BIJLAGE A
KANTOORTYPOLOGIE AMERSFOORT In deze bijlage vindt u de kwalitatieve vraag naar kantoren in de gemeente Amersfoort toegelicht. Basis voor deze kwalitatieve vraagraming is de segmentering in vier locatietypen van de Stec Groep.
Segmentering op basis van locatietype De vraag naar kantoren in Amersfoort verdelen we onder in typologieën. Deze typologie maken we op basis van eerdere kantorenmarktstudies en de karakteristieken van de kantorenmarkt van uw gemeente. We onderscheiden de volgende typen kantoorlocaties1: kantoren op centrum- en OV-locaties; kantoren op snelweg- /stadsrandlocaties; kantoren op bedrijventerreinen; kantoren in woonwijken (vooral <750 m²). Hieronder lichten we de profielen kort toe.
1
Let wel: locaties kunnen kenmerken hebben van meerdere locatietypen; mengvormen komen voor.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage a Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
1
Tabel 1: kantoren op centrum en OV-locaties Type kantoren
Doelgroepen
Bereikbaarheid met OV en auto
Marktaandeel in gemeente Amersfoort Omvang van de objecten Overig
Kantoorlocaties in de centra van steden, zoals singel- en grachtenmilieus en gebieden langs kantoorboulevards. Denk aan kantoorvilla’s en moderne kantoorgebouwen. Daarnaast locaties binnen een straal van maximaal 800 meter van een station, voorstadhaltes of hoog frequentie openbaar vervoerhalte. Op centrumlocaties vooral kleinschalige en middelgrote zakelijke en financiële diensten (al dan niet met baliefunctie), zoals advocaten, banken, makelaars, architecten. Daarnaast non-profit (zoals zorg) en overheden, vaak in combinatie met baliefunctie. Veelal lokaal en regionaal georiënteerde partijen. Op OV-locaties vooral middelgrote, regionale (semi)-overheidsinstellingen, nonprofit en onderwijs. Daarnaast zakelijke en financiële dienstverlening indien locatie met goede autobereikbaarheid (parkeren!). Goede OV-bereikbaarheid (trein, bus). Parkeren en autobereikbaarheid minder/beperkt, is vaak knelpunt. Aantrekkingskracht neemt toe bij goede bereikbaarheid per auto en bij aanbod van hoogwaardig OV. Pluspunt is nabijheid voorzieningen. Naar schatting 50% van de vraag. Omvang kantoorpanden doorgaans van 250 tot 1.000 m² op centrumlocaties en 2.500 tot 5.000 m² op OV-locaties. Daarnaast ook grootschaliger panden. Deze locatietypen lenen zich uitermate voor multifunctionele invulling. Bereikbaarheid per auto en parkeren kunnen de kwaliteit van vooral OV-locaties een extra impuls geven.
Bron: Stec Groep (2010).
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage a Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
2
Tabel 2: kantoren op snelweg-/stadsrandlocaties Type kantoren Doelgroepen
Bereikbaarheid met OV en auto Marktaandeel in gemeente Amersfoort Omvang van de objecten Overig
Locaties nabij op- en afrit van snelwegen en/of aan de rand van de stad, langs belangrijke uitvalswegen. In de regel sterk eenzijdig via de weg ontsloten. Vooral interessant voor zakelijke en financiële dienstverlening, ICT, accountancy, belastingadviseurs, ontwikkelaars, bedrijven in de telefonie: bedrijven die bovengemiddeld hechten aan uitstekende autobereikbaarheid, herkenbaarheid en uitstraling en zichtbaarheid langs de snelweg. Matige (OV)-bereikbaarheid. Uitstekende bereikbaarheid per auto. Naar schatting 20-30% van de vraag. Op snelweglocaties variëren kantoren in omvang van ca. 3.000 tot 10.000 m². Multitenant gebruik (meerdere bedrijven per pand) komt veel voor. Op deze locaties is het voorzieningenniveau veelal beperkt. Locaties die goede autobereikbaarheid en voorzieningen combineren zijn daarom erg aantrekkelijk. Representativiteit wordt op deze locaties steeds belangrijker.
Bron: Stec Groep (2010).
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage a Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
3
Tabel 3: kantoren op bedrijventerreinen Type kantoren
Doelgroepen
Bereikbaarheid met OV en auto Marktaandeel in gemeente Amersfoort Omvang van de objecten Overig
Solitaire kantoorruimte op bedrijventerreinen. Als maximaal tussen 30 en 70% van het bruto vloeroppervlak gebruikt wordt als kantoorruimte, is er sprake van kantoorachtige ruimte. Zakelijke diensten (klein en middelgroot, met name lokaal en beperkt regionaal). Bedrijven in alle sectoren, onder andere in industrie, pharma, bio-science, dus gebruikers met een aandeel kantoorvloer naast productieruimte, laboratoria, opslag, etc. Matige (OV)-bereikbaarheid. Uitstekende auto bereikbaarheid. Naar schatting 10-15% Omvang kantoren van 250 tot circa 5.000 m². Vaak matige kwaliteit en uitstraling. Lage kosten zijn vaak belangrijke vestigingsfactor.
Bron: Stec Groep (2010).
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage a Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
4
Tabel 4: kantoren in woonwijken/solitaire kantoren Type kantoren
Doelgroepen Bereikbaarheid met OV en auto Marktaandeel in gemeente Amersfoort Overig Bron: Stec Groep (2010).
Kleinschalige kantoorpanden verspreid over woonwijken in de gemeente, bijvoorbeeld op aanlooproutes naar het centrum. Denk aan kleinschalige kantoren in woonwijken buiten het centrum, woonwerkunits, kantoren in de plint of kantoorverzamelgebouwen. Overwegend kleinere bedrijven (starters, 1-pitters) in de dienstensector, of kleine wijkkantoren van lokaal georiënteerde organisaties (zorg). Suboptimale bereikbaarheid zowel met auto als OV. Functionaliteit staat voorop. Naar schatting 10-15%. Omvang kantoor <100 tot maximaal 250 m²
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage a Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
5
BIJLAGE B
FACTSHEET BEDRIJVENTERREIN VATHORST 1.1
Inleiding
Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische waarde van het bedrijventerrein Vathorst in de gemeente Amersfoort. Deze sheet is grotendeels gebaseerd op de uitkomsten van het bijbehorende ‘rekenmodel’ om de economische en maatschappelijke waarde van (lokale) bedrijventerreinen te bepalen. Naast een kwantitatief oordeel wordt ook gekeken naar de meer kwalitatieve aspecten van het bedrijventerrein, zoals intensief ruimtegebruik, leegstand, veiligheid en modaliteit. Opbouw van deze factsheet: impressie bedrijventerrein met foto’s en kaartje score van het bedrijventerrein op de diverse indicatoren van het rekenmodel; eindoordeel voor het bedrijventerrein.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
1
1.2
Impressie bedrijventerrein
Figuur 1: ligging bedrijventerrein Vathorst
Bron: Google Maps, 2010
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
2
Figuur 2: foto’s bedrijventerrein Vathorst
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
3
Tabel 1: aantal vestigingen en werkgelegenheid naar sector, 2008 Sector
Aantal vestigingen
Landbouw Industrie Bouw (groot- en detail)handel en reparatie Horeca Vervoer Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheidszorg Overige dienstverlening Totaal:
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Werkgelegenheid 0 2 3 15 0 0 1 10 0 0 2 3 36
4
0 145 29 1623 0 0 1 43 0 0 15 7 1863
Figuur 3: werkgelegenheid naar sector op Vathorst (in %), 2009 Overige dienstverlening 8% Gezondheidszorg 6%
Industrie 5%
Zakelijke dienstverlening 28%
Bouw 8%
(groot- en detail)handel en reparatie 42%
Financiële instellingen 3%
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
5
1.3
Kwantitatieve ‘score’ bedrijventerrein
We gaan nu per indicator in op de score van Vathorst. Schaalverdeling scores: -1 en -0,75 : Laag -0,5 en -0,25 : Benedengemiddeld 0 : Gemiddeld 0,25 en 0,5 : Bovengemiddeld 0,75 en 1 : Hoog
Werkgelegenheid Aspect Aandeel bedrijventerrein in werkgelegenheid gemeente Afgeleide werkgelegenheid
Score 0
Aantal nieuwe vestigers per jaar
1
Groei werkgelegenheid
1
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
-1
0,25
