Kerkinformatie Europa en de kerken Toekomst predikantschap Nieuwe folderserie

Kerkinformatie Nummer 142 132

November December 2005 2006

Europa en de kerken Toekomst predikantschap Nieuwe folderserie

Inhoud Inhoud

Kerkinformatie

BERICHTEN

Colofon

December 2005

Vooraanstaand bericht met goedgevulde kop Intro Nummer 142

Eerste tekstregel

November 2006

Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland.

Algemeen adres

3

Samenleving Eerste kerkspeelplein geopend

3 4

Vereniging akte Protestantse in Nederland ondertekend Uitvaart HetNotariële leiden van uitvaarten door Kerk gemeenteleden

4 6

Kerkdag Voorbereidingen Kroniek De tuin van Eden Kerkdag 12 juni in volle gang

6 7

Kroniek Dankbaarheid, hoop, toewijding en vertrouwen Berichten

Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 18 80, fax (030) 880 13 00.

7 8

ICCO Samenwerking ICCO en Kerk Dienstenorganisatie Protestantse Kerk een feit Bijzondere zorg ‘Protestantse op goede manier met pluriformiteit bezig’

Abonnementenadministratie

8 10

Berichten De Bezwaren tgen verenigingsbesluit Kerkrecht wijkgemeente in het plaatselijk afgewezen verenigingsproces

9 11

Intervisie Verhalen vertellen en er van leren Kerkbalans Signalen die aandacht vragen

10 12

Rouwen Rouw Besluiten heeft gemeenschap nodig Kleine Synode van 22 september

Artikel vanNieuwe minder belang; 12 Berichten Synode website documentatiecentra 13 Generale Toekomst predikantsschap op novembersynode kop over een kolom

Abonnementsprijs € 16,00 per jaar; buitenland € 22,50. Vanaf 35 ex.: € 13,75 per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25, [email protected].

Eerste tekstregel 14 Opleiding Moslims Tumeult om conservatieve moslimliteratuur 16 Eerste diploma’s Geestelijke Begeleiding uitgereikt

Dit blad is voor visueel gehandicapten in aangepaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo. telefoon (0341) 56 54 99.

15 17

Pastoraat Pastorale Vorming: draagvlak en ruggensteun Theater DeKlinische Vliegende Speeldoos: musical in één dag!

Redactie-adres

16 18

Huiselijk geweld Over geheimen moet je praten Oecumene Europa kansommige van de kerken nog iets leren

17 20

Vredesmissies Onherstelbaar beschadigd na een vredesmissie Berichten

18 21

Berichten Het kerkplein als speelplek Buitenland Thema Kirchentag: Levend en krachtig en scherp.

19 22

Bijbelvertaling Leesestafette Nieuwe Bijbel Vertaling Berichten

20 24

Kerkgebouwen Beeldbepalend kerkgebouw moet behouden blijven Predikantswisselingen

22 25

Beleid Werkboek beleidsplan kerkelijke gemeente Bijbelteksten

13 14

Fusies Geelkerkianen werden hervormd Jeugdwerk ‘De Schakel’ naar het individuele kind

Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 14 17. Fax (030) 880 14 45. E-mail: [email protected] Advertenties: [email protected] tel. (030) 880 14 17.

Redactie

Artikel van minder belang; 23 Advertenties Jeugdwerk Provider: cool catechese! 26 kop over een kolom 24

Ronald Bolwijn, Mieke Brak, Ad van Oost, Frans Rozemond (eindredactie), Corinth van Schaik (hoofdredactie).

Basisvormgeving Total Identity, Amsterdam

Migrantenkerken Migrantenkerken zijn onze zorg

Opmaak Eerste tekstregel Werkgroep Kerkbouw bezint zich op betekenis kerkgebouw 26 Kerkgebouw

Roto Smeets GrafiServices

27 Predikantswisselingen In verband met de stijging van produktiekosten zal per 1 januari 2007 de abonnementsprijsBijbelteksten voor Kerkinformatie € 17, 50 gaan bedragen. Voor buitenlandse abonnees wordt het 28 Juni 2004 bedrag € 24,00 en vanaf 35 exemplaren bedraagt de abonnementsprijs € 15,00 per jaar. 32 Tentoonstelling Nederlanders en hun kerk in Sint-Petersburg

Druk

Wijziging abonnementsprijs Kerkinformatie

Bij de voorplaat: De Protestantse Kerk heeft samen met het Nederlands Bijbelgenootschap vier prachtige folders ontwikkeld

Roto Smeets GrafiServices

Kerkinformatie op internet www.pkn.nl Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg.

waarin vier verschillende thema’s zijn uitgewerkt. Daarnaast verscheen een folder met beknopte informatie over de Protestantse Kerk in Nederland en het Nederlands Bijbelgenootschap. Zie pag. 7.

2

ISSN 1380-460X

Kerkinformatie

November 2006

SAMENLEVING

Ellen van der Kemp

Eerste kerkspeelplein geopend Op het plein bij de Michaëlkerk in Leersum zitten zo’n dertig kinderen op bankjes. Ze luisteren geboeid naar verteller Timo van den Heuvel. ‘Wie mogen er allemaal op dit plein komen?’, vraagt hij aan de kinderen. De giraffe die er wat raar uitziet en de aap die ontzettend druk is: iedereen mag komen spelen. Dat laten de kinderen zich geen twee keer zeggen. Na het verhaal en het loslaten van de ballonnen, klimmen ze enthousiast op de duikelrekken en de wipkip. Zaterdag 23 september werd in Leersum officieel het eerste kerkspeelplein van Nederland geopend. Het ronde plein is ideaal voor het spel waarbij iemand een touw ronddraait en de rest er overheen springt, zo hebben de kinderen al uitgevonden. ‘Dat het speelplein rond is, is niet toevallig’, vertelt tuinarchitect Sonja van Wieringen. ‘Nog niet zo lang geleden is de uitbouw van de Michaëlkerk gereedgekomen. De uitbouw is voorzien van gebrandschilderde ramen die als thema ‘levend water’ hebben. Op dat thema heb ik aangesloten. Het ronde plein en de cirkels op de grond stellen waterdruppels voor.’

kleinere kinderen. Voor de wat grotere kinderen zijn er zogenaamde spelaanleidingen gemaakt, zoals de paddenstoelen waar je op kunt gaan staan. Ook de traptreden zijn spelaanleidingen, kinderen moeten daarbij hun fantasie gebruiken. We hebben bewust gekozen voor speeltoestellen voor jongere kinderen, omdat er een zekere angst bestond voor hangjongeren. Om diezelfde reden hebben we ook een grote lantaarnpaal geplaatst op het plein. In het midden is het plein leeg. Daar kunnen kinderen knikkeren of springen, maar we kunnen er bijvoorbeeld ook een kerstmarkt organiseren, want het plein is niet uitsluitend voor de kinderen.’

Sponsors Gerrit Wanner, kerkrentmeester van de Michaëlkerk, hoorde twee jaar geleden voor het eerst over het idee om van een kerkplein een speelplein te maken. Hij was meteen enthousiast en maakte ook de kerkenraad enthousiast. Het project ‘Kerkspeelplein’, een initiatief van de Protestantse Kerk in Nederland in samenwerking met Jantje Beton, gaf advies en financiële ondersteuning. ‘We hebben zelf ook veel sponsors aangeschreven’, vertelt Gerrit, ‘want het plein kostte meer dan we verwacht hadden. Even leek het erop dat we het financieel niet rond zouden krijgen, maar we hebben volgehouden en dit is het resultaat’, zegt hij tevreden.

Leersum mag dan de eerste trotse bezitter van een kerkspeelplein zijn, ze is straks niet de enige meer. Ook in Den Haag, Utrecht, Amsterdam, Cuijk en Hilversum wordt hard gewerkt aan de realisatie van kerkspeel-

pleinen. Met name in de stad is er soms weinig plek voor kinderen om veilig te spelen. Kerken en andere gebouwen die voor religieuze samenkomsten in gericht zijn, hebben vaak letterlijk een centrale plaats en grond waar door de week nauwelijks gebruik van gemaakt wordt. Door het kerkplein om te toveren tot een kerkspeelplein, krijgt deze ruimte de functie van een ontmoetingsplek waar kinderen spelenderwijs kunnen leren hoe ze met elkaar om moeten gaan. Met het project Kerkspeelplein willen de PKN en Jantje Beton kerkelijke en burgerlijke gemeenten stimuleren om speel- en ontmoetingsplekken te realiseren. Het gaat daarbij niet alleen om protestantse kerken. Ook katholieke kerken en moskeeën werken aan verschillende initiatieven mee.

Ellen van der Kemp is freelance journalist.

Machteld (bijna elf) laat nog een ballon de lucht in gaan. Ze denkt niet dat ze op het plein gaat spelen, want het is meer voor kleinere kinderen, vindt ze. ‘Dat klopt wel’, zegt Gerrit, ‘We hebben ervoor gekozen om speeltoestellen neer te zetten voor de wat MEER INFORMATIE

Op www.kerkspeelplein.nl staat een stappenplan voor het inrichten van kerkpleinen tot speelpleinen. De helpdesk van dit project adviseert voorts bij het formuleren van projectaanvragen, fondsenwerving, afspraken met overheid en dergelijke. Ook is er de mogelijkheid om een financiële bijdrage aan te vragen. Opening speelplein Leersum. (foto: Kerkinactie, Henk van IJken)

3

Kerkinformatie

November 2006

UITVAART

Ad van Oost

Het leiden van uitvaarten door gemeenteleden De kerk lijkt verschoven naar de rand van de samenleving. Maar voor de begrafenis of crematie van een geliefde weten veel mensen de kerk nog wel te vinden. Toch kan het aantal verzoeken om een uitvaart te leiden in een jaar zo groot worden, dat je als gemeentepredikant helaas ‘nee’ moet verkopen. In steeds meer gemeenten worden daarom vrijwilligers ingezet om uitvaarten te leiden. In het toerustingsaanbod van Protestantse Dienstencentra (PDC’s) voor ambtsdragers neemt ‘pastoraat bij rouw en verdriet’ al jaren een belangrijke plaats in. Het PDC Utrecht biedt ook een training voor begeleiders van een uitvaart aan, in samenwerking met de PDC’s Noord-Brabant/Limburg en Gelderland. Twee vierdaagse cursussen voor vrijwilligers, met respectievelijk 14 en 17 deelnemers, zijn inmiddels afgerond. Een derde cursus staat op stapel. Ook in andere regio’s bieden PDC’s soortgelijke cursussen aan.

Kerkinformatie spreekt met Annelies Bouwman, hoofd PDC Utrecht, en met Janny van Ettekoven, ouderling in de H/G Kerkgemeenschap Bunnik, over het leiden van uitvaarten door gemeenteleden.

Cursus Janny van Ettekoven kent als ouderling veel mensen in Bunnik en veel mensen kennen haar. Zij volgde door de jaren heen diverse cursussen om het pastorale werk zo goed mogelijk te doen. De opleiding tot het leiden van uitvaarten door gemeenteleden is de meest recente cursus die zij volgde. Janny

is enthousiast over de cursus omdat deze zo praktijkgericht is. Annelies Bouwman: ‘Op de eerste cursusdag staat het gesprek met nabestaanden centraal (gespreksvaardigheden). Tijdens de tweede dag worden theologische achtergronden behandeld en komen de onderdelen van een uitvaartplechtigheid aan de orde. De derde dag buigen we ons over symbolen, rituelen en presentatietechnieken. En op de vierde dag oefenen we presentatietechnieken aan de hand van door de deelnemers opgestelde liturgieën. De cursus is geënt op het boek Verhalen verta-

Annelies Bouwman (l), hoofd PDC Utrecht en Janny van Ettekoven, ouderling met bijzondere opdracht, H/G Kerkgemeenschap Bunnik. (foto: PDC Utrecht)

4

Kerkinformatie

len, een uitgave van de Protestantse Kerk in Nederland/Kerkinactie. Dat boek is bedoeld om te gebruiken bij begeleiding van rand- en buitenkerkelijken door lekenvoorgangers. Wij hebben de cursus toegespitst op de begeleiding van mensen die nog een zekere binding hebben met de kerk.’

Present zijn Janny: ‘De cursus geeft je grond onder de voeten. Het zijn in Bunnik niet zo zeer buitenkerkelijken die een appèl doen op de kerk voor begeleiding rondom en tijdens een uitvaart. Het zijn eerder mensen die tot onze gemeente behoren of hebben behoord, maar die al jaren niet meer in de kerk komen. Dat aantal neemt toe. Veel van hen doen een appèl op de kerk als ze geconfronteerd worden met de dood. Ze vragen om begeleiding en willen graag vanuit de kerk begraven worden.’ Janny is van mening dat de kerk voor deze verzoeken de deur moet openhouden. Ze vindt het een vorm van evangelisatie. ‘Veel mensen worden er bij een uitvaart weer eens bij bepaald wat de kerk te bieden heeft. Ik vind het heel belangrijk om als kerk in moeilijke perioden bij mensen te zijn. Je kunt ze helpen en - naar ik hoop - iets laten ervaren van de liefde van God. Tijdens de cursus kwam een casus aan de orde waarin een familie werd opgevoerd die niet wilde dat het woord God zou worden gebruikt bij de uitvaart. Als dat hun wens is, dan vind ik dat ze niet bij de kerk moeten zijn. Ik zou tenminste op zo’n verzoek niet ingaan. Als ze mij als ouderling vragen een uitvaart te leiden, dan kunnen ze verwachten dat ik over God zal spreken en uit de bijbel zal lezen. Ik moet mijn bijdrage naar mezelf en de kerkenraad toe kunnen verantwoorden.’

Ouderling met bijzondere opdracht Na afronding van de cursus heeft Janny van Ettekoven met de predikant en de kerkenraad over uitvaartbegeleiding gesproken. Zij heeft al jaren ervaring als ouderling en werd nu benoemd tot ouderling met een bijzondere opdracht: het pastorale werk en het leiden van uitvaarten. Janny: ‘Ik bezoek veel oude mensen en ga desgevraagd ook voor in het verzorgingshuis als er geen voorganger beschikbaar is. Deze mensen kennen me als ouderling, er is een vertrouwensrelatie ontstaan. Door de pastorale contacten kan het voorkomen dat zij – of familieleden – mij vragen een uitvaart te leiden. Ze vinden het niet nodig de predikant daarvoor in te schakelen. Voor hen ben ik met name het contact met de kerk. Ik ga graag met instemming van de kerkenraad op hun verzoek in en betrek ze nauw bij de voorbereidingen van de samenkomst. Voor de kerkdienst op de laatste zondag van het kerkelijk jaar ga ik naar de families toe

November 2006

die in dat jaar iemand hebben verloren. Ik vraag hen naar de gedenkdienst te komen. Wanneer iemand er tegenop ziet alleen te gaan, bied ik aan met hem of haar mee te gaan.’

Vrijwilligerswerk Janny doet haar pastorale en missionaire werk in en namens de gemeente geheel pro Deo. Ze vraagt geen onkostenvergoeding.

boekencentrum

Omslag van het deze maand verschijnende boek met teksten rond de dood.

Ook de cursus voor uitvaartbegeleiding betaalde ze zelf. ‘De koster en de ambtsdrager zitten er financieel altijd naast. In Bunnik worden die taken als vrijwilligerswerk gezien’, zegt ze lachend. Annelies Bouwman: ‘In de cursus hebben we het over een eventuele betaling voor het leiden van een uitvaart gehad. Ik vind dat de kerkenraad daar heldere afspraken over moet maken, ook als de vrijwilliger zelf geen tegemoetkoming wil. Kerkenwerk kost geld, mensen gaan dat steeds meer beseffen, en met het oog op de toekomst moet de betrokkenheid bij uitvaarten van randkerkelijken zakelijk benaderd worden. Een zeker tarief vragen is mijns inziens reëel. Zeker als je nagaat hoe veel tijd en energie begeleiding kan vragen. Soms ben je betrokken bij het hele ziekte- en stervenstraject, inclusief de uitvaart en de nazorg. Als de kosten gedekt worden door de begrafenispolis, dan vind ik dat een reden om als gemeente een bedrag voor geleverde diensten te declareren. Steeds meer gemeenten hebben moeite om financieel rond te komen. Ze kunnen dergelijke inkomsten goed gebruiken. En tja, wat de inzet van vrijwilligers betreft, de kerk zal

5

in de toekomst steeds meer op vrijwilligers moeten draaien … of ze is niet meer.’

Bemoedigend woord Annelies Bouwman vertelt dat tijdens de cursus altijd de vraag wordt gesteld: mogen wij als gewone gemeenteleden wel begrafenissen en crematies leiden? Annelies: ’Wie naar de geschiedenis van begrafenisgebruiken kijkt, vindt daar ongetwijfeld ruimte voor. Veel uitvaartbijeenkomsten zijn geen officiële kerkdiensten, waarvoor de kerkenraad de hele gemeente samenroept. Een begrafenis of crematie is allereerst een zaak van de familie. De gewoonte van families om hun geliefden vanuit de kerk te begraven bestaat sowieso nog niet zo lang. Vijftig jaar geleden werden gemeenteleden vrijwel altijd begraven vanuit het sterfhuis. Mede door de verstedelijking en de secularisatie kwam er in de jaren zestig een zekere verzakelijking in het omgaan met de dood. De dood moest het huis uit. Veel begraafplaatsen kregen aula’s met koelruimten en stemmige zalen. Zowel in het sterfhuis als later in de aula werd de dominee of een familielid uitgenodigd om tijdens de plechtigheid uit de bijbel te lezen en een kort bemoedigend woord te spreken. Maar dat ging lang niet altijd gepaard met ambtelijke vertegenwoordiging, compleet met handdruk van de ouderling. In veel dorpen bestaat deze eenvoudige traditionele uitvaart nog altijd. In het verlengde daarvan kan je deze cursus zien. Wanneer het echter gaat om een echte kerkdienst in de kerk, dan volg je uiteraard de regels die daarvoor in de kerkorde staan.’

