Kadernota 2016-2019
“Wij(k) voor elkaar, samenleving en gemeente samen sterk” Krachtig in uitvoering
Inhoudsopgave AANBIEDINGSBRIEF ............................................................................................... 3 DEEL I BESTUURLIJK PERSPECTIEF ................................................................ 7 PROGRAMMA 1 - SOCIAAL DOMEIN .......................................................................... 7 Visie........................................................................................................................ 7 Ambities 2016-2019 ............................................................................................... 7 Wat gaan we doen om deze ambities te realiseren ................................................ 8 PROGRAMMA 2 - ECONOMISCH DOMEIN ................................................................ 16 Visie...................................................................................................................... 16 Ambities 2016-2019 ............................................................................................. 18 Wat gaan we doen om deze ambities te realiseren .............................................. 18 PROGRAMMA 3 – RUIMTELIJK DOMEIN ................................................................. 23 Visie...................................................................................................................... 23 Ambities 2016-2019 ............................................................................................. 23 Wat gaan we doen om deze ambities te realiseren .............................................. 24 PROGRAMMA 4 – INTEGRALE VEILIGHEID ............................................................ 33 Visie...................................................................................................................... 33 Ambities 2016-2019 ............................................................................................. 33 Wat gaan we doen om deze ambities te realiseren .............................................. 34 PROGRAMMA 5 - DIENSTVERLENING EN BEDRIJFSVOERING ................................. 39 Visie...................................................................................................................... 39 Ambities 2016-2019 ............................................................................................. 40 Wat gaan we doen om deze ambities te realiseren .............................................. 40 DEEL II FINANCIEEL PERSPECTIEF ................................................................ 50 FINANCIËLE POSITIE ............................................................................................... 50 Financiële uitgangspositie ................................................................................... 50 Doorrekening kadernota 2016-2019.................................................................... 50 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ........................................................... 51 Risico’s en onzekerheden ..................................................................................... 52 Kapitaallasten ...................................................................................................... 53 Onbenutte financiële ruimte ................................................................................. 53 FINANCIËLE UITGANGSPUNTEN TEN BEHOEVE VAN DE BEGROTING...................... 54 Inleiding ............................................................................................................... 54 Criteria repressief toezicht .................................................................................. 54 Geen opschuivend sluitend meerjarenperspectief ............................................... 54 Algemene uitkering uit het gemeentefonds .......................................................... 55 Ramingen loon- en prijscompensatie ................................................................... 55 Bezuinigingsmaatregelen/taakstellingen ............................................................. 56 Grondexploitaties (toegerekende rente) .............................................................. 57 Grond(exploitatie)berekeningen .......................................................................... 57 Hoeveelheden ....................................................................................................... 57 Uren ..................................................................................................................... 57 Areaal uitbreiding ................................................................................................ 58 Rekenrente............................................................................................................ 58
2
Aanbiedingsbrief Het coalitieakkoord “Wij(k) voor elkaar, samenleving en gemeente samen sterk” markeerde vorig jaar de start van een nieuwe bestuurlijke periode. Met dit akkoord hebben we de contouren voor het beleid en de werkwijze voor de komende jaren geschetst. Uitgangspunt voor ons is dat posities verschuiven van gemeente naar samenleving: er wordt ruimte gevraagd en gegeven voor eigen initiatief en verantwoordelijkheid. De kracht in onze samenleving wordt ingezet ‘aan de voorkant’ door met elkaar plannen te creëren. Samenwerken, netwerken, slimmer werken en ondernemingszin zijn nodig om dat wat in Wijk al zo goed voor elkaar is te behouden en dat wat nog voor elkaar moet komen, voor elkaar te krijgen. We hebben er ruim een jaar opzitten waarin we veelvuldig gewerkt hebben volgens bovenstaande filosofie. De eerste concrete resultaten worden zichtbaar. De samenleving is tot steeds meer bereid en in staat en er wordt actief meegedacht over oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Aan de begrotingsvoorbereiding leverden zo’n 60 actieve inwoners in september 2014 hun bijdrage, de world cafés over milieu en duurzaamheid werden goed bezocht, bewoners hebben meegedacht over de promotie van de binnenstad en de initiatieven om te komen tot een nieuw zwembad zijn in volle gang. Ook het vormgeven van het ondernemersfonds en het realiseren van het parkeerbeleid zijn thema’s die met de samenleving zijn opgepakt. De werkwijze rond deze beide onderwerpen is samen met de gemeenteraadsleden en betrokkenen geëvalueerd. Hieruit blijkt dat er sprake is van een leerproces: samenleving, raad, college en ambtelijke organisatie maken samen een ontwikkeltraject door waarin de verschillende rollen die men wil en kan spelen steeds prominenter naar voren komen. We merken dat er een grote bereidheid is binnen de Wijkse samenleving om verantwoordelijkheid te dragen voor het eigen leven en voor de leefomgeving en dat men het plezierig vindt om gezamenlijk plannen te ontwikkelen. Nadrukkelijk zien we het als verantwoordelijkheid en taak van de gemeente om als schild te dienen voor diegenen die om wat voor reden dan ook langer of korter, volledig of gedeeltelijk niet mee kunnen doen. Met name in het sociaal domein komt dit beleidsuitgangspunt prominent naar voren. Accenten voor de komende periode In deze kadernota willen we de accenten voor de komende periode benadrukken. In het onderdeel “visie” wordt per domein aangegeven hoe we Wijk bij Duurstede in 2020 zien en welke “ambities” we daar bij hebben. Per ambitie wordt vervolgens een nadere verduidelijking gegeven en beschreven welke activiteiten daarvoor in gang gezet worden. Indien van toepassing is ook het extra geld opgenomen dat nodig voor het realiseren van de ambitie. Indien er geen bedrag is vermeld dan kunnen de activiteiten binnen het bestaande budget uitgevoerd worden. In de begroting 2016 worden de activiteiten en de bijbehorende budgetten nader geconcretiseerd.
3
Voor het komende jaar zien we vooral het borgen van de nieuwe werkwijze en het afronden van de in gang gezette bezuinigingen als belangrijkste thema’s. Ook is het nodig beter en sneller in te spelen op landelijke en lokale ontwikkelingen: hierin moet meer strategisch vermogen en wendbaarheid worden getoond. Vandaar dat er weinig nieuwe ambities zijn geformuleerd. We hechten eraan waar te maken wat we hebben beloofd; krachtig in uitvoering. Voor het sociaal domein betekent dit o.a. het inbedden van een goede uitvoering van de transities, het versterken van een vernieuwend en op de vraag afgestemd zorgaanbod en het leggen van verbindingen tussen zorg, participatie en bedrijfsleven. Daarbij is een goede basis- of thuiszorg van groot belang. Samen met maatschappelijke partners en inwoners stellen we de Maatschappelijke Agenda op waardoor er een door de samenleving gedragen uitvoeringsprogramma beschikbaar komt. Met de overname van de aandelen van Biga komt het vormgeven van een lokaal en eigentijds doelgroepenbeleid binnen handbereik. In het economisch domein richten we ons op het faciliteren en creëren van bedrijvigheid in brede zin. We verwachten veel van de initiatieven die voortkomen uit het ondernemersfonds. De stadspromotie wordt versterkt, beginnend met een gezamenlijke strategische visie voor de binnenstad. Het nieuwe cultuur- en evenementenfonds beoogt vernieuwende culturele initiatieven te stimuleren. Winkelen wordt aantrekkelijker doordat de drie buurtcentra de komende tijd worden opgeknapt. In het ruimtelijk domein wordt gewerkt aan het realiseren van de voorgenomen bouwopgave. De nieuwe omgevingsvisie voor het buitengebied biedt ontwikkelingsruimte voor zowel agrarische bedrijvigheid als natuur en toerisme en recreatie. Op het terrein van ruimtelijk beheer worden extra middelen gereserveerd voor noodzakelijke investeringen in wegen en bruggen vanaf 2019. In deze kadernota wordt de uitdaging onderkend om op de steeds sneller opeenvolgende ontwikkelingen in de samenleving en de nog steeds onzekere (financiële) context te anticiperen. Dit vraagt om een flexibele, open, slimme en ondernemende overheidsorganisatie die in dialoog en nauwe samenwerking met inwoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en andere gemeenten tot een passende invulling van het gemeentelijk beleid en rolverdeling komt. In programma 5 wordt dit nader uitgewerkt. We hebben de wens om bestuurlijk zelfstandig te blijven, maar zijn er van overtuigd dat we hiervoor onze ambtelijke uitvoeringskracht moeten versterken. We zetten daarom in op krachtenbundeling door samenwerking en onderzoeken intensieve samenwerking met de gemeente Houten. Op het gebied van beheer van de openbare ruimte is de insteek dat samenwerking per 1 januari 2016 al van start kan gaan.
4
Financiële situatie Het sluitend maken van de begroting en toewerken naar een gezondere financiële situatie was voor ons een belangrijke opgave het afgelopen jaar. Dit heeft de nodige hoofdbrekens gekost en uiteindelijk geresulteerd in een bezuinigingspakket van 1,5 miljoen euro structureel. De reeds lopende personele taakstelling kwam daar nog bovenop. Inmiddels zijn alle bezuinigingsmaatregelen in gang gezet en zullen (zoals ook vermeld in de Voorjaarsnota) nagenoeg geheel gerealiseerd kunnen worden. Door deze keuzes het afgelopen jaar en de zich licht herstellende economie is het op basis van de huidige gegevens niet nodig om een nieuwe bezuinigingsronde op te starten. Landelijk worden de eerste meldingen gemaakt van economisch herstel. Dit herstel zal zich ook in Wijk bij Duurstede manifesteren, maar de gemeentelijke effecten ijlen meestal na ten opzichte van de rijksoverheid. Een andere onzekerheid vormt de ontwikkeling van het gemeentefonds. Wijk bij Duurstede is bijna voor de helft van haar inkomsten hiervan afhankelijk. Het rekenmodel dat de hoogte van deze uitkering bepaalt is niet meer actueel. Het Rijk is daarom bezig met groot onderhoud aan dit fonds. Kleine gemeenten profiteren daar gewoonlijk van, maar de herverdeeleffecten voor Wijk bij Duurstede zijn nu nog niet bekend. We sturen op verantwoord en reëel ramen. En op wendbaarheid in onze financiële positie waarbij wordt geanticipeerd op risico’s en tegenvallers kunnen worden opgevangen. Structurele uitgaven worden in de begroting gedekt met structurele inkomsten. Gezien de bovenstaande beschreven onzekerheden is het op dit moment moeilijk om een betrouwbaar financieel beeld neer te leggen en is er nu nog niet op ingestoken om u een sluitende Kadernota te presenteren: er is voor gekozen alle ambities integraal te presenteren. Het uitgangspunt is en blijft een sluitende (meerjaren)begroting. In juni, na doorrekening van de meicirculaire, informeren wij u nog via een afzonderlijke memo. Dan worden de resultaten ook vertaald naar de begrotingscijfers 2016. In dat perspectief zullen we de in deze Kadernota opgenomen keuzes opnieuw bezien, wat wellicht nog tot aanvullende of andere keuzes kan leiden. Leeswijzer risico’s Bij elk programma is aangegeven of er sprake is van bestuurlijke risico’s. Per risico is met een cijfer (1 tot 9) aangegeven welke kans er is dat het risico zich voordoet en wat de impact daarvan is. De bestuurlijke risico’s zijn voor een totaaloverzicht hieronder samengebracht in een risicokaart. De risicokaart voortvloeiend uit deze kadernota ziet er als volgt uit:
5
8
Hoog
9
Grondbedrijf
Sportpark Marienhoeve
Precario op waterleidingen van Vitens
Organisatie koers
7
Calamiteiten
Integraal Beheerplan openbare ruimte
IBOR
VPB-plicht 6
Impact
5
Uitvoering Jeugdwet
Nieuwe sporthal ter vervanging van de Vikinghal
Rijksbijdragen
Invoering Participatiewet
4
Brede school De Horden 3
Uitvoering WMO
2
Laag
1
Omgevingsdie nst regio
Hoog
Laag 1
2
3
4
5
6
7
8
9
Kans Dit betreft alleen de bestuurlijke risico's anders dan bij de voorjaarsnota waar alle risico's in beeld zijn gebracht
6
Deel I Bestuurlijk perspectief Programma 1 - Sociaal domein Visie Het sociaal domein omvat alle gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden op het gebied van welzijn, gezondheid, sport en zorg & ondersteuning. In dit domein is een grote omslag gaande vanuit de transitie van taken op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, jeugdzorg en participatie; een omslag die gepaard gaat met minder middelen. Er wordt meer uitgegaan van zelfredzaamheid, participatiemogelijkheden, het organiseren van hulp dichtbij huis en inschakeling van het sociale netwerk van mensen. Er is dan ook sprake van een grote transformatie van het gehele sociale domein. Het coalitieakkoord stelt hierover dat iedereen naar vermogen meedoet en dat burgers zoveel als mogelijk zelf verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van de samenleving waar zij deel van uitmaken; lukt dit (tijdelijk) niet, dan dient de gemeente als schild. Centraal thema van programma 1 is het bevorderen en faciliteren van de participatiesamenleving in Wijk bij Duurstede. Uitgangspunt daarbij is dat de meeste inwoners zichzelf prima redden. De rol van de gemeente is vooral om hen te stimuleren mee te denken en mee te doen. We gaan uit van de kracht van de Wijkse samenleving: een sociale gemeenschap waar mensen met en voor elkaar actief zijn. Mensen zijn fysiek en geestelijk gezond en hebben ruimte en mogelijkheden om zich te ontwikkelen. Ook kinderen en jongeren willen we hierin betrekken zodat zij gezond en veilig kunnen opgroeien.
Ambities 2016-2019
Borging van een goede uitvoering van de transities Inwoners zetten zich naar vermogen in als vrijwilliger en/of mantelzorger Een divers en laagdrempelig aanbod van welzijnsvoorzieningen Een divers en op de vraag afgestemd aanbod van vernieuwende zorginitiatieven Een gespreid en waar mogelijk geclusterd aanbod van instellingen voor onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang, Het stimuleren van een gezonde leefstijl en het bevorderen van een goede gezondheid Er wordt een verbinding gelegd tussen zorg, participatie en bedrijfsleven
7
Wat gaan we doen om deze ambities te realiseren We gaan deze ambities uitvoeren met behulp van het model van de Maatschappelijke Agenda. Op basis van een uitgebreide analyse van het sociaal domein in onze gemeente – die al in concept klaar ligt – gaan we speerpunten en uitvoeringsplannen formuleren. We gaan dit in samenspraak doen met maatschappelijke partners als Stichting Binding en Wiel (de eerste lijn) en betrokken inwoners; hun ervaringen op dit terrein (wat gaat goed, wat niet, wat kan beter of anders) zullen belangrijke input zijn. De concept Maatschappelijke Agenda wordt vervolgens geïntegreerd met de Structuurvisie (Ruimtelijke Agenda) en de Economische Agenda en voor vaststelling voorgelegd aan college en raad. Doel van de Maatschappelijke Agenda is om tot integraal beleid en integrale uitvoering te komen maar ook om focus in beleid te bereiken: waar kiezen we voor om aan te pakken en wat doen we (deze periode) niet.