Toelichting Bedrijventerrein Vathorst biedt werkgelegenheid aan circa 1860 personen. De bijdrage van het terrein aan de totale werkgelegenheid van Amersfoort is met circa 2.6% gemiddeld. Het terrein is goed voor 688 afgeleide banen. De multiplier van het terrein ligt daarmee onder het gemiddelde (0,37 tegen 0,65). 14% van de bedrijven op het terrein heeft zich er in de laatste jaren gevestigd, dit ligt boven het gemiddelde. Dit hoge percentage is deels te verklaren door het feit dat het een relatief jong terrein betreft. Pas in 2005 zijn de eerste bedrijven gevestigd op Vathorst. Door de uitgifte van nieuwe kavels en de nieuwe bedrijven daarop is de werkgelegenheid sterk gegroeid. Bovengemiddeld
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
6
Financieel Aspect Ruimteproductiviteit bedrijventerrein
Score 0
Ontwikkeling winstgevendheid bedrijven
1
Aandeel terrein in consumentenbestedingen Aandeel kapitaalintensieve sectoren
0
Totaalscore
0 0.25
Toelichting Een hectare op Vathorst levert circa € 1,3 miljoen toegevoegde waarde op (per jaar). Dit is gemiddeld te noemen. Vathorst scoort op dit aspect iets bovengemiddeld. De groeiverwachting van de toegevoegde waarde (TW) ligt met 3,1% net iets boven de gemiddelde jaarlijkse groeiverwachting TW van circa 3%. Het bedrijventerrein heeft een gemiddeld belang voor de consumentenbestedingen in Amersfoort. Qua kapitaalintensiteit scoort Vathorst met 0,32 iets onder het gemiddelde van 0,35. Bovengemiddeld Bron: Stec Groep, 2010
Sociaal-maatschappelijk Aspect Aantal huishoudens afhankelijk van bedrijventerrein
Score 1
Aantal ouderen werkzaam op het bedrijventerrein
1
Aantal jongeren werkzaam op het bedrijventerrein
1
Aantal lager opgeleiden op het bedrijventerrein
1
Totaalscore
1,00
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Toelichting Ongeveer 810 huishoudens zijn afhankelijk van het terrein. Dat komt neer op gemiddeld circa 55 huishoudens per hectare. Dat is bovengemiddeld. Zo’n 540 werknemers bij de bedrijven op Vathorst is ouder dan 45 jaar. Gerelateerd aan de terreinomvang van ongeveer 15 hectare is deze score ook bovengemiddeld. De bedrijven op Vathorst bieden werk aan zo’n 245 jongeren (15-24 jaar). Gemiddeld werken er op Vathorst zo’n 22 jongeren per hectare. Ter vergelijking: in heel Amersfoort werken er gemiddeld zo’n 10 jongeren per hectare. Meer dan 750 werknemers op Vathorst hebben een lagere opleiding genoten. Dit komt neer op circa 50 werknemers met een lagere opleiding per hectare. Dit ligt bijna dubbel boven het gemiddelde. Hoog Bron: Stec Groep, 2010
7
Kwaliteit Aspect Binding van bedrijven
Score 1
Leegstand bedrijfsruimte op het bedrijventerrein Intensiteit ruimtegebruik
1
Veiligheid Modaliteit
0 0
Toegestane milieucategorie
0
Totaalscore
1
0,50
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Toelichting De bedrijven op Vathorst kennen vooralsnog een hoge binding met het terrein. Dit zal ermee te maken hebben dat het om een relatief jong bedrijventerrein gaat waar de bedrijven nog niet langer dan 5 jaar gevestigd kunnen zijn. Weinig leegstand, dus een gemiddelde score Het terrein heeft met een ruimtegebruik van meer dan 100 werknemers per hectare een bovengemiddeld terreinquotiënt. Het terrein scoort hierop gemiddeld Het terrein scoort hierop gemiddeld. Het ligt nabij een snelweg en er is voldoende parkeergelegenheid. Het terrein biedt in ieder geval vestigingsmogelijkheden aan bedrijven tot en met milieucategorie 3. Bovengemiddeld Bron: Stec Groep, 2010
8
1.4
Eindoordeel bedrijventerrein Vathorst
Vathorst heeft een grote maatschappelijke waarde.
-1
0,5
-0,5 0,5 tot 1 0 tot 0,5 -0,5 tot 0 -1 tot -0,5
0
0,5
1
Zeer hoge maatschappelijke waarde Grote waarde Aanzienlijke waarde Redelijke waarde
Kwantitatief Bedrijventerrein Vathorst krijgt, puur op basis van de kwantitatieve aspecten in het model, een beoordeling van 0,5. Dit betekent dat het terrein een grote sociaal/economische waarde heeft voor Amersfoort. Vooral op de deelindicator ‘sociaal-maatschappelijk’ scoort het terrein goed. Kwalitatief Kwalitatief scoort het terrein bovengemiddeld. Het terrein is nieuw en heeft een hoogwaardige verschijningsvorm. Er is relatief weinig leegstand. Daarnaast is het bedrijventerrein goed bereikbaar vanaf de snelweg.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
9
FACTSHEET BEDRIJVENTERREIN DE WIEKEN 1.1 Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische waarde van het bedrijventerrein De Wieken in de gemeente Amersfoort. Deze sheet is grotendeels gebaseerd op de uitkomsten van het bijbehorende ‘rekenmodel’ om de economische en maatschappelijke waarde van (lokale) bedrijventerreinen te bepalen. Naast een kwantitatief oordeel wordt ook gekeken naar de meer kwalitatieve aspecten van het bedrijventerrein, zoals intensief ruimtegebruik, leegstand, veiligheid en modaliteit. Opbouw van deze factsheet: impressie bedrijventerrein met foto’s en kaartje score van het bedrijventerrein op de diverse indicatoren van het rekenmodel; eindoordeel voor het bedrijventerrein.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
10
1.2 Impressie bedrijventerrein Figuur 1: ligging bedrijventerrein De Wieken
Bron: Google Maps (2010)
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
11
Figuur 2: foto’s bedrijventerrein De Wieken
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
12
Tabel 1: aantal vestigingen en werkgelegenheid naar sector, 2009 Sector
Aantal vestigingen
Landbouw Industrie Bouw (groot- en detail)handel en reparatie Horeca Vervoer Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheidszorg Overige dienstverlening Totaal:
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Werkgelegenheid 0 3 4 8 0 5 0 5 0 0 0 0 25
13
0 13 30 131 0 715 0 20 0 0 0 0 909
Figuur 3: werkgelegenheid naar sector op De Wieken (in %), 2009
Zakelijke dienstverlening 20%
Industrie 12%
Bouw 16%
Vervoer 20% (groot- en detail)handel en reparatie 32%
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
14
1.3 Kwantitatieve ‘score’ bedrijventerrein We gaan nu per indicator in op de score van De Wieken. Schaalverdeling scores: -1 en -0,75 : Laag -0,5 en -0,25 : Benedengemiddeld 0 : Gemiddeld 0,25 en 0,5 : Bovengemiddeld 0,75 en 1 : Hoog
Werkgelegenheid Aspect Aandeel bedrijventerrein in werkgelegenheid gemeente
Score -1
Afgeleide werkgelegenheid
0
Aantal nieuwe vestigers per jaar Groei werkgelegenheid
0
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
0,00
1
Toelichting Bedrijventerrein De Wieken biedt werkgelegenheid aan circa 909 personen. De bijdrage van het terrein aan de totale werkgelegenheid van Amersfoort is met circa 1.3% benedengemiddeld. Het terrein is goed voor ongeveer 520 afgeleide banen. De multiplier van het terrein van 0.58 ligt daarmee rond het gemiddelde van 0.65. Er zijn de laatste twee jaar relatief weinig nieuwe vestigers gestart op De Wieken. De werkgelegenheid op De Wieken is in de laatste jaren bovengemiddeld gegroeid. Dit heeft te maken gehad met het relatief jonge karakter van het terrein en daarmee de uitgifte van veel nieuwe kavels en de vestiging van nieuwe bedrijven daarop. Gemiddeld
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
15
Financieel Aspect Ruimteproductiviteit bedrijventerrein
Score 0
Ontwikkeling winstgevendheid bedrijven
1
Aandeel terrein in consumentenbestedingen Aandeel kapitaalintensieve sectoren
1
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
1 0.75
Toelichting Een hectare op De Wieken levert circa € 1.5 miljoen toegevoegde waarde op (per jaar). Dit is tegen een gemiddelde van circa € 1.4 miljoen gemiddeld te noemen. De Wieken scoort op dit aspect bovengemiddeld, met een groeiverwachting van de toegevoegde waarde (TW) van 3.5% tegen circa 3% gemiddeld. Het bedrijventerrein heeft een bovengemiddeld belang voor de consumentenbestedingen in Amersfoort. Het aandeel kapitaal intensieve sectoren op de De Wieken is bovengemiddeld. Bovengemiddeld
Sociaal-maatschappelijk Aspect Aantal huishoudens afhankelijk van bedrijventerrein Aantal ouderen werkzaam op het bedrijventerrein
Score 1 0
Aantal jongeren werkzaam op het bedrijventerrein
1
Aantal lager opgeleiden op het bedrijventerrein
0
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
0.5
