Karakter in een notendop PRESENTATIEBUNDEL
K kt i Karakter in een notendop t d • waarom een nieuwe methode schrijven? • een nieuw schriftbeeld: de karakterletters een nieuw schriftbeeld: de karakterletters • karakter in het eerste leerjaar • karakter in het tweede leerjaar k kt i h t t d l j • karakter in het derde leerjaar • karakter in het vierde leerjaar j g • tijdsbesteding • materialisatie 2
Een nieuwe Vlaamse schrijfmethode waarbij kinderen vloeiend en duidelijk leren schrijven en dit op een fijne en vloeiend en duidelijk leren schrijven en dit op een fijne en motiverende manier.
3
Waarom een nieuwe methode schrijven? Waarom een nieuwe methode schrijven? Uitgangspunten: Wetenschappelijk onderzoek en de leerplannen: pp j p • •
Gebruik een eenvoudig en vloeiend schriftbeeld. Besteed aandacht aan preventie en differentiatie. Besteed aandacht aan preventie en differentiatie
Gesprekken met leerkrachtenteams: •
Het schrijven gaat achteruit.
•
Het is moeilijk kinderen te motiveren om mooi te leren schrijven.
4
Een nieuw schriftbeeld: de karakterletters Een nieuw schriftbeeld: de karakterletters • mooie, ronde letters die vloeiend, zowel groot als klein, kunnen d l d l d l l kl k
worden geschreven • letters die worden gevormd met een beperkt aantal bewegingen zodat ze met een minimum aan instructies worden aangeleerd: • • • •
zelfde bouwstenen voor de letters eenvoudige hoofdletters eenvoudige hoofdletters geen extra bewegingen consequente aanpak
5
De bouwstenen van de kleine letters De bouwstenen van de kleine letters
6
6
De bouwstenen van de hoofdletters De bouwstenen van de hoofdletters
Nog aanpassen
7
De schrijfinstructies van de kleine letters De schrijfinstructies van de kleine letters
8
8
De schrijfinstructies van de hoofdletters De schrijfinstructies van de hoofdletters
9
Een sterke en efficiënte didactiek • een duidelijke leerlijn in een haalbaar jaarplan • aandacht voor preventie en differentiatie aandacht voor preventie en differentiatie • zeer motiverende context voor kinderen
10
Karakter in het eerste leerjaar in het eerste leerjaar Twee sporen in het eerste trimester van het eerste leerjaar: Het letterspoor • het letterschrift waarbij kinderen eerst de gemakkelijke letters en, in opbouwende lijn, de moeilijke letters leren schrijven (spoor 1) Het leesspoor
•de kopieermap aansluiting aanvankelijk lezen waarin de lettervolgorde van elke leesmethode kan gevolgd worden (spoor 2)
11
Jaarplanning eerste leerjaar Opbouw: Opbouw: 1. drie inleidingslessen (contextverhaal, schrijfhuisje en lied) 2. sep‐dec: aanleren van alle letters • spoor 1: het letterschrift ‐ letters gegroepeerd volgens basisschrijfpatronen letters gegroepeerd volgens basisschrijfpatronen ‐ opbouwende moeilijkheidsgraad • spoor 2: kopieermap aansluiting bij aanvankelijk lezen p p p g j j ‐ letterbladen ‐ woordbladen • facultatieve lessen: brief aan de Sint, nieuwjaarsbrief, les facultatieve lessen brief aan de Sint nieuwjaarsbrief les rond cijfers 1‐5 en cijfers 6‐10 3. vanaf januari: werkschrift a en b j 12
Jaarplanning voorbeeld eerste lessen Jaarplanning – voorbeeld eerste lessen blok
week les duur
September 1
1
25 min.
BLOK 1
2
3
lesonderwerp Kennismaking + speelse schrijfopdrachten
verhalen 'Odette de professorette'
2
25 i 25 min. I t d ti Introductie van het schrijfhuis h t h ijfh i
'Een huis met een glijbaan'
3
25 min.
