PEDAGOGISCH WERKPLAN
Kindcentrum Runneboom
1 januari 2015
Kindercentrum Runneboom:
Kindercentrum Runneboom is gevestigd in: Runneboom 4-6 7232 CX Warnsveld Contactgegevens kindercentrum Runneboom: 0575- 700 571
[email protected]
Onderdeel van: Kindercentrum.nl Zutphen Kanaal Noord 350 7323 AM Apeldoorn 088 – 75 00 803
[email protected]
Locatiemanager van KDV Runneboom: Jacintha Hulsman 06 – 48 52 17 09
[email protected] Openingstijden: KDV Runneboom is alle dagen geopend. Tijdsblokken 07.30 – 18.00 07.30 – 13.00 13.00 – 18.00
KDV uur uur uur
08.30 – 15.00 uur
hele dag ochtend middag schoolblok
Tijdsblok PSG (alleen in schoolweken) 08.30 – 12.00 uur psg ochtend
Pedagogisch werkplan
-2-
Kindercentrum Runneboom
Inhoudsopgave 1.
Visie Kindercentrum Runneboom
Blz. 4
2.
Sociaal/emotionele veiligheid
Blz. 5
3.
Sociale competenties
Blz. 7
4.
Persoonlijke competenties
Blz. 8
5.
Normen en waarden
Blz. 9
6.
Accommodatie
Blz. 10
7.
Werkwijze
Blz. 11
8.
Dagindeling
Blz. 14
9.
Feesten en verjaardagen
Blz. 15
10. Samenwerking met de BSO en basisschool
Blz. 15
11. Ondersteuning achterwacht
Blz. 15
12. KDV en omgeving
Blz. 16
13. Uitstapjes
Blz. 16
14. Vakanties, opvang ruilen en extra opvang
Blz. 17
15. Ouders
Blz. 17
16. Groepsregels
Blz. 20
17. Plannen voor de toekomst
Blz. 21
1. Visie Kindercentrum Runneboom
Pedagogisch werkplan
-3-
Kindercentrum Runneboom
Visie Kindercentrum.nl biedt kinderopvang nabij de basisscholen, waar kinderen zich thuis voelen en er ruimte is om te kunnen spelen, beleven en ontdekken. Missie Kindercentrum.nl biedt alle vormen van kinderopvang aan in of bij en vaak in samenwerking met de basisschool. Kinderopvang, niet omdat ouders moeten werken; maar omdat het leuk is om naar toe te gaan. Dat is de opvang waar wij iedere dag hard aanwerken en blij van worden. Spelen, beleven en ontdekken. Bij Kindercentrum.nl vindt u pedagogisch medewerkers die van dit centrale thema echt werk maken! Onze medewerkers hebben oog voor het kind. Dat ziet u terug in een goede balans tussen rust en activiteit, structuur en flexibiliteit. Locatie Kindercentrum Runneboom Kindercentrum Runneboom biedt een veilige, stimulerende en uitdagende omgeving aan kinderen van 0-4 jaar. Binnen kindercentrum De Runneboom wordt gewerkt met voor- en vroegschoolse educatie, waarin de (taal)ontwikkeling van kinderen op speelse wijze wordt gestimuleerd. We maken daarbij gebruik van de methode Kaleidoscoop. Kinderen die een extra steuntje in de rug nodig hebben wat betreft hun taalontwikkeling worden in overleg met het consultatiebureau geplaatst (VVE-plaatsen). Met deze extra aandacht is de kans op een goede start op de basisschool groter. Kindercentrum Runneboom is een gezellige kleinschalige locatie, gelegen naast het winkelcentrum in Warnsveld. Naast de verschillende groepsruimtes met slaapkamers is er op de Runneboom een geweldige binnenspeelruimte die er uit ziet als een jungle. Hier kunnen de kinderen lekker rennen en is er een glijbaan, klimrek, zandtafel en motorisch materiaal aanwezig. In de buitenspeelruimte is voldoende uitdaging voor iedereen; zo kunnen kinderen met water en zand spelen, rijden op fietsen en tractors, glijden, springen, schommelen en klimmen. In dit pedagogisch werkplan, kunt u lezen hoe wij werken op bij kindercentrum de Runneboom. Mocht u na het lezen van dit plan nog vragen hebben, kunt u altijd contact opnemen met een pedagogisch medewerker van deze locatie of de locatiemanager.
Pedagogisch werkplan
-4-
Kindercentrum Runneboom
2. Sociaal-emotionele veiligheid Op het kinderdagverblijf bieden wij structuur, dit geeft kinderen houvast en herkenning en daarmee het gevoel van veiligheid. Structuur bieden doen we door: Vaste groepen De kinderen op Kindercentrum Runneboom hebben een vaste basisgroep. Er zijn 3 groepen baby-dreumesgroep Ieniemienie (0-2,5 jaar), peutergroep Okidoki(2-4 jaar) en peuterspeelgroep Humpie Dumpie (2-4 jaar). Indien er weinig kinderen zijn kunnen we de baby-dreumesgroep en de peutergroep samenvoegen om ervoor te zorgen dat er voldoende kinderen zijn om mee te spelen. Door te werken met vaste groepen weten kinderen waar ze aan toe zijn. Ze weten waar ze mogen spelen, leren andere kinderen kennen en hebben steeds dezelfde pedagogisch medewerkers. De pedagogisch medewerkers kennen de kinderen hierdoor goed en sluiten aan bij de behoefte van het kind. Er zijn 2 uitzonderingen op bovenstaande regels: - Flexibele contracten. Het is mogelijk om kinderen bij ons flexibel te plaatsen. Als een ouder kiest voor flexibele kinderopvang plaatsen wij het kind op de groep waar op dat moment plek is. Wij streven ernaar het kind zoveel mogelijk in een vaste groep te houden, maar afhankelijk van het kindaantal kunnen we hiervan afwijken. - Vakantieopvang. In de vakanties zijn er minder kinderen. Om te zorgen dat er voor ieder kind leeftijdsgenootjes zijn om mee samen te spelen, worden er dan groepen samengevoegd. Voor elke vakantie laten we u weten welke groepen er open zijn. Vast dagritme Elke dag heeft een vast ritme. Voor baby’s sluiten wij zoveel mogelijk aan bij het ritme van thuis. In overleg met de ouders bespreken we de slaaptijden en voedingen. Dreumesen en peuters gaan mee in het dagritme van het kinderdagverblijf. Het dagritme maken we inzichtelijk d.m.v. dagritmekaarten, zo weten kinderen steeds waar ze aan toe zijn. Er zijn vaste tijden voor vrij spel, de lunch en het fruit eten.
