Kolwezi - Sammy Baloji Fotoboek (DRC)

Persmap

Mémoire / Kolwezi - Sammy Baloji Fotoboek (DRC) asbl Africalia vzw – 13 Rue du Congrès/Congresstraat, 1000 Brussels – Tel: +32 2 412 58 80 // F: +32 2 412 58 90 // www.africalia.be – [email protected]

Persmap: Mémoire / Kolwezi - Sammy Baloji (DRC) Africalia kondigt met trots het nieuwe fotoboek Mémoire / Kolwezi aan, een monografie over het werk van de Congolese kunstenaar Sammy Baloji.

Woord Vooraf

Niet alle fotografen zijn kunstenaars en niet alle kunstenaars zijn fotografen. Met of zonder fototoestel, kunstenaars geven ons ideeën, brengen ons in verlegenheid, stellen vragen aan de orde. De zin en de esthetische kracht van de vragen die ze opwerpen, houden ons bezig en dwingen ons om een standpunt in te nemen, om een antwoord te vinden op het gevoel van onbehagen dat het menselijke bestaan tegelijk boeiend en angstaanjagend maakt. Waarom hebben we een fotograaf, een cineast, een schrijver – kortom een scheppende kunstenaar – nodig om ons rekenschap te geven van de onmenselijkheid van onze wereld en van de lichtvaardigheid waarmee de geschiedenis van de kleine man wordt verteld, verhuld, begraven, samen met de mensen die er de onbekende helden van waren? Welke spirituele rechtvaardigheid, welke gewetenswroeging, welke rechtbank van menselijke waardigheid weerspiegelen de fotografische onthullingen van Baloji? Hij heeft gekeken en gekozen. Hij heeft het verleden en het heden, de pijn en de onthechting geïnterpreteerd, hij heeft het anekdotische en de esthetiserende clichés achter zich gelaten. Behalve… die van de Chinese droom, die van kitscherige posters, van overdreven opgesmukte afbeeldingen van Aziatische of Westerse landschappen die een utopische wereld voorspiegelen die veraf ligt van de diepe en sombere ondergrondse mijngangen, die langzaam maar zeker allen begraven die hun leven lang op dit geologische schandaal hebben doorgebracht. Mirko Popovitch

Voorstelling

Het boek Mémoire/Kolwezi verrijkt de fotoboeken-collectie Africalia Editions [photo]. Deze collectie heeft de ambitie het oeuvre van hedendaagse fotografen uit Afrika te ontsluiten. Het werk van Sammy Baloji richt zich op Katanga, een regio dat hij sinds meer dan 10 jaar fotografeert. Katanga is één van de rijkste gebieden van Afrika, tevens het economisch hart van Congo, waar er steden ontstonden rond de koper- en kobaltmijnen. Het boek stelt twee fotoreeksen voor: de eerste heet “Mémoire” en richt zich op Gécamines1 (2004-2006). Ze durft het aan om de onderdrukten van gisteren uit te nodigen tot een dialoog met de ruïnes van vandaag en om de samenleving te herdenken, zo om haar te bezweren, om de doden rust te schenken zodat ze niet langer blijven rondspoken. De tweede serie foto’s “Kolwezi” heeft betrekking op de artisanale mijnbouw in de stad Kolwezi, een activiteit die een manier van overleven is geworden voor de Congolezen in de regio. Deze reeks presenteert 1 Gécamines, voluit La Générale des Carrières et Mines, is het staatsbedrijf in de Democratische Republiek Congo dat instaat voor het beheer en de exploitatie van de mijnen en groeves. asbl Africalia vzw – 13 Rue du Congrès/Congresstraat, 1000 Brussels – Tel: +32 2 412 58 80 // F: +32 2 412 58 90 // www.africalia.be – [email protected]

2

braakliggende landschappen evenals de bevolking die er werkt en woont in de tentenkampen vlakbij deze ontginningsgebieden. Baloji maakt ook de Chinese posters die in de tenten hangen onsterfelijk; ze vertegenwoordigen grote steden, vakantieoorden of gewoon dieren in een weelderige natuur en hij besluit door te zeggen: “Men zou haast denken dat ze het Congo van morgen voorstellen. Ik heb die posters dan ook in mijn werk verwerkt als een utopisch verlengstuk van een toekomst die het gevolg is van de artisanale ontginning, het verlies van mensenlevens, de export van ertsen en de niet aflatende volksverplaatsingen.” Dit boek bevat ook een tekst van politicoloog en filosoof Achille Mbembe: De Nulwereld, Materie en Machine. Hij studeerde Afrikaanse geschiedenis en haar beleid en hij is een regelmatige spreker op talrijke universiteiten en colloquia in de Verenigde Staten, Europa en Afrika. Hij is de auteur van verschillende boeken waaronder Sortir de la grande nuit (2010) en Critique de la raison nègre (2013). De tekst van Achille Mbembe herhaalt de foto’s van Sammy Baloji: « Het is tevens een wereld [nulwereld] die in zijn vlees en in zijn aderen de inkervingen met zich meedraagt die door de machine werden gemaakt. Spleten, afgronden en tunnels. Kratermeren. De kleuren zijn soms oker, soms laterietrood en soms ook kopertinten van de aarde. De doorsneden, de terrassen, de trapsgewijze hellingen, het spel met de diepten in het landschap. Het doordringend ruikende blauw van het stilstaande water, zonder golven, alsof het al dood is. De weg langsheen de steile kliffen in een maanlandschap. Mensen als mieren, mensen als termieten, mensen roodgekleurd door lateriet, die met een houweel de helling aan het uitgraven zijn, die door tunnels des doods worden verzwolgen, die in een soort zelfbegravingsritueel, ook wat de kleur betreft één worden met die begraafplaatsen waar ze het mineraal uit opdelven. Ze komen en gaan, net als mieren en termieten. Ze torsen op hun hoofd of op hun rug een zware last en ploeteren met hun lichaam en hun voeten door de modder. Aan de oppervlakte, bevinden zich hoogovens en schoorstenen, en dan tumuli, grafheuvels, waarvan niemand weet of het piramiden zijn of mausolea of de twee in elkaar verweven.”

Over Sammy Baloji

Sammy Baloji werd in 1978 in de Democratische Republiek Congo geboren. Hij woont en werkt afwisselend in Lubumbashi en Brussel. Hij begon foto’s te maken van zijn stad om de stadsgezichten te gebruiken in de stripverhalen die hij samen met zijn vrienden tekende. Met de hulp van de fotografen Simon Mukunday en Marie-Françoise Plissart vervolmaakte hij zijn kennis van de fotografie door reportages te maken over het culturele, industriële en architecturale erfgoed van zijn geboortestreek Katanga. De essentie van zijn werk bestaat uit een zoektocht naar de Congolese identiteit en samenleving, waarbij tijd en ruimte in elkaar verstrengeld zijn, tussen verleden en heden, realiteit en verbeelding. Met zijn eerste foto- en videowerken (Likasi in 2005 en Mémoire in 2006) trok hij de aandacht van curatoren, die hem uitnodigden voor collectieve of solotentoonstellingen: in het Musée du Quai Branly, Dilston Grove, Tate Modern, het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, op de Mois de la Photo, de Biënnale van Kaapstad, het Addis Photo Fest... Zijn werk werd van januari tot begin maart 2014 bij Autograph ABP in Londen tentoongesteld. Op de Biënnale van Bamako in 2007 kreeg hij twee prijzen: de Prix Afrique en Création en de Prix de l’Image. In 2009 was hij finalist van de Prix Pictet en winnaar van de prestigieuze Prijs van de Prins Claus Stichting.

asbl Africalia vzw – 13 Rue du Congrès/Congresstraat, 1000 Brussels – Tel: +32 2 412 58 80 // F: +32 2 412 58 90 // www.africalia.be – [email protected]

3

In 2010 werd The Beautiful Time in Katanga, zijn eerste solotentoonstelling in de Verenigde Staten, aan het publiek voorgesteld in het Museum for African Art (New York) en daarna in het Smithsonian Museum (Washington). Zijn werk verwierf bekendheid en kreeg een plaats in talrijke openbare en privécollecties: Smithsonian, Virginia Museum of Fine Arts, CNAP, Musée du Quai Branly, Musée des Confluences, Mu.ZEE, Museum of Modern Art of Equatorial Guinea, Arthur Walther Collection... In 2012 werd Sammy Baloji genomineerd voor de Prix de la Découverte des Rencontres d’Arles voor zijn fotoreeks Kolwezi. In hetzelfde jaar werd hij bekroond met de Belgische Spiegelprijs.2 In zijn scheppingsproces legt Sammy Baloji de herinnering aan het verleden bloot om over de samenleving van tegenwoordig te vertellen. Hij is “geen militant noch een activist, maar een kunstenaar die zonder omwegen en zonder wrok een standpunt verkondigt” (N’goné Fall). Omdat hij zich zeer nauw betrokken voelt bij de identiteit en de toekomst van zijn geboortestreek, richtte hij in 2010, als uiting van een collectieve dynamiek, de vzw Picha (“beeld” in het Swahili) op. Deze vereniging organiseert de biënnale Rencontres Picha en ondersteunt de ontwikkeling van de lokale artistieke expressie.

Technische gegevens Deze editie is in 3 talen uitgegeven: Frans, Nederlands en Engels Formaat: 24,5 x 23,5 cm Semi-hardcover, met omslag en gelakte foto Kleurendruk Mat papier 150 g Aantal pagina’s: 139 p Verkoopsprijs: 39,00 € ISBN: 978 90 58563 965 Uitgevers: Africalia asbl/vzw en Stichting Kunstboek Drukwerk: Pure Print Grafische vormgeving: raf-thienpont.be Publicatiedatum: 2014

Partners

2 http://f-pds.be/spiegelprijs-2012-sammy-baloji/

asbl Africalia vzw – 13 Rue du Congrès/Congresstraat, 1000 Brussels – Tel: +32 2 412 58 80 // F: +32 2 412 58 90 // www.africalia.be – [email protected]

4

Foto’s / Press kit

asbl Africalia vzw – 13 Rue du Congrès/Congresstraat, 1000 Brussels – Tel: +32 2 412 58 80 // F: +32 2 412 58 90 // www.africalia.be – [email protected]

5

asbl Africalia vzw – 13 Rue du Congrès/Congresstraat, 1000 Brussels – Tel: +32 2 412 58 80 // F: +32 2 412 58 90 // www.africalia.be – [email protected]

6

De collectie AFRICALIA EDITIONS [photo] De fotografie is over de geschiedenis van Afrika heen gevlogen zonder ooit werkelijk voet aan de grond te krijgen in de verbeeldingskracht van creatieve geesten op het continent. Deze collectie heeft de ambitie het oeuvre van hedendaagse fotografen uit Afrika te ontsluiten.

SAMMY BALOJI – Mémoire /Kolwezi (RDC) Monografie van Congolese fotograaf Sammy Baloji Africalia Editions [photo] & Stichting Kunstboek 2014 Prijs 39€, 139p.



CALVIN DONDO – Hodhii Zimbabwe (Zimbabwe) Monografie van Zimbabweaanse fotograaf Calvin Dondo Africalia Editions [photo] & Stichting Kunstboek 2014 Prijs 35€, 120p.



JULIUS MWELU & THE MWELU FOUNDATION / Nairobi (Kenya) Boek met foto’s van Julius Mwelu en leden van de Mwelu Stichting Africalia Editions [photo] & Stichting Kunstboek 2014 Prijs 29€, 144p.



GRASSROOTS UPGRADED – Reflections on Nairobi Eastlands (Kenya) Boek met foto’s gemaakt door de leden van de organisatie Slum-TV Africalia Editions [photo], Goethe-Institut Nairobi & Stichting Kunstboek 2011 Prijs 29€, 152p.



AÏDA MULUNEH - Ethiopia: past/forward (Ethiopie) Monografie van Ethiopische fotografe Aïda Muluneh Africalia Editions [photo] & Roularta Books 2009 Prijs 29€ , 143p.



CONGO EZA - Photographes de RDC (RDC) 10 jaar verhalen in meer dan 200 foto’s van 25 fotografen Africalia Editions [photo] & Roularta Books 2008 Prijs 29€, 160p.



SAÏDOU DICKO - Le voleur d’ombres (Burkina Faso) Monografie van Burkinese fotograaf Säidou Dicko Africalia Editions [photo] & Roularta Books 2007 Prijs 29€, 80p.

asbl Africalia vzw – 13 Rue du Congrès/Congresstraat, 1000 Brussels – Tel: +32 2 412 58 80 // F: +32 2 412 58 90 // www.africalia.be – [email protected]

7

Evenementen - 29/03/2014 KVS: Africalia en KVS organiseren een voorstelling van het fotoboek Mémoire/Kolwezi voor zijn lancering. De boekvoorstelling wordt tevens een ontmoeting met en tussen de kunstenaar, het publiek en Achille Mbembe. - 20/06/2014 BOZAR: Africalia Editions [photo] avond: lancering van de fotoboeken Sammy Baloji, Calvin Dondo en Mwelu Foundation, in samenwerking met BOZAR en de Fonds Patrick De Spiegelaere, in het kader van de Zomer van de Fotografie in Brussel. - 8-12/10/2014 Frankfurt Book Fair. - November 2014 Boekenbeurs Antwerpen.

Over Africalia Kunst en cultuur zijn cruciaal voor het opbouwen van een duurzaam menselijk ontwikkelingverhaal. De visie van Africalia vertaalt zich, met de steun van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking (DGD), in resultaatsgerichte programma’s met lokale partners in Afrika. Dit ligt tevens in de lijn van het Verdrag van Cotonou, de UNESCO Conventie over culturele diversiteit, de Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen en de Verklaring van Parijs rond efficiënte internationale samenwerking. Cultuur is nauw verweven met creativiteit, opent de interculturele dialoog en stimuleert een positief identiteitsbewustzijn. Bovendien heeft cultuur een fundamenteel economische en educatieve waarde. De cultuursector speelt dan ook een significante rol in de strijd tegen armoede en werkt gedragsverandering in de hand. Met driejarenprogramma’s ondersteunt Africalia structuren en professionele netwerken op het continent, zodat artiesten zich kunnen ontplooien en in waardige omstandigheden hun sociale en maatschappelijke rol kunnen spelen in het versterken van de democratie. Africalia werkt momenteel met professionele operatoren in zeven Afrikaanse landen: Burkina Faso, Burundi, Kenya, de Democratische Republiek Congo, Zuid–Afrika, Senegal en Zimbabwe.

Contact Audrey Brisack Communication & Fundraising [email protected] Tel : +32 2 412 58 87 Gsm : +32 472 52 72 32

asbl Africalia vzw Congresstraat 13, 1000 Brussel www.africalia.be asbl Africalia vzw – 13 Rue du Congrès/Congresstraat, 1000 Brussels – Tel: +32 2 412 58 80 // F: +32 2 412 58 90 // www.africalia.be – [email protected]

8