Kerkinformatie. Inspirerende kerkendag. Spel voor tieners Drukke predikanten

Kerkinformatie Nummer 122 127

Januari Juni 2005 2005

Inspirerende kerkendag Spel voor tieners Drukke predikanten

Inhoud Inhoud

Colofon

Nummer Nummer 126 127 Mei Juni2005 2005 Kerkinformatie verschijnt maandelijks (elfper keerjaar per Kerkinformatie verschijnt elf keer jaar) als officieel orgaanvan van de KerkKerk in als officieel orgaan deProtestantse Protestantse Nederland. in Nederland.

Algemeenadres Algemeen adres Dienstenorganisatie Dienstenorganisatie Protestantse Protestantse Kerk in Nederland, Kerk in

3

Vereniging Notariële akte Protestantse Kerk in Nederland ondertekend

Nederland, Joseph 2a, Joseph Haydenlaan 2A, Haydnlaan 3533 AE Utrecht. Postbus 8504, 3503 RM Utrecht. 3533 AE Utrecht,

34 Oecumene: Kerkdag Voorbereidingen Aankondiging assemblee Kerkdag 12 GOR juni in volle gang

Telefoon 8803503 18 80,RM fax (030) 880 13 00. Postbus(030) 8504, Utrecht,

46 Predikantspensioenen: Kroniek Dankbaarheid, Dehoop, fusie van toewijding de pensioenfondsen en vertrouwenverliep moeiteloos

Redactieadres fax (030) 880 13 00.

telefoon (030) 880 18 80, Lor at. Ut wis ad dignibh et, sed modolorer illa atuerci

67 Kroniek: ICCO Samenwerking Europa ICCO en Dienstenorganisatie Protestantse Kerk een feit

cillandreet iustin elessit alisiscip ea core minim Abonnementenadministratie

velit alis nummolobore venim iriustissim iliquis Abonnementsprijs € 16,00 per jaar; buiten-

78 Berichten Berichten Bezwaren tgen verenigingsbesluit afgewezen

ipsusciniam, quissi. land € 22,50. Vanaf 35 ex.: € 13,75 per jaar.

89 Begeleiding Intervisie predikanten: Verhalen vertellen Werktijd en er van van deleren gemeentepredikant

den bij de Abonnementen-administratie Redactie

U kunt zich als abonnee opgeven en afmelKerkinformatie, Postbus 8504, Lor aut nos erat luptat alisciduis non velis nisi bla 10 ZoRouwen zijn we kerk Rouw Cothen: heeft gemeenschap protestants met nodig een rooms tintje

conulpu patetue commy num alit,(030) con henim 3503 RM Utrecht, telefoon 880 ipiscil 17 25, aorperaessi tat dit velis deliquis nos dolorpero abonnementen @pkn.nl.

12 Vrijwilligers: Berichten Nieuwe Oude enwebsite nieuwe documentatiecentra vrijwilligers in de gemeente

consequis autpat, commodignis aliquisit, veniatu

Dit bladerostie is voor visueel gehandicapten sandion magna commolo perilis doloreetin 13 Themaspel 14 Fusies Geelkerkianen voor tieners Sirkelslag: werden hervormd aantrekkelijk, aanspreekbaar en appellerend

aangepastediam leesvorm verkrijgbaar. Voorsis praesequisse qui tat volorem iusci blaorer nadere informatie CBB, Postbus 131, nullandreet prat, velenim dolut lamet luptat

14 Kerkendag: 16 Moslims Tumeult fotoverslag omvan conservatieve een inspirerend moslimliteratuur feest

3850 AC Ermelo. telefoon (0341) 56 54 99. Abonnementenadministratie

15 Projecten 18 Pastoraat binnenland: Klinische Pastorale Waar blijftVorming: het collectegeld? draagvlak en ruggensteun

consendre Redactie-adres dolum il digna faccum do dolor sequat am zzrilit lore dunt alit adiam alisi tie delenisl eummy Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM

16 Berichten 20 Huiselijk geweld Over sommige geheimen moet je praten

Utrecht, telefoon (030) 880 14ullaore 08. dion nosto do essed doloborperit lore tin hendigna facincillut Fax (030)feu880 14 45.aut non et, quatet alit lum

17 Geloofsopvoeding: 21 Vredesmissies Onherstelbaar Ouders, Spring beschadigd er in! na een vredesmissie

zzriustion er sectem vulla aute magna commy E-mail: f.rozemond @pkn.nl

nullaoreet aliquat. Ut nulputatue min vendrercin Advertenties:

18 Traktementsregeling: 22 Berichten Het kerkplein Nieuw alsomslagsysteem speelplek predikantstraktementen

velesenis eraessi ea feu faccum quate ercil euisci kerkinformatie.advertenties @pkn.nl;

tel. (030) 880nim 14zzrilis 10. iduis nostis ad min utat, blamcon equis 19 Berichten 23 Bijbelvertaling Leesestafette Nieuwe Bijbel Vertaling

corem eu feum ip euismod te dolorperos augait nonse

20 Predikantswisselingen 25 Kerkgebouwen Beeldbepalend kerkgebouw moet behouden blijven

Ronaldvulla Bolwijn, Mieke Ad van Oost, conum feumsan ut laorBrak, sum quisit ilit ametuer

Redactie er irilisit velismolor alit luptat pratis dolorem ero

Frans Rozemond (eindredactie), Corinth van sumsan venim alit luptat elis nisit am zzriurem quissit 26 22 Bijbelteksten Beleid Werkboek beleidsplan kerkelijke gemeente

lortionsenim quis elesent ullaore volum nonsed mod Schaik (hoofdredactie). tis er aci blandip essequa uerit doloreet praestin venit

23 Advertenties 27 Jeugdwerk Provider: cool catechese!

Basisvormgeving wis ex eugue dit,

24de voorplaat: Bij Migrantenkerken Migrantenkerken zijn onze zorg

Basisvormgeving

Total Identity, Amsterdam Twee jonge bezoeksters op de zeer geslaagde Kerkendag van de Raad van Kerken op 16 april jl. in de

26 Kerkgebouw IJsselhallen te Zwolle.Werkgroep (foto: Karen van den Berg)bezint Zie verder 16-17. Kerkbouw zichp.op betekenis kerkgebouw

Total Opmaak Identity, Amsterdam

Johan van der Wal Opmaak

27

Predikantswisselingen

Johan Druk van der Wal

28

Bijbelteksten Juni 2004

Druk

32

Tentoonstelling Nederlanders en hun kerk in Sint-Petersburg

Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht. Hoonte Kerkinformatie Bosch & Keuning, op internet Utrecht

www.pkn.nl Kerkinformatie op internet

Overname van artikelen wordt op prijs www.pkn.nl gesteld, mits met bronvermelding. Overname foto’swordt in overleg. Overname vanvan artikelen op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg.

ISSN 1380-460X

2

Kerkinformatie

OECUMENE

Juni 2005

Ronald Bolwijn

Protestantse Kerk gastvrouw assemblee Gerefomeerde Oecumenische Raad Van 12 tot en met 26 juli is de Protestantse Kerk in Nederland gastvrouw voor de assemblee van de Gereformeerde Oecumenische Raad (GOR). Ruim honderd gedelegeerden uit 25 landen komen in Utrecht bijeen voor de vierjaarlijkse vergadering van de 39 lidkerken.

tegenstellingen, waarbij met name de Gereformeerde Kerken in Nederland veel kritiek kregen, onder meer rond onderwerpen als het schriftgezag en homoseksualiteit.

Samen vertegenwoordigen de afgevaardigden tien miljoen christenen. Op het programma van de assemblee staan onder meer gezamenlijke bijbelstudie, inhoudelijke thema’s als de relatie met de Rooms-Katholieke Kerk en de interreligieuze dialoog. Daarnaast staat kennismaking met de Nederlandse samenleving op het programma. Zo bezoeken de deelnemers een aantal gemeenten van de Protestantse Kerk in de provincie Utrecht en maken ze kennis met migrantenkerken in Rotterdam.

Nadat de synode in de jaren ’80 een raad werd, met minder bevoegdheden, is de dialoog tussen de lidkerken steeds meer op gang gekomen, ook over de plaats van de gereformeerde traditie in de wereldwijde oecumene. Die dialoog en ontmoeting vinden vooral op de assemblees plaats. En omdat de GOR een kleinschalig verband is, levert dat veel op voor de directe relaties tussen de lidkerken. Daarnaast kent de GOR een tweetal hulpprogramma’s: een fonds waarmee theologische opleidingen boeken kunnen aanschaffen en een opleidingsprogramma voor jonge predikanten en jeugdwerkers. Deze programma’s zijn met name van belang voor kleine lidkerken in Afrika en Latijns-Amerika, die over weinig middelen beschikken. Ook geeft de GOR een theologisch tijdschrift uit (“Focus”), waarin belangrijke theologische bijdragen uit de lidkerken besproken worden.

Ontstaan De Gereformeerde Oecumenische Raad is in 1946 ontstaan uit een initiatief van de Gereformeerde Kerken in Nederland en verwante kerken in Zuid-Afrika en de Verenigde Staten van Amerika. Tot in de jaren tachtig kwamen de lidkerken nog bijeen als synode, wat onder meer inhield dat er een grote eenheid van belijden en kerkelijk leven werd verondersteld. Dit leidde in de praktijk tot

Delegatie Protestantse Kerk Na de kerkvereniging van 2004 is het lidmaatschap van de GOR overgegaan van de Gereformeerde Kerken in Nederland naar de Protestantse Kerk in Nederland. De Protestantse Kerk vaardigt negen leden af naar de komende assemblee: Ds. Jan-Gerd Heetderks, preses Generale Synode Dr. Bas Plaisier, scriba Generale Synode Ds. Ilona Fritz, lid moderamen Generale Synode Ds. Douwe Visser (lid dagelijks bestuur GOR) Mw. Annelies Bouwman Mw. dr. Martha Frederiks Mw. drs. Marloes Keller Ds. Bert Boer Ds. Evert Overeem.

De kapelramen van het Landelijk Dienstencentrum in Utrecht, waar de GOR in juli bijeenkomt (foto: afd. Communicatie PKN)

3

Een voorbeschouwing op de assemblee volgt in het juli/augustus-nummer van Kerkinformatie. Zie ook de website www. recweb.org

Kerkinformatie

Juni 2005

PREDIKANTSPENSIOENEN

Ad van Oost

‘De fusie van de pensioenfondsen verliep moeiteloos’ ‘Als er één fusie goed gelopen is, dan is het wel die van de drie pensioenfondsen in de Protestantse Kerk in Nederland. De drie zittende besturen hebben volop meegewerkt. Zij verdienen een grote pluim. We kwamen als bestuur van het nieuwe pensioenfonds in een gespreid bedje terecht.’

Aan het woord is mr. Peter de Koning, voorzitter van de Stichting Pensioenfonds voor de Predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland. Deze stichting werd eind april 2004 opgericht. Het nieuwe bestuur ging aan de slag, gericht op de situatie na 1 januari 2005. De totstandkoming van het nieuwe pensioenfonds vroeg een zorgvuldige voorbereiding. Tot 1 januari 2005 bleven de drie zittende 3 pensioenfondsen actief en in stand, t.w. – Stichting voor de Predikantspensioenen in de Nederlandse Hervormde Kerk – Stichting Emeritaatsfonds van de Gereformeerde Kerken in Nederland – Stichting Risicoverzekering/Pensioenraad van de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden. De Koning: ‘We hielden als besturen elkaar goed op de hoogte. De fusie is moeiteloos verlopen. Een strategiecommissie begeleidde het proces. Een compliment aan de drie “oude” besturen voor het werk dat zij geleverd hebben.’ De pensioenrechten van de deelnemers, de gewezen deelnemers en de gepensioneerden gingen per 1 januari 2005 over naar de Stichting Pensioenfonds voor de Predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland.

Professionaliteit De Koning: ‘De fusie van de drie Samen op Weg-kerken was spannend. De fusie van de drie pensioensfondsen is niet meer dan een uitvloeisel van de kerkenfusie. De vragen die ons in het fusieproces bezig hielden waren meer van technische aard: hoe geef je de fusie vorm? Een probleem was dat de drie pensioenfondsen niet even rijk waren. Daar zijn we goed uitgekomen. Een commissie van deskundigen heeft ons daarin begeleid. Het nieuwe pensioenfonds telt twaalf leden. Zoals bij de meeste persioenfondsen bestaat de helft uit vertegenwoordigers van de “werknemers” (bij ons predikanten), twee leden worden vrij gekozen door de synode en vier benoemd op voordracht

van de Vereniging van Kerkrentmeesterlijk Beheer. In het bestuur zit een groot aantal professionals, zeer deskundige vakmensen. Zo ook in onze beleggingsadviescommissie. Bestuursleden die zelf geen achtergrond hebben in de pensioenwereld, scholen zich in snel tempo bij. De predikanten onder ons pakken het heel goed op, ze hebben echt belangstelling voor pensioenen en stoppen veel tijd in het bestuurswerk.’

Vergoeding Peter de Koning is naar eigen zeggen ‘vrij kort na het rijden van de eerste trein’ bij de N.V. Nederlandse Spoorwegen gekomen en is daar zijn hele werkzame leven gebleven. ‘Ik heb me geen moment verveeld binnen het veelzijdige NS-concern en heb er heel verschillende banen gehad. Ambtshalve maakte ik al vroeg kennis met het Spoorwegpensioenfonds. Ik raakte aan het aandachtsveld verslingerd. De laatste 11 jaar van mijn loopbaan was ik werkzaam als algemeen directeur van het Spoorwegpensioenfonds / SPF Beheer bv. Eén van mijn nevenfuncties was het lidmaatschap van het bestuur van de Stichting voor de predikantspensioenen in de Nederlandse Hervormde Kerk.’ De Koning stelt dat presentiegeld voor bestuursleden van een pensioenfonds heel gewoon is. ‘Wij doen daar niet aan; we doen ons werk “pro Deo”. Als bestuurs- en commissieleden krijgen wij alleen een vergoeding voor de kosten die we maken; dat zijn met name reiskosten.’

Arbeidsvoorwaarden In ons land is sprake van een scheiding tussen de werkorganisatie en het pensioenfonds. Zo ook in de kerkelijke organisatie. Dat is om te voorkomen dat het geld van het pensioenfonds aangewend zou kunnen worden voor doelen die niet des pensioenfonds zijn. ‘In het georganiseerd overleg (werkgevers & “werknemers”/ predikanten) worden de arbeidsvoorwaarden van de predikanten

4

vastgesteld. Wij gaan er niet over hoeveel iemand krijgt. Wij hebben in feite maar één taak en dat is ervoor te zorgen dat de toegezegde pensioenen tot in lengte van jaren kunnen worden uitbetaald. Waar wij op moeten letten is dat in het georganiseerd overleg geen afspraken gemaakt worden waarbij in de uitvoering het voortbestaan van het fonds in gevaar zouden kunnen komen. Het is geen automatisme dat pensioenfondsen afspraken, gemaakt in het georganiseerd overleg, zomaar overnemen. Degenen die onderhandelen moeten zich dat realiseren. Wij zijn een stichting en opereren als bestuur met mandaat zoals omschreven in de statuten van het pensioenfonds.’ In de pensioenregeling staat dat de predikant pensioen ontvangt naar rato van het aantal dienstjaren en het laatst verdiende loon. Het bestuur probeert, bijgestaan door de beleggingsadviescommissie, zo te beleggen dat het pensioenfonds de verplichtingen tot in lengte van dagen kan nakomen en de premie laag kan zijn. ‘We schakelen externe vermogenbeheerders in voor onze beleggingen in “euro-, dollar- en yenlanden”. Zij hebben de benodigde analysecapaciteit. Onze beleggingsadviescommissie houdt zich met vragen bezig als: Wat is de optimale verhouding tussen beleggen in aandelen, onroerend goed en vastrentende waarden zoals obligaties? Hoe gaan we om met valuta-risico’s?’

Toezicht Het pensioenfonds voor gemeentepredikanten en de daaraan gelijkgestelden valt niet onder het toezicht van de Nederlandsche Bank en niet onder de Pensioen- en Spaarfondsenwet. Dat heeft te maken met de scheiding tussen kerk en staat. De kerk moet haar eigen organisatie regelen. De Koning: ‘Wij vallen onder het toezicht van Onze Lieve Heer. Het niet vallen onder de Pensioen- en Spaarfonfswet brengt voor predikanten een nadeel met zich mee. Bijvoorbeeld voor een gemeentepredikant die ziekenhuispredikant wordt. Hij of zij wordt

Het bestuur van Stichting Pensioenfonds voor de Predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland. Van links naar rechts staand: ir.drs. J.H.N. Kapteijn, drs. A.A. Nagtegaal AAG, M.C. van Elsacker, H.L. Roth, R. Krikke, drs. P.R. Beintema (wnd. secretaris). Zittend: ds. R.M. Witteveen, mr. P.P. de Koning (voorzitter), ds. Ch.J. Rensink (secretaris), G.A. Hansum RA (vice voorzitter).Op de foto ontbreken de heren T.B. Strasser RA en mr. A.C. Wallast. (foto: Peter Eenshuistra)

dan ondergebracht bij ABP (universitaire ziekenhuizen) of bij PGGM (overige ziekenhuizen). Wij dragen dan op verzoek van de predikant de opgebouwde pensioenwaarde over aan ABP of PGGM. Maar omgekeerd kan dat niet. Deze fondsen mogen wettelijk alleen waarden overdragen naar fondsen die onder toezicht staan van de Nederlandsche Bank. De bij ABP of PGGM opgebouwde pensioenwaarde kan niet overgedragen worden naar ons pensioenfonds.’ De Koning vraagt zich af of de scheiding tussen kerk en staat nog lang zal opgaan voor kerkelijke pensioenfondsen. ‘In feite zijn wij al trendvolgers. Wat goed is voor zo’n 900 pensioenfondsen in Nederland zal ook wel goed zijn voor ons. Je moet goede argumenten hebben om daarvan af te wijken. Zo houden wij ons bijvoorbeeld aan de buffernorm die de Pensioen- & Verzekeringskamer hanteert, ook al heeft dat even wat extra inspanningen gekost op weg naar de fusie. We zijn er niet toe verplicht, maar we vinden ook de gedachte van een deelnemersraad een goede. Graag stellen we in samenwerking met de Bond van Nederlandse Predikanten een deelnemersraad in. Je genereert daarmee betrokkenheid van de deelnemers bij het reilen en zeilen van het pensioen-

fonds. Denk bijvoorbeeld aan meedenken over het hanteren van beleggingscriteria, verschillende risicoprofielen. In zo’n deelnemersraad leg je verantwoording af, zoals we nu ook doen aan de synode.’

