Koninklijk Concertgebouworkest Anne Dokter VLAAMS-NEDERLANDS HUIS

VLAAMS-NEDERLANDS HUIS

Koninklijk Concertgebouworkest © Anne Dokter

VOORAF

Beste Lezer, 2014 was voor deBuren een feestjaar. In juni hebben wij tien kaarsen uitgeblazen. Dit decennium is voorbij gevlogen. Wij hebben veel gereisd in Nederland en Vlaanderen, in Europa en verder maar ook in Brussel hebben we op drie verschillende locaties gewoond. deBuren is voortdurend in beweging. Deze Vlaams-Nederlandse beweging is voor ons een metafoor voor onze zoektocht naar wijsheid en schoonheid. In 2014 organiseerde en coproduceerde deBuren meer dan 200 activiteiten waarvan 53 in het eigen vernieuwde huis in Brussel. 21.623 bezoekers waren fysiek aanwezig op debatten en lezingen en nog eens 71.285 luisterden ‘in uitgesteld relais’. De technologie laat immers vandaag toe dat eenieder op eigen wenken en tijdstip wordt bediend. We organiseerden 32 programma’s in Nederland en de luisterboeken van deBuren bereikten alleen in 2014 meer dan 1.000.000 luisteraars. In februari 2015 bereikten wij 5.000.000 mensen met een origineel radioboek of citybook.

Wereldtournee van het Koninklijk Concertgebouworkest In 2013 vierde het Concertgebouworkest zijn 125-jarig bestaan. Judith van der Wel reisde in opdracht van deBuren een jaar lang mee op hun jubileum wereldtournee. Naar aanleiding hiervan schreef ze Stemmen. Het geheim van het Koninklijk Concertgebouworkest. Wij krijgen een blik achter de schermen van het orkest. Nog beter: we leren ook de leden een beetje kennen. Boeklancering: februari 2015.

Bij deBuren blijven politiek, cultuur en kunst in de Lage Landen het debat domineren. Wij trachten de waan van de dag te overstijgen en talrijke talentvolle jonge denkers en doeners een stem of een podium te geven. Met jonge fotografen wordt een complex tijdsbeeld geregistreerd. Door onze steun aan talrijke Vlaamse en Nederlandse periodieke publicaties willen wij de kritische reflectie blijven stimuleren. Wij hebben dit jaar ook het volgende feestjaar voorbereid. Samen met DutchCulture mocht deBuren optreden als ceremoniemeester van het feest naar aanleiding van de twintigste verjaardag van Cultureel Akkoord dat Nederland en Vlaanderen in 1995 hebben gesloten. deBuren dankt Nederland en Vlaanderen en het publiek in Vlaanderen en Nederland en ver daarbuiten om dit alles mogelijk te maken.

© Anne Dokter

Dorian van der Brempt © Friederike von Rauch

Dorian van der Brempt Directeur Vlaams-Nederlands Huis deBuren

INHOUD

INHOUD

INHOUD DIT WAS 2014

7

Van Goede Buren naar BesteBuren ___________________________________________ 32

HOOGTEPUNTEN 37

DE CIJFERS

97

Een ruim, veelzijdig en kwaliteitsvol aanbod en stevige samenwerkingsverbanden______ 98 Bezoekerscijfers ________________________________________________________ 100 Virtuele bezoekers en downloads____________________________________________ 101 De Luisterboeken van deBuren_____________________________________________ 102

THINKING EUROPE_________________________________________ 38

COMMUNICATIE 105

Stemmen voor Europa_____________________________________________________ Europa: politiek & economie________________________________________________ De stad & Europa_________________________________________________________ Geschiedenis & Europa ____________________________________________________ Europa, taal en cultuur_____________________________________________________ Voorbij de grenzen van Europa______________________________________________

Programmabrochure_____________________________________________________ De website ____________________________________________________________ Sociale media __________________________________________________________ Nieuwsbrief en wedstrijden________________________________________________ Samenwerking met de media ______________________________________________

39 42 43 45 46 48

CULTUUR DENKEN EN DOEN__________________________________ 50 Culturele samenwerking over de landsgrenzen heen_____________________________ Literatuur_______________________________________________________________ Televisie, film en documentaire______________________________________________ Tentoonstellingen ________________________________________________________ Theater en muziek in eigen huis_____________________________________________ Evenementen____________________________________________________________ De kracht van jonge denkers, durvers en doeners________________________________

51 52 56 58 62 63 64

ACTUALITEIT EN MEDIA_____________________________________ 78 Actualiteitsdebatten______________________________________________________ 78 Mediadebat en Mediakritiek ________________________________________________ 79 Expertiseontwikkeling journalistiek__________________________________________ 79

WETENSCHAP EN FILOSOFIE_________________________________ 80 Wetenschap: de rol van wetenschap in het maatschappelijk domein_________________ 76 Filosofie _______________________________________________________________ 78

VERTEL ME EEN VERHAAL... CITYBOOKS ALS SYNTHESE____________ 84

106 107 108 109 109

OPINIESTUKKEN EN COLUMS

111

DEBUREN IS…

125

DIT WAS 2014 Activiteitenoverzicht


LEZINGEN OP ZONDAG HET NIEUWE RIJKSMUSEUM  

WINTER SCHOOL RITS - ART AS RHETORIC, RHETORIC AS ART  

NIEUWJAARSBORREL & MONDO LEONE.

DE GEDROOMDE STAD #2 DE (A)SOCIALE STAD

SCIENCE OF SIGNS  

KOMT U MET ONS PROOSTEN OP HET NIEUWE JAAR?

TIMO VAN GRINSVEN EN KARINA BEUMER

DE GROOTE OORLOG IN ONS HOOFD #1 MARCEL GRAULS

WIM PIJBES, HOOFDDIRECTEUR VAN HET RIJKSMUSEUM AMSTERDAM

WORKSHOPS FELIX KUBIN, SANJA MITROVIC EN JAN BUCQUOY

DO 16.01 | DEBUREN, BRUSSEL

IS DE URBANE SMELTKROES WERKBAAR?

VAN 23 JANUARI 2014 TOT 20 MAART 2014 | UNIVERSITEIT ANTWERPEN

VAN LOKALE BELEVING TOT INTERNATIONALE BEWEGING

ZO 05.01 | TROPISCH INSTITUUT, ANTWERPEN

WO 08.01 | NONA, MECHELEN

Iedere eerste zondagochtend van de maand nodigt het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen een spreker uit voor een boeiende causerie. Mede op uitnodiging van deBuren komt op 5 januari Wim Pijbes spreken, hoofddirecteur van het Rijksmuseum Amsterdam. Hij komt uitvoerig praten over de uitvinding en het succes van het nieuwe Rijks.  

Het RITS strijkt opnieuw neer in het Mechelse kunstencentrum NONA voor haar Winter School. Twee weken lang (8-17 januari) bezetten Vlaamse en Nederlandse studenten van het RITS (Brussel), de Mimeopleiding, de Rietveld-academie (Amsterdam) en Toneelacademie Maastricht alle kieren en gaten in het kunstencentrum om er met elkaar, een uitdagend thema en de buitenwereld in de clinch te gaan. 

Vanaf 18:00 bent u welkom bij deBuren voor een gezellig drankje en hapje. Aansluitend bieden we een nieuwjaarsvoorstelling aan: de Belgische primeur van de nieuwe show van Mondo Leone. De Nederlandse theatermaker, muzikant en verhalenverteller Leon Giesen vertelt in een wervelende, multimediale show over zijn laatste grote project waarin hij op zoek ging naar de schat van Hitler. Film, muziek en een stukje geschiedenisles.

WO 22.01 | DEBUREN, BRUSSEL

De stedelijke bevolking diversifieert: in Brussel leven ondertussen al meer dan 170 verschillende nationaliteiten. Deze urbane diversiteit en densiteit heeft veel troeven, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Een gesprek tussen senator Bert Anciaux (sp.a), socioloog Vasco Lub (Bureau voor Sociale Argumentatie) en Sarah Avci, (coördinator Femma Intercultureel). Roeland Termote (correspondent NRC) modereert.

Op 23 januari opent in de Universiteit Antwerpen de tentoonstelling Science of signs met twee Nederlandse exposanten, Timo van Grinsven en Karina Beumer onder leiding van Anne Van der Planken en Geoffrey de Beer. Beide kunstenaars volgen momenteel een Master aan Sint Lucas Antwerpen. De expositie zal onder andere geopend worden door de Nederlandse singer-songwriter/kunstenaar Thomas Koevoets.

DE EUROPESE KARAVAAN #1 (ON)VERDRAAGLIJK!  

LA VIE SEXUELLE DES BELGES EN CAMPING COSMOS  

NIEUWE MAATJES #2 SIMON VAN DER GEEST

WAT IS DE TOEKOMST VAN DE PRIVACY?

TOONMOMENT RITS WINTER SCHOOL

STANDPUNT | MONIQUE SAMUEL OVER GOD

ART AS RHETORIC, RHETORIC AS ART

EEN ACTUELE MENING OVER EEN TIJDLOOS THEMA

DEBAT OVER NEDERLANDSE (IN)TOLERANTIE 

FILMVERTONING MET INLEIDING DOOR JAN BUCQUOY.

VR 24.01 | DE BRAKKE GROND, AMSTERDAM

DI 28.01 | KUNSTENCENTRUM NONA, MECHELEN

ZO 05.01 | MUSEUM CATHARIJNECONVENT, UTRECHT

DO 09.01 | NONA, MECHELEN  

MET BART MOEYAERT, KARIN KUSTERMANS, TIJS DELBEKE EN JONGE KUNSTENAARS

DUBBELINTERVIEW MET PAUL DE HERT EN BAS HEIJNE

De Europese Karavaan: een serie lezingen en debatten in het kader van de Europese Verkiezingen. Dit eerste debat sluit aan bij de tentoonstelling ‘Vormen van Verdraagzaamheid, Religieuze (in)tolerantie in de Gouden Eeuw’ in het Catharijneconvent. Klaas van Egmond (emeritus hoogleraar Geowetenschappen aan de Universiteit Utrecht) geeft een lezing, na afloop volgt een paneldiscussie met onder meer Theo de Wit (hoogleraar sociale ethiek en politieke filosofie) en ontwerper Lotte van Laatum, geleid door filosofe Marjan Slob.

Cineast, striptekenaar, kunstenaar, provocateur, situationist en notoir republikein Jan Bucquoy kwam onlangs nog in het nieuws na het aftreden van Koning Albert II, voor hem reden genoeg om meteen de hele monarchie op te doeken. In het Mechelse NONA presenteert Bucquoy de eerste twee delen van zijn berucht autobiografisch zesluik. In het kader van Winter School Rits.

De Brusselse theaterschool RITS streek opnieuw neer in de Brakke Grond voor haar Winter School. Een week lang bezetten Vlaamse en Nederlandse studenten van het RITS, de Mime-opleiding (Amsterdam), de Rietveld-academie (Amsterdam) en Toneelacademie Maastricht het huis om er met elkaar, een uitdagend thema en de grote boze wereld in de clinch te gaan. Na een werkperiode in het Mechelse NONA is de Brakke Grond de laatste etappe die wordt afgesloten met een performance-avond.

Monique Samuel is een van de bekendste jonge denkers in Nederland. Ze is politicoloog, opiniemaker, MiddenOostendeskundige, auteur en vaste commentator bij Pauw & Witteman. In opdracht van De Groene Amsterdammer en deBuren reist deze jonge dame van Egyptisch-Nederlandse afkomst momenteel door het Midden-Oosten om verslag te doen van de Arabische renaissance. Volgende week bijt ze met haar lezing over haar zoektocht naar God het spits af van de nieuwe reeks Standpunt van deBuren en NONA. Daarna wordt ze geïnterviewd door Karl van den Broeck.

SPEAK!  

GAMES OF LATE MODERNITY   HOMO LUDENS 75 YEARS LATER 

AAN DE KNOPPEN #1 DE NETWERKSAMENLEVING

DE EUROPESE KARAVAAN #2 DE INSLAG VAN EUROPA

AN EVENING OF EUROPEAN JAZZ: THE LOW COUNTRIES & MUSIC PITCH

HET BELGIË VAN DAAN

PERFORMANCE VAN SANJA MITROVIC OVER DE MACHT VAN PUBLIEKE SPREKERS

WO 15.01.14 > VR 17.01.14 | LANDGOED ISVW, LEUSDEN  

DE IMPACT VAN TECHNOLOGIE OP DE INFORMATIESAMENLEVING

WAT IS UW BAND MET DE EUROPESE GESCHIEDENIS?

MET OPTREDENS VAN KAPOK, REMBRANDT FRERICHS TRIO EN DE BEREN GIEREN

WO 08.01| NONA, MECHELEN

SPEAK! is een performance van de van oorsprong Servische theatermaker Sanja Mitrovic. Welke macht hebben publieke sprekers om de maatschappij vorm te geven. Door middel van historische toespraken van Obama, Thatcher, Hitler … proberen twee performers het publiek voor zich te winnen. Het publiek bepaalt via een apparaatje wie er wint. Waar heeft de winnaar zijn succes aan te danken? In het kader van Winter School Rits.  

8

Dit was 2014

Ruim 75 jaar geleden publiceerde Johan Huizinga zijn invloedrijke studie Homo Ludens, wellicht de belangrijkste Nederlandse wetenschappelijke bijdrage van de twintigste eeuw. Tijdens het congres Games of Late Modernity houden diverse wetenschappers de erfenis van Huizinga tegen het licht. Hoe staat het met het spelelement in de hedendaagse cultuur? De publieksavond van dit congres is De Biograaf: Johan Huizinga en vindt plaats bij deBuren op 26 maart. In het Engels.

ZO 19.01 | VRIJSTAAT O., OOSTENDE

Hoofdgast in deze aflevering van Nieuwe maatjes in Vrijstaat O. is Simon van der Geest, de beste jonge Nederlandse kinderboekenschrijver van het moment. Hij nodigde Bart Moeyaert uit om met hem in gesprek te gaan, onder leiding van Karin Kustermans. De muziek is in handen van singer-songwriter Tijs Delbeke en we beleven een nieuwe editie van het artistieke blinddateprogramma BCC!

DI 21.01 | DEBUREN, BRUSSEL

Geeks, nerds en hackers zitten aan de knoppen van de informatiesamenleving. Hoe kunnen burgers, politici en journalisten goede beslissingen nemen zonder de juiste kennis van de nieuwe technologie waarop onze samenleving draait? Marietje Schaake (Europarlementariër voor D66) gaat in gesprek met ondernemer en software-ingenieur Stef van Grieken (Open State Foundation). Dit programma maakt deel uit van het publieke luik van het congres Computers, Privacy en Data Protection (CPDP).


Wat is de toekomst van privacy in de Lage Landen? Hoe verhoudt privacy zich tot (staats)veiligheid? Ruilen we onze privésfeer in voor meer veiligheid of maakt het (on) vrijwillig afgeven van allerlei persoonlijke gegevens ons juist kwetsbaarder? Een dubbelinterview met hoogleraar Paul De Hert (VUB) en opiniemaker Bas Heijne. Krisfof Clerix (MO*) modereert. Het resultaat van dit gesprek vindt u enkele maanden later uitgebreid terug in Ons Erfdeel. In het kader van het congres Computers, Privacy en Data Protection.

DO 23.01 | STADSSCHOUWBURG, AMSTERDAM

In het kader van de Europese Verkiezingen in mei 2014 organiseren het Utrechtse platform House of Commons, Brandstof en deBuren een serie Europese lezingen en debatten. Filosofen en andere denkers bieden een eigentijds en persoonlijk perspectief op de toekomst van Europa. Tijdens deze tweede lezing in Amsterdam zoomen we in op de band die inwoners van Europa hebben met hun continent. Filosoof Haroon Sheikh laat u op een nieuwe manier kijken naar de verbinding tussen Europese modernisering en lokale tradities

VR 24.01 | FLAGEY, BRUSSEL

Drie jonge jazzbands uit de Lage Landen treden op in Flagey: Kapok (NL), Rembrand Frerichs Trio (NL) en De Beren Gieren (BE). Voorafgaand aan de optredens is er een rondetafeldiscussie: ‘Music Pitch: Jazz in the Low Countries’. Thema’s tijdens de discussie zijn: wat zijn de kansen voor jazzmuzikanten en bands in de Nederlandse en Belgische jazzscene anno 2014? En welke podia en festivals zijn interessant, hoe gaan artiesten te werk en hoe kom je aan optredens?

ZO 26.01 | HET ZOEKEND HERT, BERCHEM

Nieuwe reeks filosofische lezingen: Het zoekend hert en deBuren presenteren een tiendelige cyclus ‘De Groote Oorlog in ons hoofd’ over de impact van de Eerste Wereldoorlog op het denken van de westerse enkeling. Journalist Marcel Grauls belicht de betekenis van uitgever Nicolaas Theelen en socialist Camille Huysmans in de ontwikkeling van een krachtige intelligentsia in Vlaanderen. Beiden waren felle Vlamingen. Bij het uitbreken van Wereldoorlog I profileerden ze zich als pacifisten en antimilitaristen.

DOCUMENTAIRE EN GESPREK DI 28.01 | DEBUREN, BRUSSEL

Vorig najaar toonden we bij deBuren twee afleveringen van Het België van...., de documentairereeks die VPRO maakte over ons land. Op 28 januari tonen we de aflevering met Daan Stuyven. Tijdens een motortocht door zijn België maakt Daan een nieuwe tekst op het nummer Landmijn. Het wordt dan Schoonland – een ode aan het veelkleurige België. Na de documentaire gaat Daan in gesprek met Claude Blondeel.

Dit was 2014

9

DUBBELE BOEKPRESENTATIE: THUIS EN KAAR NIEUWE DICHTBUNDELS VAN GEERT BUELENS EN MARLENE VAN NIEKERK

ZELF GESCHREVEN: STEVEN VANACKERE IN GESPREK MET GUI POLSPOEL

YES

TERUG NAAR IRAK

CARLY WIJS EN MARIJKE VAN WARMERDAM

EEN GESPREK OVER ‘DE EERSTE STEEN’ VAN STEVEN VANACKERE

ZA 08.02 > ZO 09.02 | RIK WOUTERS MUSEUM (SCHEPENHUIS), MECHELEN

DOCUMENTAIRE ANNE DILVEN EN GESPREK MET MAARTEN RABAEY

DE BOLLEN ZIJN HEEL DECORATIEF AAN DE VIJVER

GRIJZE CELLEN | COMMERCIËLE RUIMTEVAART

PRESENTATIE LAND ART-NUMMER DW B

MA 17.02 | HANDELSBEURS CONCERTZAAL, GENT

WAT IS DE TOEKOMST VAN DE RUIMTEVAART?


ZA 15.02 | PERDU, AMSTERDAM

Welke politicus of publieke figuur schrijft er tegenwoordig géén boek? De vervolgvraag is echter: wie schrijft dat boek nog zelf? Politicus en ex-minister Steven Vanackere deed dat, hij schreef zelf het boek De eerste steen – zeven hoofdzonden in politiek en samenleving. We presenteren dit boek bij deBuren, waarbij Vanackere in gesprek gaat met Gui Polspoel over de politieke praktijk, maar ook over het schrijfproces en de middenweg tussen politiek en religie. Na afloop verloten we vijf boeken onder de aanwezigen.

Carly Wijs is verknocht aan het werk van de Ierse auteur James Joyce. Met Yes vertrekt ze van zijn enige toneelstuk Exiles. Yes wordt een doorlopende installatie-performance waarin de acteurs Carly Wijs, Jerry Killick, Rasmus Ölme letterlijk gevangen zitten in een theatrale loop. Die begint wanneer het museum de deuren opent en houdt op wanneer het museum sluit. Marijke van Warmerdam creëerde de film Monologue Intérieur bij de voorstelling. Om 14u geeft Onno Kosters (Universiteit Utrecht) een lezing over leven en werk van James Joyce in boekhandel De Zondvloed.

De jonge Nederlandse documentairemaakster Anne Dilven ging samen met de Koerdische Irakees Shaho Jabbari naar Irak, het land dat hij eind jaren 90 op veertienjarige leeftijd eenzaam ontvluchtte. Terug naar Irak is een veelzijdige documentarie waarin animatie plaatsmaakt voor de harde kleuren van het hedendaagse Irak. Dilven gaat in gesprek met Maarten Rabaey (buitenlandjournalist De Morgen), daarna vertonen we de film integraal.

Literair tijdschrift DW B presenteert Land Art: een nummer onder gastredacteurschap van Astrid Lampe. Kom luisteren naar veel poëzie, kritische interventies, interviews en een panelgesprek met dichters en critici Arno Van Vlierberghe, Jeroen Dera, Jeroen van Rooij, Kila van der Starre, Laurens Ham, Rozalie Hirs, Paul Bogaers, Frank Keizer, Martijn den Ouden, Arnoud Rigter, Peter Smink en Jaap Blonk. Hoofdredacteur Hugo Bousset leidt in, Willem Bongers-Dek modereert.

DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG EINDE EN BEGIN

LET LOVE RULE 2014

DE LASTIGE LIEFDE

VERS VAN HET MES XXVIII

OCHTEND VAN DE COÖPERATIES

DE BIOGRAAF | KONING WILLEM I

MUZIEK, SPOKEN WORD EN POËZIE VR 07.02 | VRIJSTAAT O., OOSTENDE

MET WOUT WAANDERS, ARNO VAN VLIERBERGHE EN SASKIA DE JONG

BOEKVOORSTELLING DIRK BARREZ + GESPREK

EEN ONTMOETING MET WISLAWA SZYMBORSKA

EEN LUISTERAVOND MET LIEFDEVOLLE PLEISTERS OP AMOUREUZE WONDEN

LEZING EN GESPREK MET JEROEN KOCH, MARC REYNEBEAU EN GITA DENECKERE

ZA 08.02 | CAFÉ KIEBOOMS, ANTWERPEN

VR 14.02 | PERDU, AMSTERDAM

Binnenkort is het Valentijn, maar wat nadat de bonbons zijn opgegeten en de rozen beginnen te verwelken? Om teleurstelling te voorkomen presenteert In The Dark (BE) samen met Grenzeloos Geluid (NL) een luisteravond met liefdevolle pleisters voor amoureuze sores. Over het vinden en verliezen van de ware liefde, de knoeiboel van de eerste keer, de last van de afstand, en over een Nederlandse vrouw die verliefd wordt op een man op een kameel in de woestijn.

Tijdens Vers van het Mes staan nog niet gedebuteerde Nederlandstalige dichters centraal. De gasten krijgen de tijd en de gelegenheid zich te presenteren middels poëzievoordrachten en het uitspreken van een kleine poëtica over hun werk, het poëzielandschap en hoe ze zichzelf daarin zien. Sinds 2013 vindt het programma afwisselend in Amsterdam en Gent plaats. Gasten: Wout Waanders en Arno Van Vlierberghe. Saskia de Jong vertelt over haar ervaring met Vers van het Mes in 2004 en draagt voor.

PRIX PHARES DU NORD: ALAIN VAN CRUGTEN & TOM LANOYE

DE LASTIGE LIEFDE


Wat maakt dat we ons ergens thuis voelen? Is het een plek, een gevoel, een taal, een draadloze verbinding of een zorgvuldig gecultiveerde illusie? Midden in de Poëzieweek presenteert deBuren de nieuwe dichtbundel Thuis van Geert Buelens. Diezelfde avond presenteren we ook Kaar van de Zuid-Afrikaanse schrijver Marlene van Niekerk, haar eerste dichtbundel in dertig jaar. Uitgever Laurens Ubbink (Ambo | Anthos) leidt in, Matthijs de Ridder en Alfred Schaffer houden een laudatio. Met een bijzondere bijdrage van Marleen Merckx (van dat andere Thuis!). Woont u in Nederland? Niet getreurd: op donderdag 30 januari zijn Buelens, Schaffer en Van Niekerk te gast in De Nieuwe Liefde te Amsterdam.

DO 30.01 | MUNTPUNT, BRUSSEL


Nadat de Poolse dichteres Wisława Szymborska in 1996 de Nobelprijs voor de Literatuur won, leefde ze als gevolg van alle media-aandacht in afzondering. De associatieve documentaire Einde en begin – een ontmoeting met Wisława Szymborska biedt een unieke inkijk op het leven en werk van deze in 2012 overleden dichteres. Schrijver, slavist en Oost-Europakenner Johan de Boose geeft een inleiding bij deze poëtische ontdekkingsreis.

Let Love Rule: een literair en muzikaal minifestival in het teken van de liefde. Boordevol nieuw talent, meeslepende woordkunstenaars en muzikale parels. Presentator Stijn Vranken en platenruiter Jan Ducheyne nemen u mee op een ware ontdekkingstocht! Met: dichteres Charlotte Van den Broeck, dichter Geert Briers met muzikant Aarn van Severen en de Nederlandse schrijvers Maaike Haneveld en Kasper C. Jansen. Muziek van Say Say, Scarlett O’Hanna en For Noah. Niet te missen!

DE BIOGRAAF | WILLEM FREDERIK HERMANS

BEAT THE HIPPOS, NOT A JAZZ-OPERA

WILLEM OTTERSPEER OVER ZIJN HERMANSBIOGRAFIE ‘DE MISLUKKINGSKUNSTENAAR’

EEN ODE AAN DE VROUWEN VAN DE BEAT GENERATION


VR 07.02 | DE STUDIO, ANTWERPEN

Historicus Willem Otterspeer werkte zich in tien jaar door het immense archief van de in 1995 overleden Nederlandse schrijver Willem Frederik Hermans, die overigens zijn laatste jaren in Brussel doorbracht. De mislukkingskunstenaar, het eerste deel van de Hermansbiografie, is onlangs verschenen. Otterspeer praat met Piet Piryns over zijn aanpak en de ontdekkingen die hij deed. Peter Terrin vertelt over zijn band met de grote schrijver en leest een favoriet fragment.

10

Dit was 2014

De Antwerpse band The Valerie Solanas brengt een eigentijdse ode aan de Beat Generation. In dit sensuele, interdisciplinaire sprookje gaan muziek, theater en spoken word hand in hand. De protagonisten in het verhaal zijn de vrouwelijke avatars van William Burroughs en Jack Kerouac. In de turbulente, angstige jaren van de Koude Oorlog werken ze samen aan the Great Female Poem.

FEESTELIJK AVONDPROGRAMMA ROND VERTAALPRIJS VOOR ALAIN VAN CRUGTEN DI 11.02 | DEBUREN, BRUSSEL

In januari 2011 presenteerde deBuren La langue de ma mère, de Franse versie van Tom Lanoyes roman Sprakeloos. Voor zijn meesterlijke vertaling is Alain Van Crugten nu onderscheiden met de Prix Phares du Nord. Lanoye en Van Crugten spreken bij deBuren over de relatie schrijver-vertaler en het geheim van een goede literaire vertaling. Als primeur lezen ze in twee talen een fragment uit de nog ongepubliceerde Franse vertaling van Het derde huwelijk.

EEN LUISTERAVOND MET LIEFDEVOLLE PLEISTERS OP AMOUREUZE WONDEN VR 14.02 | DE BRAKKE GROND, AMSTERDAM

Binnenkort is het Valentijn, maar wat nadat de bonbons zijn opgegeten en de rozen beginnen te verwelken? Om teleurstelling te voorkomen presenteert In The Dark (BE) samen met Grenzeloos Geluid (NL) een luisteravond met liefdevolle pleisters voor amoureuze sores. Over het vinden en verliezen van de ware liefde, de knoeiboel van de eerste keer, de last van de afstand, en over een Nederlandse vrouw die verliefd wordt op een man op een kameel in de woestijn.


Van Ecopower in België tot Cresol in Brazilië tonen coöperaties dat ze succesvol kunnen ondernemen. Coöperatieve bedrijven blijken opvallend langer te leven dan klassieke bedrijven, zorgen voor meer jobs en werkzekerheid, verdelen de welvaart en stimuleren de lokale economie. Journalist en oprichter van NewB Dirk Barrez stelt zijn boek Coöperaties. Hoe heroveren we de economie? voor en gaat daarover in gesprek met een expert en met het publiek.

DE GROOTE OORLOG IN ONS HOOFD #2 | LEEN HUET VAN OPVOEDKUNDIG STREVEN TOT INNERLIJKE VERTWIJFELING ZO 16.02 | HET ZOEKEND HERT, BERCHEM

De tiendelige cyclus ‘De Groote Oorlog in ons hoofd’ bestaat uit filosofische lezingen over de impact van de Eerste Wereldoorlog op het denken van de westerse enkeling. Aan de hand van de geschriften, het denken en de levenswandel van Virginie Loveling, Virginia Woolf en Ellen Key onderzoekt schrijfster en kunsthistorica Leen Huet of het beleven van de Eerste Wereldoorlog bij deze vooraanstaande Europese vrouwen tot een beter inzicht dan wel tot vertwijfeling leidde.

Virgin Galactic experimenteert met commerciële ruimtevluchten. De Nederlandse Space Expedition Corporation wil vanaf dit jaar mensen voor 100.000 dollar een korte ruimtetrip bezorgen. Zijn initiatieven van private bedrijven rendabel? En sturen we nog mensen of beter ruimterobots om de maan, Mars en asteroïden te verkennen? Eosredacteur Reinout Verbeke gaat in gesprek met Christoffel Waelkens (sterrenkundige en programmadirecteur van Space Studies, KU Leuven) en Cees Faes (SXC en TCC) over de toekomst van de ruimtevaart.

DI 18.02 | AMBASSADE VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN, BRUSSEL

In het kader van het tweehonderdjarig bestaan van de Nederlandse monarchie in 2013 werden eind november de biografieën van de eerste drie Nederlandse koningen officieel uitgereikt aan koning Willem-Alexander. Jeroen Koch (Universiteit Utrecht) spreekt over zijn biografie van Willem I en gaat daarna in gesprek met Marc Reynebeau en Gita Deneckere, biograaf van Willems opponent Leopold I.

AAN DE KNOPPEN #2 | CLICK FOR CHANGE KUNNEN SOCIALE MEDIA NOG EEN BEWEGING IN GANG TE ZETTEN? WO 19.02 | DEBUREN, BRUSSEL

Brandend actueel! Op 19 februari hebben we de Nederlandse journalist Rena Netjes te gast die net uit Egypte moest vluchten omdat ze ervan werd beschuldigd hulp te bieden een terroristische organisatie. Onder leiding van Marietje Schaake (Europarlementariër D66) gaat ze in gesprek met Maher Hamoud, hoofdredacteur van The Daily News Egypt, en de Egyptische activist en blogger Amr Gharbeia over de situatie in Egypte en over de mogelijkheden die sociale media en nieuwe technologieën bieden om een beweging in gang te zetten.

Dit was 2014

11

FROM GEORGIA. WITH LOVE? #1

FROM GEORGIA. WITH LOVE? #2

ZEEDIJK 10 #5 | ROB WIJNBERG

WILLEM SCHINKEL | DE NIEUWE DEMOCRATIE

IM: LIESBETH LIST

LITERAIRE AVOND: GEORGIË IN DE KUNST. MET LASHA BUGADZE, FRANK WESTERMAN, JULIE RENIERS, FILIP BERTE, INGRID DEGRAEVE & DW B

RONDETAFELGESPREK OVER HET GEORGIË VAN NU

VOORUIT MET DIE CRISIS! DE CRISIS IN DE MEDIA

VR 21.02 | PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN, BRUSSEL


LEZING & DEBAT MET RUDI LAERMANS, ANNELEEN KENIS EN CHRISTOPHE MEIERHANS

WELKOM OP JE BEGRAFENIS! MET EEN GRAFREDE DOOR ANNEMARIE OSTER

MA 24.02 | KAAITHEATER, BRUSSEL


De Nederlandse socioloog Willem Schinkel maakte recent indruk met zijn boek De Nieuwe Democratie, naar andere vormen van politiek. Schinkel pleit voor een nieuwe politisering en voor een kritisch nationalisme. Hij breekt vastgeroeste debatten over economie, integratie, cultuur en natie open en toont alternatieve denkwegen. Na de lezing gaat hij in debat met Rudi Laermans, Anneleen Kenis en Christophe Meierhans.

Wie droomt er niet van om op zijn eigen begrafenis aanwezig te zijn? Met een heuse laudatio, een In Memoriam? We zetten het in scène. Gastvrouw Anna Luyten vraagt tijdens een intiem doch publiek gesprek aan Liesbeth List hoe zij na haar dood herdacht wil worden. Wat betekenen leven en werk voor haar? De Nederlandse actrice Annemarie Oster spreekt het In Memoriam uit. Tip: Hier vindt u mooie filmpjes van vorige edities.

PIONIERS IN DE PRAKTISCHE FILOSOFIE | VEERLE PASMANS

STANDPUNT | HANS VANDEWEGHE OVER SPORT

QWERTY & AZERTY 2014 (AMSTERDAM)

KIJK. BOEK. KUNST #2 | BERNARD DEWULF


DE GROTE LITERAIRE QUIZ DER LAGE LANDEN

BOEKPRESENTATIE


WO 05.03 | DE BRAKKE GROND, AMSTERDAM

DE LIEFDESVERKLARING TEN AANZIEN VAN DE KUNST. MET LOTTE DODION, BERNKE KLEIN ZANDVOORT

In 2014 kunt u maandelijks bij deBuren (Brussel) of bij NONA (Mechelen) terecht voor een duidelijk standpunt. In deze reeks geeft een prominente spreker met een kritische stem zijn of haar actuele mening over een tijdloos thema. Na de lezing volgt een kort interview door moderator Karl van den Broeck (hoofdredacteur Apache.be) met ruimte voor publiek debat. Hans Vandeweghe (sportjournalist en directeur Wielerbond Vlaanderen) geeft een lezing over de staat van de sport. De podcast van het Standpunt over God door Monique Samuel kunt u hier beluisteren. Op 26.02 is Samuel te gast bij Reyers Laat.

Tijdens een gezellige avond op speelse wijze uw kennis over literatuur testen? Doe mee met ‘Qwerty & Azerty’: een boeiende, humorvolle quiz over boeken en schrijvers, over klassiekers en debuten, over proza en poëzie uit de Lage Landen. Quizmaster is de geestige, charmante Warre Borgmans. Wim Brands, presentator VPRO Boeken, is juryvoorzitter. Quist u liever mee in Antwerpen op 21 maart? Dat kan!


Van de Winterspelen in Sotsji verschuiven wij de focus naar Georgië. We belichten dit boeiende land vanuit verschillende perspectieven. Het wordt een meertalige, literaire en kunstzinnige avond. Schrijvers Lasha Bugadze, Dato Turashvili, Frank Westerman en Julie Reniers schuiven aan, kunstenaar Filip Berte toont recente foto’s en DW B presenteert een themadossier rondom Erlom Achvlediani, vertaald door Ingrid Degraeve.

DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG HET NIEUWE RIJKSMUSEUM

Met een levendige Russische erfenis en de recente oriëntatie op het westen is Georgië een land dat volop nadenkt over de eigen positie in de Kaukasus en de rest van de wereld. Wat zijn de prangende vragen voor Georgië nu? Een rondetafelgesprek onder leiding van Salvatore Di Rosa met schrijvers Lasha Bugadze (citybooks Tbilisi), Dato Turashvili en theatermaker Data Tavadze. Daarna volgt de bekroonde documentaire The Machine Which Makes Everything Disappear van Tinatin Gurchiani.

MO*LEZING

Rob Wijnberg is oprichter en hoofdredacteur van de internetkrant De Correspondent, een nieuw medium zonder advertenties, met meer duiding en inmiddels meer dan 30.000 abonnees. Hoe wil Wijnberg ‘de actualiteit herdefiniëren’? Waarom tonen de traditionele media niet ‘hoe de wereld werkt’? Na een kort statement vuurt journalist Gui Polspoel zijn vragen af. ‘Zeedijk 10’ is een reeks van deBuren en Vrijstaat O. waarin het uitgangspunt is dat de huidige crisis een interessant beginpunt is en geen droevig eindpunt.

‘DE KRACHT VAN HET PARADIJS’ VAN JONATHAN HOLSLAG HOE EUROPA KAN OVERLEVEN IN DE AZIATISCHE EEUW DO 06.03 | DEBUREN, BRUSSEL

Jonathan Holslag (VUB) beschrijft in De kracht van het paradijs op overrompelende wijze de naoorlogse economische geschiedenis van Europa. Het is een episch verhaal over onze drang naar welvaart en de manier waarop we het noorden zijn kwijtgeraakt. Bij deBuren gaat hij in gesprek met Paul Goossens (De Standaard).

INLEIDING DOOR REGISSEUR OEKE HOOGENDIJK

MET NIGERIAANSE SCHRIJFSTER CHIMAMANDA NGOZI ADICHIE OP MIND THE BOOK


ZA 22.02 | VOORUIT, GENT

ZO 23.02 | HET ZOEKEND HERT, 2600 BERCHEM

Negen jaar lang volgde regisseur Oeke Hoogendijk de restauratie van het Rijksmuseum in Amsterdam. Wij vertonen één deel van de met een Gouden Kalf bekroonde documentaire, voorafgegaan door een inleiding van Oeke Hoogendijk zelf. Kijk mee met de museumdirecteur, conservatoren en restaurateurs tijdens de jarenlange verbouwing. Tip: kom op 24 februari naar FARO in Brussel waar Linda Volkers, marketing manager van het Rijksmuseum, komaf maakt met de clichés over cultuurmarketing.

De Nigeriaanse schrijfster Chimamanda Ngozi Adichie plaatst als geen ander persoonlijke verhalen in een grotere politiek-historische context. Haar werk – zoals de roman Een halve gele zon – behoort tot de top van de hedendaagse Afrikaanse literatuur. Tijdens Mind the Book praat Adichie als charismatische spreekster over haar nieuwe boek Amerikanah. Met MO*hoofdredacteur Gie Goris gaat ze dieper in op o.a. identiteit in een mondialiserende wereld. De tickets van deBuren voor Mind the Book zijn ondertussen de deur uit maar u kunt er nog kopen via Mind the Book.

Filosofiehuis Het zoekend hert en deBuren presenteren Pioniers in de praktische filosofie van Veerle Pasmans (uitgeverij ISVW). Dit boek bevat interviews met tientallen filosofen uit België en Nederland. Uitgever en filosoof Erno Eskens leidt in. Ida Jongsma, stichter van Hotel de Filosoof in Amsterdam, reflecteert over de verschillende dimensies van praktische filosofie. Tinneke Beeckman getuigt van de houding tegenover praktische filosofie in academische middens.

FROM GEORGIA. WITH LOVE? VERNISSAGE

DEUGDZAME STAD #3 | 50 JAAR BELGISCHE ISLAM

MEDIACAFÉ #16 | HOOR DE KLOKKEN LUIDEN!

POLITRICKS: VAN KOOTEN & DE BIE-MARATHON

MO*LEZING: KIEZEN VOOR HET KLIMAAT

VERS VAN HET MES XXIX

GEEN GEZEIK, IEDEREEN RIJK!

DEBAT EN LEZING MERYEM KANMAZ

WELKE GEHEIME INFORMATIE MAG GELEKT WORDEN?

WO 05.03 | KAAITHEATER, BRUSSEL

MET WOUT WAANDERS, ARNO VAN VLIERBERGHE EN SASKIA DE JONG

VR 21.02 | DE MARKTEN, BRUSSEL

ZA 22.02 | CULTUURCENTRUM BERCHEM, BERCHEM

MA 24.02 | DEBUREN, BRUSSEL

DO 06.03 | POËZIECENTRUM, GENT

Midden in de Kaukasus, op het breukvlak tussen oost en west, is Georgië een land waarin traditie en vernieuwing botsen en schuren, waar schoonheid en haar tegenhanger elkaar afwisselen. In de expo tonen we foto’s en tekeningen van Filip Berte en Kakha Kakhiani die ontstonden vanwege citybooks Tbilisi, aangevuld met werk van Kakhiani uit Turnhout en een gloednieuwe fotoreeks van Berte die net terug is uit Batumi, de Georgische kuststad waar architectonische exuberantie de boventoon voert.

In 2014 herdenken we de vijftigjarige aanwezigheid van migranten uit landen als Marokko en Turkije. Terwijl ze in eerste instantie onthaald werden als gastarbeiders, krijgt nu vooral de religieuze pijler van hun identiteit aandacht. Meryem Kanmaz, doctor in de sociale en politieke wetenschappen, houdt een lezing over de steeds meer zichtbare religie van migranten. Welk effect heeft dit op de migrantengemeenschap zelf? Met bijdragen van Fouad Gandoul, Maryam H’Madoun, Houssin Ben Hadach en Bart Van Nuffelen.

Na WikiLeaks van Julian Assange en de onthullingen van Edward Snowden, werd in Nederland Publeaks.nl opgestart: een klokkenluiderplatform om anoniem gevoelige of geheime informatie naar de pers te lekken. Welke informatie is te belangrijk om geheim te blijven en wie bepaalt dat? Waarom kwam dit initiatief wel in Nederland tot stand, maar nog niet in Vlaanderen? Met Vlaams ombudsman Bart Weekers, klokkenluider Paul van Buitenen (oud-Europarlementariër) en Hugo van der Parre (journalist NOS). Bert Rymen (Radio 1, VRT) modereert.

China en de Europese Unie zijn samen goed voor meer dan een derde van de broeikasgassen in de wereld. Beiden hebben een klimaatbeleid en zijn cruciaal voor de ambitie om de klimaatverandering onder controle te houden. Professor Qi Ye licht toe welke vorderingen China maakt in zijn klimaat-en energiebeleid. Jos Delbeke zal uit de doeken doen wat de EU daar tegenover stelt. MO*-journalisten Alma De Walsche en John Vandaele bevragen hen.

TENTOONSTELLING MET NIEUW WERK VAN FILIP BERTE EN KAKHA KAKHIANI

12

Dit was 2014

WO 26.02 | BEURSSCHOUWBURG, BRUSSEL

Samen met Beursschouwburg organiseert deBuren een avondvullend programma rond de legendarische politieke sketches van Kees van Kooten & Wim de Bie. Bijna veertig jaar lang werkte dit duo samen en in die periode maakten zij honderden uren televisie. Tijdens deze marathonvertoning kunt u kijken naar een compilatie met filmpjes van de Tegenpartij met Jacobse en Van Es, het Simplistisch Verbond, Retourtje Juinen en Keek op de Week. (Her)beleef de beste sketches achter elkaar!

DO 06.03 | M - MUSEUM, LEUVEN

Vooraanstaande schrijvers en kunstliefhebbers leggen zich toe op het kijken naar kunst. Door hun ogen leren wij anders naar kunst kijken. Kom luisteren naar Bernard Dewulf die spreekt naar aanleiding van zijn terecht bekroonde Verstrooiingen. Daarnaast dicht de Vlaamse Lotte Dodion over de expo van Gerard Herman en buigt de Nederlandse dichter Bernke Klein Zandvoort zich over het thema ‘ravage’. Gastvrouw is Katrien Steyaert (Standaard der Letteren).

Tijdens Vers van het Mes staan nog niet gedebuteerde Nederlandstalige dichters centraal. De gasten krijgen de tijd en de gelegenheid zich te presenteren middels poëzievoordrachten en het uitspreken van een kleine poëtica over hun werk, het poëzielandschap en hoe ze zichzelf daarin zien. Gasten: Wout Waanders en Arno Van Vlierberghe. Saskia de Jong vertelt over haar ervaring met Vers van het Mes in 2004 en draagt voor.

Dit was 2014

13

LET’S TALK ABOUT TURKEY!

DE EUROPESE KARAVAAN #3 | GELOOF IN EUROPA

NARCISSE TORDOIR - DE ROZE SPION

SHEVOLUTION!

PRESENTATIE ‘HET LIEGEND KONIJN’ 2014-1

COPRODUCTIE M HKA EN DEBUREN

EEN DEBAT OVER VROUWEN EN PROTEST

MA 10.03 | KAAITHEATER, BRUSSEL

ANTOINE BODAR: ‘CHRISTENDOM, VERWAARLOOSDE WORTEL VAN EUROPA’

VR 14.03 > ZO 25.05 | M HKA, ANTWERPEN

VR 14.03 | KAAISTUDIO’S, BRUSSEL

MET CHARLES DUCAL, ANNE VEGTER (FOTO), LUUK GRUWEZ, HENK VAN DER WAAL, JOSSE DE PAUW, TUUR FLORIZOONE

Nu in Turkije steeds meer praktiserende moslims aan de macht komen, komt de vrouwenbeweging in een tweestrijd terecht. Is de spanning tussen traditie en vernieuwing in Oost- en West-Istanbul exemplarisch voor wat er op gendervlak gebeurt? Debat met Bernard Bouwman (correspondent in Turkije), Ece Temelkuran (auteur, journalist en politiek commentator), Meryem Ilayda Atlas (editor van de Turkse versie van The New York Times), Zeyno Pekünlü (kunstenaar) en Ilyas Odman (choreograaf en danser). Moderator: Sara Van Boxstael (VRT). In het kader van het festival WoWmen!

DO 13.03 | BEGIJNHOFKERK, BRUSSEL

Moeten vrouwen hun borsten laten zien om verandering teweeg te brengen? Kirsten van den Hul (auteur van (S)hevolution) gaat in gesprek met historica Petra de Vries, journaliste Ann-Sofie Dekeyser (De Standaard) die undercover ging bij Femen België, Amina Sboui (ex-Femenactiviste) en sociologe Begüm Özden Firat over de (r)evolutionaire ontwikkeling van vrouwen in protestbewegingen. In het kader van WoWmen!

ZA 22.03 | STADHUIS LEUVEN, LEUVEN

MA 24.03 | HOF VAN LIERE, ANTWERPEN

Hoe staat het met het geloof in Europa? De mediagenieke Nederlandse priester en hoogleraar Antoine Bodar die in Rome woont en werkt, geeft een lezing over het christendom in de Brusselse Begijnhofkerk waar momenteel meer dan honderd Afghaanse vluchtelingen resideren. In het kader van de reeks De Europese Karavaan in de aanloop naar de Europese verkiezingen.

M HKA en deBuren presenteren de tentoonstelling De Roze Spion. Daarin laat de Belgische kunstenaar Narcisse Tordoir de existentiële mens in een ‘ontregelde’ wereld zien. Er zijn nieuwe schilderijen van Tordoir zelf te zien, alsook een selectie uit de Barjeel Art Foundation in Sharjah (Verenigde Arabische Emiraten), werken uit de M HKA-collectie, etsen van Giambattista Tiepolo en werk van een tiental jonge kunstenaars van de Amsterdamse Rijksakademie.

