Kappen, vellen, rooien …
Bomen in diverse beleidplannen (milieu, cultuur, ruimtelijke ordening, sociaal, jeugd …)
Beleid/visie Bomenplan (beleid en beheer) Beschermingsmaatregelen bouwwerven Bomen plannen: een concept op bomenmaat
Instrumentarium
Bomentoets Kappen en planten van bomen (in diverse regelgeving)
Waardebepaling
Handhaving
= geloofwaardigheid van het beleid
1
KAPPEN VAN BOMEN Vergunning?
Hoeveel verschillende ‘wetten’ moet je raadplegen voor je een boom kan kappen in Vlaanderen?
6 decreten Stedenbouwkundige vergunning: vellen & ontbossen
Bosdecreet
Kapmachtiging & ontbossen
Decreet natuurbehoud
Natuurvergunning & individuele ontheffing
Decreet landschapszorg
Machtiging
Decreet monumenten en dorpszichten
Machtiging
adviesverlening
Decreet ruimtelijke ordening
≈ integratie ≠ hiërarchie
2
Wet, decreet, uitvoeringsbesluit … 1. Verschil tussen een decreet en een wet 2. Verschil tussen een uitvoeringsbesluit (BVR) en een koninklijk besluit (KB) 3. Een omzendbrief 4. Een dienstorder 5. Een gemeentelijke (stedenbouwkundige) verordening
www.codex.vlaanderen.be
3
Decreet Ruimtelijke Ordening 18/05/1999, laatst gewijzigd 27/03/2009 VCRO
Vellen van een boom Wat is dat? -omhakken , omzagen… -rooien = incl. wortel -vellen= de stam zo dicht mogelijk tegen de grond afzagen
Vellen van bomen – algemene regel Bomen die op een hoogte van 1 meter boven het maaiveld een stamomtrek hebben van 1 meter
Stedenbouwkundige vergunning ongeacht de bestemming
Uitzondering: bomen die deel uitmaken van bos (zie verder)
4
Stedenbouwkundige vergunning Aanvraag bij het gemeentebestuur Is de aanvraag in overeenstemming met de goede ruimtelijke ordening? (decreet ruimtelijke ordening) Kan de schade aan de natuur geheel of gedeeltelijk worden vermeden? (decreet natuurbehoud) zie verder Gemeentebestuur wint adviezen in Het college van burgemeester en schepenen verleent de vergunning normaal binnen 75 dagen De vergunningverlenende overheid kan een vervangingsaanplanting opleggen
Adviesverlening RWO cel onroerend erfgoed: - beschermde monumenten - beschermde stads- en dorpszichten - beschermde landschappen en erfgoedlandschappen - aangeduide ankerplaatsen (eigen werk overheid) - beschermde archeologische monumenten of archeologische zones - binnen het gezichtsveld van een beschermd monument, straal 50m
5
Wegbeheerders: Binnen 30m van autosnelwegen, hoofdwegen of primaire wegen categorie 1 volgens het RSV of langs gewest- of provinciewegen
Waterbeheerders: Polderbestuur, 5m van de kruin van de talud van een onbevaarbare waterloop van 3e categorie Administratie van de provincie (of polderbestuur), 5m van de kruin van de talud van een onbevaarbare waterloop van 2e categorie VMM, 20m van de kruin van de talud van een onbevaarbare waterloop van 1e categorie NV Scheepvaart, Waterwegen en Zeekanaal NV, Dep. Mobiliteit en openbare werken (…), telkens binnen hun ambtsgebied, 50m van de kruin van de talud van bestaande en geplande bevaarbare waterlopen (…)
Agentschap voor Natuur en Bos: Ruimtelijk kwetsbare gebieden
Vogelrichtlijngebieden, uitgezonderd woongebieden ruime zin Ramsargebieden Habitatrichtlijngebieden Parken en bossen volgens het bosdecreet en dergelijke gebieden volgens plannen van aanleg en ruimtelijke uitvoeringsplannen Infrabel: 20m van bestaande of geplande spoorlijn Andere: Op vraag van het college van burgemeester en schepenen of de gemeentelijk stedenbouwkundig ambtenaar (bv. GECORO) En verder nog regeling voor
- ontginningsgebieden, zeehavens, afdeling Kust, havenbedrijf
6
Zijn de adviezen bindend? Indien strijdig met direct werkende ‘normen’ = weigering of voorwaarden in de vergunning die de naleving van de regelgeving waarborgen Vb. verbod scheuren grasland Indien onwenselijk in het licht van doelstellingen of zorgplichten = kan worden geweigerd Vb. standstill beginsel