Ad van Oost is redacteur van Kerkinformatie

In november 2006 verschijnt het boek Met stomheid geslagen? – Nieuwe taal en gebruiken bij uitvaarten, geschreven door ds. Aart Mak e.a., uitgeverij Boekencentrum Zoetermeer, ISBN 90 239 2009, € 17,50. De uitgave kwam tot stand in samenwerking met de Protestantse kerk in Nederland. Aart Mak, radiopastor bij Kerk zonder grenzen (Radio Bloemendaal): ‘Het boek is geschreven om dominees, priesters, pastorale werkers, uitvaartleiders en andere belangstellenden attent te maken op wat in het eerste decennium van deze eeuw gaande is rond dood en doodsbeleving. Gezocht wordt naar stijl, taal en vormen om met mensen van nu zinnig, authentiek en zelfs gelovig de dood niet het laatste woord te laten hebben. Met stomheid geslagen? is deels een beschouwend, deels een gebruiksboek. Het past in een oude traditie van de kerk: daar zijn waar mensen zijn en precies daar van de alomvattende liefde van God getuigen. In deze kunst wil dit boek een ieder die dat wil bekwamen.’

Kerkinformatie

November 2006

KRONIEK

Jan-Gerd Heetderks

De tuin van Eden

Komt de wereld van het ‘gewone’ leven wel voldoende ter sprake in de kerk? Brood op de plank brengen, een huishouden draaiend houden. Besteden we daar wel voldoende aandacht aan? In de preek, maar ook in de liturgie, de catechese, het toerustings- en vormingswerk? Deze kritische vraag werd voor mezelf opnieuw levend bij het symposium naar aanleiding van de publicatie van het boek Arbeid, zin en geloof – Handboek Arbeid en Kerk. De wereld van de arbeid – betaald of onbetaald - bepaalt voor een groot gedeelte het leven van mensen. Dag aan dag zijn mannen en vrouwen hierin actief en geven daarmee gestalte aan hun leven. Zij werken om te overleven of ontlenen aan hun werk hun identiteit. Mensen ervaren hun betaalde of onbetaalde arbeid als een grote last of zij leven er helemaal van op. Hoe dan ook – de wereld van het dagelijks werk is voor veel mensen het ‘gewone’ leven. Gelovigen zullen daarin ook steeds opnieuw de vraag moeten beantwoorden hoe je in dat gewone leven antwoord geeft op de roeping van God, hoe je in dat gewone leven ook door je arbeid – betaald of onbetaald – het koninkrijk Gods kunt zoeken.

leven mogelijk; de arbeid bedoelt de schepping te bewerken en haar tegelijkertijd te bewaren. Aan de ene kant heeft dit bijbelse perspectief vanuit zijn genereuze blik op alle menselijke inspanningen van hart, hoofd en handen een bevrijdend karakter. Het gaat er immers niet in de eerste plaats om of arbeid je financieel veel of weinig oplevert. Veeleer brengt het bijbels perspectief het sociale en ecologische rendement van arbeid ter sprake. We zouden ook kunnen zeggen dat het in het spoor van dit perspectief gaat om de vraag hoe we in en met onze arbeid het Koninkrijk van God zoeken. Aan de andere kant is het de vraag of en hoe gewone mensen dit bevrijdende perspec-

tief kunnen verbinden met hun concrete arbeidssituaties van hier en nu, van uit en thuis. Mensen kunnen van alles aan hun arbeid beleven – zin, onzin, plezier, pijn – maar kunnen ze hun geloof, hun spiritualiteit ook in verbinding brengen met hun arbeid? Is er in hun kerk(en) oog en oor voor wat ze in en aan hun arbeid, zorg en vrijwilligerswerk beleven?

In de gemeente Het boek Arbeid, zin en geloof schetst een gevarieerd beeld van de vragen rond geloof en arbeid en geeft er een praktische invulling aan door deze vragen te verbinden met de kerkelijke werkvelden liturgie, catechese, diaconie en pastoraat. Het is goed dat er (opnieuw) in de kerk nagedacht wordt over de relatie kerk/geloof en arbeid. Ik ben ervan overtuigd dat dit handboek met de vele suggesties en werkvormen daarbij goede diensten kan verlenen. Vooral omdat het boek veel aandacht geeft aan de vele concrete vragen waarmee kerkelijke gemeenten geconfronteerd worden. Bijvoorbeeld: hoe kun je er in het pastoraat voor zorgen dat aandacht voor mensen in de kerk ook aandacht voor hun arbeidssituatie inhoudt; hoe ga je in de kerk om met jeugdwerkeloosheid, hoe breng je het spannende thema van verarming en verrijking ter sprake. Maar ook voor de zondag biedt het handboek handreikingen, bijvoorbeeld hoe je in een kerkdiensten aan arbeid een plek zou kunnen geven.

Bijbel en arbeid Voor mij staat de meest wezenlijke bijbeltekst over het doel van menselijke arbeid in het scheppingsverhaal, in Genesis 2: 15. ‘God de Heer bracht de mens in de tuin van Eden, om die te bewerken en erover te waken’. Daarmee is het brede bijbelse perspectief van menselijke arbeid gedefinieerd: menselijke arbeid, betaalde of onbetaald, maakt het

Komt de wereld van het ‘gewone’ leven wel voldoende ter sprake in de kerk? Dit boek vormt een uitdaging voor predikanten en kerkenraden om opnieuw over deze vraag na te denken. Ds. Jan-Gerd Heetderks is preses van de generale synode.

Het boek Arbeid, Zin en Geloof kost € 45,– en is een uitgave van Kok in samenwerking met DISK. Het is verkrijgbaar in de boekhandel.

6

Kerkinformatie

BERICHTEN

November 2006

Folders met bijbelteksten De Protestantse Kerk heeft samen met het Nederlands Bijbelgenootschap vier prachtige folders ontwikkeld waarin vier verschillende thema’s zijn uitgewerkt: Het Kerstfeest, Het werk van uw vingers, De verloren zoon en Richtlijnen voor het leven. Elke folder bevat een aantal bijbelteksten rondom het thema, aangevuld met een gedicht of een meditatieve tekst. In elke folder is een afbeelding van een prachtig schilderij opgenomen. De folders zijn bedoeld om mensen nieuwsgierig te maken naar de bijbel. Ze kunnen worden meegenomen door bezoekers van uw kerk. De folders zitten in een pakket met

nóg een folder, met daarin informatie waar verschillende bijbels verkrijgbaar zijn, en beknopte informatie over de Protestantse Kerk in Nederland en het Nederlands Bijbelgenootschap. Het pakket bevat van alle vijf folders 25 exemplaren en een handige standaard om ze in te zetten (zie de voorplaat van dit nummer van Kerkinformatie). Mooi voor op een tafel in de kerk. Het pakketje is voor € 5,- te bestellen bij de afdeling Brochureverkoop van de Protestantse Kerk, tel. (030) 880 13 37, e-mail [email protected] U betaalt geen verzendkosten.

Vrijwilligers gezocht voor stands Regelmatig presenteren de Protestantse Kerk in Nederland en Kerkinactie zich op evenementen door het hele land. Het gaat om festivals, markten en beurzen zoals het Flevofestival, de EO Gezinsdag, de Zinwebbeurs etcetera. Per keer wordt uitgezocht hoe de Protestantse Kerk het beste aansluit bij het betreffende evenement. Dit vormt het uitgangs-

punt voor de presentatie. De ene keer kan dit bijvoorbeeld een fototentoonstelling zijn, de andere keer een stand met folders. Over het algemeen zijn het marktkramen waar de presentatie gehouden wordt. Het werk op de stands wordt voor een groot deel door vrijwilligers uitgevoerd. Er is behoefte aan mensen die 1-2 keer per jaar mee willen werken aan een evenement in

hun eigen regio. Geboden wordt onkostenvergoeding, begeleiding en toerusting. De algehele coördinatie is in handen van Irene Versnel, eventmanager van het Protestants Landelijk Dienstencentrum te Utrecht. Wie belangstelling heeft om mee te werken, kan contact met haar opnemen: [email protected], (030) 880 18 04.

Praatgroep voor ouders van homoseksuele kinderen Het CHJC, vereniging voor christelijke homo’s en lesbo’s, gaat een praatgroep voor ouders oprichten. Er blijkt behoefte te bestaan aan een plek waar ouders met elkaar kunnen praten over de dingen die zij tegenkomen als blijkt dat hun kind homo of lesbisch is. Er zijn wel algemene organisaties voor ouders, maar het CHJC wil vooral ouders bereiken die vanuit hun christelijke overtuiging (soms) worstelen met de combinatie geloof en homoseksualiteit. Klaas Hoorn, die deze praatgroep gaat opstarten, komt zelf vaak in contact met ouders van homoseksuele kinderen, als vrijwilliger bij

de telefooncirkel van het CHJC, maar ook na zijn medewerking aan de documentaire Uit de Schaduw gebeurt het regelmatig dat ouders om advies vragen. Het doel van de praatgroep is ouders een plek bieden om (met elkaar) te kunnen praten over hun ervaringen. Verder is het een middel om informatie te geven over homoseksualiteit en om ouders ondersteunen in het omgaan met hun homoseksuele kind (thuis, op school, in de kerk enz.). Klaas Hoorn neemt dit initiatief als vrijwilliger. Het is de bedoeling dat deze ‘ouderpraatgroep’ mettertijd zelfstandig door zal

Haagse pastores gaan de markt op

gaan, waarbij de ouders zelf het voortouw nemen. Tot die tijd zal Klaas, samen met Carolien van Dalen, de eerste bijeenkomsten organiseren en leiden. De eerste bijeenkomst zal plaatsvinden op 8 november 2006, locatie: Paaskerk, Oude Utrechtseweg 4a, Baarn. Tijd: 19.30 uur inloop (20.00 uur start van de avond) Informatie of aanmelding: Carolien van Dalen: [email protected] of Klaas Hoorn: [email protected] Bellen kan ook: (06) 20 43 15 93.

van een kind. En in moeilijke levensomstandigheden bieden zij hun begeleiding aan, bijvoorbeeld voor het leiden van een uitvaartbijeenkomst. De pastores zijn verbonden aan de Protestantse Gemeente van Den Haag. Zij zijn allen universitair geschoold en hebben een ruime ervaring in de individuele begeleiding en het leiden van vieringen. Zij bieden hun diensten aan tegen een financiële vergoeding, die ten goede komt aan de Protestantse Gemeente van Den Haag. Meer informatie: www.pastoralediensten.nl

Op 3 oktober 2006 is www.pastoralediensten.nl van start gegaan. Met dit initiatief doet een team van Haagse pastores een aanbod gericht op hen die geen lid (meer) zijn van een kerk, maar voor wie geloof op de een of andere wijze wel belangrijk is. Wie dat wil, kan een beroep doen op hen doen voor een persoonlijk gesprek. Men kan hen vragen bij de vreugdevolle momenten in het leven, bij een trouwerij of de geboorte

7

Kerkinformatie

BIJZONDERE ZORG

November 2006

Ronald Bolwijn

Bijzondere Zorg voor gereformeerde kerken:

‘Protestantse Kerk op goede manier met pluriformiteit bezig’ In de aanloop naar de vorming van de Protestantse Kerk benoemde de synode drie commissies van bijzondere zorg, bedoeld voor gemeenten waarin de kerkvereniging tot spanningen zou kunnen leiden. Naast de hervormde commissie – die de afgelopen twee jaar een dagtaak had aan bijzondere zorg – is ook de gereformeerde commissie nog actief. Kerkinformatie sprak met de voorzitter, ds. Herma Kamphuis, over de taak van de ‘gereformeerde’ commissie. Dat in een aantal hervormde gemeenten weerstand bestond tegen de vorming van de Protestantse Kerk zal niemand zijn ontgaan. De kerkvereniging per 1 mei 2004 leidde in enkele tientallen gemeenten tot scheuring, soms met rechtszaken tot gevolg. Hierdoor wordt makkelijk vergeten dat ook in gereformeerde kring niet alle kerken enthousiast waren over de kerkvereniging. Volgens ds. Herma Kamphuis, voorzitter van de ‘gereformeerde’ Commissie voor Bijzondere Zorg, waren er in gereformeerde kring twee bezwaren tegen de fusie met hervormden en lutheranen. ‘Allereerst bestond er bij sommige gereformeerde kerken de angst dat de zelfstandigheid van de plaatselijke gemeente in de Protestantse Kerk in het gedrang zou komen. Daarnaast waren er kerken die bezwaren hadden tegen het pluriforme karakter van de Protestantse Kerk.’ Uiteindelijk besloten zeven gereformeerde kerken voor de fusie het kerkverband te verlaten. ‘Of er meer zullen volgen, zal de komende tien jaar moeten blijken, zo geeft ds. Kamphuis aan. ‘Want gereformeerde kerkenraden hebben nog tot 2014 de bevoegdheid om over de plaats van hun gemeente in de Protestantse Kerk te beslissen.’

Gesprek aangaan Ds. Herma Kamphuis is zowel vertrouwd met het werk in de gemeente als met het landelijke kerkenwerk. Sinds 2000 is zij predikant in Den Haag. Eerder was zij verbonden aan gereformeerde kerken in Drachten en IJsselstein. Ze maakte vier jaar deel uit van de gereformeerde synode en zat ook in verschillende deputaatschappen (adviesorganen van de synode). Toen ze gevraagd werd om voorzitter te worden van de Commissie Bijzondere Zorg GKN, hoefde ze geen moment te aarzelen: ‘De kerk is meer dan de plaatselijke gemeente. Er zijn in de landelijke kerk klussen die gedaan moeten worden, en daar zet ik me graag voor in.’ Eén van de eerste dingen die de gereformeerde Commissie voor Bijzondere Zorg

Ds. Herma Kamphuis, voorzitter van de commissie.

8

Kerkinformatie

(CBZ) na de totstandkoming van de Protestantse Kerk heeft gedaan is alle kerken aanschrijven die aan de synode hadden laten weten niet achter de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland te kunnen staan. ‘In de brief boden wij een gesprek aan wanneer de kerkenraad daar behoefte aan had. Een aantal heeft daarop meteen gereageerd, en er zijn verschillende goede gesprekken uit voortgekomen’. Informatie geven, de dialoog aangaan, dat is de hoofdtaak van de gereformeerde CBZ. ‘In sommige gemeenten is toch een verkeerd beeld ontstaan van de Protestantse Kerk en de gevolgen van de fusie’, zo geeft ds. Kamphuis aan. ‘Met name de rol van de landelijke en regionale organen is daarbij nog wel eens overdreven. Maar het blijft een feit dat het aantal regels voor de gereformeerde kerken wel wat is toegenomen. En al heeft het niet direct met de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland te maken, ook de nieuwe regeling voor de predikantstraktementen is voor een aantal kleine gereformeerde kerken een tegenvaller. Elke gemeente moet nu een basisbedrag betalen, ook als de gemeente vacant is. Dat was in de gereformeerde situatie anders, zodat kerken met een vacature konden sparen voor het beroepen van een nieuwe predikant. Groot voordeel van de nieuwe regeling is dat die nu voor alle predikanten en gemeenten gelijk is, en het voor de kosten van een gemeente niet meer uitmaakt of ze een kandidaat of een ervaren predikant beroepen. Dat bevordert de doorstroming van predikanten. Maar ik heb nog van weinig kerken gehoord die daar een groot voordeel mee hebben gedaan’, aldus Kamphuis.

Tien jaar bedenktijd In totaal was de vorming van de Protestantse Kerk voor zeven gereformeerde kerken reden om al voor 1 mei 2004 te besluiten geen deel uit te maken van de verenigde kerk. Of daar voor 2014 nog kerken bij zullen komen, durft Kamphuis niet te voorspellen. ‘De toekomst zal het leren. Voor mij is wel duidelijk dat de onrust die er voor de fusie onder gereformeerde kerken was, zich niet

November 2006

heeft doorgezet. Essentieel is dat kerken kunnen ervaren dat ze hun eigen kerk kunnen blijven, ook in de Protestantse Kerk in Nederland. Vanuit hun geloof en belijdenis kunnen ze blijven wie ze waren. Maar daarom is het ook goed dat ze tien jaar de tijd hebben om te zien hoe het werkt in de Protestantse Kerk, en of de plaatselijke zelfstandigheid voldoende gegarandeerd is.’ Over het tweede punt is Kamphuis resoluter: ‘Onze commissie heeft zelf de indruk dat de Protestantse Kerk op een goede manier met de pluriformiteit omgaat en dat op verschillende niveaus het onderlinge gesprek ook gestimuleerd wordt. Natuurlijk zijn wij benieuwd om te weten hoe de gereformeerde kerken hier over denken. Maar het is niet onze rol om daar actief onderzoek naar te doen. Waar het ons nu vooral om gaat is duidelijk te maken dat elke gereformeerde kerk die nog met vragen of ongenoegens zit, met ons contact op kan nemen om er eens goed over door te praten.’ De gereformeerde Commissie voor Bijzondere Zorg is bereikbaar via de ambtelijk secretaris, de heer Gijs de Jong, (bij voorkeur) per e-mail: [email protected], of telefonisch: (030) 880 14 21.

WAT ZEGT DE KERKORDE?

• Anders dan bij een hervormde of lutherse gemeente is een gereformeerde kerkenraad tot 1 mei 2009 bevoegd ‘te besluiten over de plaats van de gemeente in de kerk’ (Overgangsbepaling 34 bij de kerkorde). Dit kan betekenen dat de kerkenraad – na het horen van de gemeente – besluit dat de gemeente buiten de Protestantse Kerk verder gaat. Wanneer een gereformeerde kerkenraad een dergelijk besluit overweegt, kan de gereformeerde Commissie voor Bijzondere Zorg een bemiddelende rol spelen “door een gesprek met de kerkenraad, ambtsdragers en/of gemeenteleden ter plaatse”(overgangsbepaling 31). Het is aan de betrokkenen of zij een dergelijke bemiddelende rol aanvaarden. • Ook na 1 mei 2009 houdt een gereformeerde kerkenraad de genoemde bevoegdheid, en wel tot 1 mei 2014. (Overgangsbepaling 2 bij de Generale Regeling fusie en splitsing). In die vijf jaar heeft een in te stellen algemene Commissie voor Bijzondere Zorg wel de bevoegdheid om in concrete situaties een voorziening te treffen voor die gemeente/kerk. De kerkenraad kan echter – gemotiveerd – afwijken van die voorziening. De achtergrond van deze overgangsbepalingen is dat de Gereformeerde Kerken in Nederland – anders dan de hervormden en lutheranen – vooral een verband van plaatselijke kerken was, die ook zelfstandig mochten besluiten over hun plek in dat kerkverband.