Hoofdredacteur Jozef Deleu van poëzietijdschrift Het Liegend Konijn stelde een themanummer over de oorlog samen waaraan meer dan honderd Nederlandse en Vlaamse dichters meewerkten. Het nieuwe nummer, getiteld Alle malen zal ik wenen, wordt feestelijk gepresenteerd in Leuvense stadhuis, waar burgemeester Louis Tobback ons welkom zal heten.

Het thema van het jaarlijkse colloquium van het Bilsen Fonds voor Cultuurmanagement (UA) is Cultuur = beleven. Academici en experts reflecteren kritisch over het onderwerp; bibliotheken, cultuurcentra, festivals en musea komen aan bod. Vlaams minister Joke Schauvliege reikt de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Cultuurmanagement Bilsen Fonds uit.

MEERTALIGE SUPERDIVERSITEIT

KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST (AMSTERDAM - BRUSSEL)

PRESENTATIE LABO ACTUELE KUNSTKRITIEK (LAK)

DE GROOTE OORLOG IN ONS HOOFD #3 | JEROEN VANHESTE

FROM GEORGIA. WITH LOVE? RONDLEIDING DOOR FILIP BERTE

ORCHESTRA IN RESIDENCE

EEN NIEUWE IMPULS VOOR HET DENKEN OVER KUNST

VAN EUROPA ALS THE WASTE LAND TOT EEN REANIMATIE VAN HET AVONDLAND

TENTOONSTELLING MET FOTO’S VAN FILIP BERTE EN KAKHA KAKHIANI

VR 14.03 | DEBUREN, BRUSSEL


ZO 23.03 | DE MARKTEN, BRUSSEL

De kunstkritiek heeft nood aan een flinke scheut creatief denken en experiment, op basis van intensievere samenwerking en meer oog voor digitalisering. Het VlaamsNederlandse LAK wil die vernieuwing een duw in de rug geven en toont voorproefjes van nieuwe kunstkritiek op het internet, gemaakt door diverse tijdschriften. Keynote: Geert Lovink.

De tiendelige cyclus ‘De Groote Oorlog in ons hoofd’ bestaat uit filosofische lezingen over de impact van de Eerste Wereldoorlog op het denken van de westerse enkeling. Dr. Jeroen Vanheste, docent filosofie aan de Open Universiteit, neemt ons mee in de denkwereld van T.S. Eliot, Julien Benda en Thomas Mann.

Midden in de Kaukasus, op het breukvlak tussen oost en west, is Georgië een land waarin traditie en vernieuwing botsen en schuren, waar schoonheid en haar tegenhanger elkaar afwisselen. deBuren en De Markten organiseren een tentoonstelling met foto’s en tekeningen van Filip Berte en Kakha Kakhiani over de hoofdstad Tbilisi en de havenstad Batumi waar architectonische exuberatie de boventoon voert. Deze middag leidt Filip Berte u persoonlijk rond in de tentoonstelling en duidt de complexe Georgische situatie die hij in dit werk onderzoekt.

FROM GEORGIA. WITH LOVE? RONDLEIDING DOOR JULIE RENIERS

MON NOORD

NIEUWE MAATJES #3 | ANNE PROVOOST

AVANT PREMIÈRE / LECTURE PERFORMANCE VAN EN MET JOVIAL MBENGA

MET ARIELLE KORNMEHL, WINTHER EN JONGE KUNSTENAARS




Theatermakers Jovial Mbenga en Nele Vereecken maakten samen het theaterstuk Mon Noord. Ze vertellen het verhaal van een kind dat fier is om Congolees te zijn, maar droomt van het verre Europa. Eens volwassen reist Jovial naar Europa en maakt hij kennis met het koude klimaat, letterlijk en figuurlijk. Door deze reis krijgen zowel de Afrikaanse als de Europese realiteit en mentaliteit een ander perspectief. Mon Noord is een verhaal over dromen en onhaalbare verwachtingen, illusies en desillusies.

In de reeks Nieuwe maatjes is de hoofdgast telkens een bekende auteur uit Vlaanderen of Nederland. Deze nodigt een jongere schrijver van andere kant van de grens uit. Voor deze editie heeft Anne Provoost (foto) de Amsterdamse schrijfster Ariella Kornmehl uitgenodigd. De auteurs lezen voor uit elkaars werk en gaan in gesprek. Met live muziek van Winther en het artistieke blinddateprogramma BCC!

In 1992 werd de vierdelige documentairereeks ‘Annie M. G. Schmidt’ uitgezonden, over het leven en werk van de gelijknamige Nederlandse schrijfster. In het kader van de jeugdboekenweek vertonen we het deel waarin haar veelzijdige en meermaals bekroonde oeuvre centraal staat. Joke Linders, die promoveerde op de geschiedenis van Schmidts schrijverschap, leidt in. Win een boekje!

EEN DEBAT OVER ISLAM EN FEMINISME IN TURKIJE

MIGRATIE, SUPERDIVERSITEIT EN MEERTALIGHEID: PROBLEMEN EN KANSEN DI 11.03 | DEBUREN, BRUSSEL

Hoe kan men de sociale cohesie bewerkstelligen in Brussel waar de meerderheid van de bevolking heeft geen Belgo-Belgische achtergrond meer heeft? Gesprek met Eric Corijn (VUB), Rudi Janssens (VUB), Piet Van de Craen (VUB), Alex Housen, (VUB), Bleri Lleshi (filosoof, jeugdwerker) en Walentina Cools (Erasmushogeschool Brussel)

DO 13.03 > ZA 15.03 | CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM; PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN, BRUSSEL

deBuren gaf de Vlaamse componist Kris Defoort de opdracht een nieuw orkestwerk te schrijven voor het Koninklijk Concertgebouworkest. Human Voices Only wordt volgende week gepresenteerd in Amsterdam en tijdens het Klarafestival in Brussel. De jonge Nederlandse schrijfster Judith van der Wel mocht in 2013 met steun van deBuren op wereldtournee met het beste orkest ter wereld. Het boek dat zij daarover schrijft verschijnt dit najaar.

DICHTERS DANSEN NIET: VUURPROEF

POLITRICKS: SPEECH BATTLE

SERGE VAN DUIJNHOVEN - DJ FRED DB - EDWIN BERG

GESPREK MET SPEECHWRITERS LUUK VAN MIDDELAAR EN VINCENT STUER & ONTKNOPING WEDSTRIJD SPEECHSCHRIJVEN

WO 12.03 | DE BRAKKE GROND, AMSTERDAM

Dichter Serge van Duijnhoven, dj Fred dB en pianist Edwin Berg treden al ruim vijftien jaar op onder de naam Dichters Dansen Niet. Samen met deBuren geeft dit markante gezelschap in de Brakke Grond de aftrap voor hun nieuwe album en film: Vuurproef. De Belgische première is voorzien op 21 maart in De Markten in Brussel.

14

Dit was 2014

FOTOTENTOONSTELLING MET WERK VAN FILIP BERTE EN KAKHA KAKHIANI

DO 13.03 | BEURSSCHOUWBURG, BRUSSEL

VR 14.03 | DE MARKTEN, BRUSSEL

Wat is de essentie van de ideale politieke speech? Wat zijn de valkuilen? Vincent Stuer (speechschrijver José Manuel Barroso) en Luuk van Middelaar (speechschrijver Herman Van Rompuy) gaan o.l.v. Rob Heirbaut (VRT) in gesprek over de ‘do’s en don’ts’ van het speechschrijven. Aansluitend worden de twee beste inzendingen van onze wedstrijd speechschrijven (deadline 10 maart) voorgelezen en kiest het publiek de uiteindelijke winnaar!

Smeer ‘m ‘s middags! Wie de tentoonstelling in De Markten nog niet gezien heeft, kan de rondleiding volgen van schrijver en Georgiëkenner Julie Reniers. Zij vertelt aan de hand van de foto’s en tekeningen van Filip Berte (BE) en Kakha Kakhiani (G) in het kader van Broodje Brussel. Filip Berte kon u vorige week horen op FM Brussel maar wie hem wil zien en bevragen, kan zijn rondleiding op 23 maart volgen.

COLLOQUIUM VAN HET BILSEN FONDS VOOR CULTUURMANAGEMENT: CULTUUR = BELEVEN DRAAGT DE BELEVENISECONOMIE BIJ TOT EEN DUURZAME PARTICIPATIE?

DE BIOGRAAF | JOHAN HUIZINGA HOE STAAT HET MET DE ‘SPELENDE MENS’ 75 JAAR NA HOMO LUDENS? WO 26.03 | DEBUREN, BRUSSEL

Wat zijn de mogelijkheden en de grenzen van de ‘spelende mens’, vijfenzeventig jaar na publicatie van het baanbrekende boek Homo Ludens van Johan Huizinga? Tijdens deze bijzondere aflevering van De Biograaf spreken de Nederlandse hoogleraren Léon Hanssen, Odile Heynders en Willem Otterspeer over de nalatenschap van Huizinga en de perspectieven die zijn denkbeelden nu voor ons openen. Ignaas Devisch (UGent) reflecteert en interviewt. Samen met Games of Late Modernity en in aansluiting op het toonaangevende colloquium voor neerlandistiek Achter de Verhalen 5 (VUB).

DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG ANNIE M. G. SCHMIDT INLEIDING DOOR JOKE LINDERS

Dit was 2014

15

IDFA ON TOUR 2014

EUROPA: TERUG NAAR DE TOEKOMST

SELECTIE VAN DE BESTE DOCUMENTAIRES VAN 2013

THOMAS BELLINCK, FILIP BERTE EN GEERT BUELENS IN GESPREK

ZA 29.03 | CINEMA ZUID, ANTWERPEN

WAT WEEGT ZWAARDER: RELIGIE OF POLITIEK?

ZEEDIJK 10 #6 | PHILIPPE VAN PARIJS

ONDER 4 OGEN

VOORUIT MET DIE CRISIS!

GELOOF ALS LEIDRAAD IN DE POLITIEKE PRAKTIJK

ZO 13.04 | BIBLIOTHEEK KRIS LAMBERT (ZAAL FORUM), OOSTENDE

15 VIDEO’S VAN ONTMOETINGEN TUSSEN POLITICI EN KUNSTENAARS


WO 09.04 | SPUI25, AMSTERDAM

Is Europa meer dan de utopie van een politieke en culturele elite? Bestaat er zoiets als een collectief Europees (historisch) bewustzijn? Welke rol is weggelegd voor kunstenaars in het publieke debat over Europa? Over deze en andere prangende vragen gaan kunstenaars Filip Berte (House of Eutopia) en Thomas Bellinck (Huis van de Europese Geschiedenis in ballingschap) in gesprek o.l.v. Geert Buelens (schrijver, dichter en hoogleraar aan de Universiteit Utrecht).

Vlaams politicus Steven Vanackere (CD&V) schreef het boek De eerste steen – zeven hoofdzonden in politiek en samenleving. In Amsterdam gaat hij in gesprek met de Nederlandse ex-politicus André Rouvoet (ChristenUnie) over de afwegingen die je als religieus politicus moet maken. Is het geloof bestand tegen de harde realiteit van de politiek? Is het geloof een leidraad in de politieke praktijk, of kan het bepaalde beslissingen juist zwaarder doen lijken?

MON NOORD

WAANZIN IN DE KUNST - WOUTER KUSTERS

PREMIÈRE/THEATERVOORSTELLING VAN EN MET JOVIAL MBENGA


WO 02.04 | THÉÂTRE MOLIÈRE, BRUSSEL

Taalkundige en filosoof Dr. Wouter Kusters (Universiteit van Leiden) begeleidt de zesde aflevering van de ‘walks-in-progress’ in het Middelheimmuseum. Voorafgaand, om 11u, presenteert hij zijn magnum opus: Filosofie van de Waanzin: een diepgravende studie over de meest uiteenlopende waanzinnige ervaringen: van ‘de dolle mens’ van Friedrich Nietzsche en de doorgedraaide danser Nijinski tot de misschien wel geniale gek bij u in de buurt.

Vorige week kon u bij deBuren kennismaken met de Congolese theatermaker Jovial Mbenga. Hij gaf een lecture performance van zijn theaterstuk Mon Noord waarin hij vertelt over zijn komst naar Europa. De echte première kunt u volgende week meemaken in de Brusselse Congolese wijk Matongé, waar hij het stuk speelt met Franse ondertitels en in een écht theater.

GRIJZE CELLEN: FIJNSTOF

THE CREATIVE UNDERCLASS!?


MET TACHTIG AAN TAFEL: DIALOOG OVER HET VERZILVEREN VAN CREATIVITEIT

De Nederlandse en Belgische lucht behoort tot de smerigste van Europa. Inademing van fijnstof is schadelijk voor de gezondheid. Het verhoogt de kans op longkanker, infarcten en diabetes. Doen de overheden wel genoeg om burgers te beschermen? En zullen Nederland en België de Europese norm voor schonere lucht halen in 2015? Eos-redacteur Reinout Verbeke gaat in gesprek met Tim Nawrot (hoofddocent Milieuepidemiologie UHasselt en KULeuven) en Rob Beelen (docent Milieuepidemiologie en coördinator van het Europese ESCAPE project (Universiteit Utrecht).

MA 07.04 | DE BRAKKE GROND, AMSTERDAM

IDFA is het International Documentary Festival Amsterdam dat jaarlijks in november plaatsvindt in Amsterdam. Na het festival gaan de prijswinnende en genomineerde films op tournee door Nederland tijdens The Best of IDFA on Tour. deBuren en Cinema Zuid presenteren deze selectie in primeur in Vlaanderen. De documentaires worden ingeleid door William Van Laeken, eminence grise van de documentairemakers. Met interventies van Ludo De Brabander en Stefaan Anrys.

FILOSOFISCHE WANDELING: MUSEUM MIDDELHEIM #6

16

Dit was 2014

Verdient uw creativiteit een dikker belegde boterham? Wordt u als creatieve ondernemer ook moe van alle verborgen werkloosheid en werken onder de prijs in uw sector? Welke aanpak kiest u om uw creativiteit te verzilveren? De Brakke Grond en deBuren organiseren een eerlijke en pittige avond. Schuif mee aan tafel, ontmoet, ontleed, vul aan en doe er uw voordeel mee. Bekijk snel wie al meedoen en reserveer uw plekje!

DE EUROPESE KARAVAAN | WRAP UP EUROPE! LEZING DOOR DAVE SINARDET

DO 17.04 > VR 30.05


‘Zeedijk 10’ is een reeks van deBuren en Vrijstaat O. waarin het uitgangspunt is dat de huidige crisis een interessant beginpunt is en geen droevig eindpunt. Diverse gebieden in crisis komen aan bod, waaronder politiek, economie, media, democratie en kunst. Voor elke editie nodigen we een prominente spreker uit die een bepaald gebied belicht. Deze keer spreekt econoom, filosoof en Brusselaar Philippe Van Parijs over Brussel in crisis. Daarna gaat hij in gesprek met Gui Polspoel.

In de aanloop naar de verkiezingen zetten VTi en deBuren ontmoetingen op tussen politici en kunstenaars om elkaars werk, inspiratie en wijsheden te verkennen. Welke indruk maakt persoonlijk contact met een kunstenaar op Meyrem Almaci, Hendrik Bogaert, Geert Bourgeois, John Crombez, Koen Geens, Caroline Gennez, Elisabeth Meuleman, Gwendolyn Rutten, Jan Peumans, Griet Smaers, Bart Somers, Wouter Van Besien, Freya Van den Bossche, Ben Weyts, Khadija Zamouri? Ieder week verschijnen nieuwe video’s van 4 minuten. Vind de Facebookpagina leuk en blijf op de hoogte!

In het kader van de Europese Verkiezingen in mei 2014 organiseert het Utrechtse platform House of Commons in samenwerking met deBuren een serie lezingen en debatten. Filosofen en andere denkers bieden een eigentijds en persoonlijk perspectief op de toekomst van Europa. De laatste lezing vindt plaats bij deBuren. Dave Sinardet (columnist en politicoloog aan de VUB en Universiteit Antwerpen) sluit deze reeks Europese lezingen af.

ARBEIDSVITAMINEN ANDERS

IRAQ TODAY

MUSEUMTOER VLAANDEREN - NEDERLAND

DEUGDZAME STAD #4 | LEREN IN DE STAD

DRUK, DRUK, DRUK

PANELDISCUSSIE OVER DE HUIDIGE SITUATIE IN IRAK

BEZOEK ACHT MUSEA MET KOOPMAN & RENIERS

ZO 13.04 | DE BRAKKE GROND, AMSTERDAM


DI 22.04 > VR 22.08

DEBAT MET HANS VAN COMBRUGGE, LARC LAQUIÈRE EN IMAN LECHKAR

Tijdens de themamaand ‘Arbeid’ in de Brakke Grond in Amsterdam presenteren Grenzeloos Geluid, In The Dark België en deBuren Arbeidsvitaminen anders. Een luisteravond waar je even niets moet, enkel achteroverleunen en luisteren naar radioverhalen over de vrijheid van freelancen versus de zekerheid van een vaste baan. Over werken, werken, werken en de kunst van het nietsdoen. Met audiowerk van o.a. Jesper Buursink.

Het Irakese volk biedt aanhoudend weerstand tegen corruptie en schendingen van mensenrechten door de regering van Nuri Al Maliki. Westerse progressievelingen stellen zich vragen over de huidige situatie in Irak. Daarom organiseren The BRussells Tribunal, INTAL en deBuren een panelgesprek waarin specialisten uit Irak, de VS en België de recente ontwikkelingen analyseren en vragen beantwoorden uit het publiek. In het Engels.

NIEUW: Museumtoer van start! deBuren stuurde twee jonge schrijfsters naar interessante musea over de grens. Hun opdracht? Vertel ons waarom we dit museum wel of niet moeten bezoeken. Emy Koopman ging naar Vlaanderen, Julie Reniers bezocht Nederland. Reist u ze achterna? Hou acht weken lang de nieuwsbrief en sociale media van deBuren in de gaten en win duotickets en catalogi! De toer start bij Kazerne Dossin in Mechelen.

DE EUROPESE KARAVAAN #5 | EUROPA, EEN NIEUWE BEWEGING?

DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG FORBIDDEN VOICES

EUROPA ZONDER DE EURO DE EURO VALT! EN WAT DAN?

HASSELT GEZIEN DOOR DE OGEN VAN... ATTE JONGSTRA

DE EUROPESE INTEGRATIE TEST. DEBAT OVER EUROPESE WAARDEN EN INTEGRATIE MET O.A. PAUL SCHEFFER

MET KORTE INLEIDING DOOR KIRSTEN VAN DEN HUL


ZA 26.04 | DE TIJD HERVONDEN, HASSELT

ZO 13.04 | GEERTEKERK, UTRECHT

De documentaire Forbidden Voices gaat over drie vrouwelijke bloggers uit Cuba, China en Iran. Met onvermoeibare vastberadenheid houden Yoani Sánchez, Zeng Jinyan en Farnaz Seifi mensen overal ter wereld op de hoogte van de misstanden in hun land. Tegelijkertijd lopen deze cyberfeministen het risico om het zwijgen te worden opgelegd door de dictatoriale regimes. Kirsten van den Hul (The Change Agent) geeft een inleiding.

Als de euro het enige is wat Europa bij elkaar houdt dan ziet de Europese toekomst er weinig rooskleurig uit. Maar heeft Europa die euro wel nodig? Prof. dr. Arjo Klamer, hoogleraar Economie in Rotterdam en Nederlands bekendste eurokritische econoom, houdt een betoog naar aanleiding van zijn nieuwe boek De euro valt! En wat dan? Vervolgens een kritisch gesprek met Ulko Jonker, Brusselse correspondent van het Financieele Dagblad.

Dit voorjaar start een bijzondere dubbeleditie van citybooks in de Limburgse steden Hasselt en Genk. Hoe de Nederlandse auteur Atte Jongstra naar Hasselt kijkt, komt u te weten op zaterdag 26 april.

In het kader van de Europese Verkiezingen in mei 2014 organiseren het Utrechtse platform House of Commons, Brandstof en deBuren een serie lezingen en debatten. Kom op 13 april naar de ontmoeting met Paul Scheffer, bekend publicist en hoogleraar Europese Studies (Universiteit Tilburg), design collectief Pink Pony Express en moderator professor Sybe de Vries (Universiteit Utrecht). Tevens vindt de eerste Europese Integratie Test plaats. Wie is de beste Europeaan van Utrecht?



Moslimfilosoof Al Farabi zag het verwerven van kennis als een van de pilaren van de deugdzame stad. Wanneer we met zijn ogen naar het Vlaams onderwijs kijken, valt vooral op dat het socio-economische ongelijkheid reproduceert. Te gast zijn gezinspedadoog Hans Van Crombrugge (HUB), onderwijsspecialist Marc Laquière en Iman Lechkar (HUB). Erik van ’t Zelfde, directeur van de Rotterdamse ‘Superschool’, geeft een lezing

Dit was 2014

17

DE GROOTE OORLOG IN ONS HOOFD #4 | VINCENT BLOK

DE HAAGSE KAASSTOLP EN HET GEHEIM VAN DE WETSTRAAT

DE GEDROOMDE STAD #3: DESIGN VAN DE TOEKOMST

STADSDICHTERSAVOND #2 | ROTTERDAM EN ANTWERPEN

DE GROOTE OORLOG IN ONS HOOFD #5 | PAUL VAN TONGEREN

STANDPUNT | HERMAN PLEIJ OVER TAAL

DE GROOTE OORLOG ALS STRIJD TUSSEN ICONOPHILIA EN ICONOCLASME

POLITIEKE JOURNALISTIEK IN BELGIË EN NEDERLAND

INNOVATIE, TECHNISCH VERNUFT EN SUSTAINABLE DEVELOPMENT IN HET EINDHOVEN VAN 2050

WAT HEEFT EEN STAD AAN EEN DICHTER EN WAT EEN DICHTER AAN EEN STAD?

VAN ROMANTISCHE STRIJDLUST TOT LOGISCHEMPIRISCHE VREDESWIL


Het Nederlandse begrip ‘gezellig’ zou volgens vele Nederlanders onvertaalbaar zijn, maar betekent dat dan dat er een gezinsintimiteit in het eigen land heerst die zijn weerga niet kent in de rest van de wereld? Het verbinden van taal met identiteit cultiveert kwalijke superioriteitsgevoelens. De vermaarde letterkundige Herman Pleij geeft zijn standpunt over taal en wordt geïnterviewd door Karl van den Broeck (Apache.be).


DI 06.05 | DE BRAKKE GROND, AMSTERDAM

Bart Brinckman en Gui Polspoel hebben jarenlange ervaring als politiek journalist en kennen de Wetstraat op hun duimpje. In de aanloop naar de Belgische verkiezingen gaan ze in gesprek met Mark Kranenburg (Haagse redactie NRC) en Ferry Mingelen, jarenlang de Haagse verslaggever van het NOS Journaal. Zijn er grote verschillen in de politiek-journalistieke verhoudingen in België en Nederland? Hoe breed is de kloof tussen Binnenhof en Wetstraat? Moderator: René Moerland (NRC).

DO 15.05 | DESIGN ACADEMY, EINDHOVEN

ZA 17.05 | BIBLIOTHEEKTHEATER, ROTTERDAM


Hoe ziet de stad van de toekomst eruit? Welke rol speelt design in de stad anno 2050? Recycleren we al ons plastic, verlichten genetisch gemuteerde planten de weg en zijn de snelwegen magnetisch? Of toch niet? Vernieuwende designers over innovatie, technisch vernuft en sustainable development. Met Koen Verhaert (Verhaert consultancy), Winy Maas (MVRDV) en Marijntje Denters (VPRO). Moderator: Nathan de Groot.

Stadsdichters dragen gedichten voor en we bespreken zin en onzin van het stadsdichterschap. Wat is de meerwaarde van de stadsdichter voor stad, dichter en poëzie? Met huidige stadsdichters Daniël Dee (Rotterdam) en Stijn Vranken (Antwerpen) en voormalig stadsdichters Joke van Leeuwen en Jana Beranová. Presentatie: Ernest van der Kwast.

Ethicus Paul van Tongeren (Radboud Universiteit Nijmegen) analyseert welke belangrijke rol de Eerste Wereldoorlog speelde in het denken van de drie vermaarde filosofen Friedrich Nietzsche, Ludwig Wittgenstein en Bertrand Russell. Lezing in het kader van de tiendelige cyclus ‘De Groote Oorlog in ons hoofd’.

LIEFDE MET ALLE GEWELD. AGRESSIE TEGEN VROUWEN IN HUISELIJKE KRING

DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG LES ARBITRES

DEUGDZAME STAD #5 | HOE REPRESENTATIEF IS ONZE REPRESENTATIEVE DEMOCRATIE?

MO*LEZING: ECONOMIE KAN DE WERELD REDDEN

ZO 27.04 | S.M.A.K., GENT

BOEKVOORSTELLING | KRIS SMET EN MARLEEN TEMMERMAN

DOCUMENTAIRE EN GESPREK MET FRANK DE BLEECKERE

DEBAT MET ERIC CORIJN EN NADIA FADIL

MET MICHAEL BRAUNGART, PETER TOM JONES, JO VANDEBERGH, LIEZE CLOOTS EN GIE GORIS

Het wetenschappelijk tijdschrift Kunstlicht, verbonden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, organiseert een programma naar aanleiding van zijn laatste publicatie ‘Mind the Map’. Daarin wordt de kruisbestuiving tussen de beeldende kunst en de cartografie onder de loep genomen. Tijdens het seminarie reflecteren politiek geograaf Henk van Houtum, journalist Łukasz Koterba en filosoof en jurist Martijn Stronks verder over de dimensies van ‘de grens’.



Duizenden meisjes en vrouwen in België zijn slachtoffer van huiselijk geweld. Van partnergeweld en incest tot mishandeling van de bejaarde grootmoeder. Journaliste Kris Smet doorbreekt dit taboe en vertelt hoe haar nieuwe boek tot stand kwam. Inleiding door Uitgeverij Manteau en Marleen Temmerman (Wereldgezondheidsorganisatie).

Hoe voelen scheidsrechters zich wanneer ze door supporters onder vuur worden genomen? In de Belgische documentaire Les Arbitres zien we hoe regisseur Yves Hinant zes professionele scheidsrechters volgt tijdens het EK in 2008. Na de vertoning gaat Dirk Bosmans in gesprek met voormalig scheidsrechter Frank De Bleeckere.

MEDIACAFÉ #17: EUROPA IN DE MEDIA

IM: HERR SEELE

OVER HET GEBREK AAN DIEPGRAVENDE BERICHTGEVING

MET EEN GRAFREDE DOOR JAN FLORIZOONE

STADSDICHTERSAVOND #1 | ANTWERPEN EN ROTTERDAM

DE GEDROOMDE STAD #4: STEDELIJK GROEN EN LEEFBAARHEID

WAT HEEFT EEN STAD AAN EEN DICHTER EN WAT HEEFT EEN DICHTER AAN EEN STAD?

EEN GESPREK OVER GROEN IN DE STAD + ECOLOGISCHE STADSWANDELING

VR 16.05 | ARENBERGSCHOUWBURG, ANTWERPEN

ZA 17.05 | CAMPO, GENT

Antwerpen heeft een officiële stadsdichter sinds 2003, Rotterdam sinds 2007. In beide steden organiseren we een avond rondom het stadsdichterschap. Stadsdichters dragen gedichten voor en we bespreken zin en onzin van het stadsdichterschap. Wat is de meerwaarde van de stadsdichter voor stad, dichter en poëzie? Met huidig stadsdichters Daniël Dee (Rotterdam) en Stijn Vranken (Antwerpen) en voormalig stadsdichters Bernard Dewulf, Joke van Leeuwen en Jana Beranová. Moderator: Piet Piryns.

In 2030 woont meer dan 60% van de wereldbevolking in steden maar gebeurt die stadsuitbreiding wel efficiënt en duurzaam? Hoe houden we de urbane jungle van metaal, glas en beton leefbaar? Een gesprek met Tom Balthazar (schepen, sp.a Gent), Roeland Samson (Bio-ingenieurswetenschappen, UA) en Henk van Eijk (voorzitter Stichting STAD+KAS). Na het gesprek kunt u deelnemen aan een ecologische stadswandeling, georganiseerd door het Gents MilieuFront, met Erik Grietens als gids.

De tiendelige cyclus ‘De Groote Oorlog in ons hoofd’ bestaat uit lezingen over de impact van de Eerste Wereldoorlog op het denken van de westerse enkeling. Dr. Vincent Blok confronteert de Duitse filosoof Ernst Jünger met de Franse schrijver Louis-Ferdinand Céline.

SYMPOSIUM MIND THE MAP IN HET KADER VAN DE ERFGOEDDAG GRENZELOOS


‘Europa’ biedt de media de kans om grote dossiers uit te spitten die elke Europese burger aangaan. Doorgaans blijft de verslaggeving echter beperkt tot het volgen van de politieke actualiteit en duiding bij de Europese topbijeenkomsten. Waarom zetten we in Vlaanderen zo weinig in op Europa terwijl we er met onze neus op zitten? Met Europarlementariër Bart Staes (Groen) en EU-kenners Rob Heirbaut (VRT) en Caroline de Gruyter (NRC). Ton van Lierop (VRT) modereert.

18

Dit was 2014


Wie droomt er niet van om op zijn eigen begrafenis aanwezig te zijn? Anna Luyten vraagt tijdens een intiem doch publiek gesprek aan Peter Van Heirseele alias Herr Seele hoe hij na zijn dood herdacht wil worden. De laudatio van deze IM is in handen van boezemvriend en kunsthistoricus Jan Florizoone.


Hoe is het gesteld met de vertegenwoordiging van diverse minderheden in ons politieke bestel? Eric Corijn (Cosmopolis) pleit voor een stedelijke democratie en een maatschappelijke orde op basis van alle gemeenschappen. Socioloog Nadia Fadil spreekt over de politieke participatie binnen de Belgische moslimgemeenschap in België. Zihni Özdil (Erasmus Universiteit Rotterdam) belicht de Nederlandse kant van het verhaal. Schrijver en stand-up comedian Joost Vandecasteele sluit de avond en de reeks af.

VR 16.05 | UGENT, GENT

Snel en verregaand ingrijpen in onze omgang met productie, consumptie, distributie en energie: dat moeten we volgens het nieuwe IPCC-rapport doen als we een ware klimaatapocalyps willen vermijden. In deze MO*lezing zoeken we naar een economisch antwoord op urgente uitdagingen.

EUROPESE VERKIEZINGSAVOND MET O.A. MICHA WERTHEIM, HENDRIK VOS, FRANCISCO VAN JOLE & CHRIS AALBERTS DO 22.05 | DEBATCENTRUM ARMINIUS, ROTTERDAM

Op 22 mei gaat Nederland, drie dagen voor België, naar de stembus voor de Europese verkiezingen. In tijden van euroscepsis zijn deze verkiezingen belangrijker dan ooit. Maar hoe groot is de Europese invloed van de kiezer nu eigenlijk echt? Een gevarieerde verkiezingsavond waaraan o.a. cabaretier Micha Wertheim, Hendrik Vos (UGent), politiek communicatiedeskundige Chris Aalberts en Francisco van Jole (Joop.nl) meewerken.


THE POP-UP CITY LIVE IN BRUSSELS EEN INTERNATIONAAL BLOG KOMT TOT LEVEN: INITIATIEVEN UIT DE STAD OP HET PODIUM WO 28.05 | BEURSSCHOUWBURG, BRUSSEL

The Pop-Up City is een internationaal blog over stadscultuur, design en lifestyle. De stad staat er in brede zin centraal: er is aandacht voor muziek, kunst, trends, architectuur … Jeroen Beekmans en Joop de Boer presenteren een levendige en afwisselende avond met lokale bloggers en stadsvormgevers zoals het Brusselse Pop-Up Park Canal, het up-cycle project Swing in the cracks en de Antwerpse food bloggers van Alle dagen honger. Verder krijgen we Urban Stories en City One Minutes voorgeschoteld.

DE WIJZE UIT HET OOSTEN #1 | MONIQUE SAMUEL & DYAB ABOU JAHJAH 1001 VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER DE ARABISCHE RENAISSANCE DI 03.06 | DEBUREN, BRUSSEL

Heel 2014 reist de Egyptisch-Nederlandse politicologe en opiniemaakster Monique Samuel door het Midden-Oosten. Ze schrijft over deze reizen voor De Groene Amsterdammer en De Correspondent en komt langs bij deBuren om haar bevindingen met ons te delen. Ze gaat in gesprek Dyab Abou Jahjah over de vraag hoe het er vandaag voor staat met etnische, religieuze en seksuele minderheden in het Midden-Oosten.

Dit was 2014

19

STANDPUNT | ASHA TEN BROEKE OVER GENDER

DE GROOTE OORLOG IN ONS HOOFD #6 | THIJS LIJSTER

IN THE DARK: ONE MISSISSIPPI, TWO MISSISSIPPI

DE KLEINE EVA UIT DE KROMME BIJLSTRAAT

BLOEDEN UIT DUIZEND KLEINE SNEETJES

OP ZOEK NAAR EEN NIEUWE BELEVING VAN DE TIJD

LUISTERAVOND ROND HET THEMA ‘TIJD’

TONEELVOORSTELLING NAAR DE KLASSIEKER VAN BOON



DO 26.06 | OPEK, LEUVEN


DE GROOTE OORLOG IN ONS HOOFD #7 | MONIKA VAN PAEMEL VAN VRIJPOSTIGE AVANT-GARDIST TOT VERMOEIDE BANNELING

DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG 14-18 NEDERLAND TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG NAGESPREK MET RESEARCHER HASAN EVRENGUN



De tiendelige cyclus De Groote Oorlog in ons hoofd bestaat uit filosofische lezingen over de impact van de Eerste Wereldoorlog op het denken van de westerse enkeling. Schrijfster Monika van Paemel stelt de essentiële vraag of het dynamisme van de kunst weerwerk kan leveren tegen de noodlottigheid van de geschiedenis.

Speciaal voor de honderdjarige herdenking van WOI maakten VPRO en NTR een documentaire over de praktijk van de Nederlandse neutraliteit. Over de vier jaar durende mobilisatie van het leger, over een miljoen Belgen die naar Nederland vluchtten, over Rotterdam als spionagebroeinest, over lucratieve smokkel in het begin en de voedseldistributie en armoede aan het eind. Selm Wenselaers (historicus en auteur) gaat in gesprek met Hasan Evrengun (NTR Andere Tijden) over wat er komt kijken bij het maken van historische documentaires.

Microseksisme is overal. Kijk maar in de speelgoedfolder waar de meisjes in de weer zijn met roze stofzuigertjes, terwijl de jongetjes door microscopen gluren. In deze lezing laat Asha ten Broeke zien dat klein seksisme toch grote gevolgen kan hebben, voor vrouwen én mannen. Na de lezing volgt een interview door Karl van den Broeck.

De tiendelige cyclus ‘De Groote Oorlog in ons hoofd’ bestaat uit filosofische lezingen over de impact van de Eerste Wereldoorlog op het denken van de westerse enkeling. Dr. Thijs Lijster (Universiteit van Amsterdam) gaat na hoe in het interbellum Henri Bergson, Walter Benjamin en Marcel Proust in hun werken afrekenen met het begrip ‘vooruitgang’.

Na succesvolle luisteravonden in Antwerpen en Amsterdam cureert Katharina Smets (Klara, VPRO, Radio 1) met One Mississippi, Two Mississippi haar eerste Leuvense aflevering, rond het thema ‘tijd’. Luisterverhalen over wachten, dagdromen, ontsnappen aan de tijd, over een seconde die eeuwen lijkt te duren en over hopen dat dit moment voor altijd blijft bestaan. Auteur Saskia De Coster en Inne Eysermans (Amatorski) verzorgen een stevige live-interventie.

deBuren opent het najaarsseizoen met de voorstelling de kleine eva uit de kromme bijlstraat. Eind 1953 schreef Louis Paul Boon een poëtisch relaas over de moord op een klein meisje, gebaseerd op krantenknipsels uit 1937. Accordeonist Tuur Florizoone en actrice Jessa Wildemeersch brengen een ontroerende, muzikale interpretatie van dit literaire meesterwerk.

FELIX POETRY FESTIVAL 2014

DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG (UN)USUAL

DOUWE DRAAISMA: WAAROM HET LEVEN SNELLER GAAT ALS JE OUDER WORDT

COOK&LOOK: L’AMOUR DES MOULES

UITWEGEN

ELECTRIC RAINBOW FARMFAIR

DOCUMENTAIRE & LUNCH (ZEEUWSE MOSSELEN)

WAT IS GOEDE LITERATUUR EN WIE BEPAALT DAT?

KINDEREN UIT SINT-JANS-MOLENBEEK OVER DANSEN, DENKEN, DURVEN

DO 26.06 | HETSTEEN, ANTWERPEN



CONCERTAVOND TER AFSLUITING VAN PARCKDESIGN 2014


HETSTEEN in Antwerpen is opnieuw open en werkt rond het centrale thema ‘TIJD meten’. HETPALEIS organiseert er workshops en TIJDlezingen, soms samen met deBuren. Douwe Draaisma (Universiteit van Groningen) geeft de aftrap. Hij is psycholoog en gespecialiseerd in de aard en mechanismen van het menselijk geheugen. In zijn lezing beantwoordt hij de vraag Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt.

Ze komen meestal uit Nederland, maar het zijn vooral Belgen die ze eten: mosselen. In L’Amour des Moules wordt op sfeervolle wijze het leven van de Zeeuwse mossel belicht. Tegelijk zien we twaalf boeiende portretten van mensen die elk op een bijzondere manier verbonden zijn aan deze zilte delicatesse. Kijk met ons mee naar deze boeiende documentaire en geniet van een heerlijke portie Zeeuwse mosselen! Culinair journalist Nick Trachet spreekt een passende column uit.

Het literaire tijdschrift nY presenteert uitwegen uit de literaire impasse van relativiteit: door te definiëren wat goede literatuur is, door de roep om literaire en ethische autoriteit serieus te nemen, door niet op te houden bij het gevoel en de beleving, door het belang van literatuur onder woorden te brengen. Met: Hans Demeyer, Maarten van der Graaff, Matthijs de Ridder, Frank Vande Veire en Kila van der Starre.

MO*TALKS @ DEBUREN | ONGELIJKHEID IS AF TE LEREN

TIME CANVAS: LOVE SONG

WIJ VERWACHTEN VEEL VAN HET ONDERWIJS

ZA 20.09 > ZO 21.09 | M HKA, ANTWERPEN

WO 11.06 > ZA 14.06 | FELIXPAKHUIS, ANTWERPEN

In het prachtige Felixpakhuis verzamelt vier dagen lang het kruim van de binnen- en buitenlandse poëzie. Een nieuw programmaonderdeel is dit jaar het Filmpoem Festival waarvoor de Schotse filmmaker en curator Alastair Cook filmgedichten selecteert. Ook deBuren zal present zijn met een Filmpoemproject met Vlaamse en Nederlandse dichters dat wordt opgezet in samenwerking met het literaire tijdschrift Deus ex Machina.

Choreograaf Benjamin Vandewalle, praktisch filosoof Jan Knops en regisseur Dieter Deswarte maakten samen de indrukwekkende korte documentaire (un)usual. In deze dansdocumentaire praten dertien kinderen van een basisschool in Sint-Jans-Molenbeek over dansen, denken, durven en vrijheid. Na de vertoning presenteren we de première van de vervolg-documentaire movements. Jan Knops geeft een inleiding en na de vertoningen volgt een gesprek met Dieter Deswarte, twee leerkrachten en een aantal leerlingen die betrokken waren bij dit tweetrapsproject.

A LONG THE KROMMERUN

EXPO HASSELT

ARTIST TALK: RICHARD MOSSE

READ MY WORLD 2014

THE XXIV INTERNATIONAL JAMES JOYCE SYMPOSIUM

FOTO’S VAN ATHOS BUREZ IN HASSELT EN GENK

SPIRAAL VAN GEWELD IN OOST-CONGO

ZO 15.06 > VR 20.06 | UNIVERSITEIT UTRECHT

VAN 21 JUNI TOT 5 OKTOBER 2014

VR 27.06 | FOMU, ANTWERPEN

INTERNATIONAAL LITERATUURFESTIVAL MET FOCUS OP CARAÏBISCH GEBIED

Doel van dit tweejaarlijkse congres (voor het eerst georganiseerd in Dublin in 1967 en nu voor de eerste keer in Nederland) is het samenbrengen van wetenschappers uit alle delen van de wereld, uit uiteenlopende disciplines maar met een gedeelde fascinatie: literatuurvernieuwer James Joyce. Met keynote lectures door Geert Lernout en Jeri Johnson en uiteraard een uitgebreide viering van Bloomsday op 16 juni.

20

Dit was 2014

Tijdens de lancering van de Unie HasseltGenk op 21 juni opent een tentoonstelling met de sprookjesachtige citybooksfoto’s van de jonge Antwerpse fotograaf Athos Burez. Hij maakte een verrassend stadsportret van Hasselt en Genk, en zoals deze bijzondere citybookseditie twee steden als inspiratiebron heeft, hangen de foto’s ook op twee locaties: twaalf foto’s in de Bibilotheek Genk, en twaalf in Z33 in Hasselt.

De multimedia-installatie The Enclave van Richard Mosse toont ons de eindeloze spiraal van geweld in Oost-Congo. Hoewel dit conflict sinds 1998 al 5,4 miljoen levens eiste, krijgt het relatief weinig aandacht in de media. Tijdens deze avond gaan we dieper in op de situatie in de Democratische Republiek Congo. FoMu en deBuren nodigen hiervoor fotograaf Richard Mosse, voormalig VRT-journalist Walter Zinzen, MO*hoofdredacteur Gie Goris en FoMu-curator Joachim Naudts uit.

VR 12.09 > ZO 14.09 | DE TOLHUISTUIN, AMSTERDAM

Meer dan 100 schrijvers uit binnen- en buitenland treden aan tijdens Read My World, het internationale Literatuurfestival in Amsterdam. Verwacht je aan poëtische Caraïbische vergezichten en literaire panorama’s van de Lage Landen. deBuren neemt deel aan het interviewprogramma De Lezer met Els Moors, Charles Ducal, Tom Van de Voorde en Sharda Ganga.


Het herfstnummer van MO* focust op LEREN. Ides Nicaise (KU Leuven, projectleider HIVA), Mieke Van Hecke (voormalig directeur-generaal VSKO) en Orhan Agirdag (onderwijssocioloog en docent UvA) geven elk hun eigen visie in een korte lezing of talk van 600 seconden. Daarna gaan ze met elkaar en MO*hoofdredacteur Gie Goris in gesprek over een aantal opvallende uitspraken in MO*.

ZA 20.09 | PARK THURN & TAXIS, BRUSSEL

Het festival Parckdesign 2014 sluit af met een concertavond vol verrassende muziek uit Nederland en België; een muzikale tocht langs psycho-afrobeat, jazz, swamprock en synthesizer magic. Kom luisteren, drinken en dansen onder de elektrische regenboog van kunstenaar Hidde van Schie (NL) onder de Jubelfeestbrug. Met o.a. Tommie Moustache (NL), Friday Wilkinson (NL), Choca Alcazaba Quartet (NL) en Stellar Om Source (BE).

GELUIDSINSTALLATIE MET 3000 LOVE SONGS

LOVE SONG is een installatieproject waarbij artiesten uit heel de wereld hun liefdeslied, -gedicht of - kreet opnemen op geluidsbuttons. Het concept voor dit project werd bedacht door componist en artistiek leider van ChampdAction Serge Verstockt. De installatie is een weekend lang te zien en de officiële opening is op zondag 21 september om 15:00 met een korte inleiding en live performances van diverse artiesten. LOVE SONG zal de komende maanden en jaren verder groeien en internationaal gaan toeren.

Dit was 2014

21

WERELDNEUSHOORNDAG: STOP DE STROPERIJ!

OPENINGSAVOND TRANSPOESIE 2014

ZEEDIJK 10: KRIS PEETERS

DEBAT OVER JACHTTOERISME, STROPERIJ EN ILLEGALE HANDEL IN WILDE DIEREN. MET GERBENJAN GERBRANDY, JAAP REIJNGOUD, POL MEULENEIRE EN DIRK DRAULANS

MET DIVERSE INTERNATIONALE DICHTERS



Helaas is jachttoerisme in veel landen een belangrijke bron van inkomsten en wettelijk toegestaan, zelfs als het gaat om bedreigde diersoorten. Niet alleen jachttoerisme, maar ook stroperij en illegale handel in (bedreigde) diersoorten neemt de laatste jaren dramatisch toe. Wat kunnen organisaties als WWF en (Europese) overheden doen om deze ontwikkeling een halt toe te roepen? Een debat onder leiding van Dirk Draulans met GerbenJan Gerbrandy (Europarlementariër D66), Pol Meuleneire (GAD Douane Brussels Airport) en Jaap Reijngoud (specialist milieucriminaliteit).

DO 25.09 | BOZAR, BRUSSEL

Het wordt al een traditie: in het kader van Transpoesie worden ook dit jaar 29 gedichten uit evenveel Europese landen in meerdere talen op affiches in stations, bussen, trams en metrostellen verspreid. De Nederlandstalige bijdrage is dit jaar een gedicht uit de reeks Charleroi, 10 gedichten het citybook van Erik Lindner. Transpoesie 2014 opent in BOZAR met een dubbelprogramma met poëzie uit binnen- en buitenland, overgoten met een flinke scheut muziek. Met o.a. Filip Jordens, Jokke Schreurs, Serge Delaive, Kristin Dimitrova en Tomasz Rózycki.

De succesvolle reeks Zeedijk 10 buigt zich over crises op verschillende gebieden. Er wordt een probleemstelling geponeerd en soms een oplossing geformuleerd, waarna de spreker wordt bevraagd door Gui Polspoel. Deze keer betoogt mobiliteitsdeskundige Kris Peeters, auteur van o.a. De File voorbij (2010), waarom ons huidige, op koning auto gerichte mobiliteitsbeleid gedoemd is om te mislukken. Hoe moet het dan wel?