Pedagogisch werkplan
-5-
Kindercentrum Runneboom
Vaste pedagogisch medewerkers Er staan altijd gekwalificeerde pedagogisch medewerkers op de groep. Deze medewerkers zorgen voor de dagstructuur, activiteiten, ondersteuning van de kinderen, spelen mee en houden overzicht. Het opbouwen van het contact met de pedagogisch medewerkers vinden wij van groot belang. Het kind moet de medewerkers leren kennen als volwassenen die het kan vertrouwen, die aandacht geven, liefdevol en zorgzaam zijn en interesse hebben in het kind. Door dit vertrouwde gezicht voelen kinderen zich veilig en komen met verhaaltjes en vragen, wat de ontwikkeling van het kind stimuleert. Daarom werken we met vaste pedagogisch medewerkers volgens een vast rooster. In de groepsruimte Okidokien Humpie Dumpie mogen wij maximaal 16 kinderen opvangen. Bij Ieniemienie mogen wij maximaal 9 kinderen opvangen. In het Convenant Kwaliteit Kinderopvang is vastgelegd hoeveel pedagogisch medewerkers er aanwezig moeten zijn op de groep. Dit is afhankelijk van de groepssamenstelling. Hiervoor is een rekentool ontwikkeld, waarmee bepaald kan worden hoeveel pedagogisch medewerkers er op de groep aanwezig moeten zijn. Deze rekentool is te vinden op de website van de rijksoverheid; www.1ratio.nl. Het Kindercentrum.nl houdt zich aan de richtlijnen van deze rekentool. Binnen onze organisatie zijn ook stagiaires en vrijwilligers van harte welkom. Ze beschikken over een VOG en een stagecontract/vrijwilligerscontract en worden door de pedagogisch medewerkers begeleid en ondersteund. Stagiaires/vrijwilligers worden niet ingezet als volwaardige krachten, maar vormen een extra paar handen en ogen op de groep. Pedagogisch medewerkers hebben op werkdagen recht op pauze. Dit is op de lange middagen een kwartier en op hele dagen een half uur. Op de dagen dat er meerdere medewerkers zijn, regelen de pedagogisch medewerkers de pauzes onderling voor en na de lunch, mits de groepssituatie dit toelaat. De inrichting van de groepsruimte Kindercentrum de Runneboom heeft vrolijke, lichte en gezellige groepsruimtes. De ruimtes zijn ingedeeld in hoeken zodat de kinderen zelfstandig een speelhoek kunnen kiezen, waar op dat moment hun voorkeur naar uit gaat. Alle materialen hebben vaste plaatsen in de kasten. Zo weten de kinderen precies waar het materiaal hoort te staan. Door deze structuur kunnen kinderen makkelijk hun eigen spullen opruimen. Een opgeruimde en geordende ruimte geeft rust en een gezellige sfeer.
Pedagogisch werkplan
-6-
Kindercentrum Runneboom
3. Sociale competenties Als pedagogisch medewerkers zijn we bewust bezig met sociaal gedrag bij kinderen te stimuleren. Een kinderdagverblijf is hier een geschikte omgeving voor. Door sociaal gedrag te stimuleren leren kinderen: te communiceren, samen te werken, anderen helpen, conflicten voorkomen en op te lossen. In ons programma zitten een aantal vaste punten waarbij sociale kennis en vaardigheden aan bod komen. We eten en drinken gezamenlijk en we doen activiteiten in de grote en de kleine kring. De pedagogisch medewerker stimuleert de kinderen om aan de activiteit mee te doen, waardoor alle kinderen bij de activiteiten worden betrokken. Hierdoor leren kinderen samen te werken en ervaren ze dit als iets heel gezelligs. De baby’s doen nog niet mee aan de activiteiten, maar ook hier zijn we bewust bezig met het stimuleren van het sociale gedrag. We praten veel tegen de kinderen, reageren op hun geluidjes of stimuleren het contact tussen de kinderen als ze samen in de box zitten. Zodra baby’s mee kunnen doen betrekken we ze bij de activiteiten in de kring. Door de kinderen spelenderwijs bij elkaar te brengen, bevorderen we de interactie, leren kinderen samen te werken en rekening met elkaar te houden. Op deze manier bereiden we kinderen voor op de stap naar de basisschool. Als er ruzies zijn proberen we dat samen met de kinderen op te lossen. Dit doen we door met de kinderen te praten over wat er is gebeurt en ze zelf te stimuleren tot een oplossing te komen. Ook tijdens het buitenspel ondersteunen de pedagogisch medewerkers het actieve en betrokken spel van de kinderen. De ene keer speelt een pedagogisch medewerker met de kinderen mee, de andere keer houdt deze toezicht en observeert het gedrag van de kinderen.