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Toelichting Er zijn circa 37 huishoudens per hectare afhankelijk van het terrein. Dit is een bovengemiddelde score . Circa 215 werknemers bij de bedrijven op De Wieken is ouder dan 45 jaar. Gerelateerd aan de omvang zijn dit er ongeveer 20 per hectare, wat een gemiddelde score is. De bedrijven op De Wieken bieden werk aan zo’n 115 jongeren (15-24 jaar). Gemiddeld werken er op De Wieken zo’n 11 jongeren per hectare. Dit is net boven het gemiddelde van circa 10 jongeren per hectare. Circa 200 werknemers op De Wieken hebben een lagere opleiding genoten. Dit komt neer op circa 18 werknemers met een lagere opleiding per hectare. Dit is rond het gemiddelde. Bovengemiddeld
16
Kwaliteit Aspect Binding van bedrijven
Score 1
Leegstand bedrijfsruimte op het bedrijventerrein Intensiteit ruimtegebruik
1
Veiligheid Modaliteit Toegestane milieucategorie
0 0 0
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
1
0,50
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Toelichting De bedrijven op De Wieken hebben een bovengemiddelde binding met het terrein. Dit heeft vermoedelijk te maken met de nog relatief jonge leeftijd van het terrein. Nauwelijks leegstand en daarmee een goede score. Het terrein heeft met een ruimtegebruik van circa 85 werknemers per hectare. Dit is een sterke score. Het terrein scoort hierop gemiddeld Het terrein scoort hierop gemiddeld. Het terrein biedt vestigingsmogelijkheden aan bedrijven met een gemiddelde milieucategorie. Bovengemiddeld
17
1.4 Eindoordeel bedrijventerrein De Wieken De Wieken heeft een grote maatschappelijke waarde.
-1
0,44
-0,5 0,5 tot 1 0 tot 0,5 -0,5 tot 0 -1 tot -0,5
0
0,5
1
Zeer hoge maatschappelijke waarde Grote waarde Aanzienlijke waarde Redelijke waarde
Kwantitatief Bedrijventerrein De Wieken krijgt, puur op basis van de kwantitatieve aspecten in het model, een beoordeling van 0,44. Dit betekent dat het terrein een grote sociaal/economische waarde heeft voor Amersfoort. Het terrein scoort op de volgende twee deelindicatoren een sterk bovengemiddelde score: ‘sociaal – maatschappelijk’ en ‘financieel’. De derde deelindicator van ‘werkgelegenheid’ verhoudt zich gemiddeld tot andere terreinen. Kwalitatief Kwalitatief scoort het terrein goed. Door de jonge leeftijd van het terrein zijn de gebruikers vooralsnog sterk verbonden met het terrein en is er nauwelijks leegstand. Daarnaast wordt er intensief omgegaan met de geboden ruimte. Andere kwaliteitsbepalende aspecten op De Wieken onderscheiden zich niet positief of negatief van een gemiddeld bedrijventerrein.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
18
FACTSHEET BEDRIJVENTERREIN DE HOEF 1.1 Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische waarde van het bedrijventerrein De Hoef in de gemeente Amersfoort. Deze sheet is grotendeels gebaseerd op de uitkomsten van het bijbehorende ‘rekenmodel’ om de economische en maatschappelijke waarde van (lokale) bedrijventerreinen te bepalen. Naast een kwantitatief oordeel wordt ook gekeken naar de meer kwalitatieve aspecten van het bedrijventerrein, zoals intensief ruimtegebruik, leegstand, veiligheid en modaliteit. Opbouw van deze factsheet: impressie bedrijventerrein met foto’s en kaartje score van het bedrijventerrein op de diverse indicatoren van het rekenmodel; eindoordeel voor het bedrijventerrein.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
19
1.2 Impressie bedrijventerrein Figuur 1: ligging bedrijventerrein De Hoef
Bron: Google Maps, 2010
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
20
Figuur 2: foto’s bedrijventerrein De Hoef
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
21
Tabel 1: aantal vestigingen en werkgelegenheid naar sector, 2008 Sector
Aantal vestigingen
Landbouw Industrie Bouw (groot- en detail)handel en reparatie Horeca Vervoer Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheidszorg Overige dienstverlening Totaal:
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Werkgelegenheid 0 20 19 85 3 11 13 129 2 17 14 13 326
22
0 653 891 2153 27 998 174 1842 63 470 265 469 8005
Figuur 3: werkgelegenheid naar sector op De Hoef (in %), 2009 Gezondheidszorg 4% Onderwijs 5% Openbaar bestuur 1%
Overige dienstverlening 4% Industrie 6% Bouw 6%
Zakelijke dienstverlening 40%
(groot- en detail)handel en reparatie 26%
Horeca 1% Financiële instellingen 4%
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Vervoer 3%
23
1.3 Kwantitatieve ‘score’ bedrijventerrein We gaan nu per indicator in op de score van De Hoef. Schaalverdeling scores: -1 en -0,75 : Laag -0,5 en -0,25 : Benedengemiddeld 0 : Gemiddeld 0,25 en 0,5 : Bovengemiddeld 0,75 en 1 : Hoog
Werkgelegenheid Aspect Aandeel bedrijventerrein in werkgelegenheid gemeente
Score 1
Afgeleide werkgelegenheid
0
Aantal nieuwe vestigers per jaar
-1
Groei werkgelegenheid
0
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
0,00
Toelichting Bedrijventerrein De Hoef biedt werkgelegenheid aan circa 8000 personen. De bijdrage van het terrein aan de totale werkgelegenheid van Amersfoort is met circa 11% bovengemiddeld. Het terrein is goed voor ongeveer 4700 afgeleide banen. De multiplier van het terrein van 0.59 ligt daarmee rond het gemiddelde van 0.65. Er zijn minder vestigingen op het bedrijventerrein De Hoef gekomen in de loop der jaren. Het aantal vestigingen is met 3% afgenomen. De werkgelegenheid op De Hoef is in de laatste tien jaar gemiddeld gegroeid. Het bedrijventerrein is met circa 6% gegroeid tegen een gemiddelde groei van 15% groei. Gemiddeld
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
24
Financieel Aspect Ruimteproductiviteit bedrijventerrein
Score 1
Ontwikkeling winstgevendheid bedrijven
0
Aandeel terrein in consumentenbestedingen Aandeel kapitaalintensieve sectoren
1
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
0 0.50
Toelichting Een hectare op De Hoef levert circa € 3.8 miljoen toegevoegde waarde op (per jaar). Dit is tegen een gemiddelde van circa € 1,4 miljoen hoog te noemen. De Hoef scoort op dit aspect gemiddeld, met een groeiverwachting van de toegevoegde waarde (TW) van 2.9% tegen circa 3% gemiddeld. Het bedrijventerrein heeft een bovengemiddeld belang voor de consumentenbestedingen in Amersfoort. Het aandeel kapitaal intensieve sectoren op de De Hoef is gemiddeld te noemen. Bovengemiddeld
Sociaal-maatschappelijk Aspect Aantal huishoudens afhankelijk van bedrijventerrein Aantal ouderen werkzaam op het bedrijventerrein
Score 1 1
Aantal jongeren werkzaam op het bedrijventerrein
1
Aantal lager opgeleiden op het bedrijventerrein
1
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
1,0
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Toelichting Er zijn circa 60 huishoudens per hectare afhankelijk van het terrein. Dit is een bovengemiddelde score . Zo’n 2600 werknemers bij de bedrijven op De Hoef is ouder dan 45 jaar. Gerelateerd aan de omvang zijn dit er ongeveer 45 per hectare, wat een bovengemiddelde score is. De bedrijven op De Hoef bieden werk aan zo’n 980 jongeren (15-24 jaar). Gemiddeld werken er op De Hoef zo’n 17 jongeren per hectare. Dit is boven het gemiddelde van circa 10 jongeren per hectare. Circa 2280 werknemers op De Hoef hebben een lagere opleiding genoten. Dit komt neer op circa 40 werknemers met een lagere opleiding per hectare. Dit is bijna het dubbele van het gemiddelde. Hoog
25
Kwaliteit Aspect Binding van bedrijven
Score 0
Leegstand bedrijfsruimte op het bedrijventerrein Intensiteit ruimtegebruik
0
Veiligheid Modaliteit Toegestane milieucategorie
0 0 0
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
1
0,17
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Toelichting De bedrijven op De Hoef hebben een gemiddelde binding met het terrein. Weinig leegstand, dus een gemiddelde score. Het terrein heeft met een ruimtegebruik van circa 150 werknemers per hectare. Dit is een sterke score. Het terrein scoort hierop gemiddeld Het terrein scoort hierop gemiddeld. Het terrein biedt vestigingsmogelijkheden aan bedrijven met een gemiddelde milieucategorie. Gemiddeld