9

Kerkinformatie

KERKRECHT

November 2006

Gijs de Jong

De wijkgemeente in het plaatselijk verenigingsproces Als twee kerkelijke gemeenten samen verder gaan, dan komt daar heel wat bij kijken. Maar als beide gemeenten bestaan uit twee of meer wijkgemeenten dan is het extra opletten geblazen. Welke rol spelen de kerkenraden? Hoe is het met de wijkgemeentegrenzen en ledenregistratie van de wijk? Wat is de taak van de classicale vergadering? Daarover gaat deze bijdrage. Nemen wij het voorbeeld van een vereniging van een gereformeerde kerk met wijkgemeenten en een hervormde gemeente met wijkgemeenten. Beide algemene kerkenraden moeten daarvoor een verenigingsbesluit nemen. Er ontstaat dan een protestantse gemeente met nog steeds de (oorspronkelijke) gereformeerde en hervormde wijkgemeenten. Worden die dan niet automatisch protestantse wijkgemeente? Nee. Een protestantse wijkgemeente ontstaat alleen door vereniging van een (in het voorbeeld) hervormde en een gereformeerde wijkgemeente, op grond van een beslissing van de betreffende wijkkerkenraden. Anders gezegd: de vrijheid om binnen de Protestantse Kerk in Nederland lokaal te verenigen of niet geldt niet alleen voor gemeenten, maar ook voor wijkgemeenten.

Protestantse wijkgemeente Voor de vereniging ‘op centraal niveau’ moeten de wijkkerkenraden worden gehoord, die op hun beurt hun wijkgemeenteleden horen (ord. 2-12-3). Op die manier zijn de wijkgemeenten betrokken bij de vorming van de (‘centrale’) protestantse gemeente. Zij kunnen deze op zich niet tegenhouden, maar zijn via hun ambtsdragers vertegenwoordigd in de algemene kerkenraden en daardoor zelf medeverantwoordelijk voor het besluit. Indien er geen enkele wijkgemeente zelf wenst te verenigen is de vraag op zijn plaats of de ‘centrale’ vereniging zinvol is. Wijkgemeenten kunnen verenigen ná de vorming van de protestantse gemeente of gelijktijdig daarmee. Wijkgemeenten kunnen echter niet verenigen zolang de (‘centrale’) gemeenten niet verenigd zijn. Dan is als meest verregaande vorm van samenwerking voor de wijkgemeenten federatie mogelijk (ord. 2-11-7 en generale regeling federatie, Deel II). Vereniging van wijkgemeenten gaat als gezegd niet automatisch. Dus als er bij de verenigingsdocumenten van de (‘centrale’) gemeenten geen besluit van de wijkkerkenraden is gevoegd om zelf te verenigen ontstaan er bij de vereniging geen protestantse

(Foto: PKN) wijkgemeenten. Dit betekent ook, dat nieuwingekomenen in de gemeente net als voor de vereniging ingeschreven worden in het wijkregister van leden van de hervormde of gereformeerde wijkgemeente, volgens de daarvoor geldende regels.

Wijkgrenzen Het aantal en de grenzen van de wijkgemeenten worden vastgesteld en gewijzigd door de algemene kerkenraden (na communicatie met de wijkkerkenraden en de wijkgemeenteleden). Goedkeuring van de classicale vergadering is vereist, althans voor het aantal wijkgemeenten (zie ord. 2-16). Als de gemeenten wijkgemeenten hebben (of één van de gemeenten), is de centrale vereniging het moment voor de algemene kerkenraad om zich tevens te beraden op het aantal wijkgemeenten in de verenigde gemeente. Dat moet in ieder geval gebeuren als beide gemeenten een verschillend aantal wijkgemeenten hebben. Deze bevoegdheid van de algemene kerkenraad

10

doet niets af van de eigen vrijheid van de wijkgemeenten om wel of niet te verenigen, maar geeft wel - aanvullend - ruimte om waar nodig een optimale wijkindeling te bereiken. Ook dit soort wijzigingen in de wijkindeling moeten gemeld worden bij de betreffende kerkelijke organen (classicale vergadering, SMRA voor de ledenregistratie), omdat zij anders het gewenste effect, met name voor de plaatsing van nieuwingekomenen, missen. Gijs de Jong is als jurist werkzaam bij de stafafdeling Juridische Zaken en Colleges van de Dienstenorganisatie.

In Kerkinformatie is al veel aandacht besteed aan de vereniging van gemeenten. Artikelen over kerkordelijke zaken die eerder verschenen in Kerkinformatie zijn te vinden op www.pkn.nl / Synode / Juridische Zaken, bovenaan: rubriek Veelgestelde vragen.

Kerkinformatie

November 2006

KERKBALANS

Dirk Bijl

Kerkenraad en Kerkbalans 2007

Signalen die aandacht vragen Is de predikant Kerkbalans-schuw? Wat is een randkerkelijke? Hebben Kerkbalans-lopers een uitschrijfformulier in de achterzak? Mag de kerkenraad zich met Kerkbalans bemoeien? Vragen voor boeiende discussies tijdens de kerkenraadsvergadering…

Ik heb het vaak zien gebeuren: kerkrentmeesters spannen zich in om de actie Kerkbalans anders aan te pakken, maar de kerkenraad toont zich nauwelijks geïnteresseerd. En omgekeerd: de kerkenraad wil vanuit een pastorale opdracht en met het oog op gemeenteopbouw Kerkbalans doordenken en stimuleren, maar de kerkrentmeesters houden de boot af of verschuilen zich onder het mom van traditie en financiële autoriteit. Deze ervaringen, opgedaan tijdens een reeks van jaren, houden mij bezig. Natuurlijk, er zijn schitterende positieve voorbeelden van samenwerking tussen de verschillende ambten ten aanzien van Kerkbalans. Voorbeelden geheel in overeenstemming, in letter en (G)geest, met de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland. Maar te vaak signaleer ik tijdens avonden in het land, optredend namens de Raad voor de Plaatselijke Geldwerving en namens de Interkerkelijke Commissie Geldwerving, spagaatsituaties en pat- en matstellingen. Alsof het om het wereldkampioenschap schaken gaat!

dat een zorgvuldige inhoudelijke afstemming en planning vereist.

Signaal 2 Boeiend: een algemene kerkenraadsvergadering die ik als adviserend gast mocht bijwonen. Op de agenda stond het punt ‘randkerkelijken’ als onderdeel van het concept-beleidsplan. De kerkrentmeesters waren verdeeld over de aanpak. ‘Niet of nauwelijks betalen en toch gemeentelid zijn in volle rechten? Wel de lusten, maar niet de lasten?’ Predikanten en ouderlingen reageerden vanuit een andere gezichts-

Signaal 3

Signaal 1 In de pauze stapt hij welbewust op me af. Duidelijk een kerkrentmeester. Met dictie en trots maakt hij melding van een ‘schoon’ ledenbestand. Alleen betalende leden! Aan de kerkbalans-lopers gaf hij altijd uitschrijfformulieren mee, ‘zodat deze kwestie snel en helder geregeld kon worden’. Op mijn vraag of dit uitschrijfbeleid door de kerkenraad was besproken reageerde hij met enige irritatie. ‘Dat is toch de taak van de kerkrentmeesters. Een kerkenraad heeft andere prioriteiten.’

Stelling Het uitschrijven van gemeenteleden uit het plaatselijk kerkelijk ledenbestand (en dan uitsluitend op eigen verzoek) is een pastorale procedure. De predikant en/of ouderling speelt hierin de hoofdrol. De Kerkbalansperiode mag niet gebruikt worden voor een opschoningoperatie. Niet door lopers en zelfs niet door een ouderlingkerkrentmeester. Het is kerkenraadbeleid,

omschrijving die dit jaar gehanteerd werd in enkele pilot-Kerkbalans-gemeenten: Een randkerkelijke is een persoon die: - ingeschreven is in de ledenadministratie - vrijwel nooit in de kerk komt - de laatste vijf jaar niet heeft bijgedragen aan Kerkbalans Diezelfde pilots laten zien, dat van de groep die wij vaak randkerkelijken noemen, een behoorlijk percentage opnieuw gaat bijdragen en ook open blijkt te staan voor pastorale contacten. Ruim 1400 kerkrentmeesters beschikken over het benodigde cijfermateriaal.

hoek. Geconstateerd was, dat vooral in de leeftijdscategorie 30-45 jaar een sluipend proces van ontkerkelijking aan de gang was; lege plaatsen op zondag, lagere of geen financiële bijdrage en moeilijk te maken afspraken voor een gesprek. De vraag was: welke passende activiteit, kerkenraadbreed, zou men nu in het beleidsplan opnemen? En ook: op welke manier zou die groep benaderd moeten worden? Naar aanleiding van Kerkbalans of juist niet?

Stelling De discussie over de toenemende randkerkelijkheid in eigen gemeente dient principieel gezien in de kerkenraad te worden gevoerd. Daarin zijn immers alle ambten aanwezig, zodat men samen kan zoeken naar een omschrijving van het begrip. Een steuntje in de rug is misschien de

11

Opvallend: op een voorlichtingsavond met zo’n 120 aanwezigen waren twee predikanten aanwezig. Zij hadden begrepen dat geldwerving onlosmakelijk verbonden is met pastoraat en gemeenteopbouw. Enigszins verbouwereerd vernamen zij, dat veel van hun collega’s geen aandacht besteedden aan Kerkbalans. Volgens de meest recente enquête (april 2006) stond in 52% van de 400 ingevulde formulieren, dat in die gemeenten de predikant Kerkbalans negeerde. In prediking, in liedkeuze, in voorbede en in aanmoediging en motivering van alle vrijwilligers die in weer en wind de gemeente in gingen! Naar die twee wel aanwezige predikanten heb ik mijn waardering uitgesproken. Lichtende voorbeelden!

Stelling Een gedachtewisseling in kerkenraden is op dit punt nodig. Landelijk proberen wij eind november 2006 een platformdiscussie tussen predikanten te houden. De resultaten daarvan zullen breed worden verspreid. Maar het loont de moeite dit blijkbaar beladen onderwerp, voorafgaande aan Kerkbalans 2007, in eigen gemeente te bespreken. Kerkbalans 2007. Een opgave en uitdaging. En niet uitsluitend voor kerkrentmeesters! Dirk Bijl is lid van de Raad voor de Plaatselijke Geldwerving in de Protestantse Kerk in Nederland en voorzitter van de Interkerkelijke Commissie Geldwerving.

Kerkinformatie

BESLUITEN KLEINE SYNODE

November 2006

Ronald Bolwijn

Kleine Synode wil meer duidelijkheid over nieuw systeem landelijke ledenregistratie

kosten leiden. De Kleine Synode benoemde uit haar midden een commissie, die gaat onderzoeken wat de oorzaken zijn geweest van de benodigde extra ontwikkelingstijd en de bijbehorende meerkosten. Op 24 november a.s. zal deze commissie aan de Kleine Synode rapporteren. De langere doorlooptijd van de ontwikkeling van het nieuwe systeem is onder meer noodzakelijk om de toekomstige gebruikers (de gemeenten) meer vertrouwen in het nieuwe systeem te geven. Eind augustus ontvingen alle gemeenten in de Protestantse Kerk daar al een brief over van het moderamen van de Generale Synode.

Onder leiding van de nieuwe projectleider LLR, de heer A. Berger, zal nadere afstemming met de softwareleverancier plaatsvinden. Berger kreeg tevens de opdracht met een definitief plan voor invoering van het nieuwe systeem te komen. In de novembervergadering van de Kleine Synode komt ook dit plan aan de orde.

Kleine Synode stemt in met voorzieningen voor hersteld hervormde gemeenten in Garderen en Zwartebroek-Terschuur.

nen de verenigde kerk. Zij hebben daarom nieuwe gemeenten gevormd binnen de Hersteld Hervormde Kerk. De nu door de kleine synode van de Protestantse Kerk vastgestelde voorzieningen zijn bedoeld om een handreiking te doen ten behoeve van nieuw kerkelijk leven dat deze gemeenteleden buiten de Protestantse Kerk in Nederland opbouwen.

Zwartebroek-Terschuur

De Kleine Synode van de Protestantse Kerk heeft vrijdag 22 september 2006 ingestemd met voorzieningen voor de hersteld hervormde gemeenten in Garderen en Zwartebroek-Terschuur. In Garderen wordt vrijwel het hele vermogen – waaronder de pastorie – overgedragen aan de hersteld hervormde gemeente. Bovendien worden kerkgebouw en verenigingsgebouw in Garderen voor 1 euro per jaar in erfpacht gegeven. In Zwartebroek-Terschuur wordt een deel van het vermogen overgedragen aan de herstelden. In Garderen en Zwartebroek-Terschuur wilde een aanzienlijk deel van de leden van de hervormde gemeenten na de vorming van de Protestantse Kerk in 2004 geen lid blijven van de hervormde gemeente bin-

Garderen

De Kleine Synode heeft tijdens haar vergadering van 22 september jl. haar zorgen geuit over de vertraging die de afronding van het nieuwe systeem voor de landelijke ledenregistratie (LLR) heeft opgelopen. De vertraging zal onder meer tot hogere

In Garderen is een overgroot deel van de leden van de hervormde gemeente overgegaan naar de hersteld hervormde gemeente. Om die reden is vrijwel het gehele vermogen, inclusief de pastorie en de begraafplaats, overgedragen aan de hersteld hervormden. Het kerkgebouw van de hervormde gemeente en het verenigingsgebouw “De Rank” zijn voor een symbolisch bedrag van 1 euro per jaar voor 50 jaar in erfpacht gegeven aan de hersteld hervormden. De hervormde gemeente te Garderen behoudt de mogelijkheid de kerk op zondag te gebruiken voor de eredienst en het verenigingsgebouw doordeweeks.

De kleine synode is een delegatie van 32 leden uit de generale synode en behandelt met name zaken die over financiën, personeel en organisatie gaan.

In Zwartebroek-Terschuur is ongeveer 2/5 van de hervormde gemeenteleden na de vorming van de Protestantse Kerk overgegaan naar de hersteld hervormde gemeente. De meerderheid behoort tot de hervormde gemeente in de Protestantse Kerk. Aan de herstelde gemeente is zowel kerkrentmeesterlijk als diakonaal vermogen overgedragen. De Commissie van Bijzondere Zorg ten behoeve van hervormde gemeenten is ingesteld door de triosynode van de Samen op Weg-kerken, de voorloper van de Protestantse Kerk in Nederland. Doel van de commissie is om gemeenten te ondersteunen waar geen overeenstemming gevonden kan worden over participatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Wanneer de verschillen niet te overbruggen blijken, heeft de commissie als eerste taak om hen die binnen de Protestantse Kerk willen blijven, zo goed mogelijk in staat te stellen het gemeenteleven voort te zetten. Een andere taak voor de commissie is om voorzieningen te treffen die vertrekkers helpen een eigen kerkelijk leven op te bouwen.

Jongerenconferentie ‘Think twice – de relaties van Jezus’ onder meer door een vergelijking te maken met de beelden van christenen uit verschillende culturen. Christen-zijn in een geseculariseerd multiculturele samenleving roept de vraag op wat de relatie is tussen Jezus en andersgelovigen. Hoe kijken buitenstaanders naar Jezus en hoe kijkt Jezus naar buitenstaanders? Misschien voelt iemand zichzelf wel een buitenstaander en wat heeft Jezus dan met diegene voor? Kortom, hoe ga je een relatie aan met Jezus en hoe geef je er vorm aan? Voor meer informatie: www.wetenvangeloven.nl

De Theologische Universiteit Kampen organiseert van 10 t/m 12 november 2006 de jongerenconferentie ‘Think Twice – de relaties van Jezus’ voor jongeren tussen de 16 en 25 jaar. Het weekend gaat vooral over de relatie tussen Jezus en God. Het gesprek hierover wordt gevoerd aan de hand van lezingen, sketches, films en meer. De relatie tussen Jezus en God is niet los te zien van iemands persoonlijke beeld van Jezus. Jongeren worden tijdens het weekend dan ook uitgedaagd om dat beeld scherper te stellen

12

Kerkinformatie

GENERALE SYNODE

November 2006

Ronald Bolwijn

Vooruitblik op novembervergadering:

Generale Synode bespreekt toekomst predikantschap Er dreigt de komende vijftien jaar een groot tekort aan predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland. Dat blijkt uit het tweede rapport van de Brede Studiecommissie inzake beleidsvisie predikantsbezetting, dat op donderdag 16 november door de Generale Synode besproken zal worden. Het dreigende tekort aan predikanten heeft twee oorzaken. Allereerst daalt het aantal dienstdoende predikanten relatief sneller dan het aantal kerkleden, waardoor het aantal kerkleden per predikant zal toenemen. Dit heeft als oorzaak dat de komende jaren veel predikanten met emeritaat gaan, en de huidige aanwas van nieuwe predikanten te klein lijkt te zijn. De tekorten zullen hierdoor oplopen tot 305 à 420 predikanten in 2020. Daarnaast loopt de kerk het risico dat predikanten, maar ook kerkelijk werkers, meer en meer een werkkring buiten de gemeenten gaan zoeken. Het werk van predikanten en kerkelijk werkers dreigt namelijk versnipperd te raken, doordat gemeenten uit geldgebrek steeds minder full-time dienstverbanden aanbieden. Wanneer de functies te klein worden, maken predikanten en kerkelijk werkers de overstap naar andere sectoren, zo is de vrees.

kunnen beroepen. De commissie ziet daarbij een coördinerende rol weggelegd voor de classicale vergadering, door vraag en aanbod op elkaar af stemmen. Ook acht de commissie het noodzakelijk het verschil tussen theologen met een universitaire achtergrond en HBO-theologen op te heffen. Na een aanvullende opleiding zouden HBO-theologen tot het ambt van predikant toegelaten kunnen worden en dus bevoegd zijn tot bediening van Woord en sacrament. HBO-theologen die geen predikant zijn en werkzaam in de gemeente, zouden geroepen kunnen worden in het ambt van ouderling of diaken, en daarmee lid worden van de kerkenraad. Met de genoemde maatregelen kunnen volgens de commissie beide professionals (universitair en HBO-opgeleide theologen) ‘naast elkaar als collega’s en partners de kerk dienen met hun inzet voor de gemeenten’.

