REKENVOORBEELDEN VOEDERWAARDEN VARKENS 1
Energiewaarde varkens: NEv en EW
1.1 Rekenvoorbeelden Ter verduidelijking van de energiewaardeberekening bij varkens zijn twee rekenvoorbeelden uitgewerkt. In deze voorbeelden is de voederwaarde uitgerekend van een willekeurige partij van een mengvoedergrondstof (gerst) en van een vochtrijk bijproduct (aardappelstoomschillen). Voor het berekenen van de NEv-waarde van voedermiddelen worden dienen eerst de gehalten aan VRE, VRVET en VNSP te worden berekend, waarna de NEv kan worden berekend met de algemene formule [F4.008]: NEv =
10,8 x VRE + 36,1 x VRVET + 13,7 x (ZETam-e + GOS) + 12,4 x SUIe + 9,6 x FKH + 9,8 x AZZ + 11,5 x MZ + 14,2 x PRZ + 17,9 x BZ + 21,7 x ALC
met NEv in kJ/kg DS en gehalten in g/kg DS en FKH = VNSP + ZETam-f + CF_DI x SUIf. Rekenvoorbeeld I: Gerst Voor het berekenen van de NEv dienen eerst de gehalten aan VRE, VRVET en FKH te worden berekend. Het berekenen van VRE, VRVET en VNSP kan met productspecifieke formules. Wanneer een voedermiddel een andere samenstelling heeft dan op het productblad staat vermeld, worden de betreffende gehalten het meest nauwkeurig ingeschat door met deze formules te werken. Voor gerst zijn dit de volgende formules1: VRE VRVET VNSP
= 0,903 x RE - 20,3 = 0,811 x RVET - 5 = 0,975 x NSP - 1,300 x RC - 49,4
met gehalten in g/kg DS In plaats van deze formules kan ook gebruik worden gemaakt van de verteringscoëfficiënten voor RE, RVET en NSP, zoals vermeld op het productblad. Strikt genomen gelden deze verteringscoëfficiënten uitsluitend voor de op het betreffende productblad afgedrukte samenstelling. Bij gebruik ervan voor partijen met een andere samenstelling, zal er dus sprake zijn van een zekere onnauwkeurigheid. Voor gerst met de samenstelling op het productblad geldt: VCRE = 73; VCRVET = 56%; VCNSP = 45%. De energiewaarde voor gerst wordt berekend op basis van de volgende chemische samenstelling (g/kg) en coëfficiënten:
g/kg product g/kg de DS
DS 871 1000
RAS 21 24
RE 103 118
RVET 17 20
RC 46 53
ZETam 495 568
SUI 25 29
VCiZET = 100 [SUIe/SUI] = 75 CF_DI = 0,96 NSP
= OS - RE - RVET - ZETam - CF_DI x SUI
1 Deze formules staan met ingang van de Veevoedertabel 2004 niet langer integraal afgedrukt in de Toelichting. Ze zijn wel bij het CVB beschikbaar.
= ((1000 - 24) - 118 - 20 - 568 - 0,96 x 29) = 242,3 g/kg DS Berekening VRE, VRVET, VSNP (g/kg DS): Via productspecifieke formules
Via verteringscoëfficiënten op productblad
VRE
= 0,903 x RE - 20,3 = 0,903 x 118 - 20,3 = 86,3 g/kg DS
VRE
= VCRE/100 x RE = 73/100 x 118 = 86,1 g/kg DS
VRVET
= 0,811 x RVET – 5 = 0,811 x 20 – 5 = 11,2 g/kg DS
VRVET
= VCEV/100 x RVET = 56/100 x 20 = 11,2 g/kg DS
VNSP
= 0,975 x NSP - 1,300 x RC - 49 = 0,975 x 242,3 - 1,300 x 53 - 49 = 118,3 g/kg DS
VNSP
= VCNSP/100 x NSP = 49/100 x 242,3 = 118,7 g/kg DS
De geringe verschillen tussen beide berekeningswijzen heeft te maken met afrondingsverschillen. In de verdere berekeningen wordt gebruik gemaakt van de VRE, VRVET, VNSP gehalten berekend met de productspecifieke formules. ZETe