26
1.4 Eindoordeel bedrijventerrein De Hoef De Hoef heeft een grote maatschappelijke waarde.
-1
0,42
-0,5 0,5 tot 1 0 tot 0,5 -0,5 tot 0 -1 tot -0,5
0
0,5
1
Zeer hoge maatschappelijke waarde Grote waarde Aanzienlijke waarde Redelijke waarde
Kwantitatief Bedrijventerrein De Hoef krijgt, puur op basis van de kwantitatieve aspecten in het model, een beoordeling van 0,42. Dit betekent dat het terrein een grote sociaal/economische waarde heeft voor Amersfoort. Het terrein scoort op de deelindicator ‘sociaal – maatschappelijk’ sterk, op ‘financieel’ bovengemiddeld en de andere indicatoren dragen niet sterk positief of negatief bij ten opzichte van het een gemiddeld ander terrein. Kwalitatief Kwalitatief scoort het terrein gemiddeld.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
27
FACTSHEET BEDRIJVENTERREIN CALVEEN 1.1 Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische waarde van het bedrijventerrein Calveen in de gemeente Amersfoort. Deze sheet is grotendeels gebaseerd op de uitkomsten van het bijbehorende ‘rekenmodel’ om de economische en maatschappelijke waarde van (lokale) bedrijventerreinen te bepalen. Naast een kwantitatief oordeel wordt ook gekeken naar de meer kwalitatieve aspecten van het bedrijventerrein, zoals intensief ruimtegebruik, leegstand, veiligheid en modaliteit. Opbouw van deze factsheet: impressie bedrijventerrein met foto’s en kaartje score van het bedrijventerrein op de diverse indicatoren van het rekenmodel; eindoordeel voor het bedrijventerrein.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
28
1.2 Impressie bedrijventerrein Figuur 1: ligging bedrijventerrein Calveen
Bron: Google Maps, 2010
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
29
Figuur 2: foto’s bedrijventerrein Calveen
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
30
Tabel 1: aantal vestigingen en werkgelegenheid naar sector, 2008 Sector
Aantal vestigingen
Landbouw Industrie Bouw (groot- en detail)handel en reparatie Horeca Vervoer Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheidszorg Overige dienstverlening Totaal:
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Werkgelegenheid 0 22 9 80 7 4 5 99 0 3 10 8 247
31
0 154 640 1413 98 25 54 940 0 5 181 60 3570
Figuur 3: werkgelegenheid naar sector op Calveen (in %), 2009 Gezondheidszorg 4% Onderwijs 1%
Overige dienstverlening 3% Bouw Industrie 4% 9%
(groot- en detail)handel en reparatie 32%
Zakelijke dienstverlening 40%
Financiële instellingen 2%
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Vervoer 2%
Horeca 3%
32
1.3 Kwantitatieve ‘score’ bedrijventerrein We gaan nu per indicator in op de score van Calveen. Schaalverdeling scores: -1 en -0,75 : Laag -0,5 en -0,25 : Benedengemiddeld 0 : Gemiddeld 0,25 en 0,5 : Bovengemiddeld 0,75 en 1 : Hoog
Werkgelegenheid Aspect Aandeel bedrijventerrein in werkgelegenheid gemeente Afgeleide werkgelegenheid Aantal nieuwe vestigers per jaar Groei werkgelegenheid
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
Score 0
0 -1
1
0,00
Toelichting Bedrijventerrein Calveen biedt werkgelegenheid aan circa 3570 personen. De bijdrage van het terrein aan de totale werkgelegenheid van Amersfoort is met circa 4.9% gemiddeld. Het terrein is goed voor 2100 afgeleide banen. De multiplier van het terrein van 0.59 ligt daarmee rond het gemiddelde van 0.65. De laatste jaren hebben zich nauwelijks nieuwe bedrijven op de Calveen gevestigd. Daarmee scoort het terrein benedengemiddeld. Door de komst van enkele grote bedrijven is de werkgelegenheid zeer sterk gestegen in de afgelopen 10 jaar. Het bedrijventerrein is met circa 38% gegroeid tegen een gemiddelde van 15% groei. Gemiddeld
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
33
Financieel Aspect Ruimteproductiviteit bedrijventerrein
Score 1
Ontwikkeling winstgevendheid bedrijven
0
Aandeel terrein in consumentenbestedingen Aandeel kapitaalintensieve sectoren
1
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
0 0.50
Toelichting Een hectare op Calveen levert circa € 4,2 miljoen toegevoegde waarde op (per jaar). Dit is tegen een gemiddelde van circa € 1,4 miljoen hoog te noemen. Calveen scoort op dit aspect gemiddeld, met een groeiverwachting van de toegevoegde waarde (TW) van 2,8% tegen circa 3% gemiddeld. Het bedrijventerrein heeft een bovengemiddeld belang voor de consumentenbestedingen in Amersfoort. Qua kapitaalintensiteit scoort Calveen met 0,33 rond het gemiddelde van 0,35. Bovengemiddeld
Sociaal-maatschappelijk Aspect Aantal huishoudens afhankelijk van bedrijventerrein
Score 1
Aantal ouderen werkzaam op het bedrijventerrein
1
Aantal jongeren werkzaam op het bedrijventerrein
1
Aantal lager opgeleiden op het bedrijventerrein
1
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
1,00
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Toelichting Ongeveer 1550 huishoudens zijn afhankelijk van het terrein. Dat komt neer op gemiddeld circa 46 huishoudens per hectare. Dat is bovengemiddeld. Zo’n 1080 werknemers bij de bedrijven op Calveen is ouder dan 45 jaar. Gerelateerd aan de terreinomvang van ongeveer 34 hectare is deze score ook bovengemiddeld. De bedrijven op Calveen bieden werk aan zo’n 510 jongeren (15-24 jaar). Gemiddeld werken er op Calveen zo’n 15 jongeren per hectare. Ter vergelijking: in heel Amersfoort werken er gemiddeld zo’n 10 jongeren per hectare. Meer dan 1200 werknemers op Calveen hebben een lagere opleiding genoten. Dit komt neer op circa 35 werknemers met een lagere opleiding per hectare. Dit is boven het gemiddelde. Hoog
34
Kwaliteit Aspect Binding van bedrijven
Score 0
Leegstand bedrijfsruimte op het bedrijventerrein Intensiteit ruimtegebruik
0
Veiligheid Modaliteit Toegestane milieucategorie
0 0 0
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
1
0,17
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Toelichting De bedrijven op Calveen hebben een gemiddelde binding met het terrein. Weinig leegstand, dus een gemiddelde score. Het terrein heeft met een ruimtegebruik van meer dan 100 werknemers per hectare een bovengemiddeld terreinquotiënt. Het terrein scoort hierop gemiddeld Het terrein scoort hierop gemiddeld. Het terrein biedt in ieder geval vestigingsmogelijkheden aan bedrijven tot en met milieucategorie 3. Gemiddeld
