Ken DUPONT DAM Architecten usg engineering

ANTWERPEN ECOPOLIS Opportuniteiten van een overkapte Ring

Ken DUPONT DAM Architecten

usg engineering

ANTWERPEN BERCHEM

DUPONT ARCHITECTUUR MENS MILIEU MAATSCHAPPIJ Architectuur I Ecologie I Denktank I Stedenbouw I Mobiliteit

www.damarchitecten.be

ANTWERPEN ECOPOLIS Waarom? Stedenbouwkundig conflict, files, luchtvervuiling, ruimtegebrek

39 Ton CO2/dag tussen Berchem & Borgerhout. Boetes Europa voor niet halen CO2-norm. 1 miljoen Vlamingen hebben astma, waaronder 200 000 kinderen. Antwerpenaar verliest 2.3 levensjaren. Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

Antwerpen CO2-neutraal tegen 2050 ???

ANTWERPEN ECOPOLIS Ontstaan vh overkappingsidee (recente geschiedenis) “Uit de ban van de Ring” (ontwerpbureau Stramien, 2012) Verkeerstechnische oplossing binnen bestaande bedding met scheiding doorgaand & plaatselijk verkeer (weefbewegingen), Singel op overkapte Ring (simpele op&afritten) … “Antwerpen Ecopolis” (DAM Architecten, 2013: ) Gestructureerde studie naar de opportuniteiten inzake groen, waterbeheer, gezondheid, energie, openbaar vervoer, opvangen bevolkingsgroei, economie … “Ringland” Actiegroep voor overkapping (2014), kostprijs 1.9 miljard voor 9km

Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

ANTWERPEN ECOPOLIS 146ha ruimte (even groot als binnenstad), potentiëel als groene ader, kabelgoot centraal gelegen tussen kernstad & districten


• “Wie van ‘ecologische infrastructuur’ geen duur modewoord wil maken (…) zal in dat gebied meer zien dan een autosnelweg annex bermen, & plots de potentie ervan opmerken. Wie de geesten keren kan richting de idee van een snelwegoverkapping, kan meteen een gigantische publieke ruimte heroveren en de groene context herwaarderen.“ (Nota strategische aanpak RSA, 2003)


ANTWERPEN ECOPOLIS Opportuniteiten van een overkapte Ring inzake mobiliteit, stedenbouw, gezondheid

Betere mobiliteit

Ruimte voor opvangen bevolkingsaangroei

(hernieuwbare & onafhankelijke) energie

Groen & gezondheid

Ombuigen historische fout Waterbeheer & klimaatbestendigheid


ANTWERPEN ECOPOLIS Opportuniteiten van een overkapte Ring voor de bouwsector, engineering, innovatie … Vlottere mobiliteit = minder files, minder ongevallen, minder tijdsverlies, minder inkomstenverlies Bouwen van overkapping, filters, energie-oogsters, infrastructuur … Ontwikkelen van randparkings, woonwijken, scholen … Profilering door duurzame voorbeeldprojecten

The Ocean Cleanup (Boyan Slat) ism USG Engineering


ANTWERPEN ECOPOLIS Handleiding/charter voor een duurzame & ethische invulling

Consequent Maatschappelijk Verantwoord ondernemen Ecologie = economie (geen ‘green washing’) Hernieuwbare energie Gezond bouwen

Afval = grondstof

Urban mining & circulaire economie Positief alternatief, meerwaarde In overleg, transparant

Collectief denken Politiek neutraal


VOORBEELDPROJECTEN

Ceci n’est pas photoshop ! Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

ANDERE STEDEN DOEN HET Maastricht: 2.3km dubbeldek 400 miljoen Euro

Ceci n’est pas photoshop ! Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

“Niets is onmogelijk tot het tegendeel bewezen is” Gezegde voor mensen van goede wil

Ceci n’est pas photoshop !

http://www.aanpakringzuid.nl/


Overigens:

125lm overkapping = 20 miljoen (Witteveen & Bos) Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

VOORAFGAAND Verkeer Ring minderen eventueel door : -Beter openbaar vervoer -Vrachtvervoer via boot & trein -Zwaar verkeer rond de stad / recht naar haven via tangenten -Rekeningrijden, wegenvignet? -Tolvrije Liefkenshoek (1/3e minder – VVC) -3e Scheldekruising (indien nog nodig) Verkeer Ring vereenvoudigen door : -Scheiden doorgaand & plaatselijk verkeer -Singel óp Ring



•

Een smallere snede van de Ring heeft een bijkomend voordeel op financieel vlak, aangezien het brugdek het meest kostelijke onderdeel van de overkapping is.