Borging van een goede uitvoering van de transities Met ingang van 1-1-2015 zijn de taken formeel overgeheveld naar de gemeente. Nu begint echter de uitdaging om de uitvoering beter te organiseren, maar wel binnen het beschikbare budget. Dat betekent slimmer en integraler werken (bijv. voorzieningen voor doelgroepen combineren) en vooral ook demedicaliseren en ontzorgen: inwoners zoveel mogelijk in staat stellen om met lichte ondersteuning zelfredzaam te zijn. Op die manier zal de rijksbezuiniging op de budgetten opgevangen moeten worden zonder dat de zorg voor inwoners die het echt nodig hebben verslechtert. Uitgangspunt van de transformatie in de zorg is dat zo lang mogelijk thuiszorg in de buurt wordt geboden en bij zwaardere zorg wordt gekeken hoe en wanneer deze weer vanuit de eerste lijn (in de buurt) kan worden geboden. De samenwerking tussen professionele zorg en vrijwilligerswerk wordt versterkt. In dat kader worden ook zorgvernieuwingsprojecten gesteund en opgezet en het vrijwilligerswerk versterkt. Het Regionaal programma sociaal domein Zuidoost Utrecht noemt hiervoor 5 thema’s die als kapstok dienen om integraal naar de opgaven te kijken: 1. Sociale basisinfrastructuur, samenleving, zelforganisatie 2. Toegang 3. Arrangementen 4. Sturen en contracteren 5. Monitoren en verantwoorden 2016-2019 Uitvoering Regionaal programma sociaal domein Zuidoost Utrecht Uitvoering Plan van aanpak monitoring & verantwoording
8
Opstellen en uitvoering Maatschappelijke Agenda in relatie tot deze ambitie Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. De huidige reserve biedt ruimte voor nieuw beleid en het opvangen van tegenvallers. Borging van een goede uitvoering van de transities Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Inwoners zetten zich naar vermogen in als vrijwilliger en/of mantelzorger De vrijwillige inzet van inwoners is nu al van groot belang maar dit wordt in de participatiesamenleving nog belangrijker: zonder vrijwilligers en mantelzorgers kunnen onze voorzieningen niet draaien en wordt de zorg onbetaalbaar. Op allerlei fronten wordt daarom een beroep gedaan op inwoners om zich vrijwillig in te zetten. Het is dan belangrijk om aanbod en vraag goed op elkaar af te stemmen, om de drempel voor potentiële vrijwilligers laag te maken en om vrijwilligers goed te begeleiden. Stichting Binding fungeert met zijn Steunpunt vrijwillige inzet al als het centrale knooppunt daarvoor. Voor mantelzorgers is dat specifiek het Steunpunt mantelzorg. Het is van belang dat mantelzorgondersteuning goed geregeld is en waar mogelijk wordt versterkt. Inwoners worden nadrukkelijk gevraagd om een bijdrage te leveren. 2016-2019 Opstellen en uitvoering Maatschappelijke Agenda. We gaan daarin vastleggen wat onze speerpunten zijn m.b.t. de vrijwillige inzet en mantelzorgondersteuning. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Inwoners zetten zich naar vermogen in als vrijwilliger, mantelzorger Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
Een divers en laagdrempelig aanbod van welzijnsvoorzieningen In de gemeente bestaat al een behoorlijk aanbod van welzijnsvoorzieningen inclusief de voorzieningen voor bewegen en sport. Deze voorzieningen gaan een belangrijkere rol spelen in de ondersteuning van inwoners, al dan niet in combinatie met zorg. Immers, inwoners die zich gezond voelen, die zich kunnen ontwikkelen en die op de een of andere wijze participeren in de Wijkse samenleving, zijn gelukkiger en zelfredzamer. Het is daarom belangrijk dat het aanbod van welzijnsvoorzieningen aansluit op de vraag van de inwoners en dat zij geen drempels ondervinden om van het aanbod gebruik te maken. Voorbeelden zijn het doelgroepzwemmen en de buurthuisfuncties in Cothen en Langbroek.
9
0
2016-2019 Opstellen en uitvoering Maatschappelijke Agenda. We gaan daarin vastleggen wat onze speerpunten zijn m.b.t. de voorzieningen voor welzijn, bewegen en sport. We stimuleren en ondersteunen de totstandkoming van een zwemvoorziening in Wijk bij Duurstede. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Een divers en laagdrempelig aanbod van welzijnsvoorzieningen Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Een divers en op de vraag afgestemd aanbod van vernieuwende zorginitiatieven Sinds 2014 stimuleren we pilots ter vernieuwing van het (lokale) zorgaanbod: daarmee bedoelen we in de eerste plaats aanbod op het gebied van begeleiding (dagbesteding) en werk voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. En er zijn plannen voor verbreding van de inloopfunctie van de dorpshuizen in Cothen en Langbroek. Voor deze initiatieven geldt dat doelgroepen waar mogelijk geïntegreerd worden en dat er een combinatie is van professionele en vrijwillige zorg. Tot slot zijn er al initiatieven die - met de inzet van vrijwilligers - hulp bieden aan specifieke doelgroepen, zoals het hospice en stichting Bed. 2016-2019
Opstellen en uitvoering Maatschappelijke Agenda. We gaan daarin vastleggen wat onze speerpunten zijn mbt de nieuwe en bestaande zorginitiatieven. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Op de vraag afgestemd aanbod van vernieuwende zorginitiatieven Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
Een gespreid en waar mogelijk geclusterd aanbod van instellingen voor onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang Het gemeentelijk uitgangspunt is om (1) voorzieningen voor onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk zo goed mogelijk te spreiden over de kernen en (2) om deze voorzieningen op een aantal plaatsen te clusteren in brede scholen. Er zijn op dit moment brede scholen in de kern Wijk bij Duurstede (Brede School Noorderwaard), Cothen (Het Veldhuis) en Langbroek (Oranjehof). De Brede School de Horden zal waarschijnlijk in 2016 gereed komen.
10
0
2016-2019 Uitvoering van het IHP, waarbij rekening gehouden moet worden met de kapitaallasten van de onderwijsgebouwen en met de beschikbare middelen in het algemeen. Opstellen en uitvoering Maatschappelijke Agenda. We gaan daarin vastleggen wat onze speerpunten zijn m.b.t. deze voorzieningen. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Het stimuleren van een gezonde leefstijl en het bevorderen van een goede gezondheid In de Gezondheidsnota 2014-2018 worden drie speerpunten genoemd om aan te pakken: 1. De psychische pijler 2. Overgewicht 3. Alcohol- en drugsgebruik We kiezen hier voor een brede insteek in relatie tot Wmo, jeugdbeleid en jeugdzorg, maar ook mantelzorg, ouderen en het sportbeleid. Sportverenigingen en welzijnsclubs zijn op dit moment soms nog gescheiden werelden maar gelet op het grote belang van gezonde leefstijl en gezondheid, als preventie tegen allerlei fysieke, sociale en geestelijke problemen, willen we deze werelden meer met elkaar in verband brengen/integreren. 2016-2019 Gezondheidsnota 2014-2018 ‘Gezond meedoen in Wijk’ Beleidskader jongerenwerk gemeente Wijk bij Duurstede 2014-2018 In de Maatschappelijke Agenda nemen we de uitgangspunten en speerpunten van de gezondheidsnota en het beleidskader jongerenwerk op. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Gezonde leefstijl en goede gezondheid Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
Er wordt een verbinding gelegd tussen zorg, participatie en bedrijfsleven De Participatiewet heeft als uitgangspunt dat mensen betaald werk verrichten. Voor die inwoners die een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt hebben, heeft de gemeente een speciale verantwoordelijkheid.
11
0
2016-2019 Opstellen en uitvoering Maatschappelijke Agenda. We gaan daarin vastleggen wat onze speerpunten zijn m.b.t. de participatie van de inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt. Najaar 2015 worden verschillende scenario’s voor de toekomst van het SW bedrijf (nu de BIGA) in een regionaal traject bekeken en beoordeeld. Uiteindelijk gaat het om het meedoen naar vermogen door de doelgroep van de Participatiewet, in samenhang met het gehele sociaal domein. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Verbinding tussen zorg, participatie en bedrijfsleven Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Going concern Gezien ontwikkelingen bij sportaccommodaties met betrekking tot bijvoorbeeld onderhoud is het mogelijk dat in de begroting 2016-2019 hogere bedragen opgenomen moeten worden. Op dit moment kan er nog geen inschatting gemaakt worden van deze eventuele kosten. Deze komen zoals gezegd dan terug in de begroting. Going concern
2016
Onderhoud sportaccomodaties
PM
Totaal
€
2017 PM 0 €
2018 PM 0 €
2019 PM 0 €
0
De Vluchtelingenwerkgroep Wijk bij Duurstede heeft een structurele subsidieverhoging aangevraagd. Deze aanvraag hangt samen met een verdubbeling van de door het Rijk opgelegde huisvestingstaakstelling voor asielgerechtigden en derhalve een aanzienlijke taakverzwaring. Wij hebben besloten deze aanvraag te honoreren, mits de huisvestingstaakstelling de komende jaren onverminderd hoog blijft. Omdat de gemeente gelden krijgt van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) voor de maatschappelijke begeleiding van asielgerechtigden is de verwachting dat de extra subsidie hiermee kan worden gedekt en aldus budgettair neutraal kan verlopen.
12
Structurele doorwerking van de voorjaarsnota Structurele doorwerking voorjaarsnota
2016
De verzekeringen zijn opnieuw aanbesteed waardoor er een wijziging is op diverse budgetten binnen onderwijshuisvesting. Omdat de Brede School de Horden (BSH) nog niet is gerealiseerd is het gebouw De Opstap langer in gebruik. Effectuering van het besluit voor inhuur voor bewegingsonderwijs op Marienhoeve. Het contract met de kinderopvang op Walplantsoen 12 is per 01-01-2015 beeindigd. Momenteel is het een multifunctioneel gebouw dat door meerdere huurders wordt gebruikt. De huurinkomsten zijn lager. Programmaoverstijgende budgetneutrale aanpassing t.b.v. stelpost ombuigingen (P5)
2017
€
-31.255
€
€
5.350
€
7.000 €
€
35.720 €
-31.255
2018 €
-31.255
2019 €
-31.255
7.000 €
7.000 €
7.000
35.720 €
35.720 €
35.720
€
-22.500
€
-22.500
€
-22.500
€
-22.500
Verhuur ruimte E&E gasthuis aan een huisartsenparaktijk
€
-1.000
€
-1.000
€
-1.000
€
-1.000
Een aantal kredieten zijn afgerond. De investeringen zijn geactiveerd. Op basis van de werkelijke investeringen is er sprake van vrijvallende kapitaallasten.
€
-42.798
€
-41.544
€
-40.290
€
-39.950
Totaal
€
-49.483 €
-52.325 €
-51.985
Voortgang/Ontwikkelingen
Kans
Impact
Bijeenkomsten Vernieuwing Zorgaanbod lopen door waarbij de gewenste vernieuwing centraal staat en gestimuleerd wordt. Wat onder vernieuwing valt is uitgewerkt in de kadernota AWBZ transitie. Een duidelijke rolomschrijving van de gemeente en aanbieder is ontwikkeld zodat duidelijk is wat ieders verantwoording hierin is en dat de gemeente enigszins kan stimuleren om te weinig of teveel aanbod te voorkomen. Dit wordt binnenkort gecommuniceerd.
5
3
Er wordt capaciteit ingezet vanuit Door beperkte beschikbaarheid de regio om de onduidelijkheden van capaciteit zal de weg te nemen. onduidelijkheid nog even voortduren. De etalage zal nog op zich laten wachten.
5
3
2
9
-53.579 €
In dit overzicht zijn de negatieve bedragen een voordeel, de positieve bedragen een nadeel.
Bestuurlijke risico's Risico's
Beheersingsmaatregel
Uitvoering Wmo 2015 De vernieuwing van de door zorgaanbieders aangeboden begeleiding en dagbesteding komt onvoldoende van de grond of iedereen ziet kans om aanbieder te worden en er komen teveel nieuwe (soortgelijke) initiatieven. Dan is er te weinig of teveel (lokaal) aanbod waardoor cliënten geen keuzevrijheid hebben of wordt het moeilijk een keuze te maken en raakt het aanbod versnipperd.
De gemeente kan zorgaanbieders bijeen brengen en stimuleren tot de gewenste vernieuwing en samenwerking (voor zover de regels van de bestuurlijke aanbesteding dit toelaten). Duidelijke verwachtingen en verantwoordelijkheden moeten utigesproken worden.
Uitvoering Jeugdwet Er is nog veel onduidelijkheid over de aangeboden zorg/ begeleiding. Hierdoor is de inrichting van de 'etalage' voorals nog een probleem.
Ondanks alle zorg en aandacht Zorgvuldige integrale werkwijze kan er een crisissituatie bij Team WIJK. Tijdige escalatie ontstaan met betrekking tot een naar het bestuur. jeugdige.
Recent is er een calamiteitenoefening gehouden met College en betrokken ambtenaren.
13
Sportpark Mariënhoeve Kwetsbaarheid van Stichting Wijksport door beperkte capaciteit bij bestuur (vrijwilligers)
Kwetsbaarheid bespreken en zoeken naar oplossingen. Versterken van de verbinding tussen Wijksport en de verenigingen.
Gesprekken met Stichting Wijksport zijn in volle gang om de kwetsbaarheid en beperkte capciteit op te lossen. In de aankomende periode wordt duidelijk hoe dit zich ontwikkelt.
Ledenaantal verenigingen daalt door recessie en SWS kan geen alternatieve invulling vinden, gevolg: faillissement SWS
Monitoren verenigingsfinanciën en verenigingsontwikkeling in combinatie met kwartaalrapportages SWS
Maandelijks doorspreken liquiditeitsprognose met SWS. Echter door vervallen jeugdlidsubsidie hebben wij geen inzage meer in verenigingsfinanciën.
3
8
1
8
6
6
9
6
Nieuwe sporthal ter vervanging van de Vikinghal Bewegingsonderwijs is een Besluitvorming over de uitvoering wettelijke verplichting. Risico is van bouw gymzaal tijdig plaats aanwezig dat er geen alternatief laten vinden. voor handen is als de contracten met de exploitant aflopen. Project voor bouw gymzaal of alternatieven om bewegingsonderwijs tijdelijk onder te brengen moet op tijd gestart worden waarbij ook gekeken wordt naar de structurele oplossing.
Met betrekking tot het bewegingsonderwijs is gestart met het vinden van een tijdelijke oplossing en daaropvolgend een structurele oplossing.
Rijksbijdragen Vanaf 2016 wordt gefaseerd het Uitwerken en invoeren van objectieve verdeelmodel bezuinigingsmaatregelen. ingevoerd voor verschillende diciplines. Dit kan aanmerkelijke financiele gevolgen hebben voor de gemeente.
Met de meicirulaire komt er meer duidelijkheid over de veranderingen.
14
Brede school de Horden Vertraging in de aanbesteding
De eerste aanbesteding viel De bouw zal na verwachting nadelig uit, waardoor de enkele maanden later kunnen procedure opnieuw opgestart starten. moet worden met een aangepast plan.
Risico dat een van de Bij aanbesteding grote aandacht Momenteel vindt de selectie van bouwende partijen / adviseurs in voor rentabiliteit en solvabiliteit de opdrachtnemer plaats. staat van faillissement raakt. van de contractpartners . • Garantieregeling / verzekering afsluiten Tegenvallers tijdens de bouw.
Strakke sturing op de kosten. Kritisch zijn ten aanzien van meer- en minderwerk.
2
3
6
3
3
3
3
6
3
Als de bouw start, is het zaak strak bouwbeheer toe te passen.
Risico’s in de uitvoering van het Aanvullend op de intern Als de bouw start, is het zaak project. Aanwezigheid van aanwezige capaciteit zal er strak bouwbeheer toe te passen. benodigde expertise. zeker externe expertise moeten worden ingehuurd. Vooralsnog kan worden geconcludeerd dat er op de meeste gebieden voldoende capaciteit en expertise aanwezig is. Risico van bouwvertraging in verband met de noodvoorziening Cape Horn en project de Engk.
9
Betreft slecht voor een deel een Als de bouw start, is het zaak risico dat drukt op dit project. strak bouwbeheer toe te passen. M.n. latere ingebruikname kan leiden tot verlies binnen de Engk. Op dit moment zijn er afspraken met buurtbewoners bij Cape Horn over het langer gebruik van de noodvoorziening.