Indexering De Koning vindt de overheid een bedreiging, omdat zij op allerlei fronten aan korte termijn politiek doet, zo ook op pensioengebied. Hij noemt ook de ontwikkelingen rond AOW, vervroegde uittreding, levensloopregeling. De vergrijzing, daar is De Koning op zich niet zo bang voor. ‘Dat geld is voor iedere deelnemer gereserveerd, afgestemd op de opgebouwde rechten op dit moment. Het probleem is de inflatie. Hoe kun je ervoor zorgen dat een zodanige indexering kan worden gegeven dat er sprake blijft van waardevaste pensioenen, welvaartvaste of hoe je het ook noemt? Het gaat er om dat de predikant een pensioen krijgt waar hij of zij jarenlang goed mee verder kan. Waar het ons als bestuur om gaat, is zo beleggen dat je ook de indexering kunt betalen. Als dat onverhoopt een tijdje niet kan, dan praat je over solidariteit en moet voor een beperkte tijd de premie wat worden verhoogd om de indexering mogelijk te maken. Als de

5

verhouding tussen actieve deelnemers en gepensioneerden fout ligt, dan kun je de indexering niet op peil brengen door de premie te verhogen. Dan ga je langzaam maar zeker richting nominaal pensioen en dat is pijnlijk als er sprake is van inflatie. Van belang is in volle vrijheid, met inachtneming van het door het bestuur vastgestelde risicoprofiel, zo te kunnen beleggen dat het indexeringsvraagstuk er minder toe doet.’

Ad van Oost is redacteur van Kerkinformatie.

Kerkinformatie

KRONIEK

Juni 2005

Bas Plaisier

Europa

Het referendum over de grondwet van Europa heeft op het laatst toch nog heel wat emoties opgeroepen. Eerst leek het of niemand hiervoor warm of koud liep. In een tijd waarin het individualisme hoogtij viert, lijkt het moeilijk om warm te lopen voor grotere verbanden. De betrokkenheid op de eigen burgerlijke gemeente is vaak al minimaal. Over provinciale of landelijke verbanden wordt door velen gesproken als de ver-van-mijn-bed-show van mensen, die bezig zijn op te komen voor hun eigen belangen. Europa moet in zo’n denkklimaat al gauw een gevaarlijke en kostenverslindende Moloch zijn, waarvan je alleen maar kwaad kunt verwachten. Maar zelfs dát idee bracht mensen niet in beweging. Het lijkt erop dat een meerderheid van de Nederlanders het wel ‘goed’ vindt en – ondanks alle negativiteit – hoopt op het gezonde verstand en de goede wil van de mensen die aan de touwtjes trekken. Wordt democratie langzamerhand niet iets voor een geïnteresseerde minderheid. Het wordt de burger met een referendum over een grondwet – die geen grondwet is – ook wel erg moeilijk gemaakt. Waarover stemmen we eigenlijk? Iedereen kan in de ons uitgereikte samenvatting van de grondwet wel iets vinden wat aanspreekt of afkeer inboezemt. Bepaalt dat mijn ja of nee? Ik denk het niet. Langzamerhand verschoof in de afgelopen weken de blikrichting. Niet een wetstekst kwam centraal te staan, maar de vraag of je voor of tegen Europa bent. Want – zo werd ons gezegd – die vraag was ons eigenlijk nog nooit voorgelegd. Willen we de Europese Unie wel, met haar euro, haar open grenzen, haar gemeenschappelijk beleid en haar overkoepelend bestuur en regels? Omdat veel Nederlanders intuïtief een afkeer hebben van bureaucratie, logge en ondoorzichtige bestuurslichamen, is het geen wonder dat het ‘nee’ veelvuldig te horen is. Hoe we ook tegen een referendum over dit onderwerp aankijken, er staat nu wel heel wat op het spel. Omdat het al lang niet meer gaat over wetsteksten, gaat onze stem

in feite over Europa, haar waarden en de betekenis die de Unie heeft voor vrede en veiligheid. Je kunt je dan toch nauwelijks voorstellen dat ons volk, dat aan de wieg stond van deze grootste vredesbeweging na de Tweede Wereldoorlog en dat zo ’n grote invloed heeft uitgeoefend op dit gemeenschappelijk proces, nu ‘nee’ zou zeggen? Als je de verklaringen van de kerken in Europa en in Nederland leest, valt het op hoezeer ook zij wijzen op de belangrijke rol van de Europese Unie voor de vrede en democratie. De Conferentie van Europese Kerken wijst in een brief op een zinsnede uit de laatste brief van Bonhoeffer. Hij schreef daarin een boodschap aan zijn vriend, de Engelse bisschop Bell: ´vertel hem dat ik met hem geloof in de werkelijkheid van onze internationale christelijke broederschap die alle nationale belangen en conflicten overstijgt, en dat onze overwinning zeker is.´ De CEC wijst er op dat de gedachte ´nooit meer oorlog´ aan de basis van Europa ligt. Op grond hiervan zijn de economieën en waarden van de Europese landen bij elkaar gebracht. Daarom verwelkomen de Europese kerken de grote nadruk op de basiswaarden in de constitutie. Ook de Raad van Kerken in Nederland beweegt zich in die lijn. Het is belangrijk dat in de grondwet Europa als waardengemeenschap wordt getypeerd en dat de waarden in extenso worden genoemd. Het recht op godsdienstvrijheid wordt verankerd en er komt nu een open, transparante en regelmatige dialoog met de kerken. Daarbij worden de bevoegdheden van het Europese parlement vergroot en de rol van de nationale parlementen versterkt. De Raad wijst erop, dat naast economische doelen juist duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid worden genoemd als belangrijke doelstellingen van beleid. De kerken concentreren zich dus sterk op de basis van het verenigde Europa. De grondwet zien zij in het licht van de beweging van vrede en democratie die met het ontstaan van de Europese instellingen in de

6

jaren vijftig steeds meer vorm heeft gekregen. Dat vijfentwintig landen in Europa hiervoor kiezen en het democratisch proces in die richting zullen uitwerken, is een verworvenheid die 65 jaar geleden niet voor mogelijk kon worden gehouden. Dat wil uiteraard niet zeggen dat er niet veel te wensen overblijft. Er zijn ook nogal wat vragen te stellen bij deze constitutie. De Raad van Kerken wijst er bijvoorbeeld op, dat het sociaal beleid niet ondergeschikt mag worden gemaakt aan de regels van de markt. Er moet nog heel wat gebeuren op het gebied van duurzaamheid en het ontwikkelingsbeleid. Ook zou het Europese defensiebeleid door een agentschap voor vrede bepaald moeten worden in plaats van door een defensieagentschap. We hadden allemaal wel bepaalde dingen vermeld willen zien. Ik vind het een gemiste kans dat niet expliciet ook de christelijke wortels van de Europese cultuur zijn genoemd – maar anderzijds moeten we ook erkennen dat onze eigen grondwet hiervan ook geen melding maakt. Je kunt je vragen blijven houden bij de organisatie van het bestuur, de bureaucratie, die verhouding van Europa tot de eigenheid van de lidstaten. Maar het gaat bij het referendum uiteindelijk om de waardering van de totaliteit van de Europese gemeenschap. Ik ben er blij mee dat in dat verband de (raden van) kerken in Europa er geen twijfel over laten bestaan of we hiervoor nu moeten kiezen of niet.

Bas Plaisier is scriba van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland.

Kerkinformatie

Juni 2005

BERICHTEN

Paus Benedictus XVI wil werken aan oecumene ’De nieuwe paus zou wel eens onvermoede stappen van vernieuwing van het kerkelijk leven en toenadering tot andere kerken kunnen zetten.’ Dat opperde scriba Bas Plaisier van de Protestantse Kerk in Nederland bij het aantreden van het nieuwe hoofd van de Rooms Katholieke Kerk.

‘We moeten hem niet alleen zien als een verlengstuk van wat hij de afgelopen twintig jaar heeft gezegd en gedaan. Dit ambt brengt nieuwe verantwoordelijkheden en misschien ook wel andere accenten.’ Paus Benedictus XVI zei tijdens zijn eerste mis als paus dat hij onophoudelijk wil werken

aan het herstel van de volledige en zichtbare eenheid van alle christenen. Ook zei Benedictus toegewijd te zijn aan een open en eerlijke dialoog met de volgelingen van andere religies.

Kerkinactie en ICCO bepleiten eerlijke handel

houden met de armste landen en de kleine producenten. Dit appèl deed synodepreses ds. J.G. Heetderks namens Kerkinactie en de interkerkelijke organisatie voor ontwikkelingssamenwerking ICCO tijdens een manifestatie in Den Haag ter afsluiting van de internationale actieweek voor rechtvaar-

dige handel. De wereldhandelsconferentie, waaraan een aantal Nederlandse ministers zal deelnemen, wordt in december van dit jaar gehouden.

Onze regering moet de wereldhandelsconferentie in Hongkong oproepen rekening te

Collecte missionair werk 19 juni 2005 Op zondag 19 juni 2005 wordt gecollecteerd voor het missionair werk. Met als motto ‘Bouw mee, laat zien wat je bezielt’ wordt bij deze collecte aandacht gevraagd voor een nieuw elan voor het zendingswerk in Nederland. De landelijke kerk wil zich de komende tijd extra inspannen om in samenwerking met de Protestantse Dienstencentra in de regio’s aantrekkelijke programma’s voor missionair werk te ontwikkelen, waarin vrijmoedig spreken over God centraal staat. Hierbij voelen we ons uitgedaagd door de migrantenkerken, die – anders dan de ‘historische’ kerken – een grote groei doormaken.

‘...en toen werd het stil in de klas’ Het overlijden van een leerling, een docent, een ouder is voor een school een ingrijpende gebeurtenis. Het kan elke school overkomen. Tijd en rust ontbreken dan vaak om zelf woorden te vinden om recht te doen

Nederlandstalige kerkdiensten in het buitenland In een aantal hoofdsteden en regio’s in Europa zijn permanent Nederlandstalige kerkgemeenschappen gevestigd. U kunt

Data kerkelijke feestdagen Begin van de 40-dagentijd: Biddag voor gewas en arbeid: (Zeeland en Goeree-Overflakkee: Goede Vrijdag: Pasen: Hemelvaart: Pinksteren: Dankdag voor gewas en arbeid: idem Zeeland en Goeree-Overflakkee: Kerst:

2006 1 maart 8 maart 1 maart 14 april 16/17 april 25 mei 4 en 5 juni 1 november 8 november 25/26 december

Kleur Paars Wit Paars Wit Rood Groen

Symboliek van de kleur Ingetogenheid, boete en rouw Blijdschap, zuiverheid, reinheid, licht, feest Ingetogenheid, boete en rouw Blijdschap, zuiverheid, reinheid, licht, feest Vuur, heenwijzend naar de Heilige Geest Hoop, groei en toekomst

Periode kerkelijk jaar Advent Kerstmis Veertigdagen-tijd Pasen Pinksteren Feestloze tijd

2007 21 februari 14 maart 7 maart 6 april 8/9 april 17 mei 27 en 28 mei 7 november 14 november 25/26 december

aan alle emoties. Onlangs verscheen een handreiking voor scholen die plotseling een zo’n situatie terecht komen. Het boek ‘...en toen werd het stil in de klas’ is bestemd voor het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Het biedt kant-en-klare teksten, gebeden, suggesties voor verwerking en veel passende illustraties. Ze zijn per thema gerangschikt en kunnen als bouwstenen

worden gebruikt. De opzet maakt het mogelijk om eenvoudig en zorgvuldig om te gaan met emoties. Het materiaal is ook bruikbaar voor kerkelijke gemeenten en parochies. De index achterin vergemakkelijkt het zoeken. Teksten en beeldmateriaal zijn voor eigen gebruik toegevoegd op een cd-rom. SGO Uitgeverij, bestelnummer 6320, € 49,95 (inclusief kopieerrecht, excl. verzendkosten).

daar tijdens de vakantie de kerkdienst bijwonen. Ook worden op diverse campings in het buitenland Nederlandstalige kerkdiensten gehouden. Informatie hierover is te vinden op de website van de Protestantse Kerk in Nederland, www.pkn.nl, via het zoekwoord: Nederlandstalig. De informatie betreft de landen België, Duitsland,

Engeland, Frankrijk, Hongarije, Luxemburg, Portugal, Spanje en Zwitserland. Ook de websites van het Reformatorisch Dagblad (www.refdag.nl) en het Nederlands Dagblad (www.nd.nl) bieden informatie over Nederlandstalige kerkdiensten in Europa.

7

Kerkinformatie

BEGELEIDING PREDIKANTEN

Juni 2005

Jan Oortgiesen

Werktijd van de gemeentepredikant Momenteel wordt binnen de kerk(en) een discussie gevoerd over de werktijd van de gemeentepredikant. Het team begeleiding van predikanten van het Protestants Landelijk Dienstencentrum blaast in deze discussie haar partijtje mee. Jan Oortgiesen licht een tipje van de sluier op.

De Protestantse Kerk in Nederland wordt “geregeerd” door de vergadering waarin de ambten bijeen zijn. Er is daarom altijd sprake van een gedeelde verantwoordelijkheid van alle ambtsdragers samen: ouderlingen (ook de kerkrentmeesters zijn ouderling!), diakenen en predikanten. De kerkorde is daarover helder: ‘De ambtsdragers zijn gemeenschappelijk verantwoordelijk voor de opbouw van de gemeente in de wereld… (Kerkorde Protestantse Kerk in Nederland, V-2). In vergaderingen waarin de ambten bijeen zijn, wordt aan de kerk leidinggegeven. ‘In de presbyteriaal-synodale vorm van kerkinrichting ligt het accent op de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid.’ (P. v.d. Heuvel (red.), De toelichting op de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland, 37). Een inhoudelijk gesprek over het beleid van de kerkenraad en de gemeente is altijd (impliciet) ook een gesprek over de inhoud en de taken van alle ambtsdragers, inclusief de werkgroepen, sectieteams en taakgroepen. Op deze wijze komt ook de tijdsbesteding van alle ambtsdragers om de hoek kijken. Dus ook die van de predikant als dienaar des Woords, met de taken die daarbij horen (zie Kerkorde art.V-3). Zij/hij is daarbij tegelijkertijd subject en object.

Bewustmaking Het team begeleiding predikanten schrijft in haar Nieuwsbrief aan alle predikanten het volgende: “De laatste paar jaar is er veel nagedacht, gesproken en geschreven over de werktijd van de (gemeente)predikant. Er verscheen een interessant KASKI-rapport over (o.a.) de werkdruk van de predikant in deeltijd (‘Te veel van het goede’), de Bond van Nederlandse Predikanten sprak zich uit en voerde een pleidooi voor een normjaartaak (van 1680 uur voor predikanten die ´voltijds´ werken). Verschillende collega’s mengden zich in de discussie die vervolgens ontstond in de (kerkelijke) pers. De één roept om harde cijfers voor een x-urige werkweek, terwijl een ander daar absoluut niet van wil weten, omdat dit de vrijheid van het ambt zou

aantasten. Als predikanten voor de werkbegeleiding houden we ons sinds jaar en dag bezig met de werktijd van gemeentepredikanten. Wat zullen wij vanuit die ervaring zeggen, nu we onze stem ook voegen in dit debat over de werktijden van de predikant? We onderkennen de betekenis en het belang van een normjaartaak als een richtsnoer waarmee een economische rekenwaarde vastgesteld kan worden. Voor het berekenen van pensioen, invaliditeitsuitkering, waarneming, enz. is een vastgestelde normjaartaak onontbeerlijk. Ook bij beroepingsgesprekken is een indicatie van de werktijd voor de verschillende onderdelen van het werk een noodzakelijk kader op grond waarvan afspraken kunnen worden gemaakt. Daarom is het goed dat de Bond van Nederlandse Predikanten als vakbond de discussie hierover gestart heeft. Het is echter niet onze zaak en taak iets dergelijks vast te stellen of daar een formele uitspraak over te doen. Dat gaat onze opdracht principieel te boven. We hebben een andere positie dan de Bond. De generale synode zou een dergelijke uitspraak wel kunnen doen, of misschien de beleidscommissie predikanten, die de arbeidsvoorwaarden voor predikanten regelt. Elke predikant zal dus zelf dit niet-eenvoudige gesprek – met zichzelf en met de mede-kerkenraadsleden – moeten voeren. Als werkbegeleiding ondersteunen wij de predikant in het kritisch reflecteren op alle onderdelen van zijn/haar werk. Hieronder valt ook een efficiënte en effectieve tijdsindeling. We geven er trainingen voor op Hydepark, om predikanten te steunen in planning en verantwoording van het werk. Dat is de manier waarop we er in de begeleiding van predikanten (en kerkelijk werkers) aandacht aan besteden. Denken in dagdelen en uren is nodig voor het stellen van prioriteiten, voor het aangeven van grenzen, om te weten wanneer het genoeg is. Het zorgt voor bewaking

8

van de grenzen tussen werktijd en vrije tijd, tussen werk en privé. Maar het belang gaat verder: op grond hiervan wordt het mogelijk om op een zakelijke wijze verantwoording af te leggen van de tijdsbesteding aan de kerkenraad. Met andere woorden: kritisch reflecteren op de werktijd geeft predikanten inzicht in taken en prioriteiten, in beleidsmatig denken. Het draagt bij aan taakbewustzijn en geeft bovendien een handvat voor de bespreking van het jaarlijkse werkverslag. Als je ervoor kiest om vaag te blijven op welke wijze je je tijd besteedt, verlies je het recht om te mopperen over de zwaarte van het werk. Onze bijdrage zit met name in het bewustmaken van de relevantie van deze manier van omgaan met de tijd. Identiteit heeft alles te maken met de wijze van omgaan met tijd. Het ambt overstijgt steeds opnieuw de huidige eis tot functionalisering. We weten en onderkennen dat dit alles steeds moeilijker wordt en zal worden. We denken in onze tijd in termen van product, van targets, we ´rekenen af´ en ga zo maar door. We leven, ook als beroepsgroep, in déze tijd. We kiezen er echter voor om een vreemde vogel in de samenlevingsbijt te zijn. Dat is de charme van het ambt. En tegelijkertijd de sores. Nooit vanzelfsprekend.De ruimte daarvoor moet ook steeds opnieuw bevochten worden. In die zin zijn en blijven we een beetje wereldvreemd. Hoe was het ook al weer: wel in, maar niet van de wereld… Het ambt biedt een vrijheid die je achteraf dient te verantwoorden aan de kerkenraad. Sturen we onze collegae op deze manier met een kluitje in het riet? Daar lijkt het misschien wel op. Ook al zouden we ons conformeren aan het voorstel van de Bond van Nederlandse Predikanten: niemand ontkomt er aan steeds opnieuw door middel van reflectie en verantwoording de werktijd opnieuw vast te stellen en onder controle te houden. Het woord ‘indicatie’ is dan helpend.