Voorstellen

Werving

Om het predikantentekort te voorkomen, doet de Brede Studiecommissie in haar rapport, getiteld Pastor in Beweging, een aantal voorstellen. Zo zouden gemeenten binnen een classis samen één predikant moeten

Als derde oplossing voor het dreigende predikantentekort ziet de Brede Studiecommissie een intensieve werving. Niet zozeer het werven van studenten valt daaronder (want dat is een taak van de Protestantse Theolo-

gische Universiteit, die per 1 januari 2007 van start gaat), maar wel de voorlichting over het werken in de kerk. Ook investeren in de imagoverbetering van de kerk is daarvoor noodzakelijk, aldus de commissie. De voorstellen van de Brede Studiecommissie – die verder ook betrekking hebben op de deskundigheidsbevordering en loopbaanbegeleiding – worden op 16 november door de synode besproken. De commissie vraagt met name aan de synode om haar rapportage te aanvaarden als hoofdlijn van beleid, dat de komende jaren verder moet worden uitgewerkt.

Andere onderwerpen Naast de toekomst van de predikant staan onder meer de volgende onderwerpen op de agenda van de Generale Synode van 16 en 17 november: • De reacties van classes en gemeenten op de nota ‘Leren leven van de verwondering’; in deze nota heeft de synode haar visie neergelegd op de koers die de Protestantse Kerk de komende jaren moet varen om een aantrekkelijke, missionaire kerk te zijn; het grootste deel van de classes heeft op de nota gereageerd. • De samenwerking tussen Kerkinactie en ICCO; streven is om in 2007 van start te gaan met één uitvoeringsorganisatie voor noodhulp en werelddiakonaat. • Rapportage van de delegatie van de Protestantse Kerk die aanwezig was bij de negende Assemblee van de Wereldraad van Kerken, afgelopen februari in Porto Alegre, Brazilië. • Rapportage van de Evangelisch-Lutherse Synode. De definitieve agenda (inclusief beschikbare rapporten) staat begin november op de website www.pkn.nl (rubriek synode). De Generale Synode van 16 en 17 november wordt gehouden in De Werelt, Westhoflaan 2 te Lunteren. Beide vergaderdagen zijn openbaar.

De synode gaat op zoek naar een antwoord op het dalend aantal dienstdoende predikanten.

13

Ronald Bolwijn is redacteur van Kerkinformatie.

Kerkinformatie

JEUGDWERK

November 2006

Joost Schelling en Ellen Tijmes

De Schakel, training voor opvang probleemjeugd Bijna elke gemeente kent verschillende clubs, catechese en kindernevendienst. De leiding daarvan ziet tientallen kinderen week in week uit voorbij komen. Maar waar blijft in al die groepen de aandacht voor het individuele kind? De training De Schakel van het Protestants Dienstencentrum Zuid-Holland richt zich speciaal daarop. Over de zorg voor het individuele kind kunnen veel gemeenten nog iets leren. Beleidsmatig richten ze zich in het jeugdwerk op inhoud en aantallen. De zorg voor het kind is niet de eerste blikrichting waarmee zij naar het kind kijken, dat ervaren gemeenten ook zelf zo. Als je echter weet dat 10% van de jeugd met zware tot zeer zware problemen kampt, is het onmogelijk om vol te houden dat die probleemjeugd niet in de eigen gemeente voorkomt. Te denken valt aan problemen als pestgedrag, lastige thuissituaties, faalangst en eigenwaarde. Het zou je aan het denken moeten zetten als die jeugd niet voorkomt; zijn ze er niet of komen wij ze nog niet op het spoor?

Denkomslag Deze andere manier van kijken vraagt een denkomslag. Dat voelde het PDC Zuid-Holland goed aan, toen zij voor het project De Schakel subsidie van de Provincie Zuid-Holland ontving. Zij zocht in 2004 contact met het Expertisecentrum voor Jeugd Samenleving en Opvoeding (JSO) in Gouda. Vervolgens werden rondetafelgesprekken gehouden om te peilen in hoeverre het thema van vroegsignalering leeft onder de vrijwilligers in het kerkelijk jeugdwerk. Mede op basis van die gesprekken werd in het jaar daarop een training ontwikkeld, waarbij de expertise van het JSO werd gekoppeld aan de kennis en contacten die al bij het PDC aanwezig waren. Met positief gevolg: sinds het eerste aanbod van de training zijn er al meer dan tachtig deelnemers geweest. Jeugdleiders leren tijdens deze training vooral: doe iets, en ken daarbij je eigen grenzen en verantwoordelijkheden. Zijn de problemen van het kind ernstig, dan is het belangrijk om door te verwijzen naar hulpverlenende instanties. Jeugdwerkers zijn geen professionele hulpverleners. Maar een kerk moet wel de weg weten naar professionele hulp voor hun jeugd.

Wat houdt de training in? Tijdens de rondetafelgesprekken bleek dat jeugdleiders het vaak moeilijk vinden om rechtstreeks af te stappen op kinderen met afwijkend gedrag. Ze ervaren soms ook gebrek aan kennis. Daarom wordt in de cur-

sus vooral bij deze ‘drempels’ stil gestaan. De training bestaat uit vier bijeenkomsten, met losse (keuze)modules. Het basisprogramma bestaat uit de volgende aandachtsgebieden: gedrag van het kind, signaleren van probleemgedrag, gespreksvoering met kinderen en ouders; doorverwijzen naar hulpverlenende instanties. Verder kan er voor gekozen worden om dieper in te gaan op motivatie van ouders bij gedragsproblemen, omgang met geheimhouding en openheid, huiselijk geweld, of het werken met protocollen (bijvoorbeeld rondom kindermishandeling). Elke deelnemer krijgt een uitgebreide documentatiemap om als naslagwerk te gebruiken. Dat blijkt in de praktijk goed te werken, zo bevestigen Stefanie de Jong en Anneke Besemer uit Ter Aar, die de training volgden: ‘Het blijft leerzaam en belangrijk om de trainingsinfo af en toe nog eens door te lezen en in een terugkomavond met leiding te bespreken!’ In de meeste plaatsen heeft de training ertoe geleid dat de zorg voor de jeugd op de jeugdraad en/of kerkenraad ter sprake is gekomen. Maarten de Vos, jeugdouderling

14

in Waddinxveen formuleert het zo: ‘Voor bijvoorbeeld clubleiding zou het uiteindelijk wrang zijn, wanneer jaren later blijkt dat een jongere is ontspoord, als gevolg van stelselmatig pesten terwijl niemand, ook binnen de kerk, dit in de gaten heeft gehad.’ Het PDC Zuid-Holland onderstreept uit ervaring het belang van deze training. Anderen doen dat ook. Anneke Besemer: ‘Als je meer weet van het niveau van de kinderen in verschillende levensfases, kun je ook beter begrijpen hoe een kind reageert en signaleren als een kind zich afwijkend gedraagt. Ik denk dat elke plaats zo’n training De Schakel zou moeten volgen omdat je van een kerk een veilige en beschutte haven mag verwachten voor onze kinderen.’

Joost Schelling en Ellen Tijmes zijn gemeenteadviseur met specialisme jeugdwerk bij het Protestants Dienstencentrum Zuid-Holland.

Kerkinformatie

KERKINACTIIE

November 2006

Kerkinactie: campagne ‘15 cent’ van start gegaan Kerkinactie en ICCO lanceerden op 15 oktober jl. de landelijke campagne ‘15 cent’. De naam slaat op het bedrag waarmee een kind in een ontwikkelingsland voor één dag te eten kan krijgen. De actie heeft als doel om zoveel mogelijk geld in te zamelen om de oorzaken van ondervoeding in de wereld aan te pakken. Een aantal bekende Nederlanders, onder wie Eelco Brinkman, Manon Uphoff, Hans Visser en Arie Boomsma discussieerden onder leiding van Jacobine Geel aan de Tafel van 15 over de oorzaken van ondervoeding in de wereld en hoe je met vijftien cent een wereld van verschil kunt maken. Het bedrag 15 cent is berekend door de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties. Na afloop van de bijeenkomst beloofden alle sprekers 15 anderen over de actie vertellen met het verzoek het eveneens 15 keer door te vertellen. In de hoop dat er een kettingreactie ontstaat, leert een simpele rekensom dat in zes stappen de boodschap in heel Nederland verspreid kan worden. Wie de boodschap zelf wil doorvertellen of mee wil doen aan de actie, kan voor meer informatie terecht op de website www.15cent.nl. Via de website kunnen ook donaties worden overgemaakt.

Honger en ondervoeding De start van de actie viel een dag na wereldvoedseldag, een van de belangrijkste dagen van het jaar gezien de millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties. Jaarlijks

daarom een structurele oplossing nodig om het armoedeprobleem en daarmee de ondervoeding aan te pakken.

Kerkinactie en ICCO Kerkinactie en ICCO zetten zich wereldwijd in voor duurzame projecten op het gebied van basisvoorzieningen, zoals voedselzekerheid en onderwijs. Kerkinactie is in 1995 ontstaan uit de samenvoeging van allerlei bestaande kerkelijke initiatieven die zich bezighouden met zending en werelddiaconaat. ICCO is een interkerkelijke organisatie voor ontwikkelingssamenwerking. Met de actie ’15 cent’ hopen Kerkinactie en ICCO zoveel mogelijk geld in te zamelen om de ondervoeding in de wereld aan te pakken. Zij geloven daarbij in een integrale aanpak waarbij een goede toekomst voor kinderen en hun familie’s centraal staat. sterven meer dan 10 miljoen kinderen van de honger en raken meer dan 250.000 kinderen blind door een gebrek aan vitamine A. Ondervoeding komt niet alleen voort uit een gebrek aan voedsel maar ook uit de omstandigheden waarin iemand verkeert. Armoede vormt hierbij een groot probleem. Er is

MEER INFORMATIE

De actie wordt op de regionale radio ondersteund met radiospots en in 112 gemeenten met buitenreclame. Meer informatie op www.15cent.nl of bij de Helpdesk van Kerkinactie, tel. (030) 880 13 40.

Vijftien bekende Nederlanders verklaarden bij de aftrap van de 15-cent-actie hun steun. Staande: Leoni Jansen, Arie Boomsma, Eelco Brinkman, Jan Siebelink, Jacobine Geel, Pieter van Geel, Haaije Feenstra, Bert Koenders, Ivonne van Gennip. Zittend: Berdien Stenberg, Denise Yannah, Manon Uphof, Patty Harpenau, Wilco van Rooijen en Hans Visser.

15

Kerkinformatie

November 2006

OPLEIDING

Mieke Brak

Eerste diploma’s Geestelijke Begeleiding uitgereikt Ds. Ada Jacobi - van Duijn ontving op 29 september als een van de eersten het diploma van de opleiding Geestelijke Begeleiding Hydepark. Jacobi is geestelijk verzorger in de ouderenzorg in Voorburg. Wat maakte deze opleiding voor haar zo bijzonder?

Na een lange loopbaan in de gezondheidszorg voelde ds. Ada Jacobi dat zij een keerpunt in haar leven had bereikt: ‘Een 25jarig jubileum, Sara gezien en de kinderen zelfstandig. Ik had behoefte aan een pas op de plaats. Toen las ik in de ‘Opleidingsgids postacademisch onderwijs’ over deze driejarige opleiding Geestelijke Begeleiding. Ik moet bekennen: die term zei mij niets, maar ik werd getroffen door de manier waarop de cursus werd omschreven. Ik wist meteen: dit zoek ik. ‘

In beroering Ada Jacobi werd door de opleiding behoorlijk in beroering gebracht: ‘Het was net zo schokkend als toen ik als achttienjarig meisje theologie ging studeren, zo uit Katwijk naar de VU in Amsterdam! Alle vertrouwd geworden gedachten werden me uit handen geslagen, hoe God met mensen omging… Voor mij had God vooral te maken met de kerk, met gelovige mensen, met hoe je moest leven. Nu kwam ik in aanraking met mystieke teksten waarvan ik dacht: dat kan toch zo maar niet! Deze intense ervaringen met God, ik vond het

heel verwarrend. Maar langzamerhand werd er iets in mij geraakt.’

Eigen geloofsleven Komt de verdieping van het eigen geloof dan niet aan de orde in de studie theologie? ‘Toen in elk geval weinig. Vergeet niet’, zegt Ada, ‘vijfentwintig jaar geleden, dat was een andere tijd. De vraag naar het eigen geloof was eigenlijk ‘not done’. Het ging vooral over de theologie als wetenschap, het was een praten over God en het ging niet over het ervaren van God... In deze tijd is er volop aandacht voor spiritualiteit en mystiek. Buiten de kerk zie je dit vooral in de New Agebeweging; de christelijke mystieke traditie is gekoesterd door de katholieke kerk. Daarom wordt deze cursus ook gegeven samen met het Titus Brandsma Instituut. Ik vond de colleges waarin wij mystieke teksten lazen heel bijzonder. Het was een verademing te luisteren naar mensen als Hein Blommestijn en Kees Waaijman. Ze beschikken over een schat aan kennis, maar wel verwerkt in hun eigen geloofsleven.’ ‘Het bijzondere van deze opleiding was ‘, zo vindt ds. Ada Jacobi, ‘dat voortdurend

de vraag naar jezelf terugkwam: maar wat betekent dat voor mij en mijn geloof? Hoe is God in mijn leven aanwezig? Dat is voor mij het meest wezenlijke van deze cursus geweest. Ik werd zelf geraakt. Het valt mij gemakkelijker om God nadrukkelijk ter sprake te brengen. Wanneer ik nu als geestelijk verzorger met iemand in gesprek ben, vraag ik eerder: speelt God ook een bepaalde rol in uw leven? In deze cursus heb ik geen nieuwe visie op pastoraat geleerd, of een nieuw ambt. Mijn grondhouding is veranderd, of beter, het geloof van waaruit ik mijn werk als pastor doe, is verdiept. Dat vindt zijn weerklank in mijn preken, en op mijn pastorale contacten met mensen.’ De driejarige cursus geestelijke begeleiding is een van de vele cursussen en trainingen die op Hydepark worden gegeven in het kader van het postacademisch onderwijs voor predikanten en kerkelijk werkers. Zie www.iob.pkn.nl/tsh/ Mieke Brak is redacteur van Kerkinformatie.

DRIEJARIGE OPLEIDING GEESTELIJKE BEGELEIDING

In de opleiding Geestelijke Begeleiding worden wekelijks colleges gevolgd aan het Titus Brandsma Instituut. Daarnaast is er een leer/ trainingstraject waarin de deelnemers eerst zelf geestelijke begeleiding ontvangen, zowel in groepsverband als individueel. Daarna staat het geven van geestelijke begeleiding centraal, en leren zij verschillende spirituele werkvormen te hanteren. Ten slotte kiezen de deelnemers een onderdeel van hun eigen werk als stage. De opleiding wordt afgerond met het schrijven van een afstudeerwerkstuk. De trotse gediplomeerden (foto:PKN, Mieke Brak)

16

Kerkinformatie

THEATER

November 2006

Anneke Doest

Een musical in één dag! Aan het begin van de dag weten de kinderen nog van niets. Alleen dat ze in een musical gaan spelen. Maar wát ze moeten doen en hoe dat allemaal gaat…? Als de voorstelling begint is er van die onwetendheid niets meer te merken: de kinderen zitten klaar in passende kostuums. Geschminkt en wel, met in hun hoofd de spanning en de voorpret over wat ze gaan doen. De Vliegende Speeldoos is een jeugdtheatergezelschap die met grote groepen kinderen een musical instudeert op één dag. Dit zijn musicals over bijbelverhalen. Want een van de doelen van dit gezelschap is om deze verhalen dichter bij de belevingswereld van kinderen te brengen. Doordat de kinderen samen met de acteurs in het verhaal stappen en het uit spelen, wordt dit doel vaak bereikt. Het team van de speeldoos bestaat uit professionele theater, zang- en dans docenten en technici. Dit gezelschap trekt van kerk naar basisschool om samen met kinderen van 4 t/m 12 jaar te spelen, te zingen en te dansen. De Vliegende Speeldoos is onderdeel van Stichting Esther en is in 1993 opgericht. De hele dag zijn de kinderen aan het werk. Het is een dag vol organisatie, repeteren en nog is repeteren. Ze leren liedjes, ze hebben hun eigen scène. En ze knutselen voor hun eigen kostuums en rekwisieten. Hulpouders lopen af en aan met lijm, schaar, knutselpapier en limonade. Rond een uur of twee ’s middags begint de generale repetitie. Alle scènes worden achter elkaar gespeeld, de allerlaatste aanwijzingen worden nog gegeven en er wordt opnieuw hard geoefend.

