Ketenanalyse woon-werk verkeer. Opgesteld volgens de eisen van ISO en het Greenhouse Gas Protocol

Ketenanalyse woon-werk verkeer Opgesteld volgens de eisen van ISO 14064-1 en het Greenhouse Gas Protocol

Inhoudsopgave 1 Inleiding

3

1.1. Wat is een ketenanalyse

3

1.2. Activiteiten voestalpine

3

1.3. Opbouw

3

Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies

4

Stap 2: Keuze van ketenanalyses

5 5

Afbakening ketenanalyse Stap 3: Identificeren van schakels in de keten

6

Stap 4: CO2 uitstoot per schakel in de keten

9

Stap 5: Reductiemaatregelen

4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk

13

2/15

1 Inleiding In het kader van het behalen van niveau 5 op de CO2-Prestatieladder voert voestalpine WBN (verder te noemen WBN) twee analyses uit van GHG (Green House Gas) genererende ketens. Dit document beschrijft de ketenanalyse van woon-werk verkeer. Deze ketenanalyse is opgesteld door voestalpine WBN onder begeleiding van CO2 seminar.nl.

1.1.

Wat is een ketenanalyse

Een ketenanalyse houdt in dat van een bepaald product of dienst de CO2 uitstoot wordt berekend van de gehele keten. Met de gehele keten wordt de gehele levenscyclus van het product bedoeld: van inwinning van de grondstof tot en met verwerking van afval (of recycling).

1.2.

Activiteiten voestalpine

Sinds 1893 is WBN specialist in het bouwen van wisselsystemen. WBN is onderdeel van de holding voestalpine met in totaal 40.000 medewerkers. Bij WBN werken 50 medewerkers. Veel van de producten die WBN inkoopt worden ingekocht bij zusterorganisaties die ook onder de holding voestalpine vallen. Het primaire proces van WBN is het bouwen van wissels. Dit houdt hoofdzakelijk in het buigen van spoorstaven en het assembleren en monteren van alle wisselonderdelen.

1.3.

Opbouw

In dit rapport presenteert WBN de ketenanalyse van woon-werk verkeer. De opbouw van het rapport is als volgt: Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies Stap 2: Keuze van ketenanalyse Stap 3: Identificeren van schakels in de keten Stap 4: CO2 uitstoot per schakel in de keten Stap 5: Reductiemaatregelen


3/15

Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies Voordat wordt bepaald welke ketenanalyse uitgevoerd wordt, maakt een berekening overzichtelijk wat de meest significante scope 3 emissiebronnen zijn. Onderstaande tabel geeft dat overzicht weer.

Upstream Scope 3 Emissions 1. Purchased Goods & Services 2. Capital Goods 3. Fuel- and Energy- Related Activities Not Included in Scope 1 or 2 4. Transportation & Distribution (Upstream) 5. Waste Generated in Operations 6. Business Travel 7. Employee Commuting 8. Leased Assets (Upstream) 9. Investments Downstream Scope 3 Emissions 10. Transportation & Distribution (Downstream) 11. Processing of Sold Products 12. Use of Sold Products 13. End-of-Life Treatment of Sold Products 14. Leased Assets (Downstream) 15. Franchises


Wel of niet aanwezig binnen de keten.

