Vereniging van Geestelijk VerZorgers
Kijk, de geestelijk verzorger!
Ontwikkelingen in kennis en kunde van het vak Uitnodiging symposium VGVZ 2016 maandag 27 juni, 12.15 uur - 17.30 uur Het Vechthuis Utrecht
Kijk, de geestelijk verzorger! Ontwikkelingen in kennis en kunde van het vak Het VGVZ-symposium heeft dit jaar als motto ‘Kijk, de geestelijk verzorger! Ontwikkelingen in kennis en kunde van het vak’. De hoofdlezing, met als titel Passionately Curious, is door onze Vlaamse collega Anne Vandenhoeck. Met de haar kenmerkende eenvoud en helderheid zal zij ingaan op een stevige(r) onderbouwing van het vak. Recent ontwikkelde kwaliteitsindicatoren en internationale ontwikkelingen liggen aan de basis van haar bijdrage. Vervolgens is er een keuze uit 7 praktische workshops, waarin kennis en kunde op basis van recent onderzoek en van de nieuwe Beroepsstandaard geestelijk verzorger centraal staan. Een aantal workshops wordt verzorgd door onlangs gepromoveerde collega’s.
Locatie- & reisgegevens naar Het Vechthuis in Utrecht Party- en congrescentrum Het Vechthuis Jagerskade 13-15 3552 TL Utrecht Telefoon 030 261 3543 www.vechthuis.nl Het Vechthuis is zowel met de auto als met het openbaar vervoer goed te bereiken.
Er is voldoende gratis parkeergelegenheid. Vanaf station Utrecht Centraal gaat er elke 7 minuten een bus (6 of 16 richting Overvecht Noord). Na 10 minuten uitstappen bij halte Anton Geesinkstraat. Hier vindt u de routebeschrijving.
1. Hoop doet leven. Interdisciplinaire samenwerking rond hoop in de palliatieve fase door Erik Olsman en Christiaan Rhodius 2. Morele aspecten van besluitvorming rond orgaandonatie en andere beslissingen van levensbelang door Jack de Groot 3. Twee vliegen in één klap. Onderzoek als middel tot zichtbaarheid en financiering door Charlotte Molenaar 4. Impact van zorg op zorgverleners zelf door Beate Giebner 5. Tussen aandacht en doelgerichtheid. Over methodisch werken in de geestelijke verzorging door Job Smit 6. De beroepsstandaard: ijkpunt voor professionele ontwikkeling en positionering door Roel Hekking en Ralf Smeets 7. Van geval tot geval: practice-based evidence voor geestelijke verzorging door Sjaak Körver
Aanmelding vóór 17 juni De kosten van het symposium bedragen € 65 voor leden van de VGVZ en € 95 voor niet-leden. Dit is inclusief de lunch en alle consumpties. Studenten betalen op vertoon van hun collegekaart € 35. U kunt zich digitaal aanmelden via de website van de VGVZ. Graag tot ziens op 27 juni in Utrecht! De voorbereidingscommissie, Simon Evers, Ralf Smeets en Christien den Draak.
Programma 12.15 – 13.00 Inloop en lunch 13.10 Welkom en opening door middagvoorzitter Dick de Jong 13.15 – 13.30 Creatieve bijdrage door Martin Walton 13.30 – 14.15 Lezing door Anne Vandenhoeck: Passionately Curious 14.30 – 15.45 Workshops (één ronde) 15.45 – 16.00 Pauze 16.00 - 16.25 Inventarisatie van de opbrengst van de m iddag voor ons eigen werk, onder leiding van Hans Evers 16.25 – 16.30 Afsluiting door middagvoorzitter Dick de Jong 16.30 – 17.30 Borrel, tevens gelegenheid om afscheid te nemen van Simon Evers als voorzitter van de VGVZ. Middagvoorzitter Dick de Jong is geestelijk verzorger in het Ziekenhuis Rivierenland Tiel. Hij was de afgelopen jaren voorzitter van het werkveld Ziekenhuizen en volgde samen met Simon Evers de KPV-training. Martin Walton is bijzonder hoogleraar Geestelijke verzorging aan de PThU Groningen. Daarvoor werkte hij jarenlang als geestelijk verzorger in de GGZ. De KPVtraining volgde hij eveneens samen met Simon Evers. Hans Evers, broer van Simon Evers, is geestelijk verzorger in het LUMC, Leiden.
Kijk, de geestelijk verzorger!
Ontwikkelingen in kennis en kunde van het vak
Informatie over lezingen en workshops Lezing Passionately curious. Over spirituele zorg vandaag en morgen door Anne Vandenhoeck Een lezing over de spirituele zorg van morgen is een gezonde mix van hoop, koffiedik kijken, onzekerheid én onderscheiding van wat zich al aandient. Er zijn vandaag immers sporen te ontdekken waarop spirituele zorg zich verder kan enten. Een belangrijk internationaal spoor is het onderbouwen van spirituele zorg met onderzoeksresultaten. Het past binnen de zoektocht om steeds meer geobjectiveerde criteria voor de best mogelijke spirituele zorg aan te reiken. We gaan dieper in op twee recente voorbeelden: 1) de kwaliteitsindicatoren voor spirituele zorg die gepubliceerd werden door de HealthCare Chaplaincy, en 2) de Schotse PROM (Patient Reported Outcome Measures) in de context van thuiszorg. Maar blijft dit voor geestelijk verzorgers een ver-van-ons-bed-show? Of kunnen we er nu al mee aan de slag? Prof. Dr. Anne Vandenhoeck is docent pastorale zorg en diaconie aan de faculteit Theologie en Religiewetenschappen, KU Leuven. Ze is tevens lid van het dagelijks bestuur van de Vlaamse beroepsvereniging voor katholieke pastores in de gezondheids- en welzijnssector en coördinator van de ENHCC
Workshop 1 Hoop doet leven. Interdisciplinaire samenwerking rond hoop in de palliatieve fase door Erik Olsman en Christiaan Rhodius Hoop doet leven. Dat geldt ook voor de laatste levensfase. Toch zet het decor van het naderend overlijden hoop in een ongemakkelijk daglicht. Is er wel hoop? Is het niet wanhoop? Hoe verhou-
den ze zich tot elkaar? Moet hoop realistisch zijn? Vragen die Erik Olsman nader onderzocht, wat resulteerde in een promotie over hoop in de palliatieve zorg. In de praktijk blijken de bevindingen van dit onderzoek goed toepasbaar. Christiaan Rhodius heeft hiermee, als arts in contact met ongeneeslijk zieke patiënten en hun naasten, goede ervaring opgedaan. Erik Olsman zal in de workshop resultaten uit zijn onderzoek toelichten en beiden zullen ingaan op praktische toepassingen. Daarbij komen ook thema’s aan bod als interdisciplinaire samenwerking en (mogelijke) verschillen/overeenkomsten in perspectieven op hoop tussen artsen en geestelijk verzorgers. De workshop is interactief. Dr. Erik Olsman is universitair docent en onderzoeker (LUMC sectie Ethiek & Recht), postdoc onderzoeker (AMC sectie Medische Ethiek) en actieonderzoeker (OLVG dienst geestelijke verzorging). Hij studeerde theologie aan de VU en werkte zeven jaar als freelance geestelijk verzorger bij GGZinGeest. In 2015 promoveerde hij op een proefschrift getiteld Hope in Palliative Care. A Longitudinal Qualitative Study. Drs. Christiaan Rhodius is specialist ouderengeneeskunde en arts palliatieve geneeskunde. Hij werkt in Bardo Hospice en het Spaarne Gasthuis. Aldaar is hij onderdeel van het Team Ondersteunende en Palliatieve Zorg (TOPZ).
Workshop 2 Morele aspecten van besluitvorming rond orgaandonatie en andere beslissingen van levensbelang door Jack de Groot Vertrekpunt voor de workshop is het onderzoek van Jack de Groot naar besluitvorming van nabestaanden van potentiële orgaandonoren. Maar in gesprek met deelnemers kunnen ook andere levensbepalende beslissingen aan de orde komen. Aandacht wordt gegeven aan de waarden, normen en overtuigingen van patiënten, hun naasten en de zorgverleners. Wat is de rol van de
zorgverleners bij het besluit? In hoeverre kan morele counseling worden ingezet? En ten slotte het aanbod van nazorg na het besluit: staan mensen nog steeds achter hun genomen beslissing? Aan deelnemers wordt gevraagd eigen casuïstiek in te brengen. Bij wijze van voorbeeld zal één casus worden uitgewerkt in een onderwijsleergesprek met elkaar. De wijze van bespreken van dit voorbeeld geeft voldoende houvast om daarna zelf de eigen casuïstiek te bewerken. Drs. Jack de Groot heeft ruim 25 jaar gewerkt als geestelijk verzorger in de academische gezondheidszorg. De laatste jaren heeft hij zich vooral beziggehouden met onderzoek en onderwijs op het terrein van morele counseling. Op 13 september 2016 promoveert hij op een proefschrift getiteld ‘Decision making by relatives of eligible brain dead organ donors’.
Workshop 3 Twee vliegen in één klap. Onderzoek als middel tot zichtbaarheid en financiering door Charlotte Molenaar De behoefte aan evidence based werken, en daarmee aan onderzoek, wordt steeds groter met het oog op financiering. Tegelijk kan onderzoek ook bijdragen aan de zichtbaarheid binnen een organisatie of werkveld. Maar hoe kun je als geestelijk verzorger onderzoek doen zonder dat je daar al je praktijkuren voor moet opgeven? En hoe kun je aansluiting vinden bij reeds gedane onderzoeken? In deze workshop neemt Charlotte Molenaar u mee langs de mogelijkheden op basis van haar onderzoek naar de samenwerking tussen geestelijk verzorgers en huisartsen/praktijkondersteuners GGZ. Ook gaan we werken met uw eigen idee voor een onderzoek. Bedenk alvast bij welk onderzoek uw organisatie/werkveld gebaat is en vanuit welke perspectieven u daar vorm aan kunt geven. Met een interactieve werkvorm gaan we kijken hoe u met dit onderzoek twee vliegen in één klap kunt slaan. Charlotte Molenaar MA is humanistisch geestelijk begeleider bij het Centrum voor Levensvragen in Amsterdam en coach bij Effortless Coaching. Ze is lid van de werkveldraad Eerste lijn en maakte haar afstudeerscriptie over de samenwerking tussen huisartsen en geestelijk verzorgers.
Workshop 4 Impact van zorg op zorgverleners zelf door Beate Giebner In deze workshop staat centraal de relatie tussen zorgverlener en patiënt/cliënt. Medische leerboeken wijzen op de kloof tussen de wereld van de zorgverlener en die van de zorgontvanger. Zorgverleners zelf vertellen dat zij in de contacten vaak ‘veel terug krijgen’. Om deze uitwisseling te begrijpen wordt Sloterdijks concept van de ‘gedeelde ruimte’ gebruikt.
Volgens hem creëren mensen (contact)ruimtes waardoor zij zich individueel verder kunnen ontwikkelen. We bekijken of dit ook van toepassing is op professionele zorgcontacten. Hiervoor klinken enkele stemmen van medische zorgverleners, en ook worden de deelnemers uitgenodigd om zelf te reflecteren: enerzijds over hun eigen professionele ervaringen, anderzijds over de praktijk van andere zorgprofessionals. Wat wordt er verkregen bij persoonlijke betrokkenheid? Welke impact heeft datgene wat verkregen wordt, en waarvoor kan deze ervaring worden gebruikt? Ontvankelijkheid in patiëntencontacten zou de zorgverlener kunnen verzwakken maar kan ook bijdragen tot goede zorgverlening en wenselijke zelfzorg. Kunnen wij als geestelijk verzorgers deze positieve bijdrage van ontvankelijkheid van (andere) zorgverleners ondersteunen? Dr. Beate Giebner studeerde Duitse Taal- en letterkunde en werkte daarna 17 jaar als docente Duits. Sinds 1989 is zij in het AMC Humanistisch geestelijk verzorger. In 2015 promoveerde zij aan de Universiteit van Amsterdam bij de afdeling Medische ethiek op het proefschrift ‘Gedeelde ruimte. De ontvankelijkheid van zorgverleners in patiëntencontacten’.
Workshop 5 Tussen aandacht en doelgerichtheid. Over methodisch werken in de geestelijke verzorging door Job Smit Geestelijk verzorgers willen onverdeelde aandacht geven aan de ander. Tegelijk zijn we er als zorgprofessional niet voor niets, en worden we net als andere professionals geacht transparant te zijn over doel en manier van werken. Dat creëert een spanningsveld: hoe kun je tegelijk aandacht geven aan de ander én doelgericht zijn? En wat is dan eigenlijk het doel waarnaar we streven, waar zijn we voor? We verkennen dit spanningsveld en zoeken naar een manier van werken die ons - ook als we gebruik maken van allerlei middelen uit andere disciplines - als geestelijk verzorger profileert. In de workshop - die bestaat uit reflectiemomenten, dialoog en een korte presentatie - wordt een herkenbaar model aangereikt dat kan helpen de weg te vinden in het spanningsveld tussen aandacht en doelgerichtheid, en waarmee we de basismethodiek of grondstructuur van geestelijke verzorging op het spoor kunnen komen. Dr. Job Smit (1956) promoveerde in december 2015 op een proefschrift over de basismethodiek van de geestelijke verzorging getiteld ‘Antwoord geven op het leven zelf. Een onderzoek naar de basismethodiek van de geestelijke verzorging’. Job Smit is geestelijk verzorger in de ouderenzorg bij Viattence in Heerde.
Workshop 6 De beroepsstandaard: ijkpunt voor professionele ontwikkeling en positionering door Roel Hekking en Ralf Smeets De Beroepsstandaard is in 2015 door de leden van de VGVZ aangenomen als gezamenlijk uitgangspunt voor alle geestelijk verzorgers. Er staat veel waardevols in wat je kunt gebruiken voor je eigen leerproces en dat van je team. Daarnaast dient de standaard ook als uitgangspunt bij de onderhandelingen met zorginstellingen en met lokale, regionale en landelijke marktpartijen over de positie van de geestelijke verzorger. In deze workshop maak je nader kennis met de standaard en leer je hoe je hem kunt gebruiken. We gaan, na een korte inleiding, concreet aan de slag. De behoeften van de groep volgend, zullen we daarbij het accent leggen op de Beroepsstandaard als middel voor het professionele leerproces of als middel bij onderhandelingen. Drs. Roel Hekking is emeritus geestelijke verzorger, trainer en coach van (teams) geestelijk verzorgers en eigenaar van Praktijk Essentie voor training, coaching en rituelen. Drs. Ralf Smeets is beleidsmedewerker bij de VGVZ en geestelijk verzorger. Beiden waren betrokken bij de totstandkoming van de Beroepsstandaard.
Workshop 7 Van geval tot geval: practice-based evidence voor geestelijke verzorging door Sjaak Körver Er is een kentering gaande. Het belang van kwalitatief onderzoek (met behulp van case studies) neemt toe in de sociale en medische wetenschappen. De herkenbaarheid van de resultaten speelt een belangrijke rol. Ook de erkenning van de complexiteit van interacties en van het belang van betekenisgeving speelt mee. Bovendien sluit de case study aan bij de natuurlijke habitus van mensgerichte beroepen. In essentie verricht een geestelijk verzorger elke dag case studies. Het vergt wel een iets andere houding als deze worden gehanteerd in het kader van een onderzoek. Door systematisch en groepsgewijze reflectie op zorgvuldig gedocumenteerde praktijksituaties en constante vergelijking tussen de gevalsstudies ontstaat stap voor stap helderheid over wat geestelijk verzorgers doen, waarom (op basis van welke - impliciete theorieën en modellen) en waartoe (met welk doel)? Het case studies project is een prachtig voorbeeld van de wet van de stimulerende achterstand. Doelen, opzet en werkwijze van het project worden aan de hand van een case study toegelicht. Dr. Sjaak Körver is praktisch theoloog, supervisor en trainer, heeft jarenlang als geestelijk verzorger in de GGZ gewerkt en is nu stagecoördinator en supervisor aan de Faculteit Katholieke Theologie in Tilburg. Momenteel doet hij onderzoek naar geestelijke verzorging in zorginstellingen. In 2014 heeft hij in dit kader het boek ‘In het oog in het hart. Geestelijke verzorging 2.1’ gepubliceerd. Hij is tevens hoofdredacteur van het Tijdschrift Geestelijke Verzorging en lid van de Commissie Wetenschap van de VGVZ.
