO 03.03 | Boekenstand VR 01.03 | Spectra Ensemble en Lint : Strip/Concert naar Chris Ware
12
Organisatie: deSingel en Vooruit ism. Knack, Radio 1, Cobra.be en De Groene Amsterdammer. Met de steun van Vlaams Fonds voor de Letteren, Boek.be, deBuren, Antwerpen Boekenstad en Stad Gent. Voor deze editie werd ook speciaal samengewerkt met CinemaZuid, Canon Cultuurcel, Mo* Magazine en hard//hoofd.
MAART
MAART Mediacafé #12: Iedereen journalist!
19:30
Wat is een diploma journalistiek nog waard? DEBAT Redacteuren uiten vaak hun bezorgdheid over de competenties van pas afgestudeerde collega’s. Zijn de opleidingen nog relevant en kwaliteitsvol? Hoe diep is de kloof tussen schoolverlaters en ervaren journalisten? Worden beginners nog voldoende begeleid op de redactievloer? Welke rol moeten de opleidingen journalistiek spelen in de toekomst? Iris Musschoot (Campus De persgroep), Patrick Pelgrims (Erasmus Hogeschool), Ann-Sofie Dekeyser (De Standaard) en Jo Bardoel (Radboud Universiteit Nijmegen) spreken onder leiding van Koen Wauters (VRT). Beursschouwburg_Gouden Zaal, A. Ortsstraat 20-28, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren, Fonds Pascal Decroos, Mediakritiek.be en VVOJ i.s.m. De Beursschouwburg en met de steun van VVJ .
De literaire loketten
Boekpresentatie grens/frontière (Nederlandstalige versie) van Ons Erfdeel DE BOEKEN VAN deBuren In 1713 werd tijdens de Vrede van Utrecht de grens vastgelegd tussen wat toen het Franse Koninkrijk was en de Oostenrijkse Nederlanden werd. Die grens is sindsdien nauwelijks nog gewijzigd en bakent nu België af van Frankrijk. Wat betekent ze voor Vlaamse en Franse schrijvers die in de buurt ervan zijn opgegroeid? Luc Devoldere (Ons Erfdeel) stelt het boek voor en geeft het woord aan Anne Provoost en Luuk Gruwez.
WO 13.03
12:30 > 13:30
© Michiel Hendryckx
DI 05.03
De Loketten van het Vlaams Parlement, IJzerenkruisstraat 99, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren en het Vlaams Parlement i.s.m. Broodje Brussel
ZA 16.03
IDFA ON TOUR Mag ik u boeken?
DO 07.03
© Anna Denise van de Reijden
18:30
Een borrel, een babbel en een boek DE BOEKEN VAN deBuren Reizen en lezen zijn een heerlijke combinatie maar het nadeel is dat je je medereizigers tijdens het lezen in de trein niet mag storen. deBuren organiseert daarom een bijzondere boekenbijeenkomst. Tijdens korte, intieme gesprekjes kom je in contact met je medereizigers. Wie leest wat en waarom? Naar aanleiding van een boek dat je die dag meeneemt ga je in gesprek met andere literatuurliefhebbers. Katrijn Van Bouwel is de conductrice van dienst! MUNTPUNT / €5 (inclusief hapje en drankje) / reserveren: www. deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Meer info op www.deburen.eu / Organisatie: deBuren i.s.m. Muntpunt
9:30 > 18:00
Selectie van de beste documentaires uit het programma 2012 FILM Het International Documentary Filmfestival Amsterdam (IDFA) vond in 2012 voor de 25ste keer plaats. Met meer dan 180.000 bezoekers per jaar en ruim 2.500 gasten uit de filmwereld speelt IDFA een belangrijke rol in zowel het Nederlandse als internationale cultuurlandschap. In Cinema Zuid kan je gaan kijken naar de vier winnaars van het IDFA 2012: Geluiden voor Mazin (NL, 15 min.), First cousin once removed (VS, 78 min.), Little world (SP, 83 min.), en The Only Son (NL, 90 min.). Cinema Zuid, Lakenstraat 14, 2000 Antwerpen / €12 (hele dag) of €5 of €3 (één documentaire) / meer info en reserveren: www.cinemazuid.be / Organisatie: IDFA, Cinema Zuid en deBuren
ZO 17.03
Gouden tijden, zwarte bladzijden Opkras kuit: Hoera, het is crisis!
© Willy Wtterwulghe
15:00 > 17:00
14
ONTMOETING Opkras kuit is een literaire vaudevilleshow, bedacht en gemaakt door Maud Vanhauwaert, Freek Vielen en Rebekka de Wit en behelst een combinatie van live interview, tekstperformance, theater, literatuur, muziek en lekker eten. Het streven is een ontmoeting tussen verschillende domeinen: kunst en wetenschap, literatuur en slapstick, de wereld en de eigen navel. Thema deze keer: hoera, het is crisis! Vrijstaat O. Zeedijk 10, 8400 Oostende / €5 (voorverkoop: www. vrijstaat-o.be), €7 (aan de kassa) / Organisatie: deBuren en Vrijstaat O.
denieuwebibliotheek, Stadhuisplein 101, 1315 XC Almere / Reserveren via www.denieuwebibliotheek.nl/agenda Organisatie: denieuwebibliotheek i.s.m. deBuren
14:00 > 17:00
Gustaaf Peek
ZO 10.03
citybooks op tournee door Nederland DE BOEKEN VAN deBuren en muziek Naar aanleiding van het Boekenweekthema ‘Gouden tijden, zwarte bladzijden’ organiseren we een literair programma in Almere. Joost Zwagerman (citybooks Sheffield) en Bart Chabot dragen voor uit eigen werk en we beleven de primeur van twee bijzondere teksten: de citybooks van Gustaaf Peek en Bouke Billiet die in 2012 naar Semarang (Indonesië) afreisden en hun ervaringen voor het eerst komen delen met het publiek. Met Indonesische muziek, eten, drinken en veel, heel veel boeken.
15
MAART
MAART
DI 19.03
Koen Raes: engagement in het publieke debat
Koen Raes
19:30
DI 19.03 14:30
DEBAT Koen Raes (1954-2011) was rechtsfilosoof, ethicus en hoogleraar in Gent. Behalve als academicus was hij ook zeer actief als publieke intellectueel. Naar aanleiding van het verschijnen van twee boeken over Raes organiseren we een gesprek over het publieke debat vandaag en de rol van geëngageerde intellectuelen zoals Koen Raes daarin. Harry Kunneman (UvH) en Ludo Abicht (UA) gaan in gesprek onder leiding van advocate Liliane Versluys (Tegenspraak). Beursschouwburg, A. Ortsstraat 20-28, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren i.s.m. de Beursschouwburg en de Tegenspraak-cahiers.
ECF Prinses Margriet Award 2013
Debat met laureaten Dan & Lia Perjovschi DEBAT De Roemeense kunstenaars en ‘community builders’ Dan en Lia Perjovschi ontvangen de Prinses Margriet Award 2013 voor hun jarenlange samenwerking en de rol die hun kunst speelt in de Roemeense en Europese kunstwereld sinds eind jaren ‘80. Artistieke creatie in sociale en maatschappelijke context staat centraal in hun werk en deze kunstopvatting brengen ze in de praktijk tijdens een interactief publiek debat dat voorafgaat aan de prijsuitreiking. IN HET ENGELS The Egg, Barastraat 175, 1070 Brussel / Gratis / reserveren: www. deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: European Cultural Foundation i.s.m. deBuren
WO 20.03 19:30
ZO 24.03 Namiddag
1. Zuid-Europese auteurs over literatuur en schrijverschap in crisistijd
DEBAT In het kader van het Passa Porta Festival 2013 nodigt deBuren auteurs uit Portugal, Spanje en Griekenland uit om te reflecteren op het festivalthema ‘Imagine’ in de context van een Europa in crisis. Met name Zuid-Europa is het kind van de rekening. De toekomstdromen van een hele generatie kunnen in de ijskast, als we de media moeten geloven. Wat is de visie van de genodigde auteurs op de crisis? Is het allemaal bergafwaarts vanaf hier of biedt het veranderende Europa juist nieuwe kansen? IN HET ENGELS
2. Presentatie themanummer ‘De Lente’ van DW B
DE BOEKEN VAN deBuren Moeten kunstenaars zich mengen in het maatschappelijke debat, of dienen zij zich verre te houden van het actuele gebeuren? Zijn kunstenaars bij machte om opiniërend naar buiten treden en richting te geven aan de discussies over de wereld van vandaag? Naar aanleiding van Occupy en de Arabische Lente legde Arnoud van Adrichem deze vragen voor aan diverse schrijvers. Benieuwd naar hun antwoorden? Redacteurs en auteurs van DW B bezetten het Beurskafee, dragen voor en gaan in debat. Beursschouwburg, Beurskafee, A. Ortsstraat 20-28, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren i.s.m. Passa Porta
Who’s afraid of the F-word? #3 Seksualisering van de samenleving
Gesprekken over feminisme en gender DEBAT De tot lustobject gereduceerde bimbo is het toppunt van emancipatie. Een exotisch kleurtje is erotisch, maar bedekte exotiek staat dan weer gelijk aan onderdrukking. Zijn de commercie en de media met de emancipatorische boodschap van de seksuele vrijheid op de loop gegaan? Francesca Vanthielen gaat in gesprek met Marjolein Van Bavel (VOK), Liesbet van Zoonen (Loughborough University en Erasmus Universiteit Rotterdam) en Murielle Scherre (lingerieontwerpster, auteur en presentatrice). Handelsbeurs Concertzaal, Kouter 29, 9000 Gent / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: VOK, deBuren en Gelijke Kansen in Vlaanderen i.s.m. Handelsbeurs Concertzaal 16
Verbeelding onder druk Dubbelluik op Passa Porta Festival
Back in the USSR
Jan Balliauw vertelt het verhaal van de Russen Rusland spreekt tot ieders verbeelding. Journalist Jan Balliauw, tijdens de jaren ’90 Moskou correspondent voor de toenmalige BRT en bekend van het boek en de televisieserie Back in the USSR, vertelt ons het verhaal van de Russen zelf. De politieke situatie speelt steeds op de achtergrond, maar tijdens deze lezing is er vooral oog voor de vaak onderbelichte menselijke kant van het verhaal.