Pedagogisch werkplan
-7-
Kindercentrum Runneboom
4. Persoonlijke competenties Ieder kind ontwikkelt zich en groeit in zijn eigen tempo. De ontwikkeling van het kind is bepalend voor de behoefte van het kind. Spel en spelen Spel is voor jonge kinderen de manier bij uitstek om te ontdekken, te ervaren en te onderzoeken. Daarom neemt spel een belangrijke plaats in, in het dagprogramma. Al spelend ontwikkelt het kind zich en maakt contact met zijn omgeving. Het is belangrijk dat het kind zijn eigen spel kan ontwikkelen. De pedagogisch medewerkers ondersteunen het kind tijdens het spel. Ze stelt vragen en moedigt aan om nieuwe dingen te leren en problemen zelf op te lossen. Kaleidoscoop Binnen kindercentrum De Runneboom wordt op alle groepen gewerkt volgens Kaleidoscoop. Kaleidoscoop: • ondersteunt en stimuleert het kind bij het spelen en leren. • zorgt ervoor dat het kind zich optimaal ontwikkelt. • richt zich op de wil van kinderen om te leren. Dit ‘actieve leren’ staat centraal in de visie van Kaleidoscoop op de ontwikkeling van jonge kinderen. • besteedt veel aandacht aan de taalontwikkeling en de denkontwikkeling van het kind. Maar ook zelfstandig worden, leren samenwerken, problemen oplossen en creatieve ontwikkeling zijn heel belangrijk bij Kaleidoscoop. Kaleidoscoop bevordert de onderwijskansen van kinderen. Hoe ziet Kaleidoscoop er in het algemeen uit? Hoeken Bij Kaleidoscoop is de groepsruimte ingericht in aantrekkelijke ‘hoeken’ met uitdagende materialen waar kinderen graag mee spelen. Er is een huishoek, bouwhoek, atelier, leeshoek en puzzelhoek. Soms is er een ‘wisselhoek’ die steeds van invulling of thema verandert. De ene keer is dit bijvoorbeeld een schoenwinkel, de andere keer een ziekenhuis. De hoeken zijn van elkaar gescheiden door lage kasten zodat de kinderen de materialen zelf kunnen pakken en weer opruimen. Door middel van foto’s kunnen de kinderen zien waar de materialen liggen die ze willen gebruiken en waar ze die vervolgens weer moeten terugleggen. Dagschema Kaleidoscoop hanteert een vaste tijdsindeling. Dit wordt ‘dagschema’ genoemd. Door de vaste volgorde van activiteiten weten de kinderen wat er gaat gebeuren. De overgangen naar de verschillende activiteiten geven we aan door liedjes (opruim-lied, goedemorgen-lied). Dat geeft houvast. Het dagschema hangt dmv dagritmekaarten zichtbaar voor de kinderen in de groepsruimte. Het speelwerken is het belangrijkste onderdeel in het dagschema. Het speelwerken begint met vooruitkijken: volwassenen moedigen kinderen aan om te laten zien en/of te verwoorden wat ze willen gaan doen. Naarmate kinderen ouder worden, kunnen ze steeds nauwkeuriger vertellen wat ze van plan zijn. Vervolgens gaan de kinderen speelwerken in de hoeken. Na het speelwerken is het tijd voor opruimen, waaraan de kinderen actief meedoen, samen met de volwassenen. Tot slot vertellen de kinderen wat ze hebben gedaan en laten elkaar zien wat ze hebben gemaakt. Dit heet terugkijken. Een paar keer per dag komen de kinderen in de grote groep bij elkaar, om elkaar te begroeten, liedjes te zingen, spelletjes te doen, eten en drinken, met elkaar naar verhalen te luisteren etc. Vaak gezellige momenten waarop kinderen ervaren dat ze deel zijn van een groep. Elke dag gaan de kinderen ook speelleren in de kleine (halve) groep. Hiervoor bedenkt de pedagogisch medewerker een speciale activiteit die aansluit bij de belangstelling en ontwikkeling van de kinderen. En natuurlijk spelen de kinderen elke dag buiten of in het speellokaal waar geklommen, geklauterd en gerend kan worden. Of waar heerlijk met zand en water gespeeld kan worden.
Pedagogisch werkplan
-8-
Kindercentrum Runneboom
Het blijkt dat Kaleidoscoop kinderen goed voorbereidt op het onderwijs in lezen en schrijven, rekenen en andere vakken. Ook zijn kinderen heel zelfstandig. De overgang van peuterspeelgroep of kindcentrum naar de basisschool is gemakkelijker voor het kind. Samenwerking basisscholen Daarnaast wordt er in de gehele locatie gewerkt met thema’s, waarbij we de activiteiten en de inrichting van de ruimtes aanpassen aan het thema. Bij de thema’s wordt er ook regelmatig samengewerkt met de basisscholen in Warnsveld. Voorbeelden hiervan zijn project Jongleren in het verkeer met basisschool Scheperstee en het project Engels voor peuters met basisschool de Fontein. Voor ieder kind wordt een overdracht geschreven voor de overgang naar de basisschool. Voor de VVE-kinderen hanteren wij een warme overdracht, waarbij de pedagogisch medewerker een gesprek heeft met de leerkracht en eventueel met de ouders erbij. Elke school heeft zijn eigen zorgteamoverleg waar kinderen met zorg worden besproken. Mochten wij een kind met zorg hebben dat bijna naar school gaat, dan kunnen wij, na overleg met de ouders, aansluiten bij dit overleg om de zorg rondom het kind te bespreken. Samenwerking met bibliotheek Taalstimulering vinden wij erg belangrijk op de Runneboom. Er wordt bij ons veel en interactief voorgelezen. We betrekken de kinderen bij het verhaal door hen vragen te stellen en te laten vertellen wat ze op de plaatjes zien. Wij worden hierbij ondersteund door de Bibliotheek. Vrijwilligers, die een training hebben gevolgd, komen drie keer in de week voorlezen. Dat noemen de kinderen de voorleesoma's. Zij lezen voor in kleine groepjes en kunnen de kinderen extra aandacht geven. Ook komen er medewerkers van de Bibliotheek voorlezen tijdens de Nationale Voorleesdagen en worden wij soms uitgenodigd in de Bibliotheek, wanneer zij iets organiseren. Wij gaan ook samen met de kinderen boeken lenen of vertelplaten. Soms gebruiken wij het vertelkastje met deze vertelplaten, wat weer een andere manier is om de kinderen op een boeiende manier een verhaal te vertellen. Ook maken we gebruik van handpoppen, attributen of de verteltafel om de kinderen echt te betrekken bij het voorlezen. 5. Overdracht normen en waarden Bij Kindercentrum de Runneboom komen kinderen in aanraking met andere culturen, andere gewoontes en gebruiken. Kinderen zien ander gedrag en moeten leren wat goed is en wat niet mag. De groep biedt de mogelijkheid dat de kinderen van elkaar leren. De pedagogisch medewerker geeft het goede voorbeeld. Zij doet zoveel mogelijk met de kinderen mee. Wanneer een pedagogisch medewerker bijvoorbeeld iets aan een kind wil vertellen loopt zij naar het kind toe. Op deze manier wordt de rust op de groep gehandhaafd en leren de kinderen dat ze niet naar elkaar moeten schreeuwen. Als er conflicten voorkomen proberen we die samen met de kinderen op te lossen. Dit wordt gedaan door met de kinderen te praten over wat er is gebeurd en het weer goed met elkaar te maken. Regels en afspraken die belangrijk zijn en aan de kinderen worden mee gegeven zijn: -
Samen spelen, samen delen Het samenspel tussen kinderen wordt gestimuleerd, door bijvoorbeeld mee te spelen in de poppenhoek. Kinderen overleggen met elkaar, komen tot een rollenspel en leren rekening te houden met een ander.