15
Programma 2 - Economisch domein Visie Het economisch domein omvat die beleidsvelden die bijdragen aan het versterken en de ontwikkeling van de economische structuur van onze gemeente. Speerpunten zijn de versterking van de werkgelegenheid, een vitalere binnenstad en uitvoering van de Participatiewet in samenspraak en samenwerking met het lokale bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. De rol van de gemeente is gericht op het faciliteren en het creëren van randvoorwaarden op het gebied van economische bedrijvigheid, werkgelegenheid en participatie, detailhandel, promotie van de binnenstad en recreatie en toerisme. Afhankelijk van de kracht die vanuit de samenleving kan worden aangeboord, vervult de gemeente een rol als aanjager, regisseur of supporter. Wijk bij Duurstede is in 2020 een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven die de lokale werkgelegenheid versterken. Bedrijven die zich op het nieuwe bedrijventerrein Broekweg Noord willen vestigen, leveren een significante bijdrage aan het aantal arbeidsplaatsen binnen onze gemeente. Dat is al van oudsher een belangrijk item in onze vestigingscriteria. Van de eigen werkgelegenheid wordt namelijk 75 % ingevuld door inwoners. Lokale ondernemers vestigen zich graag op onze bedrijventerreinen. Ze vinden het aantrekkelijk om in dezelfde plek te wonen en hun bedrijvigheid onder te brengen. Het plegen van acquisitie was daardoor in het verleden niet altijd nodig. Door deelname aan de Q4plus profiteert Wijk bij Duurstede van een duidelijker profilering van de Kromme Rijnstreek als aantrekkelijk gebied voor lokale en regionale ondernemers. Gemeenten en bedrijven uit de Q4plus werken samen aan een goed ondernemersklimaat. Onze gemeente is in 2020 –door de relatief geïsoleerde ligging- nog steeds een forensengemeente, hoewel steeds meer mensen door de toepassing van technologie vanuit huis werken. Voor inwoners die buiten onze gemeentegrenzen werkzaam zijn, zet de gemeente zich in voor een goede ontsluiting en openbaar vervoer. En uiteraard zorgt een aantrekkelijk woonmilieu ervoor dat de binding met Wijk bij Duurstede duurzaam is. Werkgelegenheid creëren voor al onze inwoners is belangrijk. Want werkgelegenheid zorgt niet alleen voor financiële onafhankelijkheid en lokale bestedingen, maar ook voor sociale contacten, participatie en ontplooiing. Ook mensen met een afstand tot reguliere arbeidsmarkt verdienen een kans op werk en/of dagbesteding. Door samenwerking met maatschappelijke organisaties en lokale werkgevers zet de gemeente in op het vergroten van het aantal beschikbare vacatures. Precies daarin (participatie en ontplooiing) zit de overlap tussen het sociale en het economische domein. Wij merken dat veel ondernemers deze overlap zien en zich
16
hiervoor sterk maken: Maatschappelijk verantwoord ondernemen is in Wijk bij Duurstede geen kreet gebleven, maar een werkwoord in de dagelijkse praktijk. Eind 2015 wordt een keuze gemaakt hoe om te gaan met de toekomst van Biga. Daartoe worden verschillende scenario’s opgesteld. Vanaf 2016 zijn de vijf regiogemeenten aandeelhouder van Biga. 2016 is het jaar van nadere uitwerking en implementatie van de scenariokeuze zodat het gewenste scenario met ingang van 2017 wordt uitgevoerd. Uitgangspunt hierbij is dat de uitvoering plaatsvindt in samenhang met het sociale domein. Vastgoedeigenaren, ontwikkelaars en ondernemers in binnenstad en buurtwinkelcentra hebben samengewerkt aan het creëren van een toekomstbestendig voorzieningenniveau. Hoe te komen tot een evenwichtige balans tussen wijkwinkelcentra en de binnenstad is daarbij prominent onderwerp van gesprek geweest. De gemeente heeft -op basis van concrete initiatieven uit de markt- gezorgd voor duurzame richtinggevende kaders. Het nieuwe bestemmingsplan voor de binnenstad biedt de nodige ruimte voor flexibiliteit en creativiteit. Op die manier is o.a. gewerkt aan het voorkomen van leegstand. Daar waar nodig is in de binnenstad geherstructureerd: de bestemming detailhandel is gecombineerd met andere functies. Samen met marktondernemers is gekeken naar mogelijkheden om de markt te verzelfstandigen met als doel de gemeentelijke kosten in balans te brengen met de opbrengsten. De insteek is dat de markt verzelfstandigt, het kan echter ook dat kostenneutraliteit wordt bereikt door een verdere verlaging van de gemeentelijke kosten zonder dat de markt zelfstandig wordt.” In het buitengebied is met de komst van de omgevingsvisie een begin gemaakt met uitnodigingsplanologie. Nieuwe ideeën vanuit de samenleving krijgen zo letterlijk meer ruimte. Het ruimtelijke domein is op die manier ondersteunend aan het economische domein en aan de krachtige samenleving die meer en meer behoefte heeft aan het zelf vormgeven van de Wijkse maatschappij. De binnenstad van Wijk bij Duurstede is “the place to be” van de Kromme Rijnstreek geworden. Zowel vanaf het water als vanuit de stad Utrecht en de Utrechtse Heuvelrug vinden bezoekers de weg via off- en online marketingkanalen naar onze rijke cultuurhistorische binnenstad. Creatieve ondernemers en VVV zorgen samen voor steeds nieuwe arrangementen op het gebied van kunst en cultuur tussen museum, kasteel, molen, kerk en stadshaven. En er is het gehele jaar door genoeg te doen: wandelen, zwemmen, fietsen, varen, theater, unieke evenementen en genieten van ambachtelijke en lokaal geproduceerde producten, zoals: kersen, brood en bier. Het museum en het kasteel zorgen voor aantrekkelijke en steeds wisselende tentoonstellingen. De kleinschaligheid, het eigen karakter en de diversiteit zijn sterke troeven die door actieve ondernemers steeds opnieuw worden verbeterd en vernieuwd.
17
Ambities 2016-2019 Versterking en stimulering van de werkgelegenheid. Wijk bij Duurstede is een aantrekkelijke vestigingsplaats voor lokale en regionale bedrijven; Bedrijven en maatschappelijke organisaties in onze gemeente werken structureel en concreet aan het creëren van werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt; Wijk bij Duurstede is het toeristisch centrum van de Kromme Rijnstreek; De binnenstad van Wijk is de publieke huiskamer voor inwoners en bezoekers; Binnenstad en buurtwinkelcentra kennen een toekomstbestendig voorzieningenniveau;
Wat gaan we doen om deze ambities te realiseren Versterking en stimulering van de (lokale) werkgelegenheid Zowel voor startende ondernemers als al gevestigde bedrijven biedt de gemeente de ruimte voor ontwikkeling en groei. Leegkomende agrarische bebouwing fungeert mogelijk als kraamkamer voor nieuwe bedrijvigheid. In bestaande en nieuw bedrijventerreinen wordt geïnvesteerd. Mogelijk is onderzoek (in samenwerking met ondernemers/ondernemersvereniging) nodig naar welke type bedrijvigheid we willen toevoegen in onze gemeente. Profilering van onze gemeente doen we samen met ondernemers, bijvoorbeeld door ondersteuning Wijkse Ondernemersprijs en deelname aan Q4plus; 75 % van onze inwoners is nu werkzaam binnen onze gemeentegrenzen: op onze bedrijventerreinen, in de binnenstad, wijkwinkelcentra, buitengebied of vanuit huis. Die lokale werkgelegenheid heeft een gunstig effect op lokale bestedingen en het terugdringen van autokilometers. 2016 -Ontwikkeling en uitgifte van bedrijventerrein Broekweg Noord; -Onderzoek naar welke type bedrijvigheid nodig is op (nieuwe) bedrijventerrein); -Deelname aan Q4plus; -Vaststellen omgevingsvisie 2017- 2019 -Ontwikkeling en uitgifte van bedrijventerrein Broekweg Noord; -Deelname aan Q4plus; Voor de volgende onderdelen wordt in de Kadernota 2016-2019 extra budget aangevraagd: Versterking en stimulering van de werkgelegenheid
2016
2017
2018
2019
Contributie deenlname Q4plus
€
5.000 €
5.000 €
5.000 €
5.000
Totaal
€
5.000 €
5.000 €
5.000 €
5.000
18
Bedrijven en maatschappelijke organisaties in onze gemeente werken structureel en concreet aan het creëren van werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt; Uitgaan van de kracht van mensen, bedrijven en maatschappelijke organisaties en ze dichter bij elkaar brengen door te zorgen voor een betere match met behulp van de Wijkse werkplaats en Werkbijduurstede; Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Creëren van werk voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
Wijk bij Duurstede is toeristisch centrum Kromme Rijnstreek De relatie tussen binnenstad, waterkant en kasteel is versterkt. Slimme marketing zorgt ervoor dat inwoners en bezoekers uit de regio genieten van een aantrekkelijk cultuurhistorisch/recreatief-toeristisch aanbod. Wijk bij Duurstede benut de nabijheid van grote broer Utrecht en grote zus Utrechtse Heuvelrug maximaal. 2016 -Programmamanagement Promotie Wijk bij Duurstede; -Samenwerking met inhoudelijk strategische partners; -Vaststellen bestemmingsplan binnenstad: ruimte voor flexibiliteit; -Uitbreiding capaciteit team Economische Zaken; -Oprichting Ondernemersfonds; -Oprichting cultuurfonds en evenementenfonds; -Monitoring huurovereenkomst Kasteel; -Monitoring overeenkomst exploitatie Stadshaven; -Deelname LEADER; -Vaststellen omgevingsvisie; 2017-2019 -Verhuizing museum naar Markt; Voor de volgende onderdelen wordt in de Kadernota 2016-2019 extra budget aangevraagd:
19
0
Wijk bij Duurstede is toeristisch centrum Kromme Rijnstreek
2016
2017
2018
2019
Bijdrage aan stadspromotie
€
10.000 €
10.000 €
10.000 €
10.000
Extra bijdrage aan cultuur en evenementenfonds
€
7.000 €
7.000 €
7.000 €
7.000
Totaal
€
17.000 €
17.000 €
17.000 €
17.000
De binnenstad van Wijk is de publieke huiskamer voor inwoners en bezoekers; Gastvrij zijn betekent schoon, heel en veilig. Er is door de gemeente geïnvesteerd in de publieke ruimte van de binnenstad. In deze publieke huiskamer is het goed toeven: mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zetten zich in om deze schoon, heel en veilig te maken waardoor het voor inwoners en bezoekers een aangenaam verblijfsgebied is. De binnenstad is ook makkelijk toegankelijk en bereikbaar: er zijn voldoende parkeerplaatsen. 2016 – 2019 -Uitvoering nota Parkeerbeleid; -Opstellen en uitvoering Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP); -Zelfbeheer openbare ruimte/inzet van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt; Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Binnenstad is publieke huiskamer voor inwoners en bezoekers Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
Binnenstad en buurtwinkelcentra kennen een toekomstbestendig voorzieningenniveau; Er is door marktpartijen geïnvesteerd in een toekomstbestendig voorzieningenniveau; Er is ruimte om te experimenteren met nieuwe concepten die ervoor zorgen dat het voorzieningen- en recreatief-toeristisch aanbod op peil en attractief blijft. Ook het bestemmingsplan biedt de nodige flexibiliteit. 2016 - Vaststelling bestemmingsplan binnenstad; -Uitvoering plan Hordencentrum -Ontwikkeling plan Hoogstraat en De Heul; -Verzelfstandiging markt; 2017 -Uitvoering plan Hordencentrum; -Ontwikkeling plan Hoogstraat en De Heul;
20
0
2018-2019 -Uitvoering plan Hoogstraat en De Heul; Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Toekomstbestendig voorzieningenniveau Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Going concern Toerisme en vrije tijd: In 2014 is besloten om het Recreatieschap Heuvelrug, Vallei- en Kromme Rijngebied op te heffen op basis van een gefaseerd proces met opheffing op 1 januari 2018. Als onderdeel van dit traject dient er begin 2018 een afkoopsom te worden betaald. Deze afkoopsom wordt over de deelnemers verdeeld op basis van een verdeelsleutel gelijk aan die voor de deelnemersbijdrage. De insteek is om deze afkoopsom aan het eind van het traject zo laag mogelijk te maken. Er is op dit moment een minimale bijdrage en een maximale bijdrage voor deze afkoopsom berekend. Voor onze gemeente bedraagt deze minimaal € 83.000 en maximaal € 244.000. Het Algemeen Bestuur van het recreatieschap heeft op 25 maart 2015 besloten dat de gemeenten (pakkettrekkers) die extra kosten maken om de recreatievoorziening te behouden en tot een goede overdracht te komen, en daarmee de afkoopsom te verminderen, de gemaakte kosten kunnen verrekenen met de begrote afkoopsom. Voor onze gemeente betekent dit dat in ieder geval de kosten voor het opstellen van de Visie Gravenbol (€ 22.500) hiervan kunnen worden afgetrokken. Daarnaast zijn er begrote kosten zoals advieskosten, projectleiderskosten en ambtelijke uren die van invloed zijn op een lagere afkoopsom voor onze gemeente. In totaal hebben we hiervoor € 80.000 begroot. Dit begrote bedrag kan alsdan worden verrekend met de maximale afkoopsom die daarmee op € 164.000 uitkomt. Going concern
2016
2017
2018
Afkoop recreatieschap Utrechtse heuvelrug en kromme rijnstreek Totaal
€
-
€
-
2019
€
164.000
€
164.000 €
In dit overzicht zijn de negatieve bedragen een voordeel, de positieve bedragen een nadeel.
21
-
Structurele doorwerking van de voorjaarsnota Structurele doorwerking voorjaarsnota
2016
De markt is teruggegaan van 20 uitbaters naar 14. Hierdoor zijn er minder € inkomsten.
2017 10.000 €
10.000 €
-72
-72
-72
€
Restitutiekosten ondernemersfonds
€
5.000 €
€
Totaal
2019
10.000 €
Kleine budgetaanpassingen
Programma overstijgende budgetneutrale wijziging t.b.v. het ondernemersfonds (P5) Programmaoverstijgende budgetneutrale aanpassing t.b.v. stelpost ombuigingen (P5)
2018
€
€
-72
5.000 €
5.000 €
5.000
155.000 €
155.000 €
155.000 €
155.000
€
-10.000
-10.000
-10.000
€
-10.000
€
159.928 €
159.928 €
159.928
€
€
10.000
€
159.928 €
In dit overzicht zijn de negatieve bedragen een voordeel, de positieve bedragen een nadeel.
Bestuurlijke risico's Risico's
Beheersingsmaatregel
Voortgang/Ontwikkelingen
Uitgangspunt is dat de door het rijk beschikbaar gestelde middelen worden ingezet. Eventuele kortingen leiden er dan toe dat er keuzes moeten worden gemaakt over welke doelgroepen ondersteuning krijgen. Algemeen geldt dat zoveel mogelijk wordt ingezet op het zo snel mogelijk toeleiden naar (gedeeltelijk) werk en voor doelgroepen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt wordt gekeken naar een koppeling van voorzieningen en begeleiding met welzijnswerk (vrijwilligerswerk) en de Wmo.
Invloed. Opstellen goede kaders en jaarplan opstellen. Nauwkeurig/maandelijks monitoren financiële consequenties van gevoerde beleid RDWI. Zo nodig beleid bijstellen. Geen invloed op landelijke en regionale economische ontwikkelingen op gebied van arbeidsmarkt. Dit betekent meer lokaal werken, kosten besparend. Werkgevers rijp maken voor nieuwe doelgroep.
Strategische Kaders Participatie en Inkomen (okt. 2014) zijn het uitgangspunt voor de uitvoeringsarrangementen RDWI (maart 2015). Verandertraject RDWI 'van bolwerk naar netwerk' moet leiden tot een meer efficiente en effectieve bedrijfsvoering en een modern dienstverleningsconcept en een meer lokale integrale uitvoering in het sociaal domein. De RDWI gaat zich ook meer richten op mensen die zijn ingedeeld op de treden 1 -4 van de participatieladder.
De rijksbijdrage neemt de komende jaren, tot 2020, geleidelijk af van ca. 26.000 euro tot 22.700 euro per SE (standaard eenheid). Daardoor dekken de inkomsten niet langer alle kosten (bijv. loon volgens SW-cao en begeleiding). Een gewijzigde integrale uitvoering van de SW in samenhang met het sociaal domein is noodzakelijk om de tekorten op het budget te beperken.