BOEKPRESENTATIE ‘ORGELMAN. FELIX NUSSBAUM - EEN SCHILDERSLEVEN’

VERS VAN HET MES XXX

CHINESE STEDEN IN AFRIKA

HET NIEUWE BOEK VAN MARK SCHAEVERS

MET NIKKI DEKKER, MATHIJS TRATSAERT EN LUCAS HIRSCH

MUZIEK, FOTO’S EN VERHALEN OVER CHINA’S INVLOED OP AFRIKAANSE STEDEN


DO 09.10 | POËZIECENTRUM, GENT


Felix Nussbaum wordt tot de belangrijkste Joodse schilders van de 20e eeuw gerekend. Een halve eeuw na zijn dood werd in Osnabrück, zijn geboortestad, een museum voor hem opgericht. Mark Schaevers (Humo) tekende zijn levensverhaal op in Orgelman. De publicatie wordt bij deBuren gepresenteerd.

Tijdens Vers van het Mes staan nog niet gedebuteerde Nederlandstalige dichters centraal. Gasten: Nikki Dekker en Mathijs Tratsaert. Lucas Hirsch vertelt over zijn ervaring met Vers van het Mes in 2005 en draagt voor. Met muziek van Suite sixteen.

Met veel beeldmateriaal vertelt journalist Michiel Hulshof over zijn zoektocht naar de Chinese invloed op megasteden in Afrika. Hij wordt daarbij muzikaal begeleid door Timon Koomen van jazztrio Kapok (winnaar Nederlandse en Europese Jazzprijs 2013). Na afloop gaat hij in gesprek met Stefaan Anrys, journalist en Afrikaspecialist bij tijdschrift MO*. Hulshof is eerder die dag ook te gast in het programma Pompidou (Klara).

R A D I O

deBuren

Gezonde nieuwsgierigheid

ZOUTKRABBER EXPEDITIES (BRUSSEL)

MAIS OUI, PARIS!

BOEKPRESENTATIE PETER HOLVOET-HANSSEN MET MUZIEK

JONGE SCHRIJVERS OVER DE FRANSE HOOFDSTAD; EEN SFEERVOLLE AVOND MET VOORDRACHTEN, FOTO’S EN VIDEO


DE GROTE OORLOG WAARMEE DE TWINTIGSTE EEUW BEGON

HET BASISINKOMEN: WENSELIJK EN HAALBAAR?

RADIO DEBUREN | AFLEVERING 2: IN GODSNAAM – WAAROM DE ISLAM?

MEDIACAFÉ | JOURNALISTIEK EN ONDERNEMERSCHAP

OPENINGSFESTIVAL MAAND VAN DE GESCHIEDENIS 2014

EEN DEBAT TUSSEN VOOR- EN TEGENSTANDERS

VR 10.10

WAT JE ZELF DOET, DOE JE MEESTAL BETER! OOK IN DE JOURNALISTIEK?

Dat de islam vandaag een slechte reputatie heeft, hoeven we niet meer uit te leggen. Het is dan ook moeilijk om je voor te stellen waarom iemand zich zou willen bekeren tot de islam. En toch is dat precies wat Eva Vergaelen heeft gedaan. Hier vertelt ze hoe vreemd het was om voor het eerst te bidden, over de kracht van luisteren en waarom ze zich niet wil verontschuldigen voor IS.

DO 16.10 | ZEBRASTRAAT, GENT

MIAVOYE


ZA 27.09 | DEBUREN, BRUSSEL

WO 01.10 | HUIS DOORN, DOORN

Een avond vol verrassingen: dansen bij de Moulin Rouge, geluiden uit het museé des Lettres et Manuscripts, een nachtelijke fietstocht, Afrikaanse ontmoetingen, een zoektocht naar de enige echte Parijse ober, een metrorit in het donker, muzikale intermezzo’s, een goed glas wijn én quiche lorraine! Kom luisteren wat 20 jonge talentvolle Vlaamse en Nederlandse journalisten, schrijvers, theatermakers en dichters deze zomer ontdekten in Parijs!

De Maand van de Geschiedenis start met een Openingsfestival op Huis Doorn met een diverse programmering – debat, theater, tentoonstellingen, muziek en markt – rondom het thema Vriend & Vijand. deBuren presenteert daar het WOI-themanummer van The Low Countries: Piet Chielens (directeur In Flanders Fields) en literatuurhistorica Jacqueline Bel (VU) gaan in gesprek met Luc Devoldere (hoofdredacteur Ons Erfdeel) over euforie die omsloeg in desillusie. Dichteres Astrid Lampe draagt oorlogspoëzie voor.

TIJDLEZING: BART STOUTEN

DE SPOORZOEKERS #2 ‘BUITENWERELD, BINNENZEE. DE REIS ALS VERHAAL, HET VERHAAL ALS REIS’ - AUKE HULST

RADIO DEBUREN: AFLEVERING 1: GEZELLIGE PROSTITUTIE

LITERAIRE AVOND MET JOKE VAN LEEUWEN


VAN DE APPELMOESSTRAAT TOT KWEENIE

GRIJZE CELLEN: TOEKOMST VAN DE LANDBOUW

MA 06.10

DO 09.10 | AMBASSADE VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN, BRUSSEL

LEZINGEN EN DEBAT MET OLIVIER DE SCHUTTER, RUDY RABBINGE EN DIETER DE CLEENE

De roman Zoutkrabber Expedities bevat twee delen die als schelpenhelften op elkaar passen. Peter Holvoet-Hanssen verbindt Noord en Zuid met elkaar en laat de lezer meekijken door de ogen van markante grensfiguren uit Nederland, Antwerpen, Oostende, Gent en Charleroi. Marc Reugebrink leidt in, waarna singer-songwriter Bruno Deneckere en de virtuoze Nils De Caster (Broken Circle Breakdown Band) meegaan op een expeditie in de taal en in de muziek. Op donderdag 25 september strijkt het gezelschap neer in Brussel en op zaterdag 27 september spoelen zij aan in Oostende.

Dit voorjaar opende HETSTEEN in Antwerpen opnieuw de deuren. Kinderen zijn er de eregasten maar af en toe zijn volwassenen er ook welkom, bijvoorbeeld tijdens de TIJDlezingen. Bart Stouten is dichter en presentator van Klassiek leeft op Klara. Taal, muziek en tijd zijn kompassen in zijn leven. Bart Stouten vertelt over de precisie van tijd en de herinnering beschreven door Marcel Proust in À la recherche du temps perdu. Een gepassioneerde lezing waarbij de fascinatie voor tijd en herinnering onder je vel kruipt.

22

Dit was 2014

ZA 27.09 | HET ZOEKEND HERT, BERCHEM

In de jaarlijkse cyclus De Spoorzoekers, opgedragen aan Kamiel Vanhole (1954-2008), presenteert Het zoekend hert filosofische auteurs die in de voetsporen van denkers en schrijvers treden. In de tweede editie belicht de Nederlandse journalist, reisschrijver en muzikant Auke Hulst zijn nieuwste boek: Buitenwereld, binnenzee. De reis als verhaal, het verhaal als reis (ambo|anthos). Ethica Eva Vanhole leidt in.

Zet je klaar want vandaag lanceren we Radio deBuren, een reeks prikkelende gesprekken en reportages uit Vlaanderen en Nederland. Radiomaker Helena de Groot (Radio 1, Klara) gaat voor deBuren op zoek naar mensen die tegen de haren van de maatschappij instrijken. Nederland heeft het meest vrije prostitutiebeleid ter wereld. Maar er zitten serieuze weeffouten in dit beleid, vinden Gert-Jan Segers (politicus van de ChristenUnie) en Renate van der Zee (feministe en auteur). Hoe sterk ze ook verschillen van elkaar, hier zijn het twee handen op één buik. Radio deBuren is te beluisteren via deburen.eu/nl/radio-deburen en ook SoundCloud en iTunes.

Het idee om elke burger onvoorwaardelijk een som geld te geven is op zijn minst revolutionair, maar de gevolgen ervan zijn moeilijk in te schatten. Eén van de bezielers, Philippe Van Parijs (UCL) gaat in debat met een belangrijk tegenstander, Francine Mestrum (ULB). Econometrist Paul de Beer (Amsterdams Instituut voor ArbeidStudies (AIAS) UvA) sluit de avond af.

Joke van Leeuwen is auteur en illustrator van talloze kinderboeken, schreef romans en dichtbundels, trad op als cabaretière en was stadsdichter van Antwerpen. In haar prijzenkast staan vele Gouden Griffels, de AKO Literatuurprijs, een Gouden Uil en de Constantijn Huygensprijs. Tijdens deze literaire avond leest ze fragmenten uit haar hele oeuvre. Jelle Van Riet interviewt.


Hoe moet de agrarische sector zich ontwikkelen om voedselzekerheid te garanderen? Moeten we productieverhoging en vrijhandel nastreven of moeten we overconsumptie beperken, het ecosysteem respecteren en kiezen voor kleinschalige agro-ecologie? Met lezingen van Olivier De Schutter (Voormalig Rapporteur van de VN voor het recht op voedsel) en Rudy Rabbinge (Wageningen UR) en een debat onder leiding van Eosredacteur Dieter De Cleene.

Er vallen massaontslagen bij de grote mediahuizen en door de evolutie naar een systeem dat werkt met freelancers wordt erkenning als beroepsjournalist almaar moeilijker. Hoe ondernemend moet een journalist zijn om nog aan de bak te komen? Met Mark Deuze (hoogleraar Mediastudies UvA), Dirk Barrez (hoofdredacteur Pala.be), Sanne De Wilde (freelancer, de Volkskrant) en Helena de Groot (Klara) als moderator.

VIER MANNEN, OP WEG NAAR PAUL VAN OSTAIJEN, OP ZOEK NAAR DE VERLOREN TIJD, IN MIAVOYE DO 16.10 | LETTERENHUIS, ANTWERPEN

Koen Peeters, Pascal Verbeken, Peter HolvoetHanssen en Koen Broucke schreven met Miavoye een liefdesverklaring aan Paul van Ostaijen en een ‘melancholieke fuck you tegen de sterfelijkheid’. Ze gingen op bedevaart naar zijn sterfplaats en zijn laatste rustplaats, bezochten zijn stamcafé en schreven een ontroerend reisboek dat ook een bloemlezing is. De boekpresentatie is met Marc Reynebeau. Afterparty vanaf 22:00 in de pop-up gallery A la Vierge Poupine.

Dit was 2014

23

R A D I O

deBuren


DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG STA ME BIJ MET EEN NAGESPREK OVER WERK EN WERKELOOSHEID IN BRUSSEL DO 16.10 | MUNTPUNT, BRUSSEL

In Sta me bij zijn we getuige van confrontaties tussen de consulenten van de Sociale Dienst in Zutphen en hun bijna 1000 cliënten. Welke aanpak heeft het meeste resultaat en wat weegt door: algemene regels of individueel maatwerk? Daarna spreekt Elke Roex (sp.a-schepen in Anderlecht en Brussels Parlementslid) over werk en werkeloosheid in Brussel.

START LEZINGENREEKS THE ETHNOGRAPHIC TURN (REVISITED) OVER KUNST EN CULTURELE DIVERSITEIT IN EEN STEDELIJKE CONTEXT DO 16.10 | DEBUREN, BRUSSEL

Deze nieuwe lezingenreeks verkent de relatie tussen hedendaagse kunst en culturele diversiteit in een stedelijke context. Wat betekent het om kunst te maken in een tijdperk van superdiversiteit? En hoe kan kunst ons helpen na te denken over de uiteenlopende maatschappelijke effecten van die groeiende verscheidenheid?

DRIELUIK VAN EEN TWIJFELAAR

VERS VAN HET MES XXXI

RADIO DEBUREN | AFLEVERING 3: SAMEN STERK VOOR SINGLES

ANOTHER GREAT YEAR FOR FISHING

MA 20.10

DO 23.10 | MONTY, ANTWERPEN

GER LUIJTEN, DIRECTEUR FONDATION CUSTODIA PARIJS

Als je alleen bent, is het best ingewikkeld om een Ikea-meubel in elkaar te zetten of een Chinese kool op te krijgen. Maar daar begint het pas. Want als single word je bijvoorbeeld ook fiscaal gediscrimineerd. De Nederlandse journaliste Maartje Duin wil daar iets aan doen en richtte daarom de (fictieve) Single Issue Partij op. Het werd een gesprek over lust, afvalheffingen en angst voor de dood.

Een jonge podiumkunstenaar om in de gaten te houden! De theatervoorstelling Another Great Year For Fishing gaat volgende week in première en is verder te zien in een 20-tal steden in Vlaanderen en Nederland.

ZO 26.10 | INSTITUUT VOOR TROPISCHE GENEESKUNDE, ANTWERPEN

NACHT VAN DE GESCHIEDENIS 2014

STANDPUNT | AD VINGERHOETS OVER HUILEN

DIRK GELDOF OVER SUPERDIVERSITEIT

MET GEERT BUELENS, CHRISTOPHER CLARK EN STEFAN HERTMANS

MET TRANEN MEER MENS

STAD EN SAMENLEVING

FILOSOFISCHE WANDELING: MUSEUM MIDDELHEIM #7


DO 23.10 | HETPALEIS, ANTWERPEN

DE KUNST VAN HET KIJKEN - MIEKE BOON

Waarom huilen wij? Hoogleraar Ad Vingerhoets (Universiteit Tilburg) verklaart het complexe fenomeen vanuit de psychologie, evolutionaire biologie, neurowetenschappen, theologie, kunst, geschiedenis en antropologie. Na zijn standpunt gaat hij in gesprek met Karl van den Broeck.

Socioloog Dirk Geldof, auteur van het boek Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving verandert, onderzoekt manieren om voorbij de verouderde wij-en-zij-opdelingen te gaan. Hij pleit voor een erkenning van de meervoudige identiteiten: mensen voelen zich stadsbewoner, Vlaming, Belg of Nederlander maar behouden tegelijk hun roots en verbondenheid met hun land van herkomst.

MET NIKKI DEKKER, MATHIJS TRATSAERT EN LUCAS HIRSCH VR 17.10 | PERDU, AMSTERDAM

Tijdens Vers van het Mes staan nog niet gedebuteerde Nederlandstalige dichters centraal. Gasten: Nikki Dekker en Mathijs Tratsaert. Lucas Hirsch vertelt over zijn ervaring met Vers van het Mes in 2005 en draagt voor. Met muziek van AppleJacks.

ZA 18.10 | RIJKSMUSEUM, AMSTERDAM

Tijdens de Nacht van de Geschiedenis in het Rijksmuseum lanceert deBuren de nieuwe programmareeks Grote Woorden (20142018). Hoogleraar Geert Buelens (Europa Europa!) spreekt met Christopher Clark (Slaapwandelaars) en Stefan Hertmans (Oorlog en terpentijn) en presenteert een programma met minicolleges over de Eerste Wereldoorlog, poëzievoordrachten door Maud Vanhauwaert en muziek door de zangers van het Pancras Consort.

DOOR TOM STRUYF

LEZINGEN OP ZONDAG: FRITS LUGT - DE KUNSTGESCHIEDENIS DIENEN

Ger Luijten, de directeur van een van ‘s werelds belangrijkste tekeningencollecties, geeft een lezing over Frits Lugt en zijn immense collectie in de Fondation Custodia in Parijs. Er zijn nog enkele kaartjes beschikbaar.


Wetenschapsfilosoof en hoogleraar Mieke Boon (Universiteit Twente) houdt in Het zoekend hert een beschouwing bij de expo Tekenen in de storm. Daarna begeleidt ze een bezoek aan het beeldenpark, waar ze filosofisch reflecteert over het kunstzinnige kijken.

VERHALEN BIJ HET STERVEN MET MARC COSYNS, MAARTEN INGHELS EN ESTER NAOMI PERQUIN DO 30.10 | DEBUREN, BRUSSEL

We zijn als de dood voor de dood. Verhalen voor het sterven gaan van Marc Cosyns (arts en deskundige stervensbegeleiding) bundelt 50 verhalen over omgaan met de dood. Met teksten van o.a. Nic Balthazar, Jean Paul Van Bendegem, Diane Broeckhoven, Pascale Platel, Annelies Verbeke, Joke Van Leeuwen, Paul Verhaeghe... Maarten Inghels en Ester Naomi Perquin komen vertellen over De eenzame uitvaart en dragen voor.

COOK&LOOK: JOHANNES VAN DAM PRESENTATIE VAN ‘HET KROKETTENBOEK’, DOCUMENTAIRE & LUNCH (BROODJES GARNAALKROKET) VR 31.10 | DEBUREN, BRUSSEL

Vorig jaar overleed de Nederlandse culinair journalist Johannes van Dam. Zopas verscheen postuum het boek over één van zijn grootste genoegens: de kroket. Tijdens een lunchprogramma met broodjes garnaalkroket gaan Dirk Bosmans en culinair journalist Nick Trachet in gesprek over Johannes van Dam, de kroket en Het Krokettenboek. Als toetje serveren we u een fragment uit de documentaire De Keuken van Johannes en dragen we voor uit zijn restaurantrecensies.

DE GROOTE OORLOG IN ONS HOOFD #8 | MATTHIJS DE RIDDER

TIME TO TALK: EUROPE AND THE CRISIS IN UKRAINE

VENEZUELA VANDAAG

IM: JEROEN KRABBÉ

DOOR MAARTEN WESTRA HOEKZEMA

PRESENTATIE FILMPROJECT EN GESPREK

WELKOM OP JE EIGEN BEGRAFENIS!

VERLOREN POST IN PERDU

DO 16.10 > VR 17.10 | CC BERCHEM, BERCHEM

VAN GEZWOREN PACIFIST TOT ONWILLIGE NIHILIST

KIEV OF MOSKOU: WAAR STAAT EUROPA?



VR 31.10 | PERDU, AMSTERDAM



De cyclus De Groote Oorlog in ons hoofd bestaat uit filosofische lezingen over de impact van de Eerste Wereldoorlog op het denken van de westerse enkeling. Matthijs de Ridder schetst een overzicht van de ideologische en filosofische worsteling in het artistieke denken tijdens en na de Eerste Wereldoorlog.

Naar aanleiding van de crisis in Oekraïne stellen we de vraag: verdient de EU nog vertrouwen als bewaker van de vrede op ons continent? Kan Europa zich in dit conflict nog langer een halfslachtige houding permitteren? Hierover debatteert een eminent panel bestaande uit Michael Emerson (Centre for European Policy Studies), Andriy Boytsun (UA) en Sergii Leshchenko (onderzoeksjournalist Ukrainska Pravda en kandidaat bij de komende parlementsverkiezingen). Moderator: Chris Burns (Euronews, Friends of Europe). In het Engels.

In januari trokken Marianne Cap en Saar Fivez naar Venezuela voor een sociaal-artistiek theaterproject. Aanhoudende protesten verplichtten hen ertoe een bocht te maken richting film. Een gesprek met Orlando Verde (Belgisch-Venezolaanse blogger) en Sasha Ojeda Mendoza (Nederlands-Venezolaanse politicologe) over de huidige politieke en economische situatie. Met enkele beelden van het filmproject in avant-première!

Wie droomt er niet van om op zijn eigen begrafenis aanwezig te zijn? We zetten het in scène. Gastvrouw Anna Luyten vraagt aan acteur, regisseur en kunstschilder Jeroen Krabbé hoe hij na zijn dood herdacht wil worden. Wat betekenen leven en werk voor hem? Voorafgaand aan het gesprek wordt het IM uitgesproken door Ko van Geemert, dichter, publicist, schrijver en sinds vijftig jaar zwager van Jeroen Krabbé.

Onder gastredacteurschap van Ester Naomi Perquin stelde DW B een nummer samen met kort proza over verloren post om de verdwenen brieven en pakketten terug te claimen via de verbeelding. Naar aanleiding daarvan presenteren we twee avonden naar de formule van Bernhard Christiansens Vorlesebühne, vrijdag in Perdu en zaterdag in de Houtzaagmolen. Met: Patrick Bassant, Willem Bongers-Dek, Bernhard Christiansen, Jaap Faber, Maaike Haneveld, Ester Naomi Perquin, Jonathan Robijn en muziek van improvisatieduo Heug (Jan Schellink en Danibal).

Binnen het project Grensverkeer ondersteunen we jonge podiumkunstenaars die met één been in Nederland en met één been in Vlaanderen staan, samen met de Brakke Grond, d e t h e a t e r m a k e r en Workspacebrussels. Maarten Westra Hoekzema speelt Drieluik van een twijfelaar in Berchem, Genk, Turnhout, Maastricht.

24

Dit was 2014

Dit was 2014

25

R A D I O

deBuren


IN THE DARK | ONE MISSISSIPPI, TWO MISSISSIPPI (ANTWERPEN)

RADIO DEBUREN | AFLEVERING 4: HEEFT BELGIË ONTWIKKELINGSHULP NODIG?

LUISTERAVOND OVER ‘TIJD’

MA 03.11

ZA 01.11 | CAFÉ KIEBOOMS, ANTWERPEN

Na succesvolle edities in Amsterdam en Leuven cureert Katharina Smets (Klara, VPRO, Radio 1) In The Dark in Antwerpen, rond het thema ‘tijd’. Luisterverhalen over wachten, dagdromen, ontsnappen aan de tijd, over een seconde die eeuwen lijkt te duren en over hopen dat dit moment voor altijd blijft bestaan. Auteur Saskia de Coster en Inne Eysermans (Amatorski) brengen Eenentwintig, een live luisterverhaal over tijd.

VERLOREN POST IN DE HOUTZAAGMOLEN SPECIALE EDITIE RONDOM VERLOREN POST MET SCHRIJVERS EN IMPROVISATIEMUZIEK

MicroStart is een organisatie die kleine leningen geeft aan mensen die vaak niet bij de bank terechtkunnen – starters, mensen met een interimcontract, nieuwkomers.Maar kan ondernemen ook iets doen aan armoede? Een gesprek met de manager van MicroStart Antwerpen, over ontwikkelingshulp bij ons én in Afrika.

WAUMANS EN VICTORIA’S GROOT INTERNATIONAAL LITERAIR VARIÉTÉ SPEKTAKEL - EDITIE PAUL VAN OSTAIJEN

GRIJZE CELLEN INNOVEERT IN HASSELT!

NAAR AANLEIDING VAN MIAVOYE

WO 12.11 | UHASSELT, HASSELT

DI 04.11 | DE BRAKKE GROND, AMSTERDAM

Waumans & Victoria presenteren een snelle, geestige, interessante, gevarieerde literaire show voor een breed publiek. Deze editie staat in het teken van Paul van Ostaijen, vanwege de bijzondere publicatie Miavoye van Koen Peeters, Pascal Verbeken, Peter HolvoetHanssen en Koen Broucke. Met: Spinvis, Ilja Leonard Pfeiffer, Matthijs de Ridder en veel muziek door Milena Haverkamp.

IS PATENTERING EEN VLOEK OF EEN ZEGEN VOOR INNOVATIE?

Staat het traditioneel gesloten bedrijfsleven wel open voor open innovatie? Is patentering de enige manier om je idee of product te beschermen? Hoe voorkom je dat octrooien de productontwikkeling belemmeren, worden gebruikt als machtsmiddel of worden misbruikt om de prijzen van producten hoog te houden? Lezingen van Wim Vanhaverbeke (UHasselt) en Ellen Moors (Universiteit Utrecht), gevolgd door een gesprek onder leiding van wetenschapsjournalist Jan Van Pelt.

DE GROOTE OORLOG IN ONS HOOFD #9 | STEFAN HERTMANS

EUROPESE LITERATUURPRIJS 2014

OORLOG VERSUS PARADIJS: KUNST ALS ZELFREALISATIE NA 1918

WO 19.11 | PASSA PORTA, BRUSSEL


Op 18 november krijgen dertien winnaars uit evenveel Europese landen de European Union Prize for Literature 2014 uitgereikt tijdens een besloten officiële bijeenkomst. Voor het eerst organiseert EUNIC dit jaar een publiek programma rond de winnaars. De laureaten uit Nederland (Marente de Moor), Turkije (Birgül Oğuz), Bulgarije (Milen Ruskov) en Tsjechië (Jan Němec) lezen voor en worden geïnterviewd door Peter Vermeersch (KU Leuven). Meertalige avond, gesprek in het Engels.

Na de Eerste Wereldoorlog is het geloof in de negentiende-eeuwse humanistische idealen zoek. Het besef dat de verhoopte paradijselijke staat onmogelijk is precies door de hang ernaar, heeft grote gevolgen voor de kijk op de existentiële verworteling van de mens. Schrijver Stefan Hertmans analyseert dit duistere levensgevoel in de werken van Erich Maria Remarque, Martin Heidegger en Rainer Maria Rilke.

EEN PUBLIEK PROGRAMMA ROND DE WINNAARS

HET VRIJHANDELSVERDRAG EU-VS: VLOEK OF ZEGEN?

KENNIS IS MACHT 2

THE VOTE AGAINST THE EU: POPULISM OR PROTEST?

STANDPUNT | FONS LEROY OVER ARBEID

EEN TÊTE-À-TÊTE MET EEN EXPERT

DEBAT IN ONZE REEKS ‘IT’S THE ECONOMY, STUPID!’

DO 06.11 | MONTY, ANTWERPEN

DEBAT IN HET KADER VAN THE BATTLE OF IDEAS 2014


LEZINGEN- EN VERTONINGENREEKS ROND KUNST EN DIVERSITEIT

Fons Leroy (topman VDAB) komt zijn standpunt delen over arbeid anno 2014. Hoe gaan we om met arbeid, nu we met zijn allen meer en langer zullen werken? Adelt arbeid of is het eerder een must dan een lust? Hoe doorbreken we het negatief stigma dat aan werken kleeft? Daarna gaat hij in gesprek met Karl van den Broeck (Apache.be).


ZA 01.11 | HOUTZAAGMOLEN DE STER, UTRECHT


Onder gastredacteurschap van Ester Naomi Perquin stelde DW B een nummer samen met kort proza over verloren post om de verdwenen brieven en pakketten terug te claimen via de verbeelding. Naar aanleiding daarvan presenteren we twee avonden naar de formule van Bernhard Christiansens Vorlesebühne, vrijdag in Perdu en zaterdag in de Houtzaagmolen.

De EU en de VS onderhandelen sinds 2013 over het vrijhandelsverdrag TTIP. Het verdrag is controversieel: voorstanders verwachten groei en banen, tegenstanders het einde van Europese soevereiniteit, oneerlijke concurrentie en verslechtering van het milieu. Debat met Europarlementariër Marietje Schaake (D66, woordvoerder TTIP ALDE-fractie en voorstander TTIP) en politicoloog Ferdi de Ville (UGent, Poliargus, fel criticus van het akkoord). Moderator: Piet Depuydt (De Tijd).

60 topspecialisten en ervaringsdeskundigen met parate kennis van zaken uit de wetenschappen, politiek, economie, kunsten, sport... verzamelen in Monty. Ze vormen een gigantisch levend kennisreservoir. U kunt in gesprek met hen gaan aan tafeltjes voor twee. Rondom praten andere mensen met andere specialisten. U praat en luistert, vraagt honderduit, gaat in gesprek. Over alles wat u wilde weten. Uit eerste hand en unplugged.


Debat met Kathleen van Brempt (sp.a, Europarlementariër), Koen de Voegt (covoorzitter Pirate Parties International), Merijn Oudenampsen (politicoloog, publicist), Bruno Waterfield (correspondent Daily Telegraph) en Peter Whittle (UKIP, New Culture Forum). In Brussel wordt vaak gezegd dat er iets gedaan moet worden aan het democratisch tekort van Europa. Maar als democratie leidt tot een stem tégen de EU klaagt de pro-Europese elite over de gevaren van het populisme. Zijn ‘populistische’ eurosceptische partijen een gevaar voor de Europese democratie of is hun overwinning juist een teken dat die democratie goed werkt? Moderator: Claire Fox (Institute of Ideas)

IS WERKEN LAST OF LUST?

THE ETHNOGRAPHIC TURN (REVISITED): URSULA BIEMANN

Ursula Biemann is kunstenares, auteur en video-essayist. In haar werk verkent ze afgelegen gebieden in transformatie. In Sahara Chronicle volgt ze migrerende mensengemeenschappen in de Sahara en praat ze met een voormalige Touareg-rebellenleider die migratieroutes “runt”. In het visueel essay Deep Weather toont ze de effecten van de opwarming van de aarde op verschillende plekken in de wereld. Na presentatie van een selectie uit haar werk wordt tijd gemaakt voor een discussie met het publiek. In het Engels.

R A D I O

deBuren


I DIED IN HELL - (THEY CALLED IT PASSCHENDAELE)

LA LINEA

GROOT OEFENDICTEE DER NEDERLANDSE TAAL

DOOR MICHAEL BIJNENS

EMILIE GORDENKER, DIRECTEUR MAURITSHUIS

EEN MEERTALIGE EN MULTIMEDIALE EVOCATIE VAN WOI

DO 06.11 | C-MINE, GENK

DO 13.11 | KU LEUVEN (CAMPUS BRUSSEL), BRUSSEL

ZO 02.11 | INSTITUUT VOOR TROPISCHE GENEESKUNDE, ANTWERPEN

DI 04.11 | UNIVERSITY COLLEGE LONDON (THE BLOOMSBURY THEATRE)

Na een verbouwing van twee jaar opende het Mauritshuis Den Haag opnieuw zijn deuren. De wereldberoemde collectie schilderijen, waaronder het Meisje met de parel van Vermeer, is weer te zien. Het vernieuwde pand is verdubbeld in oppervlakte maar aan de uitstraling en de unieke huiselijke sfeer is niks veranderd. In haar lezing legt museumdirecteur Emilie Gordenker uit waarom zij zo’n 25 procent meer bezoekers verwacht.

In 1914 marcheerde de bloem der Europese naties euforisch de oorlog in die niemand en iedereen had gewild. In de modder van de loopgraven kwamen de ontnuchtering en de wanhoop snel. Toen de rook optrok, begon men aan de bouw van kerkhoven, monumenten en herinneringen. I died in hell roept WOI op aan de hand van literaire fragmenten in het Engels, Duits, Frans, Italiaans, Russisch, Turks en Nederlands.

Maak kennis met een aanstormend Belgisch talent, jong en onverschrokken! Michael Bijnens reisde maandenlang door een deel van Mexico waar drugskartels met elkaar in oorlog zijn. Hij trok zich terug in een hotelkamer in El Paso om er een tekst te schrijven over een reeks moorden in een gekkenhuis. Twee acteurs bloeden en zweten dit ogenschijnlijk detectiveverhaal uit. De voorstelling La Linea is tot eind december 2014 te zien op verschillende locaties in Vlaanderen en Nederland.

LEZINGEN OP ZONDAG: JE VINDT HET ORIGINEEL IN HET MAURITSHUIS

26

Dit was 2014

Dit jaar organiseert deBuren samen met KU Leuven en Odisee voor de eerste keer een Groot Oefendictee. Het Oefendictee is geschreven door Dirk Bosmans, winnaar van Het Groot Dictee van 2013. Maud Vanhauwaert, winnaar van Het Groot Dictee 2013 in de categorie prominenten, presenteert het Oefendictee.

RADIO DEBUREN | AFLEVERING 5: BRUG REPAREERT KAPOTTE WIJK

DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG THE ART OF BECOMING

DI 18.11

MET EEN NAWOORD DOOR CATHERINE VUYLSTEKE

De Luchtsingel in de grauwe Rotterdamse stationswijk is meer dan alleen een brug. Ze is een rustpunt in de stad, een ontmoetingsplaats en een gemeenschapsproject, deels gefinancierd met crowdfunding. De brug zorgt ook voor nieuw leven in deze vroeger zo dode wijk. Tijdens een wandeling over de brug vertelt Elma Van Boxel, de helft van het ontwerpersduo ZUS, over verliefde koppeltjes, de creatieve driften van vandalen en de schoonheid van lelijke gebouwen.


The Art of Becoming is een poëtische documentaire over drie minderjarige jongens die hopen op een betere toekomst in Europa. De Afghaanse Fattah droomt van een leven in Italië. Saleh uit Syrië leeft al drie jaar zonder familie in België en smacht naar zijn ouders. Mamadou uit Guinee probeert zijn opleiding af te maken terwijl uitzetting dreigt. Regisseur Catherine Vuylsteke vertelt na de vertoning hoe het nu met de drie hoofdpersonages gaat.

Dit was 2014

27

R A D I O

deBuren


ODE AAN DE BRIEF. MET SIMON GARFIELD, SHAUN USHER EN TOMMY WIERINGA

FONKELENDE FILOSOFIE UIT NEDERLAND

COOK&LOOK: LIEFDE GAAT DOOR DE MAAG

MET PAUL FRISSEN EN ANDREAS KINNEGING

LITERAIRE LUNCH: GEPOSTE GESCHIEDENIS VAN ALBERT EINSTEIN TOT ZELDA FITZGERALD


DOCUMENTAIRE & LUNCH (PASTA VONGOLE EN APPELTAART)


Het gaat goed met de filosofie in het Nederlandse taalgebied. Hoewel academici onder druk gezet worden om Engelstalige tijdschriftartikelen te publiceren, schrijven de filosofen nog altijd sterke Nederlandstalige boeken. Samen met de VUB (De Debatten) organiseren we een avond waarop Paul Frissen en Andreas Kinneging met elkaar in gesprek gaan over hun recentste publicaties, onder leiding van Anna Luyten. Inleiding door Paul De Hert (VUB).

Schrijft u nog weleens een echte brief? Zijn er nog politici, schrijvers of kunstenaars die zich anders met elkaar verstaan dan via e-mail, telefoon en social media? Nadert het eeuwenoude fenomeen van ‘the art of letter writing’ zijn eindfase? De auteurs Shaun Usher (Brieven van belang) en Simon Garfield (Ode aan de brief ) komen naar Brussel om de verschijning van hun geweldige brievenboeken luister bij te zetten en hulde te brengen aan ‘de brief ’. Met voordrachten van Tommy Wieringa. In het Engels en Nederlands.


In de serie Liefde gaat door de maag laat documentairemaker Heddy Honigmann uiteenlopende mensen voor de camera een gerecht bereiden dat onlosmakelijk verbonden is met herinneringen aan een dierbaar persoon. Wij serveren Droomrecepten en Vingerafdrukken in het deeg. Nick Trachet spreekt een column uit en wij zorgen voor de lunch.

PROZA VOOR PETER PAUL RUBENS (NL)

HET BALANSEER FLIKT ‘T ‘M WEER!

MET ANNEMARIE ESTOR, PETER HOLVOET-HANSSEN EN PJEROO ROOBJEE

EEN SPRANKELENDE WOORDSYMFONIE

ZEEDIJK 10: MAURICE CRUL OVER SUPERDIVERSITEIT



ZA 22.11 | PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN, BRUSSEL

RADIO DEBUREN | AFLEVERING 6: MINDFULNESS OP HET WERK

KORTE GOLF II | RACE VOOR MOOIE RADIO

HEIRBAUT & VOS: DIT WAS EUROPA IN 2014!

ZO 07.12 | DE BRAKKE GROND, AMSTERDAM

HUMORISTISCH JAAROVERZICHT VAN TWEE GELEGENHEIDSCABARETIERS

De spannendste geluiden komen uit de Brakke Grond tijdens Korte Golf, een luisterevenement met een Vlaams-Nederlandse wedstrijd voor de mooiste radiodocumentaire van drie minuten. Tijdens deze feestelijke luistermiddag gepresenteerd door Pieter van der Wielen (VPRO) krijgen we de tien beste hoorspelen te horen en zal de keuze van de jury bekend worden gemaakt. Het publiek stemt mee voor de publieksprijs.


PRIMATOLOOG FRANS DE WAAL IN BRUSSEL

MO*LEZING: HET BEGIN VAN DE GESCHIEDENIS

MET JOHAN DE TAVERNIER, KRISTIEN HEMMERECHTS, TOBIAS LEENAERT EN FRANK VAN MASSENHOVE

DI 09.12 | DE ROMA, BORGERHOUT

UITREIKING VAN DE PRIJS VOOR DE JONGE KUNSTKRITIEK 2014

DO 04.12 | ODISEE (CAMPUS BRUSSEL), BRUSSEL

Sociaal gedrag blijkt bij dieren net zo belangrijk om te overleven als ‘het recht van de sterkste’. Frans de Waal, één van de bekendste primatologen ter wereld, gidst ons door de nieuwste inzichten op het gebied van psychologie, neurowetenschappen en gedragsbiologie.

Signaleert Thomas Piketty het begin van een nieuwe sociale strijd? Is de snelle groei in Azië het begin van een nieuwe wereldorde? Hertekenen de kalifaatstrijders in het Midden-Oosten de kaart van de islamitische wereld? Is de nieuwe Brusselaar drietalig, zonder Nederlands of Frans te spreken? Misschien staan we wel op het punt waarop een (nieuwe) geschiedenis kan beginnen. !!! WIN !!! deBuren mag vijf duotickets weggeven.

01.12

Vroeger hadden we het over het weer, nu hebben we het over onze overvolle agenda. Mindfulnessexpert Björn Prins van Itam wil daar iets aan doen. Hij vertelt over de trainingen die hij geeft in grote bedrijven, het effect van een rustige baas en de grenzen van dit nieuwe wondermiddel.

Uitgeverij het balanseer, de grootste kleine uitgever van ons taalgebied, stelt de najaarsaanbieding voor. Op het programma: Arjen Mulder over het werk van Dick Raaijmakers, dichters Kila & Babsie, Els Moors en F. van Dixhoorn die de nieuwe bundel van Marc Kregting tot leven wekken en Matthijs de Ridder die de ongeëvenaarde Claude Krijgelmans introduceert waarna de éminence grise samen met Ben Zwaal het podium bestijgt.

De voorbije twintig jaar – met als scharnierpunt Zwarte Zondag in 1991 – zijn integratie en migratie steeds veelbesproken issues geweest. Naar aanleiding van het project ‘Aangespoeld en weggewaaid’ nodigen we hoogleraar Maurice Crul (Vrije Universiteit Amsterdam) uit om zijn nieuwe kijk op de multiculturele samenleving toe te lichten.

GRIJZE CELLEN: OVERAL BEESTJES!

TIJDLEZING: JOKE J. HERMSEN

IM: BRIGITTE KAANDORP

PROZA VOOR PETER PAUL RUBENS (FR)

EEN PUBER ACHTER HET IJZEREN GORDIJN

MET BART LAMBRECHT, HERMAN GOOSSENS EN JOP DE VRIEZE


MET EEN GRAFREDE DOOR LEONTINE VAN DEN BOS

MET DAVID BOSC EN LYDIA FLEM


In het boek Stil de tijd. Pleidooi voor een langzame toekomst van Joke J. Hermsen staat de vraag naar tijd centraal. Van wie is de tijd? En hebben we ooit nog de tijd? Deze inspirerende lezing verkent TIJD, het centrale thema van HETSTEEN op verrassende, filosofische wijze en geeft u een stukje tijd terug. Auteur en filosofe Joke J. Hermsen publiceert romans over kunst, literatuur, filosofie en tijd. In september gaf Klara-presentator Bart Stouten zijn TIJDlezing over À la recherche du temps perdu.



ZA 06.12 | PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN, BRUSSEL

Kijk naar Rubens met de blik van een schrijver! Annemarie Estor, Peter Holvoet-Hanssen, Pjeroo Roobjee en andere schrijvers lieten zich inspireren door een schilderij in de Bozartentoonstelling Sensatie en sensualiteit. Rubens en zijn erfenis. Het resultaat staat in de bezoekersgids en is te beluisteren via de audiogids. De auteurs dragen voor en gaan met elkaar in gesprek tijdens een hommage aan de Antwerpse schilder. Moderator: Gudrun De Geyter.

De miljoenen bacteriën die wij met ons meedragen beïnvloeden allerlei processen in ons lichaam. Sommige maken ons ziek, andere maken ons beter. Met lezingen van Bart Lambrecht (VIB, UGent, Francquiprijs 2014) en Herman Goossens (UAntwerpen), gevolgd door een gesprek o.l.v. wetenschapsjournalist Jop de Vrieze (Allemaal Beestjes).

28

Dit was 2014

Wie droomt er niet van om op zijn eigen begrafenis aanwezig te zijn? Met een heuse laudatio, een In Memoriam? We zetten het in scène. Gastvrouw Anna Luyten vraagt tijdens een intiem doch publiek gesprek aan cabaretière Brigitte Kaandorp hoe zij na haar dood herdacht wil worden. Ze heeft naar eigen zeggen ‘een heel zwaar leven’. Leontine van den Bos, hoofdredacteur van Margriet, spreekt de grafrede uit.

Kijk naar Rubens met de blik van een schrijver! David Bosc en Lydia Flem en andere schrijvers lieten zich inspireren door een schilderij in de Bozartentoonstelling Sensatie en sensualiteit. Rubens en zijn erfenis. Het resultaat is te lezen in de bezoekersgids en te beluisteren via de audiogids. De auteurs dragen voor en gaan met elkaar in gesprek tijdens een hommage aan de Antwerpse schilder. In het Frans.

In 1956 wordt Maarten Thijs als westers correspondent in Oost-Berlijn gestationeerd voor een communistische krant. Zijn vrouw en twaalfjarige dochter Dolores gaan mee. Zij worden geconfronteerd met de onbekende wereld van een communistisch land ten tijde van de Koude Oorlog. In Retour Berlin Ostbahnhof vertelt Dolores Thijs voor het eerst haar verhaal. Geert van Istendael praat met haar over haar boek en haar ervaringen. We luisteren naar communistische strijdliederen door Ernst Busch.

Het is inmiddels een traditie: het humoristisch Europees jaaroverzicht door VRTEuropaverslaggever Rob Heirbaut en politicoloog Hendrik Vos. Voor de tweede keer doen de bevriende gelegenheidscabaretiers tijdens hun Vlaamse tournee ook deBuren aan. Het grote en het kleine nieuws, tragiek en drama, hilariteit en gegniffel, alles tezamen in één jaaroverzicht. Heirbaut & Vos kijken ook vooruit en wagen zich aan een toekomstvoorspelling voor 2015.

DO 11.12 | STEDELIJK MUSEUM, AMSTERDAM

Tijdens de feestelijke prijsuitreiking op donderdag 11 december in het Stedelijk Museum Amsterdam worden de winnaars van de Prijs Jonge Kunstkritiek bekendgemaakt. De jury nomineerde in totaal 6 auteurs: Laure van den Hout, Sarah Késenne en Fabiënne Rachmadiëv in de categorie Essay en Laurens Otto, Richtje Reinsma en Sam de Wilde in de categorie Recensie.

JOURNALIST, BEHOED ONS VOOR DE EXPERTOCRATIE! DE BURGER INFORMEREN OVER EEN STEEDS COMPLEXERE WERELD DO 11.12 | ZEBRASTRAAT, GENT

Onderschatten de media met hun almaar kortere, vereenvoudigde verslaggeving het intellect van de burger? Heeft de journalistiek zich voldoende aangepast aan een meer complexe maatschappij? Hoe kan de journalist zijn rol daarin blijven spelen? Met Maxie Eckert (De Standaard), Dirk Draulans (bioloog, Knack-journalist, schrijver) en Tamar de Waal (UvA, freelance journalist). Trui De Maré (VRT) modereert.

Dit was 2014

29

KINDERARMOEDE IN BELGIË: GAËLLE BUYSSCHAERT

REGISTER- EN ADMINISTRATIEVE DATA ALS BRON VOOR CULTUURONDERZOEK

DO 11.12 | HETPALEIS, ANTWERPEN

NAJAARSBIJEENKOMST ONDERZOEKSPLATFORM CULTUUR

Het armoedecijfer onder kinderen in België is alarmerend. Politiek verantwoordelijken besteden te weinig aandacht aan kinderen. Gaëlle Buysschaert, kinderrechtenadviseur van Unicef België, schetst in deze lezing situaties van kinderen in armoede en geeft hefbomen mee om de problemen aan te pakken.


PRESENTATIE GIERIK & NVT ‘BRUSSEL BAZAAR’

NIEUWE MAATJES: JOKE VAN LEEUWEN EN NAIMA ALBDIOUNI EN JONGE KUNSTENAARS



Het thema van het winternummer van literair tijdschrift Gierik & NVT is Brussel, een nummer met de vinger aan de pols van een grootstad: wat er krioelt, hoe het danst, waar haar chagrijn vandaan komt, waarom de dingen zijn zoals ze zijn. Tim Wouters leidt de presentatie bij deBuren met optredens van sprankelende poëtische (en andere) vuurwerkmakers: Steven Graauwmans, Philippe Cailliau, Jan Vander Laenen, Astrid Haerens en Soft Revolution.

Hoofdgast in deze aflevering van Nieuwe maatjes is dichter, romanschrijver en de ongekroonde koningin van het Nederlandstalige kinderboek: Joke van Leeuwen. Zij nodigde de Vlaamse schrijfster Naima Albdiouni uit om met haar in gesprek te gaan. Betty Mellaerts modereert, er is muziek van Bart Voet & Esmée Bos en we beleven een nieuwe editie van het artistieke blinddateprogramma BCC!

Het Onderzoeksplatform Cultuur is een open netwerk van Vlaamse cultuuronderzoekers die de praktijk van het empirisch cultuuronderzoek in Vlaanderen willen stimuleren en aanscherpen. Tijdens de najaarsbijeenkomst gaan we na in welke mate register- en administratieve data een waardevolle databron kunnen zijn voor het onderzoek naar cultuuraanbod en -gebruik in Vlaanderen. Deze gratis bijeenkomst staat open voor alle geïnteresseerden.

R A D I O

deBuren


DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG POULE DES DOODS

RADIO DEBUREN | AFLEVERING 7: MIGRATIE IS MOOI

MET EEN INTRODUCTIE DOOR F. STARIK

22.12


In Amsterdam vinden jaarlijks zo’n vijftien uitvaartdiensten plaats waarbij niemand aanwezig is. Dit motiveerde dichter F. Starik tot de oprichting van De Eenzame Uitvaart (voorheen de Poule des Doods). Beurtelings met andere dichters begeleidt hij eenzaam overledenen naar het graf met een op maat geschreven gedicht. Regisseur Astrid Bussink maakte er een documentaire over. F. Starik geeft een introductie bij de vertoning.

