Amsterdam Connecting Trade (Werkstad A4) DOEL Op 29 oktober 2007 is het project Werkstad A4 opgenomen in het Programma Randstad Urgent. Inmiddels is het project omgedoopt tot Amsterdam Connecting Trade (ACT-Beyond logistics). Het doel van ACT is door middel van een kwaliteitsslag de marktpositie van de Mainport Schiphol als logistiek knooppunt binnen de internationale logistieke ketens te verbeteren, de leefbaarheid te verhogen en de Noordvleugel economie te stimuleren. Duurzaamheid neemt binnen ACT en Schiphol als “innovative en sustainable” Airport een belangrijke plaats in. De ontwikkelingen maken zoveel mogelijk gebruik van gesloten kringlopen zonder verontreiniging of verspilling. De ruimtelijke inrichting is open, toegankelijk en van een hoge architectonische kwaliteit. De doelstellingen van het afsprakenkader dat op 29 oktober 2007 is ondertekend, zijn bereikt. Om deze doelstellingen verder uit te werken en nieuwe doelstellingen toe te voegen is dit nieuwe afsprakenkader opgesteld voor de komende periode tot en met januari 2010. Maria van der Hoeven, Minister van Economische Zaken, handelend als bestuursorgaan en Arthur van Dijk, Wethouder van de gemeente Haarlemmermeer, handelend als bestuursorgaan Komen overeen zich in te spannen dat de volgende stappen worden genomen. DIENSTREGELING EN TE NEMEN BESLUITEN
1. Een probleemnotitie voor de connectie Airport-Seaport-Greenport: Maart 2009
2. Indiening projectvoorstel (business case) met MKBA voor een project gericht op het versterken van de connectie Airport-Seaport-Greenport: Oktober 2009
3. Projectplan Free trade zone met als sub onderzoek: een gemeenschappelijk onderzoek naar een “maintenance Valley” voor de Cluster Aerospace, reverse logistics, Fashion: November 2009.
4. Europese Businesscase en netwerkstrategie (samen met Europese partners/CAREX):
5. Een concreet projectplan (businesscase en commitments) voor HST cargo
6. Beschikking financiering HST cargo uit envelop Sterke Regio’s: Augustus 2010
Januari 2010 (uitgaande van afronding Prorailstudie voor Juli 2009): Juli 2010
De Minister van Economische zaken, handelend als bestuursorgaan, verbindt zich daartoe:
•
Een bedrag van 11 miljoen euro te committeren uit de envelop sterke regio’s, onder de voorwaarde dat SADC een projectplan opstelt.
•
De verdere ontwikkeling van HST cargo waar mogelijk te ondersteunen (zowel richting partijen in Nederland als richting de Europese Unie).
•
Te onderzoeken of cofinanciering van een project gericht op de koppeling tussen ACT, de havens van Amsterdam en Rotterdam alsmede de Greenport Aalsmeer (de connectie Airport-Seaport-Greenport) uit de envelop Sterke Regio’s gewenst en mogelijk is.
Namens het college van B&W van de gemeente Haarlemmermeer verbindt de wethouder EZ , handelend als bestuursorgaan, zich daartoe:
•
Zorg te dragen voor een goede afstemming tussen betrokken partijen over uitvoering van het masterplan ACT.
•
Bij te dragen aan een goede afstemming tussen projecten in de Zuidwestflank van de metropoolregio Amsterdam en hun samenhang.
•
Zorg te dragen voor de aansturing van Programmabureau ACT, dat zich bezig houdt met :
o
o
De ontwikkeling en uitvoering van het programma ACT en de verschillende onderdelen
daarbinnen. De ontwikkeling van het projectplan HST cargo als uitvloeisel van de afspraken, die horen bij de besluitvorming in de Ministerraad over allocatie van middelen voor HST cargo uit de envelop Sterke Regio’s. De ambassadeur van dit project is Pamela Boumeester.
PROJECTOMSCHRIJVING De hierboven gemaakte bestuurlijke afspraken hebben betrekking op de volgende projectomschrijving. AANLEIDING ACT Beyond Logistics is in 2005, onder de naam werkstad A4, gestart op verzoek van marktpartijen met als doel een aantal separate projecten integraal te ontwikkelen. ACT richt zich op verbetering van de bereikbaarheid, de economische dynamiek en de kwaliteit van leven in Haarlemmermeer en binnen de Metropoolregio Amsterdam. De regio wil tot de top drie gaan behoren van de meest duurzame luchtvrachtgerelateerde knooppunten in Europa, waar goederen, mensen en informatie op een unieke manier zijn verbonden. Dit wordt tastbaar door een slimme opzet van de interne infrastructuur, een efficiënte en kwalitatief hoogwaardige ruimtelijke invulling, hoge kwaliteit van leven, diversiteit van mensen en activiteiten, en een volledig aanbod van logistieke oplossingen. Hierbij wordt rekening gehouden met:
•
De Noordvleugel als vestigingsplaats voor bedrijven op het gebied van logistiek en handel staat onderdruk door concurrentie van de Mainports Parijs en Frankfurt en kleinere luchthavens zoals Luik en Leipzig
•
De concurrentiepositie van de Mainport Schiphol op het gebied van Luchtvracht staat onder druk.
•
De ontwikkeling van bedrijventerreinen voor logistieke afhandeling gebeurt te gefragmenteerd en mist een open toegankelijke en kwalitatief hoogwaardige ruimtelijke inrichting alsmede de multimodale ontsluiting die vereist is om de concurrentie het hoofd te bieden. Dit is schadelijk voor de leefbaarheid en ruimtelijke inrichting
DOEL De doelstelling van ACT is om met een kwaliteitsslag de marktpositie van de Mainport Schiphol als logistiek knooppunt binnen de internationale logistieke ketens te verbeteren, de leefbaarheid te verhogen en de noordvleugeleconomie te stimuleren. Het project omvat de ontwikkeling van een multimodaal logistiek knooppunt waarbinnen terminals voor lucht-, weg-, spoor- en watervrachtvervoer via nieuwe tracé’s aan elkaar verbonden worden. De ontwikkeling van het multimodale systeem is gekoppeld aan de ontwikkeling van de logistieke bedrijventerreinen Schiphol Zuidoost, Schiphol Logistics Park (SLP) en de A4 zone West. De aanleg van het logistieke en multimodale knooppunt biedt teven kansen om de concurrentiepositie van de Mainport Schiphol te versterken door te verbreden naar aangrenzende terreinen, zoals de Greenport Aalsmeer en het glastuinbouwgebied Rijsenhout. Daarnaast speelt nog een aantal private ontwikkelingen die aansluiting kunnen vinden bij ACT.
SCOPE ACT bestaat uit de volgende onderdelen:
1. De ontwikkeling van een multimodaal knooppunt door:
•
De aanleg van een Ongestoorde Logistieke Verbinding (OLV). Een verbinding tussen de nog aan te leggen vrachtterminal (truck city), de HST-spoorterminal en de inlandwaterterminal en de al bestaande luchtvrachtterminals op Schiphol. Dit omvat niet alleen de ontwikkeling van de infrastructuur zelf, maar ook het beschikbaar stellen van tijdslots (vertrek- en aankomstrechten voor gebruik van het spoor), materiaal en techniek.
•
De aanleg van HST cargo voor goederenvervoer over de Hoge Snelheidslijn Zuid. Dit omvat de aanleg van een railterminal ter hoogte van Hoofddorp (A4-zone west) met aansluiting op de HSL-zuid. Deze terminal/aansluiting bestaat in de eerste fase, te realiseren in 2012 uit minimaal 1 spoor voor aankomst en vertrek (met mogelijke uitbreiding naar 2 tot 3 sporen medio 2020), een wissel als aansluiting op de Hoge Snelheidslijn, een perrongebouw en de binnenkant van de terminal.
2. Het zorgen voor een hoogwaardige en duurzame inrichting van de terreinen Schiphol Zuidoost, Schiphol
•
Het versterken van de connectie Airport, Seaport en Greenport.
Logistics Park en A4 zone West op basis van de kaders in de door de Haarlemmermeer vastgestelde visie “MEER kwaliteit”. De gebiedsontwikkeling zal voldoen aan de principes van “Cradle to cradle”. Met Cradle to Cradle ontwikkelingen wordt ervoor gezorgd dat toekomstige generaties van meer mogelijkheden worden voorzien. Congestie en overschrijding van de luchtkwaliteitsnormen dreigen het gebied rond Schiphol economisch op slot te zetten en maken de leefomgeving minder gezond. ACT streeft, in aansluiting op het principe sustainable Airport Schiphol, naar groei die in balans is met zijn omgeving. Dat begint met multimodaliteit in samenhang aan te bieden in een ongestoord logistiek complex en voor intern transport maximaal in te zetten op bijvoorbeeld nnovaties voor collectieve duurzame vervoersystemen en schone vervoertechnologie en het fors terugdringen van autogebruik voor woon-werkverkeer ten gunste van vooral het openbaar vervoer (OV) door middel van slim vervoersmanagement. ACT wil echter verder gaan en het vliegwiel zijn voor innovaties die een duurzame en schone groei opleveren in de hele regio.
3. Het zorgen voor innovaties om de efficiency in de hoogwaardige logistieke ketens te verbeteren. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het verbeteren van de douaneafhandeling door het ontwikkelen van een free trade zone op de bedrijventerreinen van ACT, te weten A4-zone West, Schiphol Logistics Parc en Schiphol Zuidoost, met als sub onderzoeken: een gemeenschappelijk onderzoek naar een “maintenance Valley” voor de Cluster Aerospace, Reverse Logistics, Fashion.
4. De regionale ontwikkeling van de terreinen Schiphol Zuidoost, Schiphol Logistics Park en A4 zone West. In de Uitvoeringsstrategie Platform Bedrijven en Kantoren (Plabeka, 2006) is 240 ha opgenomen als de prognose van de vraag naar Schipholgebonden bedrijventerreinen in de periode 2006-2020. In streekplan en bestemmingsplannen is al in deze uitbreiding voorzien.
Tot de scope van het projecten behoren de onderdelen 1 tot en met 3.
SAMENHANG Realisering multimodaal hoogwaardig logistiek knooppunt: ACT (Amsterdam Connecting Trade). In het geïntegreerde ACT-concept ligt de ambitie om met al geplande ruimtelijke ontwikkeling voor bedrijven de concurrentiekracht van Schiphol en de regio voor ketens met luchtvracht te versterken. Hierbij wordt nadrukkelijk gestreefd naar een duurzaam concept dat multimodaal is, de aantasting van leefbaarheid tegen gaat, innovatie in ketens stimuleert, internationaal concurrerend is en nieuwe banen creëert. De kern van de ontwikkeling van ACT zijn de vier verschillende modaliteiten (weg, rail, water en lucht) met terminals als efficiënte opstappunten op die modaliteiten (truckterminal nabij de A4, railterminal op de A4 Zone west, waterterminal bij de Ringvaart, luchtvrachtplatforms op Schiphol Zuidoost, OV-opstappunten). De modaliteiten en hun opstappunten (knopen) worden verbonden door een ongehinderd logistiek systeem waardoor openbare wegen in het gebied minder belast worden. Gekozen is voor een realistische uitvoering (niet ondergronds), via een ongestoorde wegverbinding voor vrachtverkeer en OV. Samenhang met andere Randstad Urgent Projecten In de zuidwestflank van de Metropoolregio Amsterdam, ligt een complex geheel aan (ruimtelijke) opgaven. De ontwikkeling in de laatste vijftig jaar in met name de gemeente Haarlemmermeer is groot geweest. Van een agrarische gemeente naar een verstedelijkt gebied met grote betekenis voor de nationale economie door de aanwezigheid van de luchthaven Schiphol. Het faciliteren van de mainportfunctie van de luchthaven Schiphol is een proces wat permanent (ruimtelijke) aandacht vraagt. De ligging van Schiphol in de gemeente Haarlemmermeer zorgt naast een grote economische dynamiek tevens voor druk op de leefbaarheid in dit gebied. De verbetering van de leefbaarheid is een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling van dit gebied aanvullend op de randvoorwaarden op het gebied van milieu en veiligheid bij de ontwikkeling van de mainport Schiphol. De opgaven in dit deel van de metropoolregio Amsterdam betreffen woningbouw, ontwikkelen van bedrijventerreinen, verbeteren of op peil houden van bereikbaarheid, opgaven op het gebied van wateropvang en -kwaliteit en het ontwikkelen van groen en recreatie. Verschillende Randstad Urgent projecten in de zuidwestflank van de Metropoolregio Amsterdam hebben in meer of mindere mate invloed op elkaar of zijn voorwaardelijk voor het succesvol realiseren van andere projecten. De volgende Randstad Urgent projecten zijn van belang voor de ontwikkeling van, Werkstad A4/ACT:
•
Weguitbreiding Schiphol Amsterdam Almere;
•
Flessenhalzen A4-A12 (traject Burgerveen – Leiden);
•
Planstudie Openbaar Vervoer Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad (OV SAAL)
•
Ontwikkelingsmogelijkheden lange termijn Schiphol en de luchthaven Lelystad;
•
Transitie Greenports,
•
Haarlemmermeer.
De samenhang met andere Randstad Urgent projecten komt vooral tot uiting wanneer de verbindingen, kwaliteit en bepaalde thema’s (water, recreatief groen, de woningbouwopgave, etc.) nader belicht worden. Kwaliteit loopt als rode draad door de opgave in Haarlemmermeer heen. Wanneer per project wordt gekeken naar de maatschappelijk kosten en baten geeft dat niet het volledige beeld, een integrale beschouwing voor heel Haarlemmermeer en al de genoemde projecten geeft een beter beeld van de totale meerwaarde. Kwaliteitswinst bij realisering Gebiedsuitwerking Haarlemmermeer - Bollenstreek. Door investeringen in groenblauw, wonen en infrastructuur (weg- en OV) in het zuidwestelijke deel van de Metropoolregio Amsterdam kan een grote kwaliteitswinst worden geboekt en een aanzienlijk deel van de woningbouwopgave in de Noordvleugel worden gerealiseerd. De kwaliteitswinst zit in de realisatie van een aantrekkelijk aanvullend groen/ blauw en topwoonmilieu in de Metropoolregio Amsterdam en de toevoeging van een recreatieve kwaliteit op Noordvleugelniveau met de realisering van het Park van de 21e eeuw. Balans in de ontwikkeling van de Mainport Schiphol door koppeling tussen kwaliteit leefbaarheid en groei luchthaven op korte, middellange en lange termijn.
De ligging van Schiphol in Haarlemmermeer zorgt naast een grote economische dynamiek voor druk op de leefbaarheid in het gebied. De verbetering van de leefbaarheid is een essentiële voorwaarde, aanvullend op de milieu- en veiligheidsuitgangspunten die verbonden zijn aan de ontwikkeling van de Mainport Schiphol. Concrete maatregelen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van het woon-, werk- en leefklimaat in de regio en het vergroten van draagvlak. Investeringen in de kwaliteit van de omgeving moeten leiden tot versterking van de internationale concurrentiepositie. Dat kan bijvoorbeeld in ACT door het realiseren van een ruimtelijke inrichting met een hoge architectonische kwaliteit. De Mainport Schiphol is de dominante (ruimtelijk economische) factor in de Randstad (Nederland). Er dient een evenwicht gevonden te worden tussen ontwikkelingsruimte voor het luchthavencomplex, voor de luchtzijdige aspecten van de luchthavenontwikkeling en de ruimtelijke totaalkwaliteit met een combinatie van hoogwaardig werken, wonen en recreatieve voorzieningen, inclusief goede landzijdige bereikbaarheid. In het project “Ontwikkelingsmogelijkheden lange termijn Schiphol en de luchthaven Lelystad” worden achtereenvolgens een luchthavennota en een structuurvisie ontwikkeld, die van betekenis zijn voor de ontwikkeling van ACT. Bereikbaarheid in de regio Bij de verdere ontwikkeling van de Mainport Schiphol, de luchthaven Lelystad en ACT moet de landzijdige bereikbaarheid van de luchthaven(s) en omliggende gebieden geborgd worden. Dat gebeurt in de projecten A4 Schiphol, A4 Burgerveen – Leiden (Flessenhalzen A4-A12), Weg SAA en OV SAAL. Daarnaast is de ontwikkeling van de N201 van belang voor de ontsluiting van de Mainportregio. Interdepartementale Samenhang In de gestelde mijlpalen zit een overlap tussen diverse departementen (met name met VROM en VenW). De beleidsoverstijgende impuls van RU wordt hierdoor benut. RESULTAAT
1. Beschikking financiering HST cargo uit envelop Sterke Regio’s, onder de voorwaarde dat een projectplan
2. Een projectplan voor de gefaseerde aanleg van het project HST cargo, Dit projectplan bevat in elk geval
ontwikkeld wordt. een gedegen business- en terminal exploitatieplan en een onderbouwing van het commitment van commerciële partijen, het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, concessiehouder personenvervoer NS Hispeed en Infraspeed om te komen tot daadwerkelijk goederenvervoer over de Hoge Snelheidslijn Zuid. Voor het projectplan wordt gebruik gemaakt van de resultaten van een Europese business case en netwerkstrategie. Deze rapportages zullen worden opgesteld in overleg met Europese partners, zoals afgesproken in de samenwerkingsovereeenkomst HST cargo – CAREX.
3. Een probleemnotitie voor de connectie Airport-Seaport-Greenport, waarbij wordt gekeken naar de intermodale koppelingen tussen de Mainport Schiphol (ACT), de havens van Amsterdam en Rotterdam en de Greenport Aalsmeer. Daarbij wordt gekeken naar projecten die deze connectie zouden kunnen versterken.
4. Een projectvoorstel (business case) met MKBA voor een project gericht op het versterken van de connectie Airport-Seaport-Greenport, als basis voor een beoordeling van het CPB en besluitvorming over cofinanciering uit de Envelop Sterke Regio’s.
5. Projectplan Free Trade Zone met als sub onderzoek: een gemeenschappelijk onderzoek naar een “maintenance Valley” voor de Cluster Aerospace, reverse logistics, Fashion
Het bestuurlijke duo komt overeen zich in te spannen dat de volgende stappen worden genomen:
1. In de Ministerraad van 10 oktober 2008 is besloten € 11 miljoen te alloceren uit de envelop Sterke Regio’s voor een bijdrage in de aanleg van de eerste fase van een railterminal ter hoogte van Hoofddorp (A4-zone West). De Minister van Economische Zaken zorgt voor de committering van dit bedrag van € 11 miljoen uit de envelop Sterke Regio’s aan SADC (Schiphol Area Development Company NV) voor het project HST cargo, onder de voorwaarde dat een projectplan HST cargo wordt opgesteld.
2. Na het voltooien van de studie van Prorail naar de aanleg van een railterminal ter hoogte van Hoofddorp en het medegebruik van de HSL-zuid, zorgt SADC onder verantwoordelijkheid van de wethouder van Economische Zaken van Dijk binnen 12 maanden voor het opstellen van een projectplan voor de aanleg van de eerste fase van HST cargo. Dit projectplan bevat in elk geval een gedegen business- en terminal exploitatieplan en een onderbouwing van het commitment van commerciële partijen, het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, concessiehouder personenvervoer NS Hispeed en Infraspeed om te komen tot daadwerkelijk goederenvervoer over de Hoge Snelheidslijn Zuid. Voor het projectplan wordt gebruik gemaakt van de resultaten van een Europese business case en netwerkstrategie. Deze rapportages zullen worden opgesteld in overleg met Europese partners, zoals afgesproken in de samenwerkingsovereeenkomst HST cargo - CAREX die op 25 juli 2008 is ondertekend. Hierin geven de Initiatiefgroep HST Cargo en de CAREX initiatiefnemers aan een samenwerking te willen aangaan die erop gericht is om gezamenlijk een Europees netwerk uit te bouwen gericht op het vervoer van expresvracht per hogesnelheidstrein, waarbij terminals (railports) op locaties in verschillende landen worden verbonden via het HSL netwerk.
3. Rijk en regio stellen gezamenlijk een probleemnotitie op voor de connectie Airport, Seaport Greenport, waarbij wordt gekeken naar de intermodale koppelingen tussen de Mainport Schiphol (ACT), de havens van Amsterdam en Rotterdam alsmede de Greenport Aalsmeer. Daarbij wordt onderzocht welke projecten deze connectie zouden kunnen versterken. In dit kader worden in elk geval de kansen voor transport over water nader in kaart gebracht (waarbij wordt aangesloten bij diverse beleidsinitiatieven: Water als economische drager (PNH), Varen voor een vitale economie (rijk), Pieken in bereikbaarheid, onderzoek Govera ‘A4 over water’).
4. Op basis van de probleemnotitie wordt een project geselecteerd wat in belangrijke mate zou kunnen bijdragen aan het versterken van de connectie Airport-Seaport-Greenport. Voor dit project worden een Business Case en MKBA ontwikkeld, als basis voor een mogelijke cofinanciering uit de Envelop Sterke Regio’s. Na afronding worden business case en MKBA ter beoordeling aangeboden aan het CPB en vervolgens ter besluitvorming doorgeleid naar de Ministerraad.
5. Rijk en regio stellen een projectplan op voor Free Trade Zone op de bedrijventerreinen van ACT, te weten A4-zone West, Schiphol Logistics Parc en Schiphol Zuidoost, met als sub onderzoek: een gemeenschappelijk onderzoek naar een “maintenance Valley” voor de Cluster Aerospace, Reverse Logistics, Fashion.
WETTELIJKE PROCEDURES De volgende planologische juridische procedures moeten worden uitgevoerd: • HST-Cargo: bestemmingsplanprocedure nog nodig voor aanpassing tracé tussen Nieuw Vennep en Hoofddorp; gebruiksvergunningen voor vervoer van goederen over de HSL Zuid. • OLV: aanpassing van vigerende bestemmingsplannen (MER). FINANCIERING • De Ministerraad heeft besloten voor HST cargo 11 miljoen euro uit de Envelop Sterke Regio’s, te alloceren. Het Ministerie van Economische Zaken zal op basis van dit besluit een beschikking voor HST cargo ontwikkelen. • Voor het vervoer van goederen over water nader bepalen of en welk bedrag uit de Envelop Sterke Regio’s kan worden gealloceerd. ORGANISATIE De uitvoering van het programma van ACT wordt gecoördineerd vanuit het Programmabureau ACT. Via de overlegstructuur van ACT zijn de diverse participanten (Provincie Noord-Holland, SADC, Schiphol Group, Gemeente Haarlemmermeer, Hoogheemraadschap van Rijnland, AM) in het project vertegenwoordigd. De trekkersrol van de gebiedsontwikkeling ligt in handen van SADC. Bestuurlijke aansturing van ACT gebeurt in de zogenaamde Cockpit groep, welke wordt voorgezeten door de wethouder Economische Zaken van de gemeente Haarlemmermeer. Onderzocht wordt of het wenselijk is dat het Ministerie van EZ in de toekomst aan de Cockpit deelneemt. SLOTBEPALINGEN De afspraken zoals geformuleerd zijn niet in rechte afdwingbaar.
De minister van Economische Zaken
De wethouder van de Gemeente Haarlemmermeer
Maria van der Hoeven
Arthur van Dijk
Vastgesteld op 27 oktober 2008