Let wel: indien ook een andere vergunning nodig is zoals een natuurvergunning advies van ANB impliciet bindend, tenzij aparte aanvraag … Gunstig advies vervangt de vergunning (zie verder bij natuurdecreet)
Basis: gewestplanbestemming http://www.agiv.be/gis/diensten/geo-vlaanderen/
7
Situering VEN
Vlaams Ecologisch Netwerk: GEN/GENO en IVON Samenhangend en georganiseerd geheel van gebieden van de open ruimte met een specifiek beleid inzake natuurbehoud. -125.000ha VEN (= +38.000ha op totaal natuur- en reservaatgebieden) -150.000ha natuurverwevingsgebied
Vogelrichtlijngebieden Speciale beschermingszones tot behoud van de Europese Vogelstand (Vogelrichtlijn) – 24 zones – 98.243ha
Habitatrichtlijngebieden Speciale beschermingszone tot instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (Habitatrichtlijn) – 38 gebieden – 101.891ha
Samen Natura
2000 Netwerk: 163.499ha (overlap ruim 36.000ha)
8
9
WWW.geovlaanderen.be (Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen)
Uitzonderingen stedenbouwkundige vergunningsplicht (BVR 16/07/2010 NIEUW) 1. gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen, algemene plannen van aanleg, bijzondere plannen van aanleg of verkavelingsvergunningen kunnen de algemene regels ‘overrulen’
bv. een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening kan strenger zijn dan het decreet, bv. stedenbouwkundige vergunning vanaf 50cm omtrek …
10
Uitzonderingen stedenbouwkundige vergunningsplicht 2. stedenbouwkundige vergunning is niet nodig voor het vellen van hoogstammige bomen, op voorwaarde dat aan al de volgende vereisten voldaan is: • ze maken geen deel uit van een bos; • ze liggen in een woongebied in de ruime zin, in een agrarisch gebied in de ruime zin of in een industriegebied in de ruime zin, en niet in een woonparkgebied; • ze liggen binnen een straal van maximaal 15 meter rondom de vergunde woning, de vergunde landbouwbedrijfswoning of landbouwbedrijfsgebouwen of de vergunde bedrijfswoning of bedrijfsgebouwen;
Let wel: ≠ vrijstelling van andere vergunningen
Uitzonderingen stedenbouwkundige vergunningsplicht 3. Een stedenbouwkundige vergunning is niet nodig voor: het vellen van alleenstaande hoogstammige bomen of van enkele bomen in lijnverband omwille van acuut gevaar en na voorafgaande schriftelijke instemming van het agentschap voor Natuur en Bos;
11
Uitzonderingen stedenbouwkundige vergunningsplicht 4. Stedenbouwkundige vergunning is niet vereist voor het vellen van hoogstammige bomen, als dat is opgenomen in een goedgekeurd beheerplan
Bestemming woongebied? Dorpszicht? Bevaarbare waterloop Op grens openbaar domein
12
Bestemming: agrarisch? Landschap? Acuut gevaar? …..
Bestemming: woongebied/woonpark? < 15m vergund gebouw Acuut gevaar?
13
Bestemming: woongebied?
< 15m van vergund gebouw
Grens openbaar!!!
Bestemming: woonpark? Acuut gevaar? Bos?! …….
14
Boswetgeving Boswetboek (1854) Uitvoeringsbesluit
Omzendbrief
Beheerplannen
Dienstorder
Andere regelgeving:
Toegankelijkheid
Richtlijnen
-ruimtelijke ordening
Subsidies
…
Bosdecreet (1990)
-natuurdecreet -…
Wat is een bos?
15
Wat is bos? grondoppervlakten waarvan de bomen en de houtachtige struikvegetaties het belangrijkste bestanddeel uitmaken, waartoe een eigen fauna en flora behoren en die één of meer functies vervullen (art. 3 §1)
16
17
18
Is ook bos: -
kaalvlakten (na kaalkap, voor herplanting) niet-beboste oppervlakten i.f.v. bosbehoud: boswegen, brandwegen, ambtswoningen,… bestendig bosvrije oppervlakten (cf. ecologisch beheer) en recreatieve uitrustingen binnen het bos ‘houtakkers’ van populier en wilg grienden
Uitgezonderd de korte-omloop-houtteelt (biomassa productie) waarvan de aanplant plaatsgevonden heeft op gronden die op dat ogenblik gelegen zijn buiten de ruimtelijk kwetsbare gebieden zoals bedoeld in de ruimtelijke ordening; omlooptermijn maximaal 8 jaar.