30

Dit was 2014

Vandaag is tango de trots van Argentinië, maar oorspronkelijk moesten Argentijnen er niets van weten. Het was een bastaardvorm, ontwikkeld door arme migranten die de job van gewone Argentijnen kwamen afpakken. Gerardo Salinas begrijpt dat migratie een traumatische ervaring is, maar hij vindt het ook spannend en veelbelovend. Met zijn Mestizo Arts Festival probeert hij die belofte te vangen, en wie weet ontdekt hij wel de Belgische tango van de toekomst...

VAN GOEDE BUREN NAAR BESTEBUREN DEBUREN VOELEN ZICH WEER HELEMAAL THUIS EN MAKEN ZICH OP VOOR EEN GROOT FEESTJAAR In september 2013 heropenden de ministers Joke Schauvliege en Frans Timmermans de deuren van het gerenoveerde pand van deBuren. Zowel de medewerkers als de gastsprekers, de artiesten en de bezoekers van deBuren voelen zich goed thuis in het gerenoveerde pand. Ongeveer een vierde van de 200 activiteiten in 2014 grepen plaats in eigen huis. Onze opgebouwde samenwerkingsverbanden met onze Goede Buren in Vlaanderen en Nederland werden zeker niet stopgezet. Succesvolle reeksen in Oostende, Gent, Antwerpen liepen door. De Brakke Grond en Perdu in Amsterdam bleven structurele partners in Nederland om samen grensoverschrijdende artistieke projecten op te zetten.

CIJFERMATIG HEEFT DEBUREN DE DOELSTELLINGEN ZOALS GEFORMULEERD IN HET MEERJARENPLAN RUIM GEHAALD 150 activiteiten per jaar (debatten, lezingen, boekpresentaties, tentoonstellingen, bezoeken, podiumkunsten, …) In 2014 presenteerden we 200 activiteiten 12.000 fysieke en 15.000 virtuele bezoekers per jaar In 2014 hadden we 21.328 fysieke bezoekers en 71.285 downloads van de podcasts van de activiteiten 350.000 downloads audioboeken (Radioboeken en citybooks) per jaar In 2014 werden de audioboeken 1.007.454 keer gedownload

Minstens 12 activiteiten per jaar in Nederland In 2014 presenteerden we 32 activiteiten in Nederland

Minstens 2 activiteiten per jaar in een Europees land (buiten Nederland en België), citybooks niet meegerekend In 2014 organiseerden we twee activiteiten buiten de Lage Landen, namelijk in Parijs en Londen.

illustratie en animatie © Tjarko van der Pol/SaltyStock

32

Hoogtepunten

deBuren ging zelfverzekerd en positief het tiende jaar van zijn bestaan in en vierde dagelijks de grenzeloze samenwerking die ontstaat wanneer creatieve geesten en intelligente opiniemakers elkaar ontmoeten. Meer dan ooit is samenwerking de boodschap … en een deel van de oplossing.

Hoogtepunten

33

Minister Bussemaker sprak met deBuren over 2015, het jaar waarin de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking en creativiteit uitgebreid gevierd wordt en dat ‘BesteBuren-jaar’ gedoopt werd. deBuren en DutchCulture kregen van de Vlaamse en de Nederlandse overheid de rol van ceremoniemeester toebedeeld en werden beheerder van 500.000 euro aan projectmiddelen die de Vlaamse en de Nederlandse overheid in een matchingfonds samenbrachten. Er werd een wijze programmaraad samengesteld – de Nederlanders Brigitte Bloksma, Jan Zoet, Mira Kho en de Vlamingen Piet Menu, Werner Trio en Helena de Groot – die samen de criteria bepaalden van BesteBuren-projecten. De centrale begrippen zijn: matching, delen, verbondenheid met de wereld jonge makers, nieuwe netwerken, verre buren zijn ook buren, duurzaamheid, het nieuwe creëren, gemeenschapszin

De eerste selectieronde leverde 147 aanvragen op. Daarvan ontvangen 50 inspirerende projecten gezamenlijk 270.000 euro uit het matchingfonds; de tweede selectieronde loopt momenteel nog en ziet er veelbelovend uit.

PROJECTOPROEP

Tijdens haar werkbezoek in oktober 2014 namen minister van Cultuur Jet Bussemaker en deBuren-directeur Dorian van der Brempt de werking en de doelstellingen van deBuren voor de komende jaren door.

Iedereen kan deelnemen aan BesteBuren, dus sowieso worden de projecten die wegens de criteria van de programmaraad niet gehonoreerd zijn van harte uitgenodigd om mee te doen aan het feestjaar en krijgen ze een plek op de website.

De evidente culturele samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen blijven stimuleren en optimaliseren. ‘We nodigen iedereen uit om tussen februari 2015 en februari 2016 de oefening te maken die wij dagelijks maken door Vlaanderen en Nederland op een zinvolle manier (opnieuw) aan elkaar voor te stellen. De ontmoeting is daarbij het vanzelfsprekende uitgangspunt, duurzaamheid is een voorwaarde en het bereiken van nieuwe publieken de grootste uitdaging en het interessantste doel.’ Dorian van der Brempt

34

Hoogtepunten

In Brussel een open debatforum zijn met als belangrijkste thema’s Europa, de stad en stedelijkheid, cultuur en cultuurpolitiek, media en mediapolitiek. Een actieve rol spelen in de culturele diplomatie en de culturele aanwezigheid van Nederland en Vlaanderen in derde landen. De creatieve industrie een kritisch forum geven in Vlaanderen en Nederland. Het stimuleren van jonge denkers, doeners en makers. Samen met de beste partners, schoonheid en wijsheid uit de Lage Landen een juiste en verdiende plaats geven.

Onder het motto Iedereen kan deelnemen aan het BesteBurenjaar organiseerden we in juni twee grote infosessies voor de brede culturele sector - een in Brussel bij deBuren en een in Amsterdam in de Brakke Grond - en lanceerden we een projectoproep.

© Tjarko van der Pol / SaltyStock

Volgend jaar zetten we een groot feestjaar van de Lage Landen op, getiteld BesteBuren. Via kleine en grote activiteiten vieren we 20 jaar culturele samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland en tekenen we duurzame toekomstplannen uit. Iedereen kan projectvoorstellen indienen voor culturele initiatieven! EERSTE DEADLINE: 1 OKTOBER 2014

TWEEDE DEADLINE: 1 FEBRUARI 2015

ALLE INFO & VOORWAAREN: WWW.DEBUREN.EU

BesteBuren-jaar in goede banen leiden De illustraties die de campagne van het BesteBuren-jaar ondersteunen zijn van de Nederlander Tjarko van der Pol

Communicatiebureau Zinnebeeld uit Rotterdam ontwikkelde de huisstijl, een beelden quizcampagne en de website. Voor de agendamodule zorgde CultuurNet Vlaanderen. Zij boden gratis hun diensten aan voor de ontwikkeling van de digitale agenda binnen de site en de ontsluiting van de projecten via alle kanalen van de Cultuurdatabank UIT in Vlaanderen. Voor de projecten in Nederland creëerden ze een aangepast module. De website www.besteburen.eu ging in december 2014 online. Hoogtepunten

35

HOOGTEPUNTEN Thinking Europe Cultuur: denken en doen Actualiteit en media Wetenschap en filosofie Vertel me een verhaal... citybooks als synthese


STEMMEN VOOR EUROPA THINKING EUROPE

THINKING EUROPE

2004-2014 10 JAAR EUROPEES DEBAT BIJ DEBUREN In 2014 vierde deBuren zijn tienjarig bestaan. Sinds het oprichtingsjaar 2004 is niet alleen Europa zelf, maar ook het debat erover ingrijpend veranderd. In de beginperiode van deBuren was er geen sprake van een publiek debat over Europa. Wat ‘daar in Brussel’ gebeurde leek weinig relevant voor het dagelijks leven. Met zijn Europese debat- en cultuurprogramma wilde deBuren Vlamingen en Nederlanders meer bewust maken van het belang van Europese integratie en de kansen die Europese samenwerking biedt. Onbekend maakt uiteindelijk onbemind, tenslotte. Inmiddels zijn er nog maar weinig Europeanen die denken dat Europa hun leven niet raakt. De crisis heeft het debat over Europa in een stroomversnelling gebracht, al beperkt de discussie zich in Vlaanderen en Nederland in essentie doorgaans tot twee vragen: hoeveel macht mag er naar ‘Brussel’ en hoeveel geld mag de crisis de WestEuropese belastingbetaler kosten? deBuren kiest ervoor te laten zien dat Europese samenwerking meer is dan een simpele rekensom of politieke machtsvraag. Wij gaan op zoek naar verdieping én verbreding van het debat en komen daarom regelmatig met nieuwe stemmen en verrassende invalshoeken. Daarbij verrijken we het debat in Vlaanderen en Nederland door sprekers uit de Noordelijke en Zuidelijke Lage Landen samen op een podium te zetten. Dat doen we zowel in Vlaanderen als in Nederland en in samenwerking met diverse partners om zo een breder publiek te kunnen bereiken.

Als cultuurhuis vinden we het verder uiteraard belangrijk waar mogelijk de culturele dimensie van Europa te benadrukken. Met het project citybooks zorgen we bijvoorbeeld voor een interessante culturele uitwisseling in diverse Europese steden. De stad blijft in het programma van deBuren sowieso een centrale plaats innemen; ook wat Europa betreft. De ‘Verenigde Steden van Europa’ is een idee dat ons bijzonder aanspreekt. De stad is een goede metafoor voor Europa, zeker op het gebied van culturele diversiteit. In steden als Brussel of Rotterdam leven vele tientallen nationaliteiten samen, meertaligheid is een gegeven. In de stad maken cultuurverschillen flexibiliteit, wederzijds begrip en solidariteit noodzakelijk, net als in de Europese context het geval is. De stedelijke omgeving biedt daarom een ideaal aanknopingspunt om actuele Europese thema’s te bespreken.

STEMMEN VOOR EUROPA

DE EUROPESE VERKIEZINGEN 2014

2014 was een Europees Verkiezingsjaar: op 22 mei kon Nederland naar de stembus, op 25 mei was het de beurt aan België. De Europese Parlementsverkiezingen waren voor deBuren een goede kapstok voor programma’s binnen de reeks Thinking Europe. Daarbij zochten we naar verrassende nieuwe formules om het Europese debat over de verkiezingen voor een zo breed mogelijk publiek boeiend te maken.

SPEECHBATTLE: WIE SCHRIJFT DE EERSTE SPEECH VOOR DE OPVOLGER VAN BARROSO? Op 13 maart organiseerde deBuren in en in samenwerking met Beursschouwburg voor het eerst een Speechbattle. De avond was de ontknoping van een wedstrijd waaraan iedereen mee kon doen: zowel mensen met de ambitie speech- of tekstschrijver te worden als professionele speechschrijvers. De opdacht was: schrijf de eerste speech van de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, de opvolger dus van José Manuel Durão Barroso die na de Europese verkiezingen het veld zou gaan ruimen. Bij deBuren ontvingen we een groot aantal inzendingen, waaruit een professionele jury de drie beste

inzendingen koos. Tijdens de avond gingen de leden van de jury - Herman Van Rompuys speechschrijver Luuk van Middelaar en Vincent Stuer, speechschrijver van José Manuel Barroso – onder leiding van Rob Heirbaut (vrt) in gesprek over de do’s en dont’s van het speechschrijven. Vervolgens werden de drie speeches voorgelezen door actrice Caroline Meerschaert, waarna de jury telkens kort reageerde.

In de volgende paragrafen gaan we kort in op de manier waarop onze Europese programmering in 2014 gezicht kreeg.

Do’s en don’ts van het speechschrijven. De uiteindelijke beslissing van de speechbattle kwam democratisch tot stand: het talrijk aanwezige publiek koos voor Anton Maertens. Het was een lastige keuze want alle drie de speeches waren van hoog niveau. De teksten zijn te vinden op de website van deBuren. De speech van Anton Maertens vindt u ook achteraan in dit jaarverslag. 38

Hoogtepunten

Hoogtepunten

39

THINKING EUROPE STEMMEN VOOR EUROPA

EUROPESE VERKIEZINGSAVOND Op de Nederlandse verkiezingsdag, 22 mei, organiseerde deBuren in samenwerking met het Rotterdamse debathuis Arminius een Europese Verkiezingsavond in navolging van een succesvolle Duitse Verkiezingsavond die daar eerder was georganiseerd. We vonden cabaretier en Vrij Nederland-columnist Micha Wertheim bereid de avond te openen met een gesproken column. Na de nodige hilariteit om ‘de Europese bezettingsmacht’ pakte de Gentse hoogleraar politicologie Hendrik Vos uit met een Europese consumententest: successen en mislukkingen van EU-regelgeving. Daarna kruiste Vos onder leiding van Joop-hoofdredacteur Francisco van Jole verbaal de degens met eurokritisch publicist Chris Aalberts, wiens nieuwe essay Kunnen burgers de koers van Europa veranderen?, kort daarvoor was verschenen. Aalberts betoogde dat de Europese technocraten de democratie aan hun laars lappen, een stelling waartegen Hendrik Vos zich verzette door onder meer te wijzen op de sterk toegenomen macht van het Europees Parlement.

STEMMEN VOOR EUROPA THINKING EUROPE

EUROPA IN DE MEDIA Een inmiddels traditionele klacht voorafgaand aan Europese Verkiezingen is dat burgers eigenlijk geen flauw idee hebben waar de verkiezingen over gaan en wat de inzet is. Kandidaat-Europarlementariërs zijn vaak onbekende gezichten en wat hun invloed is in Europa gaat de meeste mensen boven de pet. Is dat de schuld van de media? Het gebrek aan kwaliteitsvolle berichtgeving en achtergrondverhalen over Europa was het onderwerp van de debatavond ‘Europa in de media’, een aflevering van onze langlopende reeks Mediacafés, in samenwerking met het Fonds Pascal Decroos en de Nederlandse Vereniging van Onderzoeksjournalisten VVOJ.

THE VOTE AGAINST THE EU: POPULISM OR PROTEST? Zoals we inmiddels weten was het resultaat van de Europese Verkiezingen van 2014 dat de eurosceptische ‘populistische’ partijen een grote winst behaalden, al gold dat niet voor de partij van Geert Wilders. Met name het Front National en de UKIP wisten hun vertegenwoordiging in het Europese parlement flink te versterken. De reactie van de meeste gevestigde politieke partijen was afwerend: de invloed van de ‘populisten’ op de gang van zaken in Brussel moest zoveel mogelijk beperkt worden. In een hernieuwde samenwerking met het Londense debatfestival The Battle of Ideas organiseerde deBuren een debat in het Engels over de betekenis van de overwinning van de eurosceptische partijen. Is het relevant om de vraag te stellen of het niet eerder ging om een nationaal protest tegen Hollande en Cameron dan om een stem tegen de EU? Als we het democratisch tekort van Europa echt willen bestrijden, is het dan niet hoog tijd dat we ook de stem tegen Europa serieus gaan nemen? Het aanwezige internationale publiek zag hoe deze vragen leidden tot een fel debat over de Europese democratie tussen politici en opiniemakers uit het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Vlaanderen.

Europaverslaggevers Rob Heirbaut (VRT) en Caroline de Gruyter (NRC) probeerden onder leiding van Ton van Lierop (VRT) een antwoord te vinden op de vraag waarom de media moeite hebben met Europa en waarom het als onderwerp minder aanwezig is dan zou moeten.

Het debat werd gefilmd en was via een livestream te volgen op de website van deBuren en Time to Talk, het netwerk van Europese debatcentra waarvan deBuren lid is.

Een Europese Verkiezingsavond in samenwerking met het Rotterdamse debathuis Arminius met een openingsspeech van Micha Wertheim

‘Ik moet u wel waarschuwen: ik heb eigenlijk niet echt een goede mening over Europa. Ik heb wel meningen: ik ben ertegen maar ik ben er ook voor, ik ben voor meer democratie, ik ben voor minder betutteling en ik ben tegen oorlog maar voor vrede. Kortom: allemaal meningen die u zelf ook kunt verzinnen.’

‘Het kost mij nu veel meer tijd en moeite om een solide verhaal in mekaar te zetten dan het me vijftien jaar geleden kostte. In 1999 had Le Monde vijf EU-journalisten, de Financial Times had er zeven of acht, NRC had er drie. Maar toen was er minder Europanieuws en was Europa nog kleiner. Nu is Le Monde terug van vijf naar twee, de Financial Times van acht naar vier en NRC van drie naar één, terwijl Europa veel gecompliceerder én groter is geworden.’

Micha Wertheim

Caroline de Gruyter Zijn ‘populistische’ eurosceptische partijen een gevaar voor de Europese democratie of is hun overwinning juist een teken dat die democratie goed werkt? Debat met Kathleen van Brempt (sp.a, Europarlementariër), Koen de Voegt (co-voorzitter Pirate Parties International), Merijn Oudenampsen (politicoloog, publicist), Bruno Waterfield (correspondent Daily Telegraph) en Peter Whittle (UKIP, New Culture Forum). Moderator: Claire Fox (Institute of Ideas)

40

Hoogtepunten

Hoogtepunten

41

THINKING EUROPE EUROPA: POLITIEK & ECONOMIE

EUROPA: POLITIEK & ECONOMIE

DE STAD & EUROPA

deBuren organiseerde binnen de reeks Thinking Europe ook weer een aantal debatten over actuele economische onderwerpen. Twee goede voorbeelden daarvan zijn het Vrijhandelsakkoord tussen de Verenigde Staten en Europa (TTIP) en de opnieuw opgeleefde discussie over het basisinkomen.

Naast het omvangrijke project citybooks en de schrijfresidentie in Parijs, programmeert deBuren graag debatten en lezingen rondom stad en stedelijkheid. Met een exponentieel groeiende (stedelijke) bevolking is het waarschijnlijk dat de problemen van vandaag op sociaal, economisch en ecologisch gebied alleen maar groter zullen worden als we op de oude voet verder gaan. Wat zijn de kansen en uitdagingen waar we op stedelijk niveau voor staan op het gebied van zaken als diversiteit, leefbaarheid en ecologie? Enkele voorbeelden uit het programma van deBuren.

HET VRIJHANDELSVERDRAG EU-VS: VLOEK OF ZEGEN Binnen de langlopende reeks ‘It’s the economy stupid!’ kwamen de lopende onderhandelingen tussen de EU en de VS over TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership) aan bod. Ferdi De Ville (UGent), Europarlementariër Marietje Schaake en Olivier Joris van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) gingen in discussie over de vraag of het verdrag Europa de door de Europese Commissie voorspelde economische groei zou opleveren en over de vraag of de EU hiervoor een prijs zal moeten betalen in de vorm van achteruitgang van sociale voorzieningen en verslechtering van het milieubeleid. ‘Als handelsonderhandelingen inderdaad gaan over het creëren van een gelijk speelveld, dan moet het niet alleen gaan over deregulering, maar ook - zoals we binnen de Europese markt hebben gedaan - over herregulering: het afspreken van een ondergrens van bijvoorbeeld sociale bescherming en milieubeleid op die nieuwe trans-Atlantische schaal.’ – Ferdi De Ville

Ondanks hun meningsverschillen benadrukten de sprekers dat debat zoals het nu gevoerd wordt te zwart-wit is, iets wat het voor burgers lastig maakt te beoordelen wat het verdrag nu werkelijk zou veranderen.

42

Hoogtepunten

DE STAD & EUROPA THINKING EUROPE

BASISINKOMEN

50 JAAR MIGRATIE: DE DEUGDZAME STAD

De crisis heeft het debat over alternatieve manieren om de economie te organiseren nieuw leven ingeblazen. Een revolutionair idee dat niet nieuw is maar waarvoor in Vlaanderen en Nederland de laatste tijd weer veel aandacht bestaat is het basisinkomen. In Nederland trok Rutger Bregman, medewerker van De Correspondent, de aandacht met het boek Gratis geld voor iedereen, waarin hij onder meer een pleidooi houdt voor het basisinkomen. De man die wereldwijd geldt als de grootste wetenschappelijke autoriteit achter dit idee, de Brusselse hoogleraar Philippe van Parijs, ging bij deBuren in debat met een overtuigde tegenstander, Francine Mestrum, coördinator van het mondiale netwerk Global Social Justice. ‘Een basisinkomen is een sokkel waarop men kan staan, een leven bouwen, geen net waarin men gevangen blijft. Wanneer men er een beetje over nadenkt blijkt het iets te zijn dat niet alleen rechtvaardig is, maar ook beter voor onze economie.’ – Philippe van Parijs

‘De stad is de kleinste samenleving die volmaakt of deugdzaam kan zijn en tot geluk kan leiden voor haar bewoners.’ Met dit citaat van de islamitische denker Al Farabi als inzet startte deBuren in samenwerking met Nomadisch kunstencentrum Moussem in 2013 een vijfdelige reeks gespreksavonden over het samenleven in de stad met haar verschillende gemeenschappen en overtuigingen. De reeks liep door in 2014, om te beginnen op 22 februari met een lezing van Meryem Kanmaz naar aanleiding van de vijftigjarige aanwezigheid van migranten uit islamitische landen zoals Marokko en Turkije in België. Kanmaz besprak de evolutie van de manier waarop islamitische migranten in België benaderd worden: ‘In de jaren zestig hadden we het gewoon over gastarbeiders, dan spraken we op basis van hun etniciteit van Turken en Marokkanen, daarna werden het allochtonen en pas vanaf eind jaren tachtig hebben we het over moslims.’

Fragmenten uit het debat bij deBuren werden door VRT televisie gebruikt voor een uitzending van het actualiteitenprogramma Panorama.

Vervolgens besprak ze de manier waarop verschillende groepen in de stad op een goede manier kunnen samenleven. Volgens Kanmaz kan dat alleen door elkaars culturele identiteiten te respecteren en daarnaast door in plaats van de verschillen te benadrukken op zoek te gaan naar overeenkomsten als basis voor samenwerking. Naar aanleiding van de lezing ging ze vervolgens in debat met Fouad Gandoul (politicoloog en secretaris van Empowering Belgian Muslims), Maryam H’Madoun (Econome, moslima en activiste) en Houssin Ben Hadach (bankbediende en bestuurslid en woordvoerder van de moskee van Berchem). Theatermaker Bart van Nuffelen sloot af met zijn visie op de deugdzame stad – in zijn woorden ‘de nieuwe stad’ – die volgens hem van een probleem in ‘een optie’ is veranderd. ‘Vijf jaar geleden had ik het zelf als problematisch ervaren dat 68% van de kinderen een andere achtergrond heeft. Nu ik dagelijks in de kleuterklas mijn zoon afhaal is het een evidentie geworden. Ik zie meer en meer de mogelijkheden ervan.’ Op 26 april volgde de vierde editie van ‘De deugdzame stad’ over leren in de stad, met o.a. gezinspedagoog Hans Van Crombrugge (HUB) en de Rotterdamse schooldirecteur en bepleiter van de zogenaamde Superschool Erik van ’t Zelfde. In mei sloten we de reeks af met een debat tussen de sociologen Eric Corijn, Nadia Fadil en maatschappijhistoricus Zihni Özdil over de vraag hoe representatief de (stedelijke) democratie in Vlaanderen en Nederland is.

Hoogtepunten

43

THINKING EUROPE DE STAD EN EUROPA

STAD & SUPERDIVERSITEIT In het publieke debat over cultuur en integratie is de term ‘superdiversiteit’ steeds vaker te horen. In het gelijknamige boek geeft de Amsterdamse hoogleraar diversiteit en onderwijs Maurice Crul een nieuwe impuls aan het integratiedebat door de voorwaarden te schetsen van een grootstedelijk toekomstscenario van hoop. Labels als ‘autochtoon’ en ‘allochtoon’ voldoen al lang niet meer om de bevolking van hedendaagse Europese steden te beschrijven, aldus Crul. ‘De vroegere ‘autochtonen’ maken steeds meer een minderheid uit en de ‘allochtoon’ heeft vele gezichten; samen vormen zij de stad van nu.’ – Maurice Crul Op 11 maart 2014 werd het concept superdiversiteit tijdens een avond bij deBuren getoetst aan de meertalige Brusselse situatie: hoe kan meertalige superdiversiteit in één stad samenleven? Hoe kan men in die toestand een sociale cohesie bewerkstelligen? In zijn inleiding probeerde emeritus hoogleraar sociale geografie Eric Corijn alvast duidelijk te maken dat integratie wat hem betreft niet de oplossing is. ‘Wij moeten leren samenleven op basis van verschil, en niet op basis van gemeenschappelijkheid.’ – Eric Corijn.

DE STAD EN EUROPA THINKING EUROPE

HET MENU VAN DE TOEKOMST IN DEN HAAG DE URBANE SMELTKROES IN BRUSSEL DESIGN VAN DE TOEKOMST IN EINDHOVEN STEDELIJK GROEN EN LEEFBAARHEID IN GENT DE COMEBACK VAN DE FIETS IN ROTTERDAM

In Den Haag vond in het najaar van 2013 de aftrap plaats van onze nieuwe reeks De Gedroomde Stad, waarin we aan de hand van verschillende thema’s in steeds een andere Vlaamse of Nederlandse stad in gesprek gaan over de stad van de toekomst. Hoe ziet die eruit? Wat staat er op het menu? Hoe leeft en beweegt men er? In januari kwamen Bert Anciaux (senator sp.a), Vasco Lub (Bureau voor Sociale Argumentatie) en Roeland Termote (NRC) samen bij deBuren om de urbane smeltkroes te bespreken. In mei organiseerden we in het kader van de Design Debates in samenwerking met Design Academy Eindhoven, MU, Onomatopee en Het Nieuwe Instituut ‘Design van de toekomst’ met Koen Verhaert (Verhaert consultancy), Ulf Hackauf (MVRDV) en Marijntje Denters (VPRO). Nathan de Groot modereerde de avond. Nog in mei verzamelde het publiek voor een middag over stedelijk groen en leefbaarheid in Gent.

De Brusselse socioloog Bleri Lleshi wees erop dat het beleid achterloopt op de feitelijke situatie: ‘Meertalige superdiversiteit is gewoon een feit in de straten van Brussel en het beleid moet nog volgen. De institutionele vormgeving van het gewest met twee taalgemeenschappen komen niet meer overeen met de sociologie van de stad.” Daar moet dringend iets aan gebeuren, aldus Lleshi, want “nergens in Europa scoren kinderen met een migrantenachtergrond zo slecht in het onderwijs. Leerlingen verbieden om een andere taal te spreken op school werkt contraproductief.’ Op 30 november was Maurice Crul te gast in Oostende om naar aanleiding van het project ‘Aangespoeld en weggewaaid’ zijn ideeën nog eens toe te lichten voor het publiek van Vrijstaat O. Hij ging in gesprek met criminologe Shaireen Aftab, telg van de eerste generatie migranten van Pakistaanse afkomst in Oostende.

GESCHIEDENIS EN EUROPA

DE GEDROOMDE STAD WELK GEZICHT HEEFT DE STAD VAN DE TOEKOMST?

In 2014 was het 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Ter herdenking werden vanaf dit jaar talloze activiteiten op touw gezet, al is het duidelijk dat dit in het neutrale Nederland veel minder het geval is dan in het destijds zwaar door de Grote Oorlog getroffen België. Alleen al om die reden is het vanzelfsprekend dat ook deBuren in haar programma aandacht besteedde en de komende jaren nog zal besteden aan de Gro(o)te Oorlog van ’14-’18. GROTE WOORDEN In 2014 begon een nieuwe samenwerking met het Nederlands Openluchtmuseum, het Rijksmuseum en het Historisch Nieuwsblad. De eerste twee samenwerkingsverbanden leidden tot vijf concrete activiteiten: het debat ‘De Grote Oorlog waarmee de twintigste eeuw begon’ (i.s.m. Ons Erfdeel) en een partnerschap met de Nacht van de Geschiedenis dat uitmondde in maar liefst vier activiteiten tijdens de Nacht, die op zaterdag 18 oktober plaatsvond. Tweemaal betrokken we het grote auditorium en twee keer presenteerden we een programma in de doorgaans voor activiteiten niet beschikbare bibliotheek. Dit alles in het kader van de multimediale en meerjarige programmareeks Grote Woorden die we hiermee lanceerden. In de reeks Grote Woorden, die nog tot 2018 loopt, geeft hoogleraar Geert Buelens (auteur van Europa Europa!) minicolleges en spreekt met internationaal gerenommeerde gasten. Op de openingseditie in het Rijksmuseum waren dat historicus Christopher Clark en schrijver Stefan Hertmans. Naast lezingen en interviews behelst het programma poëzievoordrachten, film en muziek. In 2015 zetten we genoemde samenwerkingsverbanden door.

DE GROOTE OORLOG IN ONS HOOFD In samenwerking met het Antwerpse filosofiehuis Het Zoekend Hert organiseerde deBuren de reeks De Groote Oorlog in ons hoofd, een tiendelige cyclus over de impact van de Eerste Wereldoorlog op het denken van het westerse individu. Meer daarover in het hoofdstuk filosofie.

Na het debat in CAMPO met Tom Balthazar (Stadsontwikkeling, Wonen en Openbaar Groen, sp.a Gent), Roeland Samson (bio-ingenieurswetenschappen UAntwerpen, Laboratorium voor Milieu- en Stadsecologie), Henk van Eijk (STAD+KAS) en Helena de Groot (Radio 1) vond een ecologische stadswandeling plaats met Erik Grietens als gids (vrijwilliger Gents MilieuFront). De reeks loopt door in 2015, de eerstvolgende bijeenkomst in Rotterdam gaat over de comeback van de fiets.

44

Hoogtepunten

Hoogtepunten

45

THINKING EUROPE EUROPA, TAAL EN CULTUUR

EUROPA, TAAL EN CULTUUR TRANSPOESIE POËZIE IN HET BRUSSELSE OPENBAAR VERVOER deBuren is lid van de Brusselse afdeling van EUNIC, het netwerk van nationale instituten voor cultuur waarbij ook organisaties als The British Council, Alliance Française, Goethe Instituut en Instituto Cervantes zijn aangesloten. In dit verband worden regelmatig evenementen georganiseerd waarin meertaligheid vaak een belangrijk element is. Een goed voorbeeld daarvan is in Brussel het project Transpoesie, waaraan deBuren sinds het begin meedoet. Voor Transpoesie vaardigt elke deelnemende organisatie een dichter af van wie een gedicht in oorspronkelijke versie en in het Frans en Nederlands in het Brusselse openbaar vervoer wordt verspreid via affiches en flyers. Zo komen de Brusselse reizigers op een speelse manier in aanraking met de vele talen die de Europese Unie rijk is, én met literatuur uit heel Europa. Dit jaar selecteerde deBuren de Nederlandse dichter Erik Lindner. Van hem werd een van de tien gedichten die hij schreef als bijdrage aan citybooks Charleroi geselecteerd. Op deze manier creëerden we ook extra aandacht voor dat project in Brussel en bij de andere Europese cultuurhuizen in de stad.

EUROPEAN UNION PRIZE FOR LITERATURE PUBLIC EVENT In 2014 was Nederland een van de dertien Europese lidstaten waar een auteur kans maakte op de European Union Prize for Literature. Tot dit jaar werd er bij de prijsuitreiking alleen een besloten VIP-evenement georganiseerd. Dit jaar namen enkele leden van EUNIC - waaronder deBuren - het initiatief daaraan voor het eerst een publiek evenement te koppelen. Op 19 november, de avond na de officiële uitreiking, organiseerden we een avond in internationaal literatuurhuis Passa Porta waar de Nederlandse winnares Marente de Moor, de Bulgaarse winnaar Milen Ruskov, de Tsjechische laureaat Jan Němec en de Turkse Birgül Oğuz voordroegen in hun eigen taal, terwijl tegelijk de Engelse vertaling geprojecteerd werd, en in gesprek gingen met politicoloog en dichter Peter Vermeersch. Het was een geslaagd experiment en de vertegenwoordigers van de Europese Commissie spraken hun waardering uit voor ons initiatief alsmede het voornemen volgende keer opnieuw aan de publieke presentatie van de winnaars mee te werken.

46

Hoogtepunten

EUROPA: TERUG NAAR DE TOEKOMST KUNSTENAARSGESPREK Op 1 april gingen de kunstenaars Filip Berte en Thomas Bellinck in gesprek over Europa naar aanleiding van hun beider kunstprojecten: House of Eutopia (Berte) en het Huis van de Europese Geschiedenis in Ballingschap (Bellinck). Het was een eerste samenwerking tussen deBuren en het door het Europees Parlement opgerichte Huis van de Europese Geschiedenis, dat eind 2015 opent in Brussel. Met zijn House of Eutopia onderzoekt Filip Berte de sociale, politieke, geografische en historische grenzen van Europa in een huis van vijf kamers. Het is een langlopend project waarbij deBuren al vanaf het begin bij betrokken was. Berte reisde voor deBuren ook naar Tbilisi (Georgië), waar hij werkte aan opnamen in het kader van Eutopia en foto’s en tekeningen maakte als onderdeel van citybooks Tbilisi. Verderop vindt u meer informatie over de tentoonstelling From Georgia with love in Brussel, waar die beelden werden getoond. In zijn reizende tentoonstelling Huis van de Europese Geschiedenis in Ballingschap stuurde Thomas Bellinck de bezoekers op een fictieve tijdreis naar het jaar 2063, vanwaar wordt teruggeblikt op het heden: het begin van het einde van de EU. Onder leiding van hoogleraar Nederlandse Letterkunde Geert Buelens (auteur van Europa, Europa!) gingen de twee kunstenaars in gesprek over de vraag welke rol cultuur en geschiedenis in de Europese eenwording kunnen spelen. Worden we verdeeld of juist samengebracht door het collectieve Europese geheugen? Hoe ga je als kunstenaar om met het Europese thema, iets dat door het publiek toch vaak wordt gezien als een eliteproject of een bureaucratisch gegeven? Het werd een rijke discussie met een actieve rol van het publiek, waarbij ook de rol van het nog te openen Huis van de Europese Geschiedenis aan de orde kwam.

De Europese parlementsverkiezingen & de toekomst van Europa deBuren en Europa In de aanloop naar de Europese parlementsverkiezingen van mei organiseerde deBuren i.s.m. verschillende partners in Vlaanderen en Nederland diverse lezingen, debatten en gesprekken waarin de toekomst van Europa centraal stond. De rol van kunst en cultuur kwam daarbij uiteraard uitgebreid aan bod.

De Europese Karavaan #1 (On)verdraaglijk! Debat over Nederlandse (in)tolerantie 5 januari | 13:30 | Museum Catharijneconvent, Utrecht

Aan de knoppen #1 De netwerksamenleving De impact van technologie op de informatiesamenleving 21 januari | 19:30 | deBuren, Brussel

De Europese Karavaan #2 De inslag van Europa Wat is jouw band met de Europese geschiedenis? 23 januari | 20:00 | Stadsschouwburg, Amsterdam

An Evening of European Jazz: The Low Countries & Music Pitch Met optredens van jazzbands Kapok, Rembrandt Frerichs Trio en De Beren Gieren 24 januari | 17:00 | Flagey | Studio 4, Brussel

Aan de knoppen #2 Click for Change Kunnen sociale media nog een beweging in gang te zetten? 19 februari | 19:30 | deBuren, Brussel

De Europese Karavaan #3 Geloof in Europa Antoine Bodar over Christendom, verwaarloosde wortel van Europa

Europa: terug naar de toekomst Thomas Bellinck, Filip Berte en Geert Buelens in gesprek 1 april | 19:30 | deBuren, Brussel

De Europese Karavaan #5 Europa, een nieuwe beweging? 13 april | 16:00 | Geertekerk, Utrecht

Europa na de euro Europees Verkiezingsdebat deBuren & Felix Meritis 23 april | 19:30 | deBuren, Brussel

De Europese Karavaan #6 Wrap Up Europe! Lezing door Dave Sinardet 24 april | 19:30 | deBuren, Brussel

Democratische vernieuwing in Europa: eliteproject of algemeen belang? Europees Verkiezingsdebat deBuren & Felix Meritis 25 april | 19:30 | Felix Meritis, Amsterdam

Mediacafé #1 Europa in de media Over het gebrek aan diepgravende berichtgeving 28 april | 19:30 | deBuren, Brussel

Europese Verkiezingsnacht Uitslagen, analyse en debat 22 mei | 20:00 | Debatcentrum Arminius, Rotterdam

13 maart |19:30 | Begijnhofkerk, Brussel

De Europese Karavaan #4 De inslag van Europa Wat is uw band met Europese denkers? 13 maart | 20:00 | Stadsschouwburg, Amsterdam

Hoogtepunten

47

THINKING EUROPE VOORBIJ DE GRENZEN VAN EUROPA

VOORBIJ DE GRENZEN VAN EUROPA THINKING EUROPE

VOORBIJ DE GRENZEN VAN EUROPA

CHINA EN OEKRAÏNE CHINESE STEDEN IN AFRIKA

In onze geglobaliseerde wereld houdt Europa niet op bij de grenzen. En zelfs het woord ‘grenzen’ wordt maar al te vaak lichtzinnig gebruikt en staat open voor debat: hebben we het dan over de grenzen van Europa of van de Europese Unie? Hoe dan ook zijn de grenzen van Europa politiek, cultureel en economisch diffuus. Reden waarom deBuren er vanuit zijn internationale blik op debat en cultuur niet omheen kan ook regelmatig voorbij die grenzen te kijken. Enkele voorbeelden hiervan worden genoemd in de hierna volgende paragrafen.

MO*LEZINGEN Begin 2009 werd een nieuwe lezingenreeks opgestart: de MO*lezingen. Het gaat om een initiatief van het mondiaal magazine MO* en deBuren in samenwerking met Vooruit (Gent), Beursschouwburg (Brussel), Kaaitheater (Brussel) en De Roma (Antwerpen) en sinds begin 2013 met de steun van Triodos Bank. In een MO*lezing wordt een prangend thema behandeld door een internationaal gerenommeerde spreker. Een andere goedgeplaatste spreker mag daarop antwoorden en daarna krijgt het publiek de kans om vragen te stellen en opmerkingen te maken.

Hier een kort overzichtje van de lezingen die we in 2014 organiseerden:

Met de MO*lezingen willen de initiatiefnemers het debat over internationale thema’s in Vlaanderen naar een hoger niveau tillen. En dat lijkt aardig te lukken. Sinds de start in 2009 kwamen al veel mensen luisteren naar de lezingen en kreeg de reeks heel wat weerklank in andere media. Ook op het afgelopen jaar mogen we tevreden terugblikken.

16.05 MO*lezing met de Duitse professor Michaël Braungart in het kader van de eerste editie van de duurzaamheidsbeurs Sustainability 2014 in Gent.

22.02 MO*lezing van de Nigeriaanse schrijfster Chimamanda Ngozi Adichie op het literatuurfestival Mind The Book in de Gentse Vooruit. 05.03 MO*lezing over klimaatverandering met de Chinese professor Qi Ye en met de Belgische EU-topambtenaar Jos Delbeke in het Kaaitheater in Brussel

09.22 MO*lezing in De Roma in Borgerhout: ‘Het begin van de geschiedenis’. Sprekers waren Bie Vancraeynest, Montasser AlDe’emeh, Hans Bruyninckx en Gulchan Sachdeva.

De vier MO*lezingen konden opnieuw op een talrijke opkomst rekenen. In totaal woonden meer dan 1000 personen de lezingen bij en bereikten we een veelvoud van dat aantal via de redactionele en communicatieve inspanningen daar rond. Van de sprekers en de toeschouwers mochten we vooral positieve feedback en commentaar ontvangen. De reeks MO*lezingen wordt daarom in 2015 met veel enthousiasme verder gezet. De ambitie is om in 2015 minstens vier MO*lezingen te realiseren. Uitgebreide verslagen met foto’s en video’s zijn te bekijken op MO.be, de website van MO*magazine.

48

Hoogtepunten

In 2012 organiseerde deBuren al eens een drukbezochte

avond in het Antwerpse cultuurhuis deSingel, waar de Nederlandse architect Daan Roggeveen en journalist Michiel Hulshof een boek over hun onderzoek naar nieuwe Chinese megasteden presenteerden. Op 15 oktober 2014 was Hulshof bij deBuren om te spreken over het vervolg op dat project: een speciaal nummer van het Chinese tijdschrift Urban China waarin het tweetal verslag doet van hun onderzoek in Afrikaanse steden, waar Chinese projectontwikkelaars de laatste jaren flink aan de weg timmeren. De vorm van de avond was experimenteel: begeleid door jazzgitarist Timon Koomen van trio Kapok (winnaar van de Nederlandse en Europese Jazzprijs 2013) vertelde Hulshof over de invloed van Chinese stedenbouw in steden als Luanda, Addis Abeba, Lagos en Kigali.

Tijdens een gesprek met journalist Stefan Anrys (MO*) na afloop van de presentatie kwam naar voren dat de veelgehoorde stelling dat de Chinese investeringen in Afrika een nieuwe vorm van kolonialisme inhouden aan bijstelling toe is. Hoewel het bouwmateriaal, de architecten en zelfs de lagere arbeiders bij Chinese bouwprojecten nu nog vaak allemaal uit China komen is er een ontwikkeling gaande die zal leiden tot meer uitwisseling van kennis. Bovendien is het probleem bij ontwikkelingshulp vanuit Westerse landen vaak juist dat men huiverig is in zaken als infrastructuurprojecten of woningbouw te investeren uit angst van kolonialisme beschuldigd te worden, terwijl dergelijke projecten broodnodig zijn in Afrika.

DEBAT ‘TIME TO TALK: EUROPE AND THE CRISIS IN UKRAINE’ - LIVESTREAM VANUIT DEBUREN Een van de belangrijkste onderwerpen binnen het debat over Europa was in 2014 uiteraard de crisis in Oekraïne. Voor het eerst sinds de Balkanoorlog speelt zich weer een gewapend conflict af aan de Europese grenzen, een situatie die de nodige vragen oproept over de veelgeroemde rol van Europa als stichter en bewaker van vrede op het continent. Op 21 oktober organiseerde deBuren een debat over de vraag hoeveel vertrouwen de EU nog verdient als vredesduif. In het panel zaten Michael Emerson (Centre for European Policy Studies), Andriy Boytsun (Universiteit Antwerpen) en Sergii Leshchenko (onderzoeksjournalist bij de Ukrainska Pravda). Onder leiding van Chris Burns (Euronews) kruiste het drietal verbaal de degens over de vraag welke rol Europa zou moeten spelen in Oekraïne en welke houding de EU zou moet aannemen tegenover de Russische president Poetin. Dat het debat leeft bleek eens te meer uit de zeer actieve rol die het publiek die avond speelde: de vragenronde kon niet worden afgewacht, zo graag wilde men mee debatteren.

Het debat vond plaats in het kader van Time to talk, het Europese netwerk van debatcentra waarvan deBuren lid is. Zoals alle debatten die binnen dat netwerk in heel Europa worden gevoerd werd ook deze avond gefilmd. De livestream was te volgen via de site van deBuren en via de site van Eurozine, het webmagazine dat Time to Talk steunt en dat ook als platform voor het netwerk fungeert. Na afloop werd van het debat een videoreportage gepubliceerd die ook nu nog op beide websites kan worden bekeken.

Hoogtepunten

49

CULTUUR

CULTURELE SAMENWERKING OVER DE LANDSGRENZEN HEEN CULTUUR: DENKEN EN DOEN

DENKEN EN DOEN

CULTUUR IN BREDE ZIN CULTURELE SAMENWERKING OVER DE LANDSGRENZEN HEEN LITERATUUR FILM EN DOCUMENTAIRE TENTOONSTELLINGEN THEATER IN EIGEN HUIS EVENEMENTEN KUNSTKRITIEK EN CULTUURBELEID DE KRACHT VAN JONGE DENKERS, DOENERS EN DURVERS Het tonen en bespreken van cultuur en de culturele productie is een van de speerpunten van deBuren. Vlaanderen en Nederland delen een taal en een culturele ruimte maar hoe die ruimte eruitziet of eruit moet zien is een vraag met steeds wisselende antwoorden. deBuren blijft vragen opwerpen en mogelijke antwoorden suggereren.

CULTURELE SAMENWERKING OVER DE LANDSGRENZEN HEEN

Grensverkeer is een van de speerpunten van deBuren. Samen met d e t h e a t e r m a k e r, deSingel, De Monty en De Brakke Grond bouwden we culturele bruggen voor ambitieuze jonge makers die op zoek zijn naar een nieuw publiek. In 2014 sloten Suze Milius, Stefan Jakiela, Judith de Joode, Catoke Kramer, Tom Struyf, Maarten Westra Hoeksema en Michael Bijnens zich aan bij de grensverkeerfamilie. Het collectief BOG. presenteerde hun eerste voorstelling in De Brakke Grond en reflecteerde met MEN. op theatrale wijze op ingewikkelde onderwerpen als de persoonlijke mening, de invloed van je omgeving en het ontwikkelen van een eigen visie. De reeks Vers van het Mes bracht, met steun van de Taalunie, ongedebuteerde dichters samen in Perdu te Amsterdam en in het Poëziecentrum te Gent. Aangevuld met jonge muzikanten leidde deze confrontatie steeds tot attractieve avondprogramma’s. Onze populaire literaire quiz Qwerty & Azerty organiseren we sinds 2014 zowel in Vlaanderen (Koninklijk Atheneum Antwerpen) als in Nederland (de Brakke Grond in Amsterdam) in samenwerking met de VPRO.

Meer dan ooit zetten we in op een aanwezigheid in Nederland: meer dan eens per maand geven we op een podium in Nederland de missie van deBuren gestalte. Oude en nieuwe partners in de grote en kleinere steden openen hun huizen voor ons en anderzijds zijn zij welkom in Brussel.

50

Hoogtepunten

Nederlanders en Vlamingen weten nauwelijks iets van elkaars literatuur. Daarom organiseren deBuren en de VPRO tijdens de Boekenweek Q&A, een literaire pubquiz in de Brakke Grond in Amsterdam. Na de editie in Amsterdam keerde Qwerty & Azerty terug naar de plaats waar het allemaal begon: het Koninklijk Atheneum in Antwerpen.