Het is niet bedoeld als een vrijbrief om te regeren over de predikant. “Regeren” doen de ambten immers samen, de ambtelijke vergadering (zie ook Kerkorde Protestantse Kerk in Nederland art. VI-1)! Dat gesprek dient het volgende: beleidsontwikkeling, helderheid krijgen hoe het beleidsplan van de gemeente het beste gerealiseerd kan worden, prioriteiten bepaald kunnen worden, enzovoorts. Op deze wijze komen ook de kerntaken van de predikant in beeld. Tegen deze achtergrond vindt dan het gesprek plaats over de besteding van de tijd. Met beleid bezig zijn, is bezig zijn met tijdsbesteding. Wij stellen voor dat voortaan elk gesprek over beleid en tijdsbesteding wordt vooraf gegaan door die woorden uit dat lied uit ons Liedboek: ‘Maak mijn uren en mijn tijd tot uw lof en dienst bereid.’ (Gezang 473, uit vers 1)

“Identiteit heeft alles te maken met de wijze van omgaan met tijd.”

We pleiten daarom voor een actieve en vrijmoedige opstelling van de predikant, die zich niet afhankelijk maakt van welke missive uit Utrecht dan ook. Dan zouden we de vrijheid van het ambt opgeven en daarmee ook het ambt zelf. Dan word je een functionaris die gaat tijdschrijven. Het ambt houdt een venster open op het Koninkrijk; korter kunnen we het niet zeggen. Dat geldt niet alleen voor de predikant, maar ook voor de vergadering der ambten. Deze vreemdsoortige wijze van omgaan met de tijd is met de gemeente zelf gegeven. Hoe de predikant hiermee om gaat, heeft een exemplarische waarde. We ontvangen de tijd als een ruimte om in te leven.” Tot zover de Nieuwsbrief. Vanuit onze ervaring in de begeleiding van predikanten merken we dat een vorm

van communicatie over de werktijd van de predikant binnen de kerkenraad nodig en belangrijk is. We hebben daar de laatste jaren diverse instrumenten voor ontwikkeld: brochure klankbordgroep (met een pastorale insteek), brochure evaluatiegesprekken (met een insteek richting beleidsontwikkeling) en het memo werkverslag. Deze brochures/memo zijn via de website van de Protestantse Kerk in Nederland te downloaden (www.pkn.nl/predikanten/werkbegeleiding) of – de eerste twee – desgewenst te bestellen via [email protected] .

Tijd en beleid Het is de verantwoordelijkheid van de kerkenraad om een klimaat te scheppen waarin eerlijk en open gesproken kan worden over de tijdsbesteding. Het doel van dat gesprek is om de gemeente adequaat te “regeren”.

9

Ds. Jan Oortgiesen geeft leiding aan het Bureau Begeleiding Predikanten en is adviseur beroepingswerk.

Kerkinformatie

Juni 2005

ZO ZIJN WE KERK

Douwe Anne Verbrugge

Cothen: protestants met een rooms tintje De voegen van de eeuwenoude tuinmuur rond het voormalige kerkhof zijn er inmiddels uitgebikt en het mos is er vanaf gespoten. Binnenkort komt de aannemer om de muur te voegen. Het pad over het kerkhof leidt naar het pittoreske kerkje van Cothen, vroeger een kapel die tot het naast gelegen kasteel Rhijnestein behoorde.

Samen de kerkmuur uitbikken. (foto: Protestantse Gemeente Cothen)

Gemoedelijkheid troef in het Utrechtse dorpje, dat beelden oproept die Wim Sonneveld bezingt in zijn lied ‘Het dorp’. Dominee Rebecca Onderstal heeft het naar haar zin in Cothen. De pastorie met de 150 jaar oude kastanjeboom in de voortuin draagt daar waarschijnlijk aan bij. Zij staat nu vier jaar in haar eerste gemeente die als midden-orthodox te boek staat. Een gesprek met haar en kerkrentmeester Dik van de Pavert. Hij woont vanaf zijn trouwdag, bijna veertig jaar geleden, in Cothen en is al die tijd flink betrokken geweest bij ‘zijn’ kerk.

Twee kerken, één dorp Het aanzicht van het dorp wordt gedomineerd door de flink uit de kluiten gewassen rooms-katholieke kerk. ‘Ik weet dat er zo’n tien jaar geleden 1700 katholieken en zo’n 450 protestanten in het dorp woonden. Inmiddels is het dorp wel wat gegroeid. Maar van enige “scheiding der geesten” is eigenlijk al jaren geen sprake meer’, weet Van de Pavert. ‘We hebben twee keer per

jaar een oecumenische viering en beide kerken doen actief mee aan Wereldgebedsdag. Mooi voorbeeld van de plezierige samenwerking is dat bij de restauratie van onze kerk zo’n twintig jaar geleden, de RK-kerk wafels verkocht om mee te helpen aan de financiering van de renovatie. Bijzonder hè? Kijk, we hebben wel twee kerken, maar er is maar één dorp. En dat laatste overheerst.’ Onderstal haakt hier op in: ‘Hemelvaartsdag valt dit jaar samen met Bevrijdingsdag. Met de rooms-katholieken is afgesproken dat we vanuit beide kerken om kwart voor elf naar de boomgaard wandelen die midden in het dorp gelegen is. Daar vindt een korte bezinning plaats over wat vrijheid voor ons betekent. Kinderen uit het dorp laten daarna ballonnen op met daaraan een kaartje met tekst wat vrijheid is voor hen. We vieren het feest samen met het dorp. De kerk heeft niet de wervingskracht van de handbalvereniging in Cothen die afgelopen seizoen naar de hoogste divisie is gepromoveerd, maar we willen wel laagdrempelig zijn en aanhaken bij wat er in het dorp gebeurt.

10

Vooral minder betrokken kerkleden hebben nogal eens het beeld van vroeger van een gesloten kerk die ver van je af staat. Dat is gelukkig niet meer zo en dat willen we ook duidelijk maken. De kerk hier is actief betrokken bij het wel en wee van het dorp.’

Bevindelijk De kerkdienst op zondag wordt voor een deel bepaald door de gezinnen met kinderen die ter kerke gaan. ‘Er is geen protestantse basisschool in het dorp, dus wordt er ook wel wat vanuit de kerk verwacht. De kindernevendiensten draaien dan ook goed en er wordt veel werk gemaakt van de projecten. Soms is het zo dat de kinderen hierdoor de ouders mee naar de kerk krijgen’, lacht Rebecca Onderstal. ‘Het prettige aan de sfeer in Cothen is dat er geen sociale druk is om naar de kerk te gaan. Als je een keer geen zin of tijd hebt naar de kerk te gaan word je zondagmiddag niet op straat aangesproken waar je die ochtend was. Dat heeft volgens mij toch ook wel te maken met de katholieke sfeer die er in het dorp

hangt. Het is allemaal net iets gemoedelijker dan in vele andere protestantse kerkdorpen. Katholieken en protestanten doen buiten de kerk om veel dingen samen. Samen wordt er gewerkt aan het dorpshuis, maken we deel uit van de brandweer en ga zo maar door’, weet Van de Pavert. Onderstal: ‘Toch hebben de protestanten hier ergens heel diep iets bevindelijks. Ze gaan niet zomaar aan het avondmaal en ook het doen van belijdenis kent voor velen een hoge drempel. Ze nemen het wel allemaal zeer serieus wat ook wel weer bij de calvinistische geest past die hier in de regio rondwaart. Kinderen mogen van de kerkenraad wel aan het avondmaal, maar lang niet iedereen gaat.’

5/12 De kerk die ongeveer 400 leden telt, drijft zoals vele kerkelijke gemeenten op de kracht van vrijwilligers. Van de Pavert: ‘De dominee is voor 5/12 deel in dienst. Ze maakt overuren en we zouden haar graag meer te bieden hebben, maar dat is niet anders. Het historische kerkgebouw en de pastorie kosten veel geld, maar het is beheerbaar. Cothen is een dorp van bouwvakkers en dat is een groot geluk. Met de inzet van vrijwilligers hebben we de afgelopen maanden de tuinmuur kunnen aanpakken en met subsidies van de stichting Karl Heinz en stichting Elisabeth Mathilde kunnen we de aannemer betalen om de klus af te ronden.’ Onderstal: ‘In veel steden trekt de secularisatie diepe sporen en kunnen de eigendommen niet worden behouden. Ook al is dit niet een dorp van grootverdieners, de nodige offers worden wel gebracht. Men is zich zeer wel bewust van het belang van het samen gemeente zijn.’

‘hoogdravende’ zaken. Als ik toch zover kom dat zij zich hierover durven te uiten, komt vaak hun diepe ontzag voor de scheppende kracht naar voren. Niet vreemd als je in een streek woont waar je in direct contact staat met de natuur.’

Gevoelsmatig orthodox Onderstal: ‘Onlangs heb ik op de kerkenraadsvergadering de discussie aangezwengeld over de verschillende mogelijkheden tot het sluiten van levensverbintenissen in de kerk. Met de nieuwe kerkorde is het mogelijk om huwelijken te sluiten tussen mensen van hetzelfde geslacht. Als ik met mijn vuist op tafel had geslagen om dit ook in onze kerk toe te laten, had ik op grote weerstand gestuit. Nu wordt er een tijd en ruimte gecreëerd om naar elkaar te luisteren en te overleggen wat mogelijk is. Vernieuwingen moet je niet in een keer doorvoeren,

maar eerst laten bezinken. Principieel heeft bijna niemand er in wezen moeite mee, maar gevoelsmatig moet het een en ander worden overwonnen: ‘principieel niet orthodox, gevoelsmatig wel’ zeg ik wel eens. Van de Pavert: ‘Ja, er heerst nog al eens de gedachte en het gevoel van ‘mot dat nou allemaal’ en ‘waarom kan het niet blijven zoals het is’. Vernieuwingen betekenen niet vanzelfsprekend dat alles beter wordt.’ Onderstal: “Ik begrijp dat mensen moeite hebben met wat ze niet kennen. Maar het besef dat we het niet hebben over één of andere leerstelling maar over mensen, breekt vele weerstanden. Dan spelen principes niet zo’n grote rol meer. En dat is het prettige van het werk in Cothen, het menszijn staat centraal.’

Douwe Anne Verbrugge is freelance journalist

Geloofsbeleving De praktische instelling die de kerkgangers van de Protestantse gemeente in Cothen kenmerkt, vertaalt zich in de geloofsbeleving.’Die is ook heel praktisch. Je moet gewoon dingen doen en aanpakken. Ze kunnen in Cothen ontzettend goed organiseren en de handen uit de mouwen steken’, formuleert de dominee bondig. Van de Pavert licht deze instelling toe: ‘Het is een dorp waar vroeger veel landarbeiders woonden die op de pachtboerderijen werkten die beheerd werden door de kasteelheer van Rhijnestein. Veel mannen werken nu in dienst van een baas bij een aannemer of fruitteler, dat is nu eenmaal zo gegroeid. Maar langzaamaan starten steeds meer jongeren een eigen bedrijfje, een gezonde ontwikkeling lijkt me zo.’ Onderstal: ‘Maar het kost mij dus best wel moeite om bij de kerkgangers boven tafel te krijgen hoe zij het geloof beleven en wat daarin voor hen zo waardevol is. Veel mensen zijn te bescheiden, ze voelen zich te klein en niet belangrijk genoeg om zich bezig te houden met zulke, voor hun gevoel,

Kerkrentmeester Dik van de Pavert en ds. Rebecca Onderstal (foto: Douwe Anne Verbrugge)

11

Kerkinformatie

Juni 2005

VRIJWILLIGERS

Peet Valstar

Oude en nieuwe vrijwilligers in de gemeente De Protestantse Kerk telt ongeveer een kwart miljoen vrijwilligers. Zij kan daarom worden getypeerd als een vrijwilligersorganisatie. Volgens een onderzoek van bureau Kaski uit 2000 wordt gemiddeld in een gemeente per predikantsplaats werk verzet dat overeenkomt met de hoeveelheid werkuren van elf predikanten per kerkelijke gemeente. Dubbele pet Protestantse vrijwilligers zijn doorgaans een groot aantal jaren actief en hebben geregeld dubbele petten: gemiddeld 1,35 functie per persoon. Hun belangrijkste motivatie is betrokkenheid bij de kerk. Meer dan 95 procent is belijdend lid. Confessionelen en evangelischen melden naar verhouding vaker religieuze motivatie voor hun kerkenwerk, oecumenischen naar verhouding minder. Buiten de kerk is een nog groter aantal kerkleden als vrijwilliger actief. Vooral op de terreinen sociale zorgverlening en scholen, maar ook in sport en recreatie, gezondheidszorg en opbouwwerk. Kerkleden zijn actiever als vrijwilliger dan niet-kerkleden. Toch komen genoemde cijfers niet overeen met het gevoel van veel mensen. Zij hebben de ervaring dat het juist moeilijker is om vrijwilligers in een vergrijzende kerk te vinden. Zij stellen meer kwaliteitseisen en doen niet meer alleen uit traditie vrijwilligerswerk. Bovendien leggen mensen zich minder snel vast, zeker niet voor een langere periode. Hoe kunnen geloofsgemeenschappen hiermee omgaan? We laten een aantal mensen aan het woord.

Inspiratie of transpiratie? Willemien Boot, medewerker van De Schinkel, Centrum voor educatie en geloof in Amsterdam, vertelt over een onlangs gehouden bijeenkomst over vrijwilligerswerving. “Sommige gemeenten zaten zo krap in hun mensen en tijd dat ze niemand naar de bijeenkomst konden sturen. Daar wringt precies de schoen… Werkgroepen, kerk- en buurtgroepen, wijkkerkenraden klagen dat ze geen nieuwe vrijwilligers kunnen vinden. Geen doeners, geen bestuurskader, geen dragers. Het dagblad Trouw schreef de afgelopen maanden over het gebrek aan aantrekkingskracht van ‘oude verenigingen’. De kerk heeft een vergelijkbaar organisatieprobleem. Een buitenstaander zegt: ‘Als er geen mensen zijn die het werk willen doen, dan stopt het.’ Maar als een kerk stopt met de wijkdiaconie, de kerkenraad (veel) kleiner is dan mag van de kerkorde, het ziekenbezoek is afgeschaft, het jeugd-

werk stilvalt, de kerkdienst door tien en op hoogtijdagen vijfentwintig mensen wordt bezocht en nog maar één persoon de financiën bijhoudt…hou je dan genoeg over om kerk te zijn? Waar zoek je vrijwilligers, waarvoor en wie wil je er als kerk graag bijhebben? En vinden die potentiële vrijwilligers het wel relevant wat er gebeurt in de kerk? Wat vinden ze er? Inspiratie of transpiratie?’

Vraag en aanbod Gert de Jong, onderzoeker bij het Kaski, signaleert dat het aantal vrijwilligers op kerkelijk gebied eerder lijkt toe te nemen dan af te nemen. ’De constatering dat het lastig is om vrijwilligers voor het kerkenwerk te vinden, lijkt binnen de PKN eerder te duiden op een toename van de vraag dan op een afname van het aanbod. Vooral de getallen van de duur van het vrijwilligerswerk relativeren de opmerking dat vrijwilligers tegenwoordig vaak kortdurende projecten willen aangaan. Kerkelijk vrijwilligerswerk is vooral een zaak van kerkelijk betrokken mensen. Gemeenten waar de betrokkenheid hoog is, hebben minder moeite om vrijwilligers te vinden. Zij hebben een groter reservoir om vrijwilligers uit te halen. Maar wanneer kerkelijke gemeenten naar verhouding

Op vrijdag 3 juni wordt op universiteitscentrum De Uithof in Utrecht het symposium ‘Nieuwe en oude vrijwilligers’ georganiseerd door Luce, instituut voor Theologische Vorming. Wat betekenen allerlei maatschappelijke ontwikkelingen voor de toekomst van het kerkelijk vrijwilligerswerk? Vraagt dit om een nieuwe kortverband vrijwilliger en ook om een andere manier van kerk-zijn ter plaatse? Meer informatie: www.luce.nl, [email protected], (030) 253 18 82.

meer vrijwilligers in willen zetten, zullen ze op den duur meer problemen ondervinden om vrijwilligers te vinden. Een beleidsplan dat de prioriteiten van het kerkenwerk aangeeft kan hierbij helpen. Ook lijkt het mij goed mogelijk dat de huidige vrijwilligers bepaalde groepen mensen aantrekken, maar andere juist niet. Anders gezegd: in hoeverre bepaalt de huidige opbouw de aanwas en vraag?’