Nieuw integraal beleid en uitvoering voor de sociale werkvoorziening ontwikkelen in samenhang met het sociaal domein.
Het college heeft besloten om de aandelen van de Biga groep bv over te nemen per 1-1-2016. Dit is een tussenfase. 2015 wordt gebruikt om het ontwikkeltraject (diverse scenario's) uit te werken. College en raad maken dit najaar een definitieve keuze over de toekomst van Biga.
Kans
Impact
Invoering Participatiewet
6
5
6
5
22
Programma 3 – Ruimtelijk domein Visie Het ruimtelijk domein betreft het beheer, onderhoud en de ontwikkeling van de ruimte in onze gemeente, om deze geschikt te maken voor de huidige en toekomstige maatschappelijke functies. Onderdelen van het domein zijn: volkshuisvesting en woningbouw, bedrijventerreinen, verkeer, het buitengebied, het beheer en onderhoud van de openbare ruimte en duurzaamheid. Onze visie op het ruimtelijk domein van de gemeente is dat deze optimaal bijdraagt aan de eigen identiteit van de drie kernen en het buitengebied. In 2020 is Wijk bij Duurstede een gemeente waar je plezierig kunt leven, wonen en werken, in een aantrekkelijke gevarieerde omgeving met hoge toeristisch-recreatieve waarden. Het woonaanbod wordt zo goed als mogelijk afgestemd op woondoelgroepen en ondersteunt het vestigingsbeleid voor bedrijven. De gemeente blijft echter een forensengemeente, maar van de eigen werkgelegenheid wordt driekwart ingevuld door eigen inwoners. De gemeente is goed op weg om in 2030 een klimaat neutrale gemeente te zijn; duurzaamheid is dan structureel onderdeel van ons handelen. Het beheer en onderhoud van de openbare ruimte gebeurt sober en doelmatig; een hoger niveau is plaatselijk haalbaar door bijdrage en inzet van inwoners. Het buitengebied kent een nadrukkelijke specialisatie: ten noorden van de Kromme Rijn een gevarieerd natuur- en cultuurlandschap met daarin agrarische bedrijven en natuur- en recreatieve waarden. Ten zuiden van de Kromme Rijn ligt een primair voor de agrarische bedrijven bedoeld gebied dat doorloopt tot aan de Neder-Rijn/Lek, een gebied waar natuur- en recreatieve waarden de boventoon voeren.
Ambities 2016-2019 Goede, passende volkshuisvesting voor de inwoners in onze gemeente; Ruimte voor groei van bestaande- en vestiging van nieuwe bedrijven; Vitaal buitengebied met ontwikkelingsruimte voor agrarische bedrijvigheid, natuur, recreatie en toerisme; Goede infrastructuur voor voetganger, fietser, automobilist en openbaar vervoer; Openbare ruimte die door zelfbeheer plaatselijk een hogere beeldkwaliteit bereikt dan het algemene minimumniveau; Stappen zetten naar een duurzame- en klimaat-neutrale gemeente in 2030.
23
Wat gaan we doen om deze ambities te realiseren Goede, passende volkshuisvesting De opbouw van onze bevolking verandert van een relatief jonge gemeente naar een gemeente waarin steeds meer ouderen actief zijn. Op die ontwikkeling willen we anticiperen. Het inwonertal willen we op minimaal het huidige niveau houden (ca. 23.000+), maar mag ook iets groeien om de voorzieningen in stand te houden en de eigen aanwas te huisvesten. Ouderen willen we zo lang mogelijk in hun eigen vertrouwde omgeving laten wonen, wat betekent dat we bestaande woningen toekomstbestendig moeten maken. Hierover gaan we in gesprek met de woningcorporaties, zoals we dat nu ook al doen vanuit het sociale domein (o.a. woningaanpassingen o.g.v. WMO). Daarnaast willen we het bouwprogramma voor nieuwe woningen goed laten aansluiten bij de behoeften van doelgroepen, waaronder ook jongeren en kleinere huishoudens. Doorstroming op de woningmarkt en het tegengaan van scheef-wonen blijft daarbij een aandachtspunt. 2016-2019 • Uitvoeren van de nieuwe Woonvisie, die in 2015 gereed komt; • Regie voeren op- en samenwerken met de woningbouwverenigingen (Woningwet); • Uitvoeren Woningbouwprogramma Ten tijde van deze Kadernota is nog onvoldoende duidelijk hoe de ambities van de Woonvisie luiden en hoe deze worden uitgewerkt. Ook het regie voeren op en de samenwerking met de woningbouwverenigingen is nog niet uitgekristalliseerd. Om deze redenen is nog geen extra budget aangevraagd. Het woningbouwprogramma gaat uit van gemiddeld 100-130 op te leveren woningen per jaar. De financiële component hiervan is ondergebracht in het grondbedrijf (grondexploitaties). Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Goede, passende volkshuisvesting voor de inwoners Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
Ruimte voor groei van bedrijven Vanuit het economisch domein bestaat de ambitie de werkgelegenheid in de gemeente te versterken. We willen initiatiefnemers die bijdragen aan werkgelegenheid pro-actiever benaderen en sneller faciliteren door hen te begeleiden bij de planvorming en procedures (uitnodigingsplanologie). Het areaal bedrijventerrein wordt uitgebreid om ruimte te bieden aan nieuwe bedrijvigheid en groei van bestaande bedrijven. Daarnaast willen wij het bestaande bedrijventerrein blijvend vitaal houden en blijven wij hierover in gesprek met de ondernemersvereniging. Ook in andere delen van de gemeente is veel bedrijvigheid
24
0
gehuisvest (detailhandel, agrarische- en andere bedrijvigheid). 2016-2019 • Ontwikkeling bedrijventerrein Broekweg-Noord • Actualiseren bestemmingsplannen en faciliteren uitnodigingsplanologie om economische ontwikkelingen mogelijk te maken. De ontwikkeling van Broekweg-Noord wordt in een grondexploitatie ter hand genomen en wordt om deze reden niet budgettair opgevoerd in deze Kadernota. Voor de actualisatie van bestemmingsplannen en het faciliteren van uitnodigingsplanologie is extra capaciteit noodzakelijk. Initiatiefnemers actief opzoeken en begeleiden om hun plannen te realiseren versterkt de kans op realisatie, maar kost extra tijd door frequent overleg. Tevens is dringend behoefte aan extra juridische expertise ten behoeve van steeds meer voorkomende complexe procedures. Voorgesteld wordt het bestaande budget van € 30.000 met € 40.000 te verhogen, zodat daarmee kan worden voorzien in adequate structurele formatie uitbreiding. Noodzakelijke structurele inhuur is immers veel duurder dan ophoging van de bestaande formatie. Voor de volgende onderdelen wordt in de Kadernota 2016-2019 extra budget aangevraagd: Ruimte voor groei van bedrijven
2016
2017
2018
2019
Uitbreiding capaciteit
€
40.000 €
40.000 €
40.000 €
40.000
Totaal
€
40.000 €
40.000 €
40.000 €
40.000
Vitaal buitengebied Het buitengebied van de gemeente is gevarieerd en huisvest vele functies, waaronder wonen, agrarische bedrijvigheid, natuur, recreatie en toerisme. De diversiteit vereist afstemming en sturing, omdat het ene gebied zich beter leent voor bepaalde functies dan het andere. Het gebied ten zuiden van de Kromme Rijn tot aan de Lekdijk West is het primair agrarisch gebied waar de agrarische sector de ruimte krijgt om te groeien. In het Langbroekerweteringgebied en de uiterwaarden van de Neder-Rijn en de Lek ligt ruimte voor natuur, recreatie en toerisme. Deze gebieden ondersteunen ook de toeristische kracht van de binnenstad. 2016-2019 • Vaststellen Omgevingsvisie • Uitvoeren en monitoren bestemmingsplan Buitengebied We willen met de gemeenten Houten en Bunnik, bewoners, bedrijven en betrokkenen bij het buitengebied een Omgevingsvisie maken, die ruimte biedt voor afgewogen ontwikkeling. 25
Daarvoor benodigde capaciteitsuitbreiding is meegenomen in het programmaonderdeel “ruimte voor groei van bedrijven”. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Vitaal buitengebied Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Verkeer: goede infrastructuur Het nieuw op te stellen Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan geeft wanneer het gereed is verder inzicht in de gemeentelijke verkeersstromen, knelpunten en wenselijke verbeteringen. We willen om de fietsveiligheid te verbeteren het fietspad bij de veerstoep van het Wijkse Veer verbinden met het fietspad onderaan de dijk nabij de seinpost van RWS. Daarnaast willen we de kruising Hordenweg-Boterslootweg aanpakken door aanleg van een rotonde. 2016-2019 • Aanleggen veilige fietsroute langs dijk • Aanleg rotonde Hordenweg-Boterslootweg De eerdere raming voor de aanleg van de rotonde Hordenweg-Boterslootweg (gebaseerd op rotonde Revius) is in de verdere uitwerking naar boven bijgesteld met € 260.000. De totale geraamde kosten van beide investeringen (fietsroute en rotonde) bedragen thans € 1.060.000, waarvan € 530.000,- ten laste van de gemeente (overig deel wordt door provincie gesubsidieerd). Er is reeds voldoende budget gereserveerd voor dit plan. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Verkeer: goede infrastructuur Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
Openbare ruimte door zelfbeheer plaatselijk beter dan heel, schoon en veilig In 2015 is de werkgroep Zelfbeheer Groen en Spelen gestart als onderdeel van het project Sterke Samenleving. Er wordt hiervoor een werkgroep met bewoners en relevante verenigingen ingesteld, waarmee een nieuwe aanpak zelfbeheer wordt uitgewerkt. Deze nieuwe aanpak kan gevolgen hebben voor de beleidskeuzes en middelen. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan het inzetten van (extra) capaciteit voor het opzetten van een nieuwe werkwijze, (extra) uren voor afstemming met bewoners en verenigingen of (extra) budgetten om zelfbeheer te faciliteren. Verwacht wordt dat op termijn er wellicht een kleine besparing op de huidige onderhoudsbudgetten mogelijk is, maar daar staat tegenover dat er 26
0
naar verwachting extra uren nodig zijn voor afstemming en coördinatie. 2016-2019 • Uitvoeren Integraal Beheerplan Openbare Ruimte (IBOR); • Uitvoeren Gemeentelijk Rioleringsplan IV (GRP); • Zelfbeheer groen en speelterreinen Voor de uitwerking van Zelfbeheer groen en speelterreinen wordt een werkbudget aangevraagd, waarmee enkele initiatieven in samenwerking met de werkgroep/bewoners verder kunnen uitgewerkt en opgezet. Te denken valt bijvoorbeeld aan een materiaal-uitleenpunt, lichte financiële ondersteuning, bedankjes voor zelfbeheerders, ondersteuning bij buurtfeesten etc. Na uitwerking van de nieuwe aanpak zelfbeheer kan dit een structureel karakter krijgen en waar nodig worden uitgebouwd. Voor de volgende onderdelen wordt in de Kadernota 2016-2019 extra budget aangevraagd: Openbare ruimte
2016
2017
2018
2019
werkbudget zelfbeheer groen en speelterreinen
€
10.000 €
10.000 €
10.000 €
10.000
Totaal
€
10.000 €
10.000 €
10.000 €
10.000
Milieu en duurzaamheid De milieukwaliteit van de leefomgeving vinden wij van groot belang. In 2015 wordt het Milieu- en duurzaamheidsplan tezamen met inwoners, bedrijven en betrokkenen opgesteld. Hierin zullen de ambities van de gemeente verder worden uitgewerkt en geprioriteerd. De afvalscheidingsresultaten van de gemeente zijn de afgelopen jaren achtergebleven bij het landelijk gemiddelde. Met de update van het afvalbeleidsplan in 2014 zijn maatregelen bedacht die komende jaren worden doorgevoerd, waaronder verbetering inzameling kunststof, containermanagement, extra inzamelstromen en integratie van NoggesenMeer in de milieustraat op de gemeentewerf. 2016-2019 • Uitvoeren Milieu- en duurzaamheidsprogramma; • Uitvoeren Gemeentelijk Afvalstoffen Plan, waaronder verbetering afvalinzameling en –scheiding. In deze Kadernota worden voor deze ambities nog geen extra budgetten voorzien. De verbetering van de afvalinzameling en –scheiding wordt bekostigd uit de Afvalstoffenheffing (kostenneutraal).
27
Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Milieu en duurzaamheid Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Going concern Zoals in de voorjaarsnota omschreven verwachten wij dat door het aantrekkende economisch herstel de legesinkomsten voor vergunningen zullen stijgen. Deze inkomsten willen wij aanwenden voor kwalitatieve versterking van de formatie waarbij wordt ingezet op juridisch/vergunningverlening en flexibiliteit (uitnodigings-planologie). Vanwege het uitgangspunt van kostendekkendheid heeft dit geen gevolgen voor deze kadernota. Het is wettelijk verplicht om speeltoestellen te inspecteren op veiligheid en te onderhouden. In verband met de aanleg van nieuwe speelterreinen in de wijken Hof van Langbroeck, Oranjehof en de Kamp breidt het areaal uit met 11 speeltoestellen daardoor dienen de onderhoudsbudgetten te worden verhoogd. Speeltoestellen worden in 15 jaar afgeschreven. De openbare ruimte wordt sinds 2011 op een sober niveau onderhouden: minimale beeldkwaliteit, maar heel, schoon en veilig. Door zelfbeheer van de openbare ruimte kan samen met inwoners plaatselijk de beeldkwaliteit naar een hoger niveau worden getild. Wellicht liggen deze kansen er ook voor het reguliere beheer, zodat we op een andere manier de openbare ruimte gaan onderhouden. In 2015 wordt een nader onderzoek uitgevoerd naar de gevolgen op de langere termijn van het huidige sobere onderhoud. Als gevolg van het minimale onderhoud verslechteren de beheeronderdelen veel sneller dan gebruikelijk. Met name voor de constructieve onderdelen (wegen, bruggen, waterbouwkundige constructies) wordt verwacht dat er vanaf 2018 extra geïnvesteerd moet worden om de openbare ruimte veilig te houden. Dit is eerder in de gemeenteraad aan de orde geweest, maar een wenselijk budget hiervoor is omwille van noodzakelijke bezuinigingen nog niet in de begroting opgenomen. Vanaf 2015-2018 is de nieuwe vier jarige onderhoudscyclus (regulier, cyclisch onderhoud) in werking waarbij daarnaast de benodigde investeringsprojecten (eenmalige vervangings- en groot-onderhoud projecten) voor zover nu bekend zijn gedekt. Deze investeringsbudgetten voor alle beheerdisciplines binnen het IBOR komen neer op een bedrag van gemiddeld 3 ton per jaar in deze periode (deze kunnen nog stijgen als resultaten van de periodieke tussentijds inspecties bekend zijn). Voor de periode na 2018 wordt, op basis van kentallen, verwacht dat minimaal hetzelfde bedrag benodigd is om aan het sobere onderhoudsniveau van alle beheeronderdelen binnen het IBOR te kunnen voldoen. Hiervoor wordt in de nieuwe IBORcyclus een investering van € 300.000 verwacht met een kapitaallast van € 24.000.
28
Door de verslechterende constructieve onderdelen wegen, bruggen en waterbouwkundige constructies dienen deze eerder dan verwacht (deels) vervangen te worden. Hierbij zal de eerder genoemde 3 ton investeringsprojecten niet meer toereikend zijn. De inspectie in 2014 heeft reeds aangetoond dat er vanaf 2018 jaarlijks een extra structureel budget van € 350.000 voor noodzakelijke investeringen aan de constructieve delen van de openbare ruimte nodig is. In 2015 wordt een nader onderzoek uitgevoerd waarbij de lange termijn gevolgen worden onderzocht. Vooruitlopend op de resultaten van het nadere onderzoek hiernaar wordt dit budget reeds aangevraagd. Als het onderzoek naar de staat van het onderhoud bekend is zal gekeken worden maar het meerjarig karakter van eventuele aanvullende investeringen. Going concern
2016
2017
2018
2019
Areaaluitbreiding onderhoud speeltoestellen
€
3.456 €
3.456 €
3.456 €
3.456
Kapitaallasten IBOR geheel IBOR
€
0 €
0 €
0 €
24.000
Kapitaallasten IBOR constructieve delen
€
0 €
0 €
0 €
28.000
Totaal
€
3.456 €
3.456 €
3.456 €
55.456
In dit overzicht zijn de negatieve bedragen een voordeel de positieve bedragen een nadeel.