Is afgedekt in scope 1 en/of 2

Omvang geschat in kg CO2 per jaar

Beïnvloedbaarheid Ja/nee

Ranking

Ja Ja Ja

Nee Nee Nee

6,487,997 669,390

Ja Nee Ja

1 3

Ja Nee Ja Ja Nee Nee

Nee Deels Deels -

7,618 1,010,090 1,900 131,611 -

Ja Ja Ja Ja Nee Nee

Nee Nee Nee Nee -

68,689 238,830 165,341 9,383 -

Nee Ja Ja -

9 2 10 6 -

Ja Nee Nee Ja -

7 4 5 8 -

4/15

Stap 2: Keuze van ketenanalyses Voestalpine zal conform de voorschriften van de CO2-Prestatieladder 2.1 uit de top 6 een emissiebron moeten kiezen om een ketenanalyse van te doen. Gekozen wordt voor de emissiebron commuter travel, oftewel woon-werk verkeer. Reden is dat nummer 1,2, 4 en 5 uit de lijst zijn berekend in de ketenanalyse van wissels (zie document 4.A.1_2). Nummer 3 uit te lijst betreft capital goods, oftewel machines in het geval van voestalpine WBN. Alle invloed die voestalpine op de CO2 uitstoot van machines heeft is te vinden in het gebruik er van. De CO2 uitstoot hiervan bevindt zich in scope 1 en 2 van de emissie inventaris van voestalpine en er zijn al doelstellingen opgesteld om deze emissie te verlagen. Daarom wordt er gekozen voor nummer 6 uit de top 6, te weten woon-werk verkeer.

Afbakening ketenanalyse In deze ketenanalyse wordt de keten in kaart gebracht van alle woon-werk transport bewegingen van alle medewerkers via alle aanwezige vervoersmethoden.


5/15

Stap 3: Identificeren van schakels in de keten In dit hoofdstuk worden de schakels in de keten in kaart gebracht. Onderstaand schema presenteert de schakels in de keten van woon—werk verkeer.

Afbeelding 1 Keten woon-werk Elke schakel in de keten wordt onderstaand kort toegelicht. Medewerkers De belangrijkste partner in de keten zijn de medewerkers van voestalpine WBN. Zij maken de keus om een transportbeweging te maken en welk vervoermiddel zij hiervoor gebruiken. De medewerkers hebben dus de grootste invloed op de CO2 emissie. Voestalpine WBN Het beleid van voetalpine heeft grote invloed op de CO2 emissie. Door bepaalde vervoersmiddelen wel of niet te stimuleren en/of door het aanbieden van flexwerken heeft voestalpine WBN een grote invloed op de CO2 emissie. Openbaar vervoermaatschappijen In Nederland zijn een aantal openbaar vervoersmaatschappijen die verschillende diensten aanbieden waar iedereen gebruik van kan maken. De vervoersmaatschappijen zijn ketenpartners omdat zij het vervoer faciliteren en invloed hebben op de CO2 emissie van het materieel waar gebruik van wordt gemaakt. Hieronder zijn de belangrijkste vervoerders opgesomd: - NS (trein); - Veolia (bus en trein); - Connexxion (bus, tram, trein en taxi); - Arriva (bus en trein); - Syntus (bus en trein); - GVB (metro, tram, bus); - RET (metro, tram, bus);


6/15

-

Qbus (bus).

Spoorinfrabeheerders De spoorinfrastructuur (rails) is in handen van een beheerder die zorg draagt voor het beheer en het onderhoud van de infrastructuur. Deze spoorinfra beheerders zijn ketenpartners omdat zij het openbaar vervoer over het spoor mogelijk maken. - ProRail (beheerder spoorwegen); - Keyrail (beheerder Betuweroute). Uitvoeringsorganisaties mobiliteitsmanagement Verschillende regionale overheden hebben uitvoeringsorganisaties opgericht, deze organisaties voeren het regionale beleid uit. Regionale overheden en werkgevers kunnen bij deze organisaties terecht voor advies en ondersteuning op het gebied van mobiliteitsmanagement. - VCC Oost (Gelderland, Stadsregio Arnhem Nijmegen); - VCC Rijnmond; - VNM (Utrecht); - Verkeer Advies (Noord-Holland); - BRAMM (Brabant Mobiliteitsmanagement); - Bureau Mobiliteit op Maat (regio Leiden-Gouda). Beheerders van het wegennet Het wegennet is in handen van verschillende beheerders die zorg dragen voor het beheer en het onderhoud van de infrastructuur. Deze beheerders zijn ketenpartners omdat zij het openbaar vervoer over de weg mogelijk maken. - Rijkswaterstaat (Rijks(snel)wegen); - Provincies (Provinciale wegen); - Gemeenten (Lokale wegen); - Waterschappen (Waterschapsweg). Maatschappijen voor de levering van energie Het openbaar vervoer is één van de grootste zakelijke afnemers van energie. Trams en metro’s rijden op elektriciteit, bussen en taxi’s op diesel en treinen op diesel of elektriciteit. De energieleveranciers van deze vervoersmodaliteiten zijn: - Nuon; - Essent; - Eneco; - Greenchoice. Beheerder elektriciteitsnet Het elektriciteitsnetwerk in Nederland wordt beheerd door TenneT. TenneT is een onafhankelijke organisatie en beheert het hoogspanningsnet vanaf 110 kV en hoger. TenneT stelt het net beschikbaar voor elektriciteitstransporten en waarborgt de balans tussen vraag en aanbod in Nederland.