MA 25.03 20:15
HETPALEIS, Theaterplein, 2000 Antwerpen / Gratis / reserveren:
[email protected], +32(0)3 202 83 60 / Organisatie: deBuren i.s.m. HETPALEIS. 17
MAART
APRIL
DI 26.03
Kevin Janssens © Koen Broos
19:30 gesprek, 20:30 film
WO 27.03
Artist At Work © Mladen Stilinovic
19:30
DO 28.03
Help!
Cinema Zuid, Lakenstraat 14, 2000 Antwerpen / €5 of €3 / reserveren: www.cinemazuid.be / Organisatie: Toneelhuis, Cinema Zuid en deBuren
Beursschouwburg, Beurskafee, A. Ortsstraat 20-28, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren i.s.m. Beursschouwburg
LUIHEID: HET LAATSTE TABOE
Rebelse ritmes in Oostende
KEVIN JANSSENS KIEST THE WAR ZONE GESPREK + FILM Kevin Janssens, bekend als acteur uit diverse populaire films en tv-series, sluit deze reeks af. In maart speelt hij één van de vier pisteleros in de Toneelhuisproductie Desperado. Zijn keuzefilm The War Zone is het prachtige regiedebuut van acteur Tim Roth. In deze film over incest toont Roth dingen waar je liever van wegkijkt en roept vragen op die je jezelf liever niet stelt.
Jannah Loontjens © Bob Bronshoff
Helpen zelfhulpboeken ons wel? DEBAT Heeft u ooit een zelfhulpboek gekocht? U bent niet de enige. De zelfhulpboekenmarkt is big business, zowel in de Lage Landen als daarbuiten. Het genre kent echter veel critici. Is hun kritiek terecht? We gaan in debat met voor- en tegenstanders, waaronder geluksexpert Ad Bergsma en Laurens Knoop, die de School of Life-filosofie van Alain de Botton naar Nederland haalde.
IN HET ENGELS
Jazz & literatuur met Matthijs de Ridder, Tom van Bauwel en Ben Sluijs de boeken van deBuren + MUZIEK In zijn boek Rebelse ritmes laat essayist, literatuurcriticus en jazzfanaat Matthijs de Ridder zien hoe de jazz mensen als Paul van Ostaijen, Hermann Hesse en Remco Campert inspireerde. Het huwelijk tussen jazz en literatuur wordt op de planken opnieuw bezegeld met een veelzijdig middagprogramma waarbij De Ridder vertelt, Tom van Bauwel teksten brengt en Ben Sluijs de saxofoon bespeelt. In het kader van het nieuwe jazzfestival van Oostende.
ARGOS, Werfstraat 13, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Info: www.argos.arts.org en www.deburen.eu / Organisatie: Argos i.s.m. deBuren
Vrijstaat O. Zeedijk 10, 8400 Oostende / €5 (voorverkoop: www. vrijstaat-o.be), €7 (aan de kassa) / ticketinfo: www.vrijstaat-o.be / Organisatie: deBuren i.s.m. Vrijstaat O.
GESPREK + FILM In het kader van de groepstentoonstelling Bon Travail nodigt Argos twee denkers uit die het hebben over de rol van luiheid in de maatschappij vandaag. De filosofes Isabelle Stengers (ULB) en Petra Van Brabandt (Sint Lucas Antwerpen) onderzoeken tijdens deze avond wat onze ambigue positie ten aanzien van luiheid zegt over werken, genieten, het hedendaagse productie- en consumptiemodel, en onze sterfelijkheid. Moderatie: Chantal Pattyn.
De filosofie van het schrijven – Jannah Loontjens
20:00
18
TONEELHUIS@THEMOVIES
BOEKPRESENTATIE De Nederlandse filosofe, schrijfster en dichteres Jannah Loontjens (1974) presenteert haar nieuwste boek Mijn leven is mooier dan literatuur. Een kleine filosofie van het schrijven en haar dichtbundel Dat ben jij toch. Ze studeerde filosofie aan de UvA en doceert literatuurtheorie en literair schrijven aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en ArtEz. Loontjens houdt een lezing over de filosofie van het schrijven. Filosofiehuis Het zoekend hert, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem / www.hetzoekendhert.be / €7 / reserveren verplicht: hetzoekendhert@ gmail.com, +32 (0)473 68 66 65 / Organisatie: Het zoekend hert en deBuren
Hegel en de huidige wereldgeest #1
These: De waarheden van Hegel – Prof. em. Herman van Erp LEZING Naar aanleiding van de allereerste integrale vertaling van zijn hoofdwerk Fenomenologie van de geest (Boom) organiseert Het zoekend hert een drieledige lezingencyclus over de Duitse meesterdenker Georg Wilhelm Friedrich Hegel (17701831). Prof. em. Herman Van Erp introduceert de bezoekers in de originele denkwereld van Hegel met zijn lezing én met zijn nieuwe boek over Hegel, dat in de reeks Profielen (Boom) verschijnt.
DI 02.04 19:30
ZO 07.04 15:00
ZO 07.04 11:00
Filosofiehuis Het zoekend hert, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem / www.hetzoekendhert.be / Prijs voor de drieledige cyclus: €20, prijs per lezing: €7, reserveren verplicht:
[email protected], +32(0)473 68 66 65 / Organisatie: Het zoekend hert en deBuren 19
APRIL
APRIL De Literaire Loketten
Arabic-European Saloon 2013
De Loketten van het Vlaams Parlement, IJzerenkruisstraat 99, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren en het Vlaams Parlement i.s.m. Turnhout 2012 en Broodje Brussel
In het Arabisch en Nederlands (Amsterdam) en Arabisch, Nederlands en Frans (Brussel). Met simultaanvertaling.
citybooks Turnhout DE BOEKEN VAN deBuren In 2012 was Turnhout culturele hoofdstad van Vlaanderen. deBuren droeg zijn steentje bij en nodigde auteurs uit binnen- en buitenland uit om een citybook te schrijven over de parel van de Kempen. Walter van den Broeck, Lasha Bugadze, Maxim Februari, Peter Terrin en Chika Unigwe schreven stadsverhalen die te lezen en te beluisteren zijn op www.citybooks.eu, Kakha Kakhiani maakte 24 foto’s. Karl van den Broeck vertelt over het project en houdt interviews.
Erotisch Kapitaal
DI 16.04
Catherine Hakim © Charles Sheam
19:30
Lezing en interview Catherine Hakim LEZING Je hoort altijd dat het innerlijk belangrijker is dan het uiterlijk. Maar laten we daarmee niet veel kansen liggen? Volgens de Britse sociologe Catherine Hakim (Honey Money) bereiken vrouwen meer op de arbeidsmarkt wanneer zij hun ‘erotisch kapitaal’ uitbuiten. Luidt ze een nieuw feministisch hoofdstuk in of onderwerpt dit idee vrouwen opnieuw aan mannelijke stereotypering? Een lezing van Hakim, gevolgd door een gesprek met Nadia Dala (auteur en journalist). IN HET ENGELS Beursschouwburg, A. Ortsstraat 20-28, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren i.s.m. Beursschouwburg
Stop de Tijd! Feestelijke afsluiting brievenwedstrijd Trage Post
ZO 21.04
© Marianne Hommersom
15:00
Wat zou u uw kleinkind willen vertellen, wanneer hij of zij 18 jaar oud is? ONTMOETING In 2012 schreven grootouders trage brieven aan hun kleinkinderen: brieven die over 18 jaar worden bezorgd. De vijf beste brievenschrijvers wonnen een trage brief van een bekende auteur. Op de feestelijke afsluiting van deze wedstrijd vertelt Hugo de Ridder over zijn Brief aan mijn kleinkinderen (2012), worden de prijswinnende brieven voorgelezen en draagt een prominente spreker een brief aan zijn kleinkind voor. Uiteraard kunt u die dag ook nog uw eigen trage brief posten! Passa Porta, A. Dansaertstraat 46, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren en waerbeke i.s.m. Passa Porta, in het kader van de Erfgoeddag 2013 Stop de Tijd!
20
Arabisch literatuurprogramma met Lieve Joris, Anne Provoost en Francis Dannemark Ontmoeting Youssef Ziedan (Egypte), Raja Alem (Saoedi-Arabië) en Mohamed Achaari (Marokko), drie winnaars van de prestigieuze International Prize for Arabic Fiction, treden samen op in zeven Europese steden met een bijzonder literair programma. Zij gaan in elk land in gesprek met een interessante auteur ter plaatse. In Amsterdam is dat Lieve Joris, in Brussel ontmoeten ze Anne Provoost en Francis Dannemark.
ZO 21.04 15:00 MA 22.04 20:30
Raja Alem en Mohammed Achaari
citybooks Turnhout ©Kakha Kakhiani
12:30 > 13:30
21.04: Flagey, Heilig Kruisplein, 1050 Brussel / Ticketinfo: www.flagey. be / 22.04: Brakke Grond, Nes 45, 1012 KD Amsterdam / Ticketinfo: www.brakkegrond.nl / Organisatie: deBuren, Moussem & Re:Orient. Met steun van de Europese Commissie.
ZO 21.04
Filosofische walk-in-progress - Museum Middelheim #3
Het natuurlijke van de kunst – Prof. em. Annie Reniers WANDELING Deze derde editie wordt begeleid door gewezen hoogleraar kunstgeschiedenis en esthetica, schrijfster en dichteres Annie Reniers. Haar poëzie werd beïnvloed door de zijnsfilosofie van Martin Heidegger. In haar denken leeft een hoge mate van abstractie. Voor haar bundel Nieuwe geboorte (1976) ontving ze de Hugues C. Pernathprijs. Na een lezing in Het zoekend hert volgt zij een persoonlijk traject in het beeldenpark van het nabijgelegen Middelheimmuseum.