Structurele doorwerking van de voorjaarsnota Structurele doorwerking voorjaarsnota Gelet op het economisch herstel is de prognose van de legesinkomsten voor omgevingvergunningen bijgesteld. Ophogen advieskosten voor constructieberekeningen ivm meer aanvragen omgevingsvergunningen.
2016 € €
-92.000
2017 €
5.000 €
Nieuwe kostendekkende vergunningsprocedure kabels en leidingen
€
Invoering verzamelplannen bij ruimtrlijke ordening, 50% korting op leges
€
30.000 €
Door wijzigingen in de woningwet is er een verhoogde adviesvraag.
€
Verschuldigde huur ivm eigendom veerstoepen. Kleine aanpassingen Programma overstijgende budgetneutrale invulling t.b.v. ombuiging openbaar groen (P5) Programmaoverstijgende budgetneutrale aanpassing t.b.v. stelpost ombuigingen (P5) Totaal
-92.000
€
€
5.000 € -35.000
€
-92.000
5.000 €
5.000 -35.000
30.000 €
30.000 €
30.000
15.000 €
15.000 €
15.000 €
15.000
€
1.500 €
1.500 €
1.500 €
1.500
€
-460
-460
-460
€
-460
70.000 €
70.000
€
70.000 €
€
-34.500
€
€
-40.460 €
€
-92.000
2019
€
€
-35.000
2018
€
70.000 € -34.500
€
-40.460 €
-35.000
-34.500
€
-34.500
-40.460 €
-40.460
In dit overzicht zijn de negatieve bedragen een voordeel, de positieve bedragen een nadeel.
29
Bestuurlijke risico's Risico's
Beheersingsmaatregel
Voortgang/Ontwikkelingen
Kans
Impact
Grondbedrijf Op dit moment zijn er 11 actieve Strikte monitoring door grondexploitaties. Het totale halfjaarlijkse actualisatie. saldo hiervan is 6,1 miljoen. De meest risicovolle grondexploitaties zijn Oranjehof, De Engk en Middelweg Oost. In deze grexen heeft als gevolg van de crisis op de woningbouwmarkt een aanpassing van het woningbouwprogramma plaatsgevonden. Voor de grondexploitaties geldt nu dat zij in overeenstemming zijn met de huidige situatie op de woningmarkt.
Het saldo van de reserve grondbedrijf was eind 2014 matig. De komende jaren laten echter een gestage stijging van het saldo zien. Ondanks het feit dat het saldo in 2014 matig was, heeft de reserve haar bufferfunctie goed vervuld. 5
9
3
2
Omgevingsdienst Regio Utrecht (Odru) Project ODRU op Orde, reorganisatie en verbeteringen bij de ODRU. Gezonde bedrijfsvoering ODRU.
Monitoring project ODRU op Orde en reguliere begroting/ berantwoording.
Het door de ODRU ingezette project ODRU op Orde waarbij met name de financiele positie sterk verbeterd moest worden, begint vruchten af te werpen. De verhuizing is gerealiseerd, de ICT is weer up-to-date en de afname in formatie is gestart. Dit laatste heeft echter door toedoen van het conflict tussen GO en VNG vertraging opgelopen. Daarmee is een risico ontstaan dat de gewenste bezuinigingen op dat terrein pas later gerealiseerd kunnen worden. Daar staat een aantal kleinere meevallers tegenover maar die compenseren mogelijkerwijs het vergrote risico van de reorganisatie nog niet. Momenteel lijkt de organisatie meer in control. Verscherpte controle vanuit de deelnemende gemeenten zorgen voor een duidelijke rapportage.
30
IBOR De openbare ruimte wordt inmiddels al jaren sober onderhouden. In 2015 is ook het IBOR 2015-2018 vastgesteld op het sobere onderhoudsniveau. Inspecties tonen aan dat de openbare ruimte, en met name de constructieve onderdelen (wegen, bruggen, waterbouwkundige constructies), steeds sneller verslechteren omdat hier geen preventief onderhoud wordt uitgevoerd. Inspectiegegevens tonen ook aan dat na 2019 op deze beheeronderdelen hoge investeringskosten worden verwacht. Op dit moment wordt hier geen rekening mee gehouden in de begroting en worden investeringsprojecten seperaat aangevraagd bij de gemeenteraad met een planhorizon van 4 jaar. Dit houdt in dat er voor de langere termijn geen middelen worden gereserveerd voor het toenemend aantal investeringsprojecten om de openbare ruimte veilig te houden.
Inrichten spaarvoorziening voor investeringsprojecten op de lange termijn. Onderzoek naar verwachte investeringen in de periode na 2019.
Kadernota: In 2015 wordt een nader onderzoek uitgevoerd waarbij de noodzakelijke investeringsprojecten op de lange termijn inzichtelijk gemaakt worden en zal een advies worden uitgebracht hoe een mogelijke spaarvoorziening hiervoor ingericht kan worden. Deze gegevens uit dit onderzoek worden meegenomen in de begroting 2016.
6
7
31
Precario op waterleiding van Vitens 1. Onder het huidige convenant Proberen de samenwerking op te met Vitens is het niet mogelijk zoeken met andere gemeente in om precario te heffen op de regio. waterleidingen. De gemeente heeft per 1 mei 2014 dit convenant opgezegd met als doelstelling om per 1 januari 2015 precario te gaan heffen. Vitens heeft als reactie hierop de gemeente gedagvaard. Vitens vindt het ongepast dat de gemeente zich onttrekt aan haar verplichtingen. De rechter zal zich uitspreken of het convenant mag worden opgezegd worden of niet. Een dergelijke bodemprocedure is een langlopend proces met de mogelijkheid dat de uitspraak negatief uitpakt. Het risico hierbij is wel dat, indien Vitens in de bodemprocedure in het gelijk wordt gesteld, de gemeente de precario niet kan innen of de eventuele geheven precario met de rente, proceskosten etc. moet terugbetalen. 2. Er is een wetvoorstel in voorbereiding tot afschaffing van het heffen van precario op kabels en leidingen. Daarna is het niet meer mogelijk om precario te heffen op de waterleidingen van Vitens. Wellicht wordt er in het wetsvoorstel een overgangstermijn opgenomen.
In december 2014 is de precarioverordening voor Kabels en Leidingen 2015 door de raad vastgesteld. Verder zijn wij verwikkeld in een beroepsprocedure met Vitens. Wij hebben het aandeelhoudersconvenant, dat een belemmering vormde om precario te heffen, opgezegd. Vitens probeert via de rechter deze opzegging ongedaan te maken.Vitens heeft voorts een voorlopige voorziening aangevraagd om gedurende het proces het innen van precario onmogelijk te maken. Dit verzoek is door de rechter afgewezen met als argument dat de rechtsbescherming bestuursrechtelijk gewaarborgd is met de mogelijkheid om bezwaar te maken tegen de opgelegde precario. Hiermee is voor Wijk bij Duurstede de mogelijkheid ontstaan om vanaf 1 januari 2015 precario te heffen. Kanttekening hierbij is dat enerzijds Vitens bezwaar kan indienen tegen de geheven precario en anderzijds dat indien Vitens in de nog lopende bodemprocedure in het gelijk wordt gesteld de gemeente het geheven precario met bijkomende kosten dient terug te betalen. In het kader van deze bodemprocedure is er 9 april 2015 een zitting bij de rechtbank geweest. De rechter heeft bepaalt dat er nog een tweede schriftelijke ronde komt. De uitspraak van de rechter wordt in augustus van dit jaar verwacht.
5
9
32
Programma 4 – Integrale Veiligheid Visie De gemeente wil dat onze inwoners veilig zijn en zich veilig kunnen blijven voelen. Tegelijkertijd vertrouwt de gemeente op het verantwoordelijkheidsgevoel en de betrokkenheid van onze inwoners. Veiligheid is van ons allemaal. Immers, het bezielend verband in de gemeente wordt niet van bovenaf opgelegd, maar komt tot stand dankzij vrijwillige relaties tussen betrokken inwoners en gedeelde normen en waarden. Die betrokkenheid en verantwoordelijkheid voor de straat of buurt vormt het veiligheidsfundament onder de Wijkse samenleving. Als lokale overheid is de gemeente bij uitstek in staat om integraal belangen af te wegen, prioriteiten te stellen en lokaal maatwerk te realiseren en te zorgen voor samenhang tussen integrale veiligheid en andere beleidsterreinen. De gemeente in de rol van regisseur brengt partijen samen en laat taken uitvoeren. De gemeente Wijk bij Duurstede vult haar regierol dan ook in door richting te geven, te coördineren met gezag en te sturen op prestaties.
Ambities 2016-2019 De ambities van Wijk bij Duurstede op het veiligheidsdomein zijn: Huidige veiligheidsniveau ten minste handhaven Regierol van de gemeente versterken Bevorderen en borgen van de integraliteit Verbindingen stimuleren tussen de verschillende beleidsvelden Bevorderen van burgerparticipatie Versterken van repressie en preventie
33
Wat gaan we doen om deze ambities te realiseren Regie, verbindingen en integraliteit versterken De veiligheidsaanpak is met lokaal maatwerk het meest effectief. De gemeente heeft op lokaal niveau de regie op deze probleemgerichte aanpak van veiligheid en brengt de lokale partners bij elkaar. Voor een eenduidige gezamenlijke aanpak is verbinding en regie essentieel. De gemeente Wijk bij Duurstede vult haar regierol in door het veiligheidsbeleid te initiëren, andere partijen te stimuleren, duidelijke prestatieafspraken met hen te maken en hen aan te spreken op hun bijdrage aan het realiseren van de gezamenlijke doelstellingen, onderlinge verbanden te leggen en – waar nodig – sturend op te treden. De gemeente legt de komende periode meer verbindingen tussen de interne processen veiligheidsbeleid, gezondheidsbeleid, verkeersbeleid, horecabeleid en handhavingsbeleid. Ingezet wordt op een systematische aanpak, het tegengaan van verkokering van beleidsterreinen en duidelijke informatiestromen. Door ingrijpen aan de voorkant (preventie) wordt voorkomen dat er zwaar moet worden ingezet aan de achterkant (repressie). De gemeente Wijk bij Duurstede gaat de verbinding stimuleren tussen organisaties die aan de kant van de repressie zitten en organisaties die aan de kant van de preventie zitten. Op deze wijze kan in de samenwerking efficiëntie geboekt worden. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Regie, verbinden en integraliteit versterken Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Volop uitvoering geven aan de speerpunten uit het IVP In het Integraal Veiligheidsplan 2014-2018 (IVP) worden alle aspecten van veiligheid samengebracht. Zo wordt inzichtelijk op welke beleidsterreinen veiligheid speelt en wie er mee te maken hebben. Op basis van een veiligheidsanalyse, ervaringen van de professionals, regionale en lokale ontwikkelingen en besprekingen met de gemeenteraad wordt er ingezet op de volgende thema’s om de veiligheidsdoelstelling te bereiken: - Persoonsgerichte aanpak: De persoonsgerichte aanpak wordt ingezet om het patroon van criminaliteit te doorbreken. Het doel is dan ook dat door de persoonsgerichte aanpak de betreffende personen hun criminele activiteiten beëindigen en gebruik maken van het zorgaanbod, bijvoorbeeld begeleiding naar opleiding of werk. - Woninginbraken: De lokale ambitie is om vast te houden aan het huidige lage niveau van inbraken. Dit is uitsluitend te realiseren als alle partners die iets kunnen betekenen daadwerkelijk in actie komen. Daar zet de gemeente op in. - Alcohol- en drugsoverlast: Daar waar het jeugdbeleid en het gezondheidsbeleid zich richt op drugs- en alcoholgebruik richt het IVP zich op drugs- en alcoholoverlast. Door ingrijpen aan de voorkant (preventie) voorkomen we dat er zwaar moet worden ingezet
34
aan de achterkant (repressie). Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Volop uitvoering geven aan de speerpunten uit het IVP Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Regionale samenwerking Diverse regionale samenwerkingsverbanden ondersteunen de gemeente bij de inzet op veiligheid. Deze samenwerkingsverbanden werken niet langs elkaar heen maar hebben elk hun eigen discipline. Afhankelijk van de problematiek werkt de gemeente met één of meerdere van de volgende samenwerkingsverbanden: Bureau Regionale Veiligheidsstrategie Regionaal Informatie- en Expertisecentrum Veiligheidshuis (waaronder nazorg ex-gedetineerden) Regionaal convenant hennepteelt Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Regionale samenwerking Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Toezicht en handhaving openbare ruimte: Wijkagent en BOA Wijkagenten en de BOA zijn voor ons onmisbaar, zij zijn herkenbaar in de wijk, kennen iedereen en kunnen daardoor makkelijk contact leggen en voorkomen dat zaken uit de hand lopen. Daarmee leveren zij een onmisbare bijdrage aan het veiligheidsgevoel. Om ergernissen in de openbare ruimte aan te pakken is een BOA aangesteld. De APV en het IVP zijn de basis waar vanuit gewerkt wordt. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan de wens om adequaat op te treden tegen kleine ergernissen. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Toezicht en handhaving openbare ruimte: Wijkagent en BOA Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
35
0
Bevorderen van burgerparticipatie Voor de aanpak van veiligheid is betrokkenheid, informatie en hulp van inwoners nodig. Inwoners kennen immers hun straat en wijk goed en signaleren vroegtijdig verdachte situaties. Het is echter van belang dat inwoners bij verdachte situaties daadwerkelijk de politie informeren. Politie en gemeente zullen dan ook blijven investeren in het verhogen van de meldingsbereidheid van inwoners omdat het bijdraagt aan aanhoudingen op heterdaad. Daarnaast hecht de gemeente er aan dat inwoners niet alleen consument van veiligheid zijn maar ook producent. Daarom is de gemeente gekozen om aan te sluiten bij Burgernet. De keuze van de gemeente voor een kleinere overheid en een sterkere samenleving vraagt dat de gemeente de inwoner ook als producent van veiligheid ziet. Burgerinitiatieven worden dan ook bevorderd. Om ervoor te zorgen dat inwoners initiatieven kunnen ontplooien is het wel van belang dat ze worden geïnformeerd over de veiligheid in hun buurt. Daarom wordt ingezet op voorlichting en communicatie. De gemeente wil weten hoe inwoners de veiligheid en de leefbaarheid ervaren. Dit gebeurt door aan te sluiten bij de Integrale Veiligheidsmonitor (IVM). De IVM is een landelijk periodiek bevolkingsonderzoek naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap. Met de IVM worden op eenduidige wijze cijfers verkregen over de beleving van veiligheid. Daar waar de gegevens van de politie inzicht geven in de feitelijke cijfers geeft de IVM inzicht in de beleving van veiligheid door de inwoners. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Bevorderen van burgerparticipatie Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Decentralisatie jeugd en calamiteitenprotocol Door de decentralisatie van de jeugdhulp heeft het veiligheidsbeleid ook een relatie met jeugdzorg (preventie en repressie). In de aanpak van veiligheidsvraagstukken is vroegtijdig signaleren en ingrijpen essentieel om overlast en criminele carrières te voorkomen of te doorbreken. De werelden van (openbare orde en) veiligheid en jeugdhulp komen hier nadrukkelijk samen. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Decentralisatie jeugd en calamiteitenprotocol Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Deelname aan Veiligheidsregio Utrecht De gemeente Wijk bij Duurstede is aangesloten bij de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) omdat 36
we streven naar een efficiënte, krachtige en professionele samenwerking tussen hulpverleners en gemeenten. Zo verbeteren de prestaties van de brandweer, de politie, de geneeskundige hulpverlening en de rol van de gemeenten in de crisisbeheersing. De vrijwillige brandweer is de basis van de brandweerzorg. De vrijwillige brandweer zorgt er immers voor dat de brandweerzorg midden in de samenleving blijft staan. Het aantal brandweervrijwilligers is goed op orde. Merkbaar is dat het steeds lastiger wordt om vrijwilligers te vinden. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Deelname aan Veiligheidsregio Utrecht Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Gemeentelijke Crisisbeheersing Indien er een ramp of crisis is, dan heeft de gemeente een rol in het coördineren en uitvoeren van de hulpverlening. De gemeente Wijk bij Duurstede bereidt zich voor op allerlei mogelijke crisissituaties. Daarvoor zijn er plannen gemaakt, is er een crisisorganisatie opgezet, is er personeel opgeleid en organiseert zij oefeningen en neemt deel aan de activiteiten van de Veiligheidsregio. Hierbij wordt er samengewerkt met de politie en de brandweer, maar ook met geneeskundigenhulpverlening en andere organisaties in de gemeente. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Gemeentelijke crisisbeheersing Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Going concern Het budget voor openbare orde en veiligheid is volledig geoormerkt en beschikt niet meer over vrije ruimte. Dit betekent dat er geen financiële ruimte is om de speerpunten vanuit het Integraal Veiligheidsplan 2014-2018 uit te voeren. Om hier uitvoering aan te kunnen geven zijn structurele financiële middelen nodig. Verder zijn met ingang van 2015 de bijdragen aan de beveiligingskosten van evenementen geschrapt. Dit omdat evenementen zelf verantwoordelijk zijn voor de beveiliging van hun evenement. In de praktijk blijkt dat het nodig is een uitzondering mogelijk te maken voor een evenement met nationale tradities die een lokale invulling krijgen zoals Koningsdag en 4/5 mei. Going concern
2016
2017
2018
2019
Werkbudget openbare orde en veiligheid
€
5.000 €
5.000 €
5.000 €
5.000
Totaal
€
5.000 €
5.000 €
5.000 €
5.000
37
Structurele doorwerking van de voorjaarsnota Structurele doorwerking voorjaarsnota
2016
Totaal
€
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Bestuurlijke risico's Risico's
Beheersingsmaatregel
Voortgang/Ontwikkelingen
Kans
Impact
Calamiteiten Risico’s zijn altijd aanwezig en daarom kunnen rampen, zware ongevallen of calamiteiten helaas overal en altijd plaatsvinden. Dit kan een dusdanige (langdurige) inzet van de gemeentelijke crisisbeheersing vragen dat hier de nodige financiele consequenties uit voort vloeien.