Twee thema’s Op dit moment speelt de Vliegende Speeldoos twee verschillende musicals. De verborgen Koning is een verhaal over de jonge kroonprins Joas. Zodra zijn vader sterft, besluit Athalja, zijn gemene oma, de nieuwe koningin te worden. En om te voorkomen dat er andere prinsen en prinsessen de macht grijpen laat ze hen allemaal uit de weg ruimen. Ook Joas loopt gevaar. Gelukkig heeft hij een oom en tante die hem verstoppen in de tempel. De verborgen Koning is een voorstelling over veilig zijn bij God. Deze voorstelling is gebaseerd op de verhalen uit 2 koningen 11-4. Het is echt een verhaal met een kind in de hoofdrol! De andere voorstelling is Daniël. Dit gaat over de machtige en ijdele koning van Babel, Nebukadnezar. Ook dit verhaal gaat

De kinderen stappen samen met de acteurs in het Bijbelverhaal. (foto: De Vliegende Speeldoos).

over een oorlog, want Nebukadnezar voert strijd tegen Jeruzalem. Zodra hij gewonnen heeft neemt hij de mooiste, sterkste en gezondste gevangenen mee naar zijn eigen rijk. Daniël en zijn vrienden horen hier ook bij. Daar worden ze gedwongen zich aan te passen aan alles wat bij dit nieuwe land hoort. Trouw blijven aan hun geloof en aan God wordt daar heel lastig. Voor Daniël en zijn vrienden wordt het zelfs gevaarlijk… Dit is een voorstelling over het thema ‘durven geloven’, gebaseerd op de bijbelverhalen over Daniël.

anders nooit komen, maar nu wel omdat hun dochter of zoon meespeelt. En soms is het een oecumenische ontmoeting van kerken die dit spektakel samen organiseren.

Ouders

Anneke Doest is actrice en docent drama.

Dan is het bijna zover. De laatste instructies worden nog aan de licht- en geluidstechnicus doorgegeven, terwijl het publiek binnenstroomt. De zaal zit vol met ouders, familie en gemeenteleden. Kinderen zwaaien nog even naar hun ouders. Vaak zitten er ook mensen in de kerkzaal die er

17

Dan begint de musical. De kinderen en de acteurs spelen de sterren van de hemel. Aan het einde klinkt het finalelied: er staan meer dan 100 kinderen op het podium te zingen. Het publiek applaudisseert enthousiast en de kinderen juichen en buigen. Het verhaal kwam even helemaal tot leven.

MEER INFORMATIE:

www.devliegendespeeldoos.nl.

Kerkinformatie

OECUMENE

November 2006

Leo J. Koffeman

Over verscheidenheid, en verzoening als weg naar eenheid

Europa kan van de kerken nog iets leren Toen Nederlandse en Franse burgers vorig jaar het verdrag voor een Europese grondwet bij referendum verwierpen, bleek dat de Europese Unie in een crisis is geraakt. Hoeveel eenheid willen wij als Europeanen eigenlijk? En hoe willen we daarbij onze eigenheid, en onze onderlinge verscheidenheid vasthouden? Het zijn voor kerken, zeker voor protestantse kerken, geen nieuwe vragen. We kennen de spanning van eenheid en verscheidenheid. Op een recente vergadering in Boedapest werden verrassende dingen gezegd, over de kerken maar ook over Europa.

GEKE of Leuenberg Genoemde vergadering was de 6e Algemene Vergadering (van 12 tot 18 september 2006) van de GEKE – de Duitse afkorting voor de ‘Gemeinschaft Evangelischer Kirchen in Europa’. En dat is dan weer sinds enkele jaren de nieuwe naam van wat vroeger de ‘Kerkengemeenschap van Leuenberg’ heette. Het gaat om de – ruim honderd – kerken die de Konkordie van Leuenberg hebben ondertekend. Lutherse, gereformeerde (d.w.z. calvinistische), verenigde en andere protestantse kerken die door hun handtekening tegen elkaar hebben gezegd: wij erkennen elkaar onderling volledig als kerk. Natuurlijk, er zijn verschillen, soms tot in de formulering van ons belijden toe. Maar ons gezamenlijk luisteren naar het Evangelie heeft ons geleerd dat die verschillen de kerkelijke gemeenschap niet langer behoeven te belemmeren. Dat geldt zelfs, als we ons hier en daar over elkaar erg kritisch hebben uitgelaten in onze belijdenisgeschriften. Ongeveer om de zeven jaar komen vertegenwoordigers van deze kerken samen, in de eerste plaats om met elkaar te spreken over theologische thema’s waaraan in werkgroepen in de achterliggende jaren is gewerkt.

meerde Kerk in Transkarpathië (Oekraïne) lijkt in weinig opzichten op de Protestantse Kerk in Nederland. Honderd kerken, honderd karakters. Maar die verscheidenheid is verzoend tot eenheid. We leven niet langs elkaar heen, maar we proberen de onderlinge banden aan te halen. We gaan steeds weer het gesprek met elkaar aan, en proberen zo de gemeenschap intensiever te beleven en te versterken. Feitelijk is dat ook de gedachte geweest achter de totstandkoming van de Protestantse Kerk in Nederland, twee jaar geleden. Lutheranen, hervormden en gereformeer-

‘Relativering is prima, maar cynisme is een vorm van ongeloof.’ den, op zichzelf al verschillend en ook elk in eigen kring nog weer levend met een grote verscheidenheid, gaven elkaar het jawoord. Daarmee beloofden ze ook: wij zetten het interne gesprek voort op basis van een eenheid die ons ten diepste geschonken is. We zijn – dankzij Leuenberg – ‘door een gemeenschappelijk verstaan van het Evangelie bijeengekomen’ (Kerkorde, artikel I lid 5) en willen daaraan kerkelijk handen en voeten geven.

Eenheid in verzoende verscheidenheid De GEKE maakt zo een heel bepaalde manier van oecumenische samenwerking zichtbaar. Die duiden we aan met de woorden: ‘eenheid in verzoende verscheidenheid’. De verscheidenheid is duidelijk aanwezig. Duits en Engels (en een beetje Frans) zijn de officiële werktalen, maar vele andere talen waren in de wandelgangen te horen. Er zijn grote verschillen tussen de Lutherse Kerk van Noorwegen, die praktisch een staatskerk is, en de zeer kleine EvangelischMethodistische Kerk van Italië. De Gerefor-

Europese Kerken. En die heeft op haar beurt weer nauwe contacten met de rooms-katholieke Raad van Europese Bisschoppenconferenties. Maar soms hebben protestanten toch echt een eigen inbreng, in woorden en in manier van leven. Dat laatste is zichtbaar in de hierboven beschreven manier waarop kerken in de GEKE samenzijn en samenwerken! Niet één hiërarchisch georganiseerde kerk, zoals de Rooms-Katholieke Kerk – die via haar diplomatieke vertegenwoordiging vanuit het Vaticaanse centrum van een wereldkerk direct bij Europa betrokken kan zijn. Maar een eenheid in verzoende verscheidenheid.

Model voor Europa? De GEKE richt de aandacht ook meer aan meer naar buiten, naar de Europese context waarin deze kerken leven en werken. Geprobeerd wordt om waar mogelijk en nodig ook een gezamenlijk protestants geluid te laten horen wat betreft allerlei vragen die in Europa een rol spelen. Als dat samen met niet-protestantse kerken kan, dan is dat natuurlijk altijd beter. Zo hebben we veel contact met oosters-orthodoxe en anglicaanse kerken in de Conferentie van

18

De openingslezing voor zo’n Algemene Vergadering wordt meestal gegeven door een bekende theoloog of ‘kerkleider’ – al gebruiken we dat laatste woord liever niet. Dit keer was de beurt aan bisschop dr. Wolfgang Huber, de voorzitter van de Raad (het bestuur) van de Evangelische Kirche in Deutschland, de bundeling van alle grote Duitse kerken. Hij raakte ook kort aan de vraag of de kerken in de GEKE een voorbeeld zouden kunnen zijn voor Europa. Hij zei: ‘De protestantse traditie is gestempeld door respect voor de verscheidenheid van overtuigingen, en benadrukt de open en ernstige dialoog. Verschillen dienen als een wederzijdse verrijking begrepen te worden, en zo ook ingebracht te worden. Het is interessant, dat ook in de politieke discussie in Europa het idee van een ‘eenheid in veelheid’ steeds vaker wordt gebruikt. Dit begrip heeft ook in de kerkelijke discussie een eigen vaste plaats, overeenkomstig het begrip van ‘verzoende verscheidenheid’ als model voor kerkgemeenschap. De kerken

November 2006

Kerkinformatie

spelen een rol in het proces van Europese integratie, doordat zij onder meer in hun grensoverschrijdende samenwerking laten zien wat de vorm en de inhoud, de opdracht en het doel van het Europese verenigingsproces is’.

Verzoend? Maar kan Europa op dit punt echt nog iets leren van de kerken – en dan vooral van de protestantse kerken? Het is niet moeilijk daarover eerst maar eens wat relativerend te spreken. Want wat stelt het nu helemaal voor? Protestantse kerken in Europa leven in de praktijk toch meer langs elkaar heen dan dat zij grensoverschrijdend samenwerken? In elk geval merkt men er in de gemeenten niet veel van. En – dichter bij huis – de insider weet dat in Nederland niet alleen de Protestantse Kerk in Nederland maar ook de Remonstrantse Broederschap tot de GEKE behoort; en zijn de verhoudingen tussen die beide nu echt verzoend? Om tenslotte nog een stapje dichter bij onszelf te komen: de Protestantse Kerk in Nederland is gebouwd op dit model van ‘eenheid in verzoende verscheidenheid’, maar zijn dat niet heel grote woorden voor een praktijk waarin we elkaar soms maar moeilijk verstaan en aanvaarden? Het zijn vragen die altijd weer gesteld moeten worden, en die ons vanuit onze handtekening onder ‘Leuenberg’ ook oproepen om niet te berusten in de bestaande situatie. We moeten ons dus de vraag stellen wat verzoening betekent in onze relatie tot de Remonstranten, en hoe we die verzoening verder vorm kunnen geven. Dat geldt precies zo voor onze binnenkerkelijke verhoudingen. Algemene kerkenraden, classicale vergaderingen en werkgemeenschappen van predikanten kunnen niet dankbaar zijn voor de bereikte eenheid, als ze niet werk maken van verdere verzoening. Dat betekent: de (over)blijvende pijnpunten aan de orde stellen, en zoeken naar steeds weer nieuwe wegen om – in het licht van het Evangelie – elkaar beter te leren aanvaarden. Relativering is prima, maar cynisme is een vorm van ongeloof. Er moet veel gebeuren, maar er is ook al veel gebeurd, en er gebeurt nog veel. De Protestantse Kerk in Nederland biedt vele mogelijkheden om te werken aan zichtbare eenheid in verzoende verscheidenheid.

omdat de kerken er veel belang bij hebben. Dat staat nog te bezien: een verdeeld Europa laat de kerken misschien meer met rust dan een sterke Europese Unie. Maar omdat we als kerken geloven in de mogelijkheden van een ‘open en ernstige dialoog’ (Huber), waarin we niet langs elkaar heen leven, elkaar niet met woorden beschieten, maar zoeken naar meer eenheid. Dan moeten ook de gevoelige politieke kwesties maar op tafel komen. Het is te gemakkelijk om je daaraan te onttrekken door een ‘nee’ tegen de Europese grondwet, en het lost ook niets op.

foort, of Meppel). Kerken hebben vanuit hun oecumenische ervaringen, bijvoorbeeld in een plaatselijke Raad van Kerken, mogelijkheden om bij te dragen aan een open en ernstige dialoog, met mensen met andere levensbeschouwingen zoals humanisten, en andere religies zoals moslims. Want ze weten van verzoening, en van de pijn die daarvoor soms zichtbaar moet worden. Prof.dr. L.J. Koffeman is onder meer hoogleraar kerkrecht en oecumene aan de Theologische Universiteit te Kampen. Hij maakte deel uit van de delegatie van de Protestantse Kerk in Nederland in

Tenslotte: plaatselijk

Boedapest.

Het zelfde geldt ook voor ons multiculturele en multireligieuze Nederland (lees: Amers-

DS. JAN-GERD HEETDERKS IN DAGELIJKS BESTUUR GPKE

Synodepreses ds. Jan-Gerd Heetderks is gekozen in het dagelijks bestuur van de Gemeenschap van Protestantse Kerken in Europa (GPKE), die kerken uit met name de lutherse en calvinistische tradities verenigt. De 105 lidkerken van de GPKE - voorheen de Leuenberger gemeenschap van Kerken genaamd - kwamen van 12 tot en met 18 september jl. bijeen in de Hongaarse hoofdstad Budapest voor de zesjaarlijkse assemblee. De delegatie van de Protestantse Kerk in Nederland bestond uit synodepreses ds. Jan-Gerd Heetderks, ds. Ilona Fritz (presidente evangelisch-lutherse synode), dr. Leo Koffeman en ds. Jan Fischer. De GPKE bestaat uit ruim 100 kerken in Europa die in 1973 (of daarna) de Konkordie van Leuenberg hebben aanvaard. De basis wordt gevormd door lutherse en calvinistische kerken die via de Konkordie aangaven dat de sinds de reformatietijd bestaande verschillen in de leer niet langer meer als kerkscheidend dienen te worden beschouwd: je kunt in één kerk als lutheranen en calvinisten samenleven, en de bestaande verschillen in opvattingen over bijvoorbeeld het heilig Avondmaal aanvaarden als passend binnen de bandbreedte van het belijden van de kerk. Ook voor de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland was de Konkordie van Leuenberg van belang; ze is de basis voor de deelname van de lutheranen aan de verenigde kerk en wordt om die reden ook genoemd in de kerkorde van de Protestantse Kerk. Meer informatie: zie www.leuenberg.net

Voorbeeldig Daarin kan de kerk en de oecumene wel degelijk een voorbeeld zijn, voor Europa, en voor uw plaatselijke situatie. De kerken in de GEKE hebben zich – net als bijvoorbeeld de Raad van Kerken in Nederland – positief uitgesproken over het verdrag voor een Europese grondwet. Niet

19

Kerkinformatie

Werkdag vluchtelingen

politieke partijen in de Tweede Kamer. De dag wordt afgesloten met een kerkelijke viering.

‘Kies voor de vluchteling!’ is het thema van de landelijke werkdag die de projectgroep Vluchtelingen van de Raad van Kerken in Nederland op 11 november 2006 houdt in Amersfoort. Het is dan ruim een week voor de Tweede-Kamerverkiezingen. De deelnemers aan de werkdag blikken niet alleen terug op het asielbeleid van de zittende regering. Het gaat vooral om de wensen vanuit de kerken voor een nieuw kabinet.

Deze werkdag wordt op 11 november van 10.30-16.00 uur gehouden in de Guido de Brès Scholengemeenschap, Arnhemseweg 65 in Amersfoort. Iedereen die vanuit de kerk betrokken is bij de opvang en begeleiding van asielzoekers en vluchtelingen is van harte welkom. De toegang is gratis. Voor koffie, thee en een eenvoudige lunch wordt gezorgd.

Opgave Carolus Grütters, universitair docent aan het Centrum voor Migratierecht van de Radboud Universiteit Nijmegen, en Anton van Kalmthout, hoogleraar Strafrecht en Vreemdelingenrecht aan de Universiteit van Tilburg, zijn in de ochtend de belangrijkste sprekers. In de middag is er een forumdiscussie met woordvoerders voor het asielbeleid van

November 2006

BERICHTEN

Vóór 1 november van dit jaar bij de projectgroep vluchtelingen, tel. (070) 313 68 00 of e-mail [email protected]

Programma 10.30 uur: Opening door Ineke Bakker, algemeen secretaris van de Raad van Kerken in Nederland.

10.40 uur: Inleiding door Carolus Grütters, universitair docent aan het Centrum voor Migratierecht van de Radboud Universiteit Nijmegen. 11.05 uur: Inleiding door Anton van Kalmthout, hoogleraar Strafrecht en Vreemdelingenrecht aan de Universiteit van Tilburg. 11.40 uur: Discussie met de aanwezigen. 12.30 uur: Lunch. 13.30 uur: Forumdiscussie met (toekomstige) asielwoordvoerders van de politieke partijen in de Tweede Kamer. Toegezegd hebben nu al de PvdA (Hans Spekman) en SP (Jan de Wit). GroenLinks en ChristenUnie reageerden positief. 15.00 uur: Mededelingen, uitwisselen van ervaringen 15.30 uur: Kerkelijke viering door Ineke Bakker 16.00 uur: Sluiting van de bijeenkomst.

Provider

Landelijke jeugdwerkdag: OPRIT 2006

Provider is een catechesevorm die tieners de kans geeft een eigen keuze te maken uit een hele bonte verzameling catecheseitems, die een appèl doet op alle zintuigen. Een catechesemethode die ouders ondersteuning biedt bij de geloofsopvoeding en hen daar ook actief bij betrekt.

Op zaterdag 25 november vindt hét landelijke evenement voor jeugdwerk plaats. Laat je inspireren door de ontmoeting met honderden anderen die betrokken zijn bij kerk en jeugd. Doe mee met workshops van bewezen succesvolle programma’s, die je zelf in je eigen gemeente ook kunt gebruiken. En last but not least, maak kennis met JOP: de nieuwe jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. Ontdek wat JOP voor het jeugdwerk in jouw gemeente kan betekenen. De meeste workshops worden gepresenteerd door vrijwilligers die het initiatief uit eigen praktijk kennen of zelfs zelf hebben ontwikkeld. Een greep uit de workshops:

verdiepen. Wat zijn de Levensparels en wat zouden jullie er mee kunnen?

Levensparels

Art of Connecting

In Zweden, Engeland, Duitsland en andere plekken in Europa zijn de Levensparels een bekend fenomeen. Jongeren dragen ze als armband of in de broekzak, als hulpmiddel voor bezinning. Het heeft veel mensen heeft geholpen hun gebed(sleven) te

Niemand zit op een evangelist te wachten, maar de meeste mensen zoeken wel vrienden. Ervaar uit eerste hand hoe jongeren die geloven vanuit hun geloof een relatie kunnen leggen met hun vrienden en vriendinnen.

Cursus ‘existentiële zielzorg’ herhaald

dr. Tjeu van Knippenberg wegens succes herhaald. In de cursus wordt een nieuw model van zielzorg en geestelijke begeleiding behandeld dat door de docent is beschreven in zijn boek dat dezelfde titel als de cursus heeft. De cursus is bedoeld voor predikanten, pastores en geestelijk verzorgers die professioneel werkzaam zijn. Er is

City Lights City Lights is een een programma dat tieners en jongeren een nacht lang langs de achterkant van hun dorp of stad leidt. Voor iedereen interessant, want elk dorp en elke stad heeft zo’n achterkant.