13:00
Het Zotte Geweld - Rik Wouters
WO 10.04
Filosofiehuis Het zoekend hert, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem / www.hetzoekendhert.be / €8 / reserveren verplicht: hetzoekendhert@ gmail.com, +32(0)473 68 66 65 / Organisatie: Het zoekend hert en deBuren
Ikke ikke ikke en de rest kan stikken #3
Van wie is de openbare ruimte? DEBAT Al duizenden jaren maken samenlevingen zich de kunst eigen om de kleine ruimte in te richten met straten, pleinen, huizen, openbare gebouwen en parken. Maar we lijken het goede samenspel tussen overheid en privé, tussen publieke en private ruimte te verleren. Hoe gaan we om met de publieke ruimte en hoe ver mag de privésector daar zich (niet) mee moeien? Onder leiding van Dirk Barrez (DeWereldMorgen.be) gaan o.a. Christofe Grafe (directeur Vai) en Manu Claeys (stRatengeneraal) in gesprek.
MA 22.04 20:00
Toneelhuis, Bourlaschouwburg / Komedieplaats 18, 2000 Antwerpen Gratis / reserveren: www.toneelhuis.be, +32(0)3 224 88 44 / Organisatie: deBuren, DeWereldMorgen en Toneelhuis 21
APRIL
APRIL
MA 22.04
China, traditie en moderniteit
Lulu Wang
20:15
Lulu Wang vertelt over haar geboorteland LEZING + MUZIEK China is één van de sterkst groeiende economische machten maar de vraag rijst hoe hun eeuwenoude tradities te rijmen zijn met de oprukkende globalisering. Hoe kijkt de bevolking zelf naar een toekomst vervuld van kapitalistische denkbeelden? Schrijfster Lulu Wang (Het lelietheater) schetst een beeld van haar geboorteland op de grens tussen traditie en moderniteit. Sopraanzangeres Xiaolan Ji zorgt voor een passende muzikale omlijsting. HETPALEIS, Theaterplein, 2000 Antwerpen / Gratis / Reserveren:
[email protected], +32(0)3 202 83 60 / Organisatie: deBuren i.s.m. HETPALEIS
WO 24.04
It’s the Economy, Stupid! #7 – De Rotterdamse en Antwerpse havens: van concurrentie naar partnerschap?
20:00
Wethouder en havenschepen in debat DEBAT Hoe diep is het water tussen Rotterdam en Antwerpen? Jeannette Baljeu, wethouder haven, verkeer en regionale economie van Rotterdam (VVD) gaat in discussie met de Antwerpse havenschepen Marc Van Peel (CD&V). Is felle concurrentie tussen de twee havensteden achterhaald in de context van Europese integratie? Of is partnerschap tussen de twee steden juist economisch onwenselijk? Moderator: Piet Depuydt (De Tijd).
Presentatie ´Het Liegend Konijn´ 2013
DE BOEKEN VAN deBuren Het Liegend Konijn, tijdschrift voor hedendaagse Nederlandstalige poëzie, werd opgericht in 2003 en verschijnt twee keer per jaar. Elk nummer bevat een schat aan nieuwe, niet eerder gepubliceerde Nederlandstalige poëzie. Hoofdredacteur is Jozef Deleu, dichter, prozaschrijver, bloemlezer en oprichter van Ons Erfdeel. Jaargang 11, nummer 1 wordt op 27 april feestelijk gepresenteerd in het Poëziecentrum Gent.
27.04 14:30
Poëziecentrum Gent, Vrijdagmarkt 36, 9000 Gent / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren i.s.m. Poëziecentrum Gent
Who’s afraid of the F-word? #4 Mannen van Mars, Vrouwen van Venus?
DEBAT We worden om de oren geslagen met studies over de verschillen tussen vrouwen en mannen. De meningen over de oorsprong zijn echter verdeeld: zijn het de genen of is het de opvoeding? Tijdens laatste avond in de reeks Who’s afraid of the F-word? geven Griet Vandermassen (UGent) en Asha ten Broeke (wetenschapsjournalist) een lezing over nature en nurture, gevolgd door een debat onder leiding van Francesca Vanthielen.
DI 30.04 19:30
Beursschouwburg, A. Ortsstraat 20-28, 1000 Brussel / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: VOK, deBuren en Gelijke Kansen in Vlaanderen i.s.m. de Beursschouwburg
deSingel, Witte Zaal, Desguinlei 25, 2018 Antwerpen / Gratis / reserveren: www.deburen.eu, +32(0)2 212 19 30 / Organisatie: deBuren i.s.m. deSingel
VR 26.04 > ZO 02 06
citybookstentoonstelling in Amsterdam
© Andrea Galiazzo
Vernissage: VR 26.04, 19:00 ma-vr 11:00 > 18:00 za-zo 13:00 > 18:00
22
expo TENTOONSTELLING Na de succesvolle groepstentoonstelling van de citybooks foto’s in De Markten trekken de stadsportretten naar Amsterdam voor een overzichtstentoonstelling in de Brakke Grond. Reis door Europa met stadsportretten van Filip Berte, Christian Binder, David Bocking, Sander Buyck, Lisa Van Damme, Martijn van de Griendt, Kakha Kakhiani, Maciej Rukasz, Frosina Stojkovska, Lea Titz en de nieuwe fotoreeksen van Andrea Galiazzo over Venetië en van Pieter-Jan De Pue over Yerevan. Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, Nes 45, 1012 KD Amsterdam / Gratis / reserveren: www.brakkegrond.nl / Organisatie: deBuren en Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond
23
Unieke stadsportretten: schrijvers over steden Luisterverhalen van 30 minuten, gratis als webtekst, e-book en podcast. nl - fr - en www.citybooks.eu
SHEFFIELD OOSTENDE CHARTRES
UTRECHT TURNHOUT CHARLEROI
LUBLIN
GRAZ BOEKAREST
VENETIË
TBILISI YEREVAN
SKOPJE
tell me a story - vertel me een verhaal - raconte-moi une histoire
citybooks neemt je mee op reis door Europa en verder. Via korte verhalen, gedichten, essays, foto’s en video’s van 90 internationale schrijvers en kunstenaars maak je kennis met interessante steden en reis je zonder je te verplaatsen.
Samen met Europese partners nodigt deBuren schrijvers uit om te resideren in interessante maar niet voor de hand liggende steden. Ze verwerken hun ervaring in een citybook: een kortverhaal, een essay of een reeks gedichten. Alle citybooks lees en beluister je op www.citybooks.eu als webtekst, e-book en audioboek (podcast) van een half uur. Ook wordt elke stad in 24 foto’s en 24 City One Minute-filmpjes geportretteerd door fotografen en videokunstenaars. Meertaligheid staat centraal: alle citybooks verschijnen in het Nederlands, Engels en Frans, én in de taal van het gastland. Zo lees je Saskia de Coster in het Macedonisch en Albanees en Arnon Grunberg ook in het Pools. De audioboeken worden in de originele taal ingesproken door de auteur zelf, de vertalingen worden door acteurs ingesproken. Op deze pagina’s geven we een stand van zaken, blikken we terug op enkele activiteiten rond het project en kijken vooruit naar de citybooksactiviteiten in 2013, want we hopen je nog veel meer steden door de blik van schrijvers en fotografen te laten ontdekken!
Boekarest (Roemenië) Jaap Faber (NL) Anna Luyten (BE) Ester Naomi Perquin (NL) Răzvan Radulescu (RO) Adrian Schiop (RO) Christian Binder (fotograaf, RO)
Grahamstown (Zuid-Afrika) Ingrid Winterbach (ZA) Brink Scholtz (ZA) Ronelda Sonnet Kamfer (ZA) Toast Coetzer (ZA) Gerda Dendooven (BE) Sophie Smith (fotograaf, ZA)
Oostende (België) Bernard Dewulf (BE) Jeroen Olyslaegers (BE) Christiaan Weijts (NL) Peter Holvoet-Hanssen (BE) Milena Michiko Flašar (A) Martijn van de Griendt (fotograaf, NL)
Charleroi (België) Pascal Verbeken (BE) Thomas Gunzig (BE) Caroline Lamarche (BE) Davide Longo (IT) Erik Lindner (NL) Sander Buyck (fotograaf, BE)
Graz (Oostenrijk) Milena Michiko Flašar (A) Simone Lenaerts (BE) Onno Kosters (NL) Werner Schandor (A) Andrea Stift (A) Lea Titz (fotograaf, A)
Semarang (Indonesië) NIEUW! Gustaaf Peek (NL) Bouke Billiet (BE) Candra Dewi Dian Puspitasari (ID) Tubagus P. Svarajati (ID) Triyanto Triwikromo (ID) Dadang Pribadi (fotograaf, ID)
Chartres (Frankrijk) Jeroen van Rooij (NL) Bart Van Loo (BE) Chris Van Camp (BE) Marcin Wroński (PL) Goce Smilevski (MK) Lea Titz (fotograaf, A)
Lublin (Polen) Arnon Grunberg (NL) Mauro Pawlowski (BE) Maud Vanhauwaert (BE) Andrzej Stasiuk (PL) Witold Szabłowski (PL) Maciej Rukasz (fotograaf, PL)
Sheffield (Verenigd Koninkrijk) Joost Zwagerman (NL) Abdelkader Benali (MA-NL) Rebecca Lenaerts (BE) Helen Mort (GB) Ágnes Lehóczky (H-GB) David Bocking (fotograaf, GB)
www.citybooks.eu
Skopje (Macedonië) Saskia de Coster (BE) Abdelkader Benali (MA-NL) Irena Cvetovik (MK) Nikola Madzirov (MK) Goce Smilevski (MK) Frosina Stojkovska (fotograaf, MK) Stellenbosch (Zuid-Afrika)
NIEUW!
Turnhout (België) Chika Unigwe (NGR-BE) Walter van den Broeck (BE) Peter Terrin (BE) Maxim Februari (NL) Lasha Bugadze (GE) Kakha Kakhiani (fotograaf, GE)
citybooks is een initiatief van deBuren in samenwerking met internationale partners en met de enthousiaste steun van de Europese Commissie.