= ZET x (VCiZET / 100) = 568 x (100 / 100) = 568 g/kg DS
ZETf
= ZET - ZETe = 568 - 568 = 0 g/kg DS
SUIe
= SUI x [SUIe/SUI] = 29 x (75 / 100) = 21,8 g/kg DS
SUIf
= SUI - SUIe = 29 – 21,8 = 7,2 g/kg DS
Voor de componenten GOS, AZZ, MZ, PRZ, BZ en ALC geldt dat de gehalten in gerst 0 g/kg zijn. Daardoor kan formule F4.008 vereenvoudigd worden tot: NEv
=
10,8 x VRE + 36,1 x VRVET + 13,7 x ZETe + 12,4 x SUIe + 9,6 x (VNSP + ZETam-f + CF_DI x SUIf)
NEv
=
10,8 x 86,3 + 36,1 x 11,2 + 13,7 x 568 + 12,4 x 23,2 + 9,6 x (118,3 + 0,96 x 7,2 + 0) 10590 kJ/kg DS
=
Op productbasis is dit: NEv
=
10590 x 0,871 = 9224 kJ/kg ≈ 9,22 MJ/kg
Rekenvoorbeeld II: Aardappelstoomschillen, vers en kuil (kwaliteit ZET 350 – 475 g/kg DS)
Voor het berekenen van de NEv dienen eerst de gehalten aan VRE, VRVET en FKH te worden berekend. Het berekenen van VRE, VRVET en VNSP kan met productspecifieke formules. Wanneer een voedermiddel een andere samenstelling heeft dan op het productblad staat vermeld, worden de betreffende gehalten het meest nauwkeurig ingeschat door met deze formules te werken. Voor aardappelstoomschillen zijn dit de volgende formules2 VRE VRVET VNSP
= 0,822 x RE - 12,5 = 0,900 x RVET - 5 = 0,76 x NSP + 4
met gehalten in g/kg DS In plaats van deze formules kan ook gebruik worden gemaakt van de verteringscoëfficiënten voor RE, RVET en NSP, zoals vermeld op het productblad. Strikt genomen gelden deze verteringscoëfficiënten uitsluitend voor de op het betreffende productblad afgedrukte samenstelling. Bij gebruik ervan voor partijen met een andere samenstelling, zal er dus sprake zijn van een zekere onnauwkeurigheid. Voor aardappelstoomschillen met de samenstelling op het productblad geldt: VCRE = 73; VCRVET = 40%; VCNSP = 78%. De energiewaarde wordt berekend op basis van de volgende chemische samenstelling (g/kg DS) en coëfficiënten (= Aardappelstoomschillen, vers en kuil, ZET 350 – 475 g/kg DS): DS = 137 RAS = 65 RE = 132 RVETh = 10 RC = 56 ZETtot = 466 SUI = 21
NSP
AZZ ALC MZ PRZ BZ
= 21 =4 = 87 =2 =1
VCiZET = 100 SUIe/SUI = 5 CF_DI = 0,96
= OS - RE - RVET - ZETtot - CF_DI x SUI – 0,92 x MZ – 0,5 x (AZZ + PRZ + BZ) = (1000 – 65) - 132 - 10 - 466 - 0,96 x 21 – 0,92 x 87 – 0,5 x (21 + 2 + 1) = 214,8 g/kg DS
Berekening VRE, VRVET, VSNP (g/kg DS): Via productspecifieke formules
Via verteringscoëfficiënten op productblad
VRE
= 0,822 x RE - 12,5 = 0,822 x 132 - 12,5 = 96,0 g/kg DS
VRE
VRVETh
= 0,900 x RVET – 5 = 0,900 x 10 – 5 = 4,0 g/kg DS
VCRVETh = VCRVET/100 x RVETh = 40/100 x 10 = 4,0 g/kg DS
VNSP
= 0,67 x NSP + 4 = 0,76 x 214,8 + 4 = 167,2 g/kg DS
VNSP
= VCRE/100 x RE = 73/100 x 132 = 96,4 g/kg DS
= VCNSP/100 x NSP = 78/100 x 214,8 = 167,5 g/kg DS
De geringe verschillen tussen beide berekeningswijzen heeft te maken met afrondingsverschillen.
2 Deze formules staan sinds de Veevoedertabel 2004 niet langer integraal afgedrukt in de Toelichting. Ze zijn wel bij het CVB beschikbaar.