35
1.4 Eindoordeel bedrijventerrein Calveen Calveen heeft een grote maatschappelijke waarde.
-1
0,42
-0,5 0,5 tot 1 0 tot 0,5 -0,5 tot 0 -1 tot -0,5
0
0,5
1
Zeer hoge maatschappelijke waarde Grote waarde Aanzienlijke waarde Redelijke waarde
Kwantitatief Bedrijventerrein Calveen krijgt, puur op basis van de kwantitatieve aspecten in het model, een beoordeling van 0,42. Dit betekent dat het terrein een grote sociaal/economische waarde heeft voor Amersfoort. Vooral op de deelindicatoren ‘sociaal-maatschappelijk’ en ‘financieel’ scoort het terrein goed. Kwalitatief Kwalitatief scoort het terrein gemiddeld. Het terrein is redelijk intensief bebouwd, met een veelvoud aan functies, maar scoort op andere gebieden zoals veiligheid en binding van de bedrijven gemiddeld.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
36
FACTSHEET BEDRIJVENTERREIN ISSELT 1.1 Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische waarde van het bedrijventerrein Isselt in de gemeente Amersfoort. Deze sheet is grotendeels gebaseerd op de uitkomsten van het bijbehorende ‘rekenmodel’ om de economische en maatschappelijke waarde van (lokale) bedrijventerreinen te bepalen. Naast een kwantitatief oordeel wordt ook gekeken naar de meer kwalitatieve aspecten van het bedrijventerrein, zoals intensief ruimtegebruik, leegstand, veiligheid en modaliteit. Opbouw van deze factsheet: impressie bedrijventerrein met foto’s en kaartje score van het bedrijventerrein op de diverse indicatoren van het rekenmodel; eindoordeel voor het bedrijventerrein.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
37
1.2 Impressie bedrijventerrein Figuur 1: ligging bedrijventerrein Isselt
Bron: Google Maps, 2010
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
38
Figuur 2: foto’s bedrijventerrein Isselt
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
39
Tabel 1: aantal vestigingen en werkgelegenheid naar sector, 2008 Sector
Aantal vestigingen
Landbouw Industrie Bouw (groot- en detail)handel en reparatie Horeca Vervoer Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheidszorg Overige dienstverlening Totaal:
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Werkgelegenheid 0 73 38 192 6 20 5 167 1 8 16 31 557
40
0 1958 1030 1533 49 836 47 1189 20 91 174 326 7253
Figuur 3: werkgelegenheid naar sector op Isselt (in %), 2009 Onderwijs 1%
Gezondheidszorg 3% Openbaar bestuur 0%
Overige dienstverlening 6% Industrie 13%
Bouw 7%
Zakelijke dienstverlening 30%
(groot- en detail)handel en reparatie 34% Financiële instellingen 1% Vervoer 4%
Horeca 1%
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
41
1.3 Kwantitatieve ‘score’ bedrijventerrein We gaan nu per indicator in op de score van Isselt. Schaalverdeling scores: -1 en -0,75 : Laag -0,5 en -0,25 : Benedengemiddeld 0 : Gemiddeld 0,25 en 0,5 : Bovengemiddeld 0,75 en 1 : Hoog
Werkgelegenheid Aspect Aandeel bedrijventerrein in werkgelegenheid gemeente
Score 1
Afgeleide werkgelegenheid
1
Aantal nieuwe vestigers per jaar
-1
Groei werkgelegenheid
-1
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
0,00
Toelichting Bedrijventerrein Isselt biedt werkgelegenheid aan circa 7250 personen. De bijdrage van het terrein aan de totale werkgelegenheid van Amersfoort is met circa 10% bovengemiddeld. Het terrein is goed voor ongeveer 4900 afgeleide banen. De multiplier van het terrein van 0.68 ligt daarmee boven het gemiddelde van 0.65. De laatste jaren hebben zich weinig nieuwe bedrijven op de Isselt gevestigd. Ongeveer 3% van de bedrijven is een ‘nieuwvestiger’ tegen 6% gemiddeld. De werkgelegenheid op Isselt is in de laatste jaren afgenomen. Het bedrijventerrein is met circa 11% gekrompen tegen een gemiddelde groei van 15% groei. Dit is dus een zwakke score. Gemiddeld
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
42
Financieel Aspect Ruimteproductiviteit bedrijventerrein
Score 1
Ontwikkeling winstgevendheid bedrijven
0
Aandeel terrein in consumentenbestedingen Aandeel kapitaalintensieve sectoren
1
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
0 0.50
Toelichting Een hectare op Isselt levert circa € 2.7 miljoen toegevoegde waarde op (per jaar). Dit is tegen een gemiddelde van circa € 1,4 miljoen goed te noemen. Isselt scoort op dit aspect gemiddeld, met een groeiverwachting van de toegevoegde waarde (TW) van 2.9% tegen circa 3% gemiddeld. Het bedrijventerrein heeft een licht bovengemiddeld belang voor de consumentenbestedingen in Amersfoort. Het aandeel kapitaal intensieve sectoren op de Isselt is gemiddeld te noemen. Bovengemiddeld
Sociaal-maatschappelijk Aspect Aantal huishoudens afhankelijk van bedrijventerrein
Score 1
Aantal ouderen werkzaam op het bedrijventerrein
0
Aantal jongeren werkzaam op het bedrijventerrein
0
Aantal lager opgeleiden op het bedrijventerrein
0
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
0,25
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Toelichting Ongeveer 3150 huishoudens zijn afhankelijk van het terrein. Dat komt neer op gemiddeld circa 24 huishoudens per hectare. Dat is bovengemiddeld. Zo’n 2400 werknemers bij de bedrijven op Isselt is ouder dan 45 jaar. Gerelateerd aan de terreinomvang van ongeveer 129 hectare is deze score ook gemiddeld. De bedrijven op Isselt bieden werk aan zo’n 850 jongeren (15-24 jaar). Gemiddeld werken er op Isselt zo’n 7 jongeren per hectare. Dit is licht onder het gemiddelde. Meer dan 2340 werknemers op Isselt hebben een lagere opleiding genoten. Dit komt neer op circa 18 werknemers met een lagere opleiding per hectare. Dit is rond het gemiddelde. Bovengemiddeld
43
Kwaliteit Aspect Binding van bedrijven
Score -1
Leegstand bedrijfsruimte op het bedrijventerrein Intensiteit ruimtegebruik
0
Veiligheid Modaliteit Toegestane milieucategorie
0 0 1
Totaalscore Bron: Stec Groep, 2010
0
0,00
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Toelichting De bedrijven op Isselt hebben weinig binding met het terrein. Dit is deels te verklaren door het feit dat het een relatief oud terrein is. Weinig leegstand, dus een gemiddelde score. Het terrein heeft met een ruimtegebruik van circa 55 werknemers per hectare een gemiddelde terreinquotiënt. Het terrein scoort hierop gemiddeld Het terrein scoort hierop gemiddeld. Het terrein biedt vestigingsmogelijkheden aan bedrijven met een zwaardere milieucategorie dan gemiddeld. Gemiddeld
