Begroting 2015
De Stichting Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed is een organisatie die kennis, professionaliteit en financieringscapaciteit bundelt om religieus erfgoed in Nederland te behouden en van een passende, nieuwe (neven) bestemming te voorzien. Naar verwachting zullen de komende jaren elke week twee kerken sluiten. Wat gebeurt er met kerken, kapellen, kloosters en synagogen die in onbruik raken? Kerkgebouwen zijn vaak karakteristiek, beeldbepalend en staan op de mooiste plekken. Vrijwel iedereen wil deze betekenisvolle gebouwen behouden. Toch stranden veel herbestemmingsplannen voortijdig door veelvoorkomende problemen van religieus erfgoed: torenhoge onderhoudskosten en gecompliceerde restauraties, tegengestelde belangen en uiteenlopende verwachtingen. Voor het oplossen van deze problemen is Stichting Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed opgericht.
2
Inhoudsopgave 1. Inleiding .......................................................................................................... 4 2. Resultaten tot nu toe ........................................................................................ 4 3. Wat willen we in 2015 hebben bereikt? ............................................................... 5 4. Organisatie ..................................................................................................... 6 5. Begroting ........................................................................................................ 7 6. Resultatenrekening ........................................................................................... 8 Bestuurlijke en overige gegevens ............................................................................ 9
3
Werkplan 2015 Stichting Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed (BHRE) 1.
Inleiding
Vier jaar terug is de stichting die in 2008 het jaar van het religieus erfgoed organiseerde omgevormd tot de stichting BHRE. In de afgelopen jaren is hard gewerkt aan het inrichten van de organisatie en het opstarten van allerlei activiteiten. De voorbereidingen zijn inmiddels afgerond, de organisatie staat, de samenwerkingsverbanden zijn gesmeed en de eerste middelen zijn beschikbaar. Het is nu tijd om concrete projecten te starten, projecten waarbij bedreigde religieuze gebouwen door herbestemming worden gered en die als inspirerend voorbeeld en vliegwiel kunnen fungeren voor het realiseren van nieuwe projecten en het aanboren van andere geldbronnen. Dit document is het werkplan voor 2015. In hoofdstuk 2 wordt teruggeblikt, wat hebben we inmiddels bereikt. Hoofdstuk 3 is het plan zelf, wat gaan we concreet doen, welke doelstellingen hebben we geformuleerd. Hoofdstuk 4 beschrijft de wijze waarop we aan de slag gaan en het laatste hoofdstuk is de financiële vertaling van onze plannen. 2.
Resultaten tot nu toe
Samenwerking met BOEi / Kerk en Klooster We zijn in 2011 begonnen met het opzetten en inrichten van onze eigen organisatie. We hebben daarbij zoveel mogelijk de samenwerking gezocht met bestaande krachtige organisaties. Vrijwel vanaf het begin hebben wij samengewerkt met BOEi, de organisatie in Nederland voor behoud van industrieel erfgoed door herbestemming. Op dat moment was BOEi reeds bezig zich te verbreden richting agrarisch erfgoed en religieus erfgoed. Het samen optrekken heeft er toe geleid dat BOEi een dochter heeft opgericht specifiek voor religieus erfgoed, Kerk en Klooster (K&K) geheten. Daarmee is er nu ook een landelijke opererende organisatie specifiek gericht op religieus erfgoed die ervaring heeft in het herbestemmen en exploiteren van erfgoed. Fondswerving Het samen optrekken met BOEi bij de fondswerving was eveneens succesvol. In 2011 ontving de combinatie BOEi/BHRE van de BankGiro Loterij (BGL) € 300.000 en in 2013 € 600.000. Voor het jaar 2015 is een nieuwe aanvraag gedaan. Deze bedragen van de BankGiro Loterij zijn met name bestemd voor het realiseren van concrete herbestemmingsprojecten. Dit jaar zijn verdere stappen gezet in het ontwikkelen van een fondswervingsstrategie. Het doel daarvan is enerzijds te komen tot een aantal provinciale fondsen voor behoud en herbestemming van religieus erfgoed. In samenwerking met het Nationaal Restauratiefonds (NRF) wordt gezocht naar mogelijkheden om binnen provincies meer middelen beschikbaar te stellen voor herbestemmen van religieus erfgoed. Anderzijds was de doelstelling om vanuit vermogensfondsen middelen bijeen te brengen om een nieuw fonds onder de vleugels van de BHRE op te richten waarmee herbestemmen van religieus erfgoed op gang kan worden gebracht. Samenwerking met Fondsenbeheer Nederland (FBNL) Daarnaast is samenwerking gezocht met Fondsenbeheer Nederland (FBNL), een dochtermaatschappij van Rabo-Vastgoed met als bijzonderheid dat het juridisch eigendom van de aandelen van deze Rabo-dochter in handen is van de Stichting Beheer aandelen Fondsenbeheer Nederland. Een stichting met een ideële doelstelling. Dit jaar is de samenwerking vastgelegd in een managementovereenkomst waarbij geregeld is dat het werkapparaat van BHRE wordt geleverd door FBNL. Dankzij een bijdrage vanuit BOEi zijn we er in geslaagd om de kosten van het werkapparaat van BHRE voor 2015 gefinancierd te krijgen.