In de verdere berekeningen wordt gebruik gemaakt van de VRE, VRVET, VNSP gehalten berekend met de productspecifieke formules. ZETe
= ZETtot x (VCiZET / 100) = 466 x (100 / 100) = 466 g/kg DS
ZETf
= ZETtot - ZETe = 466 - 466 = 466 g/kg DS
SUIe
= SUI x [SUIe/SUI] = 21 x (5 / 100) = 1,1 g/kg DS
SUIf
= SUI - SUIe = 21 – 1,1 = 19,9 g/kg DS
Voor de berekening van de NEv geldt de formule F4.011:
NEv =
10,8 x VRE + 36,1 x VRVET + 13,7 x (ZETtot) + 12,4 x SUIe + 9,6 x (VNSP + CF_DI x SUIf + ZETam-f) + 9,8 x AZZ + 11,5 x MZ + 14,2 x PRZ + 17,9 x BZ + 21,7 x ALC
De NEv wordt dus: NEv = =
10,8 x 96,0 + 36,1 x 4,0 + 13,7 x 466 + 12,4 x 1,1 + 9,6 x (167,2 + 0,96 x 19,9 + 0) + 9,8 x 21 + 11,5 x 87 + 14,2 x 2 + 17,9 x 1 + 21,7 x 4 10679 kJ/kg DS ≈ 10,68 MJ/kg DS
1.2 EW-waarde De EW-waarde wordt berekend met de volgende formule: EW
= NEv (in MJ) / 8,8 MJ.
Voor de hierboven genoemde partij Gerst met een NEv van gemiddeld 9,22 geldt: EW
= 9,22 / 8,8
= 1,0454
≈ 1,05
Voor de hierboven genoemde partij Aardappelstoomschillen met een NEv van 10,69 geldt: EW
2
= 10,69 / 8,8 = 1,2148 ≈ 1,21
Eiwitwaarde varkens: Darmverteerbare aminozuren
Ter verduidelijking van de berekening van het gehalte aan darmverteerbare aminozuren van voedermiddelen wordt onderstaand één voorbeeld uitgewerkt, nl. de berekening van het gehalte aan ileaal verteerbaar lysine in gerst: In onderstaand rekenvoorbeeld worden de volgende –noodzakelijke- gegevens aangehouden (er is met opzet gekozen voor een partij gerst met afwijkend eiwitgehalte): • Geanalyseerd ruw eiwitgehalte (RE): 120 g/kg • Geanalyseerd droge stofgehalte (DS): 875 g/kg • Lysinegehalte in gerst (volgens Veevoedertabel; zie productblad): 3,6 g/16 gN , ofwel 3,6 g LYS/100 g RE
• • •
Gestandaardiseerde ileale verteerbaarheid van lysine (staVCi-LYS): 75,9%3. Lysine dat als onverteerd basaal endogeen eiwit de dunne darm verlaat, vlg. Tabel 4.1: 0,40 g/kg DS opname Schijnbare ileale verteerbaarheid van lysine (zie productblad): 67%
Stap 1: Berekening van de bruto hoeveelheid lysine die per kg gerst wordt opgenomen • 1 kg gerst bevat 3,6 x 120/100 = 4,32 g LYS/kg Stap 2: Berekening van het schijnbaar ileaal verteerbare gehalte aan lysine Berekening met staVCi-LYS en onverteerd basaal endogeen eiwit: • Het schijnbaar ileaal verteerbare lysine gehalte in deze partij gerst per kg: (75,9/100 x 4,32) – (0,40) x (875/1000) = 3,28 – 0,35 = 2,93 g/kg Berekening met de schijnbare ileale verteerbaarheid van lysine: • Het schijnbaar ileaal verteerbare lysine gehalte in deze partij gerst per kg: 67/100 x 4,32 = 2,89 g/kg In dit voorbeeld is gekozen voor een gerst met een ander RE gehalte dan op het productblad in de Veevoedertabel 2005 staat. Aangezien de schijnbare verteringscoëfficiënt voor lysine van 67% is afgestemd op het RE gehalte op het productblad, resulteert de tweede berekeningswijze in een iets lager gehalte aan schijnbaar ileaal verteerbaar lysine.
3
Overige systemen bij varkens: Fosforverteerbaarheid
De hoeveelheid verteerbaar fosfor wordt berekend met de volgende formule: vP = P * VCP/100 Bij gerst wordt een VCP aangehouden van 30 procent (exclusief de endogene fytase-activiteit van het voedermiddel). Voor een partij gerst met een P-gehalte van 3,5 g/kg wordt het vP gehalte als volgt berekend: vP = 3,5 x 30/100 =1,05 ≈ 1,1 g/kg product
3 Deze formules staan sinds de Veevoedertabel 2004 niet langer integraal afgedrukt in de Toelichting. Ze zijn wel bij het CVB beschikbaar.