7/15

Oliemaatschappijen Oliemaatschappijen zijn de belangrijkste leveranciers van diesel. Hieronder volgt een opsomming van de grootste oliemaatschappijen die diesel leveren aan openbaar vervoersmaatschappijen in Nederland. - BP; - Total; - Shell. Conclusie ketenpartners In de voorgaande paragrafen zijn de ketenpartners van voestalpine WBN beschreven voor de categorie woon-werk. Uit de analyse van de reisadministratie en de blijkt dat de medewerkers van voestalpine WBN niet met de bus, metro of tram reizen. Alle medewerkers reizen per auto of per trein. De belangrijkste ketenpartner van voestalpine WBN is dus de NS en NS is daarmee de belangrijkste bron voor het verkrijgen van gegevens over de CO2 emissie het vervoer met het openbaar vervoer van voestalpine WBN. Qua vervoer per auto reizen de sommige medewerkers met een lease-auto (6). De meeste medewerkers reizen met hun eigen privéauto (31). Qua vervoer per trein schaffen medewerkers zelf treinkaartjes (of abonnement) aan. Ze krijgen maandelijks een vergoeding gebaseerd op woonplaats. De medewerker van voestalpine WBN heeft de grootste invloed op de CO2 emissie en hiermee zijn zij ook de belangrijkste factor voor het verminderen van deze CO2 emissie. Het is voor voestalpine WBN mogelijk om samen met andere ketenpartners, NS of ProRail, onderzoek te doen naar het verduurzamen van het spoor.


8/15

Stap 4: CO2 uitstoot per schakel in de keten In dit hoofdstuk wordt per schakel uit de keten (zie figuur 1) de CO2 uitstoot berekend. Alle schuin gedrukte getallen in deze berekening zijn schattingen. Werknemers van voestalpine WBN komen op verschillende manieren naar hun werk. Ruim 61% komt met een privéauto. 21% komt met de trein en 12% komt met een leaseauto naar het werk. De 6% overig betreft medewerkers die met het MBS busje naar het werk komen. Uit deze gegevens blijkt dat het grootste deel (73%) van de medewerkers van voestalpine WBN met de auto (privé of Afbeelding 2 Verhouding type vervoer lease) naar het werk komt. Om te bepalen wat de CO2 emissie van voestalpine WBN is in de categorie woon-werk verkeer is een berekening gemaakt. De berekening wordt in dit hoofdstuk gepresenteerd. Gegevens verzamelen Voor het maken van de CO2 emissie berekening zijn een aantal gegevens nodig. In tabel 1 is weergegeven welke gegevens zijn gebruikt bij de berekening en op welke manier deze verkregen zijn. Gegevens Aantal werkdagen per week

Aantal werkweken per jaar

Reisafstand per dag (heen en terugreis) Vervoerstype

Soort brandstof

Verklaring Om de reisafstand per week te bepalen is het van belang om te weten hoeveel dagen per week een medewerker reist. Dit kan voor elke medewerker van voestalpine WBN anders zijn. Om de reisafstand per jaar te berekenen op basis van de reisafstand per week is het noodzakelijk om te bepalen hoeveel werkweken een jaar telt. Om de reisafstand per dag te berekenen is het noodzakelijk om het aantal kilometers te bepalen wat elke medewerker van voestalpine WBN reist. Om de juiste omrekenfactor te kiezen is het noodzakelijk om het type vervoer (auto, bus trein, fiets) te bepalen. Dit kan voor elke medewerker van voestalpine WBN anders zijn. Om de juiste omrekenfactor te kiezen is het noodzakelijk om het type brandstof (benzine, diesel, lpg) te bepalen. Dit kan voor elke