4
Samenwerking met de huidige eigenaren, instelling Raad van Advies Van meet af aan is vanuit BHRE overleg gevoerd met de belangrijkste eigenaren van religieuze gebouwen, de twee grote kerkgenootschappen, de PKN en de RK (en de koepelorganisatie Konferentie Nederlandse Religieuzen), en met de Vereniging van Beheerders van Monumentale kerkgebouwen, de VBMK. Mede om dat overleg een structureel karakter te geven is binnen BHRE een Raad van Advies ingesteld waarin vertegenwoordigers vanuit deze twee kerkgenootschappen, vanuit de VBMK en vanuit de wereld van het cultureel erfgoed zijn vertegenwoordigd. Reliwiki gered Niet onvermeld mag blijven dat BHRE samen met BOEi het platform Reliwiki heeft gered. Reliwiki, tot stand gekomen in en dankzij het jaar van het religieus erfgoed, is een platform waar informatie gevonden kan worden over alle religieuze gebouwen in Nederland. Dankzij de wikipedia-structuur kunnen vrijwilligers op een eenvoudige manier informatie toevoegen. Deze website wordt maandelijks inmiddels meer dan 50.000 keer bezocht. Onderwerp RE blijven agenderen In de afgelopen twee jaar hebben wij een aantal specifieke acties gevoerd met als doel het onderwerp religieus erfgoed op de agenda te houden van de verschillende overheden. Zo hebben wij in juli 2013 een symposium gehouden in de Clemenskerk dat heeft geresulteerd in een oproep aan de politiek om bij de komende discussie over de herverdeling van de loterijgelden toch vooral ook rekening te houden met het religieus erfgoed. 3.
Wat willen we in 2015 hebben bereikt?
Wij hebben op vier terreinen doelstellingen geformuleerd. A. Toekomststrategie BHRE Een van de doelstellingen van de BHRE was om onder andere vanuit vermogensfondsen middelen bijeen te brengen om een nieuw fonds onder de vleugels van de BHRE op te richten waarmee herbestemmen van religieus erfgoed op gang kan worden gebracht. Dit laatste blijkt in de praktijk moeizaam. Fondsen willen enerzijds goede doelen ondersteunen, anderzijds willen zij een zo hoog mogelijk rendement behalen om goede doelen te kunnen ondersteunen. Dat betekent in de praktijk dat concrete projecten moeten worden ingediend. Doordat deze peiler uit de doelstelling van de BHRE wegvalt is de vraag op welke wijze de BHRE voort wil gaan. Immers het werven van fondsen was ook een van de peilers onder de financiering van de organisatie van de BHRE. De belangrijkste doelstelling voor 2015 is daarom om te onderzoeken op welke wijze de (c.q. welke) doelstellingen van de BHRE bereikt kunnen worden. B. Vergroten draagvlak en kennisdeling Het initiatief staat of valt met een sterk draagvlak, zowel nationaal, regionaal als lokaal. Op het lokale niveau zullen we draagvlak moeten verwerven vooral daar waar de religieuze gebouwen staan die herbestemd zullen moeten worden. Daarbij gaat het niet alleen om geld, maar ook om vrijwilligers die vaak nodig zijn om een kostendekkend beheer mogelijk te maken. Door BHRE zal in samenwerking met de RCE/ Nationale Agenda religieus erfgoed een bijeenkomst worden georganiseerd waarin aandacht gevraagd wordt voor de problematiek van het leegkomende religieuze erfgoed in navolging van het symposium van juli 2013. Wij zullen de landelijke politieke ontwikkelingen blijven volgen met betrekking tot cultureel erfgoed en kansspelbeleid en daar waar nodig ons in het debat mengen.