De mus, de zwaluw vindt een woning Jan van der Wolf is predikant van de Samen op Weg-gemeente Zeewolde. Hij besteedde drie jaar geleden zijn studieverlof aan de vraag wat kerkelijke vrijwilligers

‘Vinden die potentiële vrijwilligers het wel relevant wat er gebeurt in de kerk?’ (foto: Elzebet Veenendaal)

12

In het najaar verschijnt een vrijwilligersmap voor kerkenraden met daarin veel artikelen over theorie en praktijk van vrijwilligerswerk in de gemeente. Thema’s zijn onder andere: trends, kerkordelijke grenzen en mogelijkheden, gavengericht werken, de rol van predikant en kerkenraad en het werven, begeleiden en uitzwaaien van vrijwilligers.

boeit en bindt. ‘Er zijn mensen die vooral gemeenschap zoeken, ik noem hen “binders”, terwijl anderen vooral hechten aan persoonlijke groei en zelfontplooiing, de zogenaamde “boeiers”. Beide typen zijn onmisbaar voor de kerkelijke organisatie. Ik vind het belangrijk om zowel de vraag te stellen naar wat de kerkelijke organisatie wil als wat de werker wil. Het is goed om individuen te benaderen, op de manier die bij hen past en om behoeften, capaciteiten en interesses van het gemeentelid als uitgangspunt te nemen voor hun inzet. Dat pleit voor gavengericht werken. In regelmatige ondersteuningsgesprekken vragen we aan vrijwilligers of ze nog met plezier werken en nog op een goede plek zitten. Sommige onderdelen van het kerkenwerk lenen zich beter voor geboeide werkers, anderen meer voor verbonden werkers. Nu zal het onderscheid tussen boeiers en binders in de kerk minder scherp liggen dan in het bedrijfsleven. Bij alle vrijwilligers in de kerk zal er altijd sprake zijn van -op z’n minst enige- binding. Ook de geboeide medewerker zal zich verbonden weten. Dat hoeft niet met het geheel van de gemeente te zijn, maar dat kan ook met een kleine subgemeenschap in de gemeente. Bij de werving werken we niet met strakke protocollen, wel zijn we attent in ontmoetingen. Modellen werken alleen als je daarbinnen bewegingsvrijheid hebt. Zo hebben we nu een PR-ouderling, een liturgie-ouderling en een doopouderling. We willen geen andere dingen doen maar de dingen anders doen’. ‘In de gemeente zingt elk vogeltje zoals het gebekt is. In navolging van Psalm 84 kunnen we mussen en zwaluwen onderscheiden. De mus is een standvogel die beschutting zoekt en staat voor de werker die hecht aan verbinding. De zwaluw, een trekvogel die toch geregeld op dezelfde plek terugkeert, verbeeldt de vrijwilliger die geboeid wil worden, maar toch ook enige mate van binding kent.’

Exit-gesprekken Irma Blits is voorzitter van de kerkenraad van de Samen op Weggemeente Amsterdam-Bijlmer. Deze gemeente voert een

Vrijwilligers Pauluskerk Rotterdam (foto: Arie Kieviet)

actief vrijwilligersbeleid en heeft een werkgroep vrijwilligerszorg ingesteld. ‘Inmiddels zijn er zoveel vrijwilligers in de weer dat het heel belangrijk is om professioneel met hen om te gaan. Een belangrijk punt daarbij is ervoor te zorgen dat de juiste mens op de juiste plaats zit. De werkgroep houdt zich bezig met het ontwikkelen van gavengericht werken volgens de methode van Nynke Dijkstra. Op wijkavonden besteden we daar aandacht aan en oefenen daarmee. Zo ontdekten we bijvoorbeeld dat er mensen waren die Thomasvieringen wilden organiseren. Een van de eerste besluiten die we namen is dat ambtsdragers zich weer houden aan hun termijn. Als zij na hun eerste termijn nog vier jaar willen doorgaan mag dat, maar dat wordt niet meer verwacht en we houden ook zogenaamde ‘interimgesprekken’ gesprekken tussen de twee ambtsperioden in - met ze. Hoe is het gegaan? Waar loop je tegenop? Hoe zou het andere kunnen?’ Met alle ambtsdragers die aftreden voert de werkgroep “exit-gesprekken”. ‘We zijn hiermee begonnen omdat we het belangrijk vonden dat vrijwilligers (in dit geval kerkenraadsleden) in het zonnetje worden gezet bij hun afscheid. Daarvoor is nodig dat je mensen goed kent. Je hebt altijd de ‘stillen in den lande’ of mensen die je misloopt. Als

Het bezinningscentrum Hydepark organiseert op 8 juni de studiemiddag ‘De nieuwe vrijwilliger’, naar aanleiding van de SCP-publicatie Landelijk verenigd, een studie naar ontwikkelingen en veranderingen in het maatschappelijk middenveld. Daarin wordt onder meer ingegaan op de vraag in hoeverre sprake is van een verschuiving van organisaties met veel actieve leden naar organisaties met vooral donateurs op afstand. Meer informatie, onder andere over de locatie, op www.pkn.nl

je mensen een exit-gesprek aanbiedt geef je hen de gelegenheid te vertellen hoe zij de afgelopen periode hebben ervaren, wat hen geïnspireerd heeft, wat maakte dat zij dit werk hebben gedaan. Ik ervaar dit instrument als verschrikkelijk waardevol.’

Naar impulsen voor vrijwilligersbeleid Bovenstaande uitspraken en voorbeelden laten zien dat de inzet van vrijwilligers in de gemeente een actief vrijwilligersbeleid verdient. Nodig is een heldere plaatselijke analyse van wat de vrijwilligersinzet belemmert en bevordert, gekoppeld aan de ontwikkeling van een inspirerende toekomstvisie. Sommige geloofsgemeenschappen zijn daar al druk mee bezig. Zij realiseren zich dat bestaande organisatievormen onvoldoende inspelen op nieuwe trends en zoeken naar manieren om vrijwilligerswerk weer zinvol en leuk te laten worden. Wat bied je vrijwilligers, hoe motiveer je ze en wat mag je hen vragen? Hoe werf je en begeleid je vrijwilligers en neem je op een leuke en goede manier afscheid? Een ouderling of een werkgroep voor vrijwilligersbeleid kan stimuleren dat zowel het kerkenwerk als de vrijwilliger tot hun recht komen. Maatwerk is hierbij belangrijk: de juiste persoon op de juiste plaats. Een van de belangrijkste taken van vrijwilligersbeleid is misschien wel het benadrukken van een goede mix van zowel ‘oude getrouwen’ als ‘nieuwe kortverbanders’. Deze mix is nodig voor zowel het voortbestaan als de ontwikkeling van nieuwe creativiteit in geloofsgemeenschappen.

Peet Valstar is projectmedewerker gemeenteopbouw bij de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland en houdt zich onder andere bezig met vrijwilligersbeleid.

13

Kerkinformatie

Juni 2005

TIENERTHEMASPEL

Wielie Elhorst en Irene Keesman-Versnel

Sirkelslag: aantrekkelijk, aanspreekbaar en appellerend Al jarenlang wordt in Noord-Holland een provinciaal themaspel gespeeld, ‘Sirkelslag’ genaamd. Ooit bedacht door Sirkel – stichting voor open kerkelijk jeugd- en jongerenwerk – begon het spel een paar jaar geleden aan een opmerkelijke zegetocht.

Tijdens het afgelopen seizoen ging het spel de provinciegrens over en deden ook de provincies Overijssel, Flevoland en Utrecht mee. Resultaat: 720 tieners van 12-15 jaar verdeeld over 85 groepen die een geweldige avond hadden, in eigen kerk of clubgebouw. Wie betrokken is bij of interesse heeft in jeugdwerk, herkent in de drie ‘a-woorden’ in de titel van dit artikel de drie belangrijkste kernwoorden van de discussienota Aansprekend geloven voor de generale synode over kerkelijk jeugd- en jongerenwerk. In de nota wordt gesproken over een ‘beweging’ voor kinderen, tieners en jongeren vanuit de Protestantse Kerk. De kracht van deze beweging ligt ondermeer in het rechtstreekse contact dat het jeugdwerk van de Protestantse Kerk met zijn doelgroep onderhoudt, zó dat het jeugdwerk van deze kerk iets is waar kinderen, tieners en jongeren zich mee kunnen en willen identificeren. Hoog gegrepen? Een ambitieus plan is het zeker, maar Sirkelslag laat zien dat het inmiddels ook al realiteit is.

Wat is Sirkelslag? Sirkelslag is een provinciaal themaspel dat is opgebouwd uit een aantal kleine spelen en een slotopdracht. Het spel kan gewoon in het eigen jeugdhonk, de eigen soosruimte of het eigen kerkgebouw worden gespeeld. De spelen die worden aangeboden, cirkelen allemaal rond één thema, maar zijn heel verschillend van elkaar: van puzzelen tot sms-en met andere groepen, van een geluidsfragmentenspel tot het bij elkaar zoeken van allerlei attributen in een haalspel en ga zo maar door. Dit jaar was het thema ‘De elementen’. Het thema blijft tot het openen van de startenvelop op de spelavond een goed bewaard geheim. Met het spelen van de spelonderdelen van Sirkelslag worden punten – dit jaar ‘elementjes’ – verdiend. Met deze punten kunnen tijdens de slotopdracht karakters worden gekocht. Deze karakters vormen samen de slagzin die, als deze eenmaal is geraden, moet worden doorgebeld naar een centraal telefoonnummer (het eigen protestants dienstencentrum). Daar zitten jeugdwerkadviseurs en vrijwilligers klaar om alles te

Nieuw Vennep aan het werk in de slotopdracht voor de finaleronde (foto: PDC Noord-Holland)

noteren. Gaandeweg wordt duidelijk welke groep gewonnen heeft, door een optimale combinatie van speeltijd en overgehouden punten. Nog dezelfde avond wordt de winnende groep van het heugelijke feit in kennis gesteld. Dit seizoen werd de Sirkelslagavond herhaald in een nationale finaleronde waarin acht groepen uit de genoemde vier provincies het tegen elkaar opnamen. De grote winnaar werd de groep ‘J&JNV’ uit Nieuw-Vennep.

Aantrekkelijk Sirkelslag is voor tieners een heel aantrekkelijke activiteit. In een groep van ongeveer acht leeftijdsgenoten is er één avond lang de kans samen een leuk en goed resultaat neer te zetten. Daarbij bieden de verschillende spelen elke tiener de kans iets te doen waar hij of zij goed in is. De één is een kei in het reproduceren van feitenkennis, de ander is een geboren knutselaar en weer

Rogier van der Burg, jeugdouderling en contactpersoon voor Sirkelslag in Nieuw-Vennep, zond het volgende verslagje toe: “Natuurlijk zijn we heel blij dat we hebben gewonnen!!! We vonden de spelen ook erg leuk. Het experiment met het soepbord, kaars, glas en munt ging ook erg goed. Eén van de jongens wist meteen hoe hij het moest doen en we waren daarmee erg snel klaar. Verder was de haalopdracht ook erg leuk en hebben ze erg hun best gedaan. Leuk ook dat de opdrachten wat moeilijker waren. Soms was het gewoon stil en dat met jongeren in die leeftijdsgroep! Al met al hebben we een hele leuke en gezellige avond gehad en gaan we zeker proberen volgend jaar weer mee te doen! Bedankt voor de leuke opdrachten!”

14

een ander kan gedichten maken. Saai is het nooit, want de tijdsdruk en de hoeveelheid spelen zorgen voor een enorme dynamiek. Met de wil om te winnen ontstaat er een geweldige sfeer die van de doorgaans wat onzekere individuen die tieners nu eenmaal zijn, een hechte groep maakt. Wat wil je als vrijwilliger nog meer...?

Aanspreekbaar Door het rechtstreekse contact dat met de tieners wordt gezocht, is de kerk door Sirkelslag voor hen aanspreekbaar, niet in het minst ook door de vrijwilligers die als spelleiders en juryleden bij het spel betrokken zijn. Dat waren er dit seizoen ongeveer 250. Naast deze mensen, deze broeders en zusters van de tieners, is de kerk als woorden- en waardengemeenschap aanspreekbaar door de inhoud van het spel, hoe bescheiden ook. Al zet het spel in met een thema – dit seizoen ‘De elementen’ – dat voor álle tieners, kerkelijk of niet-kerkelijk, aantrekkelijk zou kunnen zijn, daarbinnen moeten vragen worden beantwoord en opdrachten uitgevoerd die herkenbaar zijn vanuit de context van kerk en geloof: vragen die alleen beantwoord kunnen worden met enige kennis van de bijbelse verhalen en opdrachten die blijk geven van betrokkenheid bij kinderen en volwassenen in moeilijke situaties dichtbij en ver weg. Hoe lastig soms ook, door het juiste evenwicht tussen inhoud en ontspanning, storten de tieners zich vol overgave op het achterhalen van alle goede antwoorden en het zo goed mogelijk vervullen van alle opdrachten. Een mooi voorbeeld uit het Sirkelslagspel van dit jaar is het Creatiefspel waarbij de tieners van waardeloos materiaal een waterput moesten bouwen van 30x15 cm. Daarbij werden ze en passant geïnformeerd over de dreigende watertekorten in de nabije toekomst en de manier waarop daar iets aan gedaan zou kunnen worden.

Appellerend Sirkelslag doet in meer dan één opzicht een appèl op de participerende tieners. Hierboven werden al de verschillende vaardigheden genoemd, die tieners al dan niet in huis

Zo werden de tieners, heel even maar toch, bepaald bij hoe ‘het vuur’ mensen in hun leven met God en met elkaar brandend houdt. En zoiets zet jezelf als tiener natuurlijk ook even aan het denken over je eigen betrokkenheid. Heel even maar, want na de kaars moest er onmiddellijk doorgezocht worden naar ‘twee gekookte groenten die je rauw meekrijgt’…

Sirkelslag nationaal? Het spel leent zich ervoor verder te worden uitgebouwd tot een spel dat met overtuiging kan worden aangeboden vanuit alle protestantse dienstencentra en de verschillende jeugdwerkbureaus. Het eerste bovenprovinciale experiment is met succes en naar tevredenheid verlopen. De commissie Jeugdwerk van het Protestants Dienstencentrum in Zaandam en de vrijwilligers die tekenden voor de invulling van de spelen van dit jaar zijn trots op het resultaat en hopen dat ook tienergroepen in andere provincies met plezier en blijvend gebruik kunnen maken van dit mooie spelaanbod. Wie weet spelen er op vrijdag 3 februari 2006 dan 170 tienergroepen en 1500 tieners mee…

Trots in Ilpendam: de wannaar van de Noord-Hollands voorrondebokaal (foto: PDC Noord-Holland)

hebben. Elke tiener kan wel wat of vindt wel iets leuk en zo wordt er in alle verscheidenheid gewerkt aan een mooi en zo optimaal mogelijk, gezamenlijk resultaat. Deze noodgedwongen samenwerking draagt op een stimulerende manier bij aan groepsvorming, een belangrijk gegeven voor kinderen in de tienerleeftijd. Wie het lastig vindt zichzelf letterlijk of figuurlijk een houding te geven,

kan door Sirkelslag lekker in de groep opgaan. Dat is voor tieners meerwaarde. Tot slot doet Sirkelslag een appèl op het hart van de tieners. Een voorbeeld van dat laatste is een opdracht in het Haalspel tijdens de finaleronde. De tieners moesten op zoek naar een kaars die voor iemand van bijzondere betekenis was. Die betekenis moest op een stukje papier worden meegebracht.

15

Wielie Elhorst en Irene Keesman-Versnel zijn als jeugdwerkadviseur verbonden aan het Protestants Dienstencentrum in Noord Holland.

Kerkinformatie

KERKENDAG

Juni 2005

Kerkenda groots en

Jij Je Zin! Zo’n 600 jongeren kwamen af op het speciale jongerenprogramma ‘Jij je zin!’. Dat thema werd uitgewerkt in diverse activiteiten rondom het thema zingeving. Laten zien en horen wat jij zinvol vindt. Ervaren wat anderen zinvol vinden. De band Gospelboulevard op het hoofdpodium bracht de sfeer er meteen goed in. Terwijl de cabaretgroep Voorwaar voor een vrolijke noot zorgde, werden bijbelteksten in SMS-taal omgezet. In de moviezone kon je discussiëren over de behandeling van

MANIFEST VAN DE VIERDE KERKENDAG 23 APRIL

Onder het motto UIT op zin kwamen wij in de IJsselhallen in Zwolle bijeen, mensen van alle leeftijden, vrouwen en mannen, jongeren en kinderen, uit vele kerken en van verschillende continenten, een veelkleurig volk van God. We hadden er zin in: deze vierde Kerkendag is als een bijzonder geschenk. Vandaag hebben velen van ons ervaren dat de bijbel mensen zin en houvast biedt en inspireert om naar God te vragen en over Jezus Christus te spreken. We hebben gehoord dat God deze wereld en haar bewoners niet aan hun lot overlaat en dat Jezus laat zien hoe Gods liefde uitstijgt boven alle gebrokenheid, pijn en dood. We hebben gemerkt hoe bijbelverhalen ons mensen motiveren om van God te getuigen in woorden van hoop en in daden van gerechtigheid en vrede. We hebben gezien hoe rond de bijbel gemeenschappen van mensen kunnen groeien, soms klein en kwetsbaar, maar toch....