Introductie van de schrijfvoorwaarden
(lied: Het schrijflied)
4
25 min. Inoefenen van het guirlandepatroon
1
25 min. Aanleren en inoefenen van de letter i
2
25 min. Aanleren en inoefenen van de letter i
3
25 min. Aanleren en inoefenen van de letter u
4
25 min. Aanleren en inoefenen van de letter u
bewegingsverhaal
1
25 min. Aanleren en inoefenen van de letter t
‘Een zeepaardje’
2
25 min Aanleren en inoefenen van de letter t 25 min. Aanleren en inoefenen van de letter t
Kennis‐ making met met personages
'Aan zee' ‘Nog een glijbaantje!’
‘Op het strand’
Aanleren letter “u” letter u
13
Professor Odette en de letterkevers
14
Bij het vormen van de letters wordt steeds gebruik gemaakt van vaste start Bij het vormen van de letters wordt steeds gebruik gemaakt van vaste start‐ en en eindbegrippen: daklijn, plafondlijn, vloerlijn en kelderlijn
daklijn
plafondlijn
vloerlijn
kelderlijn 15
Hoe wordt een letter aangeleerd? g Stap 1‐ inoefenen basisschrijfpatroon
1. verhaal: ‘Aan zee’ 2. inoefenen schrijfpatroon: van grove naar fijne fij motoriek 3. bewegingstekening A3 4. kopieerblad
16
Hoe wordt een letter aangeleerd? g Stap 2 ‐ kopieerblad
schrijfpatroon
verhaal nieuwe verhaal nieuwe letter
1. korte herhaling schrijfpatroon g jp 2. verhaal – visueel maken van de vorming van de letter 3 overtrekken van de letter 3. overtrekken van de letter
oefenen letter
In het bordboek wordt de schrijfinstructie d.m.v. een filmpje getoond.
17
Hoe wordt een letter aangeleerd? g Stap 3 ‐ letterschrift (spoor 1)
Aandacht voor een schrijfconditie h ijf diti
1. inleiding aan de hand
van lied, spel of be eg gs e aa bewegingsverhaal 2. herhaling van basispatroon 3. schrijven van de letter t tussen de lijnen d lij 4. zelfreflectie 18
Vanaf de letter e (i.e. rond de fd l (i dd herfstvakantie) worden de eerste woorden geschreven. woorden geschreven.
19
De kopieermap (spoor 2) Letterblad
20
De kopieermap (spoor 2) p p( p ) Woordblad
21
De kopieermap (spoor 2) p p( p ) Extra materiaal
22
Werkschrift a en b Herhaling letter u
23
Werkschrift a en b Verbindingen
24
doel van de les materialen sfeerschepping herhaling letter schrijfpatroon oefenen
werkschrift nieuwe letter
het werkblad zelfevaluatie
25
Een sterke efficiënte didactiek Een sterke efficiënte didactiek 1. Nadruk op preventie en remediëring van schrijfproblemen: • link naar de basisschrijfpatronen uit de derde kleuterklas • oefeningen op de grove en fijne motoriek visuele ondersteuning om het letterbeeld vlot in het geheugen te • visuele ondersteuning om het letterbeeld vlot in het geheugen te prenten: ‘denk aan het vishaakje…’ denk aan het eendje… aan het eendje ’ ‘denk lijnenhuis: daklijn, plafondlijn, vloerlijn,…
26
Een sterke efficiënte didactiek Een sterke efficiënte didactiek 2. Voortdurende aandacht voor schrijfvoorwaarden: pengreep, zithouding, schrijfhouding en bladligging h ijfh di bl dli i
27
Karakter in het tweede leerjaar in het tweede leerjaar
• herhaling van de letters in groeperingen (de letterfamilies) • extra aandacht voor moeilijke verbindingen • aanleren van de hoofdletters 28
Jaarplan voor het tweede leerjaar p j periode
inhoud
September – half oktober
Herhaling van de kleine letters: afzonderlijk + in verbindingen
Eind oktober
Instructie‐ en herhalingslessen van de eerste groep hoofdletters + inoefenen van moeilijke verbindingen
Half november Half november
Instructie en herhalingslessen Instructie‐ en herhalingslessen van de tweede van de tweede groep hoofdletters groep hoofdletters + inoefenen van inoefenen van moeilijke verbindingen