•

Het downgraden van de Singel verhoogt op haar beurt de oversteekbaarheid/verkeersveiligheid en verkleint de impact van de Singel als akoestische bron en bron van luchtvervuiling.

•

Wanneer de nodige reductie van emissies niet wordt gehaald, is een grootschalige overkapping van de Ring het enige valabele alternatief om de luchtkwaliteit in het centrale en noordelijke segment van de Ringzone onder de Europese NO2-norm te brengen. Bron: Overkappingsonderzoek Antwerpse Ring, AG Stadsontwikkeling Mark DePreeuw, overkapping Antwerpse Ring, 1993


WAT IS ECOPOLIS ?

• Versnippering, voetafdruk, afval, energie … • Vibe , experts (biologen, sociologen), klankbordgroepen … • Doe-wijzer voor ecologische & sociale (duurzame) stadsontwikkeling


ECOPOLIS PRINCIPES •

PROCES

•

RUIMTE

• GROEN

• WATER • VERKEER Het 'touwmodel' van prof. Cees Duijvestein

• ENERGIE •

GRONDSTOFFEN & MATERIALEN

•

COMFORT & GEZONDHEID

•

VITALITEIT & VEILIGHEID Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

ANTWERPEN ECOPOLIS -

Stappenplan, geen fix masterplan (transitie) Visievorming: open & niet-af , voor een organische & flexibele evolutie Cross-over denken tussen verschillende, verbindingen zoeken. Een manier van organiseren, een manier van denken

Eco-logisch denken … “Ecolonomie”


GROEN Stap 1 : Terug naar de groene onderlegger

18e eeuw

19e eeuw Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

20e eeuw

GROEN Stap 1 : Terug naar de groene onderlegger

*Formele groene ruimte en programmeerbare ruimte, cartografie: AG Stadsplanning: In de strategische ruimte van de Groene Singel is er 78 ha formele groene ruimte en 163 ha programmeerbare ruimte.

21e eeuw Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

GROEN Stap 2: verbinden van groen

→ Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

GROEN Stap 2: verbinden van groen

*Groene plekken in Antwerpen, Bron: Antwerpen Hogerop


GROEN Stap 3: Groene vingers de stad in (structureel, ventilatie …) Centrum


Leien

Ring

GROEN Stap 3: groene vingers (via invalswegen, parken, woonwijken) Typologie (lanen, boulevards)

Luchtzuivering, ventilatie, schaduw Herkenbaarheid, geschiedenis vd plek


GROEN Sport, wandelen, speelgroen, avontuurlijk groen …


GROEN Volkstuintjes


GROEN Volkstuintjes


GROEN Groene rand aan woonwijken (spelen, volkstuintjes)


GROEN Beheer


GROEN Beheer

Zelfzuiverende natuur (Petrol Zuid cfr Emscher Park)


WATER


WATER Recuperatie & gebruik, zuivering, infiltratie & beheer, recreatie & transport • Stap 1: Verbruik zo weinig mogelijk water (+ water als drager van de ruimtelijke structuur; bestaande beken, vijvers Brialmont) • Stap 2: Gebruik hemelwater zo rationeel mogelijk (+ bufferen dmv groendaken) • Stap 3: Gescheiden afvoer, zuiveren (heliofieten), natuurlijke overstromingsplaatsen, infiltratie …


WATER Geschiedenis, geografie & recreatie


WATER Infrastructuur & transport

Halte Centrum

Halte Zuid

→

→

→

→

Halte Noord

Halte Lobroek

VERKEER “De ontoereikendheid van de collectieve verkeersmiddelen maakt de wagen tot een noodzakelijke verlenging van de benen, naast zijn verheffing (…) tot essentieel statussymbool” “De kosten besteed aan auto’s, benzine (…) is de prijs van de ersatz voor een goede stad, een goed verkeerssysteem, een goede planning (…) waarover we niet beschikken”. Renaat Braem, Het Lelijkste Land ter Wereld, 1968


VERKEER STOP-principe

• • • •

Stappen Trappen Openbaar vervoer Privévervoer


VERKEER Ring (onder de grond)

Beeld “Uit de ban van de Ring” (Stramien, 2012)

Tunnel onder de Schelde voor trams, voetgangers en koetsen. (Bertrang, rond 1900)


VERKEER SINGEL: Groene Golf



VERKEER Knooppunten & stadspoorten


VERKEER Knooppunten & stadspoorten Patroon 14 Herkenbare buurten: Mensen hebben om ergens bij te kunnen horen een herkenbare ruimtelijke eenheid nodig (van een bepaalde schaal). Een belangrijk punt hierin is dat een buurt alleen een sterke identiteit kan verwerven als ze afgeschermd is tegen zwaar verkeer. De bewoners zien drukke straten als minder persoonlijk. Christopher Alexander, A pattern language, 1977