Tbilisi (Georgië) Frank Westerman (NL) Stefan Hertmans (BE) Ana Kordzaia-Samadashvili (GE) Lasha Bugadze (GE) Shota Iatashvili (GE) Filip Berte (fotograaf, BE) Kakha Kakhiani (fotograaf, GE)
Venetië (Italië) Cees Nooteboom (NL) Rebekka de Wit (NL) Atte Jongstra (NL) Luc Devoldere (BE) Lydia Mischkulnig (A) Andrea Galiazzo (fotograaf, IT)
Utrecht (Nederland) Brink Scholtz (ZA) Jeroen Olyslaegers (BE) Astrid Lampe (NL) Onno Kosters (NL) Davide Longo (IT) Lisa Van Damme (fotograaf, BE)
Yerevan (Armenië) Serge van Duijnhoven (NL) Johan de Boose (BE) Armen Ohanyan (AM) NIEUW! Gevorg Gilantz (AM) Arpi Voskanyan (AM) Pieter-Jan De Pue (fotograaf, BE)
Venetië van Italië! Stad van bedrijving, van de gondeliers met hun lange spanen. Het Venetië van Italië, ach… De stad der zuchtbruggen, de wereld waar men kletsnat wordt en alles naar verrotting stinkt. Atte Jongstra schreef De dood trekt van onderen op over Venetië. Lees het volledige citybook achterin deze brochure! www.citybooks.eu
Dit is een stad die zich klaarmaakt. Het waait hard. Dit is een stad waar oude huizen klappertanden. Maud Vanhauwaert - Staties in Lublin
In de media
citybooks on tour Het brandpunt van citybooks is de website www.citybooks.eu maar regelmatig organiseren deBuren en Europese partners evenementen met deelnemers van het project. In het voorjaar van 2013 ontmoet je citybooksauteurs tijdens de Literaire Loketten in Brussel en op literaire avonden in Amersfoort, Almere en Amsterdam. Ontmoeting met Arnon Grunberg in Brussel © Marianne Hommersom
In de partnersteden zijn ook heel wat citybooksactiviteiten. Zo organiseert Graz een tentoonstelling en gaan in Sheffield opnieuw studenten aan de slag om gezamelijk een citybook te vertalen, zoals ze vorig jaar de tekst van Abdelkader Benali vertaalden. En Venetië, Turnhout en Yerevan bereiden de publicaties van de citybooks in boekvorm voor.
Het citybook van Maud Vanhauwaert in Poolse vertaling gepubliceerd in LAJF magazyn Lubelski, oktober 2012
© Kakha Kakhiani | citybooks Turnhout
Nieuwe steden in 2013
In 2013 zoekt citybooks verre oorden op. Ontdek Semarang (Indonesië) vanuit je luie zetel via de verhalen van onder meer Bouke Billiet en Gustaaf Peek. Ook trekken we een tweede keer naar ZuidAfrika. Dit keer wordt Stellenbosch door vijf schrijvers, een fotograaf en een videast in unieke stadsportretten vastgelegd. Tijdens het Woordfeest worden de citybooks feestelijk gepresenteerd. Ook de voorbereidingen voor citybooks Gent zijn volop bezig. Meer nieuws hierover verschijnt in de citybooksnieuwsbrief en op www.citybooks.eu
citybooks trekt regelmatig de aandacht van de geschreven pers. In De Morgen verscheen in de zomer van 2012 elke week een citybook als losse katern, en het Poolse LAJF magazyn publiceerde vier verhalen. Met de culturele tijdschriften DW B en Ons Erfdeel loopt een warme samenwerking. Op de website van De Groene Amsterdammer Het citybook van Gerda Dencdooven in De Morgen, en van De Gids Illustratie © Brecht Evens staat elke week een audioboek centraal, en het online magazine hard//hoofd publiceerde de citybooks van Atte Jongstra en Mauro Pawlowski.
Voorjaar 2013: nieuw online
De eerste maanden van 2013 brengen het gloednieuwe citybook van Cees Nooteboom over Venetië. Samen met de citybooks van Lydia Mischkulnig, Atte Jongstra, Luc Devoldere en Rebekka de Wit maakt dat de stadsportretten van Venetië compleet. We kijken ook uit naar nieuwe verhalen over Yerevan, van onder meer Johan de Boose. Verder zullen de podcasts en de vertalingen van de citybooks continu verder aangevuld worden, om te beginnen met de audioboeken uit Skopje in het Macedonisch en uit Lublin in het Pools.
Witold Szablowski in de studio voor de opname van zijn citybook over Lublin. © Maciej Ruckasz
De stad, de stad en nog eens de stad, een vloeibare stad van water en boten, een stenen stad van paleizen, en daarnaast wat er achter al die gesloten muren gebeurde, de stad in de stad, de kermis van ijdelheid in het Ridotto, een wervel van raffinement en geilheid rond de speeltafels, een zachte geur van bederf dat het langzame einde aankondigt.
Ik berekende dat de gevangenis in vogelvlucht nauwelijks honderdvijftig meter van mijn kamer in het Begijnhof lag, met daartussen onbewoond gebied, en voelde meteen dat het een met ander te maken zou krijgen in mijn citybook. Veroordeelden en begijntjes.
citybooks in druk
Peter Terrin over Turnhout in De ware toedracht
Foto: de cover van de Frans-Nederlandse uitgave van de citybooks uit Charleroi.
www.citybooks.eu
Cees Nooteboom - Venetië, 2012
Op initiatief van een partnerstad kunnen de citybooks ook als boek worden uitgegebracht. Turnhout, Charleroi en Venetië publiceren in 2013 de verhalen en foto’s uit hun stad in boekvorm. Hou de citybooksnieuwsbrief in de gaten om kans te maken op een exemplaar.
www.citybooks.eu
© Lea Titz | citybooks Graz
OPROEP: Op welke vreemde, grappige, mooie, bizarre, romantische, bijzondere plaats beluisterde jij de audioboeken van deBuren? We weten dat de citybooks ideale vakantieliteratuur zijn en het is bekend dat Radioboeken heerlijke filetroost zijn. Maar op welke vreemde, grappige, mooie, bizarre, romantische, bijzondere plaats luisterde jij al naar de audioboeken van deBuren? Heb je een bijzonder, bizar of grappig verhaal over de audioboeken van deBuren? Laat het ons weten! Bak jij de beste taarten al luisterend naar Arnon Grunbergs Aangifte? Klonk een citybook nooit zo goed als die keer dat je er in een roeiboot naar luisterde? Of misschien bedwing je in de wachtzaal van de tandarts je zenuwen met Saskia de Costers citybook Honderveertig kilo liefde? Deel het met ons! Stuur je verhaal (max 200 woorden) naar
[email protected] en win een citybookscd met verhalen van Bernard Dewulf en Ester Naomi Perquin.
Tentoonstellingen In 2012 werden de citybooksfoto’s tentoongesteld in Brussel, Sheffield, Turnhout en Graz. Voor 2013 staan al twee nieuwe groepstentoonstellingen van citybooksfotografen op de kalender.
De top tien downloads citybooks podcasts (2012)
© Pieter-Jan De Pue | citybooks Yerevan
citybooks fototentoonstalling Kakha Kakhiani in Turnhout © Sam De Wilde
Graz | Galerie ORF
Lea Titz & Andrea Galiazzo
15.01 > 25.02.2013 In Graz organiseert partnerorganisatie NEXT een tentoonstelling met de citybooksfoto’s van Lea Titz en Andrea Galiazzo. Titz maakte stadsportretten van twee steden. In Graz liet zij zich inspireren door citaten van de citybooksauteurs. Ze maakte zwart-witfoto’s die zij nadien bekraste om bepaalde details te accentueren. In Chartres speelt Titz een zoekspelletje met de alomtegenwoordige kathedraal en voegt ze met knipsels uit de lokale krant een poëtische toets toe aan de foto’s. Andrea Galiazzo maakte een stadsportret van Venetië in 24 stillevens, een bijzonder origineel stadsportret dat persoonlijke verhalen van haar inwoners suggereert, de souvenirs van de toeristen presenteert en zwijgend verwijst naar de rijke geschiedenis van de stad.
Amsterdam | De Brakke Grond
citybooks groepstentoonstelling
26.04 > 02.06.2013 Vernissage 26.04 | 19:00 Na de succesvolle groepstentoonstelling van de citybooksfoto’s in De Markten tijdens de Summer of Photography 2012 reizen de fotografische stadsportretten dit voorjaar naar Amsterdam voor een overzichtstentoonstelling in Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond. Reis door heel Europa met stadsportretten van Filip Berte, Christian Binder, David Bocking, Sander Buyck, Lisa Van Damme, Martijn van de Griendt, Kakha Kakhiani, Maciej Rukasz, Frosina Stojkovska, Lea Titz en de nieuwe fotoreeksen van Andrea Galiazzo over Venetië en van Pieter-Jan De Pue over Yerevan . Voor meer info over de openingstijden en literaire activiteiten tijdens de tentoonstelling zie www.citybooks.eu en www.deburen.eu
Bekijk alle foto’s in de permanente onlinetentoonstelling op citybooks.eu
1 - Arnon Grunberg - Aangifte - citybooks Lublin 2 - Bernard Dewulf - Fragmenten uit Oostende - citybooks Oostende 3 - Abdelkader Benali - Uitgeteld en plat in Sheffield - citybooks Sheffield 4 - Abdelkader Benali - Beeld van een gewapende strijder op een paard - citybooks Skopje 5 - Lasha Bugadze - Een lied over Tbilisi - citybooks Tbilisi 6 - Onno Kosters - Alles en niets - citybooks Utrecht 7 - Toast Coetzer - Ik zit in de zee - citybooks Grahamstown 8 - Onno Kosters - Zwaartekracht en tegenwicht - citybooks Graz 9 - Jaap Faber - Neem wel uw eigen fietspomp mee - citybooks Boekarest 10 - Saskia de Coster - Honderdveertig kilo liefde - citybooks Skopje
citybooks en radioboeken in het Afrikaans
In samenwerking met citybooks Stellenbosch vertaalde Rentia Bartlett twaalf Nederlandstalige Radioboeken en citybooks naar het Afrikaans. De audioopnames zijn intussen volop bezig en iedere maand stellen we een nieuwe podcast in het Afrikaans aan je voor. Adriaan van Dis geeft de aftrap met zijn Radioboek Hoëbesoek (Hoog Bezoek), daarna volgen de Afrikaanse podcasts van Hafid Bouazza, Adriaan van Dis © deBuren/MH
Joke van Leeuwen, Kees ‘t Hart, Menno Wigman, Tommy Wieringa, Arnon Grunberg, Ester Naomi Perquin, Peter Holvoet-Hanssen, Saskia de Coster, Stefan Hertmans en Bernard Dewulf.