44
1.4 Eindoordeel bedrijventerrein Isselt Isselt heeft een grote maatschappelijke waarde.
-1
0,19
-0,5 0,5 tot 1 0 tot 0,5 -0,5 tot 0 -1 tot -0,5
0
0,5
1
Zeer hoge maatschappelijke waarde Grote waarde Aanzienlijke waarde Redelijke waarde
Kwantitatief Bedrijventerrein Isselt krijgt, puur op basis van de kwantitatieve aspecten in het model, een beoordeling van 0,19. Dit betekent dat het terrein een redelijk grote sociaal/economische waarde heeft voor Amersfoort. Het terrein scoort op de meeste deelindicatoren rond het gemiddelde, met een uitzondering van de deelindicator ’financieel’ waarop boven het gemiddelde wordt gescoord. Kwalitatief Kwalitatief scoort het terrein gemiddeld. Het terrein kent relatief weinig binding van de bedrijven, maar staat wel bedrijven toe van een hogere milieucategorie.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage b Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
45
BIJLAGE C
DUURZAAM RUIMTEGEBRUIK: DE SER-LADDER Deze bijlage gaat in op de belangrijkste voorwaarden om de SER-ladder goed in Amersfoort te kunnen toepassen. De SER-ladder loopt als een rode draad door de strategische visie In deze bijlage gaan we in op het concretiseren van de SER-ladder. De SER-ladder moet straks als een belangrijke rode draad door de visie werklocaties van de gemeente Amersfoort heenlopen. Het principe van de SER-ladder is dat een ruimtevragend bedrijf eerst op eigen kavel of in de bestaande voorraad naar uitbreidingsmogelijkheden zoekt. Kan het bedrijf in de bestaande voorraad niet slagen, dan wordt gekeken naar ruimte op nieuwe bedrijventerrein. Maar wat is dat nu concreet? Hoe hier nu praktisch invulling aan te geven? Voor het goed kunnen toepassen van de SER-ladder in het Amersfoortse bedrijventerreinenbeleid moet een aantal zaken geregeld zijn. Zo moet de gemeente Amersfoort: een duidelijk contactpunt opzetten waar ruimtevragende bedrijven zich kunnen melden; beschikken over een goede ruimtescan voor bedrijven; beschikken over een duidelijk uitgifteprotocol in de geest van de SER-ladder; regelmatig de wensen en behoeften van het bedrijfsleven monitoren; zorgen voor voldoende gemeentelijke tijd en capaciteit. Op de belangrijkste punten gaat deze bijlage verder in. Zorg voor voldoende capaciteit en steek tijd in bedrijvencontact Belangrijke randvoorwaarde voor de uitvoering van de visie op de Amerfoortse werklocaties is voldoende gemeentelijke tijd en capaciteit. Er moet veel extra tijd gestopt worden in het contact met de ondernemer (actief accountmanagement) om daadwerkelijk terreinen zorgvuldig uit te geven en de bestaande voorraad nog beter te kunnen benutten.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage c Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
1
Intensiever accountmanagement betekent vooral een nog actiever relatiebeheer met het gevestigde bedrijfsleven. Dit bijvoorbeeld door regelmatige werkbezoeken aan bedrijven en bedrijventerreinen in de gemeente, maar ook door het opzetten van een database/lijst van de vijftig grootste en/of snelst groeiende bedrijven in de gemeente. Deze bedrijven moet de gemeente Amersfoort intensief in de gaten houden en regelmatig moet met deze bedrijven worden gesproken. Zo kan de gemeente goed op de hoogte blijven van de wensen en eisen van deze bedrijven, en heeft de gemeente tijdig een beeld van aanstaande locatiebeslissingen. Maak een duidelijke database met bedrijfslocaties Om bedrijven goed te begeleiden bij de zoektocht naar ruimte in de bestaande voorraad is het belangrijk dat de gemeente, samen met bijvoorbeeld makelaars of de Kamer van Koophandel een duidelijke databank opzet en beschikbaar stelt. De bestaande bedrijfsruimtemarkt moet transparant zijn voor de bedrijven, maar ook voor jullie om goed uitvoering te kunnen geven aan de SER-ladder. Er zijn meerdere bronnen beschikbaar binnen de gemeente Amersfoort en de regio, die de gemeente kan gebruiken om deze database op te stellen. Zorg dat er een ruimtescan beschikbaar is Belangrijk onderdeel van de SER-systematiek is een ruimtescan, waarmee bedrijven samen met de gemeente kunnen bepalen of er nog mogelijkheden zijn voor intensivering op het huidige kavel. Een heel goede scan, die ook in Amersfoort toegepast kan worden is de ruimtescan van de provincie Utrecht. Tot slot: werk een duidelijk uitgifteprotocol uit De gemeente Amersfoort zal een duidelijk uitgifteprotocol moeten opstellen waarin vorm wordt gegeven aan de SER-ladder systematiek. Hieronder (in box 1) geven we aan hoe dit protocol eruit kan zien, gebaseerd op hét landelijke voorbeeld: gemeente Oss.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage c Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
2
Box 1: Voorbeeld van gronduitgifteprotocol voor Amersfoort op basis van ‘Osse model’ Fase 1: intake Het uitgifteprotocol wordt opgestart als een bedrijf zich bij de gemeente meldt met het verzoek om bedrijfsruimte. Het bedrijf krijgt vervolgens een intakeformulier waarin een aantal vragen over kenmerken van het soort bedrijf en de huisvestingsvraag wordt gesteld. De gemeente beoordeelt het door het bedrijf ingevulde en geretourneerde intakeformulier aan de hand van een aantal toetsingsaspecten. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen bedrijven van buiten Amersfoort en bedrijven die momenteel reeds binnen de gemeentegrenzen zijn gevestigd. Als toetsingscriterium in deze fase geldt dat aantoonbaar moet zijn dat het bedrijf op haar huidige locatie een voor de gemeente verifieerbaar ruimtelijk of functioneel knelpunt heeft, of veroorzaakt, dat niet op de huidige locatie op te lossen is. Fase 2: vestiging op een bestaand terrein De gemeente Amersfoort wil – conform het provinciale en rijksbeleid – de beschikbare ruimte op bestaande bedrijventerreinen zo doelmatig en efficiënt mogelijk benutten. Daarom wordt gesteld dat bedrijven (die fase 1 met succes doorlopen hebben) in principe alleen in aanmerking kunnen komen voor een kavel op een nieuw bedrijventerrein indien naar het oordeel van de gemeente voldoende is aangetoond dat het aanbod van bestaande panden (eventueel in de wijk) of terreinen geen passende oplossing biedt. Fase 3: vestiging op een nieuw bedrijventerrein In de derde fase gaat de gemeente onderzoeken of vestiging op een nieuw bedrijventerrein mogelijk is. Centrale doelstelling in deze derde fase is de schaarse beschikbare ruimte op nieuwe bedrijventerreinen binnen de gemeente Amersfoort zo goed mogelijk te verdelen. Voor de feitelijke vestiging dient te worden bepaald op welk van de voor uitgifte beschikbare bedrijventerreinen het bedrijf zich kan vestigen en welke kavel zal worden uitgegeven. Bij de toewijzing van een kavel is het streven om een bedrijf op de meest geschikte locatie te vestigen. Hierbij wordt rekening gehouden met de voorkeur van de ondernemer, maar ook andere aspecten spelen daarbij een belangrijke rol: de uitgevoerde bedrijfsactiviteiten, de schaalgrootte, efficiënt ruimtegebruik, representativiteit, hoeveelheid werkgelegenheid, bestemmingsplanvoorschriften, milieucategorieindeling, verkeersintensiteit, duurzaamheid, veiligheid en voor- en/of nadelen van de situering ten opzichte van gevestigde of nog te vestigen bedrijven. Al deze facetten worden gewogen en leiden uiteindelijk tot een gemotiveerde selectie. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage c Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
3
Vervolgens wordt het verzoek voorgelegd aan het College van B & W dat een "Go/No Go-beslissing" neemt. Luidt de uitkomst "Go", dan wordt een betaalde reserveringsovereenkomst gesloten. De ondernemer dient vanaf dit moment een reserveringsrente te betalen. Fase 4: ontwerpfase Na afloop van de Go-beslissing wordt de ondernemer uitgenodigd tot het maken en indienen van de voorlopige planschetsen. De ondernemer werkt de schetsen vervolgens binnen een redelijke (individueel vast te stellen) termijn uit tot een definitief ontwerp. Vanaf het moment van de Go-beslissing wordt een bepaald perceel grond voor een ondernemer gereserveerd en treedt het proces van matchmaking van de vertreklocatie in werking. Gedurende deze ontwerpfase worden (indien van toepassing) als paralleltraject de plannen aangaande de vertreklocatie opgesteld. Gedurende de ontwerpfase wordt nogmaals onderzocht of de gevraagde oppervlakte reëel is tegen de achtergrond van de voorgenomen invulling van de kavel (bouwkundig, ontsluiting, parkeren), de toekomstige ontwikkeling van het bedrijf en/of de mogelijkheden voor intensivering van het ruimtegebruik optimaal worden uitgenut. Nadat het definitief ontwerp door een Welstandscommissie positief is bevonden, wordt een koopovereenkomst opgesteld. Dit is nog slechts een principe uitspraak van de gemeente. Het juridisch transport van de grond zal op een later tijdstip plaatsvinden. De koopovereenkomst kan het karakter van een 'package deal' hebben. Ze heeft namelijk niet alleen betrekking op de nieuwe locatie, maar bevat – indien van toepassing – ook een besluit over hoe met de vertreklocatie wordt omgegaan. Fase 5: vergunningen In de laatste fase worden binnen redelijke termijn op basis van het goedgekeurde definitief ontwerp de bouw-, milieuen eventuele andere vergunningen aangevraagd. Na vergunningverlening vindt het daadwerkelijke juridisch (notarieel) transport van het eigendom van de grond plaats middels een akte van levering. Hierna dient binnen een bepaalde (individueel vast te stellen) termijn te worden gestart met de bouw. Indien dit niet het geval is, wordt de ondernemer verplicht gesteld de haar toegekende grond(en) terug te leveren aan de gemeente en de gemaakte kosten te vergoeden. Bron: Gemeente Oss, 2002; Bewerking: Stec Groep, 2010
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage c Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
4
BIJLAGE D
TOOLBOX ZORGVULDIG RUIMTEGEBRUIK In deze bijlage zetten we negen instrumenten voor u op een rij waarmee u op uw bedrijventerreinen ruimtewinst kunt boeken. De instrumenten zijn onderverdeeld in drie hoofdgroepen: 1) betere benutting, 2) intensivering en 3) herstructurering van een bedrijventerrein.