VERKEER Knooppunten, randparkings & stadspoorten


VERKEER Knooppunten, randparkings & stadspoorten


VERKEER Openbaar vervoer • Hoge frequentie, synchronisatie van aansluitingen, betrouwbaar, comfortabel, goedkoop. • 1e niveau van radiale tramlijnen richting centrum (invalswegen) én concentrisch naar andere knooppunten/ stadspoorten (“Singeltram”). • 2e niveau van kleinere (elektrische) bussen die het fijnmaziger stratenpatroon van de stad beter kunnen indringen. Bediening v plaatsen die verder van de hoofdassen liggen of specifieke behoeften kennen (scholen, serviceflats …).


VERKEER Openbaar vervoer: Singeltram


VERKEER Trein


VERKEER Openbaar vervoer

VERKEER Stappen & trappen Patroon 100 Voetgangersgebied: Het eenvoudige sociale contact tussen mensen die elkaar in het openbaar tegenkomen, is één van de meest essentiële “bindmiddelen” in een samenleving. Christopher Alexander, A pattern language, 1977


VERKEER Stappen & trappen


ENERGIE • Stap 1: vermijden van de vraag : compact & aaneengesloten bouwen, hogere dichtheid (co-housing), goed isoleren & luchtdicht bouwen, oriëntatie & passieve zonnewinsten …


ENERGIE • Stap 2: mix van hernieuwbare energie (zo collectief mogelijk organiseren): geothermie, zon, wind (haven) stadsverwarming, WKK, biomassa (vergisting), kinetische energie verkeer …


Beeld: Ringland

-95% uitstoot

ENERGIE • Stap 3: Smart Grids: recycleren van energie: coalities zoeken (bv restwarmte kantoren - zwembad Wezenberg)

→ →→ → → → Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

ENERGIE Biomassacentrale

GFT

ENERGIE

GFT

ENERGIE

• Energie uit afval (hernieuwbaar & schoon) • Gesloten keten • Korte afstanden Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

ENERGIE Biomassacentrale


HOE BOUWEN? Stap 1: Beperking grondstoffen & materialen, onnodig gebruik vermijden, hergebruik van oude materialen (Opalis), recyclage … -> hergebruik bestaand patrimonium (zie ook USG), compact bouwen, flexibel bouwen Stap 2: Ecologische grondstoffen & materialen (gezondheid mens & milieu) -> hernieuwbaar, LCA, milieu-impact afbraak/bouw/transport/gebruik Stap 3: Ethisch, A-politiek, gemeenschapsvormend , voorbeeldfunctie maatschappij 2.0 (citymarketing)


HOE BOUWEN?


WAT BOUWEN? - Opvangen demografische explosie - Opvangen stedelijke problemen - Constructieve bijdrage aan een menselijke & gezonde stad/wereld - Enkele “terugverdieneffecten” zoals kantoren Bv scholen : -veilig bereikbaar -in het groen -meervoudig ruimtegebruik


WAAR BOUWEN? NIEUW ZUID

KONIJNENWEI


WAAR BOUWEN? TE ONTWIKKELEN

NIEUW ZURENBORG


WAAR BOUWEN?

PARK SPOOR OOST


CONCLUSIE OPPORTUNITEITEN: -Brandstofreductie, ongevallen reductie, reistijdverkorting -CO2 reductie (boetes europa, klimaatkosten) -Minder ziekteverzuim & zorgkost (1milj. Belgen waaronder 200 000 kinderen hebben astma) -Bouwen infrastructuur Ring/Singel (tunnel, filters, energie-oogsters) -Bouwen randparkings & infra. OV -Ontwikkelen woonwijken (nu te dicht bij de Ring), scholen … (inkomsten Stad) -Toerisme, recreatie … -Tewerkstelling

Nieuw Zuurstofborg Zurenborg

Overkapte Ring Ken Dupont DAM Architecten I ANTWERPEN ECOPOLIS

CONCLUSIE Een volledig overkapte Ring is logisch & noodzakelijk. Het kost geld & zal gefaseerd moeten verlopen maar het is een opportuniteit om de uitdagingen die op ons af komen het hoofd te bieden. Het is een win-winsituatie voor iedereen …

NIL VOLENTIBUS ARDUUM


DANK U

www.damarchitecten.be

Usg engineering

Ken DUPONT DAM Architecten usg engineering

Recommend Documents