Bron Medewerkers voestalpine WBN

Administratie voestalpine WBN

Google maps

Medewerkers voestalpine WBN

Medewerkers voestalpine WBN

9/15

medewerker van voestalpine WBN anders zijn. Omrekenfactoren Om het aantal liters/kilometers van de verschillende vervoerstypen om te rekenen naar kg CO2 zijn omrekenfactoren nodig. Voor verschillende vervoerstypen worden verschillende omrekenfactoren gebruikt. Tabel 1 Input berekening CO2 emissies woon-werk verkeer

Handboek CO2Prestatieladder 2.1

Resultaten CO2 emissie berekening Met behulp van de gegevens uit de reisadministratie en de medewerkers enquête zal een berekening worden gemaakt van de CO2 emissies. Gezien medewerkers niet per bus, metro of tram reizen zal de CO2 emissie berekening zich beperken tot de kilometers gereisd per trein en auto. Treinkilometers Voor de CO2 berekening van de treinkilometers per medewerker wordt de volgende berekening gebruikt: CO2 emissie treinkilometers (in kg’s) = aantal km’s woon-werk * 2 * aantal werkdagen p/w * aantal werkweken p/j * 0,065 0,065 = conversiefactor handboek CO2-Prestatieladder 2.1 (kg CO2 per km trein) #

woonplaats

# km

# dagen

# weken

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Almere Amsterdam Arnhem Arnhem Driebergen-Rijsenburg Geldermalsen Houten Linschoten Rotterdam Vlijmen Vorden

38.1 40.9 78.4 75.3 40.3 53.3 32.3 43 80.5 76.7 97.2

5 4 5 5 5 5 5 4 5 5 5

46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 Totaal

Totaal 17,526 15,051 36,064 34,638 18,538 24,518 14,858 15,824 37,030 35,282 44,712

kg CO2 1,139 978 2,344 2,251 1,205 1,594 966 1,029 2,407 2,293 2,906 19,113

Tabel 2 CO2 emissie trein


10/15

Autokilometers Voor de CO2 berekening van de autokilometers per medewerker wordt de volgende berekening gebruikt: CO2 emissie autokilometers (in kg’s) = aantal km’s woon-werk * 2 * aantal werkdagen p/w * aantal werkweken p/j * 0,21 0,21 = conversiefactor handboek CO2-Prestatieladder 2.1 (kg CO2 per km personenauto) #

woonplaats

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 29 30 31 32 33 34 35 36 37

Almere Almere Amersfoort Amersfoort Amsterdam Beuningen Brielle Den Dolder Giessen (Duitsland) Onbekend Haarlem Heerde Hilversum Houten Ijsselstein Ijsselstein Laren Leerdam Maarssen Nijkerk Nijkerk Purmerend Scherpenzeel Soest Soest Tiel Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Vleuten Berlijn Amsterdam

# km 26.6 30.7 22.3 25.6 34.1 91.1 112.1 29.9 373.4 35 53.4 91 5.2 36.7 43.5 44.1 6.7 43.8 32 31.2 37.4 43.3 40.2 22.6 18.9 64.5 30.9 37.4 27.3 24.6 41.5 22.6 28.3 33.8 850 45


# dagen 5 5 5 4 5 5 4 5 1 4 4 4 2 4 5 5 4 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 1 5

# weken

Totaal

46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46

12,236 14,122 10,258 9,421 15,686 41,906 41,253 13,754 34,353 12,880 19,651 33,488 957 13,506 20,010 20,286 2,466 20,148 14,720 14,352 13,763 19,918 18,492 10,396 8,694 29,670 14,214 17,204 12,558 11,316 19,090 10,396 13,018 15,548 78,200 20,700

Liters*

2,395 1,771

1,475

888

877

1,307

kg CO2 2,570 2,966 2,154 1,978 3,294 7,543 5,577 2,888 7,214 2,705 4,127 4,647 201 2,836 4,202 4,260 518 2,796 3,091 3,014 2,890 2,764 3,883 2,183 1,826 4,117 2,985 3,613 2,637 2,376 4,009 2,183 2,734 3,265 16,422 4,347

11/15

1

Almere

26.6

5

46

12,236 Totaal

2,570 130,816

Tabel 3 CO2 emissie auto *Van sommige leaseauto’s is het normverbruik bekend. Hiervan is het aantal kilometers teruggerekend naar het aantal liters diesel. Met de conversiefactor va 3,150 kg CO2 per liter diesel is dit omgerekend naar CO2. Totalen In onderstaande tabel en grafiek worden de totaal gepresenteerd.