1. Instrumenten die leiden tot een betere benutting van bedrijventerreinen Ten eerste reiken we twee instrumenten aan die weliswaar niet direct betrekking hebben op de bebouwing, maar wel leiden tot een betere benutting van de ruimte op bedrijventerreinen. Instrument
Omschrijving
Toelichting
1 – Selectief beleid voor type 1 en 2 bedrijven
Type 1 en 2 bedrijven in gemengd stedelijk gebied huisvesten en niet op bedrijventerreinen. Dit selectieve beleid leidt tot een ruimtewinst van circa 20%.
Met name op Isselt, maar ook bijvoorbeeld op Calveen en De Hoef bevinden zich diverse type 1 en 2 bedrijven. Tevens toepasbaar op terreinen die nog worden uitgegeven.
2 – Segmenteren en clusteren
Segmentering en clustering leidt tot Met name relevant voor meer optimalere inrichting van openbare thematische bedrijventerreinen die ruimte. Denk hierbij aan toespitsing nog in uitgifte zijn. infrastructuur op bepaalde functies, afstemming profiel en groenstructuur op ruimtevragers. Mogelijke ruimtewinst: circa 5%.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage d Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
1
Figuur
2. Instrumenten die leiden tot intensivering van het ruimtegebruik op bedrijventerreinen Hieronder valt ten eerste intensivering van het ruimtegebruik op terreinen die (terstond en niet terstond) uitgeefbaar zijn. Daarnaast gaat het om terreinen waar na herstructurering dezelfde intensiveringsmogelijkheden opnieuw optreden. Instrument
Omschrijving
3– Gemeenschappelijke voorzieningen
Delen van gemeenschappelijke Met name interessant voor terrein voorzieningen: o.a. facilitaire met nog uitgeefbare kavels voorzieningen of utilities die met (Vathorst en De Wieken-Zuid). het bedrijfsproces zelf te maken hebben. Mogelijke ruimtewinst: 5%
4 – Verkavelen
Slimme verkaveling leidt tot ruimtewinst. Denk hierbij aan 1) slimme ontsluiting van terrein en 2) positie van gebouw op kavel. Mogelijke ruimtewinst: 3 tot 7% Stapelen van het productieproces. Zowel technisch als planologischjuridisch is stapelen goed haalbaar. Mogelijke ruimtewinst: circa 30 tot 40%.
5 – Stapelen
6 – Beperken parkeerruimte
Toelichting
Met name relevant voor nog uit te geven terreinen Vathorst en De Wieken-Zuid.
Met name interessant voor terrein met nog uitgeefbare kavels (Vathorst en De Wieken-Zuid).
Beperken van parkeernorm op een Met name relevant voor nog uit te kavel in combinatie met extra geven terreinen Vathorst en De parkeerplaatsen in het openbaar Wieken-Zuid. gebied. Mogelijke ruimtewinst: circa 5 tot 10%. Als parkeren in bebouwing wordt opgenomen, leidt dit tot een ruimtewinst van circa 12%.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage d Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
2
Figuur
3. Instrumenten op het gebied van herstructurering Herstructurering is zowel de algehele reorganisatie van een terrein, in combinatie met groot onderhoud (instrument 7) als het verdwijnen van de oorspronkelijke bebouwing die plaats maakt voor soortgelijke activiteiten (instrument 8) of voor andere functies (instrument 9). Instrument
Omschrijving
Toelichting
7 – Groot onderhoud Restruimte wordt vaak gevonden in Een face-lift of groot onderhoud infrastructuur, groen en op kavels. kan op elk type locatie worden Mogelijke ruimtewinst verschilt per uitgevoerd, zo ook in Amersfoort. situatie. Gemiddeld genomen geldt 5% als restruimte. 8 - Revitalisering
9 - Transformatie
Algehele reorganisatie van een terrein waarbij de oorspronkelijke bebouwing verdwijnt en plaats maakt voor soortgelijke activiteiten. Na revitalisering is het mogelijk meer ruimte te scheppen met gebruikmaking van de instrumenten voor selectief beleid, segmentering en intensivering. Mogelijke ruimtewinst is sterk afhankelijk van situatie. Transformatie betreft de algehele reorganisatie van een terrein waarbij de oorspronkelijke bebouwing verdwijnt en plaatsmaakt voor andere functies. Mogelijke ruimtewinst is sterk afhankelijk van situatie.
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage d Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
Calveen, Isselt, Wagenwerkplaats en De Hoef zijn in het Provinciaal Herstructureringsplan (PHP) als revitaliseringslocatie opgenomen.
Alleen de Kop van Isselt is als transformatielocatie in het PHP opgenomen.
