KORTWEG FLASH MANIFEST VAN EEN NEDERLANDSTALIGE BRUSSELAAR VOORGESTELD BRUSSELS CONCERTBAND IN VIAGE MEER INFO: ZIE PAGINA 4 & 5

KORTWEG FLASH Kortweg Flash - driemaandelijks tijdschrift van het Willemsfonds Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Erkenningsnummer. P206416 - Afgiftekantoor Brussel 1 Nummer 41 - januari - februari - maart 2011 - Verantwoordelijke Uitgever: Mireille Corteville, p/a Antwerpselaan 30, 1000 Brussel Tel. 02 218 44 88 & Fax 02 217 70 06 - E-mail: [email protected]

MANIFEST VAN EEN NEDERLANDSTALIGE BRUSSELAAR VOORGESTELD

Brusselse Willemsfondsers pleiten voor een herwaardering van het cultuurflamingantisme

BRUSSELS CONCERTBAND IN VIAGE

Nieuwe locatie in het centrum van Brussel

Op zondag 3 april blaast de Brussels Concertband weer letterlijk en figuurlijk verzamelen voor een spetterend concert. Met gastmuzikanten Renaud Patigny, Gene Summer en Nadia.

Op vrijdag 18 februari 2011 stelden Herman Mennekens, Johan Basiliades en Kurt Deswert in het AMVB (Archief en Museum van het Vlaams Leven te Brussel) ‘Een Manifest van een Nederlandstalige Brusselaar’ voor. Het manifest pleit voor een assertieve verdediging van het Nederlands in Brussel en gaat op zoek naar de uitdagingen en verwachtingen van de Nederlandstaligen in Brussel.

In dat filmpje getuigde volksvertegenwoordiger René Coppens over hoe hij de hele geschiedenis van de Nederlandstaligen in Brussel persoonlijk beleefd had. Hij legde dat uit aan de hand van een treffende anekdote. Toen zijn vader aan de directeur van de school vroeg naar welke school de jonge René moest gaan, antwoordde deze dat het beter was zijn zoon naar de ‘Vlaamse’ school te sturen, omdat hij toch zijn vader zou opvolgen en bakker zou worden en je dan het best les in het ‘Vlaams’ kon volgen. Zijn eigen zoon moest evenwel naar de Franse school gaan, omdat die toch aan de ULB terecht zou komen...

De auteurs besloten om vanuit een liberale en humanistische invalshoek te kijken naar het Brussel van vandaag en de plaats van het Nederlands in die stad. Ze nemen ook enkele gewaagde en originele stellingen in over de toekomst van Nederlandstalig Brussel. Zo pleiten ze bijvoorbeeld voor het officieel verankeren van het eeuwigdurend karakter van het Nederlands in Brussel, naar Quebecs model of ook, voor de naamsverandering van de Vlaamse Gemeenschapscommissie in Nederlandstalige Gemeenschapscommissie.

Volksvertegenwoordiger Herman Mennekens, Johan Basiliades, Secretaris Willemsfonds Schaarbeek-Evere en Kurt Deswert, voorzitter Willemsfonds Woluwe belichten in Vlaams, sociaal, liberaal in Brussel een onderbelichte pagina uit de geschiedenis van Brussel. In dit boekje vertellen ze het woelige, maar bijzonder boeiende verhaal van het progressieve liberalisme in Brussel, met aandacht voor de rol van het Willemsfonds en de talloze Vlaamse liberalen die mee vorm gaven aan onze hoofdstad.

RENÉ COPPENS

In deze tweede editie hebben ze het historisch overzicht aangevuld met hun Manifest van een Nederlandstalige Brusselaar. In dit Manifest beschrijven de auteurs hoe een geëngageeerde Willemsfondser, vlaamsgezind, liberaal en vrijzinnig, in Brussel anno 2011, naar zijn stad kijkt. Een evenwicht tussen de stad en de taal die ze delen.

Er was behoorlijk wat persaandacht voor dit Willemsfondsinitiatief, ook vanuit Franstalige hoek. Knack besteedde een pagina aan het Manifest, waarin journaliste Han Renard vooral inging op het introductiefilmpje.

wfmaa2011.indd 1

Er is intussen veel veranderd. Gelukkig maar. Het Nederlands in Brussel is één van de elementen die de toekomst van het Brussels Gewest mee zal bepalen. Daar willen de auteurs niet hooghartig over doen, maar ze willen wel dat er inspanningen gedaan worden opdat Frans- en anderstalige Brusselaars niet enkel sympathie voor de Nederlandse taal en cultuur ontwikkelen, maar zelfs empathie. Herman MENNEKENS - Johan BASILIADES - Kurt DESWERT Vlaams, sociaal, liberaal in Brussel

Het Manifest werd opgenomen in de tweede druk van ‘Vlaams Sociaal Liberaal in Brussel’, een historisch overzicht van de Nederlandstalige liberale beweging in Brussel. Een vijftigtal mensen zakten af naar de boekvoorstelling. Daar kregen ze meteen ook een greep uit de reacties op het manifest. De auteurs hadden immers aan een aantal Brusselaars en Brusselkenners gevraagd om hun mening en kritiek te geven op het Manifest. Dat resulteerde in heel wat kritische, maar vaak ook zeer positieve reacties. De algemene teneur was dat het manifest erin geslaagd was om de grootstedelijke, kosmopolitische realiteit te verzoenen met een onbevangen liefde voor de eigen taal en cultuur.

Met de nieuwe locatie is er ook plaats om ‘een danske te placeren’. Het wordt dus een heuse T-dansant. Kom dansen of zittend genieten, de prijs is dezelfde!

VLAAMS SOCIAAL LIBERAAL inBRUSSEL Kort historisch overzicht, door Herman Mennekens, Johan Basiliades en Kurt Deswert

Tweede bijgewerkte editie met onder andere Er zijn nog cultuurflaminganten en Het manifest van een Nederlandstalige Brusselaar.

De tweede editie van ‘Vlaams Sociaal Liberaal in Brussel’, met daarin het Manifest is gratis en kan aangevraagd worden via 0495 21 05 01 of hmennekens@bruparl. irisnet.be

Er is busvervoer (heen en terug) voorzien vanuit Ganshoren, Haren en Schaarbeek. Zondag 3 april 2011, 15 u. VIAGE (casino van Brussel), Anspachlaan 30 - 1000 Brussel (omgeving de Brouckèreplein) Toegangsprijs: €15. - Info en tickets: 0497 599 555

10 april 2011 Artiestenparcours in Laken: op zoek naar Brel, Elsschot, Rodin, Meunier...