Hoogtepunten

51

CULTUUR: DENKEN EN DOEN LITERATUUR

LITERATUUR CULTUUR: DENKEN EN DOEN

LITERATUUR

SUCCESVOLLE REEKSEN Om de herkenbaarheid van onze programma’s te vergroten en in een meerjarig kader te kunnen werken, hebben we reeksen geïntroduceerd die vaste bakens vormen in de programmering. Diverse structurele partners dragen bij aan het vergroten van ons publieksbereik. Met de literaire avonden op de Nederlandse ambassade in Brussel richten we de aandacht op grote namen uit ons taalgebied. In het breed cultureel programma De Biograaf presenteerde Jeroen van Zanten ter gelegenheid van de viering van tweehonderd jaar Koninkrijk der Nederlanden de biografie Koning Willem II. Voor zijn biografie De mislukkingskunstenaar werkte historicus Willem Otterspeer zich tien jaar in in het leven van de in 1995 overleden Nederlandse schrijver W.F. Hermans. Bij deBuren ging Otterspeer in gesprek met Piet Piryns en met Hermans-fan Peter Terrin.

Onze vaste reeksen nemen een belangrijke maar geen exclusieve plaats in: we blijven culturele opportunisten in de beste zin van het woord en organiseren verschillende losstaande programma’s als er zich een mooie kans voordoet.

In het voorjaar steunde deBuren in Utrecht het internationale congres Games of Late Modernity, met een publieke uitloper van De Biograaf bij deBuren in Brussel over Johan Huizinga’s Homo Ludens. Tijdens deze avond bogen drie Nederlandse hoogleraren zich over de actuele erfenis van een van onze grootste historici ooit. De reeks Nieuwe maatjes met Vrijstaat O. in Oostende loopt nu twee jaar. Daarin brengen we eminente auteurs in contact met een jonge collega van over de grens: de duo’s Joke van Leeuwen en Naima Albdiouni; Anne Provoost en Ariella Kornmehl, Bart Moeyaert en Simon van der Geest traden in 2014 voor het voetlicht in een muzikale setting. Voorafgaand aan die goedbezochte literaire middagen, presenteren we telkens een aflevering van BCC waarbij twee makers een gezamenlijk geproduceerd kunstwerk voorstellen. Jonge Vlaamse tekenaars en jonge Nederlandse dichters ontmoeten elkaar in Oostende en brengen vierentwintig artistieke uren met elkaar door. Het resultaat is soms direct raak, soms eerder zoekend maar altijd verrassend. Met diezelfde Oostendse partner vieren we ook ieder jaar rond Valentijn de steevast uitverkochte literaire liefdesavonden Let Love Storm.

Nieuwe Maatjes: Simon van der Geest en Bart Moeyaert.

52

Hoogtepunten

Een derde samenwerkingsverband betreft internationale edities van Vers van het Mes: een reeks in samenwerking met Perdu en het Poëziecentrum, gesteund door de Taalunie. Twee nog niet gedebuteerde dichters krijgen ruim de kans om zich voor te stellen en uit hun werk voor te dragen. Daarnaast is er altijd een frisse muzikale interventie voorzien en vragen we een dichter met een stevige staat van dienst om terug te kijken op zijn of haar loopbaan. Tot slot werkten we weer met Bozar Literature aan een fijne literaire toevoeging aan een tentoonstelling in het grootste museum van ‘t land. Ditmaal stond Peter Paul Rubens centraal en vroegen we een keur aan schrijvers om zich in de oude meester van de sensualiteit (en sensatie!) in te leven. Een audiogids, een publicatie en twee literaire middagen waren het gevolg. David Bosc, Annemarie Estor, Lydia Flem, Peter Holvoet-Hanssen, Pjeroo Roobjee en Jean-Philippe Toussaint lieten zich inspireren door een schilderij van Rubens. Een bijzondere positie neemt onze wat macabere reeks IM in. IM (In Memoriam) is een meerjarige reeks waarin Anna Luyten polst bij een centrale gast hoe hij of zij herdacht wil worden. Wie zijn je naasten? Wat is echt belangrijk in je leven? De middagen beginnen met een gesproken IM door een vriend van de hoofdgast en monden uit in een gesproken biografie van een interessant mens met een bijzondere levensloop. We begonnen de reeks in november 2010 met kunstpaus Jan Hoet (†) en organiseerden sindsdien edities in Vrijstaat O. te Oostende met als hoofdgasten J. Bernlef (†), Eric De Kuyper, Viviane De Muynck, Adriaan van Dis, Dick Matena, Joost Prinsen, Paula Semer, Jan Vanriet, Christine Van Broeckhoven, Edwin Rutten (Ome Willem) en Dirk Roofthooft. In 2014 kwamen daar onvergetelijke matinees bij met Liesbeth List, Herr Seele, Jeroen Krabbé en Brigitte Kaandorp. Deze afleveringen namen we ook op video op en allemaal werden ze in 2014 op de Vlaamse televisiezender Cultuur 7 uitgezonden.

De Nederlandse actrice Annemarie Oster sprak het In Memoriam uit voor Liesbeth List. We droegen Herr Seele ten grave met een laudatio van boezemvriend en kunsthistoricus Jan Florizoone. Ko van Geemert, schrijver en sinds vijftig jaar zijn zwager sprak de grafrede uit van Jeroen Krabbé. Leontine van den Bos, hoofdredacteur van Margriet, bracht een laudatio voor Brigitte Kaandorp. De televisiezender Cultuur 7 zond alle afleveringen van IM uit.

Hoogtepunten

53

CULTUUR: DENKEN EN DOEN LITERATUUR

LITERATUUR CULTUUR: DENKEN EN DOEN

NIEUWE PUBLICATIES

PERIODIEKE PUBLICATIES

We presenteren op regelmatige basis nieuwe boeken die passen bij het karakter van deBuren. Zo was er de dubbelpresentatie van Thuis en Kaar, de nieuwe dichtbundels van Geert Buelens en de Zuid-Afrikaanse schrijfster en dichter Marlene van Niekerk.

Simon Garfield (Ode aan de brief) en Shaun Usher (Brieven van belang) kwamen naar Brussel om de Nederlandstalige verschijning van hun boeken luister bij te zetten en hulde te brengen aan ‘de brief ’. Tommy Wieringa, fervent liefhebber van het briefgenre en meesterlijk auteur/voorlezer, maakte deze intieme epistolaire middag compleet.

Peter Holvoet-Hanssen presenteerde bij deBuren en in Oostende zijn nieuwe boek met veel tamtam en gepaste bravoure en trad ook aan toen we eerst in Antwerpen (Letterenhuis) en toen in Amsterdam (de Brakke Grond) de Van Ostaijen-huldebundel Miavoye presenteerden. Vooral de Amsterdamse avond, samen met Wintertuin georganiseerd, was memorabel. Waumans en Victoria’s Groot Internationaal Literair Variété Spektakel was speciaal vanwege Miavoye gericht op de grote erfenis van de Vlaamse dichter Paul van Ostaijen.

De literaire tijdschriften blijven kleine maar fijne partners van deBuren. Onze sterke band met Het Liegend Konijn zorgde voor een prachtig publieksmoment rond het nummer Alle malen zal ik wenen in het Leuvense stadhuis.

Speciaal voor deze show werd de Brakke Grond omgevormd tot Van Ostaijens stamkroeg De Hulstkamp. Zo schoof Spinvis aan om de muzikale kant van Van Ostaijen te belichten – in woord en muziek. Ilja Leonard Pfeijffer sprak over het branietrappende karakter van Van Ostaijen en stelde de jonge dichter Maarten van der Graaff als zijn hedendaags equivalent voor. Matthijs de Ridder gaf een minicollege over het experimentele werk van Van Ostaijen. Milena Haverkamp, de vaste sidekick van Waumans en Victoria, betoverde het publiek met haar mooie bewerkingen van Van Ostaijens gedichten. Koen Peeters, Pascal Verbeken, Peter Holvoet-Hanssen en Koen Broucke stelden het boek Miavoye samen: een bloemlezing, een liefdesverklaring aan Paul van Ostaijen en een ‘melancholieke fuck you tegen de sterfelijkheid’. Zij spraken als stamgasten mee en gaven het eerste exemplaar aan Hans Keller.

Met de presentatie van het DW B-nummer De bollen zijn heel decoratief aan de vijver verkenden we samen met het Labo Actuele Kunstkritiek cross-overs tussen literatuur en andere kunsten als muziek, architectuur en beeldende kunst. In de zomer presenteerden we op het Felix Poetry Festival samen met Deus ex Machina een nummer vol filmpoems. Deze verfilmde gedichten werden daarna in Utrecht tijdens de traditionele Nacht van de Poëzie vertoond in de gerestaureerde hoofdzaal van Vredenburg. Literair tijdschrift nY koos dan weer voor de debatvorm en stelde zich op het podium van deBuren hardop de simpele maar ingrijpende vraag: wat is goede literatuur en wie bepaalt dat? Brussel bazaar was het winternummer van literair tijdschrift Gierik & NVT dat sprankelend en met poëtisch vuurwerk werd voorgesteld. Ook de najaarsaanbieding van Uitgeverij het balanseer was een unieke woordsymfonie op het podium.

© Lodewijk Deleu

Onze sterke band met Het Liegend Konijn zorgde voor een prachtig publieksmoment rond het nummer Alle malen zal ik wenen in het Leuvense stadhuis. 54

Hoogtepunten

Hoogtepunten

55

CULTUUR: DENKEN EN DOEN TELEVISIE, FILM EN DOCUMENTAIRE

TELEVISIE, FILM EN DOCUMENTAIRE CULTUUR: DENKEN EN DOEN

TELEVISIE, FILM EN DOCUMENTAIRE

In 2014 hebben we het aandeel van film en documentaire in de programmering van deBuren niet alleen verstevigd maar ook verder uitgebouwd. Zo presenteerden Cinema Zuid en deBuren al weer voor de derde jaar op rij IDFA on Tour en programmeerden we met Muntpunt na de succesvolle start in 2013 opnieuw een tiental boeiende documentaires onder de noemer Documentaire op Donderdag. Voor 2014 hebben we bij de programmering in deze reeks een duidelijke keuze gemaakt voor meer mediumlange televisiedocumentaires van Vlaamse en Nederlandse bodem die, gekaderd met een introductie of (na)gesprek, een tweede leven op het grotere doek verdienen. Zo presenteerden we onder andere het eerste deel van de mooie vierdelige documentaire Annie M.G. Smidt met een inleiding door Joke Linders (gepromoveerd op de geschiedenis van Schmidts schrijverschap) en gingen we na de vertoning van 14-18 Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog in gesprek met de researcher Hasan Evrengun en regisseur Hein Hoffman.

Daarnaast was er ook ruimte voor losse projecten. In februari organiseerden we samen met Beursschouwburg een Van Kooten & De Bie marathon, een avondvullend programma rond hun legendarische politieke sketches. In het najaar stond de documentaire Terug naar Irak van de veelbelovende jonge maker Anna Dilven op het programma.

Van Kooten & De Bie marathon. Bijna veertig jaar lang werkte dit duo samen en in die periode maakten zij honderden uren televisie. Tijdens een marathonvertoning kon er gekeken worden naar een compilatie van de beste filmpjes van de Tegenpartij met Jacobse en Van Es, het Simplistisch Verbond, Retourtje Juinen en Keek op de Week.

In deze Indrukwekkende korte dansdocumentaire (un)usual praten dertien kinderen van een basisschool in Sint-Jans-Molenbeek over dansen, denken, durven en vrijheid. Na de introductie door filosoof Jan Knops ging Sam De Wilde (freelance filmjournalist) met hem en regisseur Dieter Deswarte in gesprek.

56

Hoogtepunten

COOK & LOOK In het najaar openden we twee nieuwe reeksen: de driedelige gastronomische documentairereeks Cook & Look ging bijzonder succesvol van start. Tussen de middag presenteerden we boeiende documentaires over eten. Iedere vertoning werd begeleid door een passende maaltijd en voorafgegaan door een gesproken column van of gesprek met culinair journalist Nick Trachet (brusselnieuws.be).

Tijdens de gastronomische documentairereeks Cook&Look toonden we de Vlaams-Nederlandse documentaire L‘ Amour des Moules van Willemiek Kluijfhout tijdens een lunch met Zeeuwse mosselen. We keken naar De keuken van Johannes van Bianca Tan onder het genot van overheerlijke garnaalkroketten en presenteerden Liefde gaat door de maag van Heddy Honigmann tijdens een lunch met pasta vongole. Iedere vertoning was volgeboekt.

THE ETHNOGRAPHIC TURN De tweede nieuwe reeks The Ethnographic Turn (Revisited) bevindt zich op het snijvlak tussen documentaire en artist talks. Door fragmenten van hun werk te tonen en te praten over hun artistieke processen verkent een keur aan internationale audiovisuele kunstenaars samen met het publiek de relatie tussen hedendaagse kunst en culturele diversiteit in een stedelijke context. Hun focus ligt daarbij op praktijkgericht onderzoek. Wat betekent het om kunst te maken in een tijdperk van superdiversiteit? Hoe kan kunst ruimte creëren voor het bevragen van de effecten van verscheidenheid in de hedendaagse maatschappij, en politieke kwesties tonen die niet in al hun nuance in beeld uit te drukken zijn? De lezingenreeks wordt georganiseerd met nieuwe en vertrouwde partners: Sound Image Culture, Argos, Beursschouwburg en KASK – School of Arts Gent. Het publiek is jong en internationaal samengesteld; een mix van nieuwsgierigen, filmstudenten, kunstenaars en filmprofessionals. Alle lezingen vinden plaats bij deBuren in het Engels.

Still uit Episode of the Sea (2014) van Lonnie van Brummelen en Siebren de Haan (NL), over het vissersdorp Urk. De bewoners van het dorp gaven zelf mee vorm aan deze ‘geacteerde documentaire’ met grote aandacht voor zintuiglijk – geluid, textuur, beeld – detail.

Hoogtepunten

57

CULTUUR: DENKEN EN DOEN TENTOONSTELLINGEN

TENTOONSTELLINGEN CULTUUR: DENKEN EN DOEN

TENTOONSTELLINGEN deBuren beschikt over de expertise, noch over de middelen, om een sterk gestoffeerd eigen tentoonstellingsprofiel te ontwikkelen. Daarom hebben onze tentoonstellingen steeds een link met andere activiteiten. Ook deze activiteiten worden steeds met partners genomen die ter zake een bredere en betere expertise hebben dan deBuren. De foto’s die tot stand komen binnen citybooks zijn in een permanente digitale tentoonstelling te zien op www.citybooks.eu. In 2014 waren ze ook opnieuw een aantal keer in het echt te bewonderen in tentoonstellingen van deBuren en partnerorganisaties. De kunstcollectie van deBuren is niet alleen in tijdelijke tentoonstellingen te zien maar wordt ook langdurig uitgeleend. Zo is in de Belgische ambassade in Den Haag een deel van Dick Matena’s Kaas te zien.

SCIENCE OF SIGNS

AFTER THE FUTURE

TIMO VAN GRINSVEN EN KARINA BEUMER

EMMELINE DE MOOIJ & ADRIAAN MELLEGERS

23.01 > 20.03.14 | UNIVERSITEIT ANTWERPEN, ANTWERPEN

25.01 > 08.03.2014 | STILLL GALLERY, ANTWERPEN

In de Universiteit van Antwerpen liep de tentoonstelling Science of signs met werk van Timo van Grinsven en Karina Beumer onder leiding van Anne Van der Planken en Geoffrey de Beer. De Nederlandse kunstenaars volgen beiden een Master aan Sint Lucas Antwerpen. Ze omschrijven hun praktijk als ‘heel veel vuurwerk, gaten in platen, een tussenkleur en een beetje toeval: het onderzoek naar het onderzoek.’ De expositie werd geopend door de Nederlandse singer-songwriter/ kunstenaar Thomas Koevoets.

After the Future was een nieuwe tentoonstelling van Emmeline de Mooij waarin ze samenwerkt met de grafisch kunstenaar Adriaan Mellegers. Ze lieten er zich inspireren door de eclectische mix van architectuur en brachten hun indrukken samen in een buitenissig sciencefictionverhaal, van waaruit de verschillende werken werden gecreëerd. Beide kunstenaars wonen en werken in Amsterdam. De Mooij werd genomineerd voor de Volkskrant Beeldende Kunstprijs.

Organisatie: Universiteit Antwerpen, Kunst op de Campus in samenwerking met deBuren

Organisatie: still gallery i.s.m. deBuren

FROM GEORGIA. WITH LOVE? FOTO’S EN TEKENINGEN VAN FILIP BERTE EN KAKHA KAKHIANI 21.02 > 21.03.2014 | DE MARKTEN, BRUSSEL

In het kader van The Caucasus: from sea to sea, een project van Bozar, organiseerde deBuren in samenwerking met De Markten een duotentoonstelling rond Georgië. Midden in de Kaukasus, op het breukvlak tussen oost en west, is Georgië een land waarin traditie en vernieuwing botsen en schuren, waar schoonheid en haar tegenhanger elkaar afwisselen. De foto’s en tekeningen van de Belgische kunstenaar Filip Berte en de jonge getalenteerde Georgische fotograaf Kakha Kakhiani, gemaakt naar aanleiding van citybooks, gaven een genuanceerd beeld van hoofdstad Tbilisi. De tentoonstelling werd verder aangevuld met foto’s van Kakhiani voor citybooks Turnhout – een Georgische blik op een Vlaamse stad – en een gloednieuwe fotoreeks van Berte over de Georgische kuststad Batumi, waar hij enerzijds het contrast tussen de exuberante nieuwe architectuur en het bestaande bouwweefsel vastlegde en anderzijds de situatie van IDP’s of Internally Displaced Persons onderzocht. Hij ontmoette deze etnischGeorgische vluchtelingen uit de regio’s Abchazië en ZuidOssetië in zowel de troosteloze opvangplaatsen waar zij door de vorige regering werden ondergebracht, als in nieuwe nederzettingen elders in Batumi. Organisatie: deBuren, De Markten en Bozar Literature.

De drukbezochte vernissage van de tentoonstelling werd geopend door H.E. Natalie Sabanadze, ambassadeur van Georgië bij de Europese Unie, België en Luxemburg. In het kader van The Caucasus from sea to sea organiseere deBuren een literaire avond rondom Georgië in de kunst. Schrijvers Lasha Bugadze, Dato Turashvili, Frank Westerman en Julie Reniers schoven aan, kunstenaar Filip Berte ging in op zijn recente foto’s uit Batumi en DW B presenteerde een Georgisch themadossier rondom Erlom Achvlediani. In Bozar volgde een rondetafelgesprek over het Georgië van nu, met aansluitend vertoning van de documentaire The Machine Which Makes Everything Disappear.

Tijdens de tentoonstelling organiseerde deBuren twee publieke rondleidingen: schrijfster Julie Reniers vertelde over de tentoonstelling en Georgië in de kunst, en Filip Berte gaf duiding over de complexe Georgische situatie die hij in zijn werk onderzoekt.

58

Hoogtepunten

Hoogtepunten

59

CULTUUR: DENKEN EN DOEN TENTOONSTELLINGEN

DE ROZE SPION

TENTOONSTELLINGEN CULTUUR: DENKEN EN DOEN

TIME CANVAS: LOVE SONG

CITYBOOKS HASSELT-GENK

NARCISSE TORDOIR

GELUIDSINSTALLATIE MET 3000 LOVE SONGS

EEN STADSPORTRET IN 24 FOTO’S DOOR ATHOS BUREZ

14.03 > 25.05.2014 | M HKA, LEUVENSTRAAT 32, 2000 ANTWERPEN

20.09 > 21.09.2014 | M HKA, LEUVENSTRAAT 32, 2000 ANTWERPEN

21.06 > 05.10.2014 | BIBLIOTHEEK GENK, GENK - Z33 HUIS VOOR ACTUELE KUNST, HASSELT

Narcisse Tordoir is een van Belgiës belangrijkste kunstenaars. Voor de reeks The Pink Spy maakte Tordoir een reeks nieuwe, monumentale werken waarvoor hij zich liet inspireren door etsen van de Venetiaanse rococoschilder Giambattista Tiepolo. Daarnaast brengt Tordoir zijn eigen oeuvre in relatie met stukken uit de M HKAcollectie en de Barjeel Art Foundation, en met werk van een tiental jonge kunstenaars.

Voor het jaarlijkse festival TIME CANVAS – een unieke mix van performances, installatie en muziek – sloegen in 2014 vier culturele organisaties (ChampdAction, deBuren, M HKA en Objectif Exhibitions) de handen ineen om een speciale editie op te zetten: LOVE SONG, een installatieproject waarbij artiesten uit heel de wereld hun liefdeslied, -gedicht of -kreet opnemen op geluidsbuttons. Het concept voor dit project werd bedacht door componist en artistiek leider van ChampdAction Serge Verstockt. De 3000 Love Songs werden als een grote installatie gepresenteerd in het M HKA in Antwerpen, en groeit nu verder om ook internationaal te gaan toeren.

De jonge Antwerpse fotograaf Athos Burez maakte een verrassend stadsportret voor citybooks Hasselt en Genk. Hij maakte sprookjesachtige beelden door onder meer bij maanlicht te fotograferen. Zoals deze bijzondere citybookseditie twee steden als inspiratiebron heeft, werden de foto’s ook op twee locaties tentoongesteld: twaalf foto’s in de Bibliotheek Genk en twaalf in Z33 in Hasselt. In Z33 maakten de werken deel uit van een groepstentoonstelling met andere artistieke projecten die in het kader van de Unie Hasselt-Genk plaatsvonden.

Organisatie: ChampdAction, deBuren, M HKA en Objectif Exhibitions, met steun van de Stad Antwerpen.

Organisatie: deBuren en Z33 in het kader van citybooks en De Unie Hasselt-Genk

Bezoekers tussen de geluidsbuttons waarop door internationele artiesten een LOVE SONG werd opgenomen.

Athos Burez voor citybooks Hasselt en Genk.

Bij de tentoonstelling verscheen een catalogus met tekstbijdragen van Bart De Baere, Gaston Meskens en Allard Schröder. In 2015 reist de tentoonstelling naar Nijmegen. Een coproductie van M HKA en deBuren, met de steun van: Barjeel Art Foundation, Sharjah; Stad Antwerpen; Vrienden van het M HKA; Wouter De Ploey IN SAMENWERKING MET MUSEUM VAN HEDENDAAGSE KUNST ANTWERPEN LEUVENSTRAAT 32 2000 ANTWERPEN WWW.MUHKA.BE

‘Overrompelend, desoriënterend en breed uitwaaierend.’ Dat schreef De Morgen op 24 maart in een viersterren recensie over de tentoonstelling De Roze Spion die de Antwerpse kunstenaar Narcisse Tordoir voor het M HKA samenstelde.

NARCISSE TORDOIR — DE ROZE SPION

13|03>25|05|2014

M HKA IS EEN INITIATIEF VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP EN WORDT GESTEUND DOOR STAD ANTWERPEN, NATIONALE LOTERIJ, KLARA, COBRA.BE, H ART EN BANK DEGROOF.

60

Hoogtepunten

TPS_AD_DEBUREN.indd 1

Hoogtepunten 06/11/13 13:17

61

CULTUUR: DENKEN EN DOEN THEATER EN MUZIEK IN EIGEN HUIS

THEATER EN MUZIEK IN EIGEN HUIS Nu deBuren weer het eigen Huis bewoont, zien we steeds meer de kracht van dit mooie instrument. Een natuurlijk uitvloeisel van onze podiumfunctie is dat we ook kleine producties kunnen aanbieden. Monologen, dialogen, muzikanten in kleine bezetting: we kunnen ze zelf in het hartje van Brussel presenteren.

EVENEMENTEN CULTUUR: DENKEN EN DOEN

EVENEMENTEN Naast de organisatie van onze vaste reeksen is deBuren een dynamische, coproducerende partner van diverse grote culturele manifestaties, herdenkingsjaren en festivals. Deze zijn belangrijk omdat ze mediageniek zijn en ons toelaten om op grotere thema’s dieper in te gaan. De jaarlijkse en tweejaarlijkse samenwerking kan gaan van inhoudelijke en praktische organisatie van programmaonderdelen tot het leveren van een coproductiebijdrage en communicatieve ondersteuning.

GROTE EVENEMENTEN EN FESTIVALS IN 2014 WAAR DEBUREN EEN BIJDRAGE AAN LEVERDE Het is inmiddels een kleine traditie om het seizoen te openen met een theatervoorstelling. In januari 2014 vertelde de Nederlandse Mondo Leone over zijn zoektocht naar het goud van Hitler en in september 2014 keek een al weken uitverkochte zaal met bewondering naar Jessa Wildemeersch en Tuur Florizoone die de kleine eva uit de kromme bijlstraat van Louis Paul Boon brachten.

Seizoensopening deBuren do 11 | 09 19:30 > 21:00

DE KLEINE EVA UIT DE KROMME BIJLSTRAAT

© Julie De Clerq

TONEELVOORSTELLING NAAR DE KLASSIEKER VAN LOUIS PAUL BOON bij

deBuren, leopoldstraat 6, 1000 brussel

gratis, reserveren verplicht

www.deburen.eu of +32 (0)2 212 19 30

deBuren opent het najaarsseizoen met de voorstelling de kleine eva uit de kromme bijlstraat. Eind 1953 schreef Louis Paul Boon een poëtisch relaas over de moord op een klein meisje, gebaseerd op krantenknipsels uit 1937. Accordeonist Tuur Florizoone en actrice Jessa Wildemeersch brengen een ontroerende, muzikale interpretatie van dit literaire meesterwerk.

BEKIJK HET HELE PROGRAMMA OP WWW.DEBUREN.EU

62

Hoogtepunten

De jonge theatermakers Jovial Mbenga en Nele Vereecken maakten samen het theaterstuk Mon Noord. In een lecture performance/avant première bij deBuren vertelden ze het verhaal van de Congolese Jovial die reist naar Europa waar hij kennismaakt met het – letterlijk en figuurlijk – koude klimaat in België. Na de première brachten ze het stuk ook in Théatre Molière in de Brusselse Matongewijk.

Met een MO*lezing openden deBuren en MO* Mind the Book. Samen met Moussem organiseerden we de lezingenreeks De deugdzame Stad in CC Berchem naar aanleiding van het herdenkingsjaar 50 jaar migratie. We organiseerden in Beursschouwburg een Van Kooten en De Bie marathon in het kader van het grote festival Politrics. Voor het WowMen festival van het Kaaitheater zetten we debatten op. Tijdens het Klarafestival in Bozar co-presenteerde deBuren het privacyconcert van het Koninklijk Concertgebouworkest. We organiseerden activiteiten tijdens de Nacht en de Maand van de Geschiedenis in onder meer het Rijksmuseum. We namen deel aan de Maand van de nieuwe Arbeid van de Brakke Grond, stelden samen met Deus ex Machina een nieuw Filmpoem Album voor tijdens Felix Poetry Festival en co-presenteerden het beste van IDFA on tour in Cinema Zuid. deBuren was partner van Read My World, het internationale literatuurfestival in de Tolhuistuin in Amsterdam en organiseerde een concert tijdens het Electric Rainbow Festival in Brussel. Met M HKA en ChampdAction coproduceerden we LOVE SONG tijdens het Time Canvas. We maakten de uitwisseling en toonmomenten van RITS- en Rietveldstudenten mogelijk in het kader van Rits Winter School in NONA (Mechelen) en maakten het reizen met het openbaar vervoer in Brussel aangenamer door ons programma in samenwerking met EUNIC in het kader van Transpoesie. Verder zetten we debatten rond arbeid op in het kader van de themamaand Talent Werkt van Muntpunt, droegen we bij aan woorden muziekfestival Let Love Rule in Oostende, waren we partner van Kennis is Macht, een avond met 60 topspecialisten in Monty (Antwerpen) en zetten we in de aanloop naar het Groot Dictee der Nederlandse Taal een Groot Oefendictee op.

Kennis is Macht in Monty, Antwerpen.

Hoogtepunten

63

CULTUUR: DENKEN EN DOEN KUNSTKRITIEK, CULTUURBELEID EN CULTURELE DIPLOMATIE

KUNSTKRITIEK, CULTUURBELEID EN CULTURELE DIPLOMATIE deBuren haalt een paar keer per jaar experts in Huis voor onderling overleg over de toekomst van hun disciplines. We communiceren daarover niet altijd met de buitenwereld maar ondersteunen steeds graag die binnenwereld. Uit het besloten luik vloeien doorgaans wel publieksactiviteiten voort of zorgen we voor videoverslag of live stream.

KUNSTKRITIEK, CULTUURBELEID EN CULTURELE DIPLOMATIE CULTUUR: DENKEN EN DOEN

CULTUURBELEID ONDER VIER OGEN VTi en deBuren zijn begaan met de tanende belangstelling voor kunst en cultuur in het politieke domein. Daarom brachten we in de aanloop naar de verkiezingen van 25 mei het project Onder 4 Ogen, een reeks van 15 ontmoetingen tussen politici en kunstenaars; een uitnodiging om elkaars werk, inspiratie en wijsheden te verkennen.

KUNSTKRITIEK In maart werd LAK, Labo Actuele Kunstkritiek gepresenteerd bij deBuren. Experts lieten hun licht schijnen op inspirerende voorbeelden voor online kunstkritiek en culturele sites. Zo ontstond een collectief gesprek. Er waren workshops met als thema’s: online distributie & verdienmodellen; co-creatie: meerstemmige kritiek; interactiviteit online; beeld en geluid: audiovisuele kritiek; relatie tussen print en online. Onder auspiciën van Domein voor Kunstkritiek, rekto:verso & R:V A stelde LAK zijn tweejarig programma voor. Na de zomer werd oproep gelanceerd voor de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek 2014. De prijs is een initiatief van Het Mondriaan Fonds, het Stedelijk Museum, de Appel arts centre, Witte de With Center for Contemporary Art, STUK Kunstencentrum en deBuren voor talent onder de 35 jaar. Het doel is jonge kunstcritici te stimuleren en de aandacht voor kwalitatief hoogstaande kunstkritiek en kunstjournalistiek in de mainstream media te vergroten. Op 11 december werden tijdens een feestelijke uitreiking in het Stedelijk Museum Amsterdam de prijswinnaars van de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek 2014 bekendgemaakt.

Welke indruk laat een persoonlijke ontmoeting met een kunstenaar na op Meyrem Almaci, Hendrik Bogaert, Geert Bourgeois, John Crombez, Koen Geens, Caroline Gennez, Elisabeth Meuleman, Gwendolyn Rutten, Griet Smaers, Bart Somers, Wouter Van Besien, Freya Van den Bossche, Ben Weyts, Khadija Zamouri? Het resultaat was te zien in 15 filmpjes van een viertal minuten. Sarah Késenne won de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek 2014 voor de categorie ‘essay’; Laurens Otto voor ‘recensie’. Basisprijzen gingen naar Laure van den Hout, Fabiënne Rachmadiëv, Richtje Reinsma en Sam De Wilde. De teksten van de zes genomineerden werden gebundeld in een speciaal voor de gelegenheid ontworpen publicatie. Fabiënne Rachmadiev werd als winnaar van een basisprijs in de categorie ‘essay’ uitgenodigd voor de schrijfresidentie in Parijs in de zomer van 2015.

De deelnemende kunstenaars waren: Simon Allemeersch (theatermaker), Sara De Bosschere (theatermaker), Pieter De Buysser (schrijver en theatermaker), Arne Deforce (muzikant en componist), Anne Teresa De Keersmaeker (danseres en choreografe), Hanne Deneire (muzikante en componiste), Damiaan De Schrijver (theatermaker), Nick Ervinck (beeldend kunstenaar), 64

Hoogtepunten

Piet Maris (muzikant), Yves Petry (schrijver), Sarah & Charles (beeldend kunstenaars), Sarah Vanagt (cineaste), Gust Van den Berghe (cineast), Koen Vanmechelen (beeldend kunstenaar), Peter Verhelst (schrijver en theatermaker). Iedere week tot aan de verkiezingen verschenen nieuwe video’s van de ontmoetingen tussen politici en kunstenaars via de websites, de nieuwsbrieven en de sociale media van VTi en deBuren. Ze zijn nog steeds te bekijken.

COLLOQUIA Zoals ieder jaar was deBuren partner van het colloquium van het Bilsen Fonds voor Cultuurmanagement (Universiteit Antwerpen). Het thema was ‘Cultuur = beleven: draagt de beleveniseconomie bij tot een duurzame participatie?’ In dat kader reikte minister Joke Schauvliege de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Cultuurmanagement uit aan de Ancienne Belgique. In het kader van Erfgoeddag ‘Grenzeloos’ maakte deBuren het symposium Mind the Map in het SMAK (Gent) mee mogelijk. Initiator was Kunstlicht, een wetenschappelijk tijdschrift voor beeldende kunst, beeldcultuur en architectuur, gelieerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Het symposium handelde over de kruisbestuiving tussen cartografie en beeldende kunst.

Hoogtepunten

65

CULTUUR: DENKEN EN DOEN KUNSTKRITIEK, CULTUURBELEID EN CULTURELE DIPLOMATIE

CULTURELE DIPLOMATIE CULTUURBELEIDSMAKERS- EN ADVISEURS: WELKOM BIJ DEBUREN deBuren zette de deuren open voor internationale cultuurexperts die deelnamen aan de talrijke denken inspiratiedagen, netwerkactiviteiten, vergaderingen, studiedagen en presentaties die in het Huis door externe Vlaamse en Nederlandse organisaties opgezet werden. De Nederlandse Taalunie, Lasso, BAM, Kunsten & Erfgoed, Vlaams Fonds van de Letteren, De Ambrassade, CJSM, FARO, LAK, en anderen maakten graag gebruik van onze mooie zalen, technische ondersteuning en cateringfaciliteiten. Meer dan eens per maand, op momenten dat we geen eigen activiteiten hadden, verwelkomden we deze cultuurbeleidsmakers- en adviseurs.

DEBUREN GAAT OP VISITE deBuren treedt ook graag naar buiten om te spreken over onze missie en om samenwerkingsverbanden te smeden. Zo waren we aanwezig bij de Terugkomdagen in Den Haag, op een internationaal Cultuurcongres in Pristina (Kosovo), bij stichting Biermans-Lapôtre in Parijs, de Universiteit in Jakarta, Fringe in Amsterdam, tijdens de uitreiking van Belgodyssee met de Belgische koning Filip, op een WO I congres van HERA in King’s College in Londen …

Niet alleen minister Jet Bussemaker kwam op werkbezoek, ook de Nederlandse en de Georgische ambassade in Brussel kwamen langs met een delegatie. Voor citybooks ontmoetten we een vertegenwoordiger van Paramaribo van de Taalunie en een Japanse ambassadrice. De nethoofden van NPO en VRT ontmoetten elkaar hier in huis in het kader van BesteBuren. Ook in die context nodigden we een groep van intermediaire culturele structuren en Steunpunten uit voor een toelichting van het feestjaar en de projectoproep. De coördinatoren van de Frankfurter Buchmesse 2016 kwamen hier samen en met het oog op de toekomstige samenwerking verwelkomden we de programmatoren van de Brakke Grond voor overleg.

66

Hoogtepunten

Hoogtepunten

67

CULTUUR: DENKEN EN DOEN DE KRACHT VAN JONGE DENKERS, DOENERS EN DURVERS

DE KRACHT VAN JONGE DENKERS, DOENERS EN DURVERS CULTUUR: DENKEN EN DOEN

DE KRACHT VAN JONGE DENKERS, DOENERS EN DURVERS deBuren weigert vast te roesten in wat we denken te kennen en weten. Daarom is het noodzakelijk om telkens jonge mensen direct bij de werking te betrekken. Hetzij als sprekers, hetzij als makers, hetzij als kritisch klankbord. Het cynisme over de jeugd van tegenwoordig is aan ons slecht besteed: wij zetten de ramen en deuren wijd open om nieuwe geluiden binnen te laten. Dat doen met literaire initiatieven als Het Liegend Konijn, Vers van het Mes, de Parijsresidentie en BCC en via theatrale samenwerkingsverbanden als Grensverkeer en d e t h e a t e r m a k e r maar ook via blogs en nieuwe radioconcepten.

RADIO Jonge radiomaaksters Katharina Smets en Helena de Groot verzorgen radioavonden en programma’s waar nieuw en fris documentair werk centraal staat. Samen met hen onderzoeken we hoe we een nog groter en breder publiek kunnen bereiken in binnen- en buitenland. Katharina maakte enkele luisterstukken in het Engels die door Engelse, Italiaanse en Amerikaanse media werden opgepikt. In Nederland zond Holland Doc Radio ze uit.

van maximaal drie minuten. De ingezonden stukken kwamen van amateurs en professionele journalisten, muzikanten, studenten en lagere schoolkinderen. Mirke Kist ging met de hoofdprijs lopen. De beste stukken werden uitgezonden in prime time op Radio 1 in Nederland en Vlaanderen.

IN THE DARK

RADIO DEBUREN Helena de Groot (Radio 1/Klara) is de stem van Radio deBuren, een initiatief van deze jonge radiomaker. Met Radio deBuren brengt we verhalen uit Vlaanderen en Nederland over actuele thema’s, maar dan anders. Pittige gesprekken boordevol optimisme. Een tragere, diepere vorm van nieuws. Om de veertien dagen publiceren we een nieuwe aflevering van 30 minuten. Thema’s waren onder meer microkredieten, singles, de Rotterdamse Luchtsingel, islambekeerlingen en prostitutie.

Radio, het oude medium dat telkens als Lazarus herrijst, spreekt blijkens onze reeks In the dark van Katharina Smets ook een jong publiek aan. Tijdens In the dark luistert het publiek in een verduisterde ruimte naar bijzondere hoorspelen en radiodocumentaires rond diverse thema’s. Deze reeks vond plaats in Antwerpen, Amsterdam en Brussel en krijgt in 2015 een vervolg onder de titel Luister in het Duister.

KORTE GOLF Samen met Grenzeloos Geluid (NL), In The Dark (BE) en in samenwerking met deBuren en de Brakke Grond stampte Katharina Smets Korte Golf uit de grond: een wedstrijd voor de beste radiodocumentaire of hoorspel

68

Hoogtepunten

Korte Golf: wedtrijd voor de beste radiodocumentaire of hoorspel: Het NOS jeugdjournaal maakte een reportage van het klasje (groep 8 van OBS De Tuimelaar uit Veghel) dat dit jaar enkele audioverhalen inleverde. De kinderen, die er voor de prijsuitreiking ook bij waren, kregen een aanmoedigingsprijs van de jury, een grote taart en een warm applaus.

Alle reportages van radio deBuren zijn te (her) beluisteren via deburen.eu, SoundCloud en iTunes. De cijfers zijn spectaculair. Op drie maanden tijd (oktober-december 2014) bereikten we met de eerste zeven reportages meer dan 5000 luisteraars.

R A D I O

deBuren


Hoogtepunten

69



PARIJS PARIJSRESIDENTIE 2014: JONG SCHRIJFTALENT IN DE FRANSE HOOFDSTAD Voor het derde jaar op rij stuurde deBuren jonge talentvolle Vlaamse en Nederlandse schrijvers en journalisten naar Parijs, om over de grenzen heen elkaars werk en ideeën te leren kennen, en natuurlijk om aan nieuw materiaal te werken. Van 29 juni tot 13 juli 2014 vormde het prachtige huis van de Stichting Biermans-Lapôtre de uitvalsbasis voor de deelnemers van deze bijzondere schrijfresidentie.

Tijdens de residentie gingen de deelnemers een avond in gesprek met auteur Adriaan van Dis, kregen ze een gastcollege van literair recensent Margot Dijkgraaf over literaire Nederlandse literatuur in vertaling, en van journalist en politiek commentator Ivan de Vadder over de toekomst van media en journalistiek. Filip d’Havé, vertegenwoordiger van de Vlaamse regering, wijdde een avond aan culturele diplomatie.

Tot 17 maart 2014 konden schrijftalenten tot 30 jaar zich kandidaat stellen voor de residentie in Parijs. deBuren ontving meer dan 150 enthousiaste aanmeldingen van hoge kwaliteit. Uit die aanmeldingen werden negentien jonge schrijvers, journalisten en kunstenaars geselecteerd.

De deelnemers schreven naar aanleiding van hun verblijf verhalen, artikels, gedichten en reportages. Iedere resident schreef twee teksten: één over een bepaald museum, één over Parijs als grootstad in de meest brede zin van het woord. Na afloop werden heel wat van de teksten gepubliceerd in diverse media.

De deelnemers van 2014: Astrid Haerens, Baptiste Erpicum, Bernke Klein Zandvoort, Flor Declercq, Guido van Eijck, Heleen Debruyne, Jürgen Vandewalle, Karel Geeraedts, Lars Dellemann, Lies Van Gasse, Lize Spit, Marieke Rijneveld, Michiel Leen, Saskia Naafs, Sebastiaan Andeweg, Simone van Saarloos, Stéphanie Tillieux, Stéphanie Lepage en Yannick Dekeukelaere. Namens deBuren gingen Marianne Hommersom en Ann Overbergh mee om het project ter plaatse te coördineren.

Achteraan in dit jaarverslag kunt u de bijdrage Dit is geen dagboek (deel 2) van Marieke Rijneveld lezen.

70

Hoogtepunten

TWINTIG JONGE MENSEN, TWEE WEKEN IN RESIDENTIE IN PARIJS

In 2014 verschenen Parijsteksten in NRC, Het Parool, Das Magazin, De Correspondent, Hollands Maandblad, De Morgen, hard//hoofd, De Revisor, VICE, mr.Motley en als uitzending op Klara. In 2015 staan er nog publicaties op stapel in DW B, Poëziekrant, Deus Ex Machina, Terras en Het Liegend Konijn. De graphic poem die dichter Lies Van Gasse in Parijs maakte wordt zelfs integraal gepubliceerd in haar boek Zand op een zeebed, dat in februari 2015 gepresenteerd werd bij deBuren. Uiteraard verschijnen alle teksten ook op www.deburen.eu.

Tijdens de residentie gaven Margot Dijkgraaf (foto), Adriaan van Dis, Ivan De Vadder en Filip D’havé een gastcollege, waarbij steeds ruimte was voor vragen en debat.

PRESENTATIES IN BRUSSEL EN AMSTERDAM Op 27 september werd een presentatiemoment van de Parijsresidentie georganiseerd bij deBuren. Tijdens deze afwisselende avond kreeg het publiek een keur aan jong talent te zien die op zeer eigen en uiteenlopende manieren de residentie in woord en beeld verwerkten. Er waren voordrachten van proza en poëzie, korte interviews, een radiodocumentaire over het Musée des Lettres et Manuscripts en een fragment uit een videoreportage over de Comoorse gemeenschap in Parijs. De jonge muzikanten van Byron Bay zorgden voor muzikale intermezzo’s. Op 31 januari 2015 volgde een presentatiemoment van de Parijsresidentie in Amsterdam, georganiseerd in samenwerking met De Brakke Grond. Opnieuw droeg een selectie auteurs proza en poëzie voor. Lies Van Gasse zorgde tijdens de voordrachten voor live illustraties. Simone van Saarloos presenteerde en interviewde Michiel Leen (over flaneren), Jürgen Vandewalle en Lars Dellemann (over architectuur en sociale samenhang in de grootstad) en Saskia Naafs en Heleen Debruyne over liefde en lust in Parijs naar aanleiding van hun teksten over de Moulin Rouge en over polyamorie. Het jazztrio Improvaza bracht tussen de voordrachten muziek en aansluitend zorgden dj’s Les Deux Baguettes voor een feest in Franse sferen.

Parijsresident Lize Spit draagt voor in de Brakke Grond uit Zadelpijn, dat eerder gepubliceerd werd in het literaire tijdschrift Das Magazin. Op het scherm is de live illustratie te zien bij het verhaal door dichter en kunstenaar Lies Van Gasse.

Hoogtepunten

71



© Marianne Hommersom

DEELNEMERS EN PUBLICATIES Theatermaker en dichter Astrid Haerens (BE) schreef een reeks gedichten over de Galerie de paléontologie et d’anatomie comparée. Een selectie hiervan verschijnt in 2015 in Het Liegend Konijn. Ook schreef ze een meanderend essay over de wijk La Goutte d’Or. Deze tekst, La Goutte d’Or. De blik van een ander verscheen in twee delen op hard//hoofd (najaar 2014).

Journalist en radiomaker Heleen Debruyne (BE) schreef al tijdens de residentie enkele blogberichten. Voor haar tekst Meerminners in Parijs nam ze een kijkje bij de polyamoureuze beweging in de Franse hoofdstad. Dit artikel verscheen in De Morgen Magazine en een fragment werd voorgelezen op Klara in het programma Happy Hour. Ze maakte ook een radiodocumentaire over het Musée des Lettres et Manuscrits.

Het krachtige korte verhaal Zadelpijn van schrijver, dichter en scenarist Lize Spit (BE) werd gepubliceerd in Das Magazin #12. Ze schreef in Parijs ook de reeks gedichten precisie, waaruit een selectie gepubliceerd werd in Poëziekrant in januari 2015.

Schrijver en columnist Simone van Saarloos (NL) schreef vanuit Parijs vijf columns voor haar vaste rubriek in nrc.next. Haar verhaal De laatste massage van Michel Houellebecq, over het Maison de Balzac, werd in augustus 2014 gepubliceerd door De Correspondent. Journalist en reportagemaker Stéphanie Lepage (BE) onderzocht de situatie van Comoorse gemeenschap in Parijs en schreef hierover het artikel Van de Maaneilanden tot La Courneuve: een ballingenparcours en werkt ook aan een documentaire over dit onderwerp. Daarnaast bezocht ze het Museum van Montmartre wat resulteerde in het artikel De ziel van Montmartre.

Journalist Baptiste Erpicum (BE) waagde zich in Parijs aan proza en schreef twee korte verhalen over Tes, een jonge kunstenares die de Parijse kunstscene van de jaren ‘50 ontdekt. In Tes op de golf zet ze haar eerste stappen als surrealistisch schilder; in De vrouw met het masker volgen we haar naar het Salon des Indépendents in het Grand Palais.

Architect Jürgen Vandewalle (BE) schreef het artikel Schoonheid met een prijskaartje over de sociale impact van architectuur in een stad, met vier Parijse monumenten als voorbeeld. Daarnaast ging hij in op het Mona-Lisa syndroom naar aanleiding van de beroemde begraafplaats Père Lachaise.

Tijdens de residentie in Parijs schreef schrijver en dichter Marieke Rijneveld (NL) Dit is geen dagboek, dat in drie delen gepubliceerd werd door De Revisor. Uit haar achtdelige reeks gedichten over de tentoonstelling van Bill Viola in het Grand Palais verscheen het gedicht Verdwaald in september 2014 in Hollands Maandblad, drie andere verschenen in Poëziekrant in januari 2015. In de loop van 2015 komen nog vier andere gedichten in DW B en een in Deus Ex Machina.