3
Figuur
BIJLAGE E
VOORBEELDPROJECTEN FUNCTIEMENGING Project: Oostelijke Handelskade (Amsterdam) Functiemenging op terreinniveau Omschrijving De Oostelijke Handelskade ligt aan de oostzijde van het Centraal Station, in het centrum van Amsterdam. Het is één van de zeven deelgebieden van de Zuidelijke IJ-oevers: een ontwikkelingslocatie van de gemeente Amsterdam met als doel het creëren van een hoogwaardig woon- en werkgebied als uitbreiding en versterking van het historische hart van de stad. Oude pakhuizen worden omgebouwd tot woningen (circa 1.000), kantoren (circa 75.000 m²), ateliers en voorzieningen (o.a. een hotel, het muziekgebouw, het BIM-huis en een parkeergarage). Rond 2012 zijn alle ontwikkelingen afgerond. Betrokken partijen De Zuidelijke IJ-oever is aangewezen als grootstedelijk project met één bestuurlijke en één ambtelijke opdrachtgever. Bestuurlijk opdrachtgever is de wethouder, ambtelijk opdrachtgever is de directeur van het Ontwikkelingsbedrijf. Marktpartijen die participeren zijn ondermeer Heijmans IBC, Het Oosten, Ymere, Johan Matser, Amplan, Gemeentelijk Havenbedrijf en Ontwikkelingsbedrijf Amsterdam. Foto’s
Bronnen: www.oostelijkhavengebied.nl, gemeente Amsterdam
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage e Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
1
Project: Pact op Zuid (Rotterdam) Functiemenging op terreinniveau Omschrijving Om de fysieke, sociale en economische kwaliteiten van Rotterdam-Zuid te verbeteren heeft de gemeente Rotterdam in samenwerking met enkele corporaties een investeringsprogramma opgesteld dat er voor moet zorgen dat het stadsdeel aantrekkelijk wordt voor zowel bewoners als ondernemers. De gemeente Rotterdam is samen met haar partners van mening dat door stimulering van de werkfunctie in het stadsdeel, er een bruisende wijkeconomie kan ontstaan, waardoor de levendigheid toeneemt. Het is de bedoeling dat het project in 2016 is afgerond. Betrokken partijen Bij het project zijn een aantal partijen betrokken; Com.wonen, De Nieuwe Unie, Gemeente Rotterdam, Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, Vestia Rotterdam Feijenoord, Vestia Rotterdam Zuid, Woning Bedrijf Rotterdam,Woonbron, Deelgemeente Charlois, Deelgemeente Feijenoord, Deelgemeente IJsselmonde en de Dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting. Foto’s
Bronnen: www.obr.rotterdam.nl, www.gekoprotterdamzuid.nl
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage e Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
2
Project: Schiecentrale (Rotterdam) Functiemenging op gebouwniveau Omschrijving De Schiecentrale, in het Lloydkwartier, is een voormalig elektriciteitscentrale die getransformeerd wordt tot een creatieve cluster. In dit cluster staat wonen en werken in de audiovisuele sector centraal. De woningen zijn uitsluitend bedoeld voor mensen die in de sector werken. Naast woonfuncties kunnen de mensen ook gebruikmaken van sport- en – recreatieve functies. In het project wordt geprobeerd om letterlijk woon- en werkfuncties te combineren door de studio’s voor zowel woon als werkdoeleinden te gebruiken. Een studio huren kan vanaf 60 m2.. Het project wordt in 2008 voltooid. Betrokken partijen Het project is ontwikkeld door ProperStok in samenwerking met de gemeente Rotterdam. Foto’s
Bronnen: www.sev-realisatie.nl
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage e Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
3
Project: Rivierzone (Vlaardingen) Functiemenging op terreinniveau Omschrijving De Rivierzone in Vlaardingen is een strook van ongeveer 5 kilometer lang waar de functies wonen, werken en leisure worden gemengd. De Rivierzone bestaat uit een aantal deelgebieden waar in meer of mindere mate functiemenging plaats vindt. Vooral in het gebied Koningin Wilhelmina haven en stationsgebied-centrum wil de gemeente Vlaardingen functiemenging bewerkstelligen. Hier moeten naast havenactiviteiten uitgaansgelegenheden komen met enkele wooneenheden. Het plan moet grotendeels in 2020 zijn gerealiseerd. Betrokken partijen Voor het grootschalige project is er door de gemeente Vlaardingen een projectbureau Rivierzone opgesteld. Dit team houdt zich bezig met de uitvoering van het project. Daarnaast zijn diverse private adviseurs bij het project betrokken. Foto’s
Bronnen: www.gora.nl, www.vlaardingen.nl, www.vlaardingen.nl
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage e Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
4
Project: Klarendal (Arnhem) Functiemenging op terreinniveau Omschrijving Klarendal is een vooroorlogse wijk in Arnhem. De oorspronkelijke wijkeconomie is hier in de loop der jaren vrijwel geheel verdwenen. De gemeente Arnhem heeft daarom in 2004 het initiatief genomen om met het thema ‘100% mode’ de wijkeconomie weer tot ontwikkeling te laten komen. In 2008 ging het modekwartier officieel van start. Het hart bestaat uit een trekker in de vorm van Station Klarendal (horeca), een atelier en een aantal woningen. In de directe omgeving zijn circa 40 bedrijven ondergebracht (winkels, ateliers en gelieerde ambachten en diensten) die tot de modeketen behoren. Het project maakt deel uit van de creatieve wijk Klarendal, St. Marten en Spoorhoek. Betrokken partijen In Klarendal is een Economische Tafel ingericht. De Economische Tafel legt verbindingen tussen ondernemers(verenigingen), kennisinstellingen, wijkinstanties en overheden. Vanuit de gemeente nemen de wijkmanager en een medewerker van de afdeling Economische Zaken deel. Andere partijen zijn vertegenwoordigers van woningcorporaties, Kamer van Koophandel, culturele instellingen, eigenaren, ondernemers en bewoners. Twee Arnhemse corporaties faciliteren het vastgoed voor de ondernemers door het aankopen, verbouwen en verhuren van panden. Foto’s
Bronnen: www.modekwartier.nl, Handboek Wijkeconomie Ministerie van Economische Zaken (mei 2010).
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage e Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
5
Project: Herontwikkeling wijk Palenstein (Zoetermeer) Functiemenging op terreinniveau Omschrijving De gemeente Zoetermeer heeft als beleidsprioriteit functiemenging. In de wijk Palenstein probeert men bij de herontwikkeling rekening te houden met zoveel mogelijk functiemenging. De gemeente is ervan overtuigd dat functiemenging in de wijk leidt tot een verbetering van de leefbaarheid. Het is de bedoeling dat er in de wijk meer lokale bedrijvigheid komt. Hierdoor mengen de functies wonen en werken zich. De verwachting is dat in 2015 het project wordt opgeleverd. Betrokken partijen De gemeente Zoetermeer en de woningcorporaties Vidomes, Vestia Zoetermeer en De Goede Woning werken samen aan de vernieuwing van de wijk. Dit doen zij in de vorm van een projectteam. Foto’s
Bronnen: www.zoetermeer.nl, www.keicentrum.nl
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage e Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
6
Project: Spoorzone Gouda Nexity (Gouda) Functiemenging op gebouwniveau / terreinniveau Omschrijving Het gebied tussen het station van Gouda en de historische binnenstad wordt de komende jaren opnieuw ingericht. Op dit moment is het gebied een braakliggend terrein, maar in 2015 zal de Spoorzone Gouda getransformeerd zijn naar een nieuw stedelijk centrumgebied met kantoren, woningen, winkels, onderwijspark en uitgaansvoorzieningen. Hierbij kiest de gemeente Gouda er bewust voor om zoveel mogelijk functies te mengen, waardoor de levendigheid toeneemt en zo het gebied de centrale plaats in Gouda wordt. Betrokken partijen Om het project te realiseren is er onder leiding van de gemeente Gouda een projectbureau opgesteld, dat verantwoordelijk is voor de uitvoer. Daarnaast spelen de ontwikkelaars NS Poort en Fortis Vastgoedontwikkeling een belangrijke rol bij de ontwikkelingsopgave. Ook worden de partijen ProRail, ministeries van Verkeer en Waterstaat en Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, Provincie Zuid Holland, projectorganisatie RijnGouwelijn, enkele Goudse schoolbesturen, de regiogemeenten en diverse andere organisaties die relaties hebben met het gebied, bij het project betrokken. Foto’s
Bronnen: www.spoorzonegouda.nl, www.nsvastgoed.nl
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage e Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
7
Project: Medisch Centrum Rijnmond Zuid (MCRZ) Functiemenging op gebouwniveau / terreinniveau Omschrijving Twee gefuseerde ziekenhuizen worden samengevoegd in het Medisch Centrum Rijnmond Zuid. Naast het Medisch Centrum ontwikkelt men een zorgboulevard (de Medimall) met zorggerelateerde en commerciële functies. In totaal gaat het om een ziekenhuis met een bruto vloer oppervlak (bvo) van 75.000 m² en een zorgboulevard van 35.000 m² bvo (waarvan 20.000 m² voor zorggerelateerde functies en 15.000 m² voor commerciële functies). Daarnaast ontwikkelt men een woontoren die zich richt op bewoners die een relatie hebben met de zorgsector. De zorgboulevard opent in 2011 zijn deuren. Betrokken partijen In de Medimall komen vijf grote zorgpartijen. Er komt een dependance van het Delta Psychiatrisch Centrum, de afdeling Revalidatie van het Maasstad Ziekenhuis, het ZorgHotel van De Stromen Opmaat Groep, het GeboorteHotel van Kraamzorg Rotterdam e.o. en een locatie van de Centrale Huisartsenpost Rijnmond. Vestia ontwikkelt samen met Vitaal ZorgVast de Medimall. De grond waarop de Zorgboulevard wordt ontwikkeld, met uitzondering van het gedeelte waarop het ziekenhuis wordt gebouwd, is in eigendom van Vestia. BAM Utiliteitsbouw en Ballast Nedam Bouw Speciale Projecten, bouwen de Zorgboulevard. De gemeente creëert aantrekkelijke randvoorwaarden zoals een goede bereikbaarheid. Foto’s
Bronnen: www.zorgboulevardrotterdam.nl, www.pactopzuid.info
Naar een visie werklocaties voor Amersfoort, bijlage e Stec Groep aan Gemeente Amersfoort 10.131
8