16

ag 2005: veelzijdig

asielzoekers in Nederland, in een standje even verderop kon je met de verfkwast over zingeving aan de slag, kon je nieuwe geboden aan de tien toevoegen. Na afloop waardeerden de jongeren het programma gemiddeld met een 7,7. Van hen mag het programma ieder jaar herhaald worden, zo schreven ze in de enquête. Het succes van Jij je zin! Op deze kerkendag is mede te danken aan de inzet van vele lokale gemeenten. Zij hebben er de aandacht op gevestigd, met behulp van beschikbaar gestelde materialen en de Jij je zin-website.

Herkomst foto’s: - Kerksite Protestantse Gemeente Gorinchem/ Dalem (met dank aan David Hulshof). - Afd. Communicatie en Fondsenwerving PLD.

L 2005

1. Daarom roepen wij onze kerken en elkaar op om, één van zin, te blijven luisteren naar de bijbelverhalen en te leven uit de kracht van de Geest, om smaakmakers en lichtbrengers te zijn in onze wereld, om anderen nieuwsgierig te maken naar wie de God van de bijbel is en om in navolging van Jezus om te zien naar kwetsbare mensen, dichtbij en veraf. 2. Daarom zeggen wij tegen wie het maar horen wil dat de God over wie wij lezen in de bijbel een levende God is die werkzaam is in de wereld, in allen die zich inzetten voor vrede en recht, in elk gebaar van liefde, in elke kracht ten leven. 3. Daarom ook willen wij samenwerken met alle mensen van goede wil om zin te scheppen en vrede te stichten, om de aarde te beschermen en recht te bevorderen, om allen tot zegen te zijn.

17

Kerkinformatie

Juni 2005

PROJECTEN BINNENLAND

Huub Timmermans

Waar blijft het collectegeld? De landelijke collecten voor binnenlandse doelen hebben vorig jaar ruim 1,1 miljoen euro opgebracht. Het is prachtig dat landelijk afgesproken collecten zo’n ruime steun krijgen vanuit de gemeenten. In dit artikel laten we iets zien van de projecten en activiteiten in 2004 die met het collectegeld zijn gefinancierd.

Het landelijk collecterooster van de Protestantse Kerk in Nederland kent naast de inzamelingen voor Kerkinactie (diaconaal en zendingswerk) zes collecten, die we hier voor het gemak de PKN-collecten noemen. Het zijn de collecten voor oecumene, pastoraat, catechese en geloofsopvoeding, educatie, eredienst en kerkmuziek, jeugdwerk, vredeswerk en Kerk & Israël. Vorig jaar was de opbrengst voor genoemde collectedoelen zeer positief. In totaal brachten ze ruim 1,1 miljoen euro op. Een teken dat veel gemeenteleden het werk, dat met dit geld mogelijk wordt gemaakt, belangrijk vinden. Een dankwoord voor hun bijdragen is hier op zijn plaats.

Pastoraat Pastoraat is een wezenlijk onderdeel van het kerk-zijn. Het krijgt gestalte in de plaatselijke gemeente en is ook de verantwoordelijkheid van die gemeente. Maar sommige vormen van pastoraat overstijgen de draagkracht van de lokale gemeente en zijn daarom landelijk georganiseerd. Zij worden vanuit het land gevoed en ondersteund, onder andere met collectegeld. We noemen hier het pastoraat in ziekenhuizen en gevangenissen of het krijgsmachtpastoraat. Op landelijk niveau zijn werkgroepen actief die plaatselijke gemeenten kunnen adviseren in andere specifieke vormen van pastoraat of rond ethische vragen. Daarnaast is er steeds opnieuw behoefte aan toerusting van ouderlingen en bezoekmensen. Om adequaat op nieuwe vragen en uitdagingen in het pastoraat in te gaan worden regelmatig handreikingen samengesteld die beroepskrachten en vrijwilligers in het pastorale werk helpen hun taak goed te kunnen uitoefenen. In de serie ‘Handreikingen voor het Pastoraat’ verschenen vorig jaar twee uitgaven. Dat waren ‘De partner van de chronisch zieke’ en ‘Levensmoe, pastoraat aan mensen op hoge leeftijd die wachten op een natuurlijk levenseinde’. Over pastoraat aan mensen met een depressie bestond al een handreiking, maar deze was nodig aan herziening toe. Daarom verschijnt er dit jaar een geheel nieuwe versie van deze handreiking.

Samen met de Werkgroep Gemeentepastoraat werkt het Protestants Landelijk Dienstencentrum aan een uitgave over ‘Nieuwe vormen van pastoraat’. Het belang hiervan is dat er in het bezoekwerk de gemeente veel veranderd is. Door schaalvergroting zijn de wijken voor ouderlingen en wijkbezoekers of contactpersonen zo groot geworden dat regelmatig bezoek niet meer mogelijk is. Gemeenteleden zelf zitten bovendien niet altijd te springen om bezoek vanuit de gemeente. De moderne mens deelt persoonlijke zaken bij voorkeur binnen een kleine kring van vrienden of familie. Toch blijft het goed om het (onderlinge) pastoraat te bevorderen. Daarom zullen in deze handreiking vormen van pastoraat gepresenteerd worden die beter aansluiten bij hetgeen gemeenteleden van nu verwachten.

Jeugdwerk Voor het jeugdwerk wordt jaarlijks twee keer gecollecteerd onder de titels ‘jeugdwerk’ en ‘catechese en geloofsopvoeding’. Het jeugdwerk neemt binnen de Protestantse Kerk een belangrijke plaats in. Er vinden allerlei activiteiten plaats om kinderen en jongeren bij de kerk te betrekken. Dat gebeurt op moderne en eigentijdse wijze, in vormen die jongeren van vandaag aanspreken. Daarnaast biedt het jeugdwerk van de PKN ondersteuning aan beroepskrachten en vrijwilligers die in plaatselijke gemeenten actief zijn in het jeugdwerk. De kerkvereniging per 1 mei 2004 is aangegrepen om in het jeugdwerk een nieuw elan te brengen. Daartoe zijn nieuwe projecten op stapel gezet. Bijvoorbeeld het project de Twaalf. Hierbij zoeken twaalf moderne apostelen jongerengroepen om het verhaal van God en mensen te delen. Samen met een apostel gaan jongeren op een eigentijdse manier aan de slag met geloven en wat daarbij kan horen. Maar het project De Twaalf gaat verder: met elk apostelprogramma wil het jeugdwerk van de PKN jongeren aanzetten tot eigen initiatieven. Het wil ruimte en mogelijkheden bieden aan jongeren om hún plannen

18

op tafel te krijgen en uit te voeren. Een ander, nieuw project is ‘Factor TIEN’, dat beoogt om jongeren meer bij ontwikkelingssamenwerking te betrekken. Dit project biedt jongeren tussen 16 en 25 jaar de gelegenheid om op zoek te gaan naar geluk in het Zuiden. Aan de hand van thema’s als religie, vriendschap en vrijheid gaan zij op zoek naar factoren voor ‘geluk’. In juli 2005 gaat de eerste groep naar Bangladesh. Jongeren die belangstellend zijn kunnen op de website www.FactorTIEN.nl meer te weten komen. Factor TIEN is een gezamenlijk initiatief van PKN/Kerkinactie en ICCO, de protestantse organisatie voor ontwikkelingssamenwerking. Op het terrein van geloofsopvoeding presenteren het jeugdwerk van de PKN en SGO Uitgeverij samen in 2005 een nieuwe uitgave voor de geloofsopvoeding thuis. De titel van dit bewaarmagazine is ‘Spring’. De periodieken Gr!p en KIOSK bieden telkens materiaal voor jongerenwerk (Gr!p) en voor het werken met kinderen en tieners (KIOSK).

Educatie Het educatieve werk is gericht op de opleiding van kerkelijk werkers en godsdienstonderwijs. Met het geld uit de collecte wordt ondermeer materiaal vervaardigd voor kring-, cursus- en trainingswerk voor gemeenteleden en ambtsdragers. Een belangrijk voorbeeld is de cursus Theologische Vorming voor Gemeenteleden. Deze twee- of driejarige cursus – die op vele plaatsen in het land wordt gegeven – voorziet al jarenlang in een grote behoefte bij gemeenteleden aan theologische scholing en verdieping. Jaarlijks nemen ruim 1200 cursisten hieraan deel. Na afronding ervan gaan veel cursisten taken vervullen in de kerkelijke gemeente als ambtsdrager of als vrijwilliger. Uit deze collecte worden ook enkele samenwerkingsprojecten met het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) gefinancierd. Zo is er een lesmodule ontwikkeld ter ondersteuning van het gebruik van de Nieuwe Bijbelvertaling. In deze module wordt uitgebreid ingegaan op de wijze van vertalen.

De module is behalve voor de cursus Theologische Vorming ook beschikbaar voor leerhuizen en kringwerk. Een ander samenwerkingsproject met de NBG is het project ‘Caught on Tape. In dit project worden jongeren uitgedaagd om leven te blazen in de bijbelverhalen door ze te vertalen naar de 21ste eeuw. Dat doen ze letterlijk met het project Caught on Tape, wat betekent ‘vastleggen op film’. Jongeren zoeken zelf een bijbelverhaal en vertalen het alsof het zich vandaag de dag afspeelt. De Barmhartige Samaritaan wordt bijvoorbeeld de Barmhartige Marokkaan. Vervolgens maken ze hier een korte film van. Zo denken jongeren na over de betekenis van bijbelverhalen en leven zij zich in in de personages van het bijbelverhaal. Thema’s in de bijbel blijken dan niet veel anders te zijn dan de thema’s waar ze zelf mee bezig zijn.

Vredeswerk “Geweld dichtbij en ver weg is aan de orde van de dag. Wereldwijd hebben de kerken zich verbonden in de strijd tegen geweld. Ook in Nederland zetten de kerken zich in om geweld te keren, een veilige omge-

ving te scheppen, vrede en verzoening te bewerkstelligen, in het klein en in het groot. Dat is werk van lange adem en van kleine stappen.” Zo stond het in de folder voor de collecte op 19 september 2004, de zondag waarmee de vredesweek begon. Onder het motto ‘Geweld niet gewild’ zetten de gezamenlijke kerken en de aan de kerken gelieerde vredesorganisaties zich in voor vrede, veiligheid en verzoening. Dat is een breed werkveld. Naast aandacht voor de grote vredesvraagstukken is extra aandacht nodig voor de problematiek van ‘geweld in huis’, ‘geweld in de publieke ruimte’ en ‘geweld in de eigen christelijke traditie’. In de Protestantse Kerk in Nederland is een projectmap ‘Huiselijk Geweld’ in de maak die naar verwachting in augustus verschijnt. Ook is er werkmateriaal voor jongeren die met huiselijk geweld in aanraking komen. Een werkboek ‘Niet bang voor geweld’ is beschikbaar om de gemeente handvatten te geven in het omgaan met geweld en het doorbreken van afzijdigheid. Uit de opbrengst van de vredescollecte worden projecten ondersteund die deze vormen van geweld tegengaan.

19

Slot In dit artikel hebben we met slechts enkele voorbeelden laten zien waaraan de opbrengsten uit de PKN-collectes besteed worden. In 2005 staan dezelfde PKN-collectes weer op het rooster als in 2004. We hopen dat veel gemeenteleden weer trouw en gul aan de collectes geven. In het volgende nummer van Kerkinformatie zal het collecterooster voor 2006 gepubliceerd worden.

Huub Timmermans is projectmedewerker team Communicatie en Fondsenwerving afdeling Binnenland.

Kerkinformatie

Expositie Kerkkleden

Juni 2005

BERICHTEN

kerken uit Rijssen, Amsterdam en Kootwijk. Tevens wordt er achtergrondinformatie gegeven over “Kerkkleden in de kleuren van het kerkelijk jaar”. Schriftelijke toelichting en uitleg aanwezig. Plaats: Andreaskerk, Voorthuizerstraat 14, Putten (Gld). Data:

vrijdag 9 september (13.00-21.00 uur) en zaterdag 10 september (10.00-17.00 uur).

Dit festijn is het grootste wereldmuziekfestival in Nederland. Op het programma staat een grote variëteit aan artiesten uit de lage landen naast artiesten uit verschillende continenten van de wereld. Voor de meeste groepen geldt dat het optreden op Festival

Mundial hun première is op Europese bodem. U kunt nu al tickets bestellen op de website van Festival Mundial. Plaats: Leijpark, Tilburg. Informatie: www.festivalmundial.nl

Schepens en Monica Aerden. In de zomermaanden worden hier tuinconcerten gehouden, met licht klassieke muziek van de Middeleeuwen tot heden. Programma: Zondag 12 juni: Psalmen, Liederen en Sonnetten door Ensemble La Primavera. Zondag 10 juli: Susanna in het bad door Ensemble Corona. Zondag 14 augustus: Aria’s van Bach, Telemann en Händel door Accademia Amsterdam Zondag 11 september: Amstel Saxofoon

Kwartet. Aanvang: 12.30 uur, entreeprijs inclusief bezoek museum: € 12,50. Bij slecht weer worden de concerten binnen gehouden. Kaartverkoop: vooraf of op de dag zelf bij de receptie van het Bijbels Museum, Herengracht 366-368 te Amsterdam, tel. (020) 624 24 36, e-mail: [email protected], website: www.bijbelsmuseum.nl Openingstijden van het museum: maandag tot en met zaterdag van 10.00-17.00 uur, zon- en feestdagen van 11.00-17.00 uur.

Vanaf najaar 2005 speelt theatergroep Doorreis het poëzietheaterstuk ‘Ooit was er...’. Kerken en verenigingen kunnen voor

het najaar een optreden boeken. De voorstelling biedt een verfrissende, hedendaagse kijk op het boek Genesis. De gedichten zijn van Stef Grit (zie www. muziekengedichten.nl) en Gerdina Hillbrink (zie www.gerdina.nl). Tijdens de voorstelling is livemuziek te beluisteren en het verhaal wordt extra beeldend gemaakt door

middel van een beamervoorstelling. Voor meer informatie: Gerdina Hillbrink, e-mail [email protected]. Informatie en boekingen van Doorreis via Stef Grit, telefoon: 06-41 74 47 67 of via e-mail: [email protected]

Een gepassioneerd Flevo Festival 2005

kunnen jongeren op een ongedwongen manier ontdekken wat de essentie is van het christelijke geloof.

die voor iedereen leefbaar is. Na afloop ontvangen de deelnemers een beloning die bij een held past. Naast deze spectaculaire heldenrace zijn er workshops, debatten en er is natuurlijk ruimte om te relaxen!

In Putten worden in september kanselen avondmaalskleden geëxposeerd van

Festival Mundial Op 18 en 19 juni vindt de 18e editie plaats van het slotfestijn van Festival Mundial.

Beeldententoonstelling en concerten in tuin Bijbelsmuseum Van 16 juni-2 oktober 2005 zijn in de tuin van het Bijbels Museum te Amsterdam werken te zien van de vier Nederlandse beeldend kunstenaars. Het thema van de tentoonstelling is ‘Tij”. De exposanten zijn: Gerard Polhuis, Hans van den Ban, Theo

Poëzietheaterstuk ‘Ooit was er …’

Passion, heart & soul is het thema van het Flevo Festival 2005 in Liempde in Noord Brabant. Van 11 tot en met 14 augustus

Tijdens het festival komt ‘Passion, heart & soul’ op verschillende plekken en op verschillende manieren aan de orde. Bijvoorbeeld in workshops, theater, muziek en lezingen. Passion, heart & soul gaat over: Gods passie voor ons en gepassioneerde mensen! Tijdens het festival zijn er sprekers die ingaan op onderwerpen die jongeren aanspreken. Zoals de thema’s God, geloof, seksualiteit, politiek en media.

Helden gezocht Kerkinactie en ICCO zijn hoofdsponsor van het festival. Samen met het jeugdwerk van de Protestantse Kerk in Nederland werken we hard aan een eigen programma op dit festival. Zo zoeken we tijdens het Flevo Festival naar echte helden. In ons werelddorp kunnen jongeren een parcours doorlopen. Tijdens dit parcours worden ze geprikkeld om na te denken over hun bijdrage aan een wereld

20

Kaarten De tickets zijn tot en met 11 juli in de voorverkoop (12 – 17 jaar € 82, 18+ € 92,-.). Voor jongerengroepen (bv. belijdenisgroepen, cathechisatiegroepen) is er een speciaal arrangement: – Leiders 50% korting op toegangsbewijs – Jongeren € 16,- korting op ticket en maaltijden – Speciale handreiking voor tienerprogramma’s op Flevo – Introductie om de groep wegwijs te maken. Bel met (0343) 51 88 72 of mail naar: [email protected]. Kijk op www.flevofestival.nl/2005 voor het laatste nieuws over dit fantastische festival. Wil je meer weten over het programma van Kerkinactie en ICCO, kijk op www.kerkinactie.nl

Kerkinformatie

Juni 2005

GELOOFSOPVOEDING

Hanny van der Stelt-Hulshof

Ouders, Spring er in! Ouders van opgroeiende kinderen hebben het vandaag de dag niet gemakkelijk! Opvoeding wordt door de media tot probleem gemaakt en ouders niet zelden tot de veroorzakers van dat probleem. Een oude pedagogische wijsheid luidt dat bemoediging veel meer oplevert dan vermaning. En dat geldt vast niet alleen voor kinderen, maar ook voor hun ouders!

