Ketenanalyse Diesel. Opgesteld volgens de eisen van ISO en het Greenhouse Gas Protocol

Ketenanalyse Diesel

Opgesteld volgens de eisen van ISO 14064-1 en het Greenhouse Gas Protocol

Inhoudsopgave 1

Inleiding

3

1.1.

Wat is een ketenanalyse

3

1.2.

Activiteiten Maas BV

3

1.3.

Opbouw

4

Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies

5

Stap 2: Keuze van ketenanalyses

6

Stap 3: Identificeren van schakels in de keten

7

Stap 4: CO2 uitstoot per schakel in de keten

9

Stap 5: Reductiemaatregelen

12

Reductiemaatregelen Bijlagen

4.A.1_1 Ketenanalyse Diesel

14 16

2/16

Inleiding In het kader van het behalen van niveau 5 op de CO 2-Prestatieladder voert Maas BV één analyse uit van een GHG (Green House Gas) genererende keten. Dit document beschrijft de ketenanalyse van diesel. Deze ketenanalyse is opgesteld door Maas BV onder begeleiding van CO2 seminar.nl.

1.1 Wat is een ketenanalyse In een ketenanalyse wordt van een bepaald product of dienst de CO2 uitstoot van de gehele keten berekend. Met de gehele keten wordt de gehele levenscyclus van het product bedoeld: van inwinning van de grondstof tot en met verwerking van afval (of recycling). Voorafgaand aan de ketenanalyse is een dominantieanalyse gedaan, waarin is nagegaan welk product of dienst in het werk van Maas BV het meest dominant aanwezig is en waarover dus de ketenanalyse gedaan moet te worden. Een ketenanalyse heeft als doel het inzichtelijk maken van de CO 2-emissies van de gehele keten, inclusief de processen up- en downstream van de bedrijfsprocessen van Maas BV zelf. Hierdoor wordt duidelijk hoe groot de CO2-uitstoot van Maas BV als schakel in de hele keten is en wat haar mogelijke invloed op de keten kan zijn.

1.2 Activiteiten Maas BV Maas BV is een aannemingsbedrijf met werkzaamheden op het gebied van Riolering, Grondwerk, Bestrating, Asfaltering, Bodemsanering en Betonwerk. Maas BV besteedt al haar aangenomen werken uit aan derden. Maas BV heeft 2 eigen personeelsleden in dienst en heeft geen eigen kantoor. Maas is een bedrijf dat zich kenmerkt door een slanke organisatie; wij zijn bijzonder flexibel en besluitvaardig. Verder is de organisatie te typeren als: oplossingsgericht, creatief, betrouwbaar en transparant. Dit alles met een no-nonsense instelling, maakt Maas de ideale samenwerkingspartner. Een partner, die de motor is in de samenwerking, die verantwoordelijk is voor procesbewaking, een voorbeeldfunctie heeft richting co-makers en leveranciers en die al haar kennis en kunde, creativiteit en vaardigheden actief ter beschikking stelt om de beoogde gemeenschappelijke doelen te halen. Maas onderschrijft haar bedrijfsactiviteiten met het ISO 9001:2008 en het VCA**2008/5.1 certificaat. Verder beschikt zij over een WKA verklaring, het BRL SIKB 7000 certificaat en een intentieverklaring voor het CO2-certificaat. In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen wil Maas beter inzicht krijgen in haar CO2 emissies en deze reduceren. Het meedoen aan de CO2-prestatieladder heeft mede als voordeel dat het CO2-certificaat gunningvoordeel oplevert bij aanbestedingen.


3/16

1.3 Opbouw In dit rapport presenteert Maas BV de ketenanalyse van diesel. De opbouw van het rapport is als volgt: Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies Stap 2: Keuze van ketenanalyse Stap 3: Identificeren van schakels in de keten Stap 4: CO2 uitstoot per schakel in de keten Stap 5: Reductiemaatregelen


4/16

Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies – dominantie analyse Voordat wordt bepaald welke ketenanalyse uitgevoerd wordt, maakt een berekening overzichtelijk wat de meest significante scope 3 emissiebronnen zijn. Onderstaand overzicht geeft dat overzicht weer. Voordat wordt bepaald welke ketenanalyse uitgevoerd wordt, maakt een berekening overzichtelijk wat de meest significante scope 3 emissiebronnen zijn. Onderstaande tabel geeft dat overzicht weer.