Trein Auto

Totaal (km/jaar) 294,041 678,629

Conversiefactor 0.065 0.210

CO2 emissie (kg) 19,113 130,816 Totaal

CO2 emissie (ton) 19 131 150 ton CO2

Tabel 4 CO2 emissie woon-werk verkeer

Uit tabel 4 en afbeelding 3 (zie onderstaand) blijkt dat de auto’s het grootste aandeel hebben in de CO2 emissie van het woon-werk verkeer van voestalpine WBN, namelijk 87%. Dit betekent dat het besparingspotentieel binnen het woon-werk verkeer relatief groot is. Op het gebruik en verbruik van auto’s is meer invloed dan de CO2 emissies van openbaar vervoer. Het besparingspotentieel kan bijvoorbeeld gezocht worden in carpoolen, zuinigere auto’s, het nieuwe rijden, vaker het openbaar vervoer gebruiken en niet reizen (thuis werken).

13% trein auto 87%

Afbeelding 3Verhouding trein / auto (in tonnen CO2)


12/15

Stap 5: Reductiemaatregelen Nu de CO2 uitstoot over de gehele keten bekend is worden in dit hoofdstuk reductiedoelstellingen gepresenteerd. Significantie scope 3 Voordat doelstellingen worden opgesteld is het relevant om te weten hoe significant de CO2 uitstoot is voor woon-werk verkeer ten opzichte van scope 1 en 2. Uit onderstaande grafiek blijkt dat (wanneer scope 1, 2 en woon-werk op één hoop gegooid wordt) de CO2 uitstoot voor woon-werk 21% van het totaal is. Dit is significant genoeg om doelstellingen op te stellen en te reduceren.

scope 1

21%

scope 2 woon-‐werk

11% 68%

Afbeelding 4 Significantie woon-werk t.o.v. scope 1 en 2


13/15

Doelstellingen Aanvullend op de huidige CO2 reductiedoelstellingen (zie document 3.B.1_2) heeft voestalpine onderstaande doelstellingen opgesteld om de CO2 emissies van woon-werk te reduceren.

Scope 3 doelstellingen Voestalpine WBN* voestalpine WBN wil in 2015 ten opzichte van 2011 de CO2 uitstoot van woon-werk verkeer met 4% reduceren. voestalpine WBN wil in 2020 ten opzichte van 2011 de CO2 uitstoot van woon-werk verkeer met 8% reduceren. *Deze doelstellingen zijn gerelateerd aan het aantal FTE. Maatregelen Om de genoemde doelstellingen te behalen worden de volgende maatregelen uitgerold : • • • • • • • • • •

Carpoolen; Openbaar vervoer stimuleren; Niet reizen (thuis werken). Enkel lease-auto’s met A en B label aanschaffen; Onderzoek uitvoeren naar mogelijkheden voor reduceren woon-werk kilometers; Minimaal twee lease-auto’s aanschaffen die rijden op alternatieve brandstoffen; Alle medewerkers instrueren op het toepassing van ‘Het Nieuwe Rijden’; Per lease-auto gebruiker verbruik berekenen en vergelijken met het normverbruik van de auto; Wedstrijd organiseren voor de zuinigste rijder; Medewerkers < 25 km stimuleren en belonen om bij mooi weer met de fiets naar het werk te komen.


14/15

Colofon auteur(s) kenmerk datum versie status

Andries Rinsma, Thijs Lindhout Ketenanalyse woon-werk 6 november 2012 1.1 Definitief


15/15

Ketenanalyse woon-werk verkeer. Opgesteld volgens de eisen van ISO en het Greenhouse Gas Protocol

Recommend Documents