OPRIT 2006: Wanneer: 25 november 2006 Waar: Conferentiecentrum Woudschoten, Zeist Tijd: 9.30–17.00 uur

Op 26, 27 en 28 november wordt bij Mennorode in Elspeet de cursus ‘Tussen naam en identiteit, existentiële zielzorg’ o.l.v. prof.

20

Prijs: € 12,50 (incl. lunch) Meer informatie: [email protected], (030) 880 15 44, www.jop.nl Aanmelden: www.pkn.nl/oprit

plaats voor maximaal 12 deelnemers. Deelnemers ontvangen een certificaat . De cursus kost € 525,- (na aftrek als beroepskosten betaalt u maximaal € 345,-). Meer informatie en aanmelding: www.mennorode.nl of tel. (0577) 49 81 11.

Kerkinformatie

November 2006

BUITENLAND

Meinderd de Vries

Thema Kirchentag 2007:

‘Levend en krachtig en scherp’ Volgend jaar vindt de Deutsche Evangelische Kirchentag plaats in Keulen. Sinds 1949 vinden deze bijeenkomsten iedere twee jaar plaats in een andere stad in Duitsland. Ze duren steeds vijf dagen. Vanaf de opening tot aan de slotbijeenkomst worden ongeveer 3000 programmaonderdelen aangeboden.

In Keulen 2007 staan de woorden ‘ levend en krachtig en scherp’ (Heb. 4:12) centraal: ‘Levend en krachtig is het woord van God, en scherper dan een tweesnijdend zwaard’. Behalve dat deze woorden spreken over het evangelie mag men ze ook betrekken op de kerk en op kerkmensen. Mens, wees levend en krachtig en scherp. Het is een uitdaging om jezelf te laten zien. Om je te profileren. En dan gaat het om het protestantse profiel in de eucumene, om het christelijke profiel in de interreligieuze dialoog. Het belangrijk-

Vanaf het begin werden de Kirchentage gekenmerkt doordat er een verbinding wordt gelegd tussen persoonlijk geloof en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dit werkt zeer stimulerend. Iedereen wordt uitgenodigd te komen. In de afgelopen jaren hebben steeds meer dan 100.000 mensen deelgenomen aan de Kirchentage. Vooral onder de jongeren zijn de Kirchentage zeer populair. Ook nemen er steeds enkele duizenden buitenlanders deel aan. Waarvan velen uit Nederland.

christen geholpen wordt door de ontmoeting en het gesprek met zoveel mensen, je weg in de wereld te vinden. Iedere twee jaar wordt daarvoor een ander thema gekozen. Een bijbeltekst is steeds uitgangspunt. In Hannover 2005 was het thema ‘Als je kind jou morgen vraagt’ (Deut 6: 20). Daar wordt je bevraagd en uitgedaagd op de kern van je geloof. Hoe verantwoord je je geloof? Hoe breng je het zelf onder woorden? En hoe breng je je geloof over naar de volgende generatie? Meinderd de Vries is pastoraal werker te KeulenBoon voor de Nederlandse Kerk in Duitsland (Duisburg-Ruhrort). RONDLEIDING LANGS ROMAANSE KERKEN IN KEULEN.

ste is dat wij ons christelijke karakter tonen in een wereld waarin mensen geen richting meer weten te vinden. De Protestantse Kerk in Nederland zal op de Kirchentag het project ‘Leren leven van de verwondering’ presenteren. Ook hier gaat het ‘over onze identiteit, ons profiel en de kerntaken waar we in de kerk voor staan.’ De Protestantse Kerk in Nederland zal aanwezig zijn met een eigen stand op de Markt der Möglichkeiten en zal het zeker inbrengen elders in het programma, bij bijbelstudies en in de ontmoeting met andere protestantse kerken in Europa die op de Kirchentag zijn uitgenodigd.

Uitnodigende sfeer Op de Kirchentag probeert men het evangelie bij de tijd te brengen. Zo wordt het ‘woord voor de wereld’. Het protestantisme in al zijn vormen komt op de Kirchentag naar voren. Terwijl het ook een experimentele ruimte is voor de kerk. Daarnaast is de Kirchentag een uiterst belangrijk podium voor de maatschappelijke discussie in Duitsland gebleken. Zo zijn op de Kirchentage belangrijke aanzetten gegeven voor de discussie over vrede en milieu. Wie eens een Kirchentag bezocht heeft houdt de herinnering vast aan de uitnodigende atmosfeer. Een plaats waar je als kritisch en betrokken

21

Wie in 2007 de Kirchentag bezoekt kan op kerkepad in Keulen. Het stadsbeeld van Keulen wordt gedomineerd door de Dom. Behalve deze prachtige kerk bezit Keulen nog zeker tien schitterende Romaanse kerken. Deze godshuizen zijn minstens zo interessant als de imponerende Dom. Er zijn zeer monumentale kerken bij, zoals de St. Gereonskirche en Groß Sankt Martin als de kleine Lyskirche. De meeste kerken waren oorspronkelijk kapittelkerken, maar zijn nu gewone parochiekerken. In de oorlog zijn ze zwaar beschadigd, maar ze zijn op zeer kundige maar op ook zeer verschillende wijze gerestaureerd. Doordat veel van het interieur verloren is gegaan zijn deze kerken teruggebracht tot hun essentie. Hierdoor is een ingetogen religieuze sfeer voelbaar. Het zijn kerken waarin je stil wordt. Alleen het bezoek aan deze kerken is al een reis naar Keulen waard. Meinderd de Vries, pastor van de Nederlandse Kerk in Duitsland in Keulen, nodigt groepen uit de Protestantse Kerk in Nederland uit voor een rondleiding langs een aantal van deze kerken. Er wordt een ontspannen programma geboden, waar de nadruk gelegd wordt op de beleving van de ruimte. Behalve reiskosten en lunch zijn geen verdere kosten aan deze excursie verbonden. De rondleiding is een unieke gelegenheid om met Keulen kennis te maken voordat u de Kirchentag bezoekt. Informatie: www.nkid.kerknet.de of M.W. de Vries, tel. (043) 450 34 49.

Kerkinformatie

Collecte Kerkinactie Najaarszendingsweek Tijdens de Najaarszendingsweek (5-12 november), vraagt Kerkinactie aandacht voor christenen in Pakistan. In het overwegend islamitische Pakistan (165 miljoen inwoners) wonen drie miljoen christenen.

Landelijke Diaconale Dag 18 november Op 18 november 2006 houdt Kerkinactie de 111e Landelijke Diaconale Dag in de Jaarbeurs in Utrecht (Beatrixgebouw). Het thema van de dag is ‘armoede aangepakt’. Het gaat over de armoedeproblematiek in Nederland én in ontwikkelingslanden. De Landelijke Diaconale Dag is er speciaal voor diakenen en zwo-leden, maar ook andere geïnteresseerden zijn van harte welkom om zich te laten inspireren bij hun inzet voor de armen in de samenleving. Tijdens deze dag worden de resultaten van het tweede armoedeonderzoek van Kerkin-

BERICHTEN

November 2006

Hun positie in de Pakistaanse samenleving is dubbel. Er is ruimte om samen te komen en om christelijk onderwijs te volgen, maar tegelijkertijd verkeren christenen in een minderheidspositie en worden zij in sommige gevallen gediscrimineerd. Helaas komt het ook voor dat er aanslagen worden gepleegd op christelijke (kerk)gebouwen. De meeste christenen kunnen en durven daarom niet open te zijn over hun geloof. Verschillende partners van Kerkinactie

zoeken naar creatieve manieren om christenen te steunen in hun getuigenis van het christelijk geloof. Kerkinactie ondersteunt het Open Theologisch Seminarie in Pakistan, die bijbelcursussen geeft op verschillende niveaus, een christelijke radiozender die programma’s uitzendt met een christelijke boodschap en een bijbelinstituut dat schriftelijke bijbelcursussen uitgeeft.

actie onder diaconieën gepresenteerd. Ruim zevenhonderd diaconieën van de Protestantse Kerk werkten eraan mee. Minister Aart Jan de Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zal het onderzoeksrapport in ontvangst nemen en zijn visie geven op armoede en de rol van diaconieën. Ook de andere sprekers in het ochtendprogramma zullen een antwoord proberen te geven op de vraag: wie zijn de armen in ons land en wie in de rest van de wereld? ’s Middags kunnen de deelnemers verschillende programmaonderdelen bezoeken, zoals: Hoe kom je erachter wie arm is? Hoe kun je hulp aan armen aanpakken? Hoe kun je armoede in Afrika helpen bestrijden? Hoe krijg je de kerkelijke gemeente warm voor het werelddiaconaat?

Nieuw is ook het politiek café tijdens het middagprogramma. In elk geval zijn Hans Spekman (oud-wethouder in Utrecht en kandidaat voor de Tweede Kamer), Tineke Huizinga (Tweede-Kamerlid ChristenUnie) en Gerda Verburg (CDA) aanwezig om met het publiek te discussiëren over armoede. VVD en SP hebben ook hun medewerking toegezegd. Aanmelding: www.kerkinactie.nl of tel. (030) 880 13 38. Kosten: € 24,- per persoon (inclusief lunch). Deelnemers ontvangen een acceptgiro, na betaling worden de toegangsbewijzen toegezonden, met een definitief programma en een routebeschrijving. Het Beatrixgebouw van de Jaarbeurs is toegankelijk voor rolstoelgebruikers.

Fraaie adventskalender ‘Komt verwondert u!’ In veel kerken wordt nogal wat werk gemaakt van de advents- en kerstvieringen. Meer mensen dan anders stappen over de drempel van het kerkgebouw op zoek naar licht in het donker, naar het kind van Betlehem. De advents- en kersttijd is bij uitstek geschikt om gasten te verwelkomen en te laten zien wat je bezielt. Met het oog daarop geeft de Protestantse Kerk een adventskalender uitgegeven. De kalender is te gebruiken als moment van bezinning, maar ook om anderen mee te verrassen, om het goede nieuws te delen, als uitnodiging voor een kerkdienst en als geschenk. De kalender bestaat uit 25 kleurige bladen, met voor elke dag een prachtige afbeelding en een tekst. Beide staan op een kaart, die eenvoudig kan worden afgescheurd en als kerstkaart kan worden opgestuurd. De teksten zijn afkomstig uit het bijbelse kerstverhaal en verder verhalen, uitspraken, gedichten, liederen, foto’s en kunstwerken die vier weken lang verwijzen naar Kerst. U kunt de adventskalender ook cadeau doen. Is het bij u in de gemeente de

gewoonte om een bepaalde groep gemeenteleden een kerstattentie te geven, overweeg dan eens om een paar weken eerder de adventskalender cadeau te doen. Daarmee geeft u een bijzonder geschenk: een moment van bezinning en verwondering voor elke dag van de Advent. Nog meer verwondering? Neem vanaf half november een kijkje op www.pkn/adventskalender.nl voor de digitale adventskalender met veel extra’s, e-cards en doorklikmogelijkheden. De kalender kost € 4,95 per stuk. Vanaf 10 exemplaren: € 3,95 per stuk en vanaf 20 exemplaren € 2,95 per stuk. De kalender is vanaf begin november verkrijgbaar bij het Protestants Landelijk Dienstencentrum, afd. Brochureverkoop, e-mail: [email protected]

22

Kerkinformatie

BERICHTEN

Materiaal Week van gebed voor de eenheid beschikbaar

aan de Gebedsweek te geven, is een poster beschikbaar. Ook zijn er weer kaarten leverbaar die na een oecumenische dienst kunnen worden uitgedeeld. Kosten: Boekje (met liturgisch materiaal en dagteksten) € 0,70 per stuk (bij afname van 50 ex. of meer: € 0,65 per stuk). Bij bestellingen van 5 boekjes of meer: 1 poster gratis. Poster: € 1,10 per stuk. Kaart: € 0,15 per stuk. Alle prijzen zijn exclusief portokosten. Besteladres: Secretariaat Raad van Kerken in Nederland, Koningin Wilhelminalaan 5, 3818 HN Amersfoort. Tel: (033) 463 38 44, e-mail: [email protected], maar het materiaal kan ook worden opgehaald van / ingezien op de website www.raadvankerken.nl

Zelfs doven laat hij horen en stommen laat hij spreken (Marcus 7:37), zo luidt het thema van de Week van gebed voor de eenheid van de christenen, die van 18 tot en met 25 januari 2007 over de hele wereld gehouden wordt. De Raad van Kerken in Nederland heeft zoals elk jaar voor een Nederlandse vertaling gezorgd van het materiaal dat door de Wereldraad van Kerken en de Pauselijke Raad ter bevordering van de Eenheid van Christenen ter beschikking is gesteld. De tekst voor een oecumenische orde van dienst en teksten voor elke dag van de Week van gebed zijn opgenomen in een praktisch boekje. Om lokaal bekendheid

Symposium ThUK ‘De ander als geheim’ Op donderdag 14 december organiseert de Theologische Universiteit Kampen het symposium ‘De ander als geheim. Joods-christelijke dialoog: ruimte en grenzen’. Ter gele-

Ontmoetingsdag Roemeniëcontacten Op zaterdag 4 november 2006 houdt de Europacommissie van de Protestantse Kerk Groningen-Drenthe een werk- en ontmoetingsdag voor iedereen met Roemeniëcontacten. Spreekster is Mariët Meester, schrijfster en reizigster, opgegroeid in Veenhuizen. Zij spreekt over haar nieuwste boek: Sla een spijker in mijn hart, over haar ervaringen

Nieuwe melodieën Onze Vader in NBV De Raad van Kerken in Nederland houdt op zaterdag 4 november a.s. tien nieuwe composities op het Onze Vader ten doop in de Jacobikerk in Utrecht. De tekst is die van de Nieuwe Bijbelvertaling. De composities dragen de sfeer van verschillende kerkelijke tradities (klassiek protestants, gregoriaans, Antilliaans en meer) en zijn bestemd voor koorzang en samenzang, meerstemmig of

November 2006

genheid van het afscheid van prof.dr. Simon Schoon als bijzonder hoogleraar inzake de verhouding jodendom-christendom wordt op deze dag de naoorlogse joods-christelijke dialoog kritisch geëvalueerd. Sprekers zijn dr. Marcel Poorthuis, dr. Marcus van Loopik en dr. Henk Vreekamp. Reacties op de lezingen komen van prof.dr. Judith Frishman, prof.dr. Gerard den Hertog en drs. Leo Mock. Ook het publiek komt aan het woord.

De dag wordt afgesloten met de afscheidsoratie van prof. Schoon. Het geheel wordt opgeluisterd door dansers van het ensemble ‘de 7e hemel’. Kosten: € 15,- (incl. lunch, koffie en thee). Opgave graag voor 15 november 2006. Voor uitgebreide informatie en opgave zie www.thuk.nl/dialoog, bel (038) 337 16 11 of mail: [email protected]

met Roemeense Roma. Ook zal zij de film ‘de Huiskamerschool’, laten zien over een kleinschalig project dat ontsproot aan particulier initiatief. Na de lunch vindt gaat de verwerking verder in werkgroepen. Veel kerken en stichtingen hebben contacten in Roemenië. Allemaal zijn zij te hulp geschoten toen er meer openheid was nadat het IJzeren Gordijn naar beneden kwam. Regelmatig ervaren Nederlandse hulpgevers hoe in Roemenië wordt uitgekeken naar de hulp die zij komen geven. Maar ook zien velen van hen hoe Roma niet in deze hulp worden ingesloten. De werkdag is

bedoeld als bezinning op deze thema’s en hoe gemeenten in hun contacten hiermee te maken krijgen. Plaats en tijd: ‘t Anker, Van Heuven Goedhartlaan 1, Assen, van 10.00-14.15 uur. Toegang: € 10,- (lunch zelf meebrengen). Ook van harte welkom als u alleen de lezing wilt bijwonen. (Toegang € 5,-) Inlichtingen: Door-Elske Cazemier, tel. (050) 503 95 39 en www.groningendrenthe.pkn.nl Aanmelding: G. Vriesema, Protestants Dienstencentrum Groningen-Drenthe, tel. (050) 534 45 22, [email protected]

eenstemmig. Naast het Onze Vader komen ook enkele nieuw getoonzette Psalmen uit De Nieuwe Bijbelvertaling aan bod. De dag is bedoeld voor kerkmusici en koorzangers in gemeenten, parochies en gemeenschappen van alle kerkelijke gezindten. De zangdag vindt plaats op zaterdag 4 november 2006, van 10.00-16.00 uur, Jacobikerk, St. Jacobsstraat 171, Utrecht. Ontvangst vanaf 9.30 uur. De kosten voor deze dag zijn € 20,- (incl. koffie, thee, lunch, bladmuziek koorpartijen en begeleidende partituur). Opgeven kan via de site www. bijbel10daagse.nl of bij het NBG, Hester

Oosterbroek, tel. (023) 514 61 21. Vanaf 4 november zijn de zangpartijen van de tien nieuwe composities als bundel verkrijgbaar onder de titel Onze Vader Gezongen. Kosten: € 4,= per stuk.

23

Kerkinformatie

November 2006

RUBRIEK

Predikantswisselingen Beroepen te Ameide-Tienhoven (herv.), ds. P. Molenaar te Scherpenzeel (Gld); te Genemuiden, ds. A.J. Kunz te Groot-Ammers; te Giessendam/Neder-Hardinxveld, ds. A. Bloemendal te Oud Beijerland; te Giessen-Nieuwkerk en Neder-Slingeland, proponent M.Dubbelman te Rotterdam; te Goudswaard, ds. J.A.van den Berg te Nieuw Lekkerland; te Hoogeveen (wijkgem 3), ds. H. Dekker te Vollenhove; te Huizen (herv.) en te Woerden (wijkgem. Oost), ds. D.M. van de Linde te Hillegersberg; te Iipendam en Watergang, proponent M.J. Schuurman te Veenendaal; te Kampen (herv. wijk 2), ds. H. Russcher te Barneveld; te Katwijk aan Zee (herv. Wijkg. De Noord), en te Zeist (herv. Wijkgem. Pniël), ds. H. Russcher te Barneveld; te Kockengen (herv.), ds. T.C. de Leeuw te Lienden; te Meerkerk (herv.), ds. H.J. Donken te Zijderveld; te Stolwijk (herv. wijkgem. 2), ds G. van Wijk te Wezep; te Zoetermeer (herv. wijkg. Ichthuskerk-Oost wijk 4), ds. T.C. Verhoef te Giessen-Oudekerk; als pred. bijz. opdr. (docent Theol. Univ. Kampen), ds. mw. G.M. Speelman te Breukelen; als Kerkinformatie

pred. bijz. opdr. (hoogleraar Theol. Univ. Kampen), ds. K. Spronk te Culemborg (g.v. zorgcentra De Betuwe);

Aangenomen naar Ayacucho, Peru (docent SELA), ds. G.H. Nijland te Meteren en Est; naar Achterberg (herv.), ds. A. Langerak te Eemnes; naar Drachten (wijkgem. De Menorah), proponent mw. H.S. Huizenga te Groningen; naar Krabbendijke en Rilland, ds. A. van de Beld te Leidschendam; naar Leek-Oldebert, ds. L.F. Krispijn te Norg.