De gemeente Wijk bij nvt Duurstede bereidt zich voor op allerlei mogelijke crisissituaties. Daarvoor zijn er plannen gemaakt, is er een crisisorganisatie opgezet, is er personeel opgeleid en organiseert zij oefeningen. Hierbij wordt er samengewerkt met de politie en de brandweer, maar ook met geneeskundigenhulpverlening en andere organisaties in de gemeente.
2
7
38
Programma 5 - Dienstverlening en bedrijfsvoering Visie Met het programma Dienstverlening en Bedrijfsvoering stellen wij het bestuur en de organisatie in staat om samen met inwoners, bedrijven en ketenpartners haar EigenWijksheid te behouden en toch grootse ambities realiseren. De huidige, krachtige samenleving heeft een veranderende verwachting ten aanzien van de lokale overheid en dat vraagt van ons een andere manier van werken. De gemeente kan en wil het bouwen aan de gemeenschap niet alleen doen. Want de tijd dat de gemeente zaken als vanzelfsprekend organiseert en daaraan geld besteedt is voorbij. Daarom werkt de gemeente voor, met en vanuit de samenleving. Wij kiezen voor de kracht van wij(k). In onze dienstverlening staat de zelfredzaamheid van inwoners en ondernemers, onze klanten voorop. Maar als persoonlijk contact nodig is, voelen onze klanten zich welkom met hun vragen. Hoe het contact ook verloopt, er mag in ieder geval gerekend worden op een goede, betrouwbare dienstverlening die betaalbaar is. Inwoners en ondernemers weten niet altijd het verschil tussen de gemeente en andere partijen die maatschappelijke diensten verlenen. En wat ons betreft zou dat verschil er niet toe moeten doen. Daarom willen wij ons gemeentehuis een centraal punt laten zijn waar mensen en gemeenschapsvoorzieningen samen komen. Wij trekken naar buiten en ‘buiten’ is welkom bij ons binnen. Maar wat ons betreft gaat dienstverlening verder dat het aanbieden van producten en diensten; het gaat ook om anderen in staat stellen hun bijdrage te leveren aan de samenleving. Samenwerking begint met samen informatie delen en als gemeente beschikken wij over een grote hoeveelheid informatie, die voor inwoners nuttig is en die voor ondernemers waardevol is. Wij willen actiever zijn in delen van informatie en onze bijdrage leveren aan de informatiesamenleving. Samenwerking met anderen vergt dat wij ruimte bieden, zodat ieder vanuit zijn of haar eigen kracht een bijdrage kan leveren. Wij zullen op onze beurt een betrouwbare partner moeten zijn, die vanuit een solide basis een waardevolle bijdrage levert. Naast solide, moet de gemeentelijke organisatie ook wendbaar zijn, want het tempo waarmee ontwikkelingen in onze huidige maatschappij elkaar opvolgen vraagt van ons wendbaarheid en snelheid om er adequaat op in te kunnen spelen. Een solide, wendbare en capabele regieorganisatie is van wezenlijk belang voor een krachtige Wijkse samenleving. Vanuit programma Dienstverlening en Bedrijfsvoering ondersteunen we het bestuur en de organisatie hierbij. Immers: ‘Binnen beginnen, is buiten winnen’!
39
Ambities 2016-2019
Een gezonde financiële huishouding; We willen beschikken over adequaat strategisch vermogen; Goede en betrouwbare dienstverlening; Kiezen voor de kracht van samenwerking; We willen een werkgever zijn die goede mensen aan boord houdt en krijgt; We willen actief onderdeel uitmaken van de informatiesamenleving.
Wat gaan we doen om deze ambities te realiseren Gezonde financiële huishouding Wij willen in staat blijven onze EigenWijksheid te behouden en toch grootste ambities te verwezenlijken. Dat kan alleen als onze financiële huishouding gezond is. Maar onder een gezonde financiële huishouding verstaan wij ook transparantie en grip. Dit betekent inzicht geven in de financiële (on)mogelijkheden, maar ook duidelijk zijn in de verantwoording van de bestede financiële middelen (de relatie tussen het bestede geld en de bereikte doelen). 2016-2019 • In 2016 evalueren van optimalisering P&C cyclus en verbeterpunten doorvoeren conform de PDCA-methode. PDCA is een krachtige methode om continu verbeteren (én vernieuwen) gecontroleerd in de organisatie in te bedden. De vier letters staan voor plan do check act, steeds maar weer in een terugkerende cyclus. • Implementeren nog niet ingevoerde Key2Finance-modules • Transparantie en grip op de grondexploitaties In het kader van de realisatie van deze ambitie wordt ten tijde van deze Kadernota geen extra budget aangevraagd. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Gezonde financiële huishouding Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
We willen beschikken over adequaat strategisch vermogen In de in 2013 gehouden bestuurskrachtmeting is geconstateerd dat het kunnen en het willen van de gemeente Wijk bij Duurstede niet goed in evenwicht zijn. Als voornaamste oorzaak werd genoemd dat de bestuurlijke ambities te hoog lijken voor de gemeente. De bestuurlijke ambities zijn echter kenmerkend voor onze EigenWijksheid en daarom willen we deze niet zondermeer loslaten. Tegelijkertijd beseffen we wel, dat we keuzes moeten maken. Dit is de reden waarom we ons voorgenomen hebben een ambitie gestuurde organisatie te willen zijn, 40
0
die haar tijd en geld inzet vanuit de vraag: wat wil de gemeente bijdragen? Als het antwoord op deze vraag helder is, dan is ook duidelijk waar we onze schaarse middelen niet meer op inzetten. Het herkennen, verwoorden en verwezenlijken van onze ambities en die van de samenleving vergt strategisch vermogen. Daarom vinden wij het van belang om in te zetten op het vergroten van ons strategisch vermogen. 2016-2019 Evaluatie rol en functioneren domeinmanagers, ten behoeve van de invulling van de bestuursadvisering. Verdere ontwikkeling strategisch vermogen medewerkers Verdere aanscherping van de P&C-cyclus In het kader van de realisatie van deze ambitie wordt ten tijde van deze Kadernota geen extra budget aangevraagd. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Adequaat strategisch vermogen Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Goede en betrouwbare dienstverlening In onze dienstverlening staat de zelfredzaamheid van inwoners en ondernemers, onze klanten, voorop. Wij bieden zoveel mogelijk diensten en producten zo aan dat men in staat is om ze zelfstandig en onafhankelijk van tijd en plaats af te nemen. Want gemak dient de mens. Hierbij sluiten we aan bij de digitale infrastructuur zoals deze vanuit de Rijksoverheid wordt neergelegd. Een efficiënte en digitale dienstverlening geeft ons ook ruimte voor maatwerk en persoonlijk contact wanneer de situatie daarom vraagt. Want in die situaties waarbij zelfredzaamheid niet als vanzelfsprekend kan worden beschouwd, willen we dat onze klanten zich welkom voelen met hun vragen. We zijn daarbij wel continu op zoek naar een eigentijdse balans in wenselijkheid en betaalbaarheid. We zijn transparant in wat en wanneer we leveren en zijn duidelijk in wat we vragen. We vragen daarbij niet naar de bekende weg, gegevens die bij ons bekend zijn gebruiken we ook. De gegevens van inwoners zijn bij de gemeente in veilige en goede handen. We wisselen alleen gegevens uit met externe partijen als hiervoor toestemming is en als de externe partij kan aantonen op een verantwoorde en veilige wijze met deze gegevens om te gaan. Onze gegevens zijn kwalitatief goed en betrouwbaar. De lokale omgeving waar deze gegevens worden gegeneerd is betaalbaar en stabiel. Bovendien volgen we de wettelijke landelijke ontwikkelingen.
41
Om leefbaarheid, gezondheid, veiligheid, welzijn en goede sociale verhoudingen te creëren en in stand te houden zijn regels van belang, maar wel vanuit de gedachte dat het doel belangrijker is dan de regel zelf. Regels zijn er om de mens te dienen. 2016-2019 • Actualiseren Kwaliteitshandvest • Implementatie nieuwe omgevingswet • Implementatie en extra onderhoudskosten veranderingen n.a.v. Operatie Basisregistratie Personen (BRP) • Implementatie en extra onderhoudskosten Basisregistratie Kadaster (BRK) • Uitbreiding van en centraal borgen van de digitale gegevensuitwisseling met externe partijen • Digitaliseren processen m.b.v. zaaksysteem • Trainee zaakgericht werken • Digitaliseren archief (te beginnen met bouwvergunningen) Voor de volgende onderdelen wordt in de Kadernota 2016-2019 extra budget aangevraagd: Goede en betrouwbare dienstverlening
2016
2017
Inplementeren veranderingen nav operatie BRP
€
10.000 €
Extra onderhoudskosten en additionele implementatie BRK
€
12.000 €
Trainee zaakgericht werken
€
Digitaliseren archief (te beginnen met bouwvergunningen)
€
Totaal
€ 122.000
2018 10.000 €
10.000
€
71.000 €
1.000
50.000 €
0 €
0 €
0
50.000 €
0 €
0 €
0
11.000 €
81.000 €
11.000
€
10.000 €
2019
1.000
Kiezen voor de kracht van samenwerking De huidige, krachtige samenleving heeft een veranderende verwachting ten aanzien van de lokale overheid en dat vraagt van ons een andere manier van werken. De gemeente kan en wil het bouwen aan de gemeenschap niet alleen doen, daarom werken wij voor, met en vanuit de samenleving. Samenwerking met anderen vergt dat wij ruimte bieden, zodat ieder vanuit zijn of haar eigen kracht een bijdrage kan leveren. Wij zullen op onze beurt een betrouwbare partner moeten zijn, die vanuit een solide basis een waardevolle bijdrage levert. Samenwerking geeft ons bovendien de mogelijkheid ambities te realiseren en complexe vraagstukken te adresseren die anders buiten het bereik zouden liggen van onze kleine, gemeentelijke organisatie. En tenslotte is samenwerking van deze tijd. Steeds meer slaan partijen hun handen ineen om samen het verschil te maken. Dat doen zij soms in duurzame samenwerkingsverbanden, maar ook in netwerkverbanden, die flexibel worden opgebouwd en afgebroken al naar gelang de behoefte van de deelnemers. Een moderne gemeente is, kortom, in staat om haar bestuurskracht te vergroten door deel te nemen aan en gebruik te maken van samenwerkingsverbanden. 42
2016-2019 • Verdere uitvoering van het Plein van de Gemeente • Implementatie van de intensieve samenwerking met de gemeente Houten • Versterken van ons vermogen samenwerking(sverbanden) strategisch in te zetten • Verkennen van de toegevoegde waarde van regionale resource pools Voor de volgende onderdelen wordt in de Kadernota 2016-2019 extra budget aangevraagd: De kracht van samenwerking
2016
2017
2018
2019
Inhuur adviezen vervolgonderzoeken samenwerking Houten
€
40.000 €
40.000 €
0 €
0
Plein van de gemeente, verbouwing gemeentehuis voor bibliotheekfunctie
€
20.000 €
20.000 €
20.000 €
20.000
Totaal
€
60.000 €
60.000 €
20.000 €
20.000
Een werkgever zijn die goede mensen aan boord houdt en krijgt De omgeving waarin gemeente Wijk bij Duurstede opereert wordt complexer en veeleisender. De veranderende taken en rollen vragen om andere competenties, kennis en vaardigheden. Er wordt steeds meer een beroep gedaan op flexibiliteit, veerkracht, ondernemerschap, samenwerking, innovatief en verbindend vermogen. Dit komt tot uitdrukking in de eisen die we zullen stellen aan de ‘medewerkers nieuwe stijl’. We zullen meer en meer een organisatie worden waar professionals in tijdelijke structuren werken aan wisselende opdrachten. Dit vergroot de wenbaarheid en flexibiliteit. We bieden een werkomgeving die kansen biedt voor medewerkers die het nemen van eigen verantwoordelijkheid vanzelfsprekend vinden. Zij halen zo het beste uit zichzelf en dragen bij aan verbetering van de organisatie. Gemeente Wijk bij Duurstede maakt werk van goed werkgeverschap. De organisatie wil een faciliterende en stimulerende werkgever zijn. Medewerkers kunnen zich blijvend ontwikkelen en beter worden in hun werk. We zetten ook heel nadrukkelijk in op duurzame inzetbaarheid. Leren, presteren en aandacht voor vitaliteit gaan binnen onze organisatie steeds meer hand in hand. Speerpunten in het HR-beleid zijn strategische personeelsplanning, mobiliteit- en loopbaanbeleid, talentmanagement, passende beloning, opleiding en ontwikkeling, vitaliteit en gezondheid en een rijke schakering aan arbeidsrelaties. Deze mix zal de organisatie helpen om z’n wendbaarheid te vergroten en de gewenste kwaliteit en kwantiteit aan medewerkers af te stemmen op de aard en doelstellingen van de organisatie. We streven naar de juiste persoon op de juiste plek om de toekomstige uitdagingen met vertrouwen aan te gaan. 2016-2019 • Aantrekkelijk en modern werkgever zijn • Investeren in medewerkers nieuwe stijl en aantrekkelijk werkgeverschap • Ontwikkelmogelijkheden
43
• •
• Flexibele inzetbaarheid (de juiste persoon op de juiste plaats) • Gesprekscyclus Sociaal intranet Investeren in Het Nieuwe Werken gekoppeld aan zelfsturing en eigenaarschap • Structurele invoering mobiel werken