Upstream Scope 3 Emissions 1. Purchased Goods & Services 2. Capital Goods 3. Fuel- and Energy 4. Transportation & Distribution 5. Waste Generated in Operations 6. Business Travel 7. Employee Commuting 8. Leased Assets Downstream Scope 3 Emissions 9. Transportation & Distribution Sold Goods 10. Processing of Sold Products 11. Use of Sold Products 12. End-of-Life Treatment of Sold Products 13. Leased Assets (Downstream) 14. Franchises 15. Investments

Relevant

Scope 1/2

Omvang geschat in ton CO2/jr

Beïnvloedbaarheid

Ja Ja Ja Nee Ja Nee Ja Ja

Nee Ja Nee Nee Nee Nee Ja Ja

1522,6 scope 1/2 1273,4 0 325,6 0 9 scope 1/2

Ja Nee Ja Nee Matig Nee Matig Nee

Nee

Nee

0

Nee

Nee Ja Nee

Nee Nee Nee

0 0 0

Nee Nee Nee

Ja Nee Nee

Ja Nee Nee

scope 1/2 0 0

Nee Nee Nee

Ranking

1 2 3 4

De achterliggende berekeningen zijn terug te vinden in Bijlage 1 A-Leveranciers en Bijlage 2 Brandstofverbruik werknemers. Het brandstofverbruik van de werknemers geldt ook als brondocument voor de CO2-uitstoot van Employee Commuting; geschat is dat de helft van de totale brandstof verbruikt is aan woon-werk verkeer.


5/16

Stap 2: Keuze van ketenanalyses Maas BV zal conform de voorschriften van de CO2-Prestatieladder 2.2 uit de top 2 een emissiebron moeten kiezen om een ketenanalyse van te doen. De top 2 betreft: 1. 2. 3. 4.

Purchased Goods & Services (1522,6 ton CO2) Fuel and Energy (1273,4 ton CO2) Waste Generated in Operations (325,6 CO2) Employee Commuting (9 ton CO2)

De ingekochte goederen en diensten van Maas BV zijn de grootste emissiebron binnen de keten, met als tweede het brandstofverbruik. De eerste categorie is een verzameling van meerdere producten en dus ketens (zand, beton, bestratingsmateriaal, ijzer), waarvan elke afzonderlijke categorie kleiner is dan de categorie brandstof. De tweede categorie, brandstof, is een duidelijk onderscheiden energiestroom waar één ketenanalyse dekkend zal zijn voor de hele stroom. Daarom heeft Maas BV gekozen om voor brandstofverbruik een ketenanalyse op te stellen. Binnen de categorie brandstofverbruik vallen ook veel ingehuurde loondiensten (het vervoer van ingehuurde werknemers naar werklocatie). Van het brandstofverbruik neemt diesel 100% van de CO2-uitstoot voor haar rekening. Het is dan ook voor de hand liggend dat Maas BV er voor heeft gekozen om voor diesel een ketenanalyse op te stellen zodat voor deze brandstof ook daadwerkelijk een reductie in de keten gerealiseerd kan worden. Aan de hand van het dieselverbruik van Maas BV in 2013 wordt er een ketenanalyse opgesteld voor het dieselverbruik.


6/16

Stap 3: Identificeren van schakels in de keten In dit hoofdstuk worden de schakels in de keten in kaart gebracht. Onderstaand schema presenteert de schakels in de keten van diesel.

Figuur 1 Keten diesel

Winning In deze stap van de keten wordt de grondstof voor diesel, ruwe aardolie, gewonnen doormiddel van bijvoorbeeld jaknikkers of een boorplatform op zee. Transport De keten van aardolie omvat de winning, raffinage, opslag en gebruik. Tussen iedere stap dient het materiaal vervoerd te worden. Het transport van bron naar raffinaderij gebeurt wereldwijd voor ca. 40% per pijplijn en voor ca. 60% per schip. Raffinage Het raffinageproces bestaat uit twee stappen: “destillatie” en “kraken”. Destillatie is het scheiden van ruwe olie in verschillende kwaliteiten (gas, benzine, kerosine, diesel enz.). Het kraken is het chemisch omzetten van de organische aardoliemoleculen naar moleculen die betere eigenschappen hebben met betrekking tot verbranding. Na het kraken worden de producten, afhankelijk van de bestemming, per pijplijn, schip of tankwagen naar de vervolgbestemming gebracht. Opslag Nadat de aardolie is verwerkt tot het gewenste eindproduct wordt het tijdelijk opgeslagen in speciale opslagtanks, waarna het vervolgens wordt geëxploiteerd naar verschillende afnemers. In dit geval is H. van Dijkhuizen Olie & Benzine de afnemer. Transport Uiteindelijk word de brandstof getransporteerd naar Kroeze Infra BV. De distributie wordt verzorgt door H. van Dijkhuizen Olie & Benzine in Tiel.


7/16

Gebruik Door Maas BV wordt voor de privé auto getankt vanuit de dieseltank van Kroeze Infra BV. Per tankbeurt wordt geregistreerd hoeveel liter er getankt is.


8/16

Stap 4: CO2 uitstoot per schakel in de keten In dit hoofdstuk wordt per schakel uit de keten (zie figuur 1) de CO2 uitstoot berekend. Onderstaande stappen zijn van belang voor de analyse omdat deze CO2-emissies genereren: -

Productie diesel (§4.1) Transport van diesel (§4.2) Verbranding van de diesel (§4.3)

4.1 Productie Diesel De eerste schakel van de keten is het winnen van de grondstof. Aardolie wordt op zee gewonnen door middel van boorplatformen of op het land met pompen. Het omhoog halen van de aardolie kost veel energie en bij het opwekken van deze energie komt CO2 vrij. Dat zelfde geldt eveneens voor de raffinage en transport van de aardolie. Het proces van de productie wordt ook wel het “Well to Tank” proces genoemd. We hebben veel onderzoek gedaan om er achter te komen wat de uitstoot per geproduceerde liter diesel precies is. Dit bleek echter een zeer lastige opgave. We hebben geprobeerd om informatie te verkrijgen bij de oliemaatschappijen zelf, maar dat leverde helaas niets op. Daarom is voor het totale productieproces van aardolie (winning, raffinage en transport) een aanname gedaan op basis van de gegevens uit het rapport “STREAM Studie naar Transport Emissies van Alle Modaliteiten”. Onderstaande tabel toont de gegevens uit het rapport.

Brandstof

Eenheid

CO2

NOx

PM10

SO2

Benzine Diesel Kerosine Stookolie

g/MJbrandstof g/MJbrandstof g/MJbrandstof g/MJbrandstof

12,5 14,2 13,8 11,3

0,028 0,023 0,022 0,018

0,003 0,002 0,002 0,002

0,065 0,055 0,054 0,044

Tabel 1: Emissiefactoren brandstofproductie; Stream, CE Delft, maart 2008 v2.0

Brandstof

Eenheid

Benzine Diesel LPG PPO Biodiesel Ethanol ETBE

MJ per liter MJ per liter MJ per liter MJ per liter MJ per liter MJ per liter MJ per liter

Energieinhoud 32,5 35,9 24,7 33,6 33,6 21,3 26,9

Tabel 2: Omrekenfactoren; Rapportage over 2007, artikel 4, eerste lid, richtlijn 2003/30EG


9/16

Uit tabel 1 blijkt dat er in totaal 14,2 gram CO2 per MJdiesel vrijkomt bij de productie. Tabel 2 geeft dat 35,9 MJdiesel gelijkstaat aan 1 liter diesel. Door deze waarden met elkaar te vermenigvuldigen is bekend wat de CO2 emissie per liter is. 14,2 × 35,9 = 509,78

𝑔𝑟𝑎𝑚 ⁄𝑙𝑖𝑡𝑒𝑟 𝑑𝑖𝑒𝑠𝑒𝑙

Door bovenstaande te vermenigvuldigen met de totaal verbruikte liters diesel (5.762 liter) is bekend hoeveel CO2 er bij de dieselproductie in 2013 vrijgekomen is. 509,78 × 5.762 = 2.937.352 𝑔𝑟𝑎𝑚 = 2,94 𝑡𝑜𝑛 𝐶𝑂2

4.2 Transport De geproduceerde aardolie wordt van de opslagplaats van naar Kroeze Infra BV getransporteerd door H. van Dijkhuizen Olie & Benzine Tiel. Zij leveren brandstof aan de Parkweg 33 te Beesd. Tijdens het transport produceren de tankwagens CO2-emissies. Deze hoeveelheid is afhankelijk van de hoeveelheid lading en de grootte van de afstand. Kroeze Infra BV heeft in 2013, 173 leveringen aan brandstof gehad voor in totaal 263.023 liter aan diesel. Hiervan is 5762 liter, dat is 2,2%, door Maas BV getankt en verbruikt. Om te kunnen bepalen hoe groot het aandeel van Maas BV in de CO 2uitstoot door transport is geweest, nemen we daarom 2,2% van de uitstoot van Kroeze Infra BV. In onderstaande tabel staat weergegeven hoeveel CO 2 er is vrijgekomen bij het transport aan Kroeze naar de Parkweg in Beesd. Voor het kwantificeren van de transportactiviteiten in de keten is gebruik gemaakt van de conversiefactoren uit de CO2-prestatieladder van SKAO (bijlage C §5.2). Verder zijn de gegevens betreffende de transportkilometers afkomstig uit eigen bestand. Informatie over het verbruik van de transportvoertuigen (gemiddeld 1:3) is ingewonnen bij de transporteur. Bedrijf

Kroeze Infra BV Maas BV (2,2%):

Transportafstand (km) 70,4

Aantal leveringen

Totale afstand

Diesel (liters)

Conversie factor

173

24.358,4

8.119,5

3.135

CO2-emissie (gram) 25.454.528

CO2emissie (ton) 25,5 0,56

Tabel 3: Gegenereerde uitstoot door transport


10/16

4.3 Verbranding In de laatste stap van het ketenproces wordt de diesel gebruikt als brandstof voor het gehele machinepark. In tabel 3 staan het aantal liters diesel welke bij Kroeze Infra BV getankt zijn. De informatie is afkomstig uit ons eigen bestand en geeft dus een nauwkeurig beeld van de hoeveelheid uitstoot. Wederom is gebruik gemaakt van de conversiefactoren uit de CO 2-prestatieladder van SKAO (bijlage C §5.2). Locatie

Brandstof

Onbekend

Diesel

Hoeveelheid (in liters) 5.762,11

Conversie factor 3.135

Uitstoot (gram) 18.064.214,85

Uitstoot (ton) 18,06

Tabel 4: Gegenereerde uitstoot door verbranding


11/16

Stap 5: Identificeren ketenpartners In de dieselketen zijn een aantal bedrijven aanwezig die het voor Maas BV mogelijk maakt om de diesel te kunnen verbranden. Onderstaand zijn de partners in de keten vernoemd. Partner

Verantwoordelijkheid

Onbekend; Tamoil; H. van Dijkhuizen: Kroeze Infra BV:

Winning van aardolie. Productie van diesel. Transport/leverancier van diesel. Opslag van diesel.


12/16

Stap 6: Reductiemaatregelen Om een overzicht te geven van de totale CO2 uitstoot van de keten wordt onderstaand een grafiek gepresenteerd. Hierin is te zien dat het gebruik van diesel, dus de verbranding ervan, een zeer groot aandeel levert in de totale CO2 uitstoot in de keten. Nu de CO2 uitstoot over de gehele keten bekend is worden reductiedoelstellingen opgesteld om deze CO2 uitstoot te reduceren.

Ton CO2 uitstoot

18,06 20,00 18,00 16,00 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00

2,94 0,56

Productie

Transport

Gebruik

Grafiek 1: Resultaat ketenanalyse diesel

Aan de hand van deze analyse zijn we in staat reductiemogelijkheden te bepalen. Bij het benoemen van kansrijke mogelijkheden om CO2 te reduceren zijn onder andere de volgende factoren van belang: -

De hoeveelheid CO2 die bespaard kan worden door de maatregel; In welke mate Maas BV invloed heeft op het proces waar de maatregel betrekking op heeft; Haalbaarheid van de maatregel.


13/16

6.1 Reductiemaatregelen Bovenstaande maatregelen vallen ten deel aan de transporteur van de brandstof. De transporteur is echter niet als enige verantwoordelijk voor de hoeveelheid CO2 die vrijkomt bij het transport. Maas BV kan bijdragen aan de reductie door minder vaak brandstof te bestellen. Uiteraard kunnen wij ook H van Dijkhuizen Olie & Benzine stimuleren om bewust om te gaan met het brandstof verbruik. Om de productie en het aantal leveringen van brandstof te verminderen kan Maas BV ook zijn steentje bijdragen. Hieronder een aantal maatregelen op scope 1 en 2, die toch de uitstoot van scope 3 emissies reduceren omdat zij het brandstofverbruik zelf reduceren: -

‘Het Nieuwe Rijden’ instrueren bij de medewerkers; Bij het inzetten van loonwerkers rekening houden met waar de medewerkers vandaan komen en hoever zij dus moeten rijden De leverancier van de brandstof stimuleren bewust om te gaan met brandstofverbruik

Door bovenstaande maatregelen toe te passen zal het brandstofverbruik van eigen bedrijf en loonbedrijf verminderen. Hierdoor zal er ook minder brandstof gewonnen, getransporteerd, geraffineerd, getransporteerd, opgeslagen en nogmaals getransporteerd hoeven worden. Er van uitgaande dat elke doelstelling op termijn 1% CO2 reductie zal realiseren, is de geprognosticeerde CO2 reductie 3% in 2020. Dit zal worden opgenomen in het document CO2 reductiedoelstellingen.


14/16

Colofon auteur(s) kenmerk datum versie status

Willem van de Sande, Thijs Lindhout, Margriet de Jong Ketenanalyse diesel 20 juni 2014 1.1 Definitief


15/16

Bijlagen 

Bijlage 1: A-leveranciers



Bijlage 2: Brandstofverbruik werknemers


16/16

Ketenanalyse Diesel. Opgesteld volgens de eisen van ISO en het Greenhouse Gas Protocol

Recommend Documents