Bedankt voor Barneveld (herv. wijkgem 1), ds. A.J. Kunz te Groot-Ammers; voor BruchemKerkwijk/Delwijnen, ds. J. Geene te Katwijk aan Zee; voor Ederveen (herv.), ds. J.A. de Koeijer te Bodegraven (herv.); voor Grand Rapids (VS), ds. J.A.van den Berg te Nieuw Lekkerland; voor Monster (herv.), ds. H. Russcher te Barneveld; voor Ridderkerk (herv.), ds. H. Russcher te Barneveld; voor Oosterwolde-Noordeinde (herv.), ds. A.J. Kunz te Groot-Ammers. BERICHTEN

Beroepbaar proponent J.P.G. van de Meeberg, Uilenstede 132-951, 1183 AN Amstelveen; proponent R.B.W. Wentink, Zutphensestraat 139-B, 7325 XE Apeldoorn; proponent K. Timmerman, Karel Doormanstraat 31, 8281 DJ Genemuiden; proponent P.K. Remport, Jan Prinsstraat 12, 1382 SP Weesp; proponent J. Glas, Hermelijn 22, 3225 RC Hellevoetsluis; proponent mw. S.M. Dekker, Weder 3, 1679 GR Midwoud; proponent mw. M. de Fijter-Muijen, Kerkstraat 24, 4011 EM Zoelen.

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103, 3770 AC Barneveld, e-mail: [email protected]

November 2006

Nieuwe website: bladeren in oude bijbeluitgaven Vanaf 3 november is het mogelijk om te bladeren in oude Bijbels via de site van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG), www.bijbelgenootschap.nl. Als eerste komen de Delftse Bijbel uit 1477, de Statenvertaling uit 1637 en een selectie uit de prentbijbel van Mortier uit 1700 beschikbaar. De presentatie van dit digitale Bijbelproject staat in het teken van de Bijbel10daagse en vindt plaats in het Bijbels Museum te Amsterdam op 3 november. Voorafgaand aan de presentatie van de site houdt mediëvist prof. dr. W. P. Gerritsen een inleiding over de eenhoorn in de Bijbel: Sijn hoernen sijn als een eenhoerne (Delftse Bijbel, Deuteronomium 33:17). Na de presentatie wordt het boek Vertaald verleden. Beknopte geschiedenis van bijbelvertalen in Nederland aangeboden. De bijeenkomst wordt afgesloten met een receptie in het Bijbels Museum. Tevens is er gelegenheid de tentoonstelling Rembrandt en de bijbel te bezichtigen. Bijbels digitaal laat de Delftse Bijbel en de Statenvertaling in hun oorspronkelijke

27 oktober tot en met 6 november 2006 Voor alle informatie: www.bijbel10daagse.nl of (023) 514 61 44

Feesten in de Bijbel Initiatiefnemers:

24

vorm zien en toont zo’n 50 ingekleurde (!) prenten uit de prentbijbel van Mortier. De tekst is doorzoekbaar op boek-, hoofdstuken versniveau. De bladzijde met de betreffende passage wordt dan getoond. Door in te zoomen kan de bezoeker alles goed lezen. Zo is het mogelijk om kanttekeningen te bestuderen en details uit de prenten naar voren te halen. Wie de presentatie wil bijwonen kan zich aanmelden (liefst voor 31 oktober) bij de organisatie Bijbel10daagse, Hester Oosterbroek, [email protected]. Het Bijbels Museum is gevestigd aan de Herengracht 366-368, Amsterdam, tel. (020) 624 83 55. Het is bereikbaar vanaf Amsterdam CS met tram 1, 2 en 5, halte Spui. Voor meer informatie www.bijbelsmuseum.nl. De Bijbel10daagse vraagt aandacht voor de Bijbel en bijbelgebruik. Het evenement start op 27 oktober, duurt tot en met 6 november 2006 en is een initiatief van het NBG en de Katholieke Bijbelstichting. Het thema is dit jaar ‘Feesten in de Bijbel’.

Kerkinformatie

BIJBELTEKSTEN

November 2006

November 2006 Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door middel van het gebruiken van dit rooster verbonden met de wereldoecumene. wo 1 Wij zijn nu al kinderen van God. Wat we zullen zijn is nog niet geopenbaard, maar we weten dat we aan hem gelijk zullen zijn wanneer hij zal verschijnen, want dan zien we hem zoals hij is. (1 Johannes 3: 1-3) do 2 Of we nu leven of sterven, we zijn altijd van de Heer. Want Christus is gestorven en weer tot leven gekomen om te heersen over de doden en de levenden. (Romeinen 14: 7-15) vr 3 Jezus zei tot de beproever: Er staat geschreven: De mens leeft niet van brood alleen, maar van ieder woord dat klinkt uit de mond van God. (Matteüs 4: 1-11) za 4 Hij die mij recht verschaft is nabij. God, de Heer, zal mij helpen – wie zal mij dan veroordelen? (Jesaja 50: 7-9) zo 5 Jezus zegt: Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw kracht. Heb uw naaste lief als uzelf. Er zijn geen geboden belangrijker dan deze. (Marcus 12: 28-34) ma 6 Paulus schreef: Hoewel het eigenlijk niet kon, bleef Abraham hopen en geloven. Hij was ervan overtuigd dat God bij machte was te doen wat hij had beloofd. (Romeinen 4: 18-25) di 7 Jezus zegt: Ik laat jullie vrede na; mijn vrede geef ik jullie. Maak je niet ongerust en verlies de moed niet. (Johannes 14: 22-27) wo 8 Uit de profeet Jesaja: Mijn volk, waarom beweer je: “Mijn weg blijft voor de Heer verborgen, mijn God heeft geen oog voor mijn recht?” Weet je het niet? Een eeuwige God is de Heer. Hij wordt niet moe, hij raakt niet uitgeput. (Jesaja 40: 25-28) do 9 Paulus schreef: Alles is van u. Maar u bent van Christus en Christus is van God. (1 Korintiërs 3: 18-23) vr 10 Petrus schreef: Erken Christus als Heer en eer hem met heel uw hart. Vraagt iemand u waarop de hoop die in u leeft gebaseerd is, wees dan steeds bereid om u te verantwoorden. (1 Petrus 3: 8-17)

za 11 Jezus zei: Ik spreek niet namens mezelf als ik tegen jullie spreek, maar de Vader die in mij blijft, doet zijn werk door mij. (Johannes 14: 1-12) zo 12 Jezus zag een arme weduwe, die twee muntjes in de offerkist gooide. Hij zei: Deze arme weduwe heeft meer in de offerkist gedaan dan alle anderen; want die hebben gegeven van hun overvloed, maar zij heeft alles gegeven wat ze had. (Marcus 12: 41-44) ma 13 Wie God zoeken, hun hart zal opleven. Want de Heer hoort de armen. (Psalm 69: 30-37) di 14 Paulus schreef: Moge God u door zijn kracht de vaste wil geven het goede te doen en u door uw geloof al het mogelijke tot stand laten brengen. (2 Tessalonicenzen 1: 11-12) wo 15 Petrus schreef: Vergeld geen kwaad met kwaad. Streef voortdurend vrede na. (1 Petrus 3: 8-12) do 16 Jezus zegt: Wanneer iemand mij liefheeft zal hij zich houden aan wat ik zeg, mijn Vader zal hem liefhebben en mijn Vader en ik zullen bij hem komen en bij hem wonen. (Johannes 14: 19-23) vr 17 Iemand zei tegen Jezus: “Ik zal u volgen waarheen u ook gaat.” Jezus zei tegen hem: “De vossen hebben holen en de vogels hebben nesten, maar de Mensenzoon kan zijn hoofd nergens te ruste leggen.” (Lucas 9: 57-62) za 18 Paulus schreef: Wees altijd verheugd, bid onophoudelijk, dank God onder alle omstandigheden. (1 Tessalonicenzen 5: 12-22) zo 19 Jezus zegt: Hemel en aarde zullen verdwijnen, maar mijn woorden zullen nooit verdwijnen. (Marcus 13: 24-32) ma 20 De Heer ziet naar de nederige om. Al is mijn weg vol gevaren, u houdt mij in leven. (Psalm 138) di 21 Moge uw hart verlicht worden, zodat u zult zien waarop u hopen mag nu God u geroepen heeft. (Efeziërs 1: 15-23)

25

wo 22 Dit zegt de Heer: De vreemdeling die zich met de Heer heeft verbonden, laat hij niet zeggen: “De Heer zondert mij zeker af van zijn volk.” Ieder die vasthoudt aan mijn verbond, hem schenk ik vreugde in mijn huis van gebed. (Jesaja 56: 1-7) do 23 Wie van jullie heeft ontzag voor de Heer? Laat degene die rondwaart in de duisternis, zonder een straal van licht, vertrouwen op de naam van de Heer en steunen op zijn God. (Jesaja 50: 10) vr 24 Doorgrond mij, Heer, en ken mij, peil mijn hart, want uw liefde staat mij voor ogen en ik bewandel de weg van uw waarheid. (Psalm 26) za 25 U hebt niet voor een tastbare werkelijkheid gestaan. Nee, u staat voor de stad van de levende God, voor de bemiddelaar van een nieuw verbond, Jezus. (Hebreeën 12: 18-24) zo 26 Jezus zei tot Pilatus: Ik ben geboren en naar de wereld gekomen om van de waarheid te getuigen, en ieder die de waarheid is toegedaan, luistert naar wat ik zeg. (Johannes 18: 33-37) ma 27 Mijn hoop is alleen op u gevestigd, Heer. Bevrijd mij van al mijn zonden. Ik zei niets, opende mijn mond niet, want u was het die alles deed. (Psalm39) di 28 Houd de gastvrijheid in ere, want zo hebben sommigen zonder het te weten engelen ontvangen. (Hebreeën 13: 1-8) wo 29 Van uw liefde, Heer, wil ik eeuwig zingen, van uw trouw getuigen, geslacht na geslacht. Uw liefde houdt eeuwig stand, uw trouw hebt u in de hemel gevestigd. (Psalm 89: 1-30) do 30 Jezus zag Simon en zijn broer Andreas. Ze wierpen hun net uit in het meer, het waren vissers. Hij zei tegen hen: “Kom, volg mij, ik zal van jullie vissers van mensen maken.” Ze lieten meteen hun netten achter en volgden hem. (Matteüs 4: 18-22)

Kerkinformatie

Advertenties Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/ hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 348, € 698 en € 1.394.

Betrokkenheid op God, op elkaar en op de wereld. Daar staat de Protestantse Kerk in Nederland voor. De kerk wil een krachtige geloofsgemeenschap zijn waar mensen, samen met anderen en in het licht van de woorden van God, de zin van hun leven kunnen ontdekken. In Utrecht is het Protestants Landelijk Dienstencentrum gevestigd. Vanuit de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland wordt aan plaatselijke gemeenten ondersteuning geboden op het gebied van onder meer de kerkdienst, kerkzijn in de samenleving, kinder- en jeugdwerk, gemeenteopbouw, pastoraat, diaconaat en missionair werk (Kerkinactie). De Protestantse Kerk Nederland presenteert zich regelmatig op evenementen en beurzen. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door vrijwilligers. Voor grotere evenementen wordt gezocht naar

projectmedewerker (m/v) die op vrijwillige basis projecten uitvoert. Het aansturen van vrijwilligers is daarbij een belangrijk aspect. De inzet wordt gevraagd op onregelmatige, maar vooraf afgesproken perioden en tijden. We zoeken iemand met leidinggevende capaciteiten, die goed kan samenwerken en overzicht kan bewaren. Belangstellenden kunnen contact opnemen met Irene Versnel, eventmanager afdeling Communicatie en Fondsenwerving Protestants Landelijk Dienstencentrum, telefoon (030) 880 18 04 of (06) 23 63 63 55, e-mail: [email protected].

November 2006

ADVERTENTIES

Andere advertenties bestaan in de formaten: 1/8, 1/4, 1/2 en 1/1. De prijzen zijn respectievelijk: € 348, € 698, € 1.394, € 2.788.

Uiterste aanleverdata: December: 27 oktober Januari 2007: 1 december Februari: 22 december

Aanlevering Per e-mail aan: [email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand), per fax aan (030) 880 14 45, of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht.

De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

De Protestantse gemeente Koudekerke wil graag in contact komen met een

predikant (m/v) (bij voorkeur voor een volledige werkweek) en een

predikant of kerkelijk werker (m/v) (voor minimaal een halve werkweek) die samen voor anderhalve werkweek werkzaam zullen zijn in onze gemeente. Wij zijn een gemeente van ongeveer 1200 leden van wie ongeveer 300 leden actief bij het werk in de kerk betrokken zijn. In onze visie op gemeente-zijn spreken wij het verlangen uit, dat wij samen, geïnspireerd en geleid door Jezus Christus, zullen groeien in geloof, gemeenschap en gastvrijheid. Bovendien spreken wij uit dat wij ons geroepen weten open en dienstbaar als getuigen in de wereld te staan. Wij zoeken in hen mensen die zich van harte willen inzetten voor de verdere opbouw van de gemeente van Jezus Christus in Koudekerke. De belangrijkste aandachtspunten in hun werk zijn (in willekeurige volgorde): – Begeleiding van het kerkelijke werk met bijzondere aandacht voor het gemeentekringenwerk. – Verzorgen van eigentijdse kerkdiensten – De pastorale zorg voor hen die dat nodig hebben – Toerusting en begeleiding van ambtsdragers en vrijwilligers – Het werk met en onder [jonge] gezinnen. – Het werk met en onder jongeren in de gemeente. Van gegadigden verwachten wij: – van harte medewerking aan verwezenlijking van visie en beleid van onze gemeente – goede communicatieve en sociale vaardigheden – het vermogen met respect om te gaan met verschillen in geloofsbeleving en samenbindend te werken – mensen kunnen inspireren door eigentijdse verkondiging en persoonlijke begeleiding. – bereid zijn tot opbouwende samenwerking met de collega-predikant/kerkelijk werker – ervaring in een plaatselijke kerk. De taakverdeling tussen beide kan in overleg vastgesteld worden. Een informatiepakket, waarin opgenomen een beleidsplan van de gemeente en een uitgebreide profielschets, kunt u aanvragen bij de secretaris van de beroepingscommissie, mevr. A.E. Minderhoud-de Nood, Blauwpoortseweg 7, 4374 SK Zoutelande, tel. (0118) 55 22 49 of e-mail: [email protected] Uw schriftelijke sollicitatie kunt u tot uiterlijk 24 november (zo mogelijk per e-mail) richten aan de secretaris van de beroepingscommissie.

26

Kerkinformatie

November 2006

ADVERTENTIES

De Gereformeerde Kerk van Sleen (PKN) zoekt een

De combinatie van de Protestantse Gemeenten ’s-Heerenberg en Zeddam (gem. Montferland) zoekt wegens de door emeritaat ontstane vacature een fulltime

predikant (m/v) 80% predikant (m/v) Onze gemeente, 480 leden, is pluriform van samenstelling en gelegen in Z.O.Drenthe. In onze gemeente zijn tal van activiteiten waarvoor veel vrijwilligers zich inzetten.

die – op inspirerende wijze het evangelie kan vertalen naar deze tijd. – een open oog heeft voor wat er leeft in de samenleving en inspeelt op de daaruit voortvloeiende geestelijke behoeften. – pastorale contacten van belang acht en een bindend element kan zijn tussen de grote groep vrijwilligers. – goede communicatieve vaardigheden heeft om onze pluriforme gemeenten te leiden. – bereid is tot oecumenische samenwerking met de R.K. parochies binnen onze gemeenten.

Wij zoeken een predikant die – kerkdiensten invult op inspirerende wijze, met een verzorgde liturgie en eigentijdse verkondiging – ruime aandacht schenkt aan pastoraat – inspirerend samenwerkt met jongeren en hen betrekt bij gemeente-zijn – waardering heeft voor traditie en ruimte schept voor vernieuwing.

De gemeenten zijn gelegen in het bosrijke Montferland. Ruime pastorie met tuin te Zeddam is beschikbaar.

Inlichtingen kunnen worden opgevraagd bij de voorzitter van de beroepingscommissie, J. Jager, tel. (0591) 36 28 58, na 18.00 uur.

Voor inlichtingen of het toezenden van een informatiepakket kunt u contact opnemen met de secretaris van de beroepscommissie: Mw. M. van der Linde, Burg. Rietveldstraat 14, 7041 XC ’s-Heerenberg, tel. (0314) 66 21 86, e.mail: [email protected]

Een informatiepakket kan worden opgevraagd bij M. NeijmeijerHaan, secretaris beroepingscommissie, Anssenstraat 2, 7841 EB Sleen, e-mail: [email protected]

Uw schriftelijke sollicitatie met c.v. zien wij graag tegemoet bij de secretaris van de beroepingscommissie.

U kunt uw sollicitatie tot 6 weken na plaatsing richten aan de secretaris van de beroepingscommissie.

SHDH is een innovatieve organisatie die in en vanuit negen locaties vraaggerichte zorg en diensten biedt. De kleinschalige locaties staan bekend om hun betrokken medewerkers en goede kwaliteit van dienstverlening.