Is geen bos: -
fruitboomgaarden en fruitaanplantingen tuinen, plantsoenen en parken lijnbeplantingen en houtkanten boom- en sierstruikkwekerijen en arboreta (buiten het bos gelegen) sierbeplantingen aanplantingen met ‘kerstbomen’ (< 4 meter) tijdelijke aanplantingen op landbouwgrond in kader van EU- regeling voor wat betreft het uit productie nemen van bouwland de wissenteelt waarvan de bovengrondse massa periodiek tot maximaal drie jaar na de aanplanting of na de vorige oogst, in zijn totaliteit wordt geoogst.
19
Dienstnota definitie bos Kroonprojectie (bedekking meer dan 50% van de bosoppervlakte = bos; indien minder geen bos maar bijv. heide met vliegden en berk) Drie rijen bomen 10 meter breed (met eigen bosfauna en – flora) Plantverband (vb. populier max. 12 bij 12 meter) Onmiddellijk na beplanting of zaailingen (50% bedekking of 2500 zaailingen/ha maar boswachter beslist) Open plekken tot 3 hectare of bedekkingsgraad minder dan 50% (maar dan minstens helft van oppervlakte omgeven door bos) Bomen zonder struiken of struiken zonder bomen (vb. duinbosjes, begraasd bos …)
Bosdecreet blijft ook van toepassing: Op percelen die illegaal werden ontbost Op percelen waarbij de voorwaarden van de stedenbouwkundige vergunning nog niet vervuld zijn (bijv. niet vervullen van de compensatieplicht, zie verder)
20
Bosinventaris – Boskartering Het bosbeheer houdt een inventaris bij van alle bossen gelegen in het Vlaamse gewest. De inventaris heeft tot doel het bosbeleid te ondersteunen op het vlak van de bosbescherming, de bosuitbreiding en het bosbeheer… (art. 41 quater) Binnenkort nieuw instrument: Boswijzer
www.geovlaanderen.be alle bossen groter dan 0,5 ha buiten sterk verkavelde zones gebaseerd op luchtfoto’s en terreinwaarnemingen 1999 - 2000
21
KAPPEN VAN BOMEN in het bosdecreet Twee mogelijkheden: Kapmachtiging: steeds met herbebossingsvoorwaarden (aanplanting / spontane verbossing) Zonder kapmachtiging in het kader van een goedgekeurd (uitgebreid of beperkt) bosbeheersplan
Blijft bos!
KAPPEN VAN BOMEN in het bosdecreet Twee uitzonderingen: Kappingen om veiligheidsredenen: kapping schriftelijk (gemotiveerd) melden uiterlijk 24 uur na start van de kapping (gevaren voor bezoekers ed)
Kappingen om sanitaire redenen: schriftelijk (gemotiveerd) melden 14 dagen voor het begin van de kapping (noodzakelijk om de gezondheid van de bomen te vrijwaren)
22
Dreven?
23
24
Ontbossing - Bosbehoud Artikel 90bis bosdecreet – geïntegreerd in Vl. Codex RO Ontbossing = iedere handeling waardoor een bos geheel of gedeeltelijk verdwijnt en aan de grond een andere bestemming of gebruik wordt gegeven (art. 4, 15°)
Ontbossing is verboden, behalve: I.f.v. vastgestelde instandhoudingsdoelstellingen opgemaakt voor speciale beschermingszones op grond van het natuurdecreet (soorten) Rooiing beplantingen met kapmachtiging (ook spontaan) -22 jaar of 3 jaar na laatste exploitatie mits melding in agrarisch gebied (art. 87 – geldt enkel voor privé-bossen)
25
Uitzonderingen art. 90bis: - i.f.v. werken van algemeen belang - in woongebied of industriegebied (of gelijkgesteld) - uitvoerbare delen in niet-vervallen vergunde verkaveling
Vlaamse Regering kan individuele ontheffing van verbod verlenen (zie verder)
Ontbossing wordt steeds gecompenseerd: - in natura (gelijkwaardig vlg. compensatiefactor) - bosbehoudbijdrage Fonds (1,98€/m² x compensatiefactor) - uitgezonderd: spontane verbossing (22j) en sociale redenen (eerste 5 are op percelen <12 are, 1x en enige woning)
‘Zonevreemd bos’: 30% Vl. bosareaal
Zonevreemde bosfragmenten die breder zijn dan 10m en een oppervlakte hebben van meer dan 0.1ha. Bron: VBV
26
Waar compenseren in natura? In groengebied, natuurontwikkelingsgebied, parkgebied, buffergebied, bosgebied, bosuitbreidingsgebied, agrarisch gebied, gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen Wanneer compenseren? Binnen de twee jaar na de datum waarop van de stedenbouwkundige vergunning gebruik mag worden gemaakt (+ 35 dagen vanaf aanplakking) Let wel: je moet beschikken over de nodige vergunningen en het bos 25 jaar in stand houden.