14 & 28 mei 2011 Wf Schaarbeek-Evere op architecturale ontdekkingstocht in Rotterdam en Brussel

21 mei 2011 Willemsfonds Zuid-West organiseert bezoek aan Brusselse imker in Ukkel

MEER INFO: ZIE PAGINA 4 & 5 24/03/2011 16:35:29

Buls zou blij zijn met zoveel belangstelling voor het Nederlandstalig onderwijs Ook dit jaar konden een aantal ouders hun kind niet inschrijven in een Nederlandstalige Brusselse school. Waarom verbaast mij dat niet? En waarom blijf ik me verbazen over de terughoudendheid om bijkomende Nederlandstalige scholen te bouwen? De eerste vraag is snel beantwoord: het is wat een kroniek van een aangekondigde dood. Minister Jean-Luc Vanraes zegt al twee jaar dat er dringend bijkomende plaatsen nodig zijn in het Nederlandstalig onderwijs en loopt de scholen, gemeenten en inrichtende machten van het vrij en gemeenschapsonderwijs plat om plaats bij te creëren. Minister Pascal Smet wacht af en laat weten dat we mondjesmaat moeten vooruitgaan, omdat we anders vooral bijkomende plaatsen voor anderstaligen creëren in onze scholen. Franstaligen, anderstaligen en andere talen hebben we al te veel in onze scholen. Ze zouden de kwaliteit ervan aantasten. Dus gaat hij op de financiële knip zitten en komen de bijkomende plaatsen er veel te traag. Het tekort aan plaats in de Nederlandstalige scholen, ook voor de kinderen

van Nederlandstalige ouders, was dus voorspelbaar.

Bij het Willemsfonds is onze taal niet een stuk erfgoed dat we onder ingewijden bestuderen en angstvallig beschermen. Nee, we zijn de apostelen van onze taal en dragen ze uit in een moderne en open kosmopolitische stad die haar na al die jaren uiteindelijk opnieuw weet te omarmen.

De tweede vraag: ‘Waarom die defensieve houding van Vlaamse politici me blijft verbazen?’ kan ik enkel vanuit mijn Willlemsfondsengagement in de hoofdstad beantwoorden. Nederlandstaligen in de hoofdstad klagen al 150 jaar dat Franstaligen hun taal niet willen leren, niet willen spreken, niet respecteren. “Onze taal De werking van het Willemsfonds toen is geen stuk en vandaag wil het erfgoed dat Nederlands in de mee een we onder hoofdstad plaats geven.

ingewijden angstvallig beschermen.”

Vandaag staan er Franstaligen, anderstaligen, alle talen aan de deuren van onze Nederlandstalige scholen aan te schuiven om hun dierbaarste bezit, hun kinderen, een Nederlandstalige schoolloopbaan mee te geven, om hen in onze taal onder te dompelen. En weer is het niet goed: politici à la Smet klagen dat al die anderstaligen onze scholen overbelasten.

Ik denk dat Karel Buls, Emanuel Hiel of Julius Hoste best trots zouden zijn als ze de belangstelling voor de Nederlandstalige scholen vandaag zou zien. Wat ons betreft kan Vlaanderen niet genoeg investeren in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel in kwantiteit en kwaliteit.

Op 6 maart mochten Valérie Libert uit Elsene, voorzitster van de Willemsfondsafdeling ZuidOost, en haar partner Philippe Van Wesemael de kleine Mathieu verwelkomen. De familieaanwinst werd geboren in het SintJansziekenhuis in Brussel. Het is het tweede kind voor Valérie en Philippe. Dochter Pauline is intussen twee jaar. Langs deze weg wenst het bestuur van het Willemsfonds Brussels Hoofdstedelijk gewest en de redactie van Kortweg Flash het gezin te feliciteren met de geboorte en wensen we hen veel geluk toe met hun vieren.

Bouwen die scholen …! Mireille De Winter - Corteville Voorzitster Willemsfonds BHG

Van Willemsfondslid Zacharie Van Laer, uit Koekelberg, het gedicht, “Een heerlijk leven’ Is ‘t paradijs een heerlijk leven? Is ‘t paradijs een hemels leven. Dat kan ik “u” zomaar niet geven. Ik denk dat moet u-zelf maar doen. Denk aan ‘t geluk, de liefde, aan de poen

WILLEMSFONDSERS

Rosanne Germonprez We lieten Rosanne Germonprez aan het woord, oudjournaliste en lid van het Willemsfonds Laken. Zij stelt zichzelf aan ons voor.

Hoe ben je in Brussel beland? “Het was mijn ambitie om journaliste te worden. Toen ik afgestudeerd was als germaniste aan de UGent, kwam ik in het onderwijs terecht. Na een paar jaar dacht ik, het is nu of nooit, ik waag het er op. Ik ben naar Brussel gekomen, de hoofdzetel van de mediawereld. Ik schreef me in aan het RITCS, de leerschool voor reportages, vooral voor radio en tv. Tegelijk zocht ik werk en kwam ik in dienst bij Knack.”

Hoe kwam je bij het Willemsfonds terecht? Omdat het een injectie geeft van cultuur in de omgeving. Het heeft ook te maken met sociale contacten: Willy Dehondt nodigde ons al jaren uit op bepaalde activiteiten en toen Els Ampe voorzitster werd van de afdeling in Laken, vroeg ze me of ik geen zin had om bestuurslid te worden. Je kan je onmogelijk vervelen in Brussel. Daarnaast vind ik dat er bredere initiatieven nodig zijn, naar de nietleden toe, om cultuur meer plaats te geven in het dagelijks leven. Daarom hebben we vorig jaar bijvoorbeeld een Poesjkinviering georganiseerd: het standbeeld van de dichter in Laken stond te verkommeren.Nauwelijks een voorbijganger besefte dat het hier om een poëet van wereldformaat gaat. We trachten daar via een jaarlijkse viering en activiteiten verandering in te brengen.