De taakstelling die op de organisatie doorgevoerd wordt laat, als de lijn wordt voortgezet, een voordeel zien op de formatie vanaf 2017. Dit voordeel willen we aanwenden voor de ontwikkeling van onze medewerkers. Zij zijn ons belangrijkste werkkapitaal en dus willen we blijven investeren in de ontwikkeling van hun competenties en deskundigheid. Dit is ook hard nodig om de ontwikkeling naar regiegemeente te kunnen maken. Het profiel van een ambtenaar in dienst van een regiegemeente is immers een wezenlijk andere dan die bij een gemeentelijke organisatie zoals we die nu kennen. Voor de volgende onderdelen wordt in de Kadernota 2016-2019 extra budget aangevraagd: Een werkgever die goede mensen aan boord houdt en krijgt
2016 8.900
2017
2018
2019
Sociaal intranet (excl. kosten hosting)
€
Personeelsontwikkeling
€ 65.000
Het Nieuwe Werken (Structurele invoering mobiel werken)
€
Totaal
€ 81.600 € 14.600 € 14.600 € 14.600
7.700
€
6.900
€
6.900
€
6.900
€
7.700
€
7.700
€
7.700
Actief onderdeel van de informatiesamenleving Wij leven in een informatiemaatschappij waarin het creëren, verspreiden, gebruiken en integreren van informatie onmisbaar is. Voor inwoners is het beschikbaar zijn van informatie de normaalste zaak van de wereld. Voor ondernemers kan informatie zelfs economische groei bevorderen. Maar als gemeente zijn wij nog onvoldoende ingespeeld op het deelnemen aan de informatiesamenleving. Daar komt bij dat voor ons samenwerking begint met het delen van informatie. Wij willen samenwerking bevorderen door verbinding mogelijk te maken. Tussen ons en anderen, maar ook tussen anderen onderling. De gemeente beschikt over een grote hoeveelheid openbare informatie en wij zien het als onze rol om deze beschikbaar te stellen ten dienste van anderen. Denk aan gegevens met betrekking tot aantallen bedrijven, over monumenten, geografische data over gebouwen, lantaarnpalen en dergelijke, statistische gegevens, enzovoort. Het gaat hier dus niet over privacygevoelige informatie van inwoners of ondernemers, maar over ‘open data’. Open data is overheidsinformatie die: • verzameld is in het kader van de uitvoering van een publieke taak; • gefinancierd is met publieke middelen voor de uitvoering van die taak; • openbaar is op grond van de Wet openbaarheid van bestuur; • bij voorkeur voldoet aan 'open standaarden'; • bij voorkeur door een computer kan worden gelezen. 44
Wijk bij Duurstede kent een actief verenigingsleven en actieve inwoners en ondernemers die lokale initiatieven opstarten om bijvoorbeeld de leefbaarheid in de gemeente te vergroten of het ondernemersklimaat te verbeteren. De gemeente wil in staat zijn open data te leveren om deze initiatieven te ondersteunen. Hiervoor moet worden verkend welke sets aan data voorzien in een behoefte in Wijk bij Duurstede en op welke termijn ze beschikbaar gesteld kunnen worden. 2016-2019 • Beschikbaar stellen eerste sets van open data • Uitbreiding van en het centraal borgen van de digitale gegevensuitwisseling met externe partijen • Implementatie Digitale Agenda om innovatie en economische groei te bevorderen • Investeren in ons vermogen informatie te analyseren en te benutten In het kader van de realisatie van deze ambitie wordt ten tijde van deze Kadernota geen extra budget aangevraagd. Om deze ambities te realiseren is geen extra geld bovenop de bestaande budgetten nodig. Actief onderdeel van de informatiesamenleving Totaal
2016 €
2017 0 €
2018 0 €
2019 0 €
0
Going concern In het kader van de dagelijkse gang van zaken wordt een aantal kleinere budgetwijzigingen doorgevoerd binnen dit domein. Er is één onderwerp wat we in deze Kadernota toch apart willen toelichten: de invoering van de Vpb-plicht. Vennootschapsbelasting (Vpb) -aangifte Per 1 januari 2016 treedt de Vpb- plicht voor overheidsondernemingen in werking. Dit houdt in dat per 1 januari 2016 ook gemeenten 25% vennootschapsbelasting belasting moeten betalen over de winst die met ‘commerciële activiteiten’ is behaald. Commerciële activiteiten zijn activiteiten die zowel door gemeenten als door private partijen kunnen worden verricht. De Vpb-plicht geldt voor alle commerciële en niet-commerciële activiteiten waarmee in concurrentie getreden wordt. Dit betekent veel voor onze gemeente en verbonden partijen. Zo dient er te worden bepaald voor welke onderdelen (activiteiten) vennootschapsbelastingplicht ontstaat. Daarnaast dient de gemeente belastingplichtige activiteiten apart te administreren. Om de jaarlijkse aangifte van de Vennootschapsbelasting te kunnen doen is expertise nodig waarover we (nog) niet beschikken. Er zullen daarom kosten moeten worden gemaakt voor de inhuur van externe expertise. Ook zal het in 2016 nog nadere inrichting van de organisatie
45
nodig zijn. Er wordt een bedrag geraamd van in totaal € 8.250 (budget bedrijfsvoering) voor het eerste jaar en € 4.000 voor de jaren erna. Going concern
2016
2017
2018
2019
Aangifte vennootschapsbelasting
€
8.250
€
4.000
€
4.000
€
4.000
Totaal
€
8.250
€
4.000
€
4.000
€
4.000
In dit overzicht zijn de negatieve bedragen een voordeel, de positieve bedragen een nadeel.
Financieel perspectief Belastingen en heffingen incl. areaaluitbreiding
2016
2017
2018
2019
OZB niet woningen
€
-3.280 €
-3.280 €
-3.280 €
-3.280
OZB niet woningen
€
-5.171 €
-5.171 €
-5.171 €
-5.171
OZB woningen
€ -75.584
Hondenbelasting
€
-1.175 €
-1.175 €
-1.175 €
-1.175
Precarioheffing
€
-3.504 €
-3.504 €
-3.504 €
-3.504
Totaal
€ -88.714
€ -88.714
€ -88.714
€ -88.714
2016
2017
2018
2019
Algemene uitkering
€ -23.411
€ -19.556
€ -16.364
€ -20.042
Totaal
€ -23.411
€ -19.556
€ -16.364
€ -20.042
Algemene uitkering
€ -75.584
€ -75.584
€ -75.584
In dit overzicht zijn de negatieve bedragen een voordeel, de positieve bedragen een nadeel.
46
Structurele doorwerking van de voorjaarsnota Structurele doorwerking voorjaarsnota
2016 €
Opbrengst deelnemingen - dividend BNG valt lager uit dan voorgaande jaren, o.a. vanwege structurele stijging operationele lasten en bijdragen aan heffingen
€
25.000 €
25.000 €
Vermindering van de bespaarde rente
€
11.604 €
10.349 €
Minder huuropbrengsten gemeentehuis ivm vertrek Ratio
€
10.829 €
10.829 €
Hogere bijdrage aan belastingsamenwerking BSR
€
3.800
Trainee Zaak gericht werken bedrijfsvoering
€
72.000
Diverse wijzigingen in onderhoud programmatuur
€
14.000 €
Diverse salarisaanpassingen
€ -26.389
€
Kleine aanpassingen dienstverlening
€
€
3.100
€
€
5.000
2018
Verbetering raadinformatiesysteem
Programmaoverstijgende budgetneutrale aanpassing t.b.v. het ondernemersfonds (P2) Programmaoverstijgende budgetneutrale aanpassing t.b.v. ombuiging openbaar groen (P2) Programmaoverstijgende budgetneutrale aanpassing t.b.v. stelpost ombuigingen (P1 + P2) Programmaoverstijgende budgetneutrale aanpassing t.b.v. stelpost ombuigingen BV (KP)
5.000
2017
3.800
€
€
3.500
25.000 €
25.000
9.093
€
8.752
10.829 €
10.829
€
3.800
49.000 €
49.000 €
49.000
19.963 €
19.963 €
19.963
3.100
€
3.500
2019
€
3.800
3.100
€
3.100
€ -155.000
€ -155.000
€ -155.000
€ -155.000
€ -70.000
€ -70.000
€ -70.000
€ -70.000
€
77.000 €
77.000 €
77.000 €
77.000
€ -10.000
€ -10.000
€ -10.000
€ -10.000
Functionele invulling geven aan budgetten uit kadernota 2015-2018
€ -70.112
€ -88.384
€ -86.656
€ -86.656
Aframen kapitaallasten van restantkredieten
€
€
€
€
8.562
Kapitaallasten gegevensbeheer
€
46.477 €
46.476
Totaal
€ -50.678 € -62.580 € -65.334 € -65.674
8.557
49.933 €
8.558
48.205 €
8.560
In dit overzicht zijn de negatieve bedragen een voordeel, de positieve bedragen een nadeel.
47
Bestuurlijke risico's Risico's
Beheersingsmaatregel
Voortgang/ ontwikkelingen
Kans
Impact
Organisatiekoers Samenwerking met de gemeente Houten/ambtelijke fusie
Raden, college, OR en Het onderzoek naar de medewerkers actief betrekken samenwerking met Houten in alle stadia van het proces. komt in een stadium dat er bij het maken van keuzes ten aanzien van onze toekomstige regieorganisatie rekening mee moet worden gehouden, terwijl er tegelijkertijd nog zaken onbekend zijn en nader onderzoek behoeven. Dit maakt dat sommige activiteiten in het kader van de toekomstige regieorganisatie uitgevoerd worden met enige mate van onzekerheid. Vooruitlopend op een nader besluit door de gemeenteraden van beide gemeenten over een totale ambtelijke fusie wordt voor beide afdelingen Beheer een bedrijfsplan gemaakt. Mocht op dit plan onverhoopt negatieve besluitvorming volgen, dan zal dit van impact zijn op de motivatie van de medewerkers van deze afdeling. Zij verkeren al geruime tijd in onzekerheid over hun eigen werk.
5
7
48
VPB Per 1 januari 2016 treedt de Vpb- plicht voor overheidsondernemingen in werking. Dit houdt in dat per 1 januari 2016 ook gemeenten 25% vennootschapsbelasting belasting moeten betalen over de winst die met ‘commerciële activiteiten’ is behaald. Commerciële activiteiten zijn activiteiten die zowel door gemeenten als door private partijen kunnen worden verricht. De Vpbplicht geldt voor alle commerciële en nietcommerciële activiteiten waarmee in concurrentie getreden wordt. Dit betekent veel voor onze gemeente en verbonden partijen. Zo dient er te worden bepaald voor welke onderdelen (activiteiten) vennootschapsbelastingplicht ontstaat. Daarnaast dient de gemeente belastingplichtige activiteiten apart te administreren.
We huren externe expertise in om ons bij de invoering van de Vpb-plicht in onze gemeente te ondersteunen en die een eerste inschatting kunnen geven van de mogelijk extra lasten aan vennootschapsbelasting die hieruit voort gaan komen.
De eerste workshop is geweest in maart en momenteel wordt de inventarisatie uitgewerkt. Eind juni, begin julie worden de uitkomsten in een rapport gepresenteerd.
5
7
49
Deel II Financieel perspectief Financiële positie Financiële uitgangspositie In deze kadernota nemen we de meerjarenbegroting 2015 als basis voor de bepaling van de financiële positie voor de jaren 2016 tot en met 2019 en nemen daarbij de ombuiging die na de begroting zijn vastgesteld mee. Begroting 2015-2018 opbouw tekort Omschrijving
2016
2017
2018
2019
Begrotingsboek
€
-823.742 € -1.036.757 € -1.490.813 € -1.490.813
Afboekingen taakstellingen
€
-182.163 €
-186.440 €
-186.440 €
-186.440
Septembercirulaire algemene uitkering
€
115.000 €
235.000 €
335.000 €
335.000
Totaal begrotingstekort
€
-890.905 €
Totaal ombuigingen
€ 1.205.539 € 1.230.539 € 1.431.939 € 1.431.939
Mutatie AR tbv mobiliteitsfonds
€
TOTAAL SALDO BEGROTING
€
-988.197 € -1.342.253 € -1.342.253
-250.000 64.634 €
242.342 €
89.686 €
89.686
Doorrekening kadernota 2016-2019 Kadernota Ambities
2016
2017
2018
2019
Programma 2
€
-22.000 €
-22.000 €
-22.000 €
-22.000
Programma 3
€
-50.000 €
-50.000 €
-50.000 €
-50.000
Programma 5
€
-263.600 €
-85.600 €
-115.600 €
-45.600
Totaal ambities
€
-335.600 €
-157.600 €
-187.600 €
-117.600
2016
2017
2018
2019
Going concern Programma 2
€
0 €
0 €
-164.000 €
0
Programma 3
€
-3.456 €
-3.456 €
-3.456 €
-55.456
Programma 4
€
-5.000 €
-5.000 €
-5.000 €
-5.000
Programma 5
€
-8.250 €
-4.000 €
-4.000 €
-4.000
Verhoging OZB 1% en areaaluitbreiding
€
88.714 €
88.714 €
88.714 €
88.714
Algemene uitkering
€
23.411 €
19.556 €
16.364 €
20.042
Totaal going concern
€
95.419 €
95.814 €
-71.378 €
44.300
Structurele doorwerking voorjaarsnota
2016
2017
2018
2019
Programma 1
€
49.483 €
53.579 €
52.325 €
51.985
Programma 2
€
-159.928 €
-159.928 €
-159.928 €
-159.928
Programma 3
€
40.460 €
40.460 €
40.460 €
40.460
Programma 5
€
50.678 €
62.580 €
65.334 €
65.674
Totaal doorwerking voorjaarsnota
€
-19.307 €
-3.309 €
-1.809 €
-1.809
TOTAAL SALDO KADERNOTA
€
-259.488 €
-65.095 €
-260.787 €
-75.109
TOTAAL SALDO BEGROTING EN KADERNOTA €
-194.854 €
177.247 €
-171.101 €
14.577
In dit overzicht zijn de negatieve bedragen een nadeel, de positieve bedragen een voordeel.
50
Door incidentele invulling van de ambities sluit de kadernota 2016 met een nadeel van € 194.854. Dit valt in grote delen terug te leiden naar een trainee zaakgericht werken, digitalisering van het archief, impuls voor personeelsontwikkeling en het ontwikkeltraject met Houten. Het voordeel in 2017 is grotendeels terug te herleiden naar de begroting 2015-2018. Incidentele kosten in dit jaar zijn het vervolg van het ontwikkeltraject met Houten. Het nadeel in 2018 wordt grotendeels veroorzaakt door de geraamde maximale afkoopsom van € 164.000 aan het Recreatieschap, welke nog aan veranderingen onderhevig is. In 2019 zijn er nieuwe kapitaallasten voor het IBOR opgenomen en sluit de kadernota met een klein positief bedrag van € 14.577. Van belang is om de komende maanden sterk te sturen op een positieve wending voor 2016. Uitgangspunt is een sluitende meerjarenbegroting. Met de doorrekening van de meicirculaire is er meer duidelijk over de financiële positie en zullen in aanloop naar de begroting de consequenties duidelijk worden. Bij onvoldoende zekerheid over voldoende middelen zullen de ambities moeten worden bijgesteld of alternatieve maatregelen worden genomen. Voor 2018 zal op basis van het huidige financiële beeld sterk gestuurd moeten worden op het overleg met het recreatieschap in hoeverre en onder welke voorwaarden de afkoopsom mogelijk naar beneden kan worden bijgesteld.