-
Even praten na een ruzie is fijn, dan kunnen we weer vrienden zijn Wanneer twee kinderen een keer ruzie hebben, dan gaan ze samen met de pedagogisch medewerker praten over een oplossing. Voordat ze verder spelen maken de kinderen het weer goed.
Pedagogisch werkplan
-9-
Kindercentrum Runneboom
-
Iedereen doet mee, we zeggen geen nee Wanneer een kind vraagt om mee te mogen spelen dan mag dit. We sluiten geen kinderen buiten. Kinderen wordt geleerd dat samenspelen gezelliger is.
-
Eerst vragen of je iets mag lenen, dan pas meenemen Wanneer een kind met iets speelt en een ander kind wil hier ook graag eens mee spelen, dan wordt het kind geleerd dit eerst netjes te vragen.
-
Als ik met een spelletje stop, ruim ik alles netjes op Kinderen wordt geleerd zorg te dragen voor een nette en veilige omgeving. Zij leren daarom om iets op te ruimen, voordat ze aan iets nieuws beginnen.
-
Als iemand zegt STOP, dan houd je op Kinderen leren hun eigen grenzen aan te geven en rekening te houden met wensen van een ander.
De regels zijn inzichtelijk gemaakt door middel van regelkaarten met rijmpjes en herkenbare plaatjes (zie daarvoor hoofdstuk 16 groepsregels). 6. Accommodatie Kindercentrum De Runneboom is een gezellige kleinschalige locatie, gelegen naast het winkelcentrum in Warnsveld. Het kinderdagverblijf heeft drie opvanggroepen: Ieniemienie, Humpie Dumpie en Okiedokie. Verder is er een binnenspeelruimte die er uit ziet als een jungle. Hier kunnen de kinderen lekker rennen en is er een glijbaan, klimrek, zandtafel en motorisch materiaal aanwezig. Deze ruimte wordt door iedereen op vaste tijden gebruikt. In de buitenspeelruimte is voldoende uitdaging voor iedereen; zo kunnen kinderen met water en zand spelen, rijden op fietsen en tractors, glijden, springen, schommelen en klimmen. Groepsruimtes In de groepsruimtes zijn verschillende speelhoeken. Zo zijn er onder andere bouwhoeken, huishoeken en leeshoeken. Naast de speelhoeken staat er in de babygroep een hoge box, waarin de jongsten veilig kunnen spelen. Er is daarnaast hoog meubilair aanwezig waar we met de kinderen gezamenlijk eten of een activiteit doen. Op de bank in de groep kunnen we een boekje lezen met de peuters of een fles geven aan de baby’s. In de peutergroep staat ook een kleine hoge box, deze kan gebruikt worden als we de groepen samenvoegen. Keuken In de groepsruimtes bevinden zich keukenblokjes met warm en koud water. De kastjes en lades van het keukenblok zijn afgesloten, zodat kinderen niet bij de inhoud kunnen komen. Daarnaast is er een koelkast voor de etenswaren die koel bewaard moeten worden. Toiletten Kindercentrum de Runneboom beschikt per groep over verschoontafels en peutertoiletjes. De verschoontafels en toiletjes bevinden zich in of dichtbij de groepen. Slaapkamers Elke groepsruimte heeft zijn eigen slaapkamer. In de slaapkamers staan stapelbedjes. Wanneer er kinderen slapen, wordt er gebruik gemaakt van een babyfoon. Daarnaast gaat de pedagogisch medewerkers regelmatig bij de kinderen kijken. Buitenspeelruimte Aangrenzend aan het pand bevindt zich een afgeschermd buitenspeelterrein. De eigen buitenspeelruimte geeft ons de mogelijkheid om op alle tijden van de dag buiten te spelen.
Pedagogisch werkplan
- 10 -
Kindercentrum Runneboom
7. Werkwijze Groepsgrootte Kindercentrum de Runneboom is op maandag t/m vrijdag geopend van 07:30 tot 18:00 uur. In de groepsruimtes Humpie Dumpie en OkiDoki er dagelijks ruimte voor maximaal 16 kinderen in de leeftijd van 2 t/m 4 jaar,. In de groepsruimte Ieniemienie kunnen maximaal 9 kinderen worden opgevangen. Er staat altijd minimaal 1 vaste pedagogisch medewerker op de groep. Afhankelijk van het kindaantal en de leeftijd van de kinderen, wordt een 2 e/3e pedagogisch medewerker ingezet (zie hiervoor de rekentool: www.1ratio.nl). Meer informatie over de regels rondom het aantal pedagogisch medewerkers, de leeftijd van de kinderen en de stamgroepen is te vinden op onze website (zie: Kindercentrum.nl - organisatie – wet kinderopvang – bijlage beleidsregels kwaliteit). Vier ogen-principe Kindercentrum.nl hanteert het wettelijk vastgestelde vier ogen-principe. Dit houdt in dat een pedagogisch medewerker nooit alleen op de groep staat en dat er altijd een tweede volwassene in de buurt is. Deze tweede volwassene kan een tweede pedagogisch medewerker, een stagiaire, een vrijwilliger of zelfs een ouder zijn. Binnen Kindercentrum de Runneboom wordt het vier ogen-principe nageleefd doordat er altijd iemand aanwezig is in het pand die op elk gewenst moment kan meekijken of luisteren op de groep. De groepsruimtes van het KDV liggen naast elkaar en hebben tussendeuren die voorzien zijn van glas waardoor er vanuit de ene groep zicht is op de andere. Vaak staan deze deuren (gedeeltelijk) open. De groepsruimtes zijn voorzien van veel glaswerk zodat er vanuit de gang en vanaf de buitenruimte ook in de groep kan worden gekeken. De slaapkamers grenzen aan de groepsruimtes en er wordt gebruik gemaakt van babyfoons. Een document over het vier-ogenprincipe is te vinden op onze website. (zie: Kindercentrum.nl – organisatie – wet kinderopvang – bijlage vier ogen-principe).