5
Tenslotte zullen wij ook komend jaar een loketfunctie vervullen voor huidige en potentiële eigenaren van religieus erfgoed. Dan gaat het vooral om vragen over her- of nevenbestemmingsmogelijkheden, of doorverwijzen naar lokale organisaties die mogelijk kunnen helpen. C. Informatie over ‘voorraad’ religieus erfgoed: Reliwiki Het platform www.reliwiki.nl is populair, wordt veel bezocht. Vrijwilligers voegen dagelijks informatie toe en mede daardoor is reliwiki een belangrijke informatiebron. De kosten om deze site in de lucht te houden (techniek, redactie en begeleiding vrijwilligers) bedragen € 12.500 – 15.000,- per jaar. Opbrengsten zijn er (nog) niet. De afgelopen twee jaar hebben BOEi/K&K en BHRE deze kosten gefinancierd. Voor 2015 is de doelstelling dat we mede financiers vinden waardoor de bijdrage vanuit BHRE teruggebracht kan worden naar € 0,-. 4. Organisatie BHRE heeft zelf geen mensen in dienst. Met FBNL is een managementovereenkomst gesloten op basis waarvan FBNL de werkorganisatie levert voor BHRE. Dit is overeenkomstig de wijze waarop FBNL dat ook doet voor andere organisaties, met als kenmerken: - al het uitvoerende werk wordt gedaan door mensen van FBNL - verantwoordelijk voor de uitvoering is een (parttime) directeur, die eveneens beschikbaar wordt gesteld door FBNL - het bestuur bepaalt de koers en neemt de belangrijke besluiten (vaststellen werkplan, begroting en jaarverslag). Als het gaat om de fondswerving vervult het bestuur de rol van ‘deuropener’ en bij de politieke lobby neemt het bestuur het voortouw. In overleg met FBNL hebben wij als bestuur van BHRE besloten mevrouw Sylvia Pijnenborg als directeur van BHRE te benoemen. Zij is tevens directeur (geen bestuurder) van Kerk en Klooster. In de komende periode raken de activiteiten van BHRE en K&K elkaar sterk. Door te starten met één directeur voor beide entiteiten worden de voorwaarden geschapen voor een optimale afstemming van activiteiten van beide organisaties. Omdat beide organisaties een onafhankelijk bestuur hebben, is deze opzet ook qua ‘governance’ in orde.
3.
6
4.
5.
Begroting
Balans
Activa
Begroting 2015
31-12-2014
Kortlopende vorderingen Te ontvangen bijdragen / subsidie
-
Liquide middelen Bank
188
24.188
188
24.188
Passiva
Eigen vermogen Eigen vermogen Kortlopende schulden Te betalen vergoeding FBNL
Begroting 2015
188
-
188
-
31-12-2014
24.188
-
24.188
7
5.
6.
Resultatenrekening
(bedragen x € 1)
Staat van baten en lasten
Begroting 2015
- Bijdrage BOEi - Bijdrage FBNL
14.101
Som der bedrijfsopbrengsten - Notariële kosten - Kosten website - Kosten projecten haalbaarheidsstudies - Algemene kosten - Vergoeding FBNL - Declaraties bestuursleden Som der bedrijfslasten Financiële baten en lasten Resultaat
2014 25.000 25.000
14.101 3.500 5.500 29.101 -
50.000 3.613 2.189 29.101 2.135
38.101 24.000-
37.038 39012.573
BHRE gaat uit van een negatieve exploitatie in 2015. Dit negatieve resultaat wordt gefinancierd vanuit het aanwezige eigen vermogen.
8
6.
Bestuurlijke en overige gegevens
Bestuur Prof. dr. T.N.M.(Theo) Schuyt (voorzitter) Drs. A. (Ab) Welgraven (secretaris en penningmeester) Dhr. P.G.J. (Peter) Breukink Drs. H.A. (Huub) Doek Raad van Advies de heer Ir. D. Hoogendoorn de heer dr. B. Jansen de heer drs. R.A.M.Chr. Moulen Janssen de heer prof. dr. E.J.J.M. Kimman de heer mr. J.C.G.M. Bakker mevrouw drs. B.W. Linskens de heer G.L. Westerveld de heer mr. W.M.N. Eggenkamp Comité van Aanbeveling de heer prof. Mr. Pieter van Vollenhoven de heer mr. H. Tan de heer prof. Dr. W.B.H.J. van de Donk de heer J.A. Jorritsma Fondsmanager Fondsenbeheer Nederland BV Coördinator Ir. S.C.J.M. Pijnenborg Bankier Rabobank IBAN NL 69 RABO 0125 9688 33
9
10