Voor diverse locaties zijn wij op zoek naar:

Geestelijk verzorger m/v 26 uur per week, FWG 60,

Reageer snel via www.shdh.nl

De Molenburg en Overspaarne

of met een brief naar SHDH, t.a.v. MO&O, Jansstraat 27, 2011 RT Haarlem

Bellen kan natuurlijk ook: (023) 514 95 19

Kijk op www.shdh.nl voor informatie over deze en andere banen

27

Kerkinformatie

ADVERTENTIES

De Gereformeerde Kerk (PKN) van Nieuwkoop zoekt een

De Protestantse wijkgemeente Immanuelkerk te Groningen zoekt ter vervulling van een vacante predikantsplaats een ervaren

predikant(e)

predikant v/m (0,8 fte)

voor 50% van de werktijd. Onze dynamische gemeente telt zo’n 350 leden waarvan velen deelnemen in liturgische, diaconale en levensbeschouwelijke werkgroepen, commissies en kringen. Deze groepen doen hun werk met grote zelfstandigheid. Van de predikant wordt verwacht dat hij /zij: – De werkgroepen en commissies, coördineert, inspireert en toerust. – In de (‘gewone’ en‘experimentele’) kerkdiensten een vakkundige uitleg en hedendaagse toepassing van de schriften in zinvolle samenhang brengt met de andere hoogtepunten van de liturgie, in samenspraak met de werkgroepen Eredienst, Jeugdwerk en de Cantorij. – De werkgroep Pastoraat enthousiasmeert en toerust en zelf, aanvullend, pastorale bijstand verleent. – Zich wil inspannen om tot nauwere samenwerking te komen met andere locale en / of regionale kerkgenootschappen en meedenkt bij het uitzetten van beleidsmatige lijnen naar de toekomst van onze kerk. – Staande in de Joodse en Christelijke traditie, de wil heeft de dialoog met de regionale Islamitische gemeenschap te voeren en bereid is zich in te leven in de verschillende geloofsbelevingen in en rondom de gemeente. Inlichtingen kunnen worden verkregen bij de heren D.J. Bakker, tel. (0172) 57 18 37, en G. P. van Wensveen, tel. (0172) 61 85 57 (bereikbaar in de avond en het weekend), respectievelijk voorzitter en secretaris van de beroepingscommissie. Een profielschets is verkrijgbaar bij de secretaris: G.P. van Wensveen, Oranjelaan 1, 2421 CN Nieuwkoop, e-mail: [email protected] De profielschets kan ook worden gedownload van onze website: www.pkn-nieuwkoop.nl

November 2006

De Protestantse Gemeente Mariëngaarde Hallum (1300 zielen) is op zoek naar een

predikant(e) 75% - 100% Hallum is een dorp met bijna 3000 inwoners ten noorden van Leeuwarden, vlak bij de Waddenzee. Na een groeiproces van jaren is op 3 maart 2006 de akte van eenwording ondertekend. De nieuwe gemeente is gericht op de toekomst en wil een levende, gastvrije en wervende gemeente zijn. Wij zoeken een predikant(e) die: – het Evangelie zo weet te brengen dat jong en oud geraakt en gevoed wordt – een warm hart heeft voor het pastoraat en diaconaat en hierin zelf een belangrijke rol wil vervullen – coach, toeruster en stimulator wil zijn voor alle mensen en groepen die op de een of andere wijze vorm geven aan gemeente zijn – een inspirator kan zijn voor jeugd en jongeren – vernieuwing in liturgische vormgeving als een uitdaging ziet – in teamverband wil samenwerken met de kerkelijk werker – de bindende factor wil zijn tussen mensen met verschillende geloofsbelevingen – open staat voor rand- en buitenkerkelijken – zich kan vinden in het beleidsplan waarmee wij gestalte willen geven aan die levende gemeente Er is een moderne, vrijstaande pastorie beschikbaar. Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie, de heer D. Hellema, Doniaweg 33, 9074 AG Hallum, tel. (0518) 43 11 89, e-mail: [email protected] Reacties binnen 3 weken naar bovenstaand adres.

Sollicitaties worden vóór 25 november gaarne tegemoet gezien bij de secretaris, op bovenvermeld adres.

28

die in nauwe samenwerking met de reeds aanwezige collega stimulerend en vernieuwend werkzaam wil zijn in een grotestadsgemeente. Gezien de samenstelling van het team gaat de voorkeur uit naar een vrouwelijke predikant. Geschiktheid voor de functie zal echter bij de uiteindelijke keuze de doorslag geven. Gezocht wordt een spontane predikant die hecht aan: – pastoraat in brede zin – aandachtig luisteren naar de bijbelse geloofsverhalen – pluriformiteit in liturgische vormgeving – theologische verdieping – sociaal-maatschappelijke betrokkenheid – eenheid in verscheidenheid – zorgvuldige communicatie – teamwork – collegialiteit Van de te beroepen predikant worden een brede inzetbaarheid en grote flexibiliteit verwacht. Dat houdt o.a. in dat hij/zij bereid is, indien gewenst, bestuurlijk een bijdrage te leveren in de Protestantse Gemeente te Groningen. Ook kan op hem/haar een beroep worden gedaan om, in het kader van mogelijke herstructurering, eveneens werkzaam te zijn buiten de eigen wijkgemeente. Voor nadere informatie over deze vacature kan men zich wenden tot de secretaris van de beroepingscommissie: mevrouw F.T. Reehoorn, Van Deyssellaan 88, 9721 WX Groningen, tel. (050) 526 71 20, e-mail: [email protected] Een informatiepakket met o.a. de profielschets van gemeente en predikant is op aanvraag verkrijgbaar bij de secretaris van de beroepingscommissie. Uw reactie met CV kunt u, binnen drie weken na verschijning van deze advertentie, per post of e-mail richten aan de secretaris van de beroepingscommissie.

Kerkinformatie

November 2006

ADVERTENTIES

De Protestante Gemeente Almere gaat in één van de nieuwe wijken een innovatief ontmoetingscentrum openen in een Brede School. Van hieruit willen wij in contact komen met mensen en organisaties om hen te ondersteunen bij hun levensvragen en met hen een gemeenschap te vormen. Hiervoor zoeken we een enthousiast.

Bent u toe aan een nieuwe uitdaging? De Gereformeerde Kerk Lisse is op zoek naar een (full-time*)

predikant m/v met enige jaren ervaring, die – op een enthousiaste wijze voor kan gaan in de eredienst met aandacht voor theologische ontwikkelingen en maatschappelijk actualiteit; – oog en hart heeft voor het pastoraat in de gemeente; – de jeugd kan inspireren door affiniteit met hun denkwereld; – het toepassen van hedendaagse liturgische vormen van erediensten niet schuwt; – in erediensten samen kan werken met lectores en/of een cantorij.

kerkelijk werker (m/v) 0,5 - 0,7 fte Aanstelling voor 3 jaar Gevraagd: – Een theologische opleiding op HBO niveau; – Met mensen en organisaties ontdekken welke activiteiten moeten worden opgezet en georganiseerd; – Organisatorische kwaliteiten; – Vrijwilligers werven en aansturen.

Op de webstie www.gerefkerklisse.nl kunt u nadere kennismaken met onze gemeente en haar samenstelling. Ook het profiel dat wij van de gezocht predikant hebben gemaakt is daarop te vinden.

Geboden: – Aanstelling volgens PKN-CAO, schaal 9; – Ondersteuning door begeleidingscommissie; – Werkplek in de wijkkerk.

Uw reactie op deze annonce of de website kunt u, binnen een termijn van drie weken, sturen t.a.v. de Beroepingscommissie Gereformeerde Kerk Lisse, Postbus 433, 2160 AK Lisse. U kunt zich ook richten tot de voorzitter van de beroepingscommissie, de heer G.B. Evers, Kanaalstraat 166, 2161 JV Lisse, tel. (0252) 41 92 42.

Voor uitgebreidere informatie bel R. Vaneker, (06) 51 80 99 61. Uw sollicitatie kunt u binnen 3 weken richten aan: T. van den Broek-Tip Juwelenstraat 4 1336TC Almere [email protected]

*) over een 0,8 fte-plaats is overleg mogelijk

+%2+'%"/57%. VERTROUWD¬VERZEKERD

SPECIALE¬VERZEKERINGEN¬VOOR¬KERKEN ¬ZORGINSTELLINGEN¬EN¬MONUMENTEN¬ }° ÊÜiÊ«Ài“ˆiÊÌiÀÕ

ŽÊ>>ÀʎÀˆ}i˜

˜Êyˆ˜ŽÊÜ>Ìt

DONATUS

VERZEKERT¬VERTROUWDÊSINDS¬

*œÃÌLÕÃÊxääÊÊÊxÓ{äÊ
Ê,œÃ“>i˜ÊÊÊÜÜÜ°`œ˜>ÌÕð˜ÊÊÊÌi°ÊäÇÎʇÊxÓÓ£Çää

29

Kerkinformatie

ADVERTENTIES

November 2006

De Protestantse Centrumgemeente Grote Kerk (i.w.) te Apeldoorn zoekt een

pastoraal werker m/v Binnen de wijkgemeente van de Grote Kerk bestaat behoefte aan extra professionele pastorale hulp.

Wij zoeken iemand die: – Het huidige team professionele ondersteuning kan verlenen – Een relevante opleiding heeft afgerond op Hbo-niveau – De nodige ervaring heeft op dit terrein – Affectie heeft met oudere gemeenteleden – Over goede communicatieve eigenschappen beschikt – Zich goed kan schikken in het huidige team Wij bieden: – Een enthousiast team van pastorale werkers – Een aanstelling voor 13 uur per week – Een aanstelling voor de duur van 1 jaar met een optie op verlenging – Afhankelijk van de kandidaat salariëring conform schaal 8 of 9 Informatie en reactie: Voor nadere inlichtingen over deze functie kunt u contact opnemen met: Mw.T. Verhoeks (ouderling) Mw. M.Visch-de Bruin (scriba) Tel. (055) 576 03 02 Tel. (055) 576 05 09 Mobiel: (06) 30 25 58 04 e-mail: [email protected] E-mail : [email protected] Uw sollicitatiebrief met actueel Curriculum Vitae kunt u tot 3 weken na verschijning in dit blad sturen naar: Mw. M.Visch - de Bruin Laan van Kerschoten 87 7316 ES Apeldoorn

<]]`RS`:WQVb US[SS\bS

2S<]]`RS`:WQVbUS[SS\bSWaSS\USTSRS`SS`RSeWXYUS[SS\bSdO\&#^Oab]`OZS SS\VSRS\W\RSUS[SS\bSHSWabEWXh]SYS\SS\S\bV]caWOabSS\S`dO`S\

^ `S R W Y O \ b W\%#RSSZbWXR RWSUS‚\a^W`SS`RR]]`RS6SWZWUSAQV`WTbOO\ROQVbaQVS\YbOO\VSb^S`a]]\ZWXYSUSZ]]T [SbSS\]^S\]]US\SS\eO`[VO`bd]]`RS[OObaQVO^^WX 3S\VS`YS\PO`Sd]`[dO\RSS`SRWS\abWad]]`]\aPSZO\U `WXY3`Wa`cW[bSd]]`h]eSZ`ST]`[Ob]`WaQVSb`ORWbWSaOZa ]SQc[S\WaQVS]\beWYYSZW\US\ESVSQVbS\U`]bSeOO`RS OO\VSb^Oab]`OObS\RS]\RS`ZW\USdS`P]\RS\VSWRbcaaS\ RSUS[SS\bSZSRS\S\dS`eOQVbS\dO\RS^`SRWYO\bS\ROb hWXRSUS[SS\bS]^eSYYS\S\b]S`cabS\b]bVOO`bOOYW\ RSeS`SZRdO\dO\ROOUCV]cRbdO\aO[S\a^SZS\Rg\O [WSYAO[S\[SbceQ]ZZSUOS\]\hSO[PbaR`OUS`aeS`Ybc abW[cZS`S\RS\Q]‡`RW\S`S\RW\RSeWXYUS[SS\bS6Sbab`SYbb]bOO\PSdSZW\UOZacS`dO`W\UVSSTb W\VSbeS`YS\W\SS\USTSRS`SS`RSUS[SS\bSS\PSYS\RPS\b[SbRS6S`d]`[RSb`ORWbWS /Za c hWQV W\ RShS OZUS[S\S ^`]¹SZaQVSba VS`YS\b S\ SS\ PS`]S^ ]dS`eSSUb Wa ]^ dS`h]SY SS\ W\T]`[ObWS^OYYSb dS`Y`WXUPOO` PWX RS aSQ`SbO`Wa dO\ RS PS`]S^W\UaQ][[WaaWS [e 2: ES[SYO[^ 0S`UeSU !P !% 88 HSWab bSZ $  # "$! &" ]T RZeS[SYO[^ .\]]`RS`ZWQVbUS[SS\bS\Z D]]` RW`SQb ^S`a]]\ZWXY ]dS`ZSU Yc\b c Q]\bOQb ]^\S[S\ [Sb RSd]]`hWbbS`dO\RSPS`]S^W\UaQ][[WaaWSRV`E64OOabSZ!$'$!#=]YObbS\ RS`S\eWXc]^]\hSeSPaWbSeee\]]`RS`ZWQVbUS[SS\bS\Z Ce a]ZZWQWbObWS dS`UShSZR dO\ ce 1D `WQVb c OO\ RS aSQ`SbO`Wa dO\ RS PS`]S^W\Ua Q][[WaaWSS\]\bdO\US\eWXU`OOUd]]`&\]dS[PS` $

30

Kerkinformatie

ADVERTENTIES

De Protestantse Gemeente te Smilde heeft een vacature voor een

November 2006

De Protestantse Kerk in Nederland telt ongeveer 2,3 miljoen leden. De Dienstenorganisatie biedt ondersteuning aan kerk en gemeenten, onder andere op het gebied van gemeenteopbouw, geestelijke vorming en pastoraat. Namens kerk en gemeenten worden missionaire, diaconale en oecumenische taken uitgevoerd door Kerkinactie. In de Protestantse Kerk in Nederland zijn een groot aantal mensen actief als ambtsdragers en vrijwilligers. In de Dienstenorganisatie zijn ongeveer vijfhonderd mensen werkzaam.

predikant (m/v) met een dienstverband van 75%

Smilde is een woonkern onder de rook van Assen in het rustige Drentse land. De belangrijkste voorzieningen zoals een nieuw winkelcentrum en basisonderwijs zijn aanwezig. De Protestantse gemeente te Smilde is een gemeente van rond 1600 leden, bestaande uit twee wijken. Er zijn twee predikantsplaatsen, waarvan momenteel één vacant is. Het voornemen is om per 1-1-2007 te gaan fuseren.

De Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland vraagt:

vrijwillig medewerker data-analyse Onze voorkeur gaat uit naar een ervaren, meelevende predikant(e) met een Hervormde achtergrond, die

Voor de afdeling Communicatie en Fondsenwerving is de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland te Utrecht op zoek naar een enthousiaste vrijwilliger die de beschikbare gegevens over ledentallen, kerkbezoek en geefgedrag wil analyseren. Het doel is meer inzicht te krijgen in de huidige ontwikkelingen op dit gebied. Dit leidt tot een beter beheer en een effectiever management van de inkomsten van de Protestantse Kerk in Nederland, zodat de dienstverlening aan de plaatselijke gemeenten kan worden geoptimaliseerd. Deze vrijwilliger wordt gevraagd voor 1 à 2 dagen per week.

– gevoel heeft voor liturgie in de eredienst en daarbij een duidelijke boodschap brengt – goed kan luisteren naar en spreken met alle leeftijdsgroepen – jong van geest is en gevoel voor humor heeft – het belang inziet van vorming en toerusting en hier invulling aan kan geven – goed kan samenwerken – de gemeente kan inspireren en activeren.

Taken - verzamelen van relevante gegevens uit de beschikbare databestanden van de Dienstenorganisatie; - uitvoeren van (statistische) analyses om de relevante ontwikkelingen en de daaraan ten grondslag liggende oorzaken op het spoor te komen; - het zo rapporteren van bevindingen dat deze kunnen worden gebruikt voor relatiebeheer en fondsenwerving; - monitoren van effecten van beleidswijzigingen of -aanpassingen.

Wij vormen een gemeente, die – pluriform en levendig is – veel enthousiaste en actieve gemeenteleden heeft – veel ruimte biedt voor creativiteit in de erediensten.

Voor reacties en informatie kunt u contact opnemen met mevr. E. W. de Vries,Tramweg 72, 9422 BM te Smilde, tel. (0592) 41 48 84. Tot 15 december kunt u uw sollicitatie aan dit adres richten.

Uw profiel: U bent geïnteresseerd in de positie van de kerk in de samenleving, en u bent gepensioneerd, vutter, of met OBU. Bij voorkeur heeft u ervaring in sociaal-wetenschappelijk onderzoek, en een afgeronde universitaire opleiding in de sociale of economische/ econometrische wetenschappen. U woont u in (de omgeving van) Utrecht.

Meer algemene informatie vindt u op de website www.koepelkerksmilde.nl en www.pkn-smilde.nl

De Algemene Doopsgezinde Sociëteit (ADS) zoekt per 1 januari 2007 een ervaren

Wij bieden u - de uitdaging om onderzoek te doen dat niet alleen interessant is maar ook gevolgen heeft voor het beleid van (de Dienstenorganisatie van) de Protestantse Kerk in Nederland; - een werkomgeving met prettige en betrokken collega’s; - een ruime vrijwilligersvergoeding volgens vastgestelde richtlijnen loonheffing en premies werknemersverzekering 2006

consulent gemeenteopbouw m/v 30 uur per week (0,8 fte) die het proces van gemeenteopbouw en vitalisering in/van doopsgezinde gemeenten kan stimuleren. Voor nadere informatie over deze functie verwijzen we naar onze website: www.doopsgezind.nl

Geïnteresseerd? Stuur uw reactie met CV naar: Protestantse Kerk in Nederland Afd. Communicatie en Fondsenwerving, T.a.v. Mw. Renske Druijff Postbus 8504 3503 RM Utrecht E-mail: [email protected]

31