Pedagogisch werkplan
- 11 -
Kindercentrum Runneboom
Dagprogramma Bij Kindercentrum de Runneboom wordt er een vaste dagindeling gehanteerd. Zo weten de kinderen wat er gaat gebeuren. Dit geeft houvast. Het dagschema is in het volgende hoofdstuk opgenomen. Activiteiten Elke dag doen we verschillende activiteiten met de kinderen zoals: Werkjes maken; de meeste werkjes komen voort uit het thema van die periode. Werkjes kunnen zijn kleuren, verven, prikken, scheuren, knippen en plakken. Dansen en bewegen op muziek Spelletjes spelen of puzzels maken Boeken (voor)lezen. Buiten spelen in de vorm van fietsen, met water spelen, bellenblazen, stoepkrijten, in de zandbak, balspelen, tikkertje en andere buitenspelen. Elk dagdeel wordt er een creatieve activiteit (werkje) ingepland. Door het werken met verschillende materialen leren kinderen de verschillende (basis)technieken van het creatief bezig zijn en leren zij de verschillende materialen kennen. De pedagogisch medewerkers ondersteunen de creativiteit van kinderen en stimuleren hen een stapje meer te doen. Wanneer kinderen bijvoorbeeld ‘vrij knippen’ dan kunnen de pedagogisch medewerkers hen uitdagen om iets uit te knippen voor een plakwerkje of, als de kinderen er aan toe zijn, om te knippen over lijnen. Buitenspelen Kindercentrum de Runneboom heeft een eigen buitenplein, grenzend aan het pand. Wanneer het weer het toelaat gaan de kinderen meerdere keren op de dag met de pedagogisch medewerkers naar buiten. De kinderen wordt geleerd om zelf de jas aan en uit te doen. Waar nodig helpt de pedagogisch medewerker. Bij mooi weer kunnen de jongste kinderen in de kinderwagen mee naar buiten. Op andere momenten blijft een pedagogisch medewerker binnen bij de jongste kinderen of bij de kinderen die in bed liggen. Voeding De jongste baby’s hebben hun eigen voedingsschema, dat in overleg met ouders is vastgesteld. Zodra het voedingsschema verandert, is het de verantwoordelijkheid van de ouders dit aan de pedagogisch medewerker(s) kenbaar te maken. Flesvoeding of borstvoeding graag afgepast meegeven en voorzien van naam. De moeders die hun kindje zelf borstvoeding willen geven, hebben de gelegenheid om hun baby bij Kindercentrum de Runneboom te voeden. De volgende voedingsmiddelen bieden wij aan: - Vers fruit - Bruin brood - Beleg: margarine, smeerworst, smeerkaas, chocopasta, pindakaas, jam, appelstroop - Biscuitjes of lange vingers - Soepstengels/crackers - Halfvolle melk - Diksap en roosvicee Gedurende de dag wordt er voor de hele dagopvang op vier vaste momenten gegeten en gedronken. Bij de peuterspeelgroep is er een drinkmoment met fruit. Hierbij wordt het voedingsprotocol dat door Kindercentrum.nl is opgesteld gevolgd. 09.30 uur - Fruit eten en drinken Na het handen wassen gaan de kinderen in de kring zitten. In de kring zingen we liedjes, doen we (taal)spelletjes, maken een praatje. Daar krijgen zij drinken in een beker en fruit.
Pedagogisch werkplan
- 12 -
Kindercentrum Runneboom
11.30 uur - Broodmaaltijd Na het handen wassen gaan de kinderen aan de groepstafel zitten. Bij de lunch gelden de volgende regels uit het voedingsprotocol: Er wordt begonnen wanneer iedereen een boterham heeft De eerste boterham is een belegd met hartig beleg zoals smeerworst, smeerkaas, kipfilet, ham of een plakje kaas Voor de tweede boterham kunnen de kinderen ook kiezen uit zoet beleg zoals jam, hagelslag, vruchtenhagel of chocoladepasta De kinderen kunnen ook kiezen voor een cracker of rijstwafel met of zonder beleg De kinderen eten maximaal drie producten Voor bij het eten krijgen de kinderen een beker melk De kinderen mogen pas van tafel als iedereen klaar is Na afloop worden het gezicht en de handen schoongemaakt met vochtige doekjes 15.00 uur - Drinken met een tussendoortje Aan tafel krijgen de kinderen een beker drinken met een tussendoortje. Dit tussendoortje kan een biscuitje of een soepstengel zijn. 16.30 uur - Drinken met cracker Voor de kinderen die tot laat blijven is er om 16:30 uur nog een extra eet- en drinkmoment. Toilet en verschonen In de groepsruimte bevindt zich een verschoontafel (commode) met een aankleedkussen. Wanneer een luier moet worden verschoond (of wanneer een kind zich moet omkleden) kunnen de oudere kinderen zelfstandig, maar onder toezicht, via vast trapje op de verschoontafel klimmen. Dit bevordert de zelfstandigheid en is voor de pedagogisch medewerker geen belasting voor de rug. Tijdens het verschonen voert de pedagogisch medewerker een klein gesprekje met het kind waardoor het noodzakelijke luiers verschonen wat aangenamer wordt. Bij een poepluier draagt de pedagogisch medewerker plastic handschoenen. Vieze luiers gaan in een luierzakje in de pedaalemmer, welke aan het eind van de dag door de schoonmaakster wordt geleegd. Tijdens het verschonen is er lichamelijk contact met het kind. De pedagogisch medewerker gaat hier zo discreet mogelijk mee om. Voor de kinderen die zindelijk zijn of daarmee bezig zijn, is er een peutertoilet. De kinderen geven zelf aan wanneer ze naar het toilet moeten. Maar er zijn daarnaast ook vaste momenten, zoals na het eten en drinken. Hygiëne Hoe jonger de kinderen, hoe kwetsbaarder ze zijn voor ongelukjes en ziekten. Er zijn in het kinderdagverblijf verschillende groepen kinderen samengebracht, die intensief gebruik maken van de verschillende ruimtes. Dit vraagt om extra en professionele aandacht voor veiligheid en hygiëne. Ieder jaar worden de risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid in kaart gebracht en een actieplan voor geschreven, waardoor alle “gevaren” op het gebied van hygiëne, ziekte, wondjes etc. jaarlijks onder de loep genomen worden en er maatregelen worden geëvalueerd of nieuwe getroffen om deze risico’s zoveel mogelijk te bestrijden. Deze liggen ter inzage op locatie. Belangrijke afspraken die wij hebben bij het kinderdagverblijf in het kader van hygiëne en veiligheid: - Het speelgoed wordt volgens schoonmaakrooster gereinigd en gecontroleerd. Speelgoed dat niet meer intact is, wordt onmiddellijk van de groep verwijderd. De pedagogisch medewerksters die vast op een groep staan houden dit voortdurend in de gaten. Ook de locatie op zich, de leefen slaapruimtes worden wekelijks gecheckt op veiligheid. - De fopspenen van de kinderen worden opgeborgen in de bakjes van de kinderen. Ouders zijn er zelf verantwoordelijk voor, dat er een bakje of een spenenhoesje omheen zit. De reservePedagogisch werkplan