Herkenbaar Wie herkent niet een ervaring als deze: In de ochtend gehaast met zoon of dochter achterop naar school fietsen. Een beetje geirriteerd vanwege vergeten gymkleren, zoveel te doen en fikse tegenwind. Klink het opeens zorgeloos achter je: En mama, wat is nou de Heilige Geest?? Goede vraag! Maar wel een lastig moment! ‘Ik moet daar even over nadenken, vanavond praten we er verder over!’ En in dat praten zul je als ouders moeten zoeken naar eigen woorden. Die kun je dan wel weer verbinden met bijbeltaal. Gebruik beelden en vergelijkingen. De Heilige Geest lijkt op wind; die kun je niet zien, maar wel merken als je wind mee of tegen hebt op de fiets. Door hun vragen openen kinderen het gesprek over God, en wellicht ook hun gesprek met God! Liefde én begrenzing! (foto:SGO uitgeverij, René van de Weerd)

Het bewaarmagazine Spring en de themaboekjes Zijsprong willen ouders en opvoeders aanmoedigen en verder helpen in de (geloofs)opvoeding van hun kinderen! Ouders willen graag informatie over opvoeding. Bijvoorbeeld over waarden en normen. Liefde en aandacht vormen een onmisbare pijler onder opvoeding. Een tweede pijler is die van regels en grenzen stellen. Strak grenzen stellen aan het gedrag van je kind zonder belangstelling en onvoorwaardelijke acceptatie werkt niet. Maar alles over je kant laten gaan en vriendjes proberen te zijn met je kind is ook niet goed. Hoe je het ook wendt of keert: als ouder ben je opvoeder, je moet de leiding in handen nemen en soms ‘nee’ zeggen.

Levensspel Het dagelijks leven is te vergelijken met een voetbalspel. Allereerst draag je aan kinderen met vreugde en enthousiasme de liefde voor het leven over. Je moedigt ze aan tot leven en spelen binnen de witte lijnen. Gaandeweg laat je kinderen zien dat door bepaalde waarden (oprechtheid, zorg, delen) en bijbehorende gedragsregels het spel van het leven mooier wordt. Je gaat

Spring en Zijsprong

er nieuwe mogelijkheden in ontdekken. Als opvoeder ben je zowel coach -je traint en doet voor- als supporter -je moedigt aan- en scheidsrechter -je begrenst. En een goede scheidsrechter fluit de wedstrijd niet dood! Daarnaast willen de meeste ouders graag eigen opvoedervaringen delen met andere ouders. Bijvoorbeeld rond al de vragen die kinderen kunnen stellen, ook over geloven en God. Vragen over bijbelverhalen, hoe je moet bidden, hoe God er eigenlijk uitziet … Ga er maar aanstaan!

Spring, bewaarmagazine voor opvoeden en geloven, is bestemd voor ouders van kinderen tussen 4 en 12 jaar.. Fullcolour magazine, 56 pagina’s, € 8,95 (u betaalt geen verzendkosten). Zijsprong, Geillustreerde themaboekjes, per deel 20 pagina’s, € 3,95 (u betaalt geen verzendkosten) Spring en Zijsprong zijn uitgaven van SGO uitgeverij en de Protestantse Kerk in Nederland. Meer informatie: Hanny van der Stelt [email protected] Bestellen: (030) 880 17 24 of [email protected]

Spring , bewaarmagazine voor geloofsopvoeding thuis is goed voor vele uren leesplezier voor ouders, maar ook voor leerkrachten en een ieder die in de kerk belangstelling heeft voor kinderen. Die belangstelling is geen luxe, maar noodzaak! Spring biedt veel informatie, herkenbare ervaringen en praktische ideeën rond bijvoorbeeld bidden, verlies en verdriet, de invloed van tv en internet, en opvoeden met bijbel of koran. Naast Spring verschijnen in 2005 en 2006 in totaal acht themaboekjes in de serie Zijsprong. Ieder themaboekje gaat dieper in op een onderwerp uit Spring. De eerste deeltjes zijn net verschenen en hebben als titel ‘Stappen in geloofsopvoeding’ en ‘Verlies en verdriet’. Zijsprong is speciaal gemaakt voor thema-avonden en cursussen rond geloofsopvoeding en is uit op verbinding van ouders onderling rond opvoeden en geloven. Organiseer zo’n cursus ook eens buiten een kerkgebouw en nodig speciaal ouders aan de rand van de kerk uit. Opvoeding raakt iedereen!

Hanny van der Stelt-Hulshof is senior projectmedewerker Jeugdwerk Protestantse Kerk in Nederland, met als specialiteit: geloofsopvoeding.

21

Kerkinformatie

TRAKTEMENTEN

Juni 2005

Peter Eenshuistra

Het nieuwe omslagsysteem centrale kas voor de predikantstraktementen Het salaris van de dominee: bijna elke gemeente krijgt er mee te maken. Een deel betaalt de gemeente zelf en een ander deel komt uit een landelijke kas. De wijze van financiering is door het ontstaan van Protestantse Kerk helemaal vernieuwd. Een speciale commissie gaat voorkomen dat gemeenten door het omslagsysteem in de problemen komen. Na jarenlange voorbereiding werd in 2003/2004 overeenstemming bereikt over de nieuwe rechtspositieregeling voor de gemeentepredikanten en over de wijze waarop de financiering zou plaatsvinden. De rechtspositie werd overeengekomen in het Georganiseerd Overleg, dat is het overleg tussen de Bond van Nederlandse Predikanten en de Kerk (synode en Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer). De wijze van financiering was opgedragen aan de Beleidscommissie Predikanten (BCP). De BCP moest een omslagsystematiek ontwerpen waarbij het persoonsgebonden deel van het traktement wordt omgeslagen over alle gemeenten. In april 2004 gaf de synode de vereiste goedkeuring en kon bureau predikanten namens BCP beginnen aan de conversie.

Nieuwe inschaling In de eerste plaats moesten alle dienstdoende gemeentepredikanten worden ingeschaald in de ene nieuwe traktementsschaal die op 1 januari 2005 in werking trad. Alle gegevens moesten worden verzameld en geverifieerd, zodat de inschaling correct kon worden uitgevoerd. Vóór 1 december 2004 ontvingen alle predikanten en gemeenten het zogenaamde inschalingsbericht. In dit inschalingsbericht stond vermeld hoe de bestaande honorering geschiedde en hoe deze op 1 januari 2005 er uit zou gaan zien volgens de nieuwe schaal. Dit deel van de conversie is keurig op tijd geslaagd. Het tweede deel van de conversie was gericht op de gemeenten. Om het juiste aandeel in de centrale kas te kunnen vaststellen moest de oude situatie met de nieuwe situatie worden vergeleken. Ook hiervoor is veel informatie verzameld om deze vergelijking mogelijk te maken. Bij het bepalen van het aandeel in de omslag, moest tegelijkertijd worden vastgesteld op welke wijze de overgangsmaatregel moest worden toegepast op iedere individuele gemeente.

Overgangsmaatregel Bij de vaststelling van de omslag is besloten tot een overgangsmaatregel die er op neer-

komt dat gemeenten gedurende de eerste 10 jaar niet meer of minder dan € 1.000 per fulltime predikant per jaar (cumulatief) betalen in vergelijking met de oude kerkeigen situatie. Bij het bepalen van de hoogte van de overgangsmaatregel is rekening gehouden met een zogenaamde stelpost. Dat heeft vragen opgeroepen: waarom deze stelpost? Bij het vergelijken van de kosten oud-nieuw is bij de oude lasten een bepaald bedrag per fulltime predikant bijgeteld: GKN: € 3.200, NHK € 2.100, ELK geen. Dit was nodig omdat in de lasten-nieuw de bezettingsbijdrage voor de centrale kas zit van € 25.500 (per fulltime predikant) waaruit niet alleen de primaire zaken, zoals de periodieke verhogingen, de vakantietoeslag en de structurele eindejaarsuitkering betaald worden, maar ook een aantal secundaire arbeidsvoorwaarden. Gemeenten betaalden die voorheen zelf aan hun predikanten op het moment dat ze zich incidenteel voordeden. Hierbij gaat het om zaken als de jubileumgratificaties, de kosten van het vijfjaarlijks studieverlof, de aanvulling op het arbeidsongeschiktheidspensioen gedurende het eerste jaar en wachtgelden na losmaking van een predikant. Omdat deze kosten via de bezettingsbijdrage in de nieuwe lasten worden meegenomen, moeten ze voor een juiste vergelijking ook in de oude lasten worden meegenomen. De Beleidscommissie Predikanten heeft besloten dat te doen door de totale jaarlijkse lasten van alle gemeenten over alle kerken te verdelen en dat dus bij de lasten in de oude regeling op te tellen. Hierbij is aangenomen dat gemeenten door de jaren heen deze kosten ook daadwerkelijk hadden. Verder is de 1,42% incidentele eindejaarsuitkering in de stelpost opgenomen. Het hiermee in de nieuwe regeling corresponderende bedrag maakt ook onderdeel uit van de bezettingsbijdrage van € 25.500. In concreto gaat het hierbij om nieuwe secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals de kosten van de ARBO-dienst, de verhuiskosten uit de ambtswoning bij emeritaat en na overlijden, de overlijdensuitkering en enkele nieuwe vormen van wachtgeld.

22

Studiecommissie voor knelpunten Bij het ontwerpen van de rechtspositie als geheel was afgesproken dat er met betrekking tot de kosten gestreefd moest worden naar budgetneutraliteit voor het geheel van de kerk en dus niet per afzonderlijk kerkgenootschap of per afzonderlijke gemeente. Uit de evaluatie van de conversie kan worden vastgesteld, dat de nagestreefde budgetneutraliteit nagenoeg is gehaald. Voor de individuele gemeenten kan er evenwel sprake zijn van relatief grote - of kleine kostenverschillen. Om dit op te vangen is de eerder toegelichte overgangsmaatregel getroffen. Desondanks kan het voorkomen dat gemeenten door de nieuwe regeling structureel in de problemen geraken. Bij de besluitvorming is afgesproken dat een Brede Studiecommissie zou worden ingesteld om de synode advies te geven over het beleid voor de lange termijn, namelijk hoe om te gaan met de inzet van het predikantencorps en de financiering ervan. Tevens dient de Brede Studiecommissie advies uit te brengen over het beleid voor de korte termijn: moeten aanvullende maatregelen getroffen worden voor gemeenten die op korte termijn in de financiële problemen dreigen te komen als gevolg van de nieuwe rechtspositie en omslagsystematiek? Advies over dit laatste wordt verwacht in het najaar 2005. De Brede Studiecommissie is ingesteld door het moderamen van de generale synode en is inmiddels volop aan het werk.

Drs. P.D. Eenshuistra is hoofd Bureau Predikanten.

Kerkinformatie

Samen in de kerkbank Ouders van kinderen met een verstandelijke handicap willen dat de plaatselijke kerken hun kinderen meer betrekken bij de

Website studiecentrum voor christelijke medische ethiek De website www.lindeboominstituut.nl richt zich op geïnteresseerden in christe-

Bijbel en cultuur Op de website www.bijbelencultuur. nl worden de bijbelboeken in de Nieuwe Bijbelvertaling geplaatst, voorzien van digitale verwijzingen naar uitingen van beel-

Vrouwen in oorlogstijd

BERICHTEN

Juni 2005

zondagse vieringen en de kerkelijke activiteiten door de week. Dat is de meest in het oog springende uitkomst van een peiling die PhiladelphiaSupport eind 2004 onder haar leden hield. Bijna driekwart (72%) van de ondervraagden zegt dat zoon of dochter ‘s zondags naar kerk gaat in de eigen plaatse-

lijke gemeente. Aan gewone doordeweekse kerkelijke activiteiten neemt slechts 6% deel. Catechese, speciaal voor mensen met een verstandelijke handicap, scoort met 36% het hoogste. Voor meer informatie: www.philadelphiasupport.nl

lijk medische ethiek. Zij biedt informatie over activiteiten van het instituut én artikelen over diverse onderwerpen als orgaandonatie, de morning-afterpil en zorg rond het levenseinde. Webbezoekers kunnen ook de database van de bibliotheek van het Lindeboom Instituut raadplegen. Het prof. dr. G.A. Lindeboom Instituut is een wetenschappelijk studiecentrum voor christe-

lijke medische ethiek dat artsen, verpleegkundigen, zorginstellingen maar ook pastoraal medewerkers ondersteunt bij ethische en levensbeschouwelijke vragen in de zorgverlening.

dende kunst, muziek, poëzie en achtergronden en commentaren bij de afzonderlijke teksten. Op deze manier illustreert www.bijbelencultuur.nl de grote invloed van de Bijbel op de Nederlandse cultuur in heden en verleden en levert het tevens een bijdrage aan de digitalisering van het cultureel erfgoed. De website is wereldwijd een

uniek project op het gebied van de bijbelse invloed op de cultuur. www.bijbelencultuur.nl brengt in ongekende omvang diverse culturele aspecten bijeen, en maakt daarbij op nauwelijks eerder vertoonde wijze en schaal gebruik van de mogelijkheden van het medium internet.

met de teksten aan de slag te gaan. ‘Op de toekomst gericht’ kan voor € 5,95 besteld worden bij de afdeling

Brochureverkoop van de Protestantse Kerk, tel. (030) 880 17 24, e-mail [email protected]

ding vormt de recente stelling van prof. Marcel Barnard dat de normatieve en vormvaste liturgie van weleer onder invloed van de heersende cultuur is afgesleten. We zijn de Liturgische Beweging voorbij. De context en de mensen daarin zijn nu beslissend voor de liturgische vormen. Met stellingen, debat en muzikale illustraties wordt dit thema uitgewerkt. In het ochtendprogramma zullen prof. dr. Marcel Barnard, prof. dr. Rudolf Boon, ds. Jan van der Eijk, dr. Paul Oskamp en ds.

Hans Uytenbogaardt, met Bart Robbers als gespreksleider, het voortouw nemen. De twee onderdelen van het muzikale middagprogramma worden verzorgd door respectievelijk Jan Hage en Jan Marten de Vries. Het seminar wordt gehouden van 10.0016.00 uur in de Bergkerk in Amersfoort. In juli verschijnt het volledige programma. Inlichtingen: tel. (035) 541 26 39 of [email protected]. Zie www.eredienstvaardig.nl voor de laatste gegevens.

Op 5 mei werd in de Oude Lutherse Kerk aan het Spui in Amsterdam het boekje ‘Op de toekomst gericht’ aangeboden aan het moderamen van de Protestantse Kerk. De uitgave maakt deel uit van het project ‘A Future to Win’ van de Protestantse Kerk in Nederland en Kerkinactie, het missionaire en diaconale werk van de Protestantse Kerk. In het boekje vertellen Nederlandse vrouwen over hun leven in de periode 19401945 en komen Ugandese vrouwen aan het woord voor wie oorlog nog altijd dagelijkse realiteit is. Ook de rol die het geloof speelt wordt zichtbaar in de verhalen. Het boekje ‘Op de toekomst gericht’ kan gebruikt worden in gespreksgroepen. Verhalen die nooit verteld zijn, kunnen op deze manier naar boven komen en verwerkt worden. Er staan allerlei suggesties in om

Seminar: Liturgie in een tijd van overvloed en onbehagen Op zaterdag 8 oktober 2005 wordt een seminar gehouden over Liturgie in een tijd van overvloed en onbehagen. Initiatiefnemers zijn De Liturgische Kring en het tijdschrift Eredienstvaardig. De aanlei-

23

Kerkinformatie

Juni 2005

BERICHTEN

Studiedag ‘Theologie in een tijd van onbehagen’ Het maatschappelijke debat over het onbehagen van deze tijd is in volle gang. Daarom belegt Op Goed Gerucht, beweging van predikanten in de Protestantse Kerk, een studiedag over: Theologie in een tijd van onbehagen. Deze geruchtdag wordt gehouden op vrijdag 24 juni op Hydepark te Doorn. Matthias Smalbrugge, predikant te Aerdenhout, en Mechteld Jansen, docente Praktische Theologie te Amsterdam, houden ’s ochtends een lezing over deze thematiek. In de middag worden deelnemers uitgedaagd zich aan de hand van ‘verlichte’ stellingen in dit debat te mengen. De studiedag wordt met romanti-

Theologie voor senioren (THESEN), najaar 2005 De NBI Hogeschool is een interkerkelijke instelling voor theologische studie en vorming. De hogeschool wil mensen door studie en praktische vorming motiveren en bekwamen om zich in te zetten voor geloof, kerk en samenleving. THESEN biedt vanaf 1 oktober 2005 drie cursussen voor met name 50-plussers, met de volgende onderwerpen: – Woorden die ons schragen. Een pastorale

Studiedagen voor Liturgie en Kerkmuziek Van dinsdag 12 t/m vrijdag 15 juli 2005 organiseert het bureau Kerkmuziek van de Protestantse Kerk in Nederland de

Meewerken in De Regenboog Inloophuizen Stichting De Regenboog Inloophuizen zet zich in voor de zorg en opvang van daklozen en harddruggebruikers in de binnenstad

Bezield! Bezield! is een inspirerend boekje met vijftig pagina’s vol kunst, foto’s, liederen, overdenkingen, gedichten en gebeden. Het is

ZEVEN STELLINGEN VOOR DE STUDIEDAG THEOLOGIE IN EEN TIJD VAN ONBEHAGEN:

1. De Verlichting met haar gezonde rationaliteit en emancipatoire impulsen kan beschouwd worden als een tweede evangelie 2. Kerken hebben meer te vrezen van verlichtingsfundamentalisme dan van moslimradicalisme 3. De oude cultuur van respect voor andersdenkenden heeft afgedaan 4. De Verlichting is geëindigd in de ideologie van het individualisme 5. De opkomst van de Islam brengt ons aan de grenzen van de democratie 6. Met de proclamatie van de dood van God is de Verlichting haar kacheltje kwijtgeraakt 7. Terug naar Augustinus is een Ratzingeriaanse noodsprong

sche klanken en een ‘Dejeuner sur l‘ herbe’ behoed voor een te rationele inslag. Tijden 10.00-16.00 uur. Opgave: f.van. [email protected]. Verdere informatie:

bij Jeroen Jeroense, Brienenhofsingel 77, 6662 MH Elst. Tel.: (0481) 37 35 75, [email protected] De kosten, te voldoen bij aankomst, bedragen € 25.

