Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen
Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema
Ernstige Psychische Aandoeningen (EPA) Definitie consensus groep EPA¹ -
Sprake van psychische stoornis Zorg van de ggz Beperkingen in het maatschappelijk functioneren Langdurige problematiek (> 2 jaar)
Schatting 250.000 mensen met EPA in Nederland
¹Delespaul Ph, consensusgroep EPA. Consensus over de definitie van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) en hun aantal in Nederland. Tijdschrift voor Psychiatrie 2013;55(6):427-438.
Kennissynthese 1. Wat is de stand van zaken ten aanzien van arbeidsparticipatie van mensen met ernstige psychische aandoeningen in Nederland ten opzichte van andere landen? 2. Welke interventie is, onder welke omstandigheden en bij wie, het meest effectief voor het bevorderen van arbeidsparticipatie bij mensen met ernstige psychische aandoeningen? 3. Welke kennis en kennisbehoeften zijn er m.b.t. het bevorderen van arbeidsparticipatie in Nederland? Idem, specifiek met betrekking tot de rol van multidisciplinaire samenwerking?
Vraag 1. Stand van zaken NL EU Methode: OECD data (14 landen) van twee rapporten: - OECD (2012), Sick on the Job?: Myths and Realities about Mental Health and Work - OECD (2014), Mental Health and Work: Netherlands
Panel ‘Psychisch Gezien’ Trimbos Instituut www.psychischgezien.nl
Situatie in Nederland - Arbeidsparticipatie laag: <20%¹ - Arbeidswens: 1 op de 3 zonder werk wil graag werken1 - Vooroordelen spelen een rol - Arbeidsongeschiktheid2: WIA instroom 2010: 41% psychische stoornis waarvan 6% schizofrenie of bipolaire stoornis Wajong instroom 2011: 25% psychiatrische stoornis waarvan 10% schizofrenie ¹ Factsheet Panel Psychisch Gezien. Trimbos instituut, 2014 2 UWV Kennisverslag 2014 (1), pag 42 en uit Feiten_en_cijfers_over_de_Wajong_2013
Belangrijkste bevindingen • Prevalentie EPA binnen OECD landen vergelijkbaar; iets meer voorkomend bij lager opgeleiden in NL • EPA overall bij alle OECD landen: – – – –
Minder kans op een baan; vaker tijdelijke baan Lager inkomen bij zelfde opleidingsniveau Meer kans op armoede; en meer kans op werkeloosheid Afgelopen 20 jaar stijging arbeidsongeschiktheid claims vooral bij jongeren; in NL geen stijging – Positie van mensen met psychische klachten in NL mogelijk net iets beter
Panel Psychisch Gezien 2010
2013
%
N
%
N
Betaald werk
19
589
21
563
Betaald werk ≥12 uur
16
555
19
520
Vrijwilligerswerk
41
592
46
567
Opleiding/ cursus werk gerelateerd
12
601
9
567
EPA en werken • Mensen met EPA werken gemiddeld 20 uur per week. • Mensen met EPA hebben een 10 tot 15 maal groter risico op arbeidsverzuim. • Veel mensen met EPA redelijk tevreden met hun baan. Maar liever meer uren, en meer salaris. • Angst voor stigmatisering speelt belangrijke rol • Onvoldoende samenwerking tussen werkgevers en organisaties en geestelijke gezondheidszorg (ggz) systemen.
Kennissynthese 1. Wat is de stand van zaken ten aanzien van arbeidsparticipatie van mensen met ernstige psychische aandoeningen in Nederland ten opzichte van andere landen? 2. Welke interventie is, onder welke omstandigheden en bij wie, het meest effectief voor het bevorderen van arbeidsparticipatie bij mensen met ernstige psychische aandoeningen? 3. Welke kennis en kennisbehoeften zijn er m.b.t. het bevorderen van arbeidsparticipatie in Nederland? Idem, specifiek met betrekking tot de rol van multidisciplinaire samenwerking?
Vraag 2: Welke interventies bij EPA? Methode: Systematische review + netwerk analyse 41 RCT’s kenmerken: 7920 onderzoek deelnemers totaal 193 aantal deelnemers per studie 63% mannen Gemiddelde 36 jaar Met name schizofrenie/psychotische stoornis
Type interventies - Psychiatric care - Prevocational Training (PVT) Social skills training Motivational Interviews Cognitive training ACT
- Transitional Employment (TE) Sheltered Workshop Clubhouse
- Supported Employment (SE) Individual Placement and Support
- Supported Employment + (SE+)
Netwerk interventies
Enkele bevindingen • 35% vindt werk door interventie • Alleen psychiatrische zorg dan 24% • SE doet het beter; gemiddeld 40% vindt werk hoe model getrouwer; hoe beter • SE + doet het nog wat beter • TE doet het niet zo goed • Hoe langer follow up; hoe beter resultaten • Grote variatie in duur van werk: 0.6 weken tot 105 weken • Grote variatie in duur tot werk: mediaan 287 dagen
Voorspellende factoren • Positief: – – – –
Arbeidsverleden + Opleidingsniveau hoog Zelfvertrouwen goed Motivatie goed
• Negatief – Hoge sociale zekerheid – Middelenmisbruik
Advies op basis van kennissynthese 1+2 • Eerder interveniëren! • Verbetering van de coördinatie en samenwerking van zorg tussen de ggz en de arbeidsrevalidatie. • Meer ondersteuning van werkgevers bij het voorkomen van uitval bij mensen met psychische aandoeningen. • SE of SE+ lijken de betere interventies • Beschermde werkplaatsen, clubhuis helpt niet voor regulier werk • Hou rekening met opleidingsniveau, het werkverleden, motivatie en zelfvertrouwen, en middelen misbruik.
Kennissynthese 1. Wat is de stand van zaken ten aanzien van arbeidsparticipatie van mensen met ernstige psychische aandoeningen in Nederland ten opzichte van andere landen? 2. Welke interventie is, onder welke omstandigheden en bij wie, het meest effectief voor het bevorderen van arbeidsparticipatie bij mensen met ernstige psychische aandoeningen? 3. Welke kennis en kennisbehoeften zijn er m.b.t. het bevorderen van arbeidsparticipatie in Nederland? Idem, specifiek met betrekking tot de rol van multidisciplinaire samenwerking?
Expertpanels • • • • •
2 bijeenkomsten Ter voorbereiding notities ‘grijze literatuur’ 27 experts Onderzoekers Ervaren professionals, – job coach, ervaringsdeskundige, manager, bedrijfsarts, arbeidsdeskundige.
Belangrijkste onderzoeksthema’s • Anti stigma strategieën & campagnes • Effectiviteit Supported Employment – – – –
En concurrerende modellen Lange termijn (employability ontwikkelen) Effectieve interventies voor andere groepen Kosten-effectiviteit
• Werkgever perspectief • (mediërende) uitkomsten die arbeidsperspectief (opleiding, self efficacy, cognitie, etc.) • (landelijke) Implementatie, incl. alternatieve zorg settingen • En.. 18
Multidisciplinaire samenwerking inderdaad kernelement – terwijl veel gebreken gesignaleerd worden. Nodig is: • • • • •
Focus op cliënt gericht handelen Verbeteracties voor duurzame samenwerking Uitwisseling diverse beroepsgroepen – elkaars taal leren Zorg en arbeidsreïntegratie betrokken op elkaar Centrale actor (job coach?) die primaire proces coördineert
19