Schrijver en beeldend kunstenaar Bernke Klein Zandvoort (NL) schreef een poëtisch essay over de Parijse boulevards en een essay geïnspireerd door een tentoonstelling over Vincent van Gogh en Antonin Artaud in het Musée d’Orsay. Dat stuk wordt in 2015 in Terras gepubliceerd.

Student wis- en natuurkunde Karel Geeraedts (NL) schreef twee korte verhalen in Parijs, Afscheid en Ziekenbezoek. Dit laatste, over het Hôpital KremlinBicêtre werd gepubliceerd op hard//hoofd in januari 2015. Zijn tweede tekst Afscheid is een kort verhaal in de stijl van de klassieke Russische literatuur.

Journalist Michiel Leen (BE) schreef een artikel over zijn bezoek aan het fotomuseum Maison Européenne de la Photographie waar maar liefst vier tentoonstellingen tegelijk te zien waren. Daarnaast doet hij in een persoonlijk essay verslag van zijn pogingen het flaneren onder de knie te krijgen in De flaneur sleept niet met zijn voeten.

Classicus, dichter en theatermaker Flor Declercq (BE) schreef het korte verhaal La BnF geïnspireerd door de Bibliothèque nationale de France. Daarnaast schreef hij de reeks gedichten Correspondence métro waaruit een selectie verscheen in Poëziekrant in januari 2015.

Freelance journalist Lars Dellemann (NL) schreef het essay Stadswolven over vervreemding in de grootstad naar aanleiding van zijn ontmoeting met een jongen achter het Facebookfenomeen Humans of Paris. Hij bezocht verder het museum Musée du quai Branly en schreef daarover de beschouwing Een ongemakkelijke expeditie.

Freelance journalist en onderzoeker Saskia Naafs (NL) interviewde een danseres van de Moulin Rouge, wat resulteerde in het artikel Elke avond oh la la. Het stuk verscheen in Het Parool. Daarnaast schreef ze over de fotocollectie in het Albert Kahn museum het stuk Archief van de planeet, dat gepubliceerd werd op Mister Motley.

Dichter, beeldend kunstenaar Lies Van Gasse (BE) schreef een lang gedicht over Parijs dat verschijnt in Het Liegend Konijn in 2015. Ze tekende ook de graphic poem Een binnenplaats - Hôtel Dieu, dat integraal in haar boek Zand op een zeebed (uitgeverij Wereldbibliotheek) werd opgenomen. Op 5 februari 2015 werd het boek gepresenteerd bij deBuren.

Schrijver Sebastiaan Andeweg (NL) schreef in Parijs twee korte verhalen. In Que ch tu ontdekt het hoofdpersonage de homoscene in Parijs en in Brief aan mijn tandarts doet hij in briefvorm verslag van zijn bezoek aan het Musée de la Publicité.

Journalist Guido van Eijck (NL) bezocht het voormalige huis, nu museum, van premier Georges Clemenceau en schreef hierover het artikel Het hol van de Tijger. Het stuk werd gepubliceerd op hard//hoofd. Daarnaast volgde hij het spoor van Simenons personage Maigrait in Op zoek naar de commissaris.

72

Hoogtepunten

Schrijver en televisiemaker Yannick Dekeukelaere (BE) schreef het komische essay Café de Paris - Toerist zoekt onbeleefde ober, waarvan een ingekorte versie verscheen op Vice. Zijn museumtekst Spreken ze Chinees in het Palais de Tokyo? werd gepubliceerd op hard//hoofd. Ann Overbergh (BE) coördineerde het project ter plaatse en schreef het artikel De zwarte non van Moret over een bijzonder schilderij in een van de mooiste bibliotheken van Parijs. Marianne Hommersom (NL) ging als projectcoördinator van de Parijsresidentie mee. Ze portretteerde tijdens het verblijf alle deelnemers. Een selectie uit haar Parijse fotoserie Et dans ce cas seulement wordt in 2015-2016 tentoongesteld in verschillende cultuurcentra in het kader van Fotocircuit Vlaanderen.

Hoogtepunten

73



MUSEUMTOER deBuren stuurde twee jonge schrijfsters naar interessante musea over de grens. Hun opdracht? Vertel ons waarom je dit museum wel of niet moet bezoeken. Emy Koopman ging naar Vlaanderen, Julie Reniers bezocht Nederland.

In Flanders Fields Museum | Ieper ‘In 2012 is de permanente expositie volledig vernieuwd en die is niets minder dan spectaculair.’

C-mine | Genk ‘Wat ooit een plek van ontberingen was, is nu een belevenis. Deze kille onderwereld bespeelt alle zintuigen.’

Kazerne Dossin | Mechelen ‘In alle aandacht voor kleine verhalen wordt het grote verhaal nooit uit het oog verloren.’

STAM | Gent ‘Het STAM is een splinternieuw en overdonderend stadsmuseum.’

74

Hoogtepunten

De Pont | Tilburg ‘De Pont is een museum dat je vijf keer per jaar kunt bezoeken zonder één keer hetzelfde te zien.’

Nationaal Glasmuseum | Leerdam ‘De samenkomst tussen het ambachtelijke glasblazen en de onderwaterwereld van Ernst Haeckel levert wonderlijke creaties van bovenaardse elegantie op.’

Kröller-Müller Museum | nationale park de Hoge Veluwe ‘In het museum zorgen Picasso, Van Gogh en Mondriaan aan strakke witte muren voor een celebrityshock terwijl in het park de kunstwerken met woeste wezens samenheulen.’

Teylers Museum | Haarlem ‘De vrienden van Pieter Teyler wilden alles weten en wilden dat iedereen alles zou weten. Alleen daarom al moet je het oudste museum van Nederland bezoeken'

Hoogtepunten

75


VERDERKIJKERS

GRENSVERKEER

De laatste jaren ontstond er een wisselwerking tussen jongeren die de wijde wereld introkken en die het thuisfront via teksten en video’s lieten delen in hun belevenissen. deBuren steunt jonge makers om het grensgebied tussen kunst, theater, performance en journalistiek af te tasten. Via blogberichten op onze website zijn zij onze ogen en oren in een gebied waar wij niets van kennen.

Grensverkeer is de coproductionele samenwerking van de Brakke Grond, deBuren, d e t h e a t e r m a k e r en Workspace Brussels, die projectmatig wordt aangevuld met andere partners uit Vlaanderen en Nederland. Grensverkeer richt zich op podiumkunstenmakers die met één been in Vlaanderen en één been in Nederland staan en biedt hen financiële, logistieke, productionele, artistieke, technische, publicitaire en alle verder voorkomende ondersteuning bij het realiseren van nieuwe creaties.

In 2014 gingen de jonge theatermakers Saar Fivez en Marianne Cap naar een turbulent Venezuela, bezocht Astrid Haerens Burundi voor een artistiek project over beautysalons en verkende Emma Lesuis voor een documentaire voorstelling de levensstijl van wijnboeren in Zuid-Afrika. De jonge filmmaker Michiel Robberecht trok naar de Congolese jungle om met lokale krachten een film te maken. Elisabeth Callens reisde al liftend door Kazachstan en Kirgizië om foto’s, radioreportages en teksten te maken. Een aantal van deze ‘Verderkijkers’ kwamen hun projecten voorstellen tijdens publieksavonden bij deBuren.

Een maand lang deden Astrid Haerens en Emma Lesuis onderzoek voor een artistiek project rond de schoonheidscultuur van de Burundese vrouw. Met camera, pennen en papier, met wat naïeve nieuwsgierigheid, durf en een duwtje van ‘Dieu’ probeerden ze binnen te treden in de wijde, nogal geheimzinnige wereld van de Burundese kapsalons. Ze blogden hierover op de website van deBuren en in april 2015 presenteren ze hun project in het Brusselse kunstencentrum Recyclart.

Saar Fivez en Marianne Cap (samen het theatergezelschap Moeder-Eik) werken in Venezuela aan een filmproject, samen met een groep jongeren met een moeilijke thuissituatie. deBuren zette hen graag in als verslaggevers ter plaatse. Aanhoudende protesten in het land verplichtten hen er echter toe een flexibele bocht richting film te maken. Bij terugkomst organiseerden ze bij deBuren een gesprek met Orlando Verde (Belgisch-Venezolaanse blogger) en Sasha Ojeda Mendoza (NederlandsVenezolaanse politicologe) over de impact van Chávez en de huidige politieke en economische situatie in het verdeelde Venezuela. Tevens werden al enkele beelden van het filmproject in avant-première getoond.

Hoogtepunten

In 2014 werden door Grensverkeer de volgende makers ondersteund, een deel van hen toerde ook nog met voorstellingen die reeds in 2013 werden ondersteund:

• Grensverkeer heeft een bijdrage geleverd aan de totstandkoming en tournee van Michael Bijnens’ afstudeervoorstelling (RITS) La Linea.

• Het collectief BOG, bestaande uit Lisa Verbelen, Judith de Joode, Sanne Vanderbrugge en Benjamin Moen toerde in 2014 met hun succesvolle debuutvoorstelling BOG. en maakte met steun van Grensverkeer hun tweede voorstelling MEN.

• Maarten Westra Hoekzema maakte en speelde de voorstelling Drieluik van een twijfelaar.

• © Astrid Haerens

76


deBuren steunt jonge makers om het grensgebied tussen kunst, theater, performance en journalistiek af te tasten. Hun verhalen zijn te volgen via de blogs op www.deburen.eu

Het collectief rond de voorstelling Heimat (Rebekka de Wit, Freek Vielen, Suzanne Grotenhuis, Tom Struyf en Harald Austbø) creëerden in 2013 een welgesmaakte voorstelling gebaseerd op interviews met ouders en grootouders, die ook nog in 2014 te zien was in Nederland en Vlaanderen.

• Wetenschapper Damiaan Denys en theatermaker Bo Tarenskeen (afgestudeerd aan het RITS) maakten samen de filosofisch-wetenschappelijke performance Wat is angst? in 2013. In 2014 was de voorstelling opnieuw te zien in de Brakke Grond en op Lowlands.

Speelbeurten en publieksbereik In totaal realiseerden de Grensverkeerproducties in 2014 100 speelbeurten in 22 Vlaamse en 9 Nederlandse steden. Dat is een stijging ten opzichte van 2013 (70 speelbeurten in 14 Vlaamse en 6 Nederlandse steden). De makers bereikten hiermee gezamenlijk zo’n 9500 bezoekers. In de media Artikelen en recensies over Grensverkeerproducties verschenen dit jaar in Vrij Nederland, Filosofie Magazine, New Scientist, De Morgen, Het Nieuwsblad, de Volkskrant en Knack Focus. Ook op online platforms zoals de Theaterkrant, Theatermaggezien, Cobra.be en De Wereld Morgen werden de voorstellingen besproken.

• Stefan Jakiela en Suze Milius van het VlaamsNederlands makershuis House Crying Yellow Tears waren in 2014 kind aan huis in de Brakke Grond. Stefan maakte en speelde zijn The White Forest With The Forgotten People, en deed onderzoek naar zijn nieuwe voorstelling The Bear. Suze Milius toonde haar voorstelling Moeder en kind maar wordt pas in 2015 door Grensverkeer ondersteund om een nieuwe voorstelling te maken. • Judith de Joode & Catoke Kramer maakten en speelden hun voorstelling Suddenly Something. • Tom Struyf was in 2014 in residentie in de Brakke Grond om onderzoek te doen voor zijn voorstelling Another Great Year For Fishing dat later dat jaar in première ging.

Grensverkeer, Another great year for fishing © Clara Hermans

Hoogtepunten

77

CULTUUR: DENKEN EN DOEN ACTUALITEIT EN MEDIA

ACTUALITEIT EN MEDIA CULTUUR: DENKEN EN DOEN

ACTUALITEIT EN MEDIA ACTUALITEITSDEBATTEN MO*TALKS @ DEBUREN

Eerste editie van deze nieuwe reeks actualiteitsdebatten was een succes In september 2014 lanceerden we een nieuwe debatreeks. MO*talks @ deBuren is de uitdagende podiumversie van het driemaandelijkse MO*magazine. Elk seizoen bezorgt MO*een exclusief magazine bij meer dan 100.000 Vlaamse gezinnen. Centraal in dat kwartaalblad staat telkens een thema. Met de MO*talks willen we het gesprek over dat thema ook live voeren. Daartoe worden een drietal experts uitgenodigd om elk één uitdagende stelling rond een deelthema uit te werken. De inleiders gaan daarna in gesprek met elkaar en met het publiek over andere aspecten van het thema die in het tijdschrift aan bod komen. MO*talks is dus letterlijk te nemen: het magazine spreekt en gaat in gesprek, omdat de interactie met een levend publiek nodig is om een kwaliteitsblad scherp te houden. Op 17 september 2014 organiseerden we de eerste editie van de MO*talks @ deBuren over onderwijs en ongelijkheid, dit naar aanleiding van het herfstnummer dat in het teken van ‘leren’ stond. Mieke Van Hecke en Orhan Agirdag hadden het tijdens en boeiende avond bij deBuren over de uitdagingen van ons onderwijs. Filmpjes van de MO*talks zijn te vinden op www.MO.be. De bedoeling is dat we in 2015 vier keer per jaar MO*talks organiseren, telkens gekoppeld aan de publicatie van MO*magazine. Een nieuwe reeks actualiteitsdebatten om naar uit te kijken!

78

Hoogtepunten

MEDIADEBAT EN MEDIAKRITIEK ZEEDIJK 10: VOORUIT MET DIE CRISIS! In de succesvolle reeks Zeedijk 10: vooruit met die crisis! nodigden deBuren en zijn Oostendse partner Vrijstaat- O. prominente Vlaamse en Nederlandse sprekers uit om een licht te werpen op de huidige crisis en dan vooral op de vraag hoe deze het startpunt van meer positieve nieuwe ontwikkelingen kan zijn. Er wordt een stelling geponeerd, eventueel een oplossing geformuleerd, waarna de gasten in discussie gaan.

MEDIACAFÉ In onze meerjarige reeks Mediacafés – in 2014 zetten we alweer de 19e editie neer - denken we met VVJ, Zebrastraat, Fonds Pascal Decroos en VVOJ na over de veranderende rol van de media in roerige tijden. In Gent vonden we met Zebrastraat een nieuwe, stevige locatiepartner en konden we de relaties versterken met geëngageerde docenten en studenten van Universiteit Gent en Arteveldehogeschool Gent. Het blijft onze doelstelling de contacten met professoren en coördinatoren van de journalistieke opleidingen in Nederland en Vlaanderen inhoudelijk verder te intensifiëren. Verder zijn in 2014 ook plannen uitgetekend om in 2015 een eerste Mediacafé in Nederland te organiseren. De thema’s voor de Mediacafés (in Vlaanderen) en de VVOJ-cafés (in Nederland) worden op elkaar afgestemd.

Sprekers in 2014 waren: Bart Weekers (Vlaams ombudsman), Paul van Buitenen (klokkenluider, oud-Europarlementariër), Hugo van der Parre (NOS), Bert Rymen (Radio 1, VRT), Rob Heirbaut (EU-kenner VRT), Caroline de Gruyter (EU-kenner NRC), Ton van Lierop (VRT), Mark Deuze (hoogleraar Mediastudies UvA), Dirk Barrez (hoofdredacteur Pala.be), Sanne De Wilde (fotografe, de Volkskrant), Helena de Groot (radiomaker, Klara), Maxie Eckert (De Standaard), Dirk Draulans (bioloog, Knack-journalist, schrijver), Tamar de Waal (UvA, freelance journalist) en Trui De Maré (VRT).

EXPERTISEONTWIKKELING JOURNALISTIEK deBuren investeert graag en veel in de ontwikkeling en stimulering van (journalistiek) schrijftalent. Ze doet dit door interessante projecten te ondersteunen of zelf programma’s in te richten.

Mediacafé: Ondernemerschap in de journalistiek in Zebrastraat in Gent.

In de reeks Zeedijk 10 sprak Rob Wijnberg (De Corrsepondent) (foto) over de crisis in de media, mobiliteitsdeskundige Kris Peeters over het huidige en een nieuw soort mobiliteitsbeleid; hoogleraar Maurice Crul (Vrije Universiteit Amsterdam) lichtte zijn kijk op de multiculturele samenleving toe; antropoloog Ton Lemaire ontleedde de keerzijden van het vooruitgangsstreven en pleitte voor een meer spirituele oriëntatie op de wereld. Daarna gingen ze in gesprek met de moderator en het publiek.

Het journalistiek beroep is onderhevig aan heel wat mondiale veranderingen en verschuivingen in het medialandschap: toenemende crossmedialiteit, almaar veranderende werkvoorwaarden in de mediasector, heel wat nieuwe journalistieke initiatieven buiten mainstream-media, een actievere rol van het publiek... Het is voor ons cruciaal om stil te staan bij deze evoluties, daar journalistiek een vitaal onderdeel blijft in de informatiestroom. In 2014 debatteerden we over klokkenluiders (24.02), Europa in de media, in het kader van de Europese verkiezingen (28.04), de contradictie tussen de steeds complexere samenleving en de vraag naar steeds kortere, compactere berichtgeving (11.12), en de correlatie tussen journalistiek en ondernemerschap (16.10).

In 2014 was deBuren partner van Belgodyssée. De wedstrijd, een samenwerking tussen het Prins Filipfonds, VRT en RTBF, bekroont al tien jaar beloftevolle, jonge journalisten. deBuren bood de laureaat voor Beste Krantenartikel, Tiffany Mestdagh, een residentie aan in Parijs (2015). Over onze jaarlijkse schrijversresidentie voor journalisten in de Franse hoofdstad leest u alles in het hoofdstuk De kracht van jonge denkers, doeners en durvers. Ook de website van deBuren is een forum voor jong schrijftalent. Wekelijks verschijnen journalistieke blogs van jonge mensen in de nieuwsbrief van deBuren. Radio deBuren, de luisteravonden In the dark en de radiodocumentairewedstrijd voor audioverhalen Korte Golf passen ook in deze journalistieke missie.

Hoogtepunten

79

CULTUUR: DENKEN EN DOEN WETENSCHAP EN FILOSOFIE

WETENSCHAP EN FILOSOFIE CULTUUR: DENKEN EN DOEN

WETENSCHAP EN FILOSOFIE WETENSCHAP DE ROL VAN WETENSCHAP IN HET MAATSCHAPPELIJK DOMEIN GRIJZE CELLEN Samen met wetenschappelijk tijdschrift Eos, FWO Vlaanderen en Handelsbeurs Concertzaal in Gent heeft deBuren in 2014 in de wetenschapsreeks Grijze Cellen gekozen voor thema’s met een grote maatschappelijk dimensie. De enige wetenschapsreeks van deBuren kan elke editie rekenen op zo’n 200 tot 300 bezoekers. De avonden verlopen volgens een vast stramien: twee topwetenschappers uit Nederland en Vlaanderen geven een lezing van 20 minuten over een bepaald thema en gaan daarna in gesprek onder leiding van een wetenschapsjournalist. In 2014 stonden we stil bij de ontwikkelingen in de commerciële ruimtevaart, de stand van zaken in het onderzoek naar (de schadelijke gevolgen van) fijnstof, de toekomst van de landbouw en de nuttige en schadelijke gevolgen van bacteriën voor ons lichaam. Daarnaast hebben we dit jaar een eerste stap gezet buiten onze vertrouwde locatie in Gent en organiseerden we een eenmalige Grijze Cellen in Hasselt in samenwerking met de UHasselt rond innovatie.

#1 COMMERCIËLE RUIMTEVAART DE TOEKOMST? Virgin Galactic van Richard Branson experimenteert met commerciële ruimtevluchten en de Nederlandse Space Expedition Corporation (SXC) wil mensen voor 100.000 dollar een korte ruimtetrip bezorgen. Zijn dit soort initiatieven van private bedrijven rendabel? En sturen we nog mensen of beter ruimterobots zoals Curiosity om de maan, Mars en asteroïden te verkennen? Op 17 februari gaven Christoffel Waelkens (sterrenkundige en programmadirecteur van Space Studies, KU Leuven) en Cees Faes (SXC en TCC) een lezing over de toekomst van de ruimtevaart. Daarna gingen zij met elkaar in gesprek onder leiding van Eos-redacteur Reinout Verbeke.

#2 DE SCHADELIJKE GEVOLGEN VAN FIJNSTOF De Nederlandse en Belgische lucht behoort tot de smerigste van Europa. Inademing van fijnstof is schadelijk voor de gezondheid. Het verhoogt de kans op longkanker, infarcten en diabetes. Doen de overheden wel genoeg om burgers te beschermen? En zullen Nederland en België de Europese norm voor schonere lucht halen in 2015? Reinout Verbeke ging over deze vragen in gesprek met Tim Nawrot (hoofddocent Milieuepidemiologie UHasselt en KULeuven) en Rob Beelen (docent Milieuepidemiologie en coördinator van het Europese ESCAPE project (Universiteit Utrecht).

80

Hoogtepunten

#3 DE TOEKOMST VAN DE LANDBOUW Hoe moet de agrarische sector zich ontwikkelen om voedselzekerheid te garanderen? Moeten we productieverhoging en vrijhandel nastreven of moeten we overconsumptie beperken, het ecosysteem respecteren en kiezen voor kleinschalige agro-ecologie? In oktober spraken Olivier De Schutter (Voormalig Rapporteur van de VN voor het recht op voedsel) en Rudy Rabbinge (Wageningen UR) in een lezing over hun verschillende visies op de toekomst van de landbouw en wisselden daarna tijdens een pittig debat van gedachten met elkaar onder leiding van Eosredacteur Dieter De Cleene.

4# IS PATENTERING EEN VLOEK OF EEN ZEGEN? Staat het traditioneel gesloten bedrijfsleven wel open voor open innovatie? Is patentering de enige manier om je idee of product te beschermen? Hoe voorkom je dat octrooien de productontwikkeling belemmeren, worden gebruikt als machtsmiddel of worden misbruikt om de prijzen van producten hoog te houden? In november maakte Grijze Cellen een uitstap naar Hasselt waar Wim Vanhaverbeke (UHasselt) en Ellen Moors (Universiteit Utrecht) – twee wereldautoriteiten op het gebied van open en duurzame innovatie – spraken over de rol van patentering voor (open) innovatie in het bedrijfsleven en binnen de farmaceutische industrie in het bijzonder.

#5 OVER HET NUT EN DE NOODZAAK VAN BACTERIËN EN HET GROEIENDE GEVAAR VAN ANTIBIOTICARESISTENTIE De miljoenen bacteriën die wij met ons meedragen beïnvloeden allerlei processen in ons lichaam. Sommige maken ons ziek, andere maken ons beter, sommige zijn nuttig voor de spijsvertering terwijl andere soorten essentieel zijn voor de productie van vitamines. Tegelijk kan de afwezigheid van bepaalde bacteriën het risico op diabetes, ontstekingen, allergieën en astma verhogen en is de toenemende ongevoeligheid van schadelijke bacteriën voor antibiotica een acuut gevaar voor onze gezondheid. In november gaf Bart Lambrecht (VIB en UGent, Francquiprijs 2014) een lezing over het nut en de noodzaak van bacteriën voor ons lichaam en sprak Herman Goossens (UA) over onderzoek naar het groeiende gevaar van antibioticaresistentie. Daarna gingen zij met elkaar in gesprek onder leiding van wetenschapsjournalist Jop de Vrieze over mogelijke oplossingen.

Hoogtepunten

81

CULTUUR: DENKEN EN DOEN WETENSCHAP EN FILOSOFIE

WETENSCHAP EN FILOSOFIE CULTUUR: DENKEN EN DOEN

Het zoekend hert ° OORLOG The searching deer DE GROOTE INblijft ONS HOOFD goede gevoelens losweken. Steeds meer zorgzame enkelingen zoeken de luwte van het filosofiehuis op om denkers te ontmoeten, naar schrijvers te luisteren, kunst te beleven of samen te reflecteren.

De GROOTe OORLOG in Ons hOOfD

FILOSOFIE

Philosophy

&

overnight

sensations

Totaalproject met 12 lezingen, tentoonstellingen, wandelingen MaRcEL GRauLs LEEN HuEt JEROEN VaNHEstE

Filosofiehuis Het zoekend hert ° The searching deer in Berchem-Antwerpen en deBuren slaan al enkele jaren de handen in elkaar om samen filosofische lezingencycli te organiseren. Onder het motto: ‘Men moet de wereld niet begrijpen, men moet er alleen zijn plaats in weten te vinden’ nodigen we iedere maand op zondagvoormiddag filosofen, dichters en schrijvers uit Vlaanderen en Nederland uit voor een lezing. De sprekers verblijven enkele dagen in het filosofisch gastenverblijf van Het zoekend hert in Antwerpen. De productie en organisatie van deze lezingen ligt bij Het zoekend hert, dat ook samenvattingen en reflecties van de ontmoetingen bundelt in een berichtenblad. De bijeenkosten zijn kleinschalig met een hoge graad van publieksinteractie en hebben het karakter van een filosofisch ‘salon’. Naast de filosofische lezingen zetten we ook de succesvolle filosofische wandelingen in het beeldenpark van het Middelheimmuseum verder.

In 2014 presenteerden Het zoekend hert en deBuren de omvangrijke cyclus De Groote Oorlog in ons hoofd – Wereldoorlog I en de denkende enkeling. Uit alle lezingen kwamen teksten voort die gepubliceerd werden in het filosofische tijdschrift van Het zoekend hert. Tijdens de tweede editie van de reisreeks De Spoorzoekers, opgedragen aan de Vlaamse schrijver en reisauteur Kamiel Vanhole (1954-2008) presenteerden we Buitenwereld, binnenzee van de Nederlandse filosofische reisauteur, journalist en muzikant Auke Hulst. We stelden ook het nieuwe boek Pioniers in de praktische filosofie van Veerle Pasmans voor (uitgeverij ISVW) dat interviews bevat met vijftien filosofen uit België en Nederland.

De Groote Oorlog in ons hoofd was een filosofieproject bij de 100ste herdenking van het begin van de Eerste Wereldoorlog. Het zoekend hert onderzocht de impact van deze oorlog op het denken en handelen van de enkeling, op de ontwikkeling van filosofie, wetenschap en politiek, op de dynamiek van kunst en cultuur, ook naar de toekomst. Het project bestond uit lezingen, tentoonstellingen en wandelingen.

I. DE GROOTE OORLOG EN HET GEËNGAGEERDE INDIVIDU

Het zoekend hert en deBuren ontwikkelen sinds september 2012 een ‘walk-in-progress’ in het Middelheimmuseum in Antwerpen. Tot dusver WERELDOORLOG I EN DE DENKENDE kwamen daar al zeven filosofen-kunstkenners hun traject ENKELING Filosofieproject met 12 lezingen, tentoonstellingen, wandelingen uitstippelen: in oktober nodigden we wetenschapsfilosofe MARCEL GRAULS | LEEN Twente) HUET | uit JEROEN VANHESTE Mieke Boon (Universiteit om ons ‘De kunst| VINCENT BLOK PAUL VAN TONGEREN | THIJS LIJSTER | MONIKA VAN PAEMEL van het kijken’ aan te leren. MATTHIJS DE RIDDER | STEFAN HERTMANS | LAURENS TEN KATE FRANK ALBERS | PETER SLOTERDIJK van 26-01-2014 tot 14-12-2014

het_zoekend_hert_de_groote_oorlog_advertentie_de_buren_A5.indd 1

deBuren

17/12/13 10:12

VINcENt BLOK PauL VaN tONGEREN tHIJs LIJstER MONIKa VaN PaEMEL MattHIJs DE RIDDER stEfaN HERtMaNs LauRENs tEN KatE PEtER sLOtERDIJK VAN 26-01-2014 TOT 14-12-2014

deBuren

WERELDOORLOG I EN DE DENKENDE ENKELING

III. DE GROOTE OORLOG EN DE KUNSTZINNIGE ENKELING

1. Van lokale beleving tot internationale beweging | Marcel Grauls over Nicolaas Theelen, Camille Huysmans, Rosa Luxemburg | Zondag 26 januari 2014 – 11:00

7. Van vrijpostige avant-gardist tot vermoeide banneling | Monika Van Paemel over Paul Van Ostaijen, Emile Verhaeren en Stefan Zweig | Zondag 14 september 2014 – 11:00

2. Van opvoedkundig streven tot innerlijke vertwijfeling | Leen Huet over Virginie Loveling, Ellen Key, Virginia Woolf | Zondag 16 februari 2014 – 11:00

8. Van gezworen pacifist tot onwillige nihilist | Matthijs de Ridder over Henri Barbusse, Käthe Kollwitz, Frans Masereel en Yvan Goll | Zondag 19 oktober 2014 – 11:00

3. Van Europa als The Waste Land tot een reanimatie van het Avondland | Jeroen Vanheste over T.S. Eliot, Julien Benda en Thomas Mann | Zondag 16 maart 2014 – 11:00

9. Oorlog versus paradijs: kunst als zelfrealisatie na 1918 | Stefan Hertmans over Erich Maria Remarque, Martin Heidegger, Rainer Maria Rilke en Jean-Paul Sartre | Zondag 16 november 2014 – 11:00

II. DE GROOTE OORLOG EN HET FILOSOFISCHE DENKEN 4. De Groote Oorlog als strijd tussen iconophilia en iconoclasme | Vincent Blok over Louis-Ferdinand Céline en Ernst Jünger | Zondag 27 april 2014 – 11:00 5. Van romantische strijdlust tot logisch-empirische vredeswil | Paul Van Tongeren over Friedrich Nietzsche, Bertrand Russell en Ludwig Wittgenstein | Zondag 18 mei 2014 – 11:00


82

Hoogtepunten

6. Op zoek naar een nieuwe beleving van de tijd | Thijs Lijster over Henri Bergson, Marcel Proust, Bertolt Brecht en Walter Benjamin | Zondag 15 juni 2014 – 11:00

Stefan Hertmans

Hoogtepunten

83

CITYBOOKS

vertel me een verhaal - tell me a story - raconte-moi une histoire

als synthese In het internationale residentieproject citybooks komen alle elementen van deBuren samen. De stad, literatuur, fotografie, jonge makers en Europa. citybooks is de internationale springplank van deBuren: vanuit Brussel lanceren we Vlaamse en Nederlandse auteurs en we halen tegelijkertijd verhalen uit de hele wereld in huis. In 2014 realiseerden we citybooks Jakarta, een speciale dubbeleditie in Hasselt en Genk en liep het project verder in Lissabon en Gent. Ook werden dit jaar de voorbereidingen getroffen voor citybooks Ieper en Paramaribo, waar de residenties in 2015 plaatsvinden.

STEDEN IN WOORD EN BEELD Nadat de Europese geldstroom in 2013 ten volle benut was, zijn we met citybooks in 2014 in een andere versnelling en op een nieuwe manier gaan werken. We hebben de begroting herschikt en vragen van de lokale partners een extra financiële inspanning. Gelukkig schrikt deze nieuwe situatie niet alle steden af en blijven we in staat om ons project voort te zetten. Twee nieuwe stadsprojecten gingen begin 2014 van start. Dicht bij huis was dat citybooks Hasselt en Genk, een speciale dubbeleditie in het kader van de Unie Hasselt-Genk. De auteurs verbleven een week in elk van de twee Belgisch-Limburgse steden. In de verhalen speelt de band tussen deze zeer verschillende buursteden telkens een belangrijke rol. Tijdens de festiviteiten van de Unie Hasselt-Genk werden ook de citybooks onder de aandacht gebracht, onder meer via een tentoonstelling in Z33, het huis voor actuele kunst te Hasselt, van decitybooksfoto’s van jonge Antwerpse fotograaf Athos Burez. Aan de andere kant van de wereld begon citybooks Jakarta in Indonesië. Zoals bij de citybooks over Semarang komt in de stadsportretten over deze megalopool de historische band met Nederland terug op zeer uiteenlopende manieren. Dankzij de enthousiaste partners in Jakarta bereiken de citybooks ook heel wat Indonesische lezers en luisteraars.

REIS MET CITYBOOKS DE WERELD ROND

Dit zijn de steden waar het project tot en met 2014 landde:

84

Boekarest (Roemenië)

Jakarta (Indonesië)

Stellenbosch (Zuid-Afrika)

Charleroi (België)

Lissabon (Portugal)

Tbilisi (Georgië)

Chartres (Frankrijk)

Lublin (Polen)

Turnhout (België)

Gent (België)

Oostende (België)

Utrecht (Nederland)

Grahamstown (Zuid-Afrika)

Semarang (Indonesië)

Venetië (Italië)

Graz (Oostenrijk)

Skopje (Macedonië)

Yerevan (Armenië)

Hasselt-Genk (België)

Sheffield (Verenigd Koninkrijk)

Hoogtepunten

In 2015 gaat citybooks alvast verder met edities in Ieper en Paramaribo

Aandacht voor citybooks in De Standaard der Letteren 27.06.2014

Hoogtepunten

85

wist u dat ...

CITYBOOKS

... de citybooks al ruim 1,3 miljoen keer beluisterd zijn, waarvan 461.931 in het afgelopen jaar? En dat er  met de Radioboeken daarbij opgeteld  al meer dan 5 miljoen downloads zijn van alle luisterboeken van deBuren? ... Bernard Dewulf (citybooks Oostende) de meest beluisterde auteur van 2014 is met 7828 downloads, op de voet gevolgd door Wim Brands (citybooks Gent, 6988 downloads) en Gustaaf Peek (citybooks Jakarta, 6278 downloads)?

luisterboeken? En dat Ingrid Winterbachs citybook over Grahamstown met 5269 downloads

Unieke stadsportretten: schrijvers over steden

het populairst was? Verder in de top tien vinden we de Afrikaanse vertalingen

Download gratis luisterverhalen en e-books

van citybooks over Oostende, Lublin, Tbilisi en Skopje. ... in de top tien best beluisterde andere talen het Engels domineert, maar op

citybooks Hasselt -Genk

plaats 2 het Italiaanse citybook van Davide Longo (over Utrecht, 1107 downloads) prijkt en

Niet één, maar twee steden vormden samen de inspiratie voor vijf stadsportretten:

op plaats 5 het Indonesische citybook van Veronica B. Vonny (over Jakarta, 760 downloads) ?

boekpresentatie en tentoonstelling in STAM Gent. De luisterverhalen van deBuren worden zeer veel beluisterd. Eind december 2014 stonden we op de drempel van de 5.000.000 downloads. Met de downloads van de e-books, de gelezen teksten op het web, de bezoekers tijdens tentoonstellingen en andere activiteiten en de interesse vanuit tijdschriften en kranten, durven we wel te stellen dat we met citybooks doorlopend een groot en breed publiek bereiken.

In De Markten in Brussel werden de citybooksfoto’s en tekeningen van Filip Berte en Kakha Kakhiani over Tbilisi en Turnhout tentoongesteld. Tijdens de expositie, die plaatsvond in het kader van het BOZAR-project

The Caucasus from sea to sea werden twee literaire avonden en twee rondleidingen georganiseerd. (Zie ook

De Sloveense dichter Aleš Šteger treft overal in Hasselt en Genk poëzie aan, of toch niet? Ga met hem mee op pad in de twee tegenovergestelde steden in Vertrekkende treinen.

het hoofstuk Tentoonstellingen)

De Nederlandstalige bijdrage aan het Brusselse Transpoesiefestival was dit jaar een gedicht uit het citybook Charleroi, 10 gedichten van Erik Lindner. 86

Hoogtepunten

© Amador Camargo

Reisbureau deBuren ‘Als een vreemde vogel observeert hij de stad en haar verweerde bewoners. Gaandeweg evolueert zijn terughoudendheid en afkeer naar een zachte vertedering voor dit museum van menselijke miserie.’ Over: Het reservaat van Thomas Gunzig over Charleroi - de keuze van Ann Venneman

Małgorzata Rejmer is een jonge Poolse schrijfster. In Belgïe verbaast ze zich over keurige kerkhoven en hoge zelfmoordcijfers in haar citybook Vleugels zijn slechts een metafoor.

© Joze Suhaldonik

het project in deze steden af met onder meer een

Christophe Van Gerrewey deelt Tien herinneringen aan Hasselt en Genk. Over architectuur, een onverwacht hert, pizza, Japanse tuinen en een kappersbezoek.

© Sławonmir Klimkowski

Daarnaast werd in 2014 rustig doorgewerkt aan citybooks Lissabon en Gent. In 2015 ronden we

© Koen Broos

Atte Jongstra schreef naar aanleiding van zijn verblijf in Limburg Bokrijk: ademgebied, een vervolg op zijn citybook over Venetië: De dood trekt van onderen op.

Reisbureau deBuren In de zomermaanden werd via sociale media een ludieke campagne gevoerd om de luisterboeken extra in de kijker te zetten. Wekelijks stelden de collega’s van deBuren hun favoriete citybooksbestemming voor op facebook. Verspreid in dit katern komt u enkele van de lees & luistertips tegen.

Un

tell me a story | vertel me een verhaal | raconte-moi une histoire

... de citybooks in het Afrikaans het grootste luisterpubliek vinden na de Nederlandstalige

Het hoofdpersonage in het citybook De man die bomen omarmde van Use Lahoz is een jonge Spaanse fietscoureur die tijdens een wedstrijd in Limburg verliest, maar ook wint.

Volg ons op facebook/citybooks en via twitter #citybooks_eu

Het Vlaams-Nederlands Huis deBuren heeft een unieke collectie audioboeken die je gratis kunt downloaden in diverse talen. Korte literaire luisterverhalen voor op vakantie, als filetroost of ... tijdens het strijken. Op www.citybooks.eu vind je unieke stadsportretten van verrassende steden door meer dan 100 internationale schrijvers, dichters, fotografen en videasten. Ontdek de citybooks als audioboek (podcast) van een half uur, lees de verhalen online als webtekst of download ze als e-book. Alle verhalen zijn te lezen en te beluisteren in het Nederlands, Engels, Frans én in de taal van het gastland. Bovendien kun je iedere stad niet alleen via 5 literaire portretten ontdekken maar ook via 24 foto’s en 24 City One Minute-filmpjes.

citybooks en Radioboeken in het Afrikaans Marlene van Niekerk, Toast Coetzer, Clinton du Plessis, Ronelda Kamfer, Ingrid Winterbach, Rentia Bartlett-Möhl lezen zelf hun verhalen aan u voor in het Afrikaans. Daarnaast zijn citybooks en Radioboeken van Arnon Grunberg, Arjen Duinker, Saskia de Coster, Gerda Dendooven, Tommy Wieringa, Adriaan van Dis en nog heel wat andere auteurs in Afrikaanse vertaling gratis te beluisteren en te downloaden. Ontdek ze allemaal op www.radioboeken.eu en www.citybooks.eu

Deze advertentie verscheen in Ons Erfdeel #4 Hoogtepunten

87

Reisbureau deBuren

INTRODUCTIE

‘Ik neem jullie graag mee naar Lublin. Ik ben er nooit geweest, maar ben er luisterend naar Arnon Grunberg in mijn gedachten doorheen gelopen. In dit absurdistische verhaal vertelt de 24-jarige gids Danuta Kalinowska in een brief aan het stadsbestuur over de vreselijke beproeving die ze heeft moeten doorstaan tijdens het twee weken durende residentiebezoek van ‘de matige Nederlandse schrijver Arnon Grunberg’.’ Over: Aangifte van Arnon Grunberg over Lublin - de keuze van Debbie Marbus

Reisbureau deBuren

FROM GEORGIA. WITH LOVE?

f

met foto’s van | avec les œuvres de

Filip Berte (BE) & Kakha Kakhiani (G)

‘Wandelend door de Georgische hoofdstad Tbilisi stuit je op talloze uitingen van een rijk historisch en cultureel verleden. Van eeuwenoude kerkjes en stadspaleizen tot massieve Stalinistische constructies, souvenirs uit de tijd dat Georgië onderdeel was van de Sovjet-Unie. Het citybook van de Georgische schrijver Lasha Bugadze speelt zich af in de communistische tijd. Het is 1983 en het Centrale Comité organiseert een wedstrijd: wie schrijft het beste officiële lied voor Tbilisi? Een spannend verhaal met hoofdrollen voor een overspelige componist, een loslippige priester en een KGB-agent met onvermoede talenten.’ Over: Een lied voor Tbilisi van Lasha Bugadze over Tbilisi - de keuze van Xander Stroo

MEERTALIGHEID EN EDUCATIE Vertaalprojecten Studenten Nederlands van de Universiteiten Sheffield, Cambridge, Nottingham en University College London presenteerden in januari 2014 de vertaling naar het Engels van Wim Brands’ citybook De fanfare die een

olifant opat. Henriëtte Louwerse, verbonden aan de Universiteit Sheffield en coördinator van citybooks

de Katedra Filologii Niderlandzkiej aan de Universiteit

Sheffield, nam hiervoor het enthousiaste initiatief.

Wroclaw het initiatief om met haar studenten het

Dit was de derde keer dat een citybook binnen dit

citybook van Saskia de Coster over Skopje en het

bijzondere vertaalproject naar het Engels vertaald werd.

citybook over Venetië van Rebekka de Wit naar het Pools

Eerder kwamen al de Engelse versies van de citybooks

te vertalen. In Mons ging Carola Henn met studenten

van Abdelkader Benali (Beeld van een gewapende

van de Faculté de Traduction et d’Interprétation aan de

strijder op een paard) en Bouke Billiet (Meisje van

slag om Atte Jongstra’s citybook over Hasselt en Genk

vroeger) binnen dit project tot stand.

naar het Frans te vertalen. In Boekarest realiseerden studenten van de Secției de Neerlandeză aan de

foto © Filip Berte

Vernissage vr | ven 21.02.2014 18:00 - 19:30 u/h Openingstijden | Heures d’ouverture di-zo | mar-dim : 12:00 - 18:00 u/h gratis | gratuit

EXPO

22.02 > 23.03.2014

De Markten

Met | avec: Frank Westerman, Lasha Bugadze, Julie Reniers, Filip Berte en Ingrid Degraeve & DW B. Leopoldstraat 6 Rue Leopold, 1000 Brussel | Bruxelles

VR|VEN 21.02 Rondetafelgesprek|Table ronde 20:00-21:00 u/h - Bozar

Van | de: Tinatin Gurchiani

Ravensteinstraat 23 Rue Ravenstein, 1000 Brussel | Bruxelles

info & reserveren | info & réservations:

van Arnon Grunbergs citybook over Lublin, onder

Boekarest

de

Roemeense

vertaling

buitenland. Zo nam Małgorzata Dowlaszewicz van

vakkundige begeleiding van Alexa Stoicescu.

Rondleiding Visite guidée

Met | avec: Lasha Bugadze & Data Tavadze.

+ Documentaire 21:00 - 22:00 u/h - Bozar

Universiteit

bijzondere projecten met studenten Nederlands in het

Oude Graanmarkt 5 Vieux Marché aux Grains 1000 Brussel | Bruxelles

Gerelateerde activiteiten | Activités connexes DO|JEU 20.02 Literaire avond|Soirée litéraire 19:30 u/h - deBuren

In 2014 werden nog vier citybooks vertaald tijdens

DO|JEU 14.03

12:30 u/h - De Markten Met | avec: Julie Reniers

ZO|DIM 23.03

14:30 u/h - De Markten Met | avec: Filip Berte www.deburen.eu | www.demarkten.be f

Kunstenaar Filip Berte leidt bezoekers rond in de tentoonstelling From Georgia. With Love? in De Markten in Brussel. Naast een nieuwe fotoreeks over Batumi was daar ook zijn citybook Tbilisi te zien, samen met de citybooksfoto’s die de jonge Georgische fotograaf Kakha Kakhiani maakte over Tbilisi en over Turnhout.

88

Hoogtepunten

In het Europa Jaarboek 2014 werd citybooks in de kijker gezet in het hoofdstuk Platforms voor Europa. Een gerichte mailing aan Nederlandse bibliotheken in de aanloop naar de Boekenweek, waarvan het thema dit jaar ‘reizen’ was, genereerde enkele mooie aankondigingen op lokale websites. Ook middels flyers werd het project onder de bibliotheekbezoekers vespreidt. Hoogtepunten

89

CITYBOOKS

CITYBOOKS

NIEUWE STEDEN Gent In Gent schreven Wim Brands en Annelies Verbeke ieder een citybook. In 2014 liep het project in samenwerking met STAM in deze stad verder. De Spaanse historica Àngeles Caso schreef Een liefdeslied voor Gent. Eind 2014 was de Duitse auteur Karl Schlögel te gast, hij laat zich in zijn citybook leiden door de moderne architectuur die in deze historische stad te vinden is. In 2015 zal de jonge getalenteerde Nederlandse schrijfster Niña Weijers als vijfde auteur een stadsportret schrijven. Fotografe Sanne De Wilde maakte een reeks van 24 foto’s, deze zullen in de zomer van 2015 tentoongesteld worden in STAM.

De Spaanse auteur Use Lahoz, de Poolse Małgorzata

die eerder het citybook Woonplaats schreef over haar

Rejmer en de Sloveense dichter en essayist Aleš Šteger

thuisstad Gent, dompelde zich in februari volledig onder

maken het rijtje compleet. Rejmers persoonlijke essay

in de culturele rijkdom van de Aziatische megalopool.

over dood en leven verscheen in Nederlandse vertaling

De Surinaamse schrijfster Ruth San A Jong schreef

van Kris van Heuckelom in Ons Erfdeel.

als vijfde auteur een stadsportret. Op uitnodiging van

De jonge Belgische fotograaf Athos Burez maakte

deBuren en de Taalunie maakte zij in het verlengde

een sprookjesachtige stadsportret in 24 foto’s. Het

van haar residentie een kleine tournee door de Lage

Frank&Robbert

Landen. Ze was onder meer eregast tijdens de literaire

realiseerde 24 City One Minute video’s, waarin onder

quiz Qwerty & Azerty in Antwerpen. Overigens was

meer King Kong en reusachtig fruit voorbij komen. Zowel

Wim Brands (citybooks Gent) juryvoorzitter tijdens de

de foto’s als de video’s waren in de zomer te zien tijdens

Amsterdamse editie van deze quiz.

kunstenaarsduo

Robbert&Frank

een tentoonstelling in het kader van de Unie Hasselt-

Het beeldend luik van citybooks Jakarta is in handen

Genk (zie ook het hoofdstuk Tentoonstellingen).

van fotograaf Amran Malik Hakim. Videast Mirna Marini

Coördinator Tino Djumini, auteur Akidah Gauzillah en Willem Bongers-Dek in de geluidsstudio voor opnames van de audioboeken voor citybooks Jakarta in het Bahasa Indonesia en in het Nederlands.

Damayanti Arifin maakte een reeks van 24 City One Minute films. In 2015 volgt een presentatie in Jakarta.

PROMOTIE deBuren heeft citybooks actief gepromoot tijdens de eigen literaire activiteiten, onder meer via flyers over het project en uitleg tijdens introducties van avonden en middagen. Uiteraard werd in ieder programmaboekje ook de nodige ruimte voor het project ingeruimd.

De Spaanse auteur Àngeles Caso ontmoette Dorian van der Brempt tijdens haar residentie in Gent.

Divers

Lissabon Najaar 2013 ging citybooks Lissabon van start in samenwerking met partnerorganisatie Alkantara. Te gast waren de Portugese auteurs Patricia Portela, J.M. Vieira Mendes en Dulce Maria Cardoso en fotografe Maria Fialho. Daarnaast schreef de Belgische auteur en journalist Sus Van Elzen een citybook en tot slot ook de

om liefde verscheen in de Nederlandse vertaling van Harrie Lemmens in het literaire tijdschrift DW B.

Hasselt-Genk citybooks Hasselt-Genk, een bijzondere dubbeleditie waarbij twee steden de inspiratiebron vormen voor de stadsportretten, vond plaats in het kader van de Unie Hasselt-Genk. Partner Z33 en de Provincie Limburg ontvingen de auteurs. De Nederlandse schrijver Atte Jongstra beet de spits af. Hij schreef eerder het citybook De

dood trekt van onderen op over Venetië en zijn nieuwe citybook is te lezen als een vervolg daarop. Daarna was de Belgische auteur Christophe Van Gerrewey te gast. 90

Hoogtepunten

Het project citybooks werd uitgebreid gepresenteerd

In 2013 verschenen advertenties in (literaire)

tijdens het XXIV International James Joyce Symposium

tijdschriften DW B, Ons Erfdeel, Vooys, Gierik NVT

in Utrecht, waar onder meer Onno Kosters (citybooks

en Deus Ex Machina en verschenen banners op de

Graz en Utrecht) aan het woord was. Ook in Londen

website van DW B. Vaak waren deze publicaties

werd het project gepresenteerd, met extra focus op

gekoppeld aan een (voor)publicatie van een van de

citybooks Ieper in de aanloop naar 2015, tijdens een

citybooksverhalen.

meeting in Kings College met de partnerorganisaties

Brit Tim Etchells, die heel 2014 artist in residence was bij Alkantara. Dulce Cardoso’s citybook Het draait altijd

Advertenties

van het HERA-onderzoeksproject ‘Cultural Exchange in Tijdens haar residentie schreef Małgorzata Rejmer blogberichten. De partnerorganisatie van citybooks Lublin deelde de Poolse teksten via hun digitale kanalen en genereerde zo extra aandacht voor het project.

Jakarta De Indonesische hoofdstad Jakarta is na Semarang de tweede Indonesische stad in het project. Samen met de Nederlandse Ambassade en het Erasmus Taalcentrum nodigde deBuren de drie beloftevolle Indonesische auteurs Veronica B. Vonny, Akidah Gauzillah en Sihar Ramses Simatupang uit. Daarnaast waren twee

a Time of Global Conflict: Colonials, Neutrals and Belligerents during the First World War.’

wist u dat ... ... u via een gratis abonnement op het citybooks- en Radioboekenkanaal in iTunes automatisch alle nieuwe luisterverhalen ontvangt?

Reisbureau deBuren ‘De nog te onbekende schrijfster Simone Lenaerts trok naar de wonderlijke Oostenrijkse universiteitsstad Graz. In een trefzekere stijl deelt Lenaerts haar reilen en zeilen over haar verblijf aan de voet van de Alpen. Prachtige verhalen.’ Over: Een schijn van tijd, van Simone Lenaerts over Graz de keuze van Jenny Quermia

Nederlandstalige schrijvers te gast. Annelies Verbeke, Hoogtepunten

91

CITYBOOKS

CITYBOOKS

Publicaties citybooks verschenen online en offline in diverse media.

PUBLICATIES VAN CITYBOOKS IN 2014 in (literaire) tijdschriften en andere media Marlene van Niekerk

deBuren 2014_1

nieuwe dichtbundels. Van Ágnes Lehóczky (citybooks Shef-

deBuren 2014_2

Tijdens de presentatie van haar bundel verklaarde de dichter

field) verscheen de bundel Carilloneur bij Shearsman Books.

Lissabon - NL - fragment

Christophe Van Gerrewey

deBuren 2014_2

Hasselt & Genk - NL - fragment

Marlene van Niekerk

DWB #1

Stellenbosch - NL

Dulce Maria Cardoso

DWB # 4

Lissabon - NL

Maud Vanhauwaert

hard//hoofd

Lublin - NL

Răzvan Rădulescu

Marlene van Niekerk en Dulce Maria Cardoso in Nederlandse vertaling. Verder verschenen citybooks op hard//hoofd

deBuren 2014_1

Gent - NL - fragment

Dulce Maria Cardoso

populairste literaire tijdschrift van Vlaanderen publiceerde

en de-gids.nl. Ook verschenen twee citybooks integraal in

Stellenbosch - NL - fragment

Wim Brands

De samenwerking met DW B liep verder: het oudste en

dat de deelname aan citybooks de katalysator is geweest voor deze verzameling ‘urban poetry’. Erik Lindners nieuwe bundel Acedia (uitgeverij Perdu) bevat zijn citybook over Charleroi. In 2013 verschenen enkele hiervan al in Duitse vertaling in de bundel Nach Akedia.

Ausgewählte Gedichte. Een bewerkte versie van Atte Jongstra’s citybook over Venetië maakt deel uit van zijn recentste roman Worst (De Arbeiderspers). En uiteraard werden lange fragmenten van citybooks gepubliceerd in de programmabrochure van deBuren.

De Gids online

Verder zijn de citybooks via de sites van partnerorganisaties

Boekarest - NL

Àgnes Lehòczky

Carillonneur

te beluisteren en te downloaden. De Groene Amsterdammer

Sheffield - EN

(Shearsman Books)

is hiervoor al een partner sinds 2012 en ook in 2014 zijn

Erik Lindner

Acedia

Charleroi - NL

(UitgeverijPerdu)

Atte Jongstra

Worst

Venetië - NL - herwerkte versie

(De Arbeiderspers)

de citybooks beschikbaar op groene.nl. Ook op dwb.be zijn de in DW B gepubliceerde citybooks blijvend te beluisteren. Nieuw is de samenwerking met IedereenLeest.be, het Nederlandse Woord.nl en Stichting Literatura. Deze laatste organisatie brengt (moderne) Poolse literatuur onder de aandacht in Nederland en andersom promoten ze Nederlandstalige literatuur in Polen. De citybooks over Lublin zijn in het Pools en Nederlands te beluisteren via de websites poolseliteratuur.nl en pisarzemowia.nl.

citybooks in boekvorm Op initiatief van de partnerorganisaties kunnen de citybooksverhalen en foto’s worden uitgegeven als boek. deBuren levert hiervoor het volledige ontwerp aan, zodat de hele reeks boekjes een geheel vormt. Intussen werd al een tiental boekjes in verschillende talen gepubliceerd. In 2014 waren dit: Skopje (Engels, Macedonisch en Albanees) en Stellenbosch (Nederlans en Afrikaans). In 2015 komt het boekje over Jakarta (Nederlands en Bahasa Indonesia) uit. In het laatste schreven Bas Heijne, Julia Suryakusuma en Nung Atasana poëtische voorwoorden over gedeeld cultureel erfgoed. citybooks Skopje werd in liefst drie taalversies gepubliceerd. Via de website werden exemplaren van de Macedonische, Engelse en Albanese boekjes verloot. 92

Hoogtepunten

(Voor)pubicaties van citybooks verschenen in diverse media. Maud Vanhauwaerts verhaal over Lublin werd gepubliceerd op hard//hoofd (17.03.2014).

Hoogtepunten

93

Reisbureau deBuren ‘Ik neem u mee naar Skopje, de kleurrijke en vreemde stad waar Alexander de Grote en Moeder Theresa hun standbeeld hebben. Saskia de Coster schreef naar aanleiding van haar verblijf in de hoofdstad van de FYRM (Former Youglosavian Republic of Macedonia) een bizar verhaal vol kleurrijke personages – onder meer een luidruchtige Amerikaanse spionne - dat perfect past bij deze wilde stad vol tegenstrijdigheden. Skopje, een temperamentvolle stad in transitie. Over: Honderveertig kilo liefde van Saskia de Coster over Skopje, de keuze van Dorian van der Brempt.

CITYBOOKS

PERS Zowel in binnen- als buitenlandse media was er aandacht voor citybooks. Artikelen verschenen naar aanleiding van residenties of in verband met een tentoonstelling of presentatie van het project. Naar aanleiding van de literaire avond en tentoonstelling From Georgia. With Love? werd Frank Westerman geïnterviewd op Radio 1 en kunstenaar Filip Berte op FM Brussel.

De Poolse zender Polskie Radio interviewde Xander Stroo en auteur Atte Jongstra in het programma Magazyn Europejski (12.04.2014)

citybooks op andere websites Op deze websites wordt een selectie citybooks aangeboden om rechtstreeks te beluisteren en te downloaden. www.iedereenleest.be www.woord.nl www.poolseliteratuur.nl www.pisarzemowia.nl www.dwb.be www.groene.nl www.de-gids.nl

Artikel over citybooks Sheffield in het Alunmiblad van de Universiteit Sheffield (augustus 2014) Naar aanleiding van Ruth San A Jongs deelname aan citybooks Jakarta verscheen een interview in De Ware Tijd (17.05.2014) 94

Hoogtepunten

Hoogtepunten

95

DE CIJFERS Een ruim, veelzijdig en kwaliteitsvol aanbod en stevige samenwerkingsverbanden De vele disciplines van deBuren in 2014 Meertaligheid Bezoekerscijfers nog steeds in stijgende lijn: bijna 22.000 bezoekers in 2014 Virtuele bezoekers en downloads: meer dan 70.000 downloads van de podcasts in 2014 de Luisterboeken van deBuren: al meer dan 5 miljoen luisterboeken gedownload!


96

Hoogtepunten

DE CIJFERS ACTIVITEITEN EN BEZOEKERS

EEN RUIM, VEELZIJDIG EN KWALITEITSVOL AANBOD EN STEVIGE SAMENWERKINGSVERBANDEN In 2014 bood deBuren & partners in totaal 200 activiteiten aan. Dat zijn 20 evenementen meer dan in 2013. Het aanbod neemt dus nog steeds ieder jaar toe. Als we de zomermaanden niet meerekenen dan presenteerden we gemiddeld 20 publieksactiviteiten per maand ofwel 5 per week (ten opzichte van 17,5 per maand ofwel 4,4 per week in 2013). 53 activiteiten vonden plaats in eigen huis. Naast de publieksactiviteiten zette deBuren ook de deuren open voor enkele evenementen op uitnodiging van externe organisaties. In totaal vonden een 20-tal expertmeetings en netwerkmomenten bij deBuren plaats, wat het totaal op zo’n 220 activiteiten brengt. (Informatie over deze ‘besloten’ evenementen leest u onder het kopje Kunst- en cultuurbeleid.)

LITERATUUR. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 SAMENLEVING. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 FILM EN DOCUMENTAIRE. . . . . . . . . . . . . 21 EUROPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 FILOSOFIE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 PODIUMKUNSTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 KUNST EN CULTUURBELEID. . . . . . . . . . 13 STAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 TENTOONSTELLINGEN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

ACTIVITEITEN EN BEZOEKERS DE CIJFERS

DE VELE DISCIPLINES VAN DEBUREN IN 2014 deBuren zet sterk in op taal en literatuur. In 2014 hadden 41 van de 200 activiteiten met nieuwe literaire boeken en tijdschriften, proza en poëzie, Vlaamse, Nederlandse en internationale schrijvers en dichters te maken. Het aandeel literaire activiteiten bij deBuren blijft het grootst. Zeker als je daarbij optelt dat de 15 podiumkunstenactiviteiten vaak ook een literaire inslag hadden. Verder waren er 24 activiteiten waar de politieke, economische, sociale en religieuze tendensen in de samenleving aan bod kwamen. Daar rechtstreeks aan gekoppeld was de stad bij 10 activiteiten het hoofdthema. Met 21 activiteiten rond film en documentaire is deze discipline opnieuw sterk gestegen. Het aantal evenementen over filosofie blijf gelijk, namelijk 16; 5 ontmoetingen draaiden rond media; 13 rond kunst en cultuurbeleid, ook een stijging; 7 hadden betrekking op wetenschap. deBuren & partners boden 7 nieuwe tentoonstellingen aan. Met 18 lezingen en debatten besteedden we in dit Europese verkiezingsjaar ruim aandacht aan Europa (dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2013). Bij uitbreiding waren er 6 activiteiten die onze Europese blik op de wereld verruimen en kreeg geschiedenis met 6 evenementen opnieuw meer gewicht. Een nieuwe categorie is radio, met maar liefst 6 publieksactiviteiten, los van de online reportages. Omdat de reeks IM (In Memoriam), 4 keer per jaar, zo moeilijk in disciplines te vatten valt, maakten we er een kleine aparte categorie van.

MEERTALIGHEID Met de activiteiten onder de signatuur Thinking Europe voedt deBuren het debat rond Europese culturele en maatschappelijke onderwerpen en besteden we zorg aan de presentatie van taal en cultuur van de Lage Landen in Europa. In het Europese debat zijn telkens de Vlaamse én de Nederlandse standpunten goed vertegenwoordigd door minstens één of twee van de sprekers. Verder nodigen we samen met diverse partners graag internationale sprekers uit om onze Europese blik te verruimen en naar de wereld te kijken. Tijdens 32 activiteiten ofwel 16% procent van de 200 activiteiten was de voertaal een andere dan het Nederlands. 24 evenementen verliepen in het Engels, bij andere activiteiten werd een mix van talen gesproken.

I died in hell - (They called it Passchendaele). Een meertalige en multimediale evocatie van WO I. University College London (The Bloomsbury Theatre).   In het Engels, Duits, Frans, Italiaans, Russisch, Turks en Nederlands.

WETENSCHAP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 BLIK OP DE WERELD. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 GESCHIEDENIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 RADIO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 MEDIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 IM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

98

De cijfers

De cijfers

99

DE CIJFERS ACTIVITEITEN EN BEZOEKERS

ACTIVITEITEN EN BEZOEKERS DE CIJFERS

25.000

BEZOEKERSCIJFERS NOG STEEDS IN STIJGENDE LIJN: BIJNA 22.000 BEZOEKERS IN 2014 In 2014 is het aantal bezoekers weer enorm toegenomen: voor de eenmalige, individuele activiteiten telden we 21.623 (t.o.v. 16.828 in 2013). Belangrijk: In deze berekening zijn de bezoekersaantallen van de langlopende tentoonstellingen en de bezoekers van de festivals niet meegerekend omdat ze erg moeilijk te schatten waren. Ook het publiek van de langlopende theatervoorstellingen (bijvoorbeeld van de makers van Grensverkeer: 9500 bezoekers) is niet meegerekend.

15.000

10.000



100

De cijfers

MEER DAN 70.000 DOWNLOADS VAN DE PODCASTS IN 2014 2010

2011

2012

2013

2014

AANTAL BEZOEKERS PER JAAR

200

Het aantal bezoekers per activiteit is de laatste jaren sterk gestegen. Van gemiddeld 52 bezoekers per activiteit in 2008 groeiden we naar 84,8 in 2011. In 2012 steeg het gemiddelde aantal bezoekers naar 128 wat in 2013 weer zakte naar 93,5. Het gemiddelde aantal bezoekers van deBuren in 2014 was 108 per activiteit, wat erg hoog is. In 2014 behaalden we gemiddeld 58,5 bezoekers per activiteit in eigen huis. Onze actieradius is erg groot maar Huis deBuren is en blijft een tempel van kleinschaligheid. Naast de reële bezoekers van de activiteiten van deBuren zijn er ook de virtuele deelnemers. Die kunnen we berekenen aan de hand van de downloads van de podcasts. In 2013 werden er 56.127 podcast of geluidsopnames van deBuren beluisterd. In 2014 steeg dat tot maar liefst 71.285.

VIRTUELE BEZOEKERS EN DOWNLOADS

20.000

150

100

50

 

2010

2011

2012

2013

2014

AANTAL INDIVIDUELE ACTIVITEITEN PER JAAR GEMIDDELD AANTAL BEZOEKERS PER ACTIVITEIT

Wie niet naar onze activiteiten kan komen of er eentje gemist heeft, kan die herbeluisteren via de podcasts. In 2014 voegden we 78 podcasts toe aan de luistercollectie zodat er eind december 2014 361 podcasts beschikbaar waren op de site van deBuren. In totaal registreerden we 761.719 downloads van alle podcasts sinds 2006. Concreet werden het afgelopen jaar 71.285 podcasts gedownload. Dat zijn er 15.000 meer dan vorig jaar. Gemiddeld waren dat 5.940 downloads per maand. Nieuw en meteen een schot in de roos zijn de podcasts van Radio deBuren. De 7 afleveringen die we vorig jaar maakten werden op drie maanden tijd (okt-nov-dec 2014) al 5387 keer beluisterd. Het succes van de downloads is wellicht te danken aan de goede kwaliteit van de luisterverslagen en de aandacht die we er iedere week op vestigen via de digitale nieuwsbrief. Via de knop ‘Herbeleef ’ presenteren we wekelijks, en gelinkt aan de actualiteit of het programma, fragmenten uit het archief. Tevens zijn ze via RSS binnen te halen en via iTunes. Sinds 2014 bieden we een selectie van de podcasts ook aan op Soundcloud. Partners nemen de podcasts van deBuren ook geregeld mee op hun site en in hun berichtgeving.

De cijfers

101

DE CIJFERS DE LUISTERBOEKEN

DE LUISTERBOEKEN DE CIJFERS

DE LUISTERBOEKEN VAN DEBUREN AL MEER DAN 5 MILJOEN LUISTERBOEKEN GEDOWNLOAD!

MEER DAN EEN HALF MILJOEN RADIOBOEKEN GEDOWNLOAD IN 2014

BIJNA HALF MILJOEN CITYBOOKS GEDOWNLOAD IN 2014

Een aparte categorie van podcasts is te vinden op www. radioboeken.eu en www.citybooks.eu. De Radioboeken worden sinds juni 2006 gratis aangeboden via deze website. Een enorme piek werd bereikt in het jaar 2009, toen we het project Radioboeken afsloten en er een grote communicatiecampagne rond voerden. 491.500 downloads op 1 jaar tijd! Daarna werden geen nieuwe Radioboeken meer aangemaakt of aangeboden via iTunes. Toch blijven de downloads opmerkelijk hoog. In 2010 registreerden we nog steeds bijna 450.000 downloads en in 2011 werden ze nog 335.000 keer binnengetrokken. Een nieuw elan kwam er in 2012, toen we heel wat vertaalde verhalen oplaadden. De downloads stegen opnieuw naar 384.760. En in 2013 behaalde we een nooit verwacht en zeker ook nooit gezien resultaat van maar liefst 878.049. In 2014 bereikten we 545.523 luisteraars wat nog steeds opmerkelijk is.

In 2011 schoot het project citybooks uit de startblokken en werden iedere maand nieuwe stadsportretten toegevoegd aan www.citybooks.eu. In 2012 werden 205.335 citybooks gedownload, het jaar daarna werd dat bedrag bijna verdrievoudigd: in 2013 werden de stadsportretten 595.294 keer gedownload, met absolute pieken in de twee zomermaanden. Wellicht niet toevallig dezelfde periode waarin de VPRO 20 citybooks uitzond via het radioprogramma De Avonden. In 2014 werden 461.931 citybooks gedownload. Hiernaast de top 10 van de Nederlandse citybooks, de Afrikaanse en de andere talen.

DE TOPPERS VAN DE RADIOBOEKEN IN 2014 Herman Koch Stefan Hertmans

Korte geschiedenis van het bedrog Ster der Verlossing

Anna Enquist Tommy Wieringa Joke van Leeuwen Brink Scholtz Adriaan van Dis Dimitri Verhulst Herman Brusselmans Jean-Luc Outers Jacques De Decker

De muzikant Kompleks A (AFR) De vork als mens Doorgaan Hoog bezoek Wie dronk Hector Hernandez op? Coma Waar het geheugen ophoudt De weg

TOTAAL 8103 7192 6962 6318 6297 6182 6096 5778 5677 5441 5431

SUCCESFACTOREN: ITUNES EN LITERAIRE PARTNERS WERELDWIJD Dat de citybooks - en in de slipstream daarvan ook de Radioboeken - zo’n hoge vlucht genomen hebben is mede te danken aan het feit dat we verhalen via iTunes in vele talen aanbieden. De audiobestanden zijn ook ingebed op de sites van diverse partnerorganisaties, auteurs en bibliotheken wereldwijd. Naast de Nederlandstalige audioboeken vinden vooral citybooks in het Afrikaans opvallend goed hun weg naar het publiek.

Als we de cijfers van alle audioboeken (radioboeken en citybooks) samentellen, registreren we een indrukwekkend resultaat: al meer dan 5 miljoen luisterboeken gedownload.

TOP 10 DOWNLOADS CITYBOOKS 2014 IN HET NEDERLANDS Bernard Dewulf Wim Brands Bouke Billiet Arnon Grunberg Atte Jongstra

Fragmenten uit Oostende De fanfare die een olifant opat Meisje van vroeger Aangifte Bokrijk: Ademgebied

Oostende Gent Semarang Lublin Hasselt-Genk

7828 6988 6278 5926 5860

Milena Michiko Flašar Saskia de Coster Johan de Boose Annelies Verbeke Rebekka de Wit

Vaarwel Wildebeest Laat mij je pijn dragen Engelen in Jakarta Zoals Venetië nu

Graz Stellenbosch Yerevan Jakarta Venetië

5749 5554 5443 5442 5361

Oorblyfsels Die missie in Oostende Die Buitewyke Ek sit in die see n Perfekte Plan - Verhale uit die Swart Land Klag Fragmente uit Oostende Die opgaarders Die mesmaker van Tbilisi Honderd-en-veertig kilogram liefde

Grahamstown Oostende Grahamstown Grahamstown Grahamstown Lublin Oostende Grahamstown Tbilisi Skopje

5269 4892 4208 4126 4048 4015 3872 3851 3823 3823

Snippets from Ostend Il Maestro Utrecht A Reported Offence Farewell Akhir yang Terakhir Departing Trains Warrior on a horse Palm leaves and promises Down and Dirty in Sheffield The Reservation

Oostende Utrecht Lublin Graz Jakarta Hasselt-Genk Skopje Semarang Sheffield Charleroi

1198 1107 907 813 760 703 679 671 624 599

IN HET AFRIKAANS Ingrid Winterbach Peter Holvoet-Hanssen Brink Scholtz Toast Coetzer Gerda Dendooven Arnon Grunberg Bernard Dewulf Ronelda Sonnet Kamfer Stefan Hertmans Saskia De Coster

ANDERE TALEN Bernard Dewulf Davide Longo Arnon Grunberg Milena Michiko Flašar Veronica B. Vonny Aleš Šteger Abdelkader Benali Bouke Billiet Abdelkader Benali Thomas Gunzig

DOWNLOADS LUISTERBOEKEN 2006-2014 (RADIOBOEKEN EN CITYBOOKS SAMEN) PODCASTS JANUARI FEBRUARI MAART APRIL MEI JUNI JULI AUGUSTUS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DECEMBER

TOTAAL

102

De cijfers

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

1.982 6.713 4.219 7.711 5.128 8.465

11.218 6.017 7.281 8.784 12.031 21.980 30.072 17.985 23.667 27.155 46.608 29.993

32.053 25.212 25.467 20.327 21.781 22.363 33.816 32.314 21.773 25.998 25.012 44.574

39.953 27.614 34.645 35.584 35.202 28.274 34.908 89.318 53.613 38.162 38.562 35.737

35.824 35.180 30.483 29.368 33.758 37.132 64.324 50.111 38.972 32.408 30.398 31.138

33.538 27.399 34.263 28.689 30.321 30.636 29.843 29.893 25.740 25.474 25.243 24.431

26.554 35.830 36.836 34.015 33.839 29.656 47.883 71.118 65.420 70.799 66.614 71.531

73.738 78.887 67.885 165.594 211.315 113.995 218.104 179.446 100.986 93.253 81.566 88.574

83.053 68.295 84.346 82.420 102.944 71.261 73.241 85.471 88.256 99.532 85.001 83.634

34.218

242.791

330.690

491.572

449.096

345.470

590.095 1.473.343 1.007.454 5.050.325

De cijfers

103

COMMUNICATIE Programmabrochure Website Sociale media Nieuwsbrief Samenwerking met de media


COMMUNICATIE

COMMUNICATIE

Een grondige en goed verzorgde communicatie naar pers en publiek is voor deBuren nooit een detail maar een constante zorg. deBuren produceert jaarlijks twee programmabrochures maar de belangrijkste instrumenten zijn de website, de digitale nieuwsbrief en de sociale media. Verder werken we op vlak van programmering, redactie en promotie graag samen met kranten en tijdschriften.

orothy (Ontworteling)

DE WEBSITE

De programmabrochure van deBuren verschijnt sinds 2014 twee in plaats van drie keer per jaar: in januari en september. Het is een belangrijk PR-middel en de distributie ervan gebeurt via vele kanalen: ze worden via de post verstuurd naar een 5000-tal abonnees in België en Nederland. Dat bestand wordt constant geactualiseerd. Via Aeolus (het distributiekanaal voor culturele publicaties met informatiestanden in musea, bibliotheken, cultuurhuizen) worden de brochures tweewekelijks verdeeld in Vlaanderen en Brussel. Hogescholen, universiteiten, gemeenschapscentra en partners worden eveneens bevoorraad. Daarnaast worden de brochures intensief uitgedeeld aan het publiek tijdens alle activiteiten van deBuren en worden ze promotioneel ingezet tijdens grote culturele en literaire festivals en andere evenementen waarop we aanwezig zijn. De totale oplage van de brochures in 2014 was 33.500. We gebruiken papier met FSC-label.

De verschillende websites van deBuren zijn veel meer dan een online versie van het programma. Ze herbergen een schat aan schoonheid (www.radioboeken.eu, www.citybooks.eu) en wijsheid (www.deburen.eu). Al het materiaal is permanent beschikbaar en vele activiteiten kunnen herbeleefd worden via foto-, video- en geluidsopnamen. De sociale media spelen een versterkende en toeleidende rol naar de sites. Met de website www.deburen.eu spreken we een breed publiek aan, kunnen we kort op de bal spelen, verdieping bieden, en oproepen tot reflectie en debat. De nieuws- en opiniestukken (zie ook het hoofdstuk ‘Columns’) lokken vaak reacties en commentaren uit. De reactiemogelijkheid is erg belangrijk en dit proberen wij nog eens extra te stimuleren door middel van prijsvragen en wedstrijden.

SEPTEMBER DECEMBER

Vlaams-NederlaNds Huis

Voor cultuur eN debat

eden worden neergelegd, harten geïnvesteerd st, West ... wat rest

k in een boomhut kun je leven parken, op banken, de mesthoop het midden van de stad

liotheken om voor te sterven in uit te gaan een kaars

rizonten, de ruïnes van elk vergezicht eren doet elke grens

deBuren

Uit: Geert Buelens, Thuis, Ambo, Amsterdam Boekpresentatie bij deBuren op 29 januari 2014

Communicatie

Als deBuren een programma samenstelt dan maken wij keuzes waarbij we onze smaak en de kennis proberen te verbinden met de behoefte van onze bezoekers, luisteraars en lezers. deBuren heeft getracht tijdens de eerste tien jaar van zijn bestaan goede keuzes te maken om u steeds boeiende en verrassende programma’s aan te bieden. In 2015 vieren we 20 jaar Cultureel Verdrag Vlaanderen Nederland. Onder de noemer BesteBuren vieren Nederland en Vlaanderen een cultureel feestjaar. U leest daar meer over op de ander zijde. kwaliteit van onze samenwerking en de juiste keuzes politiek De zullen van de culturele unie tussen Vlaanderen en Nederland literatuur de Gelukkige Lage Landen maken van de 21ste eeuw. media BesteBuren, u heeft goed gekozen. wetenschap filosofieDorian van der Brempt, expo directeur de lage landen en europa stad en stedelijkheid

V.U. Dorian van der Brempt, deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel

straathond ruikt het onheil t zijn geur af, deelt de stank en ruif

PROGRAMMA | SEPTEMBER-DECEMBER 2014

programma | januari - augustus 2014

or elk klein dorp loopt een stroom troop, de strook vliegen vang

In de New York Times las ik over option paralysis, keuzeverlamming. Onderzoekers stelden vast dat onuitputtelijke keuzemogelijkheden ons niet gelukkig maken: elke keuze sluit een evenwaardige andere keuze uit. De conclusie? Wie goed kan kiezen, is een gelukkiger mens.

Jovial Mbenga | Mon noord



VOOR CULTUUR EN DEBAT

KIEZEN

V.U. Dorian van der Brempt, deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel

uwegein wacht op niemand angjongeren, adhd-bejaarden, bedompte cultuurdragers – gat voor wie het gevuld wil hebben

deBuren

KIEZEN

nsas verlaat niemand ongestraft ar wat met Kontich, Duffel, Oude God

106

PROGRAMMABROCHURE

KUNST EN CULTUUR POLITIEK DE STAD MEDIA FILOSOFIE LITERATUUR DE LAGE LANDEN EN EUROPA WETENSCHAP

MAANDELIJKS MEER DAN 10.000 VIRTUELE BEZOEKERS VAN DE WEBSITE In 2012 telde www.deburen.eu 110.410 unieke bezoekers; in 2013 steeg dat aantal naar 113.710. In 2014 haalden we 122.274 unieke bezoekers naar de site. Maandelijks zijn dat 10.189 unieke bezoekers. (‘Unieke bezoekers’ zijn bezoekers die ondanks dat zij de site bijvoorbeeld meerdere malen bezoeken, slechts een keer worden meegeteld). Wij kunnen opmaken uit onze statistieken, dat onze activiteiten en onze website zeer goed te vinden zijn via zoekmachines als Google. We zien verder dat het meeste overige verkeer komt vanuit onze pagina op Facebook en via diverse weblogs. BAM (nu Kunstenpunt) en de Brakke Grond hebben ook invloed. De meeste bezoekers zijn afkomstig uit België en Nederland.

HERBELEEF HET! Heeft u één van de activiteiten van deBuren moeten missen? Het archief van deBuren is een enorme bron aan informatie. Het ontsluiten en aanvullen van ons audio-, video- en fotoarchief is een permanente zorg en een aandachtspunt. Vele impressies van debatten, lezingen, ontmoetingen en tentoonstellingen zijn vastgelegd in de vorm van filmpjes (vodcast), luisterimpressies (podcasts), fotoreportages, virtuele tentoonstellingen en teksten. U kunt teruggaan naar het prille begin in 2004 en alles gratis (her)ontdekken. De lijst van bijna 400 podcasts is terug te vinden via de site en via iTunes. De video’s kunt u ook herbekijken via de site of op vimeo.com/deburen. deBuren biedt uitgebreide filmreportages en ook kleine audiovisuele autobiografietjes. Op de Vimeo account van deBuren staan 382 filmpjes die in 2014 liefst 25.591 keer bekeken werden. De verdubbeling van het aantal views was te wijten aan het overlijden van Jan Hoet. De IM reportage werd maar liefst 12.000 keer bekeken!

Op flickr.com/photos/deburen staan duizenden foto’s. De fotocollectie van alle activiteiten door de jaren heen zijn daar opgeslagen; u kunt er ook de virtuele tentoonstellingen bezoeken.

Communicatie

107

COMMUNICATIE

COMMUNICATIE

SOCIALE MEDIA Sinds 2009 zijn we actief op sociale netwerken als Flickr, Vimeo, Facebook en Twitter. Het afgelopen jaar heeft deBuren meer geïnvesteerd in haar aanwezigheid op Twitter en Facebook, door middel van een aantal goede afspraken rondom de toon en de inhoud van onze posts, en door de frequentie van het aantal posts en reacties omhoog te schroeven. Dit heeft geresulteerd in een groeiend online publiek en een hogere mate van interactie tussen deBuren en haar publiek. Voor zowel deBuren als voor citybooks hebben we gekozen voor een socialemediastrategie die Facebook als uitgangspunt neemt. Facebook is een zeer persoonlijk en visueel medium en daarom zorgen we dat we een mooie afwisseling bieden van uitnodigingen en oproepen voor onze activiteiten, ons foto-, video- en podcastarchief, leuke feitjes over deBuren, Vlaanderen en Nederland en de activiteiten van onze partners en sprekers. Deze berichten worden automatisch doorgestuurd naar Twitter, waar we verder een redelijk passief beleid voeren (maar wel vragen beantwoorden en actief partnerorganisaties en sprekers re-tweeten). Het aantal Facebook likes is in 2014 van 2500 naar 3200 gegaan. Het aantal Twitter-volgers is gegroeid van 1600 naar 2.225.

108

Communicatie

NIEUWSBRIEF CITYBOOKS JONG EN INTERNATIONAAL In 2012 maakten we voor citybooks een Facebook én een Twitter account aan. Dit omdat de online content en de internationale doelgroep zich bijzonder goed lenen voor deze manier van communicatie. Ook bij de citybooks hebben wij eenzelfde Facebook-gecentreerde methode gehanteerd, omdat het beeldende materiaal en de podcasts zich beter laten vangen op Facebook. Wel zijn ook hier alle kanalen aan elkaar gekoppeld en verschijnen alle Facebook berichten ook op Twitter. De voertaal op de sociale media kanalen van de citybooks is Engels vanwege het Europese karakter van het project. De citybooks-Facebook-pagina heeft 2.008 vind-ikleuks. Op Twitter zaten we eind 2014 op 448-tal volgers. Het publiek dat we via Facebook voor citybooks bereiken is jonger en internationaler dan dat we bereiken met deBuren in het algemeen. De bezoekers komen voornamelijk uit (met stip op 1) Roemenië (citybooks Boekarest), België, Nederland, Georgië, en Polen. Voertaal onder de volgers is Roemeens, Nederlands, Engels, en Georgisch. Het overgrote deel is jonger dan 45 jaar. Meer dan 30% is tussen de 25-34 jaar.

We leveren grote inspanningen om de abonnees op onze digitale nieuwsbrief aan ons te binden en om steeds nieuwe geïnteresseerden aan te trekken. Iedere week krijgen 8.938 abonnees de nieuwsbrief (= 636 nieuwe abonnees ten opzichte van vorig jaar), en doorgaans is het een goeie call to action: de nieuwsbrief heeft een direct en positief effect op de inschrijvingen voor de activiteiten.

SAMENWERKING MET DE MEDIA REDACTIONEEL EN PROMOTIONEEL De media houden deBuren goed in de gaten en kondigen onze programma’s aan. Nieuwe concepten of interessante sprekers worden regelmatig uitgenodigd voor interviews. Vele van onze gasten werden erwelkomd in diverse studio’s van radio en tv. Zo vond de Nederlands-Egyptische Monique Samuel haar intrede in de Vlaamse media naar aanleiding van haar uitnodiging bij deBuren. Ze was te gast bij Reyers Laat en bij Trio (Klara). Tijdens de Parijsresidentie werd door Jozefien Van Beeck en Frederik-Willem Daem de basis gelegd voor het nieuwe kunsttijdschrift Oogst. deBuren heeft de afgelopen jaren veel kansen geboden aan Rebekka de Wit en Maud Vanhauwaert, die nu in het medialandschap geen onbekenden meer zijn. Emma Lesuis kreeg via deBuren goeie duw in de rug en werd een van de jonge reportagemakers van Vranckx & de Nomaden.

Met Klaramedewerkster Katharina Smets (foto hierboven) organiseerden we radio-luisteravonden, en Helena de Groot (Radio1 en Klara) werd de vaste stem van Radio deBuren. MO*lezingen trekken volle zalen en kennen degelijke aankondigingen en verslaggeving door MO*Magazine. Agenda’s werden uitgewisseld; de MO*talks @ deBuren vormen onderdeel van ieder nieuw MO*nummer. In de periode van Allerheiligen – Allerzielen werden alle afleveringen van IM uitgezonden door de Vlaamse televisiezender Cultuur 7. De Standaard en De Morgen becommentarieerden of publiceerden opiniestukken van deBuren of recenseerden nieuwe publicaties. KifKif stuurt geregeld een reporter naar de debatten. Online literaire magazines of blogs als Ons Erfdeel, De Contrabas, Oote Oote houden ons scherp in de gaten.

Communicatie

109

COMMUNICATIE

Bij deBuren kruisen boeiende gasten de degens om een inspirerende bijdrage te leveren aan het publieke debat, hetzij op cultureel, wetenschappelijk of politiek vlak. Naast het opzetten van lezingen, debatten en tentoonstellingen stimuleren we op de website ook het virtuele debat via columns van diverse auteurs. Soms vragen we interessante persoonlijkheden om naar aanleiding een belangwekkende gebeurtenis een column te schrijven. Daarnaast geven we ook graag een platform aan talentvolle jonge schrijvers. En natuurlijk komen heel wat goeie stukken voort uit de avondprogramma’s van deBuren. Sommigen werden gepubliceerd in kranten en tijdschriften of overgenomen op andere digitale platformen.

OPINIESTUKKEN EN COLUMS

RUILADVERTENTIES EN BANNERING deBuren betaalt zelden of nooit voor advertentieruimte. Met MO*, DeWereldMorgen.be, Ons Erfdeel, DW B, KifKif, Vooys en Deus Ex Machina hadden we ook goede ruilovereenkomsten voor advertenties en online bannering. Al deze media zetten ons programma systematisch op hun culturele agenda’s en publiceren wel eens columns of verslagen van activiteiten.

deBuren zal zijn onafhankelijkheid altijd vooropstellen maar samenwerking die een gemeenschappelijk nobel doel beoogt, is steeds aan de orde. Het is ook voor deBuren uiterst belangrijk dat het publiek groot en divers blijft.

Dit is geen dagboek II MARIEKE RIJNEVELD

Een commentaar op deze tijd in tien strofen  DORIAN VAN DER BREMPT

BEKENDE GESPREKSLEIDERS UIT DE MEDIAWERELD

Speech Battle: openingsspeech van de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie ANTON MAERTENS

Al sinds het begin werkt deBuren voor de debatten en de ontmoetingen graag samen met journalisten om de gesprekken te leiden. Zo modereerden Karl Van den Broeck (Apache), Gui Polspoel (Z-talk), en Tijn Sadée (NRC, RNW) diverse politieke debatten. Piet Depuydt (De Tijd) schitterende als gespreksleider van financiële en economische debatavonden in de reeks It’s the economy, stupid. Voor EU debatten mochten we steeds Rob Heirbaut (VRT nieuwsdienst) bellen. Literaire gesprekken werden prachtig geleid door Gudrun de Geyter (Klara) of Jelle Van Riet (De Standaard). Als het om bredere culturele discussies en ontmoetingen ging, konden we rekenen op Chantal Pattyn (Klara), Wouter Hillaert (Recto:Verso) en Ward Daenen (De Morgen). Als de debatten een historische inslag hadden mochten we Marc Reynebeau (De Standaard) contacteren. EOS-redacteur Reinout Verbeke was een erg goeie gespreksleider van de wetenschapsreeks Grijze Cellen. MO*-redacteuren als Gie Goris namen de MO*lezingen voor hun rekening. Cultuurjournaliste en schrijfster Anna Luyten (Vrij Nederland) is de vaste gastvrouw van IM in Vrijstaat O. Helena de Groot, Annelies Beck en Trui De Maré (VRT) leidden Mediacafés. Nick Trachet (Brusselnieuws.be) modereerde de documentairereeks Cook&Look.

Vlammend betoog van een kunstenaar tegen de bureaucratische behandeling van kunst  NAOMI VELISSARIOU EN MICHAEL BIJNENS

De literaire avonden worden vaak gemodereerd door Jelle Van Riet (De Standaard), hier in gesprek met Joke van Leeuwen op de Nederlandse ambassade in Brussel.


110

Communicatie

Dit is geen dagboek II MARIEKE RIJNEVELD

deBuren investeert volop in de ontwikkeling en stimulering van (journalistiek) schrijverstalent. Met de Stichting Biermans-Lapôtre in Parijs lieten we 20 jonge journalisten twee weken lang los op het thema Parijs, de grootstad. Na hun zomerresidentie in Parijs schreven zij artikels, reportages, kortverhalen en gedichten die terechtkwamen op hard//hoofd, NRC, De Correspondent en DW B en op de site van deBuren. De hele tekst verscheen ook op De Revisor. Dit is een fragment uit de tekst van Marieke Rijneveld.

In de metro denk ik aan mijn eerste mobieltje met het spelletje Snake. Steeds sneller bewoog de slang, die langer en langer werd, over het beeldscherm; zodra je de zijkanten raakte was je af. Dood. Dat verwacht ik nu ieder moment in de metro die bulderende geluiden maakt, zich in bochten wringt die niet te voorzien zijn. Tl-buizen flikkeren, tassen schuiven onrustig heen en weer op hun plek, kunnen maar niet de juiste zitvorm vinden. Het maakt me bang. Hard kunnen rennen zal nu geen zin hebben. Iemands aftershave legt voor het effect nog even een strop om mijn nek. Ik glimlach geruststellend naar een meneer. Hij glimlacht niet terug, het was ook meer voor mezelf bedoeld. Op mijn rechterschoen zit een klodder duivenpoep, vast opgelopen bij de Notre-Dame waar de duiven zich ontpopten tot gehaaide bedelaars. Voor een kruimel doen ze alles. Een meisje in een zomerjurk liet ze met stukjes van haar crêpe Nutella op haar hoofd en handen landen. Een straaltje chocolade liep over haar voorhoofd. Fotografen legden haar vanuit iedere hoek vast. In Parijs herinneren ze je er overal aan dat je dit niet zomaar mag vergeten, niet voorbij mag laten gaan: leg het vast, koop een ansichtkaart. Ik stuur er eentje naar mijn tante die twee weken in een slaapzak bij de klep van de brievenbus op de deurmat ligt. Een thermoskan met koffie ernaast, de Visie opengeslagen op de pagina met kantelpunten in iemands leven. Wachtend op mijn met de hand geschreven groetjes zodat ze er zeker van is dat ik nog in leven ben. De deuren schuiven open, de metroslang laat mij uit zijn buik. Het sist me zachtjes na: Angsthaas, angsthaas, angsthaas. Ik kijk niet om. Tante zou nu over een goed gesprek beginnen, over hoe je dat moet voeren. Als er bezoek komt, laat ze de deksel van de koekjestrommel op een kiertje openstaan. Legt de frituurtang in de magnetron. ‘Het is het vocht,’ zeggen de gasten. ‘Het is de afkomst. De vorm van het blik. Het bakpoeder.’ ‘Nee,’ zegt mijn tante, ‘het is de wereld. Niemand blijft krokant.’ Sommigen weten niet dat ze gebruik mogen maken van een plaspauze. Er is een hulplijn maar daar moet je de regels voor kennen. En die staan op een blaadje en het blaadje zit in de Bijbel. Tussen Genesis en Exodus in.

In Parijs staat het hoofddeksel net zo goed voor herkenning want hoe vaker je dezelfde bedelaar ziet, hoe eerder je iets geeft. Sommigen gebruiken hem daarnaast voor het geld, anderen als asbak voor de stompjes van gevonden peuken. De gebogen man probeert er zijn naaktheid mee te verbergen. Ik vraag mij af waarom ik trager loop, in een rouwstoetpas. Omdat ik me schaam? Omdat ook ik niets zal geven? Niemand kijkt echt naar hem, ze zien alleen het water in de verte om naartoe te gaan. Ik voel mij net de motorvrouw met de appelpunt. In een vreemde stad veranderen tragische mensen in souvenirs. In je hoofd is daar speciaal een vensterbankje voor geplaatst, zo draag je diegenen altijd met je mee, overal waar je naartoe gaat of terugkomt. Voor het eerst zie ik het ijzeren cliché, de kerstpiek van Parijs, de Eiffeltoren. Ik ga eronder staan als een echte toerist met de camera in de hand om de ontmoeting vast te leggen. Kinderen ter grootte van een stokbrood worden omhoog gehouden door vaderarmen. Even groot, roepen ze. Hier meten ze alles met stokbroden. De Eiffeltoren is 528,5 baguettes hoog. Op de verschillende verdiepingen zie je mensen als zilverfiguurtjes over de relingen hangen, zwaaiend naar niemand in het bijzonder. Vier zelfmoorden per jaar. Ook dat publiek trekt de Eiffeltoren aan maar voornamelijk geliefden, gelukkig de geliefden. Op Wikipedia las ik dat ooit, voordat ze de netten plaatsten, een vrouw de sprong overleefde doordat ze op het dak van een auto viel. Toen ze hersteld was, trouwde ze met de eigenaar van de lichtgroene Daf. In de avond wordt huize Biermans-Lapôtre gevuld door pianomuziek, ruiken de gangen naar havermoutpannenkoekjes. Ik maak een nestje in mijn kussen voor mijn hoofd en denk aan vandaag: want wie legt vanavond de bedelaar te slapen, wie aait er de hond?

Ik loop langs de Seine. Een forse vrouw in een zwart, glimmend motorpak staat bij de waterkant, in haar rechterhand houdt ze een appelpunt vast. Haar ogen verscholen achter twee donkere glazen. Een paar meter verderop staat haar tegenvoeter: een meneer zo grijs als de straten met zijn rug in een hoek van negentig graden gebogen, een onverwachtse haarspeldbocht: van een teveel aan tegenwind trekt je rug krom. In zijn hand een plastic verjaardagsbekertje. Er zitten een paar ééncentmunten in die met elkaar nog lang niet rinkelen. Naast hem ligt een herdershond met net zo’n gebogen rug. Stil. Misschien heeft zijn baasje aan het begin van de dag gezegd: lig, ga dood. Om zo nog meer medelijden te wekken, en als de toeristen van het decor zijn afgevallen, knipt hij vast met zijn vingers, dartelt de hond weer vrolijk rond, zoals honden dat kunnen. Hij draagt dezelfde zwarte hoed als mijn tante tussen de koeien. Zonder die hoed nemen de koeien haar niet serieus, produceren ze minder melk.

112

Opiniestukken en colums


113

Speech Battle: openingsspeech van de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie ANTON MAERTENS

In het kader van het festival Politricks vond op 13 maart in een volgepakt Beurskafee de Speech Battle plaats. De opdracht: Schrijf de eerste speech voor de opvolger van EC-voorzitter Barroso. Uit de vele inzendingen werden drie finalisten gekozen. Hun teksten werden anoniem voorgelezen door een actrice Caroline Meerschaert en becommentarieerd door professionele speechwriters Luuk van Middelaar en Vincent Stuer. Het publiek stemde voor de toespraak van Anton Maertens. Dames en heren, Het is met een groot gevoel van eer en dankbaarheid dat ik hier vandaag voor u sta. Honderd jaar geleden toonden we het slechtste waartoe Europa in staat was. In een waanzinnig stratego gingen we elkaar te lijf, gebonden door bilaterale belemmeringen, in een strijd die we de Eerste Wereldoorlog noemen, maar die in stam en nerf, een Europese oorlog was. Onze voorgangers wilden beter doen. Zij hébben beter gedaan. De lange voorspoedige vrede die we gekend hebben vanaf de jaren ‘50 is het resultaat van hun inspanningen. De Joegoslavische burgeroorlog was een pijnlijke herinnering aan die stratego, maar is in wezen het ultieme argument voor Europa en de Europese Unie. Vandaag verwelkomen we de prachtige landen aan de Adriatische zee als nieuwe lotgenoten aan de Europese tafel. Het lot schudt de kaarten en wij spelen. Mijn voorganger had een uitzonderlijk moeilijke hand met een financiële crisis die van over de Atlantische Oceaan waaide en diep, diep in onze economische welvaart en ons sociaal weefsel sneed. Het was een windvlaag die startte bij een paar financiële spelers, maar ontstak in een storm die de rest meesleurde en als een orkaan kracht won over de ganse wereldbol. Pas nu is de wind grotendeels gaan liggen. De economische schade is groot: pas nu halen de eerste Europese landen de schade van vijf jaar crisis weer in. De menselijke schade is echter nog veel groter. Bijna 1 op 4 van onze jongeren heeft geen werk, geen collega’s en nauwelijks perspectief op beterschap. We willen en moeten beter doen. De jeugdwerkloosheid is niet te groot, ze is veel te groot. Daarom wil ik als eerste prioriteit de oorlog verklaren aan de wanhoop die werkloosheid is. Ik wil – met inachtingneming van de concurrentieregels – dat we een aanzienlijk stuk van onze Europese budgetten richten op lokale bedrijven, die nog steeds het gros van de jobs creëren. Mijn tweede prioriteit is de strijd tegen fiscale fraude en corruptie: het is een kanker in onze samenleving die we met de sterkst mogelijke middelen te lijf moeten gaan. Net als honderd jaar geleden hopen landen met hun eigen kleine fiscale akkoorden het in de achtertuin te winnen van hun naaste concurrenten of buurlanden, maar de verliezers, dat zijn wij allemaal. We laten ons uit elkaar spelen door fiscale goeroes die constant naar het andere land wijzen waar het gras groener is voor multinationals en de grote vermogens. De eindbalans is dat zij hoppen en shoppen, parkeren en verhuizen, aftrekken en doorschuiven tot enkel de aalmoezen overblijven, voor de landen die het allerlaagste tarief boden. We moeten af van een competitie die iedereen neerhaalt. We moeten een verrijkende competitie krijgen. Ik roep alle landen op hun strijd tegen fiscale fraude op te drijven, in de lijn van wat de G20 en de OESO al hebben voorgesteld, en minimumbelastingen op te leggen. Verstandige bedrijven weten dat een overheid middelen nodig heeft voor degelijk onderwijs, onderhoud en aanleg van wegen, efficiënt openbaar vervoer, innovatie, rechtspraak, veiligheid en vele andere behoeftes. Mijn derde prioriteit is de strijd tegen klimaatverandering. Mijn voorganger heeft hier bijzonder sterk werk geleverd. Als Europa over gans de wereld geroemd wordt, dan is het wel door onze niet aflatende strijd tegen de klimaatverandering. Ik ga hier niet veel woorden aan vuil maken. Ik wil enkel dit zeggen aan de leiders van de Verenigde Staten en China: steek een tandje bij. En aan de landen die in hun doelstellingen geknipt hebben: kijk eens goed in de spiegel. Wij zijn goed op weg om onze EU2020objectieven te halen en we leggen de lat in 2030 op -40 procent broeikasemissies. Dat is geen verre droom, of doorschuifpolitiek. Het is het moment dat uw kinderen volwassen zijn en zullen vragen

114


welke wereld wij hebben achtergelaten aan diegene die na ons kwamen. Ik daag andere landen uit om beter te doen dan ons. Mijn vierde prioriteit is cultuur. Cultuur is de humuslaag van onze beschaving. Zoals Dario Fo ooit zei: ‘Zelfs voor Europa verenigd was op een economisch niveau, of in handel, was het cultuur dat alle landen van Europa verenigde. Kunst, literatuur en muziek zijn de verenigende rode draad van Europa.’ Cultuur heeft niet alleen duidelijke economische voordelen in toerisme en in de creatieve industrie, maar prikkelt ook de verbeelding en versterkt de cohesie. We moeten de verschillende culturele uitwisselingen tussen Europese landen nog veel meer versterken. Ik geef de opdracht aan Eurostat om actief culturele gegevens te verzamelen bij de regionale en nationale overheden zodat we de kennis verbeteren, de uitwisseling versterken en het cultuurbeleid kunnen stimuleren. Een nieuw orgaan CULTEU, zal de veranderingen en indicatoren in kaart brengen, en beleidsaanbevelingen doen. Dames en heren, In het licht van deze bijzonder grote uitdagingen, vraag ik u vandaag te denken aan Herakles, de Griekse held. Als de zoon van Zeus en het toonbeeld van kracht en goddelijkheid, werd hij geconfronteerd met een keuze: de keuze tussen twee nimfen die hem elk hartstochtelijk probeerden te overtuigen. Het makkelijke pad van Plezier, van gezapig dagdieven en ijdel vertier. Of het moeilijke pad van Plicht, van dapper leven in teken van een grootsere bestemming. We weten welke keuze Herakles maakte. Nu is het aan ons om een keuze te maken. De makkelijke weg is om te zeggen dat jonge werklozen het zelf maar moeten uitzoeken. De makkelijke weg is om te zeggen dat we minder belastingen nodig hebben omdat iedereen het zelf maar moet uitzoeken. De makkelijke weg is zeggen dat Europa maar verantwoordelijk is voor een paar percenten van de mondiale broeikasuitstoot en dat de rest van de wereld het maar moet oplossen. De makkelijke weg is zeggen dat onze eigen cultuur beter is dan alle anderen. Dames en heren, laat ons niet de makkelijke weg nemen. Laat ons de moeilijke weg nemen. Laat ons de weg nemen die onze voorgangers ook genomen hebben. Die welvaart en rechtvaardigheid combineert. Die vrede en voorspoed verenigt. Die fundamenteel Europees is. Ik vraag mensen om net als Herakles, het moeilijke pad te nemen. De moeilijke weg die naar een welvarend en rechtvaardig Europa voor iedereen leidt. Ik dank u.

De auteur, Anton Maertens, schrijft in eigen naam. In het dagelijks leven is Anton speechwriter van Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur.


115

Een commentaar op deze tijd in tien strofen

DORIAN VAN DER BREMPT - DE BRAKKE GROND, AMSTERDAM - 7 APRIL 2014

Met meer dan 80 gingen ze aan tafel in de Brakke Grond, ‘The Creative Underclass’ die de dialoog aanging over het verzilveren van hun creativiteit. Dit is de lezing van Dorian van der Brempt, directeur van deBuren. Het thema van de dag, het verzilveren van creativiteit, werd gekozen vanuit bezorgdheid. De crisiskreet wordt steeds vaker gehoord maar wat betekent hij specifiek voor kunstenaars en andere beoefenaars van creatieve beroepen? Wij kijken naar onze tijd en wat deze kenmerkt. Wij zoeken naar ‘gepersonaliseerde’ oplossingen, niet naar ‘industriële’, globale oplossingen. Een commentaar op deze tijd in tien strofen. 1. Wat is industrie? Wat betekent creatieve industrie? Over de negentiende eeuw spreken wij in termen van een industriële revolutie. Het productieproces wordt versneld, handweven wordt machineweven. Mensen willen steeds meer en steeds sneller maken en distribueren om meer te verkopen en sneller rijk te worden. Landbouw was een activiteit waarin de natuur en de seizoenen het ritme bepaalden. Na de uitvinding van de stoommachine en alle toegepaste machines die volgden werden we steeds minder afhankelijk van de ritmische maar soms ook onvoorspelbare natuur. In extreme vorm heeft dit geleid tot genetische manipulatie. Kippen in legbatterijen krijgen via elektrische lichtimpulsen de indruk dat de dag twaalf uur duurt. Het gevolg is dat ze een dubbel aantal eieren leggen en vlugger uitgeput zijn. Nu zoeken we naar kippen die we zonder pluimen kunnen kweken wat ons het plukken zou besparen. Simultaan moeten we vaststellen dat kippen steeds vlugger ziek worden en ook nog resistentie hebben opgebouwd tegen antibiotica. Zoals Lodewijk van Deijssel ons leert in zijn Encyclopedie van de Domheid: elke nieuwe oplossing brengt ook een nieuw probleem mee, of zoals de grootste Nederlandse filosoof van het volle leven het stelde: ‘Elk nadeel heb zijn voordeel.’Gulzigheid en ongeduld zijn kenmerken van deze tijd. We want it and we want it now. Wij willen een snelle, liefst onmiddellijke bevrediging van onze zinnen. Het ongeduld is nog nooit zo groot geweest. We hebben haast, ongelooflijke haast. We praten over slow food en slow journalism maar we worden ziek van fast food en snelle hapklare informatiebrokken. 2. In de Middeleeuwen wordt de hoogmis van de meester-leerling-relatie gevierd. Tot vandaag nemen de maçonnieke loges deze beeldspraak over. Een ambacht kun je alleen leren door te oefenen; oefening baart kunst; al doende leert men; je krijgt métier; je wordt virtuoos in een bepaald domein. De meester geeft zijn kennis en kunnen door aan de leerling. De kathedraalbouwers reisden om hun kunnen te verkopen. Zij leerden tijdens hun reizen ook nieuwe materialen en technieken kennen, zij ontmoetten andere meesters. Het uitwisselen van kennis en kunde is een van de oudste en gekendste wegen naar wijsheid: alle filosofen en wetenschappers hebben gereisd, evenals bijna alle kunstenaars. Het koloniaal verhaal van batik is hoogst merkwaardig. Nederlanders vervoerden slaven niet enkel tussen Afrika en Amerika. Zij brengen ook Afrikanen naar Indonesië en later komen die terug naar Afrika met de kennis van batik. Kameroeners leerden batiken in... Indonesië. De belangrijkste reden om te reizen is, naast werk, altijd de ontdekking van het andere. Blijkbaar is die behoefte nu kleiner geworden. Vandaag lijkt de wereld uniformer, eenvormiger dan ooit. In Dubai, Hongkong, Amsterdam en Los Angeles vind je identieke shopping malls. Je kan er dezelfde merkartikelen kopen die op eenzelfde manier worden gepresenteerd en soms zelf geprijsd. Onze (zogenaamde) zoektocht naar originele producten en diensten is nog nooit zo groot geweest, terwijl het universele aanbod aan identieke producten constant blijft groeien. 3. De politieke verwarring is vandaag groot. Tot de val van de Berlijnse Muur, het einde van de Koude Oorlog, hadden begrippen als links en rechts nog een vaststaande betekenis. Vandaag zie je dat Rusland ook na het communisme de vijand blijft. Of je nu Tsaar, Opperste Sovjet of Poetin bent, je wilt een groot, imperiaal Rusland. Ideologie is dood en vervangen door wild kapitalisme en wild nationalisme dat verschillende oorsprongen kent. Het Chinees communistisch kapitalisme, het

116


Russisch neo-kapitalisme van de nieuwe rijken, of het traditioneel westers kapitalisme zijn variaties op eenzelfde thema: vraatzucht. Dat Europa stilaan het zwakke continent wordt zou op termijn een probleem kunnen zijn. Wij beweren hier dat wij kennis exporteren maar deze kenniseconomie is steeds moeilijker te definiëren en te beschermen. De snelheid waarmee kennis vandaag wordt overgedragen door de nieuwe technologieën zorgt ervoor dat onze historische voorsprong steeds kleiner wordt. Nog nooit is het kapitalisme zo ‘wild’ geweest. De Olympische Winterspelen worden op een plaats zonder sneeuw ingericht en het WK voetbal is gezwicht voor de oliedollars en zal ons in 2018 beelden brengen uit de woestijn van Qatar waar bij vijftig graden gevoetbald zal worden. Sportmanifestaties ondervinden, net als culturele manifestaties, steeds meer druk van de media, vooral van televisie, die zelf worden opgejaagd door hun adverteerders. Straks zullen we spreken van de tele-olympische spelen. Het publiek is de kijker, daarvoor doet de sponsor-adverteerder het. In de stadions zit een soort figurant van een steeds groter sportspektakel.Politieke verschillen zijn minder duidelijk geworden. Wij hebben een globale wereld gecreëerd waar alles voor iedereen te koop is (mits men over de nodige koopkracht beschikt). Anderzijds groeit nationalisme als een smallere basis waarop burgers zich uit angst terugplooien. Op de dag dat ontwerpers zullen ontwerpen voor gebruikers en niet meer voor verbruikers zal de wereld beter, schoner en harmonischer worden. 4. In alle sectoren wordt vandaag over ‘rendabiliteit’ gesproken. Hoe rendabel een ziekenhuis, een opvangcentrum, een drugskliniek of een hondenasiel is lijkt mij niet zo eenvoudig te becijferen. Sommige rendementen kun je immers niet in centen of procenten uitdrukken, die zijn van een andere orde. Rendement is ook een waarde. Sociologen en statistici moeten begrijpen dat niet alle fenomenen in schalen of cijfers te vatten zijn. Een paar komieken schrijven wel pseudowetenschap waarin ons geluk wordt gemeten en vergeleken met dat van anderen. Een gevaarlijk precedent. Toen een hoogleraar uit Utrecht mij vertelde dat men op de universiteit nog enkel praat over ‘rendement’, vroeg ik wat de academische overheid daarmee bedoelt. Het was eenvoudig. Honderd procent rendement betekent dat van de honderd studenten die instromen er vijf jaar later ook honderd met een diploma in de hand uitstromen. Dit resultaat wordt helaas bereikt, voegde hij er aan toe, door de universitaire lat steeds lager te leggen. Vroeger betekende democratisering van het onderwijs dat iedereen moest kunnen studeren, vandaag in de prestatiemaatschappij waar alles wordt gemeten en geteld en alle resultaten als waarheid en werkelijkheid worden gepubliceerd, betekent dit dat iedereen recht heeft... op een diploma. Hoe rendabel is deze steeds grotere focus op rendement? Vandaag leggen we de weg steeds sneller af. We sprinten naar de eindstreep maar we herinneren ons weinig of niets van de afgelegde weg – terwijl het proces ons altijd meer leert dan het resultaat. 5. Vandaag is iedereen op zoek naar goedkope arbeidskrachten. De golfstaten voeren goedkope arbeid in uit Azië, in Rusland werken burgers uit de voormalige Sovjetrepublieken voor hongerlonen. Oekraïners zijn conciërges in Moskou en Armeniërs zijn de timmerlieden en de nog minder rijken vullen de rekken in supermarkten en maken schoon. Net als in Brussel waar op bouwwerven een Babylonische of Brusselse taalverwarring heerst als Moldaviërs, Bulgaren, Roemenen, Braziliaanse Portugezen en een verloren gelopen Belg elkaar proberen te begrijpen. De ultraliberale arbeidsregelgeving heeft een asociaal Europa doen ontstaan. Zoals de bouwsector in de VS jaren gevoed werd door Latijns-Amerika doet zich nu hetzelfde voor in Europa. De kathedraalbouwer van vroeger is vervangen door een goedkope migrant die weinig of geen eisen stelt. Kwaliteit is niet meer de norm in de bouw maar prijs wordt het enige criterium... ook voor arbeid: zelfs op deskundige ingrepen wordt steeds minder nauw gekeken. De arbeid wordt minimaal vergoed en de handelaar in die arbeid – vroeger ook wel koppelbaas genoemd – is de winnaar van deze ultraliberale transactie.


117

Deze wanpraktijken zie ik ook buiten de bouwsector opduiken. In de diplomatie wordt bespaard, in de journalistiek ook, architecten, designers, dokters en vele andere jonge collega’s worden te werk gesteld in statuten die vallen onder het magische woord: stage, trainee, internship. Een stage zou een waardige en wijze hedendaagse opvolger kunnen zijn van de oude leerling-meester-relatie, maar helaas komt misbruik steeds vaker voor. Tegenwoordig willen instellingen graag stagiaires in dienst nemen maar wordt vergeten dat er ook tijd nodig is van een meester om de leerling een leerling te laten zijn.

6. In Europa wordt nagedacht over het statuut van de kunstenaar en de beoefenaars van creatieve beroepen. Het liefst van al zouden wij deze moeilijk te definiëren groep in de categorie ‘zelfstandigen’ stoppen, ‘self-employed’. Dit komt de werkgevers, vermomd als opdrachtgevers, goed uit. Zij betalen voor de arbeid, liefst nog voor het resultaat, en de leverancier zorgt voor alles.   Vermits er moeilijk eenduidigheid kan gevonden worden in creatieve of culturele beroepen kunnen we zeggen dat een werknemer uit de cultuur weinig beschermd is. Dit heeft als direct gevolg dat hij of zij weinig rechten opbouwt en dus vroeg of laat geconfronteerd zal worden met een precaire situatie.  In Vlaanderen en Nederland hebben kunstenaars een betere bescherming dan in vele andere Europese landen. Het zou echter mooi zijn als de EU het voortouw neemt om kunstenaars op een voorbeeldige manier te beschermen. Dat Europa het centrum is van Kennis, gelooft straks niemand meer. Dat Europa het centrum is van de Kunst, dat zal evidenter zijn, dat kunnen wij met onze geschiedenis nog enige tijd aan de wereld vertellen.  Waarom geven we kunstenaars geen bijzonder statuut? Mensen die beslissen kunstenaar te worden kiezen voor een riskant beroep. Wij hebben hun creativiteit nodig - hun vrije denken en handelen leidt tot innovatie. Waarom betrekken we kunstenaars, auteurs en filosofen niet nauwer bij de beslissingen van grote bedrijven? En bij de politiek? Als er één sector is waar de verbeelding niet (meer) aan de macht is, is het overduidelijk de politiek. 7. De stagiair architect-ingenieur die vandaag verantwoordelijk is voor de bouw van een middelgroot gebouw in Brussel verdient de helft van de Bulgaarse of Roemeense bouwvakker op de werf, die trouwens ook onderbetaald wordt. Ik noemde ooit het bankwezen als boutade ‘zeer goed georganiseerde misdaad’ maar de bouwsector maakt het soms ook heel bont. Als een werf vandaag in Brussel geleid wordt door een pas afgestudeerde architect met een stagecontract staat zijn vergoeding niet in verhouding tot zijn verantwoordelijkheid. Als hij onder leiding en toezicht werkt dan zou hij eigenlijk in loondienst van het bouwbedrijf moeten werken maar die zien hem veel liever als ‘zelfstandige’ of ‘schijnzelfstandige’ want dat is goedkoper. Het Asociaal Europa heeft hier aan bijgedragen. De Roemeense collega-bouwvakker van de Belgische architect is ook een ‘schijnzelfstandige’ die via een Roemeens contract zijn diensten aan een Belgisch bouwbedrijf verhuurt. Op ontwerpbureaus gebeurt hetzelfde. Afgestudeerde productontwikkelaars of designers werken als zelfstandigen, factureren een uurloon (dat in het beste geval eerlijk of normaal is) maar hun sociale bescherming is praktisch onbestaand en hun verzekeringspakket veel complexer en duurder dan dat van een collega die in een dienstverband kan werken, bijvoorbeeld in de auto-industrie.

118

Het asociale is trouwens nog alomtegenwoordiger in de ontwerpwereld. Een idee is niet te beschermen en een ontwerp blijft voor een ‘kleine zelfstandige’ heel moeilijk te beschermen. De jonge dikwijls onervaren ontwerper moet onderhandelen met een bedrijf dat zich laat assisteren en adviseren door een goed uitgebouwde juridische dienst. Daarbij komt dat de jonge ontwerper de job absoluut nodig heeft en dat het bedrijf hem te verstaan geeft dat er nog honderd andere kandidaten de job willen uitvoeren. Het verhaal uit de wereld van de ontwerpers dat mij het meest choqueerde was dat van LEGO – inmiddels twintig jaar oud. Jonge ontwerpers uit de ganse wereld werden uitgenodigd door LEGO om ontwerpen naar het hoofdkwartier in Denemarken te faxen. Als het ontwerp hen aanstond kreeg de ontwerper een standaard contract (te nemen of te laten). Nooit werden ontwikkelingskosten betaald, nooit werd er rekening gehouden met de tijd die de ontwerper nodig had om tot een idee of een concept te komen. Royaltycontracten zijn een juiste vorm om ontwerpers te belonen voor het resultaat van hun creatie maar daarnaast moet ook de ontwikkelingstijd vergoed kunnen worden. Als er één sector is waar wereldwijd nog heel constructief pionierswerk kan worden verricht op syndicaal niveau, is het de ontwerpsector.


8. Hoeveel kunstenaars, ontwerpers en andere creatievelingen kunnen we ‘verdragen’, kan een maatschappij, een land of een stad zich veroorloven? Dit is een vraag die u misschien grof of brutaal vindt maar ze is wel gesteld vanuit een bezorgdheid. Ik durf te zeggen dat vandaag in architectenbureaus, in de mode en in toegepaste kunsten jonge mensen onderbetaald worden omdat er te veel zijn die hun plaats onmiddellijk willen innemen. Dit geldt ook in de media. Enkele jaren geleden was er een congres in Antwerpen waarop jonge journalisten (onder de dertig jaar) uit twaalf Europese landen samenkwamen. Zij stelden vast dat ze in verhouding tot andere beroepsgroepen erg slecht behandeld werden en erg slecht beloond voor hun activiteit. Dit deed mij nadenken over de mogelijkheid om een bepaalde schaarste te creëren die zou moeten leiden tot meer respect en uiteindelijk een betere beloning.  Om respect te genereren voor de jonge mensen die voor creatieve beroepen hebben gekozen zullen wij samen met de werknemers en de opdrachtgevers over duidelijkere arbeidsvoorwaarden moeten onderhandelen.   Voor beeldende kunstenaars ligt deze kwestie nog moeilijker maar ook hier denk ik dat er vandaag te veel mensen worden opgeleid om kunstenaar te worden. Er zijn trouwens meer categorieën waar te veel mensen worden opgeleid maar dat is een ander debat dat we vandaag niet kunnen voeren. 9. Leve de kleinschaligheid. Ik wil kort maar krachtig pleiten voor meer kleinschaligheid om Creativiteit en Kunst, Ontwerper en Kunstenaar te beschermen. Laat de uitwisseling van kennis globaal zijn, laten we onze bevindingen en ontdekkingen met de wereld delen. Maar laten we er ook voor zorgen dat het atelier en de studio, de repetitieruimte en de montagestudio van de kunstenaar, de theatermaker, de ontwerper, de journalist, de fotograaf en de documentairemaker geen onderdeel worden van een grote commerciële en industriële machine.  Ik stel voor dat elke stad die zichzelf respecteert minstens één hectare (tienduizend vierkante meter) in haar centrum reserveert voor kleine ambachtelijke initiatieven. Ik zie kleinschaligheid als een van de reddingsboeien voor creativiteit. Modeontwerpers kunnen in kleine boetieks hun prototypes en eerste series tonen, ambachtelijke foodprocessors ontwikkelen nieuwe smaken en kleine uitgevers verzorgen opnieuw unieke edities van boeken.  Vandaag zorgt de citytrip voor belangrijke inkomsten in steden die klassieke tewerkstelling hebben verloren. City marketing is een veel gehoorde en misbruikte term. Als wij straks nog naar Amsterdam, Londen, Parijs en Praag willen gaan dan moeten we er wel voor zorgen dat die steden zich van elkaar blijven onderscheiden. Shoppen is de grootste vrijetijdsbesteding van deze tijd. Maar wat betekent fun shopping voor de rijke dame uit Dubai als ze in de locale winkelpaleizen, op de luchthavens bij vertrek en bij aankomst en in de stad van bestemming van haar citytrip... dezelfde H&M, McDonald’s, ZARA, Gucci en KFC vindt? Als ze overal op de wereld een pannenkoek met Nutella ziet volsmeren, en als overal Starbucks haar een te dure slechte koffie verkoopt?  Het gevaar geldt ook voor culturele marketing, als het Stedelijk Museum, Tate Modern, Centre Pompidou en Reina Sofia straks gaan samenwerken en tentoonstellingen gaan uitwisselen. Op dat ogenblik riskeert de Japanner hetzelfde aanbod te krijgen in januari in Amsterdam als in september in New York.  Onze mobiliteit wordt steeds groter. Wij kunnen de Chinezen niet ontvangen die vandaag willen reizen en het zich ook nog kunnen veroorloven. Maar ik kan me niet voorstellen dat steeds slimmere consumenten op termijn geen vragen naar ontdekkingen gaan stellen. De kunstenaar en de ontwerper produceren vitamines tegen de saaiheid van het bestaan. Zij leveren niet enkel vermaak als wij verwend of geamuseerd wensen te worden – zij leveren ook troost als wij een dip kennen en straks 120 jaar oud worden. Kunstenaars leveren in de eerste plaats reflectie en verwondering – essentieel om te kunnen blijven bewonderen. 10. Wat is de plaats, de rol van de kunstenaar morgen? Was het vroeger beter? Creatieve beroepen hebben altijd bestaan. Ook in het oude Athene en Rome waren specialisten bezig met het amuseren van de vrije burgers. Als mensen enige rijkdom en vrijheid verwerven en tijd hebben die niet moet worden ingevuld met werk, dan ontstaat ook kunst. Theater, muziek en sport leidden tot de eerste grote manifestaties. Als er even geen oorlog was bracht sport een vreedzaam alternatief, een rustige afvoer van het teveel aan testosteron. Maar het oude Rome kende ook haar excessen met Nero die wel hield van bloedige taferelen.   De rol van kunstenaars en creatieve beroepsbeoefenaars was misschien nog het duidelijkst in de Katholieke Kerk (en ook in andere religies). Kunstenaars werden steeds ingezet om muziek te componeren, wervende symbolische teksten te schrijven (zoals de Bijbel zelf ), die we vandaag reclameteksten zouden noemen. De kerken en kathedralen werden zo ontworpen dat de mensen ontzag kregen voor die instituten die zich de vertegenwoordiging van het Hiernamaals hadden toegeëigend.  Naast de toepassing, het instrumenteel gebruik van kunsten om hun doel te bereiken moeten wij ook zeggen dat de Kerk een grote drager werd van cultuur en misschien wel de grootste verzamelaar en beschermer van het kunstpatrimonium.  


119

Waar ik ten slotte veel moed uit put voor onze tijd is het feit dat In Andalusië gedurende zeshonderd jaar islamieten, christenen en joden hebben samengewoond. Cultuur stond toen centraal in het bestuur. Kunstenaars, filosofen, dichters en wetenschappers waren toen de raadgevers van de vorsten.   Vandaag staat economie centraal. Politieke leiders krijgen (in het beste geval) raad van economen. Maar militaire strategen schrijven mee aan de plannen waarin het algemeen belang steeds grilligere vormen aanneemt.  Meer dan ooit hebben kunstenaars en creatieve denkers een belangrijke rol. Zij moeten de wereldleiders erop wijzen dat een oude waarde als solidariteit nog nooit zo belangrijk was. Staten willen vechten voor hun onafhankelijkheid, regio’s willen diezelfde onafhankelijkheid verwerven, maar nog nooit waren mensen en staten zo afhankelijk van elkaar. Onze economie wil globaal zijn maar onze ecologie is dat de facto van nature. Als politici de wijsheid van de wetenschap en de schoonheid van de kunst willen begrijpen, zijn oplossingen mogelijk. Het empathisch vermogen moet ook op globaal vlak ontwikkeld worden. Wij zullen samen deze planeet mooi en leefbaar maken – of we zullen haar in verdeeldheid kapot maken.   Kunstenaars zijn nog nooit zo noodzakelijk geweest. Zij zijn samen met wetenschappers het empathisch geweten van de mensheid, de notarissen van de beschaving.

Vlammend betoog van een kunstenaar tegen de bureaucratische behandeling van kunst  NAOMI VELISSARIOU EN MICHAEL BIJNENS - ROTTERDAM - 8 FEBRUARI 2015

Tijdens het openingsfeest van BesteBuren bracht Naomi Velissariou een ijzersterk theatraal statement. De tekst had ze samen met Michael Bijnens geschreven. Het was een vlammend betoog van een kunstenaar tegen de bureaucratische behandeling van kunst. Erg moedig en doeltreffend want de zaal zat vol met ministers en beleidsmakers.

© Jean van Lingen

BesteBuren, Mijn naam is Naomi Velissariou. Ik maak theater. Dat is een kunstvorm waarbij mensen zich verkleden, verf op hun gezicht smeren, teksten vanbuiten leren en in het onmisbare bijzijn van anderen het bodemloze gat induiken waarboven wij als mens een beschaving hebben gebouwd. Hier theater maken leek mij onmogelijk. In plaats van theater serveer ik u daarom op boekhouding. Twee weken geleden zat ik aan de telefoon met mijn accountant om mijn eerste grensoverschrijdende belastingaangifte te betreuren, toen ik in paniek raakte bij de gedachte om u hier vandaag toe te spreken. Dat ik toch geen kunst op bestelling mocht leveren, dat een organisatorische wens nooit tot een artistieke uiting kon leiden, dat ik niet onderhoudend wilde zijn maar echt een inhoudelijke bijdrage wilde leveren aan zo’n middag als deze en dat ik mij afvroeg of dat tussen de feestelijkheid van ministers, pers en muzikale optredens wel wenselijk was. Na 2,5 uur beëindigde mijn conflictvermijdende accountant zwaar geïrriteerd ons telefonisch treffen. Ik stond midden in de woonkamer (ik ijsbeer als ik bel), keek naar een schoenendoos vol ongesorteerde horecabonnetjes op de grond en werd naar mijn iPad toegedreven. Ik sta hier vandaag met diezelfde iPad, waarvan ik de btw weg kan strepen tegenover de btw die ik afdraag en die voor mij in directe zin als aftrekpost zou dienen, gesteld dat mijn inkomen hoger zou zijn dan mijn startende ondernemersaftrek. Ik sta hier dus met mijn iPad en ik sta hier in naam van mijzelf. Niet als visitekaartje van een geslaagde Nederlands-Vlaamse culturele kruisbestuiving maar als kunstenaar, toevallig in Limburg geboren en iets minder toevallig in Amsterdam aan het werk. Een kunstenaar dus. Geen Belg, geen Hollander, geen ondernemer, geen culturele innovator, geen community artist, geen creative industrialist maar gewoon, een kunstenaar. Een kunstenaar die vanuit zichzelf naar de wereld kijkt en die die blik probeert vorm te geven. Een kunstenaar die gevraagd werd om hier 10 minuten te praten en die van die 10 minuten gebruik gaat maken om haar eigen bestaan tot dusver te overzien. Vergeef mij als een tussen twee overheden gesloten verdrag mij niet tot de meest kunstzinnige uiting van mijn carrière heeft weten te drijven. Wat volgt is een soort boekhoudkundige biografie. Een politiek en fiscaal levensverloop in prozavorm. Het is een zomer in Antwerpen aan het begin van deze eeuw. Ik krijg het aan de stok met Dora van der Groen, wissel het theater in voor iets nuttigs op een universiteit en vind daarin weinig voldoening. Mijn blik op de wereld heeft beweging nodig en met twee voeten onder tafel kan ik geen kant op. Tot zover de proloog. Vijf jaar en een echt diploma later val ik terug in de armen van mijn eerste beroepsliefde: ik ga naar de Toneelacademie Maastricht. De vrouw in de toga is hier gewoon een man met een stok. Hij heette René Lobo en gisteren hebben we met pijn in ons hart afscheid van hem genomen. Maastricht. Een provinciale vulkaan van verbeelding barst uit. Berichten uit de buitenwereld lijken veraf. In Amerika lopen volgevreten bankiers huilend over straat met een lege kartonnen doos en vanuit Vlaanderen hoor ik vaag iets over hoe Bourgondiërs de kaasschaaf invoeren. Ik krijg een baantje als receptioniste, stufi en een ovchipkaart. Ik drink een vaasje Grolsch en spreek naar het einde van de zin.

120



121

Herfst. Een nieuw decennium. Er verschijnt een zekere Mark Rutte op het toneel. In mijn hoofd maakt hij zijn entree op de fiets. Er komt een afbetalingsplan voor dat gedoe met die banken. We doen dat op de een of andere manier met zijn allen. Voorjaar. Locatietheatermakers doen hun sjaals om en gaan op een Terschellings strand staan in de vorm van een groot kruis. De Mars der Beschaving is begonnen. Ik begin een landelijke actiegroep met kunstvakstudenten, schrijf een manifest samen met een Palestijns-Nederlandse oude bekende uit Antwerpen en ontmoet ergens in het gedruis mijn huidige werkgever: productiehuis Frascati. De mars komt ten einde, vrienden bezetten het Binnenhof niet en ik speel een Vlaamse voorstelling in Amsterdam. Daar blijf ik tijdens de zomer en schrijf ipv een manifest een aanvraag voor een talent ontwikkelingsbeurs uit Belgisch-Limburg. Ik krijg de beurs. Met de beurs schrijf ik een plan. Mijn bureaucratische ontmaagding is een feit. Mijn hele afstudeerjaar lang loop ik rond met dat plan. Ik doe een stage in Amsterdam en een stage in Gent. Halbe Zijlstra doet uitspraken die ik niet wil herhalen, Bart De Wever wordt burgemeester van Antwerpen en doet uitspraken die ik niet wil herhalen. Ik leg mijn met Vlaams-Limburgs geld geschreven plan voor aan een Rotterdams gezelschap van Maastrichtse collega’s. Verder heul ik met dat plan langs stad en land. Ik klop aan bij de Theatermaker Antwerpen, Campo Gent, STUK Leuven, Cmine Genk, Dommelhof Neerpelt, productiehuis Rotterdam en Frascati Amsterdam. Van de zeven aangeklampten zeggen er 5 toe en mijn eerste VlaamsNederlandse coproductie wordt geboren. Vervolgens doe ik met dat coproductiegeld namens het Rotterdamse gezelschap een projectsubsidieaanvraag bij een NFPK, het Nederlandse Fonds voor de Podiumkunsten. De aanvraag wordt gehonoreerd en met de projectsubsidie plus de steun van de coproducenten repeteren we in een Neerpelts bos, gaan in première in Leuven en touren doorheen heel Nederland. Intussen is de man op de fiets herkozen en zijn de productiehuizen geschrapt. Nederlanders om me heen praten over een hereninging met mijn thuisland en realiseren zich daarbij niet hoe bespottelijk ze zijn. Ik verhuis mijn hele boekhouding terug naar België uit angst voor de kaalslag van ...

Thuis vind ik een brief. Van het NFPK. De commissie merkt op dat mijn werk zich in aanzienlijke mate onderscheidt binnen het bestaande landelijke aanbod maar beoordeelt mijn ondernemerschap als zwak en mijn rol als maker in mijn talentontwikkelingstraject als passief. De aanvraag wordt op basis hiervan afgewezen. Ik vloek. Ik bouw een feestje. Ik vloek. Ik maak. Ik breek af. Najaar. BesteBurenjaar. Iedereen is er op het openingsfeest in Rotterdam. Het maakt niet uit waar ik naartoe ga. De afgelopen 5 jaar ben ik even vaak gewisseld van land als van bureaubladachtergrond. Enkel Vlaamse journalisten vragen me nog steeds wat ik in Holland zoek dat ik in Antwerpen niet vinden kan en enkel soevenierwinkelhouders zien me nog aan voor een dagjesmens in de Jordaan. Ik ben geen visitekaartje maar een vluchteling. Ik troost mij met de gedachte dat de meeste artiesten uit de annalen der mensheid ooit zijn gemigreerd. Maar de absolute vanzelfsprekendheid waarmee ik onze staatsgrenzen doorkruis heeft veel weg van de beschrijving van een schip dat aan twee kanten zinkt en waarbij de reddingsvesten zich op het voorsteven bevinden en de sloepen zelf aan de achterkant. Als ik niet de hele tijd over en weer ren, dan red ik het niet. Nu kunnen we onszelf vrolijk maken dat we ervoor gezorgd hebben dat het dek vrij genoeg is om rond te blijven rennen, er ligt weinig in de weg. Alleen is dat verdomde schip nog steeds aan het zinken. En dat schip is natuurlijk de kunst. Kunst heeft weinig moeite met het oversteken van grenzen. Uit flagrant opportunisme maar ook vanwege zoiets als universele zeggingskracht. Zeker vandaag. Nu de landsgrenzen in Europa zijn verdwenen en die onnozele trein tussen Brussel en Amsterdam weer regelmatig rijdt. Kunst is een duur woord. Elitair. Cultuur klinkt toegankelijker, nuttiger, gemakkelijker. Kunst is moeilijk. Kunst geeft zin. Dynamische signalering door thermochromische snelwegverf heeft nut. Zin en nut zijn niet hetzelfde. Kunst en cultuur ook niet.

Ik ben nog steeds Naomi I en als Frascati na mijn afstuderen toch nog bestaat, mag ik van mijn plan een traject maken. Ik studeer af en stap voor het eerst op een zinkend schip. Tot op heden houden we de boel drijvend.

Cultuur is wat ons uit de wildernis heeft gehaald, ons als mens heeft gespleten en ons in groepen heeft onderverdeeld. Groepen die allemaal streven naar een zekere graad van gelijkheid, oftewel identiteit. Cultuur is wat ons op onze buurman doet lijken en ons van de vreemdeling doet verschillen. Kunst is een voortdurende viering van het verschil. En daarom, paradoxaal genoeg, in staat om verschil te overbruggen.

Herfst in Amsterdam. Een hoop gedoe met een girorekening, zorgverzekeringspolis en 010adres. Ik ontdek dat wat in Vlaanderen sociale zekerheid heet, hier sociale zekerheid wordt genoemd.

Culturele samenwerking? Wat betekent dat precies, gesteld dat kunst grenzen doorbreekt die culturen in de eerste plaats hebben geschapen?

Ik vraag projectsubsidie aan in Vlaanderen. Ik krijg projectsubsidie maar moet die later weer teruggeven om redenen die ik tot op vandaag niet heb kunnen achterhalen. (Iets met een administratiefjuridisch-technisch Nederlands-Vlaamse asynchrone boekhouding. Denk ik.)

Als een culturele samenwerking tussen Nederland en België zin heeft, dan is het in mijn ogen om de kunst aan de cultuur te doen ontstijgen. Overleven doet kunst altijd. Als het niet in Nederland of België is, dan in Duitsland, Frankrijk of Engeland.

Ik maak voorstellingen bij Frascati. Over mijn familie in Genk, mijn liefde in Antwerpen en het leven na de dood.

Kunstenaars zullen zichzelf altijd opnieuw blijven uitvinden.

Rutte II.

Halbe Zijlstra heet nu Jet Bussemaker. In haar staat van het theater vraagt ze of wij een constructieve gesprekspartner van de overheid willen zijn. In de lente schrijf ik met wat vrienden een brief aan Jet Bussemaker met de vraag om ons de kunst van de toekomst toe te vertrouwen. De brief heeft effect. Wat volgt is een plan. Met rugzakjes, leningen en coaches. Wij beleggen een spoedvergadering in de Smoeshaan. Een paar glazen Heineken later: een tegenvoorstel. Er wordt gelobbied. Met effect. Het tegenvoorstel wordt aangenomen. Ik krijg hoop, doe een aanvraag voor een tweejarige jongemakersregeling bij het NFPK, ruil mijn kunstenaarsstatuut in voor een VAR en het wordt weer zomer. Joke Schauvliege heet intussen Sven Gatz en ik sta met 2 Amsterdamse producties op een Oostends theaterfestival. Op de slotdag van dat festival trekt een schaduw over het terrein als de eerste vrijwilliger met De Morgen onder de arm een koffie bestelt. Op de voorpagina staat dat er vijf miljard wordt bespaard. Een dag later: de prijsuitreiking. In dezelfde krant zegt iemand dat kunst en cultuur waarde hebben en belangrijk zijn maar eigenlijk tot niets dienen, behalve dan algemene tevredenheid.

122

Ik win een prijs en drink een Duvel. Belgische collega’s informeren bij mij of er nog werk is in Amsterdam. Met een vermoeide glimlach stap ik op een trein naar het Noorden.


Maar ze hebben daarvoor meer nodig dan alleen potten met geld. Kunst moet ruimte bezetten. Huizen bewonen, productieplatformen creëren, festivals doen leven, concertzalen vullen, bibliotheken bestormen. Plekken hebben we nodig, plekken waar een verhaal kan rijpen, een praktijk langzaam kan groeien, experimenten gewoon mogen falen, erfgoed kan worden geconserveerd, talent kan worden ontwikkeld en waar voor mijn part zelfs aan cultureel ondernemerschap kan worden gedaan. Laat ons niet dolend achter in een landschap van topinstituten maar geef ons plekken waar we op onze voorwaarden serieuze allianties kunnen aangaan met een stad, een land en de samenleving. Laat ons niet als een stel opportunistische grabbelaars van potje naar potje hobbelen. Laat deze culturele samenwerking niet nog een potje zijn. Laat ons niet drijven of vluchten maar wortel schieten. Vertrouw de kunstenaars de kunst toe. Zodat er straks nog iets te bespreken valt bij een Belgisch speciaalbier en bitterballen van Holtkamp. Zodat er iets ongrijpbaars overblijft, iets dat niet door beleid kan worden besteld, zodat we iets niet kunnen vinden, zodat een cirkel niet rond is en we niet aan de waarheid ten onder gaan.


123

deBuren is… In 2014 bestond de vaste staf van deBuren uit 10.3 voltijdse equivalenten, ingevuld door 11 medewerkers. In oktober 2014 werd de zoektocht naar een nieuwe directeur ingezet. Op 26 februari 2015 eindigde de procedure en werd de naam van de nieuwe directeur Wim Vanseveren bekend gemaakt. Dorian van der Brempt Directeur (5/5) [email protected] +32 (0)2 212 19 30 Het Vlaams-Nederlands Huis deBuren is een vzw naar Belgisch recht die bestuurd wordt door een Raad van Bestuur: - Bert Claerhout - Joop Daalmeijer - Wivina Demeester, penningmeester - Ben de Reu, voorzitter - Saïda Sakali - Marietje Schaake - Paulette Smit - Johan Swinnen Onder toezicht van een Algemene Vergadering: - Bert Claerhout - Joop Daalmeijer - Wivina Demeester, penningmeester - Annemie Neyts - Ben de Reu, voorzitter - Saïda Sakali - Marietje Schaake - Paulette Smit - Johan Swinnen - Bob Verburg Het Vlaams-Nederlands Huis deBuren ontvangt subsidies van Nederland en Vlaanderen. De Vlaamse minister van Cultuur, de Nederlandse minister van OCW en de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken maken het mogelijk dat deBuren een rol kan spelen: - in de presentatie van schoonheid en wijsheid uit de Lage Landen; - in een permanent debat over cultuur, politiek en maatschappij; - in een reflectie over datgene wat Vlaanderen en Nederland bindt en datgene waarin accenten kunnen verschillen; - in de relatie met Europa: beter luisteren naar Europa en ervoor zorgen dat Nederland en Vlaanderen beter door Europa gehoord worden.


Leopoldstraat 6 1000 Brussel t +32 (0)2 212 19 30 f +32 (0)2 212 19 49 [email protected] www.deburen.eu

Willem Bongers-Dek Adjunct-directeur, literaire programmering en redactie citybooks (5/5) [email protected] +32 (0)2 212 19 39

Mathieu Buyse Programmering en communicatie (5/5) [email protected] +32 (0)2 212 19 35

Ronald Giebel Office manager (5/5) [email protected] +32 (0)2 212 19 36

Marianne Hommersom Communicatie en productie citybooks (4/5) [email protected] +32 (0)2 212 19 43

Debbie Marbus Programmering (4/5) [email protected] +32 (0)2 212 19 33

Ann Overbergh Programmering (5/5)

Jenny Quermia Zakelijke leiding (4/5) [email protected] +32 (0)2 212 19 37

Xander Stroo Programmering (5/5) [email protected] +32 (0)2 212 19 38

Miet Vanhassel Website & communicatie

Ann Venneman Pers- & communicatieverantwoordelijke (4,5/5) [email protected] +32 (0)2 212 19 31

(5/5)

[email protected] +32 (0)2 212 19 32

deBuren geniet de steun van de Vlaamse Gemeenschap en de Nederlandse overheid.

vanaf september 2014

[email protected] +32 (0)2 212 19 42

2014 werd opnieuw het mooiste jaar. We startten een intense vriendschap met de BesteBuren, keken over de grenzen en overstegen die, zochten en vonden partners voor samenwerking in de Lage Landen en ver daarbuiten voor citybooks en werkten niet alleen hard maar vooral zeer graag aan onze dankbare missie.


Jovial Mbenga speelt Mon Noord bij deBuren. 

Koninklijk Concertgebouworkest Anne Dokter VLAAMS-NEDERLANDS HUIS

Recommend Documents