- 13 -
Kindercentrum Runneboom
spenen worden in een apart bakje in de koelkast bewaard, deze worden na elk gebruik uitgekookt. - De reiniging van de flessen wordt apart van de gewone afwas gedaan. Deze worden ook 1 keer per week allemaal uitgekookt en er wordt daarvan een notitie gemaakt op de schoonmaaklijst. - Zowel kinderen als pedagogisch medewerkers wassen de handen na het buitenspelen, na toiletbezoek en voor het (klaar maken) eten en/of drinken. - Bij het verschonen trekken de pedagogisch medewerkers wegwerphandschoenen aan. Na het verschonen worden de luier, de billendoekjes en de handschoenen weggegooid in de voetpedaalemmer. Het kussen wordt schoon gemaakt met een sopje van allesreiniger en direct drooggemaakt. Dit herhaalt zich bij ieder kind die een schone luier nodig heeft. Na het verschonen wassen de pedagogisch medewerkers hun handen met water en desinfecterende handzeep. Slapen Kinderen tot ongeveer 3,5 jaar die de hele dag worden opgevangen krijgen de mogelijkheid om te slapen of te rusten. Dit gaat in overleg met de ouders. Ieder kind heeft zijn vertrouwde slaapplaats. Pedagogisch medewerkers houden contact met de kinderen die slapen. Om de 15 minuten wordt er bij de slaapkamer gekeken. Daarnaast maken wij gebruik van babyfoons. 8. Dagindeling In het schema hieronder is de dagindeling van Kindercentrum de Runneboom weergegeven. Dagprogramma Groepen die de hele dag open zijn: 7.30–9.00 uur U brengt uw kind naar het kindcentrum. Er staat koffie en thee voor u klaar. U kunt informatie uitwisselen met de pedagogisch medewerker en nog even met uw kind spelen voordat u afscheid neemt. De kinderen kunnen vrij spelen of een kleine activiteit doen tot 9.30 uur, waarna we met z’n allen opruimen. 9.30–10.00 uur In de kring zingen we liedjes, doen we (taal)spelletjes, maken een praatje en eten we fruit en drinken sap. Daarna is het tijd voor het verschonen van de luier of de wc. 10.30–11.30 uur Als de allerkleinsten op bed liggen, doen we met de anderen een activiteit, waarin speelwerken en speelleren centraal staat, we spelen buiten of de kinderen kunnen vrij spelen. 11.30–13.00 uur We dekken de tafel, we zingen het liedje “smakelijk eten” en de broodmaaltijd kan beginnen. Daarna weer verschonen of naar de wc en tijd voor het middagslaapje. 13.00–15.00 uur De grotere kinderen, die hier behoefte aan hebben, geven we de gelegenheid te rusten. Daarna doen we met hen een uitdagende activiteit in de kleine kring of is het tijd voor vrij spel. De jongere kinderen worden wakker uit hun middagslaap. 14.40–15.00 uur We gaan aan tafel of in de grote kring voor sap met een koekje of soepstengel. We zingen samen met de kinderen, kletsen wat of lezen voor. 16.00-16.30 cracker en sap 15.30–18.00 uur Tijd voor een activiteit, buitenspel of vrij spelen. 16.30–18.00 uur U kunt uw kind ophalen
Pedagogisch werkplan
- 14 -
Kindercentrum Runneboom
Peuterspeelgroep: 8.00 - 8.45 uur
U brengt uw kind naar de peuterspeelgroep en heeft de mogelijkheid om informatie uit te wisselen met de pedagogisch medewerker en nog even met uw kind te spelen voordat u afscheid neemt. De kinderen kunnen vrij spelen. 09.00-9.15 uur we starten in de beginkring met liedjes en de kinderen kunnen wat vertellen of de pm’ers brengen iets in wat op dat moment speelt. We vertellen wat we gaan doen deze ochtend. 9.15-10.15 uur we doen een activiteit in het atelier, waar een aantal kinderen aan mee kunnen doen. De andere kinderen kunnen vrij spelen. 10.30-11.00 uur opruimen en in de grote kring zingen we liedjes, doen we spelletjes of een boekje lezen. We eten fruit en drinken sap. 11.15-12.00 uur we gaan naar buiten of bij slecht weer naar het speellokaal. 11.30-12.00 uur U kunt uw kind ophalen.
9. Feesten en verjaardagen Bij Kindercentrum de Runneboom wordt er aandacht besteed aan de verschillende feesten die door het jaar heen plaatsvinden. Dit is ook terug te vinden in de aankleding van de groepsruimte. Enkele voorbeelden van feesten die aan bod komen zijn: Sinterklaas Kerstmis Paasontbijt voor ouders en kinderen Koninginnedag Zomerfeest Opa en omadag Ook de verjaardagen van de kinderen worden gevierd. De jarige krijgt een mooie muts op en de groepsruimte is feestelijk versierd. In de kring mag de jarige op de verjaardag stoel zitten en hij/zij wordt toegezongen met verjaardag liedjes. Kinderen die jarig zijn mogen trakteren. Gezonde traktaties zoals een doosje rozijntjes of een mandarijntje hebben de voorkeur boven een snoeptraktatie. Een klein presentje dat geschikt is voor de leeftijdsgroep mag eventueel ook. 10. Samenwerking met BSO en basisschool Binnen ons kindercentrum is geen BSO aanwezig. Wel hebben wij nauw contact met de BSO’s van Kindercentrum.nl in de omgeving. Ook met de basisscholen waar kinderen vanuit ons KDV en onze peuterspeelgroep heen gaan, hebben wij contact en vindt er een overdracht plaats.