Blijf op de hoogte van alle nieuwe citybooks via de maandelijkse nieuwsbrief. Kijk op de www.citybooks.eu of stuur een e-mail naar
[email protected] met vermelding ‘nieuwsbrief citybooks’. Volg ons ook via facebook/citybooks en Twitter #citybooks_eu © Lea Titz | citybooks Chartres
© Andrea Galiazzo | citybooks Venetië
© Saskia Vanderstichele
20 > 24 .03 2013 BRUSSELS
FLagEY BrUSSEL 23 maart 2013
© Saskia Vanderstichele
De Schrijfdag is het literaire treffen voor iedereen die graag schrijft. Heb je schrijfplannen? Zoek je de ideale gelegenheid om je schrijfpeil op te krikken? Dan ben je er best bij op 23 maart.
programma • 18 verschillende schrijfworkshops/lezingen met o.a. Kristien Hemmerechts, Annelies Verbeke, Marc Didden, Ivo Victoria, Sabine De Vos • bekende auteurs aan het woord • feedback op jouw tekst • uitgevers bekijken jouw manuscript • info over e-books, apps, schrijfopleidingen en uitgeven in eigen beheer • literaire kunstmarkt • talkshow met Anna Enquist en met bijdragen van o.a. Bart Moeyaert • vanaf 19.30u: Lange Nacht van het Korte Verhaal (Passa Porta Festival) inschrijven vAnAF 10 jAnUAri 2013 op
www.creatiefschrijven.be
[email protected] - 03 229 09 90
Een waaier aan inspirerende ontmoetingen, lezingen en debatten, met een 100-tal auteurs uit binnen-en buitenland : Alain Badiou Julian Barnes Karl Ove Knausgård Cees Nooteboom
Boualem Sansal Enrique Vila-Matas Adam Zagajewski en vele anderen…
houden een pleidooi voor de verbeelding, in het hart van Europa.
Alle info op www.passaporta.be
Princess Margriet Award Presentation and conversation with artists Dan & Lia Perjovschi, moderated by Ann Demeester
HET Z!EKEND HERT
THE SEARCHING DEER
GWF HEGEL EN DE HUIDIGE WERELDGEEST LEZINGENCYCLUS OVER GEORG WILHELM FRIEDRICH HEGEL (1770-1831) ZO 07.04 - 11:00
THESE
DE
WAARHEDEN VAN HEGEL Prof. em. Herman van Erp ZO 05.05 - 11:00
ANTITHESE
VOOR
EN TEGEN HEGEL Prof. Dr. Karin de Boer ZO 02.06 - 11:00
SYNTHESE
DE
TOEKOMST VAN HEGEL Dr. Laurens ten Kate
DRIEDELIGE LEZINGENCYCLUS OVER ‘DE FENOMENOLOGIE VAN DE GEEST’ Photo: Angel Sanchez/El Pais
19 March 14:30
Venue: The Egg rue Bara 175, Brussels
Registration for the debate: www.deburen.eu
More information: princessmargrietaward.eu
Entry free of charge In English
ECF is grateful for the longstanding partnership with the Prins Bernhard Cultuurfonds. a collaboration between deBuren and the ECF
Het zoekend hert ° The searching deer, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem-Antwerpen - www.hetzoekendhert.be Prijs voor de cyclus: !20. Prijs per lezing: !7. Reserveren verplicht:
[email protected] ° +32 (0)473 68 66 65 MET DE EERSTE INTEGRALE VERTALING ° DOOR UITGEVERIJ BOOM
33
Who’s
afraid
Maak gratis kennis met het maandblad MO*
Gesprekken over feminisme en gender in Antwerpen, Gent en Brussel Het VOK (Vrouwen Overleg Komitee) en deBuren gaan in 2013 door met de lezingen- en debattenreeks Who’s afraid of the F-word over actuele feministische kwesties. Heeft het feminisme afgedaan nu er wettelijke gelijkheid is tussen mannen en vrouwen? Of blijft het ook vandaag een inspiratiebron voor het streven naar een betere wereld? Wordt het niet eens tijd om mannen bij het feminisme te betrekken? Zijn we wel zo seksueel bevrijd als we graag zouden willen geloven? En ligt de verklaring voor het verschil tussen vrouwen en mannen in de genen of de opvoeding? Vaste moderatrice is actrice, presentratrice en G1000-activiste Francesca Vanthielen. WO 27.02 | 19:30 xxxxx Mannelijke voorvechters Francesca Vanthielen praat met Kristien Hemmerechts (auteur, KUB), Henk de Smaele (UA) en Jens van Tricht (publicist, coach) over wat mannen kunnen betekenen voor het feminisme. Atlas, Huis van Diversiteit en Inburgering | Carnotstraat 110, 2060, Antwerpen
WO 20.03 | 19:30 xxxxx Seksualisering van de samenleving Zijn de commercie en de media met de emancipatorische boodschap van de seksuele vrijheid op de loop gegaan? Een gesprek o.l.v. Francesca Vanthielen met o.a. Marjolein Van Bavel (VOK), Liesbet van Zoonen (Loughborough University en Erasmus Universiteit Rotterdam) en Murielle Scherre (auteur, lingerieontwerpster, presentatrice). Handelsbeurs Concertzaal | Kouter 29, 9000 Gent
DI 30.04 | 19:30 xxxxx Mannen van Mars, Vrouwen van Venus? Ligt de oorsprong van de verschillen tussen man en vrouw in onze genen of in onze opvoeding? Lezingen en een debat met Griet Vandermassen (UGent) en Asha ten Broeke (wetenschapsjournaliste) o.l.v. Francesca Vanthielen. Beursschouwburg | A.Ortsstraat 20-28, 1000 Brussel
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Organisatie: VOK, deBuren en Gelijke Kansen in Vlaanderen In samenwerking met Atlas | Stad Antwerpen, Handelsbeurs Concertzaal en Beursschouwburg
OB54150
of the MO* brengt elke maand de analyses, verhalen en mensen achter de internationale actualiteit. 10 x per jaar verschijnen 68 bladzijden kleurrijke en diepgravende, tegendraadse en verhelderende berichtgeving over en vanuit de hele wereld.
Vraag een gratis proefnummer aan via http://www.mo.be/maak-gratis-kennis-met-mo
A LOOK
INSIDE
SuRVEILLANcE ART
TENTOONSTELLING
23/01/13 - 03/02/13
DIN - ZON 12:00 - 18:00 22/01: VERNISSAGE 19:00
STANZA | HEATH BUNTING | DAWAMESK
De Markten
| BUREAU D’ETUDES | FRONT 404 | MANU
1000 brussel
LUKSCH | BOB DE GROOF | BART DEWOLF
www.deburen.eu
ouDe graanMarkt 5
GRATIS
Photo: Sophie Glossin
| SYLVAIN VRIENS | BRIKO2K | WENDY VAN WYNSBERGHE | IEF SPINCEMAILLE | ALEX MAYO & ROBOTIC WORKS | HEARDRYERS | BRTNY
RESTART VZW
deBuren & Cinema Zuid presenteren
Perdu presenteert een nieuwe reeks
zaterdag 16 maart 2013
The BesT of IDfA on Tour
Prijswinnaars en andere festivalfavorieten uit het IDFA programma 2012
first Cousin once removed
Alan Berliner (VS, 78 minuten)
Intiem en gevoelig portret van dichter Edwin Honig in zijn door Alzheimer getekende laatste levensfase. Hoewel zijn geheugen het begeeft, flakkert zijn poëtische ziel tijdens de gesprekken regelmatig op. Honigs levensloop, gekenmerkt door tragedie, liefde en verlies, onderstreept het belang van ons vermogen om te onthouden en te vergeten.
doorlopende reeks
stad, poëzie, kunst De stad is bezet! Door soldaten, hoeren, auto’s, affiches, uithangborden en het ‘Grote Zirkus van de H. Geest’. Van Ostaijens beroemde experiment illustreert dat de stad geen neutrale ruimte is, maar op vele manieren wordt ingenomen. Hoe actueel dit thema een krappe eeuw later nog is, blijkt wanneer we naar de stad om ons heen kijken. Monumenten veranderen in winkelcentra en mensen worden geëncapsuleerd in buitenwijken of banlieus. City marketing moet de stad verkoopbaar maken en de hang naar metropolitanisme is tot in provinciesteden te proeven.
eerste avond 8 maart 2012 zaal open: 20.00 uur aanvang: 20.30 uur toegang: €5/€10 Perdu, Amsterdam
Little World
Marcel Barrena (Spanje, 83 minuten)
Levensgenieter Albert (19) laat zich nergens door tegenhouden en helemaal niet door zijn rolstoel. Tientallen landen heeft hij al bezocht. Hij vertrekt met twintig euro op zak en vertrouwt op de goedheid van de mensen die hij tegenkomt. Met zijn vriendin Anna reist hij naar de andere kant van de wereld. Ze filmen hun avonturen zelf.
The only son
Perdu organiseert in 2013 een reeks avonden over dit thema ‘de bezette stad’. Interdisciplinaire evenementen rond filosofie, architectuur, politiek en kunst, waarin de poëzie een belangrijke rol vervult. Elke avond wordt een dichter de bezette stad in gestuurd om die te thematiseren, deconstrueren en herdefiniëren in zijn poëzie. Daarnaast zijn er discussies, lezingen en voordrachten. De eerste avond vindt plaats op vrijdag 8 maart 2012. Kijk voor actuele programma-informatie op www.perdu.nl.