Weerstandsvermogen en risicobeheersing Het weerstandsvermogen geeft een cijfermatig inzicht in de buffer die onze gemeente heeft om tegenvallers op te vangen. Hierbij worden de niet uit de exploitatie blijkende risico’s vergeleken met onze reserves. Het gaat hierbij om risico’s die niet zijn opgenomen in het inhoudelijke gedeelte van de exploitatie en niet zijn te ondervangen door bijvoorbeeld verzekeringen. Zowel de weerstandscapaciteit als de risicoinventarisatie zijn onderdelen die aan verandering onderhevig zijn. In de begroting en jaarrekening worden deze geactualiseerd. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit wordt gevormd door reserves. Hierbij valt te denken aan de algemene reserve, de bestemmingsreserves, de stille reserves, en de post onvoorzien. Sinds de begroting 2014 zoeken wij aansluiting bij de provinciale wijze van berekening van het weerstandsvermogen. Opbouw weerstandscapaciteit vermogen jaarrek ening 2014 Onderverdeling
Bedrag
Algemene reserve
€
5.811.915
Bestemmingsreserves
€
2.166.129
Stille reserves
€
323.980
Post onvoorzien
€
64.000
Weerstandscapaciteit
€
8.366.024
51
Risico’s De relevante risico’s in het kader van het weerstandsvermogen zijn posten waarvoor geen dekking is aangewezen in begroting en waarvan de gevolgen, indien die zich voordoen, gedekt moeten worden uit het vermogen van de gemeente. Een risico is de kans dat een bepaalde gebeurtenis zich voordoet vermenigvuldigd met het financiële effect van die gebeurtenis. Recapitulatie risicobedragen jaarrek ening 2014 Onderverdeling
Bedrag
Mutatie ten onzichte van begroting 2015
Uitvoering gemeentelijke taken
€
1.768.000
€
-2.054.500
Rampen en calamiteiten
€
1.200.000
€
-
Bedrdijfsvoering en financien
€
540.000
€
-
Projecten en grondexploitaties
€
1.729.000 €
809.000
Bestuurlijke aangelegenheden
€
110.000
€
-
Totaal risico's
€
5.347.000
€
-1.245.500
Indicator De verhouding tussen risico’ en weerstandscapaciteit geeft een goede indicator van onze weerbaarheid. De capaciteit bedraagt 8,4 miljoen euro, het bedrag aan risico’s bedraagt 5,3 miljoen euro. Dit resulteert in een weerstandsvermogen van 157%. Onze weerstandscapaciteit blijft hiermee voldoende om de bestaande risico’s af te dekken. In het algemeen wordt een percentage boven de 100% als voldoende geacht. In vergelijking met vorige periode is de indicator licht gestegen.
Risico’s en onzekerheden Naast de bestuurlijke risico’s die zijn benoemd in de programma’s is er een aantal risico’s die een forse financiële impact kunnen hebben op de begroting. De herverdeling van het gemeentefonds is een risico. Volgens verouderde, maar wel meest recente gegevens zou de renovatie van het gemeentefonds ons een voordeel opleveren van € 263.000. Dit is echter dermate onzeker dat er geen rekening mee gehouden kan worden. Daarnaast is er ook sprake van objectieve verdeelmodellen voor Wmo, Jeugdhulp en bijstand. De informatie die wij daar nu over hebben is geeft aan dat er nadelige effecten kunnen optreden. Voor onze gemeente kan de korting op de budgetten oplopen tot € 850.000 over een aantal jaren. Er zal sprake zijn van geleidelijke invoering, dit blijft echter vooralsnog een grote onzekerheid. De invoering van de decentralisaties is een feit en we zijn een paar maanden onderweg. Voor 2015 is het risico op de jeugdhulp ondervangen. We hebben momenteel nog te weinig informatie om te kunnen zeggen hoe het verloopt. Er blijft dus een risico op de jeugdhulp voor onvoldoende budgetten. Daarnaast blijven de 52
open-einde regelingen een risico i.v.m. overschrijding op het budget. Als zekerheid hebben we daarvoor de reserve sociaal domein achter de hand.
Kapitaallasten Jaarlijks komt een aantal investeringen aan het einde van hun afschrijvingstermijn. De dekking van deze investeringen valt dan vrij in de begroting en kan opnieuw worden ingezet. De laatste jaren is ten gevolge van de bezuinigingstaakstelling deze ruimte ingezet ter dekking van de begrotingstekorten en ook voor de jaren tot en met 2018 is op deze wijze begroot. Dit betekent dat (benodigde) investeringen worden doorgeschoven. Vanaf 2019 is er op basis van de begroting 2015 weer investeringsruimte beschikbaar van € 300.000. Hierbij zijn de aangekondigde kapitaalasten van het IBOR reeds meegenomen. Met het oog op verdere investeringen in het kader van het IBOR en het IHP is de investeringsruimte in 2019 nog zeer beperkt.
Onbenutte financiële ruimte Tegenover toenemende lasten en risico’s staan een aantal mogelijke richtingen om onze inkomsten te verhogen en onze kosten te verlagen. Voorgesteld wordt de OZB jaarlijks met tenminste de inflatie te laten stijgen. Dit geldt tevens voor de overige heffingen en belastingen. Onbenutte capaciteit OZB-belastingen Onze gemeente heeft op basis van de gegevens uit de meicirculaire 2014 een bedrag aan onbenutte capaciteit OZB-belastingen van € 745.509 (na verwerking ondernemersfonds). Het percentage van de WOZ-waarde voor toelating tot art. 12 voor het jaar 2015 is vastgesteld op 0,1790% van de totale WOZ-waarde. Doorgerekend voor onze gemeente bedraagt dit € 5.414.929. De huidige begrote opbrengst bedraagt € 4.669.420. Het verschil bedraagt de onbenutte belastingcapaciteit. Onbenutte capaciteit heffingen In onze gemeente zijn de afvalstoffenheffing, reinigingsrecht en rioolheffing erop gericht om kostendekkend de voorzieningen te kunnen leveren aan de inwoners. De onbenutte capaciteit is dus nihil en wordt verder buiten beschouwing gelaten.
53
Financiële uitgangspunten ten behoeve van de begroting Inleiding Met deze kadernota willen we ook de meer financieel technisch getinte uitgangspunten voor de meerjarenbegroting 2016-2019 aan u voorleggen. Uitgangspunt voor ons gemeentelijk beleid zijn met name ook de criteria die door de provincie in hun begrotingscirculaire zijn vastgesteld.
Criteria repressief toezicht Uitgangspunt voor repressief toezicht (door de provincie) vormen de Gemeentewet, de Algemene wet bestuursrecht, het Besluit Begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV), het Gemeenschappelijk financieel toezichtkader (2014) en de begrotingscirculaire van de provincie. De uitgangspunten om voor het begrotingsjaar 2016 voor het repressieve toezicht in aanmerking te komen zijn: 1. de begroting 2016 dient in evenwicht te zijn, of als dat niet het geval is, dient de meerjarenraming aannemelijk te maken, dat in de eerstvolgende jaren, doch uiterlijk in 2019, dit evenwicht tot stand zal worden gebracht; 2. de jaarrekening 2014 behoort in evenwicht te zijn; een naar het oordeel van de toezichthouder structureel tekort zal worden betrokken bij ons onderzoek van de begroting 2016. Dit betekent dat in de jaarrekening inzicht moet worden gegeven in het structurele en incidentele aandeel van het tekort; 3. de vastgestelde jaarrekening 2014 en de begroting 2016 dienen tijdig, respectievelijk vóór 15 juli en 15 november 2015, aan de provincie te zijn toegezonden. Met het hiervoor genoemde evenwicht wordt structureel en reëel evenwicht bedoeld. Met het begrip structureel evenwicht wordt bedoeld dat in de begroting structurele lasten gedekt dienen te worden door structurele baten. Het reëel evenwicht houdt in dat onderzoek wordt gedaan naar de realiteit van de ramingen. Daarbij dient de begroting/meerjarenramingen uiteraard volledig te zijn. De nadere uitwerking van de criteria zijn opgenomen in bijlage 1.
Geen opschuivend sluitend meerjarenperspectief Indien is geconstateerd dat de begroting voor 2016 structureel en reëel niet in evenwicht is, maar aannemelijk is gemaakt dat dit evenwicht in de meerjarenraming (2019) tot stand wordt gebracht, zal afhankelijk van de financiële positie, het begrotingsproces naar de begroting 2017 worden gevolgd. Daarbij zal worden gekeken of er geen sprake is van opschuivend sluitend meerjarenperspectief. Hiermee wordt bedoeld dat indien de begroting van 2017 niet structureel en reëel in evenwicht is, ten minste de jaarschijven 2019 en 2020 van de meerjarenraming 2017-2020 structureel en reëel in evenwicht dient te zijn om opnieuw voor repressief begrotingstoezicht in aanmerking te komen. Het kan dus niet zijn dat alleen de jaarschijf 2020 in evenwicht is, dan is er namelijk sprake van een opschuivend
54
perspectief. Ditzelfde kan uiteraard van toepassing zijn, wanneer in eerdere jaren al sprake is geweest van een sluitend meerjarenperspectief, dat telkens opschuift. Kortweg ieder jaar opnieuw een meerjarenraming met uitsluitend het derde jaar in evenwicht is niet acceptabel.
Algemene uitkering uit het gemeentefonds Bij de beoordeling of er sprake is van een reëel en structureel sluitende (meerjaren)begroting wordt, voor wat betreft de algemene uitkering uit het gemeentefonds, tenminste uitgegaan van de mei/junicirculaire (2015) met de daarin opgenomen uitkeringsfactoren en de effecten van de herijking van het gemeentefonds. Bij de bepaling van de accressen voor de jaren 2017 en later houden de beheerders van het gemeentefonds rekening met een mutatie van de prijsontwikkeling van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Wij begroten de algemene uitkering op basis van lopende prijzen, waarbij wij rekening houden dat aan de lastenkant van de meerjarenraming het percentage minimaal gelijk is aan dat waarop de mutatie van het BBP is gebaseerd. Uit de doorrekening van het gemeentefonds voor de jaarrekening komt een structureel voordeel van ongeveer €20.000. Dit betreft een autonome stijging van de algemene uitkering. Dit bedrag is structureel verwerkt in de voorjaarsnota 2015. Ontwikkelingen gemeentefonds en rijksbijdragen Momenteel wordt er uitvoerig gesproken over herverdeling van budgetten. Dit speelt in verschillende vormen en op verschillende onderdelen. Er wordt al geruime tijd gesproken over de objectieve verdeelmodellen Wmo, Jeugdwet en bijstand en de renovatie van het gemeentefonds. Alle onderdelen kunnen een forse impact hebben op de begroting 2016. Voor het grootste deel wordt gesproken over een geleidelijke invoering van de nieuwe verdeelsystematiek, waarbij het historische deel afneemt en het objectieve deel toeneemt. Dit zal zijn over een periode van 3 tot 5 jaar.
Ramingen loon- en prijscompensatie Hierboven is aangegeven, dat voor wat betreft de algemene uitkering uit het gemeentefonds, tenminste moet worden uitgegaan van de mei/junicirculaire (2015) en de daarin opgenomen uitkeringsfactoren. Bij de vaststelling van het accres wordt rekening gehouden met de te verwachten loon- en prijsstijgingen in het begrotingsjaar/ meerjarenperspectief. Looncompensatie In het kader van het realistisch ramen wordt verwacht dat wij integraal rekening houden met de budgettaire effecten van de in de mei/junicirculaire genoemde loonstijgingen. Dit kan door verwerking in de ramingen van de personele lasten/organisatiekosten dan wel door middel van het ramen van een stelpost voor zover de eigen eerder vastgestelde uitgangspunten afwijken van die opgenomen in de mei/junicirculaire. 55
Voor de personeelskosten gelden de werkelijke salarissen per 1 april 2015 van de aanwezige formatie vermeerderd met periodieke verhogingen als basis. Vacatures worden geraamd op basis van het maximum salaris van de functieschaal. Daarnaast zal in het kader van realistisch ramen rekening gehouden worden met de budgettaire effecten van de in de meicirculaire 2015 genoemde loonstijgingen. Prijscompensatie Voor prijscompensatie zal de prijsindexering zoals genoemd in de meicirculaire 2015 aangehouden worden voor de materiële budgetten, tenzij op basis van eerdere besluitvorming of contractueel (bijv. in huurovereenkomsten) anders is overeengekomen. Daarnaast zal deze prijscompensatie toe worden gepast op de onroerend zaakbelasting, overige belastingen en heffingen. Voor zover een afwijkend percentage wordt toegepast voor prijsstijgingen/indexering van prijsgevoelige subsidies verwacht de provincie, dat dit in de programmabegroting wordt beargumenteerd. Algemene subsidieverordening en loon/prijscompensatie Volgens de algemene subsidieverordening zal in deze nota worden aangegeven in welke mate loon- en prijscompensatie zal plaatsvinden voor subsidieontvangers die personeel op CAO voorwaarden in dienst hebben en/ of diensten leveren. Voorgesteld wordt om bovenstaande loon/ prijscompensatie toe te passen op subsidieontvangers.
Bezuinigingsmaatregelen/taakstellingen Veel gemeenten hebben de begroting en meerjarenraming sluitend gemaakt met bezuinigingsmaatregelen c.q. taakstellingen. Ten behoeve van de bepaling van de financiële positie worden alle in de begroting opgenomen bezuinigingsmaatregelen c.q. taakstellingen op hardheid en haalbaarheid beoordeeld door de provincie. Hiermee wordt de realiteit van de ramingen bepaald en daarmee ook de realiteit van de gepresenteerde begrotingssaldi. Concrete invulling bezuinigingsmaatregelen Voor een positief oordeel is het noodzakelijk dat de raad, als hoogste bestuursorgaan van de gemeente, een uitspraak doet over de invulling. Daarbij dienen de te treffen bezuinigingsmaatregelen concreet op programmaniveau te zijn ingevuld. Verder dient het proces dat bij het concretiseren wordt gevolgd vast te liggen. Ervaringen opgedaan met eerdere bezuinigingsoperaties kunnen in het oordeel van de provincie meewegen. Met andere woorden: er dient sprake te zijn van een reëel perspectief, waarbij de financiële gevolgen van maatregelen die tot herstel van het evenwicht moeten leiden met besluitvorming door de gemeenteraad zijn onderbouwd. Bij een negatief oordeel zullen deze posten op de gepresenteerde begrotingssaldi in mindering worden gebracht door de provincie. Deze correctie kan tot gevolg hebben dat er sprake blijkt van een structureel begrotingstekort met preventief toezicht als gevolg. 56
Bezuinigingstaakstellingen verbonden partijen Taakstellingen die aan de verbonden partijen, waaronder gemeenschappelijke regelingen, worden opgelegd, worden als niet reëel beschouwd, tenzij de desbetreffende verbonden partij of gemeenschappelijke regeling op bestuurlijk niveau heeft besloten of en hoe deze opgelegde taakstelling daadwerkelijk wordt ingevuld. Aannemelijk moet worden gemaakt dat de verbonden partij de opgelegde bezuinigingsmaatregel concreet zal invullen.
Grondexploitaties (toegerekende rente) De reële (langlopende) rente is al een aantal jaar zeer laag. Een reëel door te berekenen rente aan de grondexploitaties wordt vastgesteld door de provincie op maximaal 4%. Indien de werkelijke toegerekende rente hoger ligt, is dat een keuze van de raad. Echter, de realiteit van de meerjarenbegroting komt dan in het geding. De toezichthouder kan een correctie aanbrengen voor het verschil tussen de reële (langlopende) rente en de werkelijk toegerekende rente. Immers als de toegerekende rente hoger ligt wordt de algemene dienst bevoordeeld ten nadele van bijvoorbeeld de grondexploitatie. Dit geeft geen reëel beeld van de meerjarenbegroting. Uitgangspunt bij de begroting is 4%.
Grond(exploitatie)berekeningen De afgelopen jaren staan de grondexploitaties sterk in de belangstelling. De mate van het treffen van voorzieningen en het berekenen van de “waarde” van de grondexploitaties (NCW = netto contante waarde) wordt voor een groot deel bepaald door het gebruik van parameters. Hiermee wordt de fasering van verkopen, toegerekende rente, kostenindex en opbrengstenindex bedoeld. Een wijziging van elk van deze parameters kan de berekende “waarde” substantieel beïnvloeden. Het is daarom van groot belang dat de gemeenten transparant zijn in welke parameters met welke waarden worden gebruikt. Deze zouden dan vervolgens ook vergeleken kunnen worden met andere gemeenten. In de paragraaf grondbeleid kunnen wij deze duidelijkheid creëren. De meeste gemeenten hebben deze parameters de laatste jaren bijgesteld. De actualiteit van de parameters (naar het inzicht van heden) moet jaarlijks door de raