Kleine vezel, groot probleem

Een uitgave van de Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland JAARGANG 20 NUMMER 6 JULI/AUGUSTUS 2010

IN DIT NUMMER ONDER MEER:

FOV-Kennissnack Asbest

Kleine vezel, groot probleem

Pagina 4

FOV in de media en bij politiek en Financiën

De kennissnacks van de FOV zijn zo geprogrammeerd, dat aan de ene kant de investering in tijd gering is en aan de andere kant de opbrengst aan kennis groot. Met een ontvangst rond 15.00 uur en een afsluiting tegen 20.00 uur valt de reistijd

Pagina 5

Markt wil geen absolute ondergrens solvabiliteit

buiten de spits en wordt slechts een klein deel van de werktijd gemist. Toch is er voor en na de pauze (met een broodje en een snack) voldoende tijd voor enkele diepgravende presentaties. Dankzij deze aantrekkelijke formule hadden zich bijna honderd deelnemers gemeld voor de kennissnack over asbest, op 11 mei 2010 in

Pagina 8

“Toezicht verzekeraar in gevaar”

restaurant Groot Kievitsdal in Baarn. Tijdens de Kennissnack Asbest ging mr. R.F.

maar 50% van de betrokkenen krijgt de tweede

Ruers van Ruers & Cornelis Advocaten in

ziekte: longkanker. De derde ziekte is mesothe-

Verzekeraars weinig

Utrecht uitgebreid in op de geschiedenis van

lioom: kanker aan (meestal) het longvlies.

asbestgebruik wereldwijd en op de gezond-

Asbestose en mesothelioom hebben altijd

enthousiast over

heidsaspecten die dat met zich heeft meege-

asbest als oorzaak en openbaren zich pas 10 à

hervorming boekhouden

bracht. Na de pauze sprak mr. R.H.J. Wildenburg

60 jaar (gemiddeld 40 jaar) na de blootstelling

van Dirkzwager Advocaten in Arnhem over de

eraan. Slachtoffers overlijden meestal binnen

verzekeringstechnische aspecten van asbest-

een jaar. Momenteel zijn dat in Nederland circa

Pagina 10

Pagina 12

Klimaatverandering zorgt voor meer schade

schaden. De sprekers werden ingeleid door

485 slachtoffers per jaar (exclusief zo’n 500

Bert Veurink, voorzitter van de Technische

doden per jaar door asbestgerelateerde vormen

Commissie SchadePreventie (TCSP) van de FOV.

van longkanker). Er zijn nu ongeveer 6.000 Nederlanders door asbest overleden en naar

Pagina 13

Nederlander heeft geen weet van schadeprovisie

ZIEKTEN DOOR ASBEST

verwachting zullen er nog zo’n 10.000 slacht-

Asbest werd tot in de jaren negentig een zeer

offers volgen. In Nederland stonden asbestfa-

bruikbaar materiaal geacht, terwijl de gevaren Pagina 15

Samenstelling van het

brieken in onder meer Goor (van de Belgische

ervan toch algemeen bekend waren. Al in 1932 werd in The Lancet voorspeld dat uitgebreid

handboek: arbeids-

gebruik van spuitasbest tot een toename van

intensief maar vruchtbaar

asbestose zou leiden. Doordat asbest vrij in het milieu voorkomt, heeft iedereen wel eens een asbestvezel ingeademd, maar dat leidt doorgaans niet tot een ziekte. Van wie echt aan asbest blootgesteld is geweest, bijvoorbeeld tijdens verwerkingsprocessen, wordt ook maar een klein percentage ziek (ongeveer 5%). Er kunnen verschillende ziekten voordoen, maar drie in het bijzonder. De eerste is asbestose, waarbij verharding van het longweefsel optreedt. Op zich is deze ziekte niet dodelijk,

Mr. René Wildenburg.

De onderlinge

1

multinational Eternit – een naam die op

dan hanteert het Instituut Asbestslachtoffers

Asbest

’eeuwigheid’ duidt) en in Harderwijk (van

verschillende normbedragen als het slachtoffer

Asbest is een delfstof met

Asbestona). Het afval van de fabriek in Goor

bij leven een aanvraag doet, namelijk bedragen

een aantal bijzondere eigen-

werd gratis onder boeren verspreid voor

voor smartengeld (immateriële schade),

schappen, onder andere dat

verharding van hun erven en landbouwwegen.

een vergoeding voor materiële schade en een

het onverwoestbaar is.

Inmiddels zijn daardoor diverse mensen

vergoeding voor overlijdensschade. Het norm-

Het kan dus niet worden

overleden. Op basis van een eerste en tweede

bedrag is voor 2010 op € 57.111 vastgesteld.

vernietigd, maar alleen

saneringsregeling zijn nu zo’n 800 locaties

worden opgeborgen. Het

schoongemaakt. De kosten daarvan, € 100

DE GEMEENTE BETAALT

wordt gewonnen in onder

mln, worden door de staat gedragen.

Over de aansprakelijkheid ging de presentatie

meer Canada, Rusland

Momenteel is een derde sanerings-

van René Wildenburg van Dirkzwager

en Zuid-Amerika. Er zijn

regeling in uitvoering, maar er moeten nog

Advocaten. Hij besprak eerst de vraagstelling

verschillende soorten asbest.

zo’n 1.500 locaties worden geruimd.

welke partij de kosten moet dragen van het opruimen van een asbestverontreiniging na een

De bekendste zijn wit, bruin en blauw asbest. Asbest wordt

TEGEMOETKOMING

al eeuwen in allerlei vormen

Bob Ruers ging in zijn presentatie uitgebreid in

de Grondwet moet de overheid het milieu

toegepast, omdat het sterk,

op de Regeling Tegemoetkoming Asbest-

beschermen en de volksgezondheid bevor-

slijtvast, isolerend en goed-

slachtoffers en de Regeling Tegemoetkoming

deren, dus moet de gemeente na een brand

koop is. Tot in de jaren

Niet-loondienstgerelateerde Asbestslachtoffers.

het asbest opruimen. Over het verhalen van de

brand. Op basis van de artikelen 21 en 22 van

tachtig van de twintigste

Deze regelingen worden uitgevoerd door de

kosten daarvan heeft de Hoge Raad zich twee

eeuw werd het in grote

Sociale Verzekeringsbank, die daarbij wordt

keer uitgesproken en beide keren werd bepaald

hoeveelheden verwerkt tot

geadviseerd door het Instituut Asbestslachtoffers

dat de gemeente de kosten van sanering moet

asbestcement (bijvoorbeeld

in Den Haag. De regelingen voorzien in een

betalen en die kosten niet kan verhalen.

in golfplaten en rioolbuizen),

voorschot van ruim € 18.000 aan mesotheli-

De vervuiler betaalt dus niet, behalve dan als

spuitasbest (als brandwerend

oomslachtoffers. Deze uitkering moet na een

de brand het gevolg was van onrechtmatig

en isolerend middel in

schadevergoeding door een aansprakelijke

handelen, bijvoorbeeld door het gebruik van

schepen en gebouwen),

(ex-)werkgever worden terugbetaald. Als die

een onjuiste installatie, een verwijtbaar

remblokjes, vloerbedekking,

(ex-)werkgever nog bestaat en is te achterhalen,

verkeerde opslag (met broei als gevolg daarvan)

textiel en nog vele andere vormen. Blootstelling aan asbest kan tot verschillende dodelijke ziekten leiden. Het gebruik van asbest is daarom in Nederland sinds 1993 verboden. In een groot aantal landen echter is de toepassing van asbest ’booming’. De productiecijfers stijgen weer, bijvoorbeeld in China, Rusland en Brazilië.

Mr. Bob Ruers.

2

De onderlinge juli/augustus 2010

grond van de bereddingsplicht. Die houdt in dat een verzekeringnemer of verzekerde verplicht is binnen redelijke grenzen alle maatregelen te nemen die tot voorkoming of vermindering van een schade kunnen leiden, zodra hij op de hoogte is van de verwezenlijking of het ophanden zijn van het verzekerde risico. De verzekeraar hoort in dat geval de kosten daarvan te vergoeden. Omdat asbest aldus een kostbare aangelegenheid voor verzekeraars is, hebben de meesten enige jaren geleden de asbestuitsluiting in de AVB opgenomen. VERJARING

Wildenburg ging in zijn presentatie uitgebreid op de verjaring in. In asbestzaken geldt een en brandstichting. In die gevallen kan de

verjaringstermijn van dertig jaar, maar doordat

gemeente de kosten op de aansprakelijke partij

een ziekte als gevolg van asbest zich ook nog

verhalen. Wildenburg had echter nog een joker

na die termijn kan openbaren, is de wet op dit

ten behoeve van gemeenten, namelijk artikel

punt gewijzigd. Voor gevallen vanaf 1 februari

5:37 BW inzake onrechtmatige hinder. In dit

2004 geldt slechts een verjaring door verloop

artikel is bepaald dat de eigenaar van een erf

van vijf jaar na de dag waarop een slachtoffer

niet onrechtmatig aan eigenaren van andere

zowel met de schade als met de daarvoor

erven hinder mag toebrengen. Weliswaar is een

aansprakelijke persoon bekend is geworden.

gemeente niet altijd eigenaar van een veront-

Voor oudere gevallen kan de rechter beslissen

reinigd perceel, maar kan dan de vordering die

dat een beroep op verjaring naar de maatstaven

de eigenaar heeft door middel van een akte

van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.

van cessie van die eigenaar overnemen. Deze

Wildenburg behandelde zeven gezichtspunten

constructie is nog niet door de Hoge Raad

die een beroep op verjaring meer of minder

getoetst, maar volgens Wildenburg heeft de

onaanvaardbaar maken. Over de verjaring

verzekeraar van degene die de hinder (in casu

wordt echter veel geprocedeerd, want rechters

asbestverontreiniging) heeft veroorzaakt, er een

hechten een verschillend belang aan de diverse

lastige dobber aan.

gezichtspunten.

AVB

Wildenburg sloot af met de conclusie dat de

René Wildenburg besprak vervolgens de vraag

BV Nederland wordt opgezadeld met een

in hoeverre saneringskosten in verband met

probleem dat door de overheid te lang in stand

asbest op de AVB-verzekeraar kunnen worden

is gehouden. Voor de deelnemers aan de

verhaald. Hij haalde twee zaken aan waarin de

Kennissnack Asbest was het probleem nu tot

Hoge Raad inderdaad zo heeft beslist en wel op

in alle details uit de doeken gedaan.


3

F E D E R AT I E

inmiddels volgeboekt. Eventueel nog niet

FOV-activiteitenagenda 2010

ingeschreven belangstellenden worden op een wachtlijst geplaatst.

Tot op heden geplande / bekende FOV-activiteiten. Voor zover al vastgesteld, staat de volledige informatie over de genoemde activiteiten op www.fov.nl (> Login > Circulaires 2010). Datum

Activiteit

Locatie

do

2 september

districtbestuursvergadering N-W Zuiver, Utrecht

di

7 september

districtbestuursvergadering M-Z

vr

17 september

bestuursvergadering

secretariaat, Bunnik

vr

17 september

vergadering Technische

Interpolis, Tilburg

De Poppe, Markelo Nyenrode, Breukelen.

Commissie SchadePreventie di do

21 september 7 oktober

districtbestuursvergadering N-O Lubbelinkhof, Odoorn

Actualiteiten CAR

Studiedag

Conferentieoord

De discussies over het door het Verbond

Arbeidsongeschiktheid

Zonheuvel, Doorn

van Verzekeraars bepleite CAR-belonings-

ma 11 okt, 1, 8, 15 nov. bestuurderscursus

Nyenrode, Breukelen

model duren onverminderd voort.

vr

(mogelijk 4 of 16 nov.)

bestuursvergadering

n.n.b.

Verschillende verzekeringsmaatschappijen

wo 24 november

12 november

Preventiedag

Groot Kievitsdal, Baarn

hebben zich publiekelijk vóór ofwel tegen

vr

districtbestuursvergadering

OVM Geesteren-Gelselaar

het model uitgesproken en intermediair-

26 november

organisaties hebben nog altijd onoverkomelijke bezwaren. De FOV heeft op

FOV onderzoekt mogelijkheden van uitbreiding

gesprekken geweest en gepland met een

18 mei een voorlichtingsbijeenkomst

aantal politieke partijen en met het

georganiseerd. Daarnaast is een bestuur-

De internet-enquête over de uitbreiding

Ministerie van Financiën. Doel van deze

lijke werkgroep in het leven geroepen die

van het FOV-dienstenaanbod en de

gesprekken is te komen tot een passend

zich over het onderwerp heeft gebogen.

mogelijke financiële consequenties daarvan

toezichtkader voor onderlinge verzekeraars.

Het verslag van die werkgroep wordt bij

die op 2 juli naar alle leden is verzonden,

Solcency II basic zal tevens aan de orde

het verschijnen van dit nummer van De onderlinge door het bestuur besproken.

heeft een respons opgeleverd van 79,6%.

komen, evenals de nadrukkelijke wens van

Het onderzoek mag hiermee geslaagd en

FOV dat DNB, net als de AFM, leidraden

de uitkomsten representatief genoemd

voor open normen uitvaardigt zodat niet

Amice - Legal taskforce

worden. Het bestuur zal de onderzoeksre-

op elke plaats het spreekwoordelijke wiel

Op 1 juli vond in het Achmea Conference

sultaten analyseren en gebruiken voor het

moet worden uitgevonden. De leidraden

Centre te Zeist een vergadering plaats

uitzetten van het dienstverleningsbeleid

moeten wel de ruimte geven om beleid

van de Legal taskforce van Amice. Tien

voor de komende jaren. De leden zullen

naar eigen inzicht vorm te geven. Tot op

vertegenwoordigers van Europese onder-

hierover binnenkort per circulaire en in

heden heeft met de financiële woord-

lingen waren hiervoor naar Nederland

De onderlinge worden geïnformeerd.

voerders van de PvdA en SP een gesprek

afgereisd, evenals een toehoorder van CEA

plaatsgevonden, alwaar het FOV-pleidooi

en drie medewerkers van het secretariaat

een gewillig oor vond.

van Amice. Nederland was vertegen-

Bestuurderscursus 2010

Bestuur Univé Zuid-Holland) en Chr. van

De media-aandacht die de FOV in juni

Op de maandagen 11 oktober en 1, 8 en

Toor. De agenda vermeldde onder andere

heeft gekregen, heeft er onder andere

15 november vindt op de Nyenrode

een bespreking van een nieuw strategisch

voor gezorgd dat overheid en politiek

Business Universiteit te Breukelen weer

plan van Amice, waarvan de uitwerking in

openstaan voor discussie. Er zijn

de Bestuurderscursus plaats. De cursus is

een aantal taken voor de Legal taskforce

FOV in de media en bij politiek en Financiën

4


woordigd door B. Hansen (Raad van

voorziet. Het hoofdonderwerp van de

pijen zijn DNB, Financiën en de koepels in

goed raamwerk is ten opzichte van QIS4:

vergadering betrof de bespreking van een

overleg om tot een vergelijkbare regeling

QIS5 lijkt (aldus CEIOPS) lager uit te

consultatiedocument van de Europese

te komen. Deze komt neer op een risico-

komen: heeft QIS5 dan wel zin? Het

Commissie. Dit document had betrekking

gebaseerde solvabiliteit voor kleinere

testen van verschillende opties is voor

op een aantal uit te vaardigen richtlijnen

verzekeraars op basis van een vereen-

CEIOPS dan ook cruciaal.

voor financiële instellingen. De richtlijnen

voudigd berekeningsmodel dat op

Van Hulle (Europse Commissie) heeft

hebben betrekking op de governance

Solvency II is gebaseerd. De branche-

aangegeven dat de Commissie QIS5 met

(bestuurlijke inrichting) en remuneratie

koepels hebben in een (afzonderlijke)

opties eerst wil testen en de resultaten

(beloning). De daarin geformuleerde eisen

reactie aan de afdeling ’Toezicht Verzeke-

daarvan in het najaar wil bundelen. Dit is

zien op zaken als een aantal niet te

raars’ van De Nederlandsche Bank gerea-

echter nog niet de definitieve input voor

combineren bestuurlijke functies, op

geerd op een conceptversie van het

het voorstel voor de invoeringsmaat-

de diversiteit van een bestuur, op een

model. Gesteld wordt dat solvabiliteits-

regelen. In concreto betekent dit dat de

verplichte externe evaluatie van het func-

eisen gebaseerd op risico- en econo-

Commissie niet in november, maar pas in

tioneren daarvan, op rapportagelijnen,

mische aspecten goed zijn, maar dat zij

het voorjaar van 2011 met een voorstel

meldingsverplichtingen aan de toezicht-

wel uitvoerbaar moeten blijven, niet tot

voor de invoeringsmaatregelen komt, een

houders, versterking van het risicomanage-

lastenverzwaring mogen leiden en

vertraging dus. In november 2011 zouden

ment, uitbreiding van de taken van interne

evenmin tot een sanering van de sector.

de invoeringsmaatregelen definitief

en externe auditors, beloningsmetho-

Om die reden wensen de koepels een

moeten zijn, de vraag is dus of die datum

dieken, enz. De vergadering benadrukte

streep te halen door het voorstel van

ook gaat verschuiven. Een en ander heeft

dat banken – de primaire doelgroep van

een AMCR (Absolute Minimum Capital

gevolgen voor het toezicht. Bovendien is

de richtlijn – en verzekeraars andersoortige

Requirement ): ”Een dergelijke absolute

QIS5 dan geen eindtoets en zal een

bedrijven zijn en dat de reden voor de

ondergrens is niet nodig en kan leiden

gedeeltelijke QIS6 moeten plaatsvinden.

richtlijn, de mondiale crisis, niet door

tot een ongewenste verstoring van de

De Nederlandse verzekeringssector is

verzekeraars is veroorzaakt. Dat maakt dat

verzekeringsmarkt.”

van mening dat de discussies rond de karakter krijgen en verder weg lijken te

van de beloning geldt dit, zeker bij onder-

Reactie CEIOPS op QIS5voorstel Europese Commissie

linge verzekeraars, in het bijzonder.

Uit diverse bronnen in Brussel is ver-

approach.

invoering van de richtlijn meer een politiek

de governance daarvan geen of geen al te grote intensivering behoeft. Ten aanzien

geraken van de economic & risk based

De leden van de Legal taskforce

nomen dat CEIOPS niet blij is met het

beschouwden de maatregelen als goed-

voorstel van de Europese Commissie over

Publicatie QIS5

deels onontkoombaar en vroegen bij de

QIS5. De Commissie wil onder QIS5 op

De publicatie van de QIS5-spreadsheet

vastlegging bijzondere aandacht voor de

sommige onderdelen meerdere opties

was voorzien op maandag 23 augustus.

aard, omvang en complexiteit van een

testen. Dit zou betekenen dat QIS5 echt

In de spreadsheet zitten waarschijnlijk nog

financiële instelling. Amice zal dit ter kennis

een ’test’ is, daarna zouden nog zaken

enige ’bugs’, zodat twee, mogelijk drie

van de Europese Commissie brengen.

kunnen worden aangepast. Daartoe

updates (’patches’) in een later stadium

moeten dan wel meerdere alternatieven

niet zijn uitgesloten. Hierdoor hoeft

worden doorgerekend om goede beslis-

overigens niet de hele spreadsheet

Markt wil geen absolute ondergrens solvabiliteit

singen te kunnen nemen. De kans op

opnieuw te worden ingevuld: de patches

QIS6 wordt hiermee vergroot.

maken het mogelijk op onderdelen zaken

De FOV en het Verbond van Verzekeraars

Het huidige QIS5-voorstel van de Europese

aan te passen. Men kan dus gewoon

zijn tegen het voornemen van beleids-

Commissie vormt voor CEIOPS een ’black

beginnen met invullen van de spread-

makers om een absolute ondergrens te

box’: het is niet transparant hoe sommige

sheet. De zogenoemde ’helper tabs’ en

verlangen bij de nieuwe solvabiliteitseisen

modules tot stand zijn gekomen. CEIOPS

’beginners manual’ worden kort na de

voor maatschappijen die niet onder

heeft een brief aan de Commissie

Solvency II vallen. Voor deze maatschap-

gestuurd waarin staat dat QIS5 geen

publicatie – in de week van 23 augustus –

verwacht.


5

FOV-activiteitenoverzicht januari t/m juni 2010 Representatieve activiteiten

De Nederlandsche Bank

Bijeenkomsten

– Overleg over Solvency II-Basic – Overleg over kosten en inrichting toezicht – Deelname aan DNB-rapportage commissie – Deelname aan overleg met het Ministerie van Financiën en Verbond van Verzekeraars over Solvency II – Platform regelgeving

Autoriteit Financiële Markten – Algemene bespreking met Th. Kockelkoren – Deelname aan adviserend panel

Ministerie van Financiën – Overleg bekostiging financieel toezicht

Vergaderingen

6

merken in de financiële sector

(Markelo, Zeist, Oudendijk en Odoorn) Studiedag Aansprakelijkheid over autoschade (Doorn) Themabijeenkomst Solvency II (Soestduinen) Kennissnack over asbest (Baarn) Informatiebijeenkomst CAR (Utrecht)

70e

Algemene Ledenvergadering (Zeist)

Overige activiteiten

Verbond van Verzekeraars – Regulier overleg

Voorjaarsbijeenkomsten over keur-

Lobby-activiteiten richting politiek

Bovemij Verzekeringen

Vereniging Noord Nederland U.A.

Zevenwouden Verzekeringen

Onderlinge Verzekering van Schepen AgriVer Agrarische Verzekeringen Univé Hollands Noorden OVM Twente SOBH/SSO NV Interpolis EFO Paardenverzekering Leeuwarder Onderlinge Univé Dichtbij Univé Utrecht

Lancering vernieuwde website www.fov.nl Eerste cursus Brandveilig Huis (i.s.m. SSO): Strategiekamer Pensioenbesprekingen Bedrijfsbezoek Technische Commissie aan tulpenkwekerij Wagemaker & zn bv

Ledenbezoeken

te Hoogkarspel Deelname aan Verbondsplatform kleine en middelgrote ondernemingen

Ledenbezoeken door districtbesturen

FOV-bestuur

Univé Ruinen Samenwerking Glasverzekering Onderlinge Cothen en omstreken UA OBM Westzaan Onderlinge Zeevang Onderlinge Waarborgmaatschappij Centramed B.A. O.O.M. ”Onderlinge MolestverzekeringMaatschappij U.A.”

Afdeling Brandverzekering en districten Afdeling Schepenverzekering Technische Commissie SchadePreventie Commissie Aansprakelijkheid Commissie Arbeidsongeschiktheid Agrarische Commissie (met Verbond van Verzekeraars) Werkgroep Compliance Internationale Commissie Amice NOFF-bestuur Salvage-bestuur


Overige bezoeken

Nationale Coöperatieve Raad Nederlandse Reassurantie Vereniging Solvency II-bijeenkomst Amice (Parijs) NIBE/SVV

O N D E R L I N G E N

Bovag-leden kunnen belang in Bovemij kopen

A C T U A L I T E I T E N

Verzekeringsmaatschappij Bovemij gaat

voorlichting, het werven van donateurs en

2,5 miljoen certificaten van aandeel

vrijwilligers en het leveren van een

uitgeven. Met de daarmee te vergaren

bijdrage aan de opleidingen en het

Planning publicatie conceptuitvoeringsmaatregelen Solvency II

€ 40 mln wil Bovemij verdere groei finan-

hulpverleningsmateriaal. De eerste actie

De Europese Commissie zal niet, zoals

cieren, de solvabiliteit verbeteren en de

die beide partijen samen ondernemen,

was gepland, in het najaar van 2010

betrokkenheid van ondernemers in de

zal plaatsvinden op de verschillende

met een concepttekst voor de Level 2

Nederlandse stranden. Veder laat Interpolis weten ook ondersteuning te bieden bij

mobiliteitsbranche vergroten. De certifi-

Nederlandse stranden waar jaarlijks veel

uitvoeringsmaatregelen onder Solvency II

caten worden bovenal aangeboden aan

kinderen verwijderd raken van hun ouders.

komen, maar heeft besloten eerst de

Bovag-leden die ”direct kunnen meedelen

Een preventieteam zal polsbandjes

uitkomsten van QIS5 af te wachten.

in de resultaten van de groep.” Bovemij

uitdelen om zo het aantal kinderen dat

De uitkomsten van QIS5 worden in maart

kwam vorig jaar tot een 5% hogere

’kwijt’ raakt te verminderen.

2011 verwacht. De Commissie gaat ervan

premieomzet van € 250 mln. Onderaan

Bron: AM Signalen, 9 juli 2010

uit dat dit uitstel niet zal leiden tot

de streep bleef voor de groep, waartoe

vertraging van de implementatie van

ook Polis Direct, Enra en assurantie-

Solvency II en dat de definitieve Level 2

kantoor Dekavas behoren, een winst van

uitvoeringsmaatregelen gewoon in

€ 25 mln over. De solvabiliteit ultimo

november 2011 worden aangenomen.

2009 was voor de verzekeraar 181%.

Eind 2010 zal de Commissie overigens wel een gebundelde versie doen

Door de certificaten uit te geven, breidt Bovemij het aandelenkapitaal met 23,5%

ACTUALITEITEN

verschijnen van alle Level 2 tekstvoor-

uit. Bovag, in 1963 oprichter en nog altijd

stellen die het afgelopen jaar in de

enig aandeelhouder van Bovemij, kan bij

Solvency Expert Group besproken zijn.

aanbieden. Als potentiële kopers van de

Imago verzekeraars stabiel laag

uitgesproken voor de vorm van veror-

certificaten gelden Bovag-leden, directeur-

”Stabiel laag.” Dat is volgens de

dening voor alle Level 2 uitvoeringsmaat-

grootaandeelhouders van Bovag-bedrijven

Consumentenmonitor 2010 het imago

regelen in plaats van een richtlijn. In

en werknemers en bestuurders van Bovag

van de verzekeraars. Maar er gloort licht

tegenstelling tot een richtlijn, hoeft een

overtekening nog eens 400.000 aandelen

De Commissie heeft een sterke voorkeur

en Bovemij zelf. De inschrijvingsperiode

aan het einde van tunnel: het dieptepunt

verordening niet meer te worden geïmple-

duurt tot 19 november. Op de website

lijkt gepasseerd. ”Ondanks het stabiel

menteerd in nationale wetgeving, maar is

van Bovemij is een prospectus in te zien.

lage imago zijn er enige lichtpuntjes die

direct werkend. Dit zou de implementatie

zich op de langere termijn kunnen

in de lidstaten moeten vergemakkelijken

Interpolis in zee met Reddingsbrigade Nederland

vertalen in een beter imago”, leest de

en bevordert bovendien de harmonisering

monitor van het Verbond. ”Zo krijgen

van het toezicht.

Verzekeraar Interpolis en Reddingsbrigade

verzekeraars een hoger rapportcijfer dan

De Europse Commissie heeft CEIOPS

Nederland gaan samenwerken op het

andere financiële dienstverleners.

gevraagd verder te werken aan de

gebied van preventie. Per 1 juli zijn beide

Ook het vertrouwen van de consumenten

conceptversies van de Level 3 guidance

partijen een partnership aangegaan voor

in verzekeraars vertoont een stijgende

op basis van de gebundelde versie uit-

een jaar. Interpolis en Reddingsbrigade

lijn.” De editie 2010 van de

voeringsmaatregelen die in het najaar

Nederland willen het komende jaar

Consumentenmonitor laat verder onder

van 2010 uitkomen. CEIOPS kan deze

verschillende activiteiten ontplooien

meer zien dat ruim een kwart van de

guidance formeel echter pas consulteren

om zodoende calamiteiten in waterrijke

consumenten (28%) de polisvoorwaarden

na de publicatie van de concept-

recreatiegebieden te beperken en te

niet of nauwelijks leest. Een op de vijf

uitvoeringsmaatregelen in het voorjaar van

voorkomen. Te denken valt bijvoorbeeld

consumenten die de ’kleine lettertjes’ wel

2011. CEIOPS bekijkt op dit moment in

aan gezamenlijke acties op de

leest, snapt niet wat er staat.

overleg met de Commissie of het mogelijk De onderlinge juli/augustus 2010

7

”Toezicht verzekeraar in gevaar”

is al in een eerder stadium conceptversies

Het Solvency II-model werkt met

informeel te consulteren. Het tijdpad, voor

vooronderstellingen als het gaat om de

zover dit nu bekend is, luidt:

risico-aannames. Met creatief model-

aug.-nov. 2010 Vijfde kwantitatieve

leerwerk is het niet ondenkbaar dat de

Europese toezichthouders op verzekeraars

impact studie (QIS5)

sector bij de keuze van de risico-

hebben te weinig geld en te weinig

CEIOPS stelt concept

aannames verleid wordt om aannames zo

gekwalificeerd personeel voor de voor-

nov.-mrt 2011

richtlijnen op

te kiezen dat de gewenste uitkomst onder-

bereiding op en uitvoering van het nieuwe

mrt 2011

Publicatie resultaten QIS5

steund wordt. Zo is vanuit commercieel

Europese stelsel van kapitaaleisen voor

apr.-mei 2011

Commissie publiceert de

oogpunt de gewenste uitkomst eerder een

verzekeraars Solvency II. Dat schrijft het

concept-uitvoeringsmaat-

laag kapitaalbeslag dan een hoge (de term

Europese college voor toezichthouders op

regelen

’kapitaalbeslag’ heeft alleen al een meer

verzekeraars en pensioenfondsen CEIOPS

negatieve dan positieve associatie).

in een onlangs gepubliceerd rapport. ”Van

tieve versie richtlijnen

Als zo’n doelredenatie de overhand krijgt,

de verschillende belangrijke beperkingen

Uitvoeringsmaatregelen

wordt Solvency II het paard van Troje.

waarmee toezichthouders op verzekeraars

en richtsnoeren definitief

Met de focus op zo laag mogelijk kapitaal-

te maken hebben, zijn de beperkingen

eind juni 2011 CEIOPS publiceert definieind 2011

Bron: Het Financieele Dagblad,

beslag halen we via gekozen vooronder-

qua budget, personeelsbestand en

3 augustus 2010

stellingen en parameters onbedoeld

expertise het meest kritisch”, schrijft

nieuwe risico’s in huis. Doelredenatie is

CEIOPS. Solvency II behelst niet alleen

een gedragscomponent waarmee vanuit

een compleet nieuwe benadering van de

risicomanagement expliciet rekening moet

manier waarop verzekeraars hun solvabili-

worden gehouden en is niet op voorhand

teit berekenen, ook de wijze waarop ze

”Solvency II is als paard van Troje voor verzekeraars” Door drs. Tamara Monzon RA, managing part-

slecht. Maar als het gaat om de buffer

hun risico’s beheren en daarover rappor-

ner van 4thLine Risk Management

die een organisatie nodig heeft voor de

teren, gaat op de schop. Toezichthouders

Verzekeringsland is in de ban van

bedrijfsvoering op lange termijn is het

zitten daardoor in een veranderproces met

Solvency II. Een grootschalig project dat

belangrijk vast te stellen dat een zo laag

een ”ongekend complex en uitdagend

direct ingrijpt in de kernprocessen van een

mogelijke buffer ook echt het hogere doel

karakter”, schrijft CEIOPS.

verzekeraar. Voor het streven naar een

dient. Effectief risicomanagement houdt

meer op risico’s gebaseerde solvabiliteits-

rekening met ’hoe de hazen lopen’,

DNB

berekening valt wat te zeggen. De vraag is

oftewel hoe je het resultaat definieert en

CEIOPS bestaat uit de toezichthouders op

echter of Solvency II inderdaad leidt tot

welk gedrag daaruit voortvloeit.

verzekeraars en toezichthouders in de

extra zekerheid, of dat risico’s, verhuld in

Kwalitatieve modellen alléén kunnen dat

dertig lidstaten van de Europese Unie,

complexe modellen, als het paard van

niet. De raad van bestuur speelt hierin

waaronder de Nederlandsche Bank. DNB

Troje de organisatie binnen worden

een belangrijke rol. Niet door zich als

zegt zich ”te herkennen in het punt dat

gehaald. Bezien vanuit de toezichthouder

raad van bestuur inhoudelijk te verdiepen

een beperkt budget een uitdaging kan zijn,

zou een goed geïmplementeerd

in de parameters. Maar door actief de

vooral omdat onze toezichtwerkzaam-

Solvency II-raamwerk het risico moeten

discussie te voeren over de consequenties

heden tijdens het invoeren van Solvency II

verminderen dat een verzekeraar onver-

van de risico-aannames en de aansluiting

gewoon doorgaan.” DNB zegt verder

wachte schommelingen in de markt niet

bij de risicobereidheid van de onder-

”vooralsnog geen problemen te ervaren bij

aankan. Naarmate de bezittingen meer

neming. Uiteindelijk is de belangrijkste

het aantrekken van kundig personeel.”

risico bevatten, zou een verzekeraar meer

beschermingswal in risicomanagement

Volgens het CEIOPS zijn toezichthouders

kapitaal moeten aanhouden om eventuele

een kritische raad van bestuur die in staat

van plan om hun personeelsbestand de

schommelingen op te vangen. Vanuit deze

is om de juiste vragen te stellen.

komende twee jaar met gemiddeld 20%

optiek leidt een lagere risicobereidheid tot

Bron: Het Financieele Dagblad, 7 juli 2010

uit te breiden vanwege de invoering van

een lager kapitaalsbeslag. Solvency II kan

Solvency II. ”De grootste uitdaging die ze

echter tot heel andere prikkels leiden.

daarbij moeten overwinnen”, zo schrijft

8


CEIOPS, ”is de concurrentie op de arbeids-

DNB ”herkent dat een beperkt budget een

onderwerp integraal risicomanagement

markt van onder meer verzekeraars zelf,

uitdaging kan zijn” bij de invoering van

”in alle bestuurskamers aan de orde zou

die vaak betere salarissen kunnen bieden.”

toezicht volgens Solvency II.

moeten komen. Dat gebeurt in veel


gevallen ook”, aldus Dekkers. VEROUDERDE IT-SYSTEMEN

algemeen ook druk doende zich voor te

Oog voor werkelijkheid soms ”ver te zoeken”

bereiden op Solvency II, dat eind oktober

Accountantsorganisatie Nivra heeft vijf

raars hebben zowel nieuwe IT-systemen

VOORBEREIDEN

Verzekeraars zelf zijn momenteel over het

Met name pensioen- en levensverzeke-

2012 moet ingaan. De zorgen van de

kritiekpunten op verzekeraars, die onlangs

als systemen uit lang vervlogen tijden.

sector betreffen in de eerste plaats de

zijn gepubliceerd in een zogeheten ’collec-

Dat komt doordat ze producten met een

hoogte van de nieuwe kapitaaleisen die

tieve management letter’.

lange looptijd verkopen. Dit kan het zicht op de bedrijfsinformatie bemoeilijken en

aan ze worden gesteld. Het Verbond van Verzekeraars schatte eind maart dat de

INADEQUAAT RISICOBEHEER

dus ’risico’s in de interne beheersing’

Nederlandse verzekeringssector mogelijk

Het risicomanagement is niet voldoende

opleveren.

€ 24 mld aan extra vermogen nodig heeft.

integraal georganiseerd. Bovendien lijken

Nivra-voorzitter Dekkers waarschuwt dat

de activiteiten vaak meer gericht op het

oude IT-systemen tot hogere kosten

VOORTVARENDHEID

toepassen van modellen dan op het

kunnen leiden en ’het adaptief vermogen’ van de organisatie beperken.

CEIOPS beschrijft in het rapport dat de

’daadwerkelijk managen van risico’.

situatie niet voor elke toezichthouder even

Er ’lijkt’ te weinig verband tussen het

nijpend is. DNB zegt in haar reactie

management van risico’s en de bedrijfs-

INFORMATIE ONBEGRIJPELIJK

”binnen Europa tot de voorhoede te

cultuur of de bedrijfsstrategie. Het denken

Onleesbare teksten in de jaarrekening en

behoren waar het gaat om de voorberei-

in scenario’s lijkt ’beperkt ontwikkeld’.

schijnzekerheid over de kostprijs van

dingen op de invoering van Solvency II.”

Bij de grotere verzekeraars kan het risico-

verzekeringen: transparantie is niet alleen

Marktpartijen erkennen dat DNB in

management ’verzuild’ raken, met een

maar positief. Van verzekeraars wordt

algemene zin ”voortvarend bezig is”, maar

afwijkende beheersing en verantwoording

geëist dat ze steeds meer openheid geven

plaatsen ook kanttekeningen. Volgens

van liquiditeitsrisico’s, operationele risico’s

over kosten en winsten van hun polissen.

Ad Kok, partner bij KPMG, ”is het de vraag

of risico’s die voortkomen uit wetten en

Maar daarmee bijten ze zich in de staart.

of DNB ook veel nieuwe medewerkers

regels. Er lijkt ook ’onvoldoende besef’ dat

Klanten kunnen weglopen als ze zien

weet aan te trekken die beschikken over

het risicomanagement bijdraagt aan de

hoeveel ze werkelijk betalen en de con-

veel ervaring.” Kok: ”Het zijn juist de

doelstellingen van het bedrijf, waardoor

currentie verscherpt. Beleggers kunnen

ervaren econometristen, actuarissen en

het in feite een ’papieren tijger’ is. Met dat

zich verslikken doordat de winsten op een

wiskundigen waarop iedereen jaagt. Er zijn

laatste punt wordt bedoeld dat de

polis heel anders uitpakken als mensen

er gewoonweg niet veel.” HOE AANSCHERPEN

commerciële ’renners’ het al snel verliezen

onverwacht lang leven. De transparantie

van de risicomanagers (de ’remmers’). In

die wordt geëist van een jaarrekening,

economisch voorspoedige tijden krijgen de

leidt ook tot ’onleesbare en veel te

DNB gaf in de begin maart gepubliceerde

renners daardoor nauwelijks tegengas,

omvangrijke’ passages over de bedrijfs-

Visie Toezicht 2010-2014 aan hoe de

zelfs niet ’als de economische rationaliteit

risico’s. Verzekeraars moeten zich beperken

centrale bank haar toezicht de komende

ver te zoeken is’. Nivra adviseert te komen

tot ’signalen die er toe doen’. De Nivra-

jaren wil ”aanscherpen”. DNB impliceerde

tot een ’integrale’ aanpak van het risico-

voorzitter vindt wel dat verzekeraars

toen al dat daaraan een prijskaartje hangt.

management op alle niveaus in de organi-

verplicht zijn tot het geven van veel infor-

DNB schreef ”in gesprek te gaan met de

satie, ontwikkelen van scenario’s,

matie, die het inzicht niet altijd vergroot.

minister van Financiën, de Minister van

vastleggen van besluiten die bij verschil-

SZW en vertegenwoordigers van de finan-

lende scenario’s horen. Ruud Dekkers,

COMPLEXITEIT BEDREIGEND

ciële sector over de consequenties voor

voorzitter van het Nivra (en partner bij

De wereld waarin verzekeraars opereren,

de toezichtbegroting.”

accountantskantoor PWC), zegt dat het

maakt het ze ook niet eenvoudig. Welke De onderlinge juli/augustus 2010

9

bestuurder kan door de complexiteit van markten, producten, wetten en regels nog

Indexcijfers voor gebouwen-, inboedel- en glasverzekering

volledig overzicht houden over zijn bedrijfsrisico’s? Toch waarschuwt het Nivra expliciet dat bestuurders hun risico's niet uit het oog verliezen: ”De realiteit is dat door de eerder genoemde complexiteit het overzicht niet altijd in voldoende mate aanwezig is.” Het advies: geef de ’chief risk officer’ een belangrijke rol. KWETSBAAR IMAGO

Transparantie van de kostprijzen én een imago van ’doorgeschoten winstbejag’: een grimmige combinatie. In de woorden van Nivra-voorzitter Dekkers: ”een zichzelf negatief versterkende spiraal.” Advies van Nivra: geef de klant meer te zeggen in de relatie met verzekeraar en

gebouwen

inboedels

2005 = 100

1993 = 100

oktober 2009 november december* januari 2010 februari maart april mei juni juli augustus september

166 166 164 163 163 163 163 163 157 157 157 153

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

116,3 120,5 125,2 130,8 137,3 142,1 141,6 140,9 141,0 146,0 149,8

glas

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

2,0% 3,7% 6,8% 4,4% 2,8% 0% 0% 1,5% 1,7% 6,8% 2,9%

Het indexcijfer gebouwen is gekoppeld aan de CBS-reeks Nieuwbouwwoningen outputindex; 2000 = 100. Voor de consistentie wordt dit getal vermenigvuldigd met de factor 1,185484. * Vanaf december 2009 is het indexcijfer gebouwen gebaseerd op de Outputprijsindex Bouwkosten Nieuwbouwwoningen (2005 = 100). Het indexcfijer gebouwen wordt aan deze reeks gekoppeld door gebruik te maken van de factor 1,47.

tussenpersoon, ”zoals het Verbond van Verzekeraars bepleit.” Bron: Het Financieele Dagblad, 2 juli 2010

Verzekeraars weinig enthousiast over hervorming boekhouden

rapportages van verzekeraars begrijpelijker

niet inschatten of de voordelen opwegen

en beter onderling vergelijkbaar maken.

tegen de nadelen.”

Accountants en beleggers denken dat ze

Het Verbond zegt de komende consulta-

kunnen leiden tot lagere kapitaalkosten

tieronde van de IASB, die loopt tot eind

voor de sector.

november, te willen gebruiken om daar-

Door M. Hooft van Huysduynen

over duidelijkheid te krijgen.

De opsteller van internationale boekhoud-

UITERLIJK 2014

regels IASB kwam op 30 juli jl. na tien jaar

Verzekeraars hebben momenteel al te

WAARDE ACTUALISEREN

broeden met de voorstellen die onder

maken met de invoering van het nieuwe

Of de Amerikaanse evenknie van de IASB

meer behelzen dat verzekeringscontracten

solvabiliteitsstelsel van Europese toezicht-

zich ook achter het voorstel van de raad

voortaan actueel en marktgericht gewaar-

houders Solvency II. Dat stelt nieuwe eisen

zal scharen, is onduidelijk. De Financial

deerd moeten worden. ”Het voorstel van

aan de manier waarop ze verplichtingen

Accountings Standards Board (FASB) heeft

de IASB is een belangrijke stap vooruit”,

waarderen en daarover aan toezichthouders

dat ondanks uitgebreid overleg tot nu toe

zegt Frank van den Wildenberg, partner bij

rapporteren. De IASB wil dat verzekeraars

niet gedaan. De IASB wil dat verzekeraars

KPMG. ”Maar de nieuwe regels vormen

in alle 120 landen die gebruik maken van

de waarde van hun verplichtingen elke

ook een lastige uitdaging voor verzekeraars

het boekhoudstelsel IFRS dezelfde nieuwe

rapportagedatum actualiseren naar de

regels gaan gebruiken om hun verplichtingen

meest recente inzichten voor sterftetrends,

te waarderen. Dat is nu niet zo. Verzeke-

kosten, rendementsgaranties en de rente-

LAGERE KAPITAALKOSTEN

raars gebruiken nationale standaarden.

stand.

Verzekeraars onderkennen de voordelen

De nieuwe regels worden in 2011 vast-

van hervormingen maar vrezen voor

gesteld en gaan uiterlijk in 2014 gelden.

die hun handen al vol hebben.”

PROVISIES TUSSENPERSONEN

Verzekeraars gebruiken nu de historische

grotere schommelingen in hun winstcijfers en voor hoge invoeringskosten. De nieuwe

CONSULTATIERONDE

tariefgrondslag en een vaste discontovoet.

regels moeten de externe financiële

Het Verbond van Verzekeraars kan ”nog

Volgens Van den Wildenberg van KPMG

10


zal de verandering leiden tot ”een significante toename van de volatiliteit in de

Politiek denkt aan btw-tarief voor assurantiebelasting

speciale code, net zoals de banken dat hebben gedaan”, zei hij tijdens de

resultaten.” De IASB wil verder onder meer

Twee politieke partijen hebben de intentie

algemene ledenvergadering van het

premies op levensverzekeringen niet

om aan de assurantiebelasting in ons land

Verbond van Verzekeraars op 23 juni jl.

langer beschouwen als omzet die in resul-

het hoge btw-tarief van 19% te koppelen;

Hij prees het initiatief om tot een nieuw

tatenrekeningen kan worden opgevoerd.

nu is dat tarief 7,5%. Het gaat om de

beloningsmodel te komen. ”U heeft de

Alleen de schommelingen in de waarde

PvdA en GroenLinks, zo blijkt uit het

knuppel in het hoenderhok gegooid en

van verplichtingen en de verdiende marge

grondig doorlopen van het CPB-rapport

met CAR aangekondigd dat u de financiële

op verzekeringen worden nog in de resul-

over de effecten van de verkiezings-

band tussen tussenpersoon en verzekeraar

tatenrekening verwerkt. Ook moeten

programma's van de negen politieke

door wilt knippen”, aldus De Jager in zijn

betaalde provisies aan tussenpersonen

partijen. In het officiële verkiezingspro-

toespraak. Tijdens de ledenvergadering

direct in het resultaat worden verwerkt.

gramma van de PvdA is de passage over

lanceerde het Verbond de website ’Verze-


de assurantiebelasting niet te vinden, maar

keraarsVernieuwen’. Daar kunnen belang-

in de berekeningen van het Centraal

stellenden de ontwikkelingen rond het

Bemiddelaars geven AFM een onvoldoende

Planbureau dus wel. PvdA en GroenLinks

gelijknamige vernieuwingsproces volgen

willen met de verhoging van het tarief

en suggesties doen ”voor verdere verbete-

Financieel adviseurs geven het optreden

van 7,5 naar 19% een extra belasting-

ringen”. Concrete zaken zijn onder meer

van de AFM een onvoldoende, zo blijkt uit

opbrengst van € 1,5 mld realiseren.

de compensatie voor de hoge kosten van

de tweejaarlijkse enquête van de toezicht-

Eerder had de ambtelijke werkgroep

pensioenbeleggingsverzekeringen,

houder onder consumenten en belang-

Gerritse, die dit voorjaar voor het

strengere regels bij de verkoop van

hebbenden in 2009. Vergeleken met de

inmiddels demissionaire kabinet mogelijke

woonlasten- en natura-uitvaartpolissen

enquête in 2007 daalde de beoordeling

besparingen en lastenverzwaringen inven-

en een protocol waarin de rechten van

van het intermediair van een 6,1 naar een

tariseerde, uitgerekend dat verhoging van

klanten worden vastgelegd bij de mate

5,1. Financiële dienstverleners zijn vooral

de assurantiebelasting met 1% een fiscale

van arbeidsongeschiktheid.

ontevreden over de efficiency en de trans-

meeropbrengst van € 130 mln oplevert.

Bron: AM Signalen, 25 juni 2010

parantie van de AFM, terwijl ze het ook

Deze week besloot de Britse regering om

niet eens zijn met de prioriteiten die de

de assurantiebelasting in het Verenigd

AFM stelt. De bemiddelaars en adviseurs

Koninkrijk te verhogen van 5 naar 6%.

NMA maakt dat Adfiz CAR-enquête verscheurt

vinden verder dat de toezichthouder een

Binnen de Europese Unie variëren de

In juli is Adfiz per direct gestopt met de

opener houding moet aannemen ten

tarieven van 0 tot meer dan 22%.

enquête die het hield onder individuele

opzichte van kleine financiële dienst-

Bron: AM Signalen, 29 juni 2010

verzekeringsmaatschappijen naar hun standpunt ten aanzien van CAR. Dat

verleners en zich minder autoritair, formeel worden de kosten als erg hoog ervaren;

Minister van Financiën vindt CAR-plan ”te prijzen”

genomen na op de vingers te zijn getikt

de financiële dienstverleners zouden het

Demissionair minister Jan Kees de Jager

door de NMA. Een Adfiz-delegatie is vorige

liefst een verlaging van de bijdrage zien.

van Financiën vindt dat de verzekerings-

week bij de NMA op bezoek geweest en

In totaal hebben 1.715 belanghebbenden

branche moet laten zien dat ”het menens

kreeg daar te horen dat het publiceren van

de enquête ingevuld: 895 consumenten

is” om het vertrouwen van consumenten

de enquête-uitslag de suggestie wekt dat

en 820 bedrijven en instellingen.

terug te krijgen. Hij doet de suggestie om

voorstanders van CAR hier commercieel

De waardering van consumenten voor de

een speciale gedragscode over beloning

op zullen worden afgerekend. Dat acht de

AFM daalde van 7,1 naar 6,6; het oordeel

op te stellen en prijst het initiatief van het

kartelautoriteit niet toelaatbaar. ”Wij nemen

van verzekeraars bleef stabiel op 6,4.

Verbond van Verzekeraars om over de

afstand van de gedachte dat het inter-


beloningsstructuur na te denken. ”Ik zou

mediair zich in de advisering aan de klant

de branche willen aansporen om

zou laten leiden door andere zaken dan

beloningsprincipes op te nemen in een

het klantbelang, ook niet door een

en afstandelijk moet opstellen. Bovendien

besluit heeft de intermediairorganisatie


11

enquête van haar branchevereniging”, zo

er in de klimaatscenario’s voor de periode

de week van 10 tot 17 juli, met behalve

motiveert Adfiz het besluit de enquête te

tot 2050 van uit dat Nederland in de

veel neerslag ook krachtige windstoten en

staken. ”Tegelijkertijd blijven wij van

zomermaanden vaker te maken krijgt met

hagel, veroorzaakte bij burgers, bedrijven

mening dat het Verbond van Verzekeraars,

heftige regenbuien, doorgaans gepaard

en in de agrarische sector voor vele

kennende de verdeeldheid onder verzeke-

gaand met onweer, hagel en windstoten.

tientallen miljoenen euro’s schade.

raars, niet kan blijven volharden in haar

Buien worden volgens het KNMI

De schade aan particuliere woningen

krampachtige opstelling inzake de CAR, ten

waarschijnlijk intenser, met meer neerslag

maakte daarvan een relatief beperkt deel

koste van belangen van zowel intermediair

per uur, terwijl hun duur afneemt. Juist dit

uit. De afgelopen tien jaar trad de grootste

als consumenten.”

soort hoosbuien zorgt voor aanzienlijk

schade op tijdens de januaristorm van

meer claims, hoewel de gemiddelde

2007 met ruim € 300 mln schade.

Klimaatverandering zorgt voor meer schade

schade per geval niet groter wordt. Een

Op 28 februari dit jaar werd bij een storm

regenbui met 14 millimeter neerslag in

voor circa € 23 mln schade aangericht.

Klimaatverandering zal de komende jaren

één uur zou volgens het gevonden

in Nederland voor meer schade aan

verband in de provincies Zuid-Holland en

woningen zorgen. Vooral de verwachte

Noord-Holland € 565.000 schade

57% zzp’ers in de bouw heeft aov

toename van heftige regenbuien in de

toebrengen. Volgens het KNMI komen

Van de 80.000 zelfstandigen zonder

zomermaanden kan tot een toename van

deze buien jaarlijks voor. Bij het extremere

personeel die actief zijn in de bouwwereld

het aantal claims wegens neerslagschade

(warmere) scenario van het KNMI zullen

beschikt 57% over een arbeidsongeschikt-

leiden. Uitgaande van klimaatscenario’s

buien van 17 millimeter jaarlijks terug-

heidsverzekering. Vakbond FNV stelt dat

van het KNMI tot 2050 loopt de schade

keren. Dan loopt het schadebedrag op

haar leden voorstander zijn van een

per intense regenbui bij opstalverzeke-

tot € 670.000. Bij een gematigd klimaat-

verplichte basisverzekering tegen arbeids-

ringen naar verwachting met 6 tot 22%

scenario, waarbij de gemiddelde tempe-

ongeschiktheid. ”Met name oudere zzp'ers

op. Dat concludeert het Centrum voor

ratuur één graad stijgt, zal volgens bereke-

worden veelvuldig geweigerd door verze-

Verzekeringsstatistiek in een studie naar de

ningen van het CVS de waterschade bij

keraars.” ”De meerderheid van de zzp’ers

mogelijke impact van klimaatverandering

opstalverzekeringen in bijvoorbeeld de

in de bouw verzekert zich voor risico’s die

op particuliere opstal- en inboedelverzeke-

Randstad tussen de 6 en 11% toenemen.

de continuïteit van het bedrijf in gevaar

ringen. Het is voor het eerst in Nederland

Bij het warme scenario, waarbij de

kunnen brengen”, stelt het Economisch

dat doorgerekend is welke impact klimaat-

gemiddelde temperatuur tot 2050 twee

Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB) na

verandering op schadeclaims kan hebben.

graden oploopt, kan de schaderekening

een grootschalige enquête in opdracht van

Bij particuliere opstalverzekeringen bleek

wegens wateroverlast 19 tot 22% stijgen.

Cordares, pensioenuitvoerder van onder

er een duidelijke relatie tussen de door

Het Verbond van Verzekeraars heeft de

andere de bouwsector. Naast een aov

het KNMI gemeten maximale neerslag per

studie verricht om verzekeraars en andere

beschikt 68% over een aansprakelijkheids-

dag in één uur en het aantal gemelde

belanghebbenden inzicht te bieden in

verzekering. Slechts 30% heeft voorzie-

schadeclaims. Wat ook opvalt, zijn de vrij

veranderende risico’s. Die kennis kan ook

ningen voor het pensioen getroffen.

forse regionale verschillen. De kans op

gebruikt worden om risico’s in de

Volgens het EIB ligt het aantal zzp’ers in

waterschade is het laagst in Friesland en

toekomst te beperken, bijvoorbeeld via

de bouw over tien jaar tussen de 80.000

Groningen en het hoogst in Limburg en

preventieve maatregelen zoals aanpassing

en 125.000. Nu hebben zij gemiddeld

Noord-Brabant. Deze laatste twee

van bouwbesluiten. De toename van de

een brutojaarinkomen van € 42.000

provincies werden ook de afgelopen

hoeveelheid neerslag in Nederland is

(netto € 2.430 per maand), afkomstig van

periode zwaar door het noodweer

overigens een trend die het KNMI al sinds

gemiddeld tien opdrachtgevers. Zzp’ers in

getroffen, evenals de Achterhoek.

1906 waarneemt. Tussen begin vorige

de bouw zijn vaak man en tussen de

Gelderland en Overijssel behoren tot de

eeuw en het jaar 2007 nam de neerslag

40 en 49 jaar oud.

middenmoot. Bij inboedelverzekeringen is

met 18% toe. Vanaf 2004 ziet het KNMI


de impact van neerslag op het totaal van

daarnaast een toename van het aantal

de schade relatief gering. Het KNMI gaat

extreme buien in de zomer. Noodweer in

12


Opnieuw geen meldingen terreurschade

de regeling eerder te willen stoppen met

abonnementstarief is 13% te porren.

werken”, aldus economisch woordvoerder

Bijna 75% van de ondervraagden is ervan

Net als in 2008 heeft de NHT, de

Senne Jansen van het CBS. Een andere

op de hoogte dat hypotheekadviseurs voor

Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij

verklaring voor de toegenomen belang-

hun werkzaamheden provisie (kunnen)

voor Terrorismeschades, geen formele

stelling is dat er vorig jaar sowieso meer

ontvangen. Als de beloning in een

schademeldingen ontvangen. In twee

interesse was voor allerlei spaarvormen

uurtarief moet worden uitgedrukt, vindt

schadesituaties heeft er wel overleg plaats-

vanwege de crisis. Met een levensloop-

men gemiddeld een tarief van € 57

gevonden met de deelnemende verzeke-

regeling kunnen werknemers belastingvrij

redelijk, al geven de meeste klanten aan

raars. Het eerste geval betrof een slacht-

maximaal 210% van hun brutojaarloon

niet duidelijk in beeld te hebben welke

offer van een bomaanslag in Djakarta op

sparen. Dit spaargeld kan worden gebruikt

werkzaamheden de adviseur verricht.

14 juli 2009. Omdat onduidelijk is

voor een periode van onbetaald verlof of

Gemiddeld wordt de benodigde tijd voor

gebleven of het hier een terroristische

om eerder met pensioen te gaan. Per jaar

een hypotheekadvies ingeschat op 12 uur;

aanslag betrof, is vanwege de geringe

kan maximaal 12% van het brutoloon

één op de acht denkt dat de hypotheek-

omvang van de schade (€ 25.000)

opzij worden gezet. In totaal hebben

adviseur meer dan 20 uur bezig is. ”Dit

besloten dat niet verder uit te zoeken. Het

werknemers vorig jaar € 908 mln in

betekent dat de adviseur aan zijn klanten

tweede geval betrof de afsluiting van de

levensloopregelingen gestopt. Dat is ruim

altijd duidelijk moet maken welke

Arena Boulevard in Amsterdam Zuid-Oost

10% meer dan een jaar eerder en de

werkzaamheden hij moet verrichten en

vanwege een dreigende terroristische

hoogste inleg tot nu toe. Vanaf het eerste

hoeveel tijd daarmee gemoeid is, anders

aanslag op Ikea. De verzekeraar van de

jaar van de levensloopregeling in 2006 tot

zal de klant het niet begrijpen.” De meeste

woonketen heeft geïnformeerd naar

2008 daalde de inleg elk jaar. Vorig jaar

van de ruim 500 ondervraagden willen de

mogelijke dekking onder NHT, maar heeft

deden 250.000 werknemers met de

omvang van de beloning graag vooraf met

de claim niet doorgezet. In 2009 zijn

levensloopregeling mee. Dat is minder dan

de adviseur afspreken.

er verder negen nieuwe deelnemers

1 op de 25 werknemers. Het totale

Bron: AM Signalen, 19 augustus 2010

toegetreden tot de terreurpool. Zij zijn

tegoed op de levensloopregelingen

goed voor een brutopremieomzet

bedroeg eind vorig jaar bijna € 3,3 mld.

binnenland van € 157 mln. Er traden

Bijna driekwart hiervan staat op een spaar-

twaalf maatschappijen uit, zodat NHT nu

rekening, de rest is gebruikt voor een

”Rol intermediair bij schadeverzekering bijna uitgespeeld”

255 deelnemers telt. De premie die de

beleggingsverzekering of zit in beleggings-

Voor schadeverzekeraars die met traditi-

terreurpool instroomde was in 2009 met

fondsen.

€ 25 mln grofweg 20% minder dan een jaar eerder. Bron: AM Signalen, 13 juli 2010

onele tussenpersonen werken, is weinig toekomst. De rol van tussenpersonen zal

Nederlander heeft geen weet van schadeprovisie

de komende jaren verder afnemen, blijkt uit een studie van Deloitte, in samen-

Slechts één op de vijf consumenten weet

werking met softwarebedrijf Aquila, naar

Recordinleg levensloopregelingen

dat provisie de gangbare beloningsvorm is

de schademarkt. ”Bij schadeverzekeringen

voor schadeverzekeringen, zo stelt onder-

is straks geen adviesrol meer weggelegd”,

Werknemers hebben vorig jaar voor een

zoeksbureau TNS Nipo. Hypotheekklanten

aldus Deloitte-directeur Leon Veenhuijzen.

recordbedrag ingelegd op levenslooprege-

zijn wel op de hoogte van het bestaan van

”De klant kan dat zelf, ondersteund door

lingen. Voor het eerst sinds de invoering

provisie, maar zeggen onvoldoende zicht

internet en social media.” Volgens het

van de levensloopregeling ruim vier jaar

te hebben op het werk dat de adviseur

rapport van Deloitte en Aquila kunnen met

geleden was er sprake van een stijging van

voor zijn beloning moet verrichten. Zo'n

name kleine schadeverzekeraars de

de inleg. Dat blijkt uit onlangs gepubli-

70% van de klanten vindt het belangrijk

komende tien jaar hun marktaandeel

ceerde cijfers van het CBS. De kentering

om te weten hoeveel provisie de adviseur

aanzienlijk vergroten, omdat ze flexibel en

heeft te maken met de discussie over de

krijgt voor schadeproducten. Wel is 87%

snel met hun productontwikkeling zijn en

verhoging van de AOW-leeftijd. ”Meer dan

van mening dat provisie als onderdeel van

gezien hun kennis van de klant sneller en

de helft van de respondenten gaf aan met

de premie mag blijven bestaan. Voor een

beter in staat zijn op de specifieke De onderlinge juli/augustus 2010

13

behoefte van die klant in te spelen. Grotere schadeverzekeraars zullen vooral succesvol

Grote branden eerste kwartaal 2010

zijn als ze hun producten aanbieden onder

De inventarisatie van de grote brandschaden in het eerste kwartaal van 2010 is op

het label van opkomende distributiepartijen

19 mei jl. gepubliceerd. Het betreft branden met een schadebedrag vanaf € 1 mln,

als retailers, hypotheekwinkels en banken.

inclusief de schadedatum, locatie, het soort risico en een (begroot) schadebedrag.

”Partijen die gaan opereren via deze

In De onderlinge van september volgt het overzicht van het tweede kwartaal.

distributiekanalen, dienen hun zaken (met name de administratie) goed op orde te hebben”, zegt Aquila-directeur Michel Schöpgens. ”Of ze laten de administratie over aan een specialist en gaan puur en alleen optreden als risicodrager.” De markt voor grote spelers die vanuit eigen merknaam opereren lijkt verzadigd. Bron: AM Signalen, 29 juni 2010

Herverzekeraar Secura in Australische handen De Belgische KBC Groep verkoopt herverzekeraar Secura aan het Australische verzekeringsbedrijf QBE. Secura herverzekert met name coöperatieve verzekeraars in de Benelux en Frankrijk. Bij de in Brussel gevestigde maatschappij werken 86 mensen, van wie er vier zich specifiek op de Nederlandse markt richten. Secura

Datum 01-01 01-01

Plaats Rijswijk Dordrecht

Soort bedrijf Kantorencomplex (14 bedrijven) Diverse panden

06-01 09-01 10-01 11-01 12-01 16-01 19-01 20-01 23-01 23-01 25-01 26-01 31-01 04-02 05-02 07-03 08-03 08-03

Smilde Apeldoorn Barger Compascuum Oosterhout Geleen Hilversum Landgraaf Steenwijk Capelle a/d IJssel Oss Westerlee Udenhout Meijel (L) Groningen Roosendaal Veendam Ede Veendam

Tuincentrum Producent aanhangers + isolatiebedrijf Glasbloemenbedrijf Banketbakkerij Distributeur in voedselproducten Activiteitencentrum Diverse bedrijven Loods houthandel Wasserij voor bedrijven Lakspuiterij mastfabriek Boerenschuur Chinees Restaurant Bloemenkwekerij Studentenhuis + naburige panden Restaurant Cafetaria Speelhal Electrospeciaalzaak

Bedrag 2.577.500 1.155.550 1.250.000 2.000.000 1.605.293 2.500.000 12.700.000 4.000.000 2.500.000 1.600.000 10.100.000 2.000.000 1.158.500 1.500.000 1.000.000 1.695.000 1.840.000 1.000.000 1.005.000 3.050.000

realiseerde vorig jaar een premieomzet van € 218 mln uit herverzekeringen en

Totaal

heeft, volgens KBC, ”aanhoudend gezonde

Ter vergelijking van de cijfers met andere jaren volgt hieronder een overzicht van de laatste zes jaar.

bedrijfsresultaten neergezet”; in 2009 bedroeg de nettowinst € 28,6 mln. Het bedrijf behoort niet tot de kernactiviteiten van KBC, dat na de kredietcrisis op zoek is naar kapitaal. QBE betaalt € 267 mln voor Secura, los van eventuele winsten op de beleggingsportefeuille. QBE rekent zich met 13.500 werknemers, verdeeld over 47 landen, tot de 25 grootste verzekeringsconcerns ter wereld. Het bedrijf, genoteerd aan de Australische beurs, ziet in Secura een uitbreiding van de bestaande Europese activiteiten, die nu al goed zijn voor 35% van de omzet. In Nederland

was QBE nog niet eerder actief. Bron: AM Signalen, 6 juli 2010

14


Gegevens eerste kwartaal 2010 € 56.192.843 (20 branden) 2009 € 71.665.071 (28 branden) 2008 € 80.254.400 (23 branden) 2007 € 49.740.000 (23 branden) 2006 € 73.012.376 (21 branden) 2005 € 82.650.000 (13 branden)

56.236.843

Samenstelling van het handboek: arbeidsintensief maar vruchtbaar

bepaalde voorwaarden – ik moest dan weliswaar de bank er even over informeren – de volmacht om bedragen tot bijvoorbeeld € 100.000 te betalen. Ik denk dat dit niet verstandig was, niet

Wellicht op een enkele uitzondering na zullen nu alle onderlingen het

voor de onderlinge, niet voor het bestuur

organisatie- en compliancehandboek hebben opgeleverd dat in opdracht van

en niet voor mij. We hebben nu geregeld

De Nederlandsche Bank moest worden samengesteld. De deadline ervoor,

dat we voor bedragen tot € 10.000 vier

1 mei 2010, is immers al geruime tijd verstreken. Toen in 2009 met de

ogen nodig hebben en dat voor grotere

samenstelling ervan werd begonnen, was het gemopper over het vele werk

bedragen ook iemand van het bestuur

dat het zou kosten, niet van de lucht. Hoe wordt er nu op teruggezien?

moet meetekenen. Dat is gewoon veel

Kees Mocking, directeur van de Onderlinge Cothen e.o., vond het inderdaad

beter.” Een tweede voorbeeld van een

veel werk, maar vindt het achteraf gezien heel goed dat dit proces

verbeterpunt betreft het acceptatieproces.

doorlopen is.

”Ook daar hebben we nog eens goed naar gekeken”, vertelt Mocking. ”Degene die

De Onderlinge Cothen e.o. mag een

Bovendien konden de onderlingen onder

over de acceptatie gaat, kan best met een

kleine onderlinge worden genoemd. De

de paraplu van SSO een beroep doen op

bepaalde tunnelvisie een pand accepteren,

maatschappij telt circa 1.050 verzekerden,

organisatieadviseur Paul Heuperman.

terwijl een ander die ernaar kijkt het toch

van wie er zo’n 800 brandlid zijn. Het

Hij beoordeelde de opgeleverde teksten,

een behoorlijk risico kan vinden.

verzekerd kapitaal bedraagt momenteel

waarna de onderlingen met zijn verbeter-

We hebben daarom nu geregeld dat ook

€ 300 mln. Voor een onderlinge van deze

suggesties aan de slag konden. De

anderen naar zo’n pand kijken, waardoor

omvang was de samenstelling van het

Onderlinge Cothen e.o. heeft vervolgens

het een ander verhaal wordt. Zo spelen bij

compliancehandboek een behoorlijke klus,

nog een eigen organisatieadviseur

kleine onderlingen een aantal van zulke

waar aanvankelijk enorm tegenop werd

ingeschakeld, een inwoner van Cothen,

dingen, die we nu beter hebben geregeld.

gezien. ”Het was vooral de onwetend-

om in een tijdsbestek van zes à acht

We hebben wat dat betreft ontzettend

heid”, aldus Kees Mocking. ”Je wist niet

weken tot een definitief eindproduct te

veel van dit proces geleerd.”

waar je aan begon en daarom leek het

komen. Mocking: ”Toen we er eenmaal

een enorme berg werk. Het is niet

goed mee bezig waren, kregen we door

IMPLEMENTATIE

eenvoudig om alles wat in je hoofd zit en

hoe het werkte en begrepen we ook

Het handboek van de Onderlinge Cothen

waarvan je dacht dat je het goed deed, te

waarom De Nederlandsche Bank dit wilde.

e.o. is inmiddels helemaal goedgekeurd.

vertalen op papier. We hebben er dan ook

Het feit dat veel onderlingen al meer dan

behoorlijk wat mee te doen gehad. Wij zijn

honderd jaar bestaan, wil nog niet zeggen

er al met al een jaar mee bezig geweest

dat ze het nog steeds allemaal goed doen.

en dan met name de eerste maanden van

Ik denk dat dit bij een aantal onderlingen

2010. In totaal heeft het ons zo’n vijf-

op enig moment nog niet helemaal

à zeshonderd uur arbeid gekost. In geld

doorkwam. Ook wij kwamen punten tegen

uitgedrukt praat je dan al gauw over zo’n

waarvan duidelijk was dat we ze beter

€ 30.000 en dat is natuurlijk heel veel

anders konden doen. En daarom is het

voor een kleine onderlinge.”

heel goed dat we dit proces hebben doorlopen.”

TOEGENOMEN BEGRIP

Om tot een goed handboek te komen was

VERBETERPUNTEN

het raamwerk van SSO (SOBH, SOM en

Gevraagd naar voorbeelden van verbeter-

OASE) in combinatie met de informatie

punten noemt Mocking in de eerste plaats

vanuit de FOV een bruikbaar uitgangspunt.

het betalingsproces. ”Ik had onder

Kees Mocking.


15

door alles goed op papier te zetten, maar

GULDEN MIDDENWEG

er daarna niets mee te doen. Het staat of

Mocking vermoedt dat ook De Neder-

valt met de intenties van de onderlinge

landsche Bank zo’n samenwerkingsmodel

hoe hiermee verder wordt omgegaan. Wij

zal toejuichen en hoopt dat het toezicht

willen in ieder geval ervoor zorgen dat dit

dan meteen wat meer op afstand van de

nu binnen onze organisatie gestalte krijgt.

onderlinge kan blijven. Hij zegt: ”Ik kan me

Veel ervan deden we natuurlijk al zo,

heel goed voorstellen dat De Neder-

vanuit de ervaring of omdat het altijd al

landsche Bank een aantal zaken regelt en

zo gebeurde. Wel zorgt het handboek

daar toezicht op houdt. Maar de gulden

er nu voor dat het controleerbaar is en dat

middenweg is altijd de beste. Als er een

we erop kunnen terugvallen. Dit hebben

goede basis is, hoeven ze niet overal

we nu zo afgesproken en zo gaan we het

toezicht op te houden. Onderlingen

daarom doen.”

hebben bewezen dat ze goed functioneren, dat de integriteit goed is en dat de

Onderlinge Cothen, Wijk bij Duurstede.

SOLVENCY II

intenties goed zijn. De Nederlandsche

Met het handboek voldoet de Onderlinge

Bank moet daarom de onderlingen niet

De Nederlandsche Bank kwam in mei op

Cothen e.o. aan alle toezichteisen, maar

helemaal aan banden willen leggen, want

bezoek voor een bespreking ervan en had

de vraag is natuurlijk hoe lang dit het geval

dat is nergens voor nodig. Nu schiet het

toen op vier punten nog een enkele

zal zijn. Mocking: ”Solvency II zit eraan te

toezicht van De Nederlandsche Bank te

opmerking. Ook die aanvullingen zijn

komen en ik ben zeer benieuwd welke

ver door. Maar goed, tijden veranderen en

verwerkt. ”Nu komt het aan op de imple-

eisen dan uiteindelijk op tafel gaan

we zullen ons moeten blijven ontwikkelen.

mentatie”, aldus Mocking. ”Je kunt er

komen. In dat verband kan ik me

Als kleine onderlinge moet je je afvragen

natuurlijk een papieren tijger van maken,

voorstellen dat we als kleine onderlinge

of je nog wel bestaansrecht hebt met de

samenwerking met andere onderlingen

manier waarop je nu werkt. Misschien is

aangaan. Met bijvoorbeeld een coöperatief

dat nu wel zo, maar hoe zit het als over

model of een franchiseformule kunnen we

vijf jaar de Solvency-eisen worden

als kleinere onderlingen goed de toekomst

opgeschroefd of moeilijk mensen voor

in. We kunnen dan bijvoorbeeld

het bestuur kunnen worden gevonden?

COLOFON

De onderlinge is een uitgave van de FOV (Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland) en verschijnt 10 keer per jaar in een oplage van 1.250 exemplaren. Leden van de FOV zijn gratis geabonneerd op De onderlinge. Redactiecommissie:

Ben Averdijk Chris van Toor

Met medewerking van: Peter van Steen, Geldermalsen Redactiesecretariaat:

Productie en druk:

Loes Malherbe Postbus 92 3980 CB Bunnik T 030 - 656 71 60 F 030 - 656 75 04 E [email protected] I www.fov.nl Drukkerij De Eendracht, Schiedam

© Overname van (gedeelten van) artikelen is toegestaan mits de bron wordt vermeld. ISSN 0927-6173

16


gezamenlijk ons totale verzekerde kapitaal

Daarom denk ik dat in samenwerking met

bij de herverzekeraar inbrengen, die dat

andere onderlingen voor ons een goede

dan als één post beheert. Ook kunnen we

toekomst zit.”

straks met Solvency als groep worden beoordeeld in plaats van als afzonderlijke

”Ik vind dit werk nog steeds leuk”, besluit

onderlingen. En zoiets als het compliance-

Mocking. ”In zo’n onderlinge ben je vooral

verhaal dat we nu allemaal afzonderlijk

in de breedte bezig en niet op één

op papier hebben gezet, kan dan veel

onderdeel gefocust. Je houdt je wat meer

gemakkelijker centraal worden geregeld,

met het ene en wat minder met het

waardoor veel tijd en kosten kunnen

andere bezig, maar in feite doe je alles.

worden bespaard. In zo’n model kunnen

Wel heb ik in het afgelopen jaar het

we als kleinere onderlinge blijven bestaan,

klantencontact gemist. Doordat we ons

met een eigen bestuur en kunnen we in

met het handboek moesten bezighouden,

onze eigen buurt aanwezig blijven. Want

kwam ik daar gewoon niet aan toe.

voor mij blijft het allerbelangrijkste dat de

Ik ben blij dat ik daar nu weer de tijd

klant centraal blijft staan.”

voor krijg.”

Kleine vezel, groot probleem

Recommend Documents