Simonka de Jong (Nederland, 78 minuten)
De Tibetaanse Pema en zijn zusjes groeiden op verschillende plekken op, ver van hun ouders. Hij en zijn verwesterde zusjes brengen een bezoek aan het afgelegen ouderlijk huis in de Himalaya, waar zijn ouders de druk opvoeren: ze willen dat Pema de boerderij overneemt en met een lokaal meisje trouwt.
sounds for Mazin
Ingrid Kamerling (Nederland, 15 minuten)
In het leven van Mazin staat iets groots te gebeuren. Al vanaf zijn geboorte is hij doof, maar binnenkort krijgt hij een cochleair implantaat. Als alles goed gaat, kan hij daarmee allerlei geluiden herkennen en spraak verstaan. Hij kijkt daar erg naar uit, maar tegelijk is hij een beetje bang.
Perdu | Kloveniersburgwal 86, Amsterdam | www.perdu.nl
www.deburen.eu www.cinemazuid.be
OPROEP:
deBuren zoekt jong schrijftalent!
Wie wil er mee naar Parijs?
Stichting Biermans-Lapôtre
Sinds 1927 biedt de Stichting Biermans-Lapôtre, Huis van de Belgische en Luxemburgse studenten, jaarlijks onderdak aan meer dan 200 studenten, vorsers en professoren uit alle hoeken van de wereld. Samen met deBuren is er nu in juli 2013 opnieuw een bijzondere residentie voorzien.
Opnieuw trekken we met schrijftalenten naar de Franse grootstad
Vorig jaar gingen veertien jonge schrijvers en een fotografe in residentie in Parijs. Ze spraken ter plaatse met Yves Leterme, Bart Van Loo en Adriaan van Dis. Na hun residentie schreven zij artikels, reportages, kortverhalen en gedichten die terechtkwamen in De Groene Amsterdammer, in Trouw, op hard//hoofd en op www.deburen.eu. Tijdens een drukbezochte avond in Antwerpen traden de deelnemers op en brachten ze hun teksten ten gehore. De fototentoonstelling Scenes of Wonder – Paris van Marianne Hommersom was te zien in Antwerpen en Parijs. Ook dit jaar verwelkomt directeur Jos Aelvoet van Biermans-Lapôtre jonge wetenschappers, kunstenaars en journalisten in zijn mooie huis. deBuren roept hierbij schrijftalent op om zich kandidaat te stellen voor dit project, dat uitzicht biedt op diverse publicatiemogelijkheden. Reis- en spijskosten worden vergoed. Na afloop van de residentie leveren de deelnemers een tekst in waarin zij op hun eigen wijze reflecteren op de problemen en kansen van de grootstad in Europa.
Voorwaarden
> de kandidaat schrijft in het Nederlands en is op 15 juli 2013 niet ouder dan 30 jaar > de kandidaat volgt een opleiding in het hoger onderwijs of heeft die opleiding minder dan drie jaar geleden succesvol afgerond > de kandidaat kan zich aanmelden door een mail te sturen naar
[email protected] met daaraan twee bijlagen: één A4 met daarop een motivatie én een beknopt CV + één bewijs van schrijfvaardigheid (een goed verhaal, artikel, reportage, theatertekst, essay of een reeks gedichten) >> de deadline voor aanmelding is maandag 18 maart 2013 om 12:00
EERSTE EDITIE TIJDENS FILMFESTIVAL MOOOV i.s.m. met Filmkrant en deBuren
Vijf filmjournalisten uit de hele wereld komen naar Turnhout om films te kijken, te bespreken, ook met het publiek. Ze werken aan artikels, waarbij niet de waan van de dag, maar de eigen passie en visie bepalend zijn. Resultaat een SLOW CRITICISM CAHIER met alle artikels. ook te lezen op www.deburen.eu
Curatoren Wouter Davidts en Stefaan Vervoort, in dialoog met T.O.P. office Parallel aan de tentoonstelling is een lijvige publicatie verschenen over het werk en de praktijk van Deleu en T.O.P. office, uitgegeven door Valiz, book and cultural projects. ISBN 978-90-78088-60-8 www.valiz.nl
Luc Deleu - T.O.P. office Tentoonstelling 20 januari t/m 24 maart 2013
De tentoonstelling is mogelijk gemaakt door: Vlaamse Overheid, Vlaams-Nederlands Huis deBuren, de gemeente Den Haag, Mondriaan Fonds, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Duvel Moortgat N.V.
Productie partners zijn: Vlaams Architectuur Instituut (VAi), Extra City, LLS 387 en Etablissement d’en face projects
Hogewal 1-9 / 2514 HA / Den Haag / T. 070-3658985 / F. 070-3617962 /
[email protected] / www.stroom.nl
Luc_Deleu_Advertentie_DeBuren.indd 1
20-12-12 17:32
fragment
venetië
venetië
De dood trekt van onderen op Wandelingen in Venetië
Atte Jongstra
Atte Jongstra ging voor citybooks naar Venetië, waar hij zich laat rondleiden door de begeesterde dwerg Dr. Gustav Joseph die een standaardwerk schrijft over winteroorden voor longpatiënten. ‘Zo is Bordeaux de hel voor hoesters, dat diepe inzicht heb ik alvast verworven.’ Maar is de doctor wel op de goede plek? Want De dood trekt van onderen op… Gustaaf voelde zich daar in Venetië redelijk wel. Eens voer Elena alleen met hem in een gondel door de stad. Een heerlijk tochtje – de gondoliere hield zijn mond stijf dicht en roeide slechts. ‘Is het niet eigenlijk doodzonde om onze grote liefde voor slechts één armoedig leven te ontwikkelen?’ vroeg Gustaaf. ‘Waarom niet gaan voor de eeuwigheid?’ Daar tekende ze voor. Maar de volgende dag kwamen de symptomen weer in alle hevigheid terug. En terwijl hij daar zo lag, met ogen die bijna braken, was het alsof zij hem plotseling het grootste offer wilde brengen. Alle remmen waren los: zij voelde zich sterk verhit en wilde zich in alles met hem verenigen, door het laatste te geven dat zij hem totnogtoe had onthouden. Plotseling riep ze: ‘Gustaaf! Omwille van onze liefde ben ik van nu af aan katholiek!’ (Arno II von Brechelhain) ‘O Venetië van Italië – stad der lagunen! Haar aangelopen marmeren aanzijn, toen het als bruid onder doge deze of doge gene mocht dienen terwijl Moor, Griek en Arabier zich op haar fondamente verenigden. Heerscharen der kruisvaarders die zich – het Heilige Jeruzalem voor ogen – binnen haar muren zwetend op elkaar drongen. Bliksemse taferelen op markten en pleinen! Venetië van Italië! Stad van bedrijving, van de gondeliers met hun lange spanen. Het Venetië van Italië, ach… De stad der zuchtbruggen, de wereld waar men kletsnat wordt en alles naar verrotting stinkt.’ Ik had hem over het hoofd gezien, tot er plotseling van uit de diepte een hand omhoog stak. Nu we toch naast elkaar stonden aan de espressotoog konden we ons toch aan elkaar voorstellen?
44
‘Dr. Gustav Joseph uit Wrocław, aange…’ Hij bleef steken in een oorverdovende hoestbui. Ik tilde het mannetje op en zette hem op een barkruk. ‘Zo hebt u meer lucht.’ Inderdaad. Hij barstte meteen los: ‘O Venetië van Italië – stad der lagunen! Haar aangelopen marmeren aanzijn…’ Dr. Joseph mocht een ongewone verschijning zijn, maar bleek vlot van de tongriem gesneden en bijzonder belezen. In de oktoberdagen die volgden, zouden we samen vele kilometers afleggen door het labyrint dat Venetië heet. Leerzame wandelingen. De doctor had een visie op de wereld die niet direct de mijne was, maar je gaat de dingen toch anders zien. Nog bij de koffieontmoeting had ik me afgevraagd of ik over zijn postuur zou beginnen. De doctor had kennelijk opgemerkt dat ik hem met mijn ogen mat. ‘Negentig volle centimeters,’ zei hij. ‘Geen streep méér. Vroeger was ik de enige in onze stad, ik was een bezienswaardigheid. Maar in 2001 begon een stel idioten overal in Wrocław kabouters neer te zetten. Bij bedrijven en kantoren, restaurants, het bevolkingsregister en op het dak van een tram. Er zijn straten waar ze tot in lantaarnpalen zitten. Het zijn er al meer dan tweehonderdtwintig.’ En daarom was de doc… ‘Zegt u maar Gustav…’ Daarom was hij naar Venetië vertrokken? Hij brak opnieuw los in een hoestbui, met ademstoten die in een bodemloos, brak drabvat leken rond te roeren. Ik bestelde nog een koffie, met een glaasje water. Hij leegde het in één teug en was weer in staat te praten. ‘Ik werk aan een brochure,’ zei hij. ‘De titel heb ik al: Venedig als Winteraufenthalt für Brustleidende. Nou de inhoud nog. Maar het is immers ook nog geen winter.’ Doctor Gustav bleek geïnspireerd door het standaardwerk Le climat de Madère et son influence thérapeutique sur la phthisie pulmonaire, maar had ook zelf flink studie gemaakt op dit onderwerp, dat hij als ‘geopneumonosofie’ samenvatte: ‘Een vorm van neowetenschap. Let op dat -monosofie. Alles is er uitsluitend en alleen op gericht wijsheid te winnen op het rijke terrein der geopneuma.’ ‘…’ ‘Zo is Bordeaux de hel voor hoesters, dat diepe inzicht heb ik alvast verworven. En Davos is ordinair, maar dat is natuurlijk een smaakkwestie. Toverbergen… Daar gelooft alleen het plebs in. En nu ben ik dus aan Venetië toe.’ ‘Vanzelfsprekend,’ zei ik, en krabde me op het hoofd.