Natuurdecreet Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (21/10/1997) Besluit Vlaamse regering van 23 juli 1998 m.b.t. het wijzigen van vegetatie en kleine landschapselementen
Kleine Landschapselementen? KLE Lijn- of puntvormige elementen met inbegrip van de bijbehorende vegetaties waarvan het uitzicht , de structuur of de aard al dan niet het resultaat zijn van menselijk handelen, en die deel uitmaken van de natuur, zoals bermen, bomen, bronnen, dijken, graften, houtkanten, hagen, holle wegen, hoogstamboomgaarden, perceelsrandbegroeiingen, sloten, struwelen, poelen, veedrinkputten en waterlopen.
27
In sommige gevallen is een natuurvergunning noodzakelijk om een boom, bomenrij of ander klein landschapselement (KLE) te verwijderen; in enkele gevallen is het verboden
Algemene maatregelen Zorgplicht (art. 14) « Iedereen die handelingen verricht of hiertoe opdracht verleent, en die weet of redelijkerwijze kan vermoeden dat de natuurelementen in de onmiddellijke omgeving daardoor kunnen worden vernietigd of ernstig geschaad, is verplicht om alle maatregelen te nemen die redelijkerwijze van hem kunnen worden gevergd om de vernietiging of de schade te voorkomen, te beperken of te herstellen ».
Normaal onderhoud (bv. knotten van knotbomen) kan uiteraard wel
28
Vegetatiewijziging/KLE en andere regelgeving Vegetatiewijziging is het gevolg van boswerkzaamheden Kappingen in een goedgekeurd bosbeheerplan, mits de zorgplicht wordt nageleefd. Voor alle andere kappingen en activiteiten die neerkomen op vegetatiewijziging moet een machtiging worden aangevraagd ANB (zie ook bijzondere regeling ontbossing)
Wijziging van vegetatie of KLE in VEN Principieel verboden. Individuele ontheffing kan worden aangevraagd. Indien ook stedenbouwkundige vergunning = koppeling
Vegetatiewijziging/KLE en andere regelgeving Wijziging van vegetatie of KLE in SBZ Altijd natuurvergunningsplichtig. Indien betekenisvolle aantasting is ze in principe verboden (wel uitzonderingsregeling)
Wijziging van vegetatie of KLE in beschermd landschap Indien werken kaderen in goedgekeurd landschapsbeheerplan op voorwaarde dat de natuurzorgplicht wordt gerespecteerd. Andere activiteiten indien vergunnningsplichtig – advies RWO Niet vergunningsplichtig rechtstreekse toestemming ANB vereist
29
Natuurvergunning wijzigen vegetatie Aanplanten op plaatsen met vegetatie , het geheel of gedeeltelijk rooien van bosjes Dubbele vergunningsplicht naast kapmachtiging, tenzij goedgekeurd bosbeheerplan Indien ontbossing ook stedenbouwkundig Bronbosjes = totaal verbod College van Burgemeester en Schepenen tenzij voor publiekrechtelijk statuut = Bestendige Deputatie Waar: groengebieden, SBZ, agrarisch met overdruk ecologisch of bijzonder belang
Natuurvergunning wijzigen KLE Rooien, verwijderen en beschadigen van houtige beplantingen (lijnvormig) = strenger dan stedenbouwkundige regels – ook ‘kleine’ bomen! Procedure idem vegetatie
Meldingsplichtige wijzigingen van vegetatie en KLE Niet in gebieden natuurvergunning, inhoud idem natuurvergunning Aan College van Burgemeester en Schepenen, neemt akte
Waar: gebieden idem vegetatie + IVON + agrarisch
30
Uitzonderingen Volgende ingrepen zijn niet verboden noch vergunnings- of meldingsplichtig: Ingrepen die uitgevoerd worden op de huiskavel (max. 3 ha) van een vergunde (bewoonde) woning of (functionerend) bedrijfsgebouw en gelegen binnen een straal van 100m van dit gebouw (bij groene bestemmingen 50 meter) Ingrepen die beschikken over een stedenbouwkundige vergunning met een advies van het Agentschap voor Natuur en Bos Ingrepen opgenomen in een goedgekeurd beheerplan (natuur-, bos, landinrichting-, ruilverkaveling,…) Ingrepen die horen tot de normale onderhoudswerken (cfr. code van de goede natuurpraktijk)
Kappen bomen en/of kappen hakhout
31
32