Pedagogisch werkplan
- 15 -
Kindercentrum Runneboom
11. Ondersteuning en Achterwacht Ondersteuning Kindercentrum de Runneboom valt onder de verantwoordelijkheid van Kindercentrum.nl. Kindercentrum.nl zorgt voor voldoende en gekwalificeerde pedagogisch medewerkers, financiële administratie, organisatorische aspecten en ondersteuning op de locaties. Per locatie is er een locatiemanager die aanspreekpunt is voor het personeel op de locatie. Voor Kindercentrum de Runneboom is dit Jacintha Hulsman. Pedagogisch medewerkers kunnen hulp vragen aan Kindercentrum.nl bij signalering of zorg over kinderen. Dit staat beschreven in het stappenplan interne hulpverlening, hierin staat onder andere: -
De De De Bij
pedagogisch medewerker vermoedt dat de ontwikkeling van een kind anders verloopt pedagogisch medewerker neemt contact op met de locatiemanager pedagogisch medewerker neemt contact op met de ouders/verzorgers twijfel kan de pedagogisch medewerker interne hulpvoorziening inschakelen
Achterwacht Door het hanteren van het vier ogen-principe is er altijd een tweede pedagogisch medewerker in de buurt van de groep, die in geval van nood kan optreden als eerste achterwacht. De tweede achterwacht is Jacintha Hulsman (locatiemanager). Zij is te bereiken op 0648521709. 12. KDV en omgeving Kindercentrum de Runneboom is gevestigd in: Runneboom 4-6 7232 CX Warnsveld Tel. 06-23134940 Voorzieningen in de omgeving van het KDV In de wijk zijn veel leuke activiteiten op loopafstand. Zo kunnen we met de kinderen naar het winkelcentrum gaan en een dierenzaak waar we een kijkje kunnen nemen. Ook kunnen we spelen en picknicken in de buurt bij één van de vele speeltuintjes en zijn er verschillende speelveldjes en het hertenweitje in de omgeving. 13. Uitstapjes Af en toe worden er uitstapjes buiten het kinderdagverblijf ondernomen. Hiervoor moeten ouders toestemming geven op de vragenlijst die ze bij plaatsing invullen. Kinderen die toestemming hebben kunnen bijvoorbeeld mee naar de supermarkt of het park of naar een andere activiteit op loopafstand. Uitstapjes worden vaak gepland rondom een thema. Bij het thema herfst gaan de pedagogisch medewerkers met de kinderen naar buiten om te kijken hoe de bomen en de natuur veranderen. Bij het thema verkeer leren de kinderen buiten wat er allemaal gebeurt op de straat. En rond het thema dieren plannen kan een uitstapje naar de kinderboerderij worden georganiseerd. Bij het maken van een uitstapje wordt het uitstapjesprotocol van Kindercentrum.nl gevolgd. Belangrijke afspraken daaruit zijn
Pedagogisch werkplan
- 16 -
Kindercentrum Runneboom
onder andere: -
Elke pedagogisch medewerker draagt een herkenbaar hesje van Kindercentrum.nl De presentielijsten en de verdeling van pedagogisch medewerkers over de groepjes kinderen staan op papier en worden meegenomen Elke medewerker heeft een mobiele telefoon mee Er wordt van te voren gemeld bij Het Kindercentrum.nl en de locatiemanager dat er een uitstapje wordt gemaakt De kindgegevens gaan mee en de EHBO-trommel gaan mee Er wordt bij langere uitstapjes gezorgd voor eten en drinken en op hete en zonnige dagen eventueel voor zonnebrand Elke medewerker maakt van te voren afspraken met de kinderen: Bij elkaar blijven Op fietspaden aan de rechterkant lopen Niet stoeien onderweg Luisteren naar de medewerker
Tijdens het maken van een uitstapje wordt een BKR (beroepskracht-kind-ratio) van maximaal 1 op 5 gehanteerd. Daarnaast wordt er gekeken naar de groepssamenstelling, bijvoorbeeld op basis van leeftijd en gedrag. Bovendien wordt er gekeken naar het soort uitstapje, waarbij onder andere gelet wordt op eventuele risico’s, de duur en de afstand van het uitstapje. Hierdoor kan in de praktijk de BKR nog lager uitkomen. Naast de pedagogisch medewerkers kunnen er ook stagiaires, vrijwilligers of ouders meegaan. Zij worden niet ingezet als volwaardige krachten en worden niet meegerekend in de BKR. Wanneer een uitstapje voorbij loopafstand is, worden de ouders tijdig op de hoogte gebracht en om toestemming gevraagd. Er wordt een plan van aanpak geschreven waarin de dagplanning, veiligheid en risico’s en regels en afspraken worden opnemen. Het plan van aanpak wordt ter goedkeuring naar de locatiemanager gestuurd. 14. Vakanties, opvang ruilen en extra opvang Kindercentrum de Runneboom is het hele jaar geopend, met uitzondering van de feestdagen. Ouders kunnen kiezen uit een contract met of zonder vakantieopvang. Vakanties Per vakantie wordt er gekeken hoeveel kinderen er aangemeld zijn. In de vakanties zijn er minder kinderen als in de reguliere weken. Om te zorgen dat er voor ieder kind leeftijdsgenootjes zijn om mee samen te spelen, worden er dan groepen samengevoegd Voor elke vakantie laten we ouders weten welke groepen er open zijn. De peuterspeelgroep is in de vakanties gesloten. Opvang ruilen Het kan voorkomen dat ouders op een vast dagdeel geen opvang nodig hebben voor hun kind(eren). In dat geval kunnen ouders, wanneer zij dat willen, dit dagdeel kosteloos ruilen binnen twee weken vooraf of na de bewuste dag. Dat hoeft niet perse op de dag te zijn, waarop normaal opvang wordt afgenomen. Een ruiling is alleen mogelijk op het moment dat het kindaantal dit toelaat. Extra opvang Wanneer ouders naast hun vaste contractdagen extra opvang nodig hebben voor hun kind(eren), dan kunnen zij hiervoor extra uren afnemen. De afname van extra uren geschied in ‘blokken’. Maandelijks wordt op een formulier bijgehouden hoeveel uren er extra worden afgenomen. De kosten voor deze extra uren worden in de volgende maand gefactureerd.
Pedagogisch werkplan
- 17 -
Kindercentrum Runneboom
15. Ouders Ouders worden zoveel mogelijk betrokken bij de zaken die Kindercentrum de Runneboom betreffen. Er is een dagelijkse overdracht tussen pedagogisch medewerkers en ouders en elke twee maanden verschijnt er een digitale nieuwsbrief waarmee we ouders op de hoogte houden van de gang van zaken binnen Kindercentrum de Runneboom en Kindercentrum.nl. Een goede relatie tussen de ouders en de pedagogisch medewerkers van Kindercentrum de Runneboom is van groot belang voor het kind. Een gedeelde zorg vraagt om goede afspraken. Het is belangrijk om elkaar goed op de hoogte te stellen van dat wat het kind heeft meegemaakt. Ouders en pedagogisch medewerkers zijn zo beter in staat het kind te begrijpen. Het is daarom belangrijk dat niet alleen de kinderen, maar ook hun ouders zich thuis voelen bij Kindercentrum de Runneboom. Brengen en halen Om ouders in de gelegenheid te stellen om samen met hun kind afscheid te nemen, is het dagprogramma hierop afgestemd. Tussen 07:30 – 09:00 uur en tussen 12.30 – 13.00 uur kunnen kinderen gebracht worden. Ophaaltijden zijn afhankelijk van het dagdeel dat een ouder afneemt. Ouders kunnen hun kind(eren) ophalen tussen 12.30 – 13.00 uur en 16.30 – 18.00 uur. Bij het brengen en halen is er dagelijks tijd om informatie voor een overdracht tussen de pedagogisch medewerker en de ouders. Mocht iemand anders dan de ouder/verzorger het kind op komen halen, dan horen we dit graag van te voren. Wij zullen uw kind niet meegeven als wij niet op de hoogte zijn gebracht. Afmelden / ziekmelden Als kinderen ziek zijn of om andere reden niet naar de opvang komen, dan vragen we de ouders het kind af te melden. Dit kan per mail of telefoon; welke voor de openingstijd wordt gelezen of afgeluisterd. Telefoonnummer: 0575 - 700 571 Mailadres:
[email protected] Wordt een kind tijdens de dagopvang ziek dan worden ouders opgebeld met het verzoek het kind op te halen. Nieuwe ouders Wanneer ouders interesse hebben in Kindercentrum de Runneboom, dan kunnen zij contact opnemen met de pedagogisch medewerkers en wordt er een afspraak gemaakt voor een rondleiding. In dit oriënterende gesprek wordt de ouders verteld over Kindercentrum de Runneboom; hoe de dagindeling eruit ziet, wat de kinderen kunnen doen en waar ze mogen spelen, de groepsgrootte van Kindercentrum de Runneboom en de regels die wij hanteren. Er is natuurlijk mogelijkheid tot het stellen van vragen en daarnaast geven we een informatiemapje mee met algemene informatie, de huisregels, tarieven en algemene voorwaarden voor plaatsing. Wanneer ouders een kind aan willen melden bij Kindercentrum de Runneboom kunnen zij dit telefonisch doen via het kantoor of via de website. Als ouders hun kind(eren) hebben ingeschreven voor onze KDV, volgt er een intakegesprek waarin bijzonderheden van het kind besproken worden en ouders de mogelijkheid hebben pedagogisch werkplan of Risico Inventarisaties in te kijken.
Pedagogisch werkplan
- 18 -
Kindercentrum Runneboom
Wenbeleid Tijdens het intakegesprek bespreken we met de ouders wat de wensen zijn voor het wennen. Ieder kind is verschillend. Het ene kind zal langer de tijd nodig hebben om te wennen dan een ander kind. Wij sluiten aan bij de wensen van de ouders. Wennen gebeurt op dagen met weinig bijzonderheden (zonder feesten of uitstapjes) en op het moment dat het kindaantal dit toelaat. Wanneer er nog geen contract is met Kindercentrum.nl en een kind wil komen wennen, dan kan dit onder de voorwaarde dat ouders in het pand aanwezig zijn. Dit heeft te maken met de veiligheid en verantwoordelijkheid. Klachten Bij klachten kunnen ouders zich melden bij een van de pedagogisch medewerkers. Een klachtenformulier kunnen zij vinden op de website. De BSO medewerkers vergaderen regelmatig en bespreken hierin de vragen/opmerkingen van ouders. Wanneer het team van De Runneboom geen oplossing weet, wordt contact opgenomen met de locatiemanager van Kindercentrum.nl. Mochten ouders desondanks nog niet tevreden zijn over hoe er met de klacht is omgegaan of geen bevredigend antwoord hebben gekregen dan kan de vraag neer worden gelegd bij de oudercommissie of een externe klachtencommissie. Meer informatie hierover kunt u krijgen bij de locatiemanager of op het hoofdkantoor van Kindercentrum.nl. Indien de situatie naar uw mening daar toe aanleiding geeft, kunt u ook direct uw klacht indienen bij de klachtencommissie. Het verdient echter de voorkeur de klacht eerst intern kenbaar te maken en de organisatie de gelegenheid te geven deze op te lossen. Oudercommissie Een oudercommissie is een wettelijke verplichting voor kindercentra en een recht van ouders. De oudercommissie beslist mee over de invulling van het pedagogisch beleid. Ouders kunnen zich buigen over vragen rond beleid en visie van de KDV en krijgen inzicht in de achtergronden van beslissingen. Naast de officiële inspraak vinden wij het fijn als ouders betrokken zijn bij de opvang. Dankzij de inbreng van ouders krijgt de locatie informatie over de standpunten van de ouders. Zij vertellen over hun wensen of dilemma's. Wij vinden het belangrijk om de stem van alle ouders te horen. Heeft u ideeën neem dan contact op met de locatiemanager. De locatie houdt ouders op de hoogte d.m.v. mail en nieuwsbrieven. Hierin vertellen we over thema's voor de komende periode, leuke weetjes van de groepen en vakanties.
Pedagogisch werkplan
- 19 -
Kindercentrum Runneboom
16. Groepsregels Bij Kindercentrum de Runneboom hanteren we vaste groepsregels. De groepsregels staan beschreven op kaarten die in een map in de groep staat. Op de kaarten staan herkenbare tekeningen, zodat de regels voor kinderen zelf ook herkenbaar zijn. We werken met een regel van de week. Deze regel wordt in de kring of bij activiteiten besproken. Mocht de situatie er om vragen dan kan een medewerker natuurlijk altijd een extra regelkaart onder de aandacht brengen. Als er een nieuwe kinderen starten op het kinderdagverblijf, vragen we de peuters die al langer in onze groep zitten of ze de regels kunnen vertellen aan het nieuwe kindje.
Pedagogisch werkplan
- 20 -
Kindercentrum Runneboom
17. Plannen voor de toekomst Kindercentrum Runneboom is vanaf 1 april 2014 onderdeel van Het Kindercentrum.nl. In dit het eerste jaar ligt ons accent vooral op het opstarten, de samenwerking met de scholen en opbouwen van een goed contact met de ouders.
Pedagogisch werkplan
- 21 -
Kindercentrum Runneboom