spirituele verkenning van de betekenis van een aantal grondwoorden die onze levensgang en levenszin mede bepalen. Docent: drs. P.J. (Piet) van Middelaar – De derde weg naar God. Een zoektocht naar mystieke en esoterische bronnen aan de hand van Christuservaringen door de eeuwen heen. Docent: dr. J.L.M. (John) van Schaik – Hoe valt God te kennen? Over het boek ‘Reiken naar God’ van dr. C. Sanders. Docent: dr. H.J. (Henny) Kouwenhoven De cursussen worden overdag gegeven, op dinsdag-, woensdag- of donderdagmorgen. Ze bestaan uit 7 tot 10 colleges van 100

minuten. Er wordt gewerkt in groepen van 10 tot maximaal 30 cursisten, zodat open gesprek en persoonlijke aandacht mogelijk zijn. Voor het verkrijgen van de gratis folder is een telefoontje of een bezoek aan www. nbihogeschool.nl voldoende. Aanmelding uiterlijk 14 dagen voor aanvang van de cursussen. NBI Hogeschool voor theologie, Moezeldreef 400, 3561 GD Utrecht. tel. (030) 26 27 333; fax: (030) 26 28 873; email: [email protected], website: www.nbihogeschool.nl

jaarlijkse Studiedagen voor Liturgie en Kerkmuziek. Deze worden gehouden in het complex Bovendonk te Hoeven (bij Breda). De thematiek van dit jaar draait om ‘herdenken’ en ‘gedenken’. Deelnemers worden verzocht te kiezen voor één van de volgende keuzegroepen: (1) cantorijlid, (2)

cantor, (3) organist, (4) liturg. Voor kinderen en jongeren worden aparte programma’s aangeboden. Informatie en aanmelden: Protestants Landelijk Dienstencentrum, Bureau Kerkmuziek, Postbus 8504, 3503 RM, Utrecht, (030) 880 15 16 of via www. pkn.nl/kerkmuziek.

van Amsterdam. Al veel jaren komen in de zomer geïnteresseerden langs om mee te werken aan de activiteiten. De Zomer OriënteringsWeken vinden dit jaar plaats in de weken van 25 juli en 1 augustus. De vrijwillige deelnemers helpen zes dagen mee in de inloophuizen. De indeling van de week

is gevarieerd: naast het werk in de opvang komen informatieve avondprogramma’s en een uitgebreide training aan bod. Het richtbedrag voor deelname aan deze week is € 150,- Voor meer informatie: www.deregenboog.org en/of telefonisch (020) 531 76 00.

o.a. te gebruiken bij eigen meditatie en bij het openen van vergaderingen. Het boekje is gemaakt van stevig papier en heeft een ringband. De prijs bedraagt € 3,95. Bij bestelling van tien of meer exemplaren wordt de prijs € 2,95. U betaalt geen verzendkosten.

24

Kerkinformatie

Juni 2005

PREDIKANTSWISSELINGEN

Predikantswisselingen

Beroepen te Amstelveen-Buitenveldert (prot. gem. i.w.), kandidaat M. Visser te Rendsburg (Duitsland); te Bergambacht (herv.), ds. G.C. Bergshoeff te Lelystad; te Boskoop (geref.), ds. E. Baljet te Maarn; te Hoogeveen (herv. wijkgem. 1), ds. A.A.A. Prosman te Zoetermeer; te Huizen (herv. wijkgem. Oude Kerk West), ds. P.H. van Trigt te Ede; te Krimpen a.d. IJssel (herv. wijk van bijz. aard.), ds. J.B. ten Hove te Wapenveld; te Lemmer, ds. P. Huiser te Hijkersmilde-Kloosterveen; te Oldebroek (herv. wijk 1), ds. A. de Lange te Bruchem en Kerkwijk/Delwijnen (herv.); te Rotterdam-Zuid (herv. wijkgem. Maranathakerk) en te Veenendaal (herv. wijkgem. 6, Engelenburg), ds. M.M. van Campen te Hedel; te Scherpenzeel (gld), ds. J. Bogerd te Den Ham; te Waarder i.c.m. Nieuwerbrug (geref.), ds. D.J. Versloot te Linschoten/Nieuwerbrug (verbeterd bericht); te Wageningen (herv. wijkg. 1), ds. J.B. ten Hove te Wapenveld; te Wilnis (herv.), ds. M. Aangeenbrug te Barneveld (herv.); te Wijk (bij Heusden; herv.), ds. J. Geene te Katwijk aan Zee.

Aangenomen naar Anjum (geref./herv. combinatie), ds. B.G. Keizer te Appingedam; naar Borculo, ds. J. Janssen te Hoek; naar DriebergenRijsenburg (geref. Immanuëlkerk), ds. D.C. Coppoolse te Voorthuizen; naar Eerbeek (protest. gem. i.w.), ds. R.W. Heins te Schaarsbergen; naar Epe (herv. wijkgem.

Sionskerk), kandidaat J. Brouwer te Doornspijk; naar Hendrik Ido Ambacht (herv. wijkgem. Elim), ds. M.J. van Oordt te Noorden; naar Maarn-Maarsbergen (prot. gem. in wording), ds. W.L. Pera te Hoogeveen; naar Maarssen (herv. wijk protest. gem. Maarssenbroek), ds. J. Wolswinkel te Hattem; naar Nieuw-Loosdrecht (herv.), ds. J. Meertens te Bedum/Onderdendam; naar Nijmegen (Landwijk), kandidaat D.J. Piersma te Ubbergen; naar Obdam (herv), ds. A.J. Houwaart te Opmeer; naar Oldebroek, ds. R.D. van Hornsveld te Boornbergum en Kortehemmer (VGKN); naar Oostwold, kandidaat A.W. van de Griend te Delft, die bedankte voor Mechelen Noord (VPKB, Belgie); naar Roodeschool (prot. gem. i.w.) en Zijldijk (geref), kandidaat J. de Jong te Kampen; naar Vinkeveen en Waverveen (g.v. Maria-Oord), kandidaat J.C.R. Wijngaard te Houten; naar Westerhaar (herv.), ds. G. de Lang te Schiedam; naar Woerden (geref.), ds. N. van Tellingen te Gorinchem; naar Zuidlaren (geref.), ds. W.H. Slob te Wildervank; als pred. alg. dienst (docent Theol. te Lusaka, Zambia), ds. H.M. van den Bosch en ds. mw. D. van den Bosch-Heij te Valkenburg (ZH) (beide pt).

Bedankt voor Augustinusga/Surhuizum (geref.), ds. A.P.D. Zijlstra te Westerhaar; voor Bleiswijk (herv.), ds. D. Rodenburg te Enter; voor Driesum (herv.), ds. J. Muller te Wapenveld (herv.); voor Katwijk aan Zee (herv), en voor

Kunstwerk in Heeg Het interieur van de Hagha Kerk te Heeg is in de afgelopen winter geheel gerestaureerd en verbouwd. Met Pasen werd de kerk tijdens een aangepaste viering opnieuw in gebruik genomen. Daarbij werd een kunstwerk van Pieter Jukema onthuld. Het werk is geïnspireerd op het beeldmerk van de Protestantse Kerk in Nederland. Pieter Jukema zond ons bijgaande foto van de

wand, waaraan het kunstwerk is bevestigd. ‘Het logo geeft ons een gevoel waar we als gemeente achter kunnen staan. Bedankt daarvoor’, aldus de heer Jukema.

25

Waddinxveen (herv. Wijkgem. Oost), ds. R.W. de Koeijer te Giessendam-Neder-Hardinxveld; voor Wilnis, ds. G.J. Hiensch te Lekkerkerk; voor Workum-It Heidenskip (prot. gem.), ds. H. Dekker te Vollenhove; voor Woudenberg (herv. wijkgem. 2), ds. M. van Campen als bijzonder predikant (docent Chr. Hogeschool Ede); voor Zwijndrecht (herv. wijkgem. Centrum), ds. J. Geene te Katwijk aan Zee.

Beroepbaar proponent C.N. Bark-Bakker, A. Plesmanlaan 37, 9269 PH Veenwouden, tel. (0511) 47 54 41, e-mail: [email protected]; proponent T.J. Oosterhuis, Bovenkerkerkade 66, 1185 CS Amstelveen; ds. A.J. Houwaart, Planetenhof 4, 1716 WS Opmeer; ds. mw. J. Herweijer, Weezenhof 21/75, 6536 JT Nijmegen. tel. (024) 343 02 48. e-mail: [email protected]; kandidaat C.H. Hoogendoorn, Middellaan 127, 3904 LG Veenendaal.

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103, 3770 AC Barneveld, e-mail: [email protected]

Kerkinformatie

BIJBELTEKSTEN

Juni 2005

Juni 2005 Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijke gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door middel van het gebruiken van dit rooster verbonden met de wereldoecumene. wo 1 Johannes schreef: Dit is de boodschap die wij van Christus gehoord hebben: God is licht, er is in Hem geen spoor van duisternis. (1 Joh. 1.1-7) do 2 Vergeeft elkaar zoals God u vergeven heeft in Christus. (Ef. 4.25-32) vr 3 Gezegend is God die ons troost in al onze tegenspoed. Want wij delen volop in het lijden van Christus; maar door Christus gewordt ons ook overvloedige vertroosting. (2 Kor. 1.3-7)

za 11 De geest van de Heer vervult het aardrijk en houdt alles omvat. (Ps. 24) zo 12 Jezus zei tegen zijn leerlingen: De oogst is wel groot, maar arbeiders zijn er weinig. Vraag dus de eigenaar van de oogst, arbeiders in te zetten voor zijn oogst. (Matt. 9.36 - 10.8) ma 13 Gij leert mij wat de weg is ten leven, Heer, de volheid der vreugde waar Gij zijt. (Ps. 16) di 14 De Heer zegt: Je hebt genoeg aan mijn genade. Mijn kracht wordt juist in zwakheid volkomen. (2 Kor. 12.1-10)

za 4 Toen Jezus de storm op het meer gestild had, kregen de leerlingen groot ontzag, en zeiden: Wie is dat toch, dat zelfs de wind en het water naar Hem luisteren? (Marc. 4.35-41)

wo 15 Paulus schreef: Christus Jezus was niet ‘Ja’ en ‘Neen’; in Hem was slechts ‘Ja’. (2 Kor. 1.18-22)

zo 5 Jezus zegt: Ik wil liever barmhartigheid dan offers. Ik ben niet gekomen om rechtvaardigen te roepen, maar zondaars. (Matt. 9.10-13)

do 16 De Heer heeft mij gezonden om alle treurenden te troosten, om hun een lofgewaad te geven in plaats van een kwijnende geest. (Jes. 61.1-4)

ma 6 Paulus schreef: Dit is mijn bede: moge uw liefde steeds rijker worden aan inzicht en fijngevoeligheid, om te kunnen onderscheiden waar het op aankomt. (Fil. 1.1-11)

vr 17 Paulus schreef: Ik ben u het getuigenis van God niet komen verkondigen met hoogdravende of geleerde woorden. De enige kennis die ik u heb willen brengen, was Jezus Christus, de gekruisigde Jezus Christus. (1 Kor. 2.1-9)

di 7 In alle vroegte stond Jezus op, ging naar buiten naar een eenzame plaats en bleef daar bidden. Toen de leerlingen Hem vonden, zei Hij: Laten we gaan naar de dorpen in de buurt, zodat Ik ook daar kan verkondigen. (Marc. 1.29-39) wo 8 Wanneer de Heer zal komen, in die tijd, zullen doven kunnen horen wat er wordt voorgelezen, blinden zullen weer kunnen zien, bevrijd van het duister in hun ogen. De geringen zullen blij zijn, de misdeelden juichen om de Heer. (Jes. 29.15-21) do 9 Jezus is de stralende morgenster. Laat wie dorst heeft, komen; laat wie wil, voor niets het water nemen dat leven geeft. (Openb. 22.16-21) vr 10 Paulus schreef: Wij worden aan alle kanten bestookt, maar raken toch niet klem; wij zien geen uitweg meer, maar zijn nooit ten einde raad. Altijd dragen wij het sterven van Jezus in ons lichaam mee, want ook het leven van Jezus moet in ons lichaam openbaar worden. (2 Kor. 4.8 -12)

za 18 De opgestane Christus zei tot Paulus: Ik zend je tot alle volken, zodat ze vergeving van zonden ontvangen, door het geloof in mij. (Hand. 26.1-23) zo 19 Jezus zegt: Geen één mus zal op de grond vallen buiten jullie Vader om. Bij jullie zijn zelfs alle haren op je hoofd geteld. Wees dus niet bang. (Matt. 10.26-33) ma 20 Jezus zag een grote menigte. Hij voelde medelijden met hen, want zij waren als schapen zonder herder; en Hij begon hen uitvoerig te onderrichten. (Marc. 6.30-34) di 21 Zo spreekt de Heer: Ik zal behagen in u scheppen, als Ik u heb weggeleid uit de volken en u heb samengebracht uit de landen waarover u verstrooid bent, en zo door u aan de volken getoond heb dat Ik de Heilige ben. (Ez. 20.40-44)

26

wo 22 Jezus zei tot zijn leerlingen: Jullie weten dat de grote mannen hun gezag laten gelden. Zo moet het onder jullie niet zijn. Integendeel, wie groot wil worden onder jullie, moet jullie dienaar zijn. (Matt. 20.20-28) do 23 Na de broodvermenigvuldiging zeiden de mensen over Jezus: Dit is ongetwijfeld de profeet die in de wereld komen zou. Omdat Jezus doorhad dat ze Hem gingen meenemen en tot koning uitroepen, trok Hij zich weer, geheel alleen, in het gebergte terug. (Joh. 6.1-15) vr 24 De Heer sprak: Het is voor u te gering om mijn dienstknecht te zijn om mijn volk op te richten. Ik stel u aan om een licht voor de volken te zijn: mijn heil moet reiken tot in de uithoeken van de aarde. (Jes. 49.1-6) za 25 Allen moeten zich in de omgang met elkaar laten leiden door nederigheid, want God geeft de nederigen genade. (1 Petr. 5.5-7) zo 26 Jezus zegt: Wie een van deze kleinen al was het maar een beker koud water geeft, omdat hij mijn leerling is, voorwaar, Ik zeg u: zijn loon zal hem zeker niet ontgaan. (Matt. 10.37-42) ma 27 U doet er goed aan uw oog te richten op de boodschap van de profeten als op een lamp die een donker vertrek verlicht totdat het dag wordt en de morgenster opgaat in uw hart. (2 Petr. 1.19-21) di 28 In Jezus ging het woord van de profeet Jesaja in vervulling: Zie mijn knecht die ik gekozen heb. Ik zal mijn geest op hem leggen. Op zijn naam zullen de volkeren hun hoop stellen. (Matt. 12.15-21) wo 29 Paulus schreef: Ik heb de goede strijd gestreden, het geloof bewaard. Nu wacht mij de krans der gerechtigheid, die de Heer aan mij zal geven. (2 Tim. 4.6-18) do 30 Door uw rijke genade mag ik binnengaan in uw huis. Ik werp mij neer in aanbidding voor U. Leid mij door uw gerechtigheid, Heer. (Ps. 5)

Kerkinformatie

Advertenties Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/ hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 349, € 697 en € 1.394.

ADVERTENTIES

Andere advertenties bestaan in de formaten: 1/8, 1/4, 1/2 en 1/1. De prijzen zijn respectievelijk: € 348, € 697, € 1.394, € 2.788.

Uiterste aanleverdata:

Aanlevering

De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Per e-mail aan kerkinformatie. [email protected] (de tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand), per fax aan (030) 880 14 45, of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht.

U bent predikant? U bent een (m/v) of echtpaar? U heeft een warme persoonlijkheid, u bent creatief? U kan stimuleren, u staat open voor de Belgische Vlaming? U bent bereid zich voor 100% in te zetten voor een voltijdse baan vanaf 1 september 2005?

Doopsgezinde Gemeente Buitenpost zoekt

Dan zijn wij op zoek naar u.

Wij zijn graag in gesprek rondom de bijbel. In kerkdiensten, vieringen en actieve groepen geven we zo invulling aan onze geloofsbeleving.

Wij zijn een Protestants Evangelische kerk, in Aalst (België) behorend tot de Verenigde Protestantse Kerken in België (VPKB). Wij zijn een open multiculturele gemeenschap. Wij zijn traditioneel, maar zeker niet ouderwets. Wij verwachten uw sollicitatie, voorzien van CV ten laatste op 30 juni 2005. Richt dit aan de voorzitter van de beroepingscommissie, die u verdere informatie zal doorsturen. Ds. G. Snauwaert, Zandpoortvest 35/1, B 2800 Mechelen België. Voor inlichtingen kunt u bellen; 0032.15.55.59.55 of mail naar gilbert. [email protected]

Juni 2005

predikant(e)/pastoraal werk(st)er De Doopsgezinde Gemeente Buitenpost bestaat uit ruim 80 leden en vrienden. Ieder voelt zich op eigen wijze betrokken bij de gemeente en elkaar.

Wij zoeken iemand die ons kan inspireren, toerusten door middel van prediking, ondersteuning van groepen en pastorale zorg. De gedachte gaat uit naar een aanstelling voor 50/60% en zal geschieden volgens richtlijnen Algemene Doopsgezinde Sociëteit. Voor informatie en uw schriftelijke sollicitatie, voorzien van c.v., kunt u zich tot 20 juni wenden tot de heer P. van Kammen, telefoon (0511) 54 36 86, e-mail [email protected].