Wat beviel je zo aan deze stad? “De veelheid van culturen fascineerde mij. Dat leek mij een enorme rijkdom, zeker op de filmschool en de universiteit. Daartegenover was er in het algemeen nog een sterke vijandige anti-Vlaamse sfeer, veel racisme en autoritarisme. Dat is ten goede gewijzigd. Nu wordt er zelfs naar Nederlandstalige scholen en taalonderricht gevraagd. Dit

Cultuurliefhebber of Socializer? “Er is voor mij geen tegenstelling. Ik hou van de mix: een mens is het aan zichzelf verplicht zijn talenten maximaal te ontplooien. Meer cultuur in de publieke ruimte is één van mijn dada’s. Er zijn heel veel mensen creatief bezig, kijk naar onze muziekscholen. Maar het blijft nogal dikwijls tussen de muren. Cultuur kan meer geïntegreed worden

“Mijn zoon omschrijft me als een klein meisje uit West-Vlaanderen dat uit eigen wil in Brussel beland is. Als journaliste in Bagdad ontmoette ik daar mijn toekomstige echtgenoot. Ik heb inmiddels 25 jaar als journaliste een deel van de wereld leren kennen, eerst bij Knack, vervolgens bij De Morgen en de laatste 10 jaar bij VTM.”

COLOFON Redactie:

Johan Basiliades, Myrianne De Ridder, Kurt Deswert, Mireille De Winter-Corteville, Rosanne Germonprez, Herman Mennekens

Lay-out:

Kurt Deswert

is een enorme kans voor het Nederlands in Brussel.

in andere sectoren: in mobiliteit, in economie... Cultureel denken zou een onderdeel moeten zijn van ieder beleid.” Heb je een geheime tip voor ons? “De bibliotheek van Nekkersdal, een Nederlandstalige bibliotheek met een ruim kwalitatief aanbod voor volwassenen, overwegend Nederlands, maar ook in andere talen. Het is een oase van cultuur waar ook steeds meer nieuwe Belgen of niet-Belgen de weg naartoe vinden.” Wat is je favoriete restaurant en favoriete café in Brussel? “Lekker en gezellig vind ik: La MarieJoseph op de Vismarkt en La Kasbah, de Dansaertmarokkaan. De Kruiwagen op de Grote Markt vind ik een aangenaam café met uitzicht op een uniek decor. Toch moet ik altijd aan Egmont en Hoorne denken, maar het scherpt je historisch besef aan.” Naar welke activiteit van het Willemsfonds Laken moeten we binnenkort met z’n allen heen? “De Poesjkinviering is dit jaar op zaterdag 4 juli om 15 u op het Poesjkinplein. Daarnaast hebben we een indrukwekkend artiestenparcours op zondag 10 april, al zeg ik het zelf. Maar geef toe: Van Gogh, Van de Woestijne, Rodin, Meunier, Multatuli, Van de Woestijne, Elsschot...allen hebben in Laken gewoond of gewerkt. Daar mag je plaats voor vrij maken in je hersenen.”

2 KORTWEG FLASH januari-februari-maart 2011 wfmaa2011.indd 2

24/03/2011 16:35:33

` MANTEAU’S BRUSSELSE IN ANGELE VOETSPOREN 100 jaar geleden kwam Angèle Manteau ter wereld. Een Waalse burgervrouw, die zou uitgroeien tot een van de meest succesvolle uitgevers in Vlaanderen. Manteau werd geboren in Dinant als dochter van een Franse textielfabrikant. Ze studeerde eind jaren twintig enige tijd scheikunde aan de Université Libre de Bruxelles. Tijdens haar studentenjaren verbleef ze op kamers bij het Nederlandse echtpaar Jan Greshoff en Aty Brunt. Daar leerde ze Nederlands en raakte vertrouwd met de Nederlandstalige letteren. In 1932 begon ze een eigen importboekhandel. Zes jaar later kwam daar een uitgeverijafdeling bij.

neren aan haar aanwezigheid in deze stad. De verschillende zetels van haar uitgeverij, maar ook plaatsen waar ze al eens kwam, of waar haar (bekende of minder bekende) schrijvers te vinden waren komen aan bod tijdens deze wandeling. En welke plek is beter als vertrekpunt dan het Goudblommeke in Papier? De Willemsfondsafdeling van Sint-Agatha-Berchem neemt deel aan deze wandeling op 15 mei om 14u. Voor meer info: zie agenda pagina 4.

Verleden jaar verscheen nog een biografie van Angèle Manteau; ‘Vechten tegen de bierkaai’

Voor het eerst vindt in eigen land een grote retrospectieve plaats rond de internationaal gereputeerde Belgische kunstenaar Luc Tuymans. Na vier Amerikaanse steden is Brussel de eerste en enige Europese stad waar de tentoonstelling, een coproductie van het San Francisco Museum of Modern Art en het Wexner Center for the Arts, te zien is. In de selectie wordt de nadruk gelegd op reeksen die Tuymans als een samenhangend geheel opvatte en uitwerkte. Ze werden speciaal voor de tentoonstelling weer samengesteld uit voornamelijk privé-collecties van over de hele wereld. Het geheel omvat 75 werken en biedt een chronologisch overzicht van dertig jaar scheppende arbeid. Meer info: zie agenda pagina 4

EXPO : JOAN MIRO, HET PALET VAN DE DICHTER Op woensdag 1 juni brengt het Willemsfonds Woluwe een bezoek aan de tentoonstelling: ‘Joan Miró, Het Palet van de Dichter’ Het ING Cultuurcentrum en de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België organiseren een tentoonstelling bestaande uit ca. 120 schilderijen, prenten, beeldhouwwerken en tekeningen die het werk van Miró (1893-1983) belichten alsook getuigen

Maastricht is voor boekliefhebbers een soort voorportaal van het paradijs. In de gemoedelijke hoofdstad van Nederlands Limburg zijn er maar liefst drie boekhandels die, elk om verschillende redenen, een bezoekje aan de stad rechtvaardigen. Degene die het meest tot de verbeelding spreekt is uiteraard de Selexys Dominicanen, gehuisvest in het statige kader van de oude gotische kerk en voor velen de mooiste boekhandel ter wereld. Iets verderop, in één van die kronkelende straten (de Kapoenstraat) die naar het Vrijthof leiden, vind je de Tribune. Het is zonder twijfel één van de beste boekhandels van de Lage Landen en ze beschikken er over een indrukwekkend aanbod. De Tribune is een rechttoe – rechtaanwinkel. Hier geen uitgespaarde boekenstandjes en uitstaltafeltjes waarop de laatste bestsellers prijken; wel volgepropte, maar ordelijke boekenrekken die van de houten, licht krakende vloer tot aan het plafond reiken.