December
Cijfers, Sint en nieuwjaarsbrief
J Januari i
IInstructie‐ i en herhalingslessen h h li l van de derde groep hoofdletters + inoefenen van d d d h fdl i f moeilijke verbindingen
Eind januari
Instructie‐ en herhalingslessen van de vierde groep hoofdletters + inoefenen van moeilijke verbindingen ilijk bi di
Half februari
Instructie‐ en herhalingslessen van de vijfde groep hoofdletters + inoefenen van moeilijke verbindingen
Half maart
Instructie‐ en herhalingslessen van de zesde groep hoofdletters + inoefenen van moeilijke verbindingen
Half april
Instructie en herhalingslessen Instructie‐ en herhalingslessen van de zevende van de zevende groep hoofdletters + inoefenen van groep hoofdletters + inoefenen van moeilijke verbindingen
Begin mei – eind juni
Speelse schrijfoefeningen + herhaling hoofdletters
29
Herhaling van de letters
30
Verbindingen
31
Aanleren van de hoofdletters
32
Karakter in het derde leerjaar in het derde leerjaar
33
Karakter in het derde leerjaar in het derde leerjaar • geen nieuwe leerstof, focus ligt op oefenen i l t f f li t f • gestructureerde opbouw • spannend verhaal spannend verhaal • boeiende opdrachten Twee werkschriften a en b: werkschrift a: schrijven tussen schrijflijnen • werkschrift a: schrijven tussen schrijflijnen • werkschrift b: enkelvoudige lijnen
34
leerling g legt focus zinnen j schrijven
herhaling h h li letter
woorden schrijven motiverende opdracht
zelfevaluatie lf l 35
Karakter in het vierde leerjaar in het vierde leerjaar
36
leerling legt focus legt focus
herhaling h h li letter
motiverende opdracht
woorden schrijven
zinnen schrijven zelfevaluatie
37
Tijdsbesteding algemeen j g g leerjaar aantal minuten invulling 1
100 (4*25)
2
50 (2*25)
nadruk op kleine letters, cijfers, verbindingen en eenvoudige leestekens; mogelijk in aanvulling van het aanvankelijk lezen (woordjes die worden gelezen worden aanvankelijk lezen (woordjes die worden gelezen worden ook onmiddellijk geschreven nadruk op hoofdletters en belangrijkste leestekens
3
50 (2*25)
nadruk op vormverbetering en automatiseren
4
25 (1*25)
5
idem, maar in sommige scholen niet meer als afzonderlijk idem maar in sommige scholen niet meer als afzonderlijk vak ontwikkeling eigen schrift; integratie in andere vakken
6
idem
38
Materialisatie Volledig beschikbaar: september 2013 Volledig beschikbaar: september 2013 letterschrift (spoor 1)
kopieermap (spoor 2)
ws a
ws b
handleiding
bordboek
liedjes‐cd
wandplaten
letterset
x
x
x
x
x
x
x
x
x
2
x
x
x
x
x
x
3
x
x
x
4
x
1
x
39
Interesse? Indien u meer wenst te weten over “karakter”, neem dan gerust contact op met Uw educatief adviseur: Provincie Vlaams‐Brabant en Brussels Hoofdstedelijk Gewest Erwin Lenaers ‐ 0497 42 17 90
[email protected]
Provincie Oost‐Vlaanderen Dirk Remmerie ‐ 0476 49 96 66
[email protected]
Provincie Antwerpen (behalve postcodes 2200‐2299 en 2400‐2499) D Danny Simons ‐ Si 0477 65 65 26 0477 65 65 26
[email protected]
Provincie Limburg (en postcodes 2200‐2299 en 2400‐2499) R di C ij Rudi Crijns ‐ 0475 36 88 40 0475 36 88 40
[email protected]
Provincie West‐Vlaanderen Provincie West Vlaanderen Marjolein D’haenen ‐ 0486 23 97 26
[email protected]
Uitgeverij VAN IN – Nijverheidsstraat 92/5 – 2160 Wommelgem Tel. 03 491 94 44 – fax 03 488 56 92 –
[email protected] – www.vanin.be
40
Notities
‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ 41
Uitgeverij VAN IN – Nijverheidsstraat 92/5 – 2160 Wommelgem Tel. 03 491 94 44 – fax 03 488 56 92 –
[email protected] –
www.vanin.be Art. 557157