45
fragment
venetië
venetië
‘Uiteraard,’ zei de doctor. ‘Maar dan stelt de echte neowetenschapper zich dus meteen de vraag: welk Venetië? Wat immers wordt niet “het Venetië van…” genoemd? Sint Petersburg, Giethoorn, Stockholm, Brugge, Amsterdam, je hebt het Venetië van de Oekraïne, het Venetië van Letland, en wist u dat Venezuela eigenlijk “Klein Venetië” betekent?’ Trouwens: óók het verstikkende Wrocław heet in de volksmond het Venetië van het Noorden.’ ‘Wat bracht u dan toch hier?’ ‘Mijn queeste naar luchtverlossing voor de lijdende borst.’ Hij prikte me er bij elk woord in mijn middenrif. Gingen we maar even wandelen? Hij kreeg het benauwd in de espressobar. Wij gingen wandelen. Op het eerste plein was ik de weg al kwijt. ‘Geen zorg,’ zei de doctor. ‘De grote Goethe liep hier ook rond zonder iemand de weg te vragen. Volg mij.’ En hij dribbelde voor me uit. Al snel hoorde ik hem hijgen. Na een steeg of twee drie hield hij stil voor een brug die geheel was ingenomen door Japanse toeristen. ‘Oef,’ zei hij en wiste zich het zweet van het voorhoofd. ‘We kunnen misschien een tandje lager lopen.’ De Japanners fotografeerden links en rechts, terwijl een rad Japans sprekende, Beiers ogende matrone in mantelpak de bladderende gevel van een roodgeverfd palazzo voor dit volkje verklaarde. Voorlopig was er geen doorkomen aan. Doctor Gustav hervond intussen zijn adem. Hij snoof. ‘Ruik je het?’ Wat moest ik ruiken? ‘Venetië in de zomer is onmogelijk voor de borstlijder,’ zei hij. ‘De grond waarop deze stad is gebouwd is niets anders dan Alpen- en Apenijnenbezinksel. Drek, zeg maar.’ Wat mij hier meer opviel was de geurwaaier die vanaf de brug op ons toe vlaagde, een bont mengsel van prijzige parfumerie. ‘Dat komt omdat het geen zomer is,’ zei de doctor toen ik hem er op wees. ‘Maar nu het geval zich voordoet: laat me eens een van de weinige voordelen van mijn geringe lichaamslengte demonstreren!’ Meteen beklom de kleine neowetenschapper de treden van de brug, pauzeerde even, waarna hij zich tot mijn verbijstering tussen de kniekousen van een tiental miniem gerokte vrouwen doorwerkte. Gustav hield daarbij het hoofd stijf achterover, zijn geprononceerde neus moest hier en daar het broekjestextiel schampen. Gek genoeg wekte de snuivende doorgang van de doctor geen enkele opschudding.
46
47
fragment
venetië
venetië
‘Opmerkelijk,’ zei ik, toen ik me weer bij hem had gevoegd. ‘Dat zal me een feest voor de olfactorische faculteiten zijn geweest.’ ‘Je hoeft je heus niet uit te sloven met moeilijke woorden,’ zei Gustav berispend. ‘De neowetenschap drukt de dingen simpel uit. Omdat de wereld eigenlijk heel eenvoudig in elkaar steekt. In dit geval is het de combinatie van mijn gedrongen postuur en die hoepelpoten – de statistieken tellen in het Rijk van de Rijzende Zon heel weinig rechte vrouwenbenen, je kunt er zo tussendoor. Dat samen met de prachtige gebouwen waaraan Venetië zo rijk is, en die de Oosterse vreemdeling in verrukking doet stilstaan.’ ‘Heel overzichtelijk inderdaad,’ knikte ik. ‘En, hoe rook het?’ ‘De ware borstlijder ruikt niets,’ zei de doctor. ‘Mensen zoals ik hebben immers altijd een verstopte neus. Wij werken met andere indrukken.’ Kennelijk had de kleine geopneumonosoof na zijn brugpassage iets aan krachten gewonnen. Hij tiptoede nu aanmerkelijk opgewekter door het doolhof van rami, calli, salizzade, sottoportici, en wuifde met een beslist wapperhandje de aanroepen van onverhoeds opgestelde gondolieres weg. Hier en daar bleef hij stilstaan voor een overweging in verband met zijn voorgenomen brochure. Af te lezen aan de vreugde waarmee hij ze in een klein formaat Moleskin noteerde leken ze hem zelf te verrassen. ‘Vele van die ogenschijnlijk luxueuze paleizen zijn voor de borstlijder ongeschikt,’ zo dicteerde hij zichzelf. ‘Hoe fraai ook, marmeren vloeren zijn altijd koud en die hoge holle vertrekken stook je héél moeizaam warm. De dood trekt er van onderen op.’ ‘Mooi dat laatste,’ zei ik. ‘Daar gaat het niet om,’ zei de doctor. ‘De kille verlatenheid en het verval van die trotse gebouwen slaan een gevoelig man als ik gewoon op de borst.’ Natuurlijk kwamen we op het San Marcoplein terecht. In de weelderige, moskeeachtige Marcus-basiliek moest het overschot van de evangelist worden bewaard, er zou een kristallen vaas met Jezusbloed berusten, gevloeid toen de Here werd gegeseld aan de zuil, waarvan de oude Venetiërs eveneens een deel hadden weten binnen te slepen. Tevens zou er de steen te zien zijn die als hakblok had gediend bij de onthoofding van Johannes de Doper. De doctor haalde zijn schouders op toen ik het uit een gidsje oplepelde. Even verder zagen we vier mannen met borden protesteren tegen de gemanipuleerde volksstemming van 1866, die had geleid tot de inlijving van Venetië door Italië in hetzelfde jaar. Het vermocht Gustavs neo-
48
wetenschappelijke belangstelling niet te prikkelen. We wandelden verder, ik vertelde nog van een opmerkelijk feit waar ik op internet tegenaan was gelopen: de oprichting van de Hollandse Maatschappij tot Redding van Drenkelingen in 1767 was twee jaar nadien groot nieuws in Venetië. ‘Uniek toch?’ Het droeg allemaal weinig bij aan de theorievorming der geopneumonosofie, vond Dr. Gustav. We keerden om. Nu ging het op naar Accademia, de wijk van universiteitsgebouwen en musea. Hier en daar bleef de kleine doctor stilstaan, en nam met een thermometer de omgeving op. Essentieel voor zijn onderzoek: ‘Wist u dat de ene straat in Venetië veel warmer is dan de andere? Ik mat in de Riva dei Sciavoni 20 graden, en kijk hier…’ Ik las 8,3 Celsius. ‘Is natuurlijk rampzalig voor de borstlijder. Je hebt zo een kou te pakken.’ We arriveerden in Accademia. Ik stelde voor de grote schilderijencollectie te bekijken, in het museum vlak bij de waterbushalte. Het was echter de waterbus zelf die de aandacht van de doctor had. ‘Waar denkt u dat de naam voor staat: vaporetto?’ Geen idee, was het belangrijk? ‘U kent toch het woord vapeuren?’ Ik schudde het hoofd. ‘Wel,’ zei Gustav. ‘Ik vertelde u klaarblijkelijk te weinig over de basisprincipes van de neowetenschap. Essentieel is het meeste met alles in verband te brengen, om zo een compleet beeld van de werkelijkheid te construeren. Wel, de vaporetto heet vaporetto omdat hij vapeuren uitstootte, het waren oorspronkelijk natuurlijk stoomboten. Nu hebben ze dieselmotoren en je ziet het minder goed. Let echter maar eens op als ze van de halte wegvaren. Vieze zwarte uitstoot. Ik krijg pijn aan mijn longen als ik het zie.’ We waren het schilderijenmuseum inmiddels voorbij. Het gebouw van de Guggenheim-collectie, een stuk verder de wijk in, weigerde hij botweg te betreden. ‘We zitten ook in de verkeerde buurt,’ zei hij. ‘Excuus, ik heb u hier zelf naartoe gebracht en realiseer het me nu pas.’ Kennelijk voelde hij zich in verlegenheid gebracht. De bui die hem nu overviel – de doctor bracht reusachtige rozebruine fluimen aan het licht – moest wel bijna van geestelijke oorsprong zijn. Een psychopneumonosofisch wijsheidje dat ik voor me hield, om de arme Gustav
49
fragment
venetië
venetië
niet verder te ontredderen. Hij hoestte nog angstaanjagend. Ik vroeg waar hij heen wilde. Terug naar het San Marco-plein. ‘Laten we dan de vaporetto nemen,’ stelde ik voor. Hij had niet de kracht het van de hand te wijzen, en zo zaten we gebroederlijk naast elkaar in de passagiersruimte, de kleine doctor en ik, terwijl zijn hoest langzaam overging in kuchen en kuchjes, ondanks de onmiskenbare dieseldampen. Eenmaal bij de halte San Marco Giardinetti aangekomen, was hij weer helemaal het mannetje. Terwijl we ons door drommen toeristen naar het plein bewogen liet Dr. Gustav de naam Casanova vallen. ‘U weet wie het is?’ ‘Van het gelijknamige complex…’ Hij hoopte dat ik niet voortdurend alles ging psychologiseren, riposteerde Gustav. Ik schudde het hoofd: ‘Daar heb ik een ex-echtgenote voor.’ ‘Goed, Casanova dus. Ik bedacht me zojuist in Accademia dat we het belangrijkste monument van Venetië hadden overgeslagen. Maar mag ik u eerst op een glas wijn trakteren?’ Dat sloeg ik niet af. We streken neer op een van de terrassen ter hoogte van de Giardinetti. ‘Zo,’ zei Dr. Gustav, toen hij eenmaal zat. ‘Casanova dus. Een echte Venetiaan. U weet dat hij door de Inquisitie werd veroordeeld? De rechtbank was in het Dogenpaleis, in het pand ernaast was de gevangenis. Daartussen loopt een canale en over dat canale is een overdekte brug gebouwd.’ ‘U bedoelt…’ ‘De brug der zuchten…’ De doctor had hem eerst van onderen gezien, vanuit een gondel. En nee, voordat ik het vroeg: hij zat daar niet alleen in. ‘Ach…’ Hij haalde diep adem, wat opnieuw tot een hoestcrisis leek te leiden, die ditmaal niet doorzette. ‘Och, mijn lieve Venetiaanse Elena…’ ‘Ik dacht dat u het over Casanova wilde hebben.’ ‘Daar kom ik op. Eens voeren Elena en ik door deze stad. Een heerlijk tochtje – de gondoliere hield zijn mond stijf dicht en roeide slechts. Een vrouw die me ondanks mijn korte lengte voor vol aanzag, ik kon mijn geluk niet op. “Is het eigenlijk niet doodzonde om onze grote liefde voor slechts één armoedig leven te ontwikkelen?” vroeg
50
ik haar. “Waarom niet gaan voor de eeuwigheid?” Daar zei ze voor te tekenen. Maar de volgende dag kwamen de symptomen die ik eerder bij haar waargenomen weer in alle hevigheid terug. U moet weten: het was een warmbloedige vrouw.’ ‘Oef,’ zei ik. ‘Dat klinkt niet goed.’ ‘U voelt het al,’ zei de doctor. ‘Op de laatste avond van ons verblijf hier zei ze sigaretten te gaan kopen, maar iets in mij zei dat dit niet klopte dus ik volgde haar. Twee calli verder stond de gondelman van de vorige middag. Ze verdwenen in een doodlopende steeg. En aan het eind daarvan, aan het einde van die steeg, helemaal aan het einde…’ Ik had intussen om een tweede glas wijn gebaard. De ober had het nog niet neergezet of de doctor had het al geledigd. ‘Alle remmen gingen los, nog in het schemerlicht zag ik haar sterk Venetiaanse verhitting terwijl ze zich met hem verenigde. Haar aangelopen aanzijn! Het zal een half uurtje hebben geduurd. De gondeliere verdween natuurlijk zodra hij zijn zaak had gedaan. Ik liep nu op haar toe. Ze lag daar zo met bijna gebroken ogen op de bestrating, nadat ze de eerste beste spaangast het grootste offer had gebracht dat een vrouw te bieden heeft – iets dat ze mij nota bene tot dan toe had onthouden.’ ‘Wat zei ze toen?’ vroeg ik. ‘God Gustavo, zei ze. Ik heb geen fut meer, maar als je wilt: doe jouw zaad er dan maar bij.’ Even werd het stil. ‘Weet u wat ik tegen haar zei?’ ging Gustav verder. ‘Elena! Omwille van onze liefde ben ik van nu af aan katholiek! Toen ben ik weggerend.’ ‘Katholiek!’ riep ik uit. ‘Hoe een mens aan de grond kan raken door toedoen van een vrouw!’ ‘Tutut, zo laag ben ik echt niet gezonken,’ suste de doctor. ‘Ik kreeg het alleen aan de borst. Spaanse benauwdheidsaanvallen. Dat is nu twaalf-en-een-half jaar aan de gang. De wetenschap stond machteloos, dus ik wendde mij tot de neowetenschap. Alles is in alles, ook de onzin. Ik kan er nu redelijk rustig over praten, ik dacht: laat ik eens naar het Venetië van Italië reizen om mijn borstlijden te overdenken. Ik vrees alleen dat mijn brochure Venedig als Winteraufenthalt für Brustleidende wel een egodocument zal worden.’ ‘Jammer dat het zich destijds zo lullig voor u heeft ontwikkeld,’ zei ik. ‘Maar het blijft een mooie stad, Venetië.’ ‘O Venetië van Italië,’ begon Dr. Gustav opnieuw. ‘Stad der bedrijving, van de gondeliers met hun lange spanen. Stad der casanova’s en zuchtbruggen, waar alles verbladdert.’
51
deBuren is…
fragment
venetië
Misschien moest ik een poging wagen de kleine neowetenschapper op te beuren. Ik besloot hem mee te nemen naar een boekhandel nabij de Fondamenta Tetta, waar ik de dag vóór onze ontmoeting vreemd om mij heen had gekeken: een verzameling in een vochtige kelder gestrande sloepen en gondels, volgeladen met een hoeveelheid boeken die ik alleen in honderdduizenden had kunnen tellen. Het bleek een goed idee. Toen we deze Venetiaanse libreria eindelijk hadden teruggevonden was Dr. Gustav in een mum in haar krochten verdwenen. De eigenaar had ons binnen zien komen. Een man in een keurig colbertje met lang grijs haar en omgeven door een wolk sigarettenrook. ‘Waar is uw kaboutervriend gebleven?’ vroeg hij na een half uur. ‘U kent de winkel beter dan ik,’ zei ik. ‘Het is een dwaalgebied. Maar vergist u niet: u hebt het wel over de auteur van de neowetenschappelijike brochure Venedig als Winteraufenthalt für Brustleidende.’ ‘Wacht even…’ zei de roker, en gaf een rochel ten beste tot diep in zijn bewolkte longblaasjes. ‘U zei Venedig als Winteraufenthalt für Brustleidende?’ Wat er toen ontstond. Men kan het een lachbui noemen, ‘onweer’ zou passender zijn dit verband. ‘Venetië als winterverblijf voor hijgers en piepers…’ hikte hij. ‘Die is goed! Het is nu nog oktober, maar het duurt geen tien dagen meer en de nevel komt. Mist, geen hand voor ogen meneer! Ga daar maar aan staan met gebrekkige polmoni! Venetië in de winter: dan begint het lijden pas echt. Onder ons is het water meneer! En de dood trekt van onderen op!’
Dorian van der Brempt directeur
Xander Stroo programmering
Daphne Acoca programmering
Rentia Bartlett stage
Willem Bongers-Dek programmering & redactie citybooks
Mathieu Buyse communicatie & programmering
Ann Venneman pers & communicatie
Ronald Giebel office manager
Marianne Hommersom productie & communicatie citybooks
Emma Lesuis stage
Debbie Marbus programmering & multimedia
Jenny Quermia zakelijk leider
Beluister en download het citybook als audioboek, voorgelezen door de auteur, op www.citybooks.eu
52
Miet Vanhassel website & communicatie
53
agenda 2013 JAN / FEB / MAA / APR
WO 16.01 > WO 20.02 Graz Chartres Venedig | citybooks Graz ZO 20.01 > 24.03 Orban Space: Luc Deleu T.O.P. office Den Haag MA 21.01 > ZO 03.03 Teun Voeten: Narco Estado Parijs WO 23.01 > ZO 03.02 A LOOK INSIDE Brussel VR 26.04 > ZO 02.06 Fototentoonstelling | citybooks Amsterdam DI 05.02, 19:30 Verzwegen Heden: Slavernij nu Brussel VR 08.02, 20:00 Let Love Rule Oostende ZO 10.02, 15:00 Liefde tussen de Lijnen: de climax Oostende MA 11.02, 19:30 Grijze Cellen: Wat is gezonde voeding? Gent WO 13:02, 12:30 > 13:30 De Literaire Loketten, Jan Terlouw Brussel ZO 17.02, 11:00 Eros en de kwetsbare mens #10, Connie Palmen Berchem
DI 19.02, 19:30 TONEELHUIS@THEMOVIES: Mokhallad Rasem | Turtles Can Fly Antwerpen DI 19.02, 19:30 De politionele acties in Nederlands-Indië Brussel ZA 23.02, 20:00 Eros en de kwetsbare mens | Synthese en slot Berchem WO 27.02, 19:30 F-Word # 2 Mannelijke voorvechters Antwerpen DO 28.02, 20:00 Literaire avond: Tommy Wieringa Brussel DO 28.02 > ZO 03.03 Mind the Book Antwerpen DI 05.03, 19:30 Mediacafé #12: Iedereen journalist! Brussel DO 07.03, 18:30 Mag ik u boeken? Brussel ZO 10.03, 15:00 > 17:00 Opkras kuit: Hoera, het is crisis! Oostende WO 13.03, 12:30 > 13:30 De Literaire Loketten, Boekpresentatie grens/ frontière: Ons Erfdeel Brussel ZA 16.03, 9:30 > 18:00 IDFA ON TOUR Antwerpen
ZO 17.03, 14:00 > 17:00 Gouden tijden, zwarte bladzijden: citybooks Almere
WO 10.04, 12:30 > 13:30 De Literaire Loketten | citybooks Turnhout Brussel
DI 19.03, 19:30 Koen Raes: engagement in het publieke debat Brussel
DI 16.04, 19:30 Erotisch Kapitaal: Catherine Hakim Brussel
DI 19.03, 14:30 ECF Prinses Margriet Award Brussel
ZO 21.04, 15:00 Stop de Tijd! Trage Post Brussel
WO 20.03, 19:30 F-Word # 3 Seksualisering van de samenleving Gent
ZO 21.04, 15:00 MA 22.04, 20:30 Arabic-European Saloon Brussel | Amsterdam
MA 25.03, 20:15 Back in the USSR: Jan Balliauw Antwerpen
ZO 21.04, 13:00 Filosofische walk-in-progress #3 – Annie Reniers Berchem
DI 26.03, 19:30 TONEELHUIS@THEMOVIES: Kevin Janssens | War Zone Antwerpen
MA 22.04, 20:00 Ikke ikke ikke #3 Van wie is de openbare ruimte? Antwerpen
WO 27.03, 19:30 Luiheid: Het laatste taboe Brussel
MA 22.04, 20:15 China, traditie en moderniteit – Lulu Wang Antwerpen
DO 28.03, 20:00 De filosofie van het schrijven – Jannah Loontjens Berchem DI 02.04, 19:30 Helpen zelfhulpboeken ons wel? Brussel ZO 07.04, 15:00 Rebelse ritmes in Oostende: Matthijs de Ridder en live jazzmuziek Oostende ZO 07.04, 11:00 Hegel en de huidige wereldgeest #1 These Berchem
WO 24.04, 20:00 De Rotterdamse en Antwerpse havens: van concurrentie naar partnerschap? Antwerpen ZA 27.04, 14.30 Presentatie ´Het Liegend Konijn´ 2013 Gent DI 30.04, 19:30 F-Word # 4 Mannen van Mars, Vrouwen van Venus? Brussel
V.u. Dorian van der Brempt, deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel
expo