Het is natuurlijk maar povertjes gesteld met de poëzie in onze contreien. Zou er überhaupt de laatste dertig jaar nog een gedicht geweest zijn dat tot de algemene leefwereld van de mensen is doorgedrongen? Brodsky verbaasde zich over de gebrekkige maatschappelijke impact van poëzie in het Westen. In de Sovjet-Unie -in een heel ander tijdperk weliswaar- kwamen er telkens massaal veel poëzieliefhebbers afgezakt naar zijn voordrachten. Die gebeurden vaak clandestien. Brodsky werd door het regime al van in het begin van zijn carrière als dissident beschouwd. Noodgedwongen werd zijn werk in het buitenland, in kleine oplages gedrukt of circuleerde het in informele kring in samizdatuitgaven. Dat ‘geheime’ karakter van de literatuur zorgde ervoor dat poëzie en proza -ook Pasternak en Solzjenitsyn publiceerden hun werken ‘in het ondergrondse’- een groter maatschappelijk gewicht kregen. De poëziesamenkomsten en Brodskys gedichten werden daardoor een soort propagandamiddel van de geestelijke vrijheid in een voor het overige gesloten maatschappij.

Op 5 mei organiseert het Willemsfonds Etterbeek een gegidst bezoek aan de retrospectieve van Luc Tuymans in Bozar.

Luc Tuymans, The Nose, 2002

À LA RECHERCHE DE BRODSKY

Daarnaast beschikt Maastricht ook nog over een vier-etages-tellend filiaal van De Slegte. Daar vond ik een boekje waarnaar ik al enige tijd op zoek was: “De Herfstkreet van de Havik”, een verzameling gedichten uit de periode 1961-1986, van de Russische dichter en essayist Joseph Brodsky (1940-1996). Ik betaalde er vijftien euro voor, wat veel is voor een boekje uit de ramsj, maar de turquoizekleurige dichtbundel was het me waard.

Van 1938 tot 1970 gaf Manteau onder meer werk uit van Johan Daisne, Louis Paul Boon, Hubert Lampo, Hugo Claus, Jos Vandeloo, Ward Ruyslinck, Jef Geeraerts, Paul Snoek, Karel van de Woestijne, Herman Teirlinck en August Vermeylen. Ze lanceerde in de jaren zestig ook de Nederlandse auteur Jeroen Brouwers. Eind 1970 verliet ze haar eigen uitgeverij en vertrok ze naar Elsevier in Amsterdam. Angèle Manteau overleed op 20 april 2008 op 97-jarige leeftijd in een ziekenhuis in Aalst. Heel wat plekken in Brussel herin-

BOEKEN

van het belang dat hij hechtte aan de relatie tussen poëzie en schilderkunst. De nadruk wordt gelegd op het werk van de Catalaanse kunstschilder vanaf de laatste werken die hij juist vóór de Tweede Wereldoorlog vervaardigde en de belangrijke Constellatie reeks die hij tijdens de oorlog uitwerkte. ING Cultuurcentrum, Kunstberg/Koningsplein 6, 1000 Brussel

Toen hij uiteindelijk in 1972, wegens ‘sociaal parasitair gedrag’ uitgewezen werd en in de Verenigde Staten terecht kwam, stelde hij vast dat de situatie daar helemaal anders was. Er bestond een grote onverschilligheid ten overstaan van de poëzie. In een lezing in 1991, ter gelegenheid van zijn uitverkiezing tot Poet Laureate, zei hij daarover: “By failing to read or listen to poets, society dooms itself to inferior modes of articulation, those of the politician, the salesman or the charlatan.... In other words, it forfeits its own evolutionary potential. For what distinguishes us from the rest of the animal kingdom is precisely the gift of speech. ... Poetry is not a form of entertainment and in a certain sense not even a form of art, but it is our anthropological, genetic goal, our evolutionary, linguistic beacon.” In 1987, in volle Koude Oorlog, won Brodsky de Nobelprijs. Ook vandaag nog blijft hij een zeer relevant dichter, hoewel het relatief moeilijk geworden is om werk van hem te vinden in het Nederlands. Hier en daar vind je wat van hem in bloemlezingen, maar echt courant uitgegeven wordt hij de laatste jaren niet meer. En dat is zonde. Bij Brodsky vind je niet het pure vormexperiment of –gelukkig maar- ‘de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie’. (Een hardnekkige aandoening waaraan zoveel van zijn collega’s lijden). Brodsky slaagt er met zijn poëzie in om in de condition humaine door te dringen. Een fraai voorbeeld is het gedicht Dido en Aeneas, waarin hij treffend de wanhopige liefde van de noodlottige Carthaagse koningin belicht:

Maar haar liefde / was niet meer dan een vis, die misschien wel in staat was / achter zijn schip in zee te duiken, / de golven te doorklieven met een soepel lichaam / en hem, misschien, zo in te halen, maar hij, / hij stapte in gedachten al aan land. / En de zee werd tot een zee van tranen.

Van zulke versregels wordt een beetje liefhebber nu eens blij, zie! Want zo is het inderdaad! Wie was er niet ooit rotsvast van overtuigd dat dat zuiver geïdealiseerde object van zijn affectie even veel en zelfs even intens aan hem of haar dacht dan omgekeerd het geval was? Tot op het ogenblik dat het martelende besef komt dat zijn of haars vage blik in het ijle eigenlijk helemaal geen betrekking op jou heeft, maar op heel andere zaken, misschien zelfs – the horror – op een ander… Die herkenbare en pijnlijke situatie vertaalt Brodsky hier met een ronduit meesterlijke metafoor. Maar hij versterkt dat vrij universele, maar moeilijk te benoemen gevoel door voor zijn gedicht twee van de bekendste protagonisten uit de cultuurgeschiedenis te kiezen. De herkenning slaat daardoor met een dubbelzijdige, maar fijnzinnige moker in. In het gedicht ‘Odysseus en Telemachus’ past hij hetzelfde procédé toe, wanneer een vergoelijkende Odysseus zijn jarenlange afwezigheid tracht te verklaren aan zijn zoon. Brodskys gedichten werden vertaald door een hele resem Slavisten. De beste, of althans de mooiste vertalingen, zijn van de hand van essayist Michaël Zeeman (1958- 2009) , die in zijn verleden jaar verschenen verzameling essays en kritieken ‘Aan mijn voormalig vaderland’ ook aandacht besteed aan Brodskys essayistisch werk. Het opspeuren dus waard, die Joseph Brodsky. En laat ons hopen dat een aantal uitgevers dat ook vinden, zodat zijn werk weer boven water duikt. Het laatste woord, zoals steeds, laat ik aan de dichter. Uit ‘Pleisterplaats in de Woestijn’:

In Leningrad zijn nu zo weinig Grieken, / dat men de Griekse kerk heeft afgebroken/ om een concertzaal op de open plaats / te doen verrijzen. Zo’n architectuur / die meestal van het hopeloze soort is. / Hoewel, een zaal met meer dan duizend plaatsen / is niet zo hopeloos. Het is een tempel, / een tempel van de kunst. En wiens schuld is het / dat de vocale kunst meer mensen trekt / dan de verkondiging van het geloof? / Jammer is wel dat wij nu uit de verte / niet meer vertrouwd een koepel zullen zien,/ maar iets dat slechtgebouwd en lelijk is. / Wat slechtheid van proporties aangaat, echter, / de mens is niet afhankelijk dáárvan, / maar meer van de proporties van de slechtheid.

KORTWEG FLASH wfmaa2011.indd 3

januari-februari-maart 2011

3 24/03/2011 16:35:55

SAMEN UIT - AGENDA Willemsfonds Brussels HG Info: Myrianne De Ridder, 02 218 44 88 [email protected]

Willemsfonds Koekelberg Info: Sigurd Vangermeersch 0498 853 215 [email protected]

Willemsfonds Anderlecht Info: André Michiels 02 427 35 71 (avond) & 02 218 44 88 [email protected]

Bezoek aan de Nederlandstalige Bibliotheek van Koekelberg met deskundige uitleg over het reilen en zeilen van de bibliotheek door de bibliothecaris. 28/03/11, 17 u. – Pantheonlaan 13, Koekelberg

Een bewogen levensloop Deelname lezing over Gustav Mahler 14/04/11, 20 u. - Goudblommeke in Papier, Cellebroersstraat 55, Brussel Toegang €4 & €6. Reservatie nodig. Bezoek met gids aan de tentoonstelling: ‘Toetanchamon, zijn graftombe en zijn schatten’ Het wordt een reis door de tijd naar de mysterieuze wereld van het Oude Egypte. 07/05/11, 15 u. - Brussels Expo (Heizel) Paleis 2 ; afspraak om 14.50 uur aan de ingang van het paleis. Uitzonderlijke toegangsprijs: leden €10 – niet-leden €12 Telefonisch Inschrijven vóór 4 april op het nr. 02 218 44 88. Willemsfonds Etterbeek Info; Ethel Savelkoul 0476 880 194 [email protected] Bezoek met gids aan de tentoonstelling ‘Luc Tuymans, een retrospectieve’ 05/05/11, 19 u. - BOZAR Brussel, ingang Ravensteinstraat 23 Deelnameprijs: €2 euro voor leden, €3 euro voor niet-leden (ter plaatse te betalen). Het aantal plaatsen is beperkt. Inschrijven mogelijk tot 29 april 2011. Willemsfonds Ganshoren Info: Lionel Bajart 0475 95 59 61 [email protected] Op de koffie met ... Literaire namiddagen met Bernard Dewulf en Christophe Vekeman 28/04 & 26/05/2011, 14.30 u. - GC De Zeyp Ganshoren: Deelname € 5/ € 4 per lezing (GC De Zeyp i.s.m. DF en vtbKultuur). Willemsfonds Jette Info: Herman Mennekens 02 476 03 00 [email protected] Concert van The Brussels Concertband Denderende T-dansant met o.m. Gene Summer & Nadia, Renaud Patigny. Presentatie: Herman Mennekens 03/04/11, 15 u., Casino Viage – Brussel Toegangskaart: €15 9de Bierproefavond Sven Gatz: Bieren uit Denemarken 04/06/11, 19 u. – Café De Boerkes, Dielegemsestw. 129, Jette

wfmaa2011.indd 4

Start van de poëziewedstrijd met als thema ‘Armoede’ 08/04/11, 13.30 u. – Unescoschool, Koekelberg Koekelberg, de chocoladegemeente bij uitstek Uiteenzetting over chocolade, met demonstratie en degustatie. 22/05/11, 14 u. - GC De Platoo, Koekelberg Deelname: €1/ €2, drankje inbegrepen. I.s.m. Willemsfonds en Open VLD Sint-Agatha-Berchem. Jurering van de binnengekomen teksten van de poëziewedstrijd over ‘Armoede’ 06/06/11, 14 u - GC De Platoo Koekelberg (i.s.m. Mensen met Tijd) Willemsfonds Laken Info: Els Ampe 02 549 65 22 (tijdens kantooruren) [email protected] Artiestenparcours: Groeten uit Laken van Van Gogh, Rodin, Meunier, Van de Woestijne, Brel, Elsschot ... 10/04/11, 14 u. - afspraak GC Nekkersdal Laken, Emile Bockstaellaan 107, 1020 Brussel. Deelname aan dit parcours o.l.v. gids Hugo Neirinckx is gratis. Graag inschrijven voor 5 april. Poesjkinviering 04/06/11, 15 u. – Poesjkinplein-Bockstaellaan, 1020 Brussel. Meer details volgen later. Willemsfonds Neder-Over-Heembeek Info: Luc Lieds 02 268 09 08 [email protected] De Ronde van Vlaanderen Toneelvoorstelling van Walter Van den Broeck, in regie van Guido Degrieck, door toneelkring van Rust Roest 25/03/11, 20 u. - Zaal Familia, F. Vekemansstraat 131 te 1120 Brussel Prijs: €7. Vooraf inschrijven gewenst. Bijwonen Pepernoot Muziekfestival 03/04/11, vanaf 13 u. - CC StrombeekBever, Gemeenteplein z/n Deelname: €10. Bezoek aan het Planetarium van Brussel 21/05/11, 11 u. - Boechoutlaan 10, 1020 Brussel Prijs: €5. Vooraf inschrijven gewenst.

Willemsfonds Schaarbeek-Evere Info: Elisabeth Schraepen 0476 49 68 31 [email protected]

Willemsfonds Woluwe Info: Kurt Deswert 0497 85 28 91 [email protected]

Concert van The Brussels Concertband Denderende T-dansant met o.m. Gene Summer & Nadia, Renaud Patigny. 03/04/11, 15 u., Casino Viage – Brussel Toegangskaart: €15

Oosters etentje 28/05/11, vanaf 17.30 u. - Gemeenteschool Stokkel H. Vandermaelenstraat 61, 1150 Sint-Pieters-Woluwe (op 300 m van metro Stokkel).

De Heilige Wereldoorlog, lezing door Jef Lambrecht VRT-jounalist Jef Lambrecht volgt het Midden-Oosten al jaren. Dit is het sluitstuk van een journalistieke trilogie en het eindpunt van bijna twintig jaar oorlogsverslaggeving. 04/04/11, 19.45 u. – Spiegelzaal GC De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel.Toegang gratis Organisatie: Vlaamse Club i.s.m. Willemsfonds, Davidsfonds, Masereelfonds en Vermeylenfonds.

Bezoek aan de tentoonstelling: Joan Miró, Het Palet van de Dichter 1/6/2011 - ING Cultuurcentrum, Kunstberg/Koningsplein 6, 1000 Brussel Meer info en uitnodiging volgt

Wonen 40-hoog in de wolken: daguitstap naar Rotterdam 14/5/2011, 9 u. - Afspraak aan Centraal Station - Busstation. Rotterdam heeft veel te bieden aan liefhebbers van architectuur. Inschrijving: [email protected] of 0495/210.501 Wonen 40-hoog in de wolken: bezoek aan Brusselse torens 28/5/2011 - 14 u. Bezoek met Brukselbinnestebuiten aan en in de woon- en andere torens die Brussel sieren. Inschrijving: [email protected] of 0495/210.501 Blauwe Brunch 19/6/2011 - 10 u.- 14.30 u. GC De Kriekelaar, Gallaitstraat 86, 1030 Schaarbeek Willemsfonds Sint-Agatha-Berchem. Info: Evelyn Govaert 0476 56 66 12 [email protected] Bezoek met gids aan de tentoonstelling: ‘Toetanchamon, zijn graftombe en zijn schatten’ Het wordt een reis door de tijd naar de mysterieuze wereld van het Oude Egypte. 07/05/11, 15 u. - Brussels Expo (Heizel) Paleis 2 ; afspraak om 14.50 uur aan de ingang van het paleis. Uitzonderlijke toegangsprijs: leden €10 euro – niet-leden €12 euro Telefonisch Inschrijven vóór 4 april bij Evelyn Govaert, 0476 56 66 12 .Het aantal plaatsen is beperkt. Angèle Manteau in Brussel Deelname aan de wandeling met als gids Jan Dorpmans. 15/05/11, 14 u. – vertrek aan Goudblommeke in Papier, Cellebroersstraat 55, Brussel Deelname: €4 & €6, betaling ter plaatse. Reservatie noodzakelijk. Chocolade lollies maken We worden zoet gehouden door een professionele chocolatier die ons alles leert over chocolade en ons verwend met een degustatie. 22/05/11, 14 u. - GC De Platoo Koekelberg Deelname: €1/ €2, drankje inbegrepen. I.s.m. WF Koekelberg en Open VLD Sint-Agatha-Berchem.

Willemsfonds Zuidwest-Brussel Info: Myriam De Lille 0479 60 10 51 & 050 71 56 54 Bezoek aan het ‘Palais du Cache-Poussière’ in Jette 31/03/11 - Afspraak om 13.50 u. aan de winkel, gelegen aan de Leopold Procureurstraat 26 in Jette. De deelname is gratis. Inschrijving gewenst. Filmavond ‘BULLITT’ Regie: Peter Yates - met Steve McQueen, Robert Vaughn en Robert Duvall (met inleiding) 26/04/11, 19 u. - GC Ten Weyngaert, Bondgenotenstraat 54, 1190 Vorst Tickets: €5, ter plaatse te betalen. Exotische planten op het dak van de stad: Bezoek aan het Instituut voor Moleculaire Biologie en Biotechnologie van de Vrije Universiteit Brussel 27/04/11, van 14 tot 16 uur – Afspraak aan gebouw E, Pleinlaan 2 – ingang 13 - Etterbeek De toegang is gratis. Inschrijving gewenst vóór 25 april. Het instituut is sinds 2003 gehuisvest in een nieuw gebouw (gebouw E) op de hoofdcampus in Etterbeek. De serres vormen niet alleen figuurlijk maar ook letterlijk de kroon op het werk: ze staan boven op de 10de verdieping en bieden een prachtig utzicht over de stad. We zullen deze serres bezoeken alsook de labo’s op de 7de verdieping. Bezoek tentoonstelling ‘ De tijd die blijft’ van David Claerbout Deze eerste grote overzichtstentoonstelling van David Claerbout in België, toont verschillende nieuwe video-installaties en een overzicht van bestaand werk, naast andere media. 11/05/11, 14 uur - WIELS - Centrum voor Hedendaagse Kunst, Van Volxemlaan 354 - 1190 Vorst De toegang bedraagt 2 EUR, mits gebruik van de Cultuurwaardebon van de VGC. Inschrijving gewenst. Bezoek: Stadsbijenkwekerij Aloys van den Akker (78) is imker in de stad. Al 25 jaar lang is hij druk in de weer met zijn bijen. 21/05/11 - Afspraak om 10.50 uur aan het domein Keyenbempt, Ukkel-Kallevoet. €1, ter plaatse te betalen. Inschrijving gewenst.

24/03/2011 16:35:56

HONING IN DE STAD Willemsfonds Zuid-West bezoekt imker

WONEN 40 HOOG IN DE WOLKEN Tweeluik bezoek Rotterdam-Brussel

Bijen kweken lijkt iets voor ‘op den buiten’ maar ook in Brussel zijn er nog enkele imkers. Het Willemsfonds Zuid-West bezoekt op 21 mei de bijenkwekerij van Aloys Van Den Akker in Ukkel. Een boeiende en broeiende uitstap.

Hoogbouw in Brussel heeft een slechte naam. Sinds de jaren ‘70 en de afbraak van de Noordwijk bestaat er veel watervrees voor het bouwen van wolkenkrabbers in ons gewest. Daarnaast hebben appartementsblokken vaak een slechte naam. Nochtans kan hoogbouw best wel mooi, functioneel en tijdloos zijn.

De bijenkweek zit mondiaal in de problemen en dat heeft mogelijk bijzonder drastische gevolgen voor de mens. Sinds enige jaren is een hardnekkige parasiet, de Varroamijt, opgedoken en die heeft wereldwijd al heel wat bijenpopulaties doen uitsterven. Bijen vormen een essentiële schakel in de voedselketen. Het zijn natuurlijke bestuivers. Hun uitsterven betekent niets meer of minder dan een bedreiging voor ons ecosysteem. Afgezien van hun rol als bestuiver,

zorgen bijen natuurlijk ook voor honing. Een product dat, onder impuls van de stijgende vraag naar bioproducten, aan een revival bezig is. Honing produceren kan dus ook perfect in de stad. In New York ontstonden daardoor zelfs een aantal bijenkwekerijen op het dak van appartementen. In Ukkel, op domein Keyenbempt, timmerde Imker Aloys Van Den Akker eigenhandig zijn bijenhal in mekaar. Hij heeft ongeveer 50.000 bijen, die goed zijn voor zo’n 350 kilo honing per jaar. Hij zal ons uitleggen hoe alles praktisch in zijn werk gaat. Wie wil genieten van dit unieke stukje natuurwetenschap en luisteren naar de deskundige uitleg van de imker, kan zich inschrijven via Myriam De Lille, 0479 60 10 51. Kostprijs van het bezoek is €1.

Met die gedachte in het achterhoofd organiseert het Willemsfonds Schaarbeek-Evere op 14 en 28 mei ‘Wonen 40-hoog in de wolken’. Dit tweeluik bestaat uit twee gegidste bezoeken. Op 14 mei wordt, rekening houdende met het aantal deelnemers, Rotterdam aangedaan. Rotterdam is een jonge internationale stad aan het water, die veel te bieden heeft voor liefhebbers van architectuur. Het is een stad die verwondert en inspireert. De skyline groeit en verandert met de dag; er wordt met lef gebouwd. Rotterdam is

trouwens voor België een inspiratiebron op vlak van woontorens. Onze wandeling brengt ons langs de mooiste en indrukwekkendste voorbeelden. We plannen een wandeling langs de Wilhelminakaai en het Wijnhaveneiland, waarbij we zowel woon- als kantoortorens bezoeken. Lunchen doen we in het legendarische New York Hotel. ’s Avonds is er tijd voor shoppen en een lekker diner. Aankomst verwacht rond middernacht. Op 28 mei komt Brussel aan de beurt. Onze eigen hoofdstad heeft weinig ervaring met hoogbouw. Nochtans kan hoogstaande architectuur extra impulsen geven aan een buurt. Ook met ‘Wonen op 40 hoog’ heeft Brussel weinig tot geen ervaring. Naast een hele resem appartementsgebouwen van bescheidener formaat, is de enige woontoren die naam waardig de Brusilia in Schaarbeek. Gedurende 4 uur, onderbroken door een koffiepauze, leggen we een bezoek af aan de Madou- of Zuidertoren en enkele kleinere woontorens. De wandeling leggen we deels af met het openbaar vervoer. Rond 18 u bereiken we ons eindpunt. Info en inschrijving via [email protected] of 0495 21 05 01

GROETEN UIT LAKEN VAN Van Gogh, Rodin, Meunier, Van de Woestijne, Brel, Elsschot ... WF Laken organiseert op zondag 10 april een artiestenparcours in Laken. Een ontmoeting met culturele zwaargewichten op een kluit van een paar vierkante kilometer. Auguste Rodin beleefde naar eigen zeggen zijn “mooiste en gelukkigste tijd in Brussel” tussen 1870-1878 en zou “eeuwige” aandacht krijgen met een replica van De Denker op het kerkhof van Laken. Willem Elsschot kwam met zijn gezin in Brussel aan in 1911 en verbleef o.a. in een appartement op de Bockstaellaan, op de 2de verdieping. Toen was er een café op het gelijkvloers en cafébazin Jeanne-Marie wou van geen Elsschot

weten wegens 4 kinderen. Elsschot lijmde tot het lukte. De cafébazin stond later model voor Dikke Jeanne in Lijmen/Het Been. In de Bockstaellaan ondertekende hij een contract met uitgeverij van Dishoeck voor publicatie van Villa des Roses. Schrijversloon? 200 frank voor 1.000 exemplaren.

de titel “Dagboek van den Grooten oorlog”. Die journalistieke activiteit was broodnodig voor Van de Woestijne die tal van keren verhuisde, waaronder driemaal in Laken, naar verluidt wegens financiële problemen. Maar Laken beviel hem als grens tussen “de stad en de buiten”.

Iets verderop, in de Sint Annadreef, waar de Koninklijke Militaire School wordt omgebouwd tot Europese school, nam Karel Van de Woestijne zijn intrek in 1912. 23 jaar lang was hij correspondent voor de Nederlandse krant NRC, die een standplaats in Brussel noodzakelijk achtte voor de verslaggeving. Zijn bijdragen tussen 1914-1918 zijn gebundeld door Lakense verenigingen onder

Dit buitenstedelijk karakter van Laken was er de oorzaak van dat Charles Meuniers Monument van de Arbeid aan de brug (De Troozbrug) boven het kanaal belandde. Hij had Leopold II gevraagd of hij dit werk op de Tervurenlaan mocht plaatsen, maar gevreesd werd voor socialistische manifestaties. Het monument was af in 1901. Meunier stierf in 1905. De onthulling kwam 25 jaar later.

Jacques Brel: getrouwd in het Lakense stadhuis, er volgde een kerkelijk huwelijk op de Houba de Strooperlaan

Nog in Laken: de eerste bekende schets van Vincent Van Gogh is hier ontstaan. Ze hangt nu in het Amsterdamse Van Gogh museum. Van Gogh was in 1878 naar Brussel afgezakt voor een evangelistenopleiding nadat hij in Nederland gebuisd was. Hij verbleef bij de Groendreef, dat is de overkant van het kanaal. Daar doolde hij tussen het proletariaat dat zware arbeid moest ver-

KORTWEG FLASH wfmaa2011.indd 5

richten en ging schaften in de kantine. Die kantine heeft Van Gogh vereeuwigd als “Café au Charbonnage”, hij was toen 25 jaar oud. Zelfs de Grootste Belg liet sporen na. Jacques Brel trouwde in het gemeentehuis van Laken op het Bockstaelplein op 25 mei 1950 met zijn “Miche”, mademoiselle Michielsen, van deze bodem. Op 1 juni 1950 volgde een kerkelijk huwelijk in l’Eglise Divin Enfant Jésus op de Houba-de Strooperlaan. “Nous nous marierons/Pour n’etre qu’un combat/ N’etre qu’une chanson”. (La Lumière Jaillira). Voor de praktische gegevens: zie Agenda pag. 4, afdeling WF Laken Rodins Denker kreeg een replica op het kerkhof van Laken

januari-februari-maart 2011

5 24/03/2011 16:36:07

130-JARIGE PIONIER IN NEDERLANDSE TAALLESSEN IN BRUSSEL OPENT DEUREN De Willemsfondsschool - Cours de néerlandais is al meer dan 130 jaar een begrip in Brussel voor al wie Nederlands wil leren. Voor het eerst zullen er op zondag 15 mei van 9 tot 12 u. en op maandag 16 mei van 18 tot 21 u opendeurdagen plaatsvinden. De gelegenheid bij uitstek om een kijkje te nemen hoe onze school het vandaag aanpakt. De bezoekers worden ontvangen “met een hapje en een tapje”. De school en haar werking wordt voorgesteld met een korte rondleiding in het deel van het gebouw dat gebruikt werd voor de lessen. Daarnaast is er ook de mogelijkheid om een les bij te wonen. De leerkracht heeft voor de gelegenheid bepaalde activiteiten voorzien. Ook is er de

mogelijkheid om een toegangstest voor niveaubepaling af te leggen. Hoe het begon … De “leergang Nederlands voor Franstaligen” heeft een lange geschiedenis. Ze werd op 1 november 1880 opgericht door het toenmalige bestuur van het Willemsfonds Brussel, met als voorzitter Julius Hoste. Alleen personen die volstrekt niets van het Nederlands kenden, werden toegelaten. Een oproep in verschillende dagbladen leverde meteen 140 kandidaten op ( 76 mannen en 64 vrouwen ). Gezien dit grote succes was het niet evident om een geschikt lokaal te vinden. Dankzij burgemeester en schepen van onderwijs Karel Buls, die ook erevoorzitter

was van de afdeling, kon met de lessen gestart worden in de Rollebeekstraat nr.10. De lessen werden apart gegeven voor mannen en vrouwen en het waren vooral onderwijzeressen uit de voorsteden die het talrijkst waren ingeschreven en interesse betoonden. Sindsdien werden er gedurende vele jaren belangrijke inspanningen geleverd om kwaliteitsonderwijs aan te bieden en verwierf de school een grote reputatie op het vlak van Nederlandse taallessen. Het succes van de snelcursussen De eerste “Snelcursus Nederlands” ging van start op 1 februari 1993, bijna 20 jaar geleden. In dit systeem volgen de studenten de lessen twee avonden per

week, meestal gegeven door twee verschillende leerkrachten. Dit wordt door de meesten erg geapprecieerd. Een eerste oproep leverde destijds ongeveer 140 kandidaten op, waarvan er helaas maar 70 meteen aan de slag konden. Gezien het verrassend succes werd deze cursus in de loop der jaren uitgebreid. Dit ging steeds gepaard met een stijging van het aantal studenten. 1000 studenten…. De kaap van duizend studenten werd reeds een eerste maal overschreden tijdens het directeurschap van Staf Schrevens die bijna 15 jaar lang (19781992) de leergangen Nederlands heeft geleid. De verplichte invoering van het inschrijvingsgeld vanaf het schooljaar 19871988 maakte een einde aan het jaarlijks stijgend studentenaantal met als gevolg een terugval van het aantal inschrijvingen in de daaropvolgende jaren. Opnieuw 1000 studenten inschrijven was de uitdaging voor huidig directeur Santiago Nobus die sinds 1982 ononderbroken verbonden is aan de school, waarvan de eerste tien jaar als leerkracht. In 2008 werd de kaap opnieuw gerond. Sindsdien schommelt het aantal leerlingen jaarlijks rond dat getal. En dat terwijl het aantal cursussen Nederlands de laatste tien jaar globaal genomen zeer sterk is toegenomen. Een bewijs dat onze lange traditie zijn vruchten afwerkt. Inlichtingen omtrent de lessen “Willemsfonds Cours de néerlandais - Nederlands voor Anderstaligen” zijn te bekomen op het secretariaat, gelegen in het Zuiderpaleis, Fonteinstraat 2 - 1000 Brussel.

De Willemsfondsschool, gehuisvest in het Zuiderpaleis, biedt al 130 jaar Nederlandse taallessen in Brussel aan en gooit nu, op zondag 15 en maandag 16 mei de deuren open voor alle belangstellenden.

Tel. 02 513 47 55 Fax. 02 513 12 82 [email protected] www.wilemsfonds.com

Wie is dit? Biografie: Jan Frans Willems wordt geboren te Boechout op 11 maart 1793 als oudste zoon van veertien kinderen. Na de kostschool te Kontich, krijgt hij huisonderricht. Hij krijgt er les in Latijn, zang, orgelspel en voordracht. Maar bovenal worden hem hier een aantal principes bijgebracht zoals vrijheidsliefde, liefde voor de eigen moedertaal en de eenheid der Nederlanden, alsmede een liberale levensbeschouwing. In 1835 wordt hij - de Vader van de Vlaamse Beweging - opgenomen in de Koninklijke Academie. Hier wordt hij

de gezaghebbende vertegenwoordiger van de Vlaamse literatuur, een hele opgave in een tijd waarin elke culturele activiteit geconfronteerd wordt met de opslorpingsen verfransingspogingen van de pas gecreëerde Belgische staat. Hij ijverde voor de erkenning van het Nederlands, zoals in Nederland geschreven en gesproken, als officiële taal in België. Op 24 juni 1846 sterft Jan Frans Willems te Gent na een beroerte. In 1851 wordt het Willemsfonds opgericht.

Deze heer is een man of vrouw, die in 2011 in Brussel leeft, Nederlandstalig is of Nederlandskundig is, met een liberale, vrije en open kijk op zijn stad en met liefde voor taal en cultuur. HET WILLEMSFONDS STAAT VOOR EEN 160-JARIGE TRADITIE IN VERNIEUWING, CULTUUR EN MENSELIJKE WAARDEN Wil u ook lid worden van het Willemsfonds Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Dat kan, door € 15 te storten op rekeningnummer BE 39 0010 2817 2819, met vermelding “Lidgeld 2011” U ontvangt dan onze tijdschriften en krijgt informatie over en korting op tal van socioculturele activiteiten. Info: Antwerpselaan 30 - 1000 Brussel - 02 218 44 88 [email protected]

6 KORTWEG FLASH januari-februari-maart 2011 wfmaa2011.indd 6

24/03/2011 16:36:12