De Protestantse Gemeente te Schaarsbergen i.w. zoekt een enthousiaste

Septembernummer: 27 juli 2005. Oktobernummer: 24 augustus 2005. Novembernummer: 28 september 2005.

Rectificatie Bovensmilde In de advertentie van de Samen op Weg-gemeente Bovensmilde in Kerkinformatie nr. 127 van mei 2005 (p. 30) behoort achter het vijfde aandachtsstreepje de volgende zin te staan: inzet voor het werk van vorming en toerusting heeft.

De Hervormde Gemeente Boornbergum/ Kortehemmen behorende tot de Protestantse kerk in Nederland, is op zoek naar een parttime

predikant (m/v) die – vanuit een middenorthodoxe signatuur een verdraagzame, open en bindende opstelling heeft – begripvol kan omgaan met de verschillende groepen binnen onze kerk – in staat is om op eigentijdse wijze de bijbel uit te leggen – een brug weet te slaan tussen kerk en samenleving De vacante predikantsplaats heeft een omvang van 50%. Onze gemeente telt ongeveer 300 leden. In het dorp Boornbergum is een pastorie beschikbaar.

predikant die vanaf 1 augustus 2005 onze kleine gemeente aan de noordelijke rand van Arnhem wil dienen. Er is een 9/12 betrekking beschikbaar.

Voor vragen kunt u contact opnemen met de heer G. Huisman, voorzitter kerkenraad, tel. (0512) 51 15 00 of de heer A.J. Alkema, voorzitter beroepingscommissie, tel. (0512) 52 03 07.

Schaarsbergen heeft voor haar voorganger op het kerkelijk erf een mooie pastorie beschikbaar.

Uw schriftelijke sollicitatie met curriculum vitae ontvangen wij graag binnen drie weken na het verschijnen van dit blad op onderstaand adres: Mevr. A. Groenhof-Feenstra, secr. beroepingscommissie, Broekfinne 55, 9213 RM De Wilgen.

Een informatiepakket kan worden aangevraagd bij de voorzitter van de beroepingscommissie, de heer Teun Alblas, telefoon (026) 351 31 75, e-mail [email protected]

27

Kerkinformatie

RUBRIEK ADVERTENTIES

Juni 2005

De Protestantse Gemeente te Oegstgeest (i.o.) zoekt, in verband met het emeritaat van de gereformeerde predikant, een

predikant

De gemeente rondom de Ontmoetingskerk is een gelovige, open, op ontmoeting gerichte gemeente die wil werken aan een veelkleurige Protestantse Gemeente te Spijkenisse. De gemeente wil, voortbouwend op de traditie, zoeken naar een eigentijdse vertaling van de bijbelse boodschap en van hieruit vorm geven aan ons Kerk-zijn in Christus naam. In dit zoeken is er ruimte voor meerdere geloofsopvattingen, gedragingen en belevingen.

(v/m) 100 % Onze gemeente bestaat uit drie pastorale secties waarvoor drie predikanten zijn aangesteld. Elke predikant is verbonden aan een eigen sectie maar niet aan een vaste kerk. Zij gaan wisselend voor in twee kerkgebouwen. Onze kerkelijke gemeente telt ongeveer 3000 leden. Het is een veelkleurige gemeente waarin ruimte is voor verschillende geloofsbelevingen.

Deze gemeente maakt deel uit van vier wijkgemeenten die samen de Protestantse Gemeente van Spijkenisse vormen.

Samen met de aanwezige twee predikanten gaat zij/hij leiding geven aan onze gemeente.

Wegens het vertrek van de predikant is de gemeente op zoek naar een

Wij zoeken iemand die – de eredienst als een kans ziet om jong en oud, via een eigentijdse vertaling van het evangelie, te betrekken bij de vragen van deze tijd. – vaardigheden en kennis meebrengt op het gebied van vorming, oecumene en samenleving. – als specialisatie “Kerk zijn in onze moderne samenleving” op zich kan nemen. – het een uitdaging vindt om in een veranderende cultuur te werken aan een kerk die streeft naar openheid en pluriformiteit. – een echte teamspeler is: werken in collegiaal verband, met een structuur van taakgroepen, op flexibele wijze, is essentieel. – beschikt over organisatietalent en goede contactuele eigenschappen met ervaring in het kerkelijke gemeentewerk.

predikant m/v De wijkgemeente heeft aan de beroepingscommissie de opdracht meegegeven om een predikant te zoeken, die initiatieven ontplooit en geloven tot een werkwoord en een emotie maakt! Deze opdracht is vertaald naar onderstaand profiel: – Op aansprekende wijze voorgaat in de eredienst en een warm hart heeft voor jong en oud; – Ideeën heeft over het betrekken van jonge mensen bij onze geloofsgemeenschap; – Een actieve en sturende rol vervult binnen de wijkgemeente; – Een academische theologische opleiding heeft en ervaring heeft in tenminste één gemeente.

Wij bieden – een actief muzikaal beleid met cantorijen en ensembles die bij de kerkdiensten betrokken zijn. – veel vrijwilligers die actief zijn in een aantal taakgroepen. – een plezierig woonklimaat met alle nodige voorzieningen en scholen.

Er is een vrijstaande pastorie beschikbaar. Aanstelling geschiedt conform de arbeidsvoorwaarden zoals die worden gehanteerd door de PKN. Indien gewenst kunt u aanvullende informatie opvragen. U kunt een sollicitatie voorzien van Curriculum Vitae tot drie weken na het verschijnen van de advertentie sturen aan de voorzitter van de beroepingscommissie:

De profielschets van de kerkelijke- en burgerlijke Gemeente Oegstgeest en nadere informatie kunt u opvragen bij de voorzitter van de beroepingscommissie: de heer L. Osinga, Mauritslaan 6, 2341 EM Oegstgeest, tel. (071) 517 00 19, e-mail: [email protected]

Mevrouw J. A. Kleinmann, Koningin Wilhelminalaan 14 3201 CJ Spijkenisse Informatie en een uitgebreide profielschets kunnen worden opgevraagd bij de secretaris van de beroepingscommissie: de heer P.J. Verhoog, tel. (0181) 61 69 93, e-mail [email protected]

Uw sollicitatie zien wij graag uiterlijk vrijdag 24 juni 2005 op bovengenoemd adres tegemoet.

28

Kerkinformatie

ADVERTENTIES RUBRIEK

De Protestantse Gemeente Wijhe i.w. zoekt een:

Juni 2005

Van de nieuwe predikant verwachten wij dat hij/zij: – actief is in gemeenteopbouw, gericht op de kerk van de toekomst; – extra aandacht wil geven aan jongeren en jonge gezinnen; – met hart en ziel actief in het pastoraat wil werken; – helder en duidelijk preekt vanuit de kern van het evangelie; – verfrissende ideeën vertaalt in werkbare vormen en experimenten niet schuwt; – maatschappelijk betrokken is.

predikant v/m (100%) die ervaring heeft in een of meer gemeenten en die ons wil inspireren in dienen, vieren en beleven. De kerkelijke gemeente bestaat uit 875 pastorale eenheden met 1700 doop/belijdende leden en heeft twee predikantsplaatsen. Na de federatie 6 jaren geleden zijn nu de voorbereidingen voor de fusie tussen de Hervormde Gemeente en Gereformeerde Kerk afgerond. De gemeente heeft een kern van ca. 130 wekelijkse kerkbezoekers. De gemeente is opgedeeld in wijken waarin u samen met de aanwezige predikant komt te werken. In het winterseizoen is er een winterwerkprogramma, o.m. kringwerk en Provider (keuzecatechese). Voor meer informatie zie: www.pgwijhe.nl

Wijhe, deel van de gemeente Olst/Wijhe, is een schitterend dorp aan de IJssel, tussen Zwolle en Deventer. Wijhe heeft ca. 7700 inwoners, waarvan ongeveer 5800 in de kern van Wijhe en 1900 inwoners wonen in de buurtschappen Herxen, Boerhaar, Elshof en Marle. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie: H. Pol; tel. (0570) 52 37 91; email: [email protected] Uw reactie kunt u richten aan de secretaris van de beroepingscommissie dhr. G.B. Slaghuis, Broekslag 22, 8131 AN Wijhe; email: [email protected]

Het Theologisch Seminarium te Doorn is een instelling van de Protestantse Kerk in Nederland voor opleiding en nascholing van predikanten en kerkelijk werkers. Het Theologisch Seminarium is verantwoordelijk voor (onderdelen van) de ambtsopleiding van aanstaande predikanten van de Protestantse Kerk, voor de nascholing van predikanten en kerkelijk werkers, en voor cursussen in het Post Academisch Onderwijs. Het seminarium werkt bij de realisering van zijn opdracht nauw samen met de door de kerk aangewezen theologische opleidingen, en staat onder toezicht van de Raad van Toezicht voor het Theologisch Wetenschappelijk Onderwijs

Per 1 augustus 2005 ontstaat binnen de docentenstaf van het Theologisch Seminarium van de Protestantse Kerk een vacature.

Docent (50% fte)

Werkzaamheden De staf van het Theologisch Seminarium verwacht van de te werven docent versterking op de volgende punten: – De theologische doordenking van belijden, missie en vernieuwing van de kerk in de veranderende context van onze cultuur en samenleving. – Supervisorisch groepswerk en leerbegeleiding in de werkvelden opleiding en nascholing van (aanstaande) predikanten. In de uitvoering van het werk betekent dit: – De voorbereiding en begeleiding van de leervicariaten (predikantsstages) en onderwijs in seminars in het kader van de ambtsopleiding vanwege het Theologisch Wetenschappelijk Instituut van de Protestantse Kerk, de Theologische Universiteit Kampen, en het Evangelisch-Luthers Seminarium. – Modules in de nascholingscursussen voor predikanten; – Begeleiding van leerbegeleidingsgroepen in het kader van het vraaggestuurd onderwijs. – Cursussen op het eigen vakgebied in het Post Academisch Onderwijs. Functievereisten – Academische theologische opleiding, bij voorkeur gepromoveerd. – Minimaal vijf jaar ervaring als gemeentepredikant in de Protestantse Kerk – Brede kennis van de gereformeerde theologische traditie en affiniteit met de spiritualiteit van de evangelische beweging in de kerken – Kennis van leerbegeleiding of de bereidheid zich daarin te laten scholen. – Didactische gaven – In teamverband kunnen werken en de bereidheid om op onregelmatige tijden te werken. De volledige functieomschrijving vindt u samen met overige informatie op de website: www.pkn.nl of www.hydepark.nl Gezien de huidige samenstelling van de docentenstaf van het Theologisch Seminarium gaat de voorkeur uit naar een man. Nadere informatie over deze functie kunt u verkrijgen bij dr. H. de Leede, rector, tel. (0343) 51 40 41. U kunt uw schriftelijke sollicitatie met CV tot 23 mei 2005 sturen naar Afdeling HRM t.a.v. mevr. B. Roos, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht of per mail [email protected] De eerste selectiegesprekken zijn gepland in week 22 en 23. Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

29

Kerkinformatie

Juni 2005

ADVERTENTIES RUBRIEK

beter verzekerd

Wij zoeken een fulltime

predikant(e) In Sleeuwijk en Woudrichem wonen vanwege de gunstige ligging veel forensen. Daardoor zijn we een veelkleurige gemeente met 1420 leden geworden. Vanuit onze diversiteit werken we met elkaar aan een gemeente waarin het vuur van Gods liefde brandt, die van binnen gloeit en naar buiten warmte uitstraalt.

Donatus verzekert kerken, al meer dan 150 jaar. Maar wist u dat we ook speciale verzekeringsproducten voor kerken hebben? Bijvoorbeeld voor vrijwilligers, kostbaarheden, ramen, aanstraalverlichting, inventaris, enzovoort. Als onderlinge verzekeringsmaatschappij houden we de premies laag. Sterker nog, we restitueren zelfs een groot deel. Zijn uw kerkelijke gebouwen nog niet door Donatus verzekerd? Vraag een vrijblijvende offerte aan.

We kijken uit naar iemand die samen met een fulltime collega deze bezieling verder met ons vormgeeft. Iemand die inspireert, motiveert en samen met ons een pad uitzet voor een gezamenlijke trektocht. Die jongeren vanuit hun leefwereld in aanraking brengt met de bijbelse boodschap. Bent u de predikant(e) die met ons op weg wil, reageer dan voor 15 juni 2005. Stuur uw sollicitatie naar: Beroepingscommissie Ontmoetingskerk, Abeelhof 69, 4254 BZ Sleeuwijk. Inlichtingen: dhr. C. Branderhorst, tel. (0183) 30 90 48.

Postbus 500, 5240 AM Rosmalen [email protected] www.donatus.nl

tel. 073 - 5221700

De Gereformeerde Kerk van Rotterdam IJsselmonde, aangesloten bij de PKN zoekt voor haar gemeente per direct een:

kerkelijk werker (m/v) voor 16 uur per week Wegens het vertrek van de huidige Kerkelijk werker zoeken wij voor onze gemeente, voor het opbouwwerk onder jongvolwassenen, een kerkelijk werker die: – een opleiding theologie (minimaal hbo) heeft gevolgd – goed kan samenwerken met de predikant – lid van de PKN is – affiniteit heeft met het jongerenwerk – het liefst woonachtig is in de omgeving van Rotterdam.

���������������� ������������� �������������� ���������������

De aanstelling geldt voorlopig voor een periode van één jaar. Arbeidsvoorwaarden zijn conform de regeling van de PKN. Nadere informatie wordt graag versterkt door de voorzitter van de kerken,- en contactraad, de heer J.W. van Keulen, telefoonnummer: (010) 482 20 91 of de scriba, zie bovengenoemd adres.

Bouw

In onze gemeente werkt een predikant voor 50 % en voor het pastoraat in verzorgingshuizen werkt een emeritus predikante voor 8 uur per de week. Onze gemeente bestaat uit 625 leden en één van de uitdagingen die er liggen is het feit dat er ook sprake is van vergrijzing.

����

����������������

��������

De huidige kerkelijk werkster, die vertrekt naar Dordrecht, heeft met veel enthousiasme het opbouwwerk onder jongvolwassenen in onze gemeente nieuw elan gegeven. Samenwerking is in onze gemeente niet alleen noodzaak, maar ook een vorm om te leren van elkaar. Het voorgaan in gezinsdiensten wordt gezien als een bijdrage aan uw herkenbaarheid in onze gemeente. Uw schriftelijke reactie met cv moet binnen twee weken, na het verschijnen van de advertentie in dit blad, worden gericht aan het College van Kerkrentmeesters, t.a.v. de heer J. Quak, p/a Tiesselinswaard 64 – 3078 PX Rotterdam.

���������������� ����������������������

30

���������������������

Kerkinformatie

ADVERTENTIES RUBRIEK

Juni 2005

De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft als primaire taak de ondersteuning van kerk en gemeenten. Namens kerk en gemeenten worden missionaire, diaconale en oecumenische taken uitgevoerd. Ook worden plaatselijke gemeenten ondersteund o.a. op het gebied van gemeenteopbouw, geestelijke vorming en pastoraat. Behalve het protestants landelijk dienstencentrum te Utrecht zijn er ook negen protestantse regionale dienstencentra en een centrum voor opleiding en bezinning van predikanten en kerkelijk werkers. Er zijn circa 520 medewerkers werkzaam, tevens zijn er vele vrijwilligers bij het werk betrokken. De dienstenorganisatie wordt inhoudelijk aangestuurd door het moderamen en het bestuur is verantwoordelijk voor de bedrijfsmatige aansturing.

Voor het bestuur van de dienstenorganisatie wordt gezocht naar een

bestuurslid (v/m) Het bestuur van de dienstenorganisatie heeft als taak (ordinantie 28-5) het besturen van de dienstenorganisatie met inachtneming van het door de generale synode vast te stellen beleid, het doen uitvoeren van dit beleid, de verzorging van de financiën van de kerk en het vertegenwoordigen van de kerk ter zake van het werkgeverschap. De dagelijkse leiding is opgedragen aan de algemeen directeur. Het bestuur legt verantwoording af aan de synode en wordt door haar benoemd. De dienstenorganisatie is volop in beweging en ontwikkelt zich verder in haar dienstverlenende opdracht. Zij wil dit doen door aandachtig te luisteren naar wat leeft in de kerk en de maatschappij, actief mee te denken over de aanpak en invulling van de agenda van de kerk en het op professionele wijze uitvoeren van de aan haar toevertrouwde taken. Om aan deze opdracht verder gestalte te kunnen geven is het nodig om een krachtig en deskundig bestuur te hebben. Gedacht wordt aan een persoon (v/m) die: – belijdend lid is van de Protestantse Kerk in Nederland – kennis heeft van kerkelijke structuren en culturen in de breedte van de Protestantse Kerk in Nederland – ruime ervaring heeft met het (bedrijfsmatig) aansturen van grote en complexe organisaties – oog heeft voor veranderingen in kerk en maatschappij en deze weet te vertalen naar het functioneren van kerk en dienstenorganisatie. – in principe bereid is in de toekomst een zwaardere functie te vervullen binnen het bestuur. Om de functie van bestuurslid goed te kunnen vervullen heeft u ca. 10–16 uur per week beschikbaar. Het bestuur vergadert 10–12 keer per jaar in Utrecht, terwijl daarnaast nog verschillende bijeenkomsten en overlegsituaties plaatsvinden waarbij (een delegatie van) het bestuur aanwezig dient te zijn. Onkosten die gemaakt worden in verband met het uitvoeren van deze taak worden vergoed. Indien u geïnteresseerd bent in het bestuurslidmaatschap van de dienstenorganisatie ontvangen wij graag een brief en curriculum vitae. Deze kunt u richten aan de voorzitter van het bestuur F.C.C. baron van Tuyll van Serooskerken, p/a Postbus 8504, 3503 RM Utrecht. Voor meer informatie kunt u met hem contact opnemen via het directiesecretariaat (030) 880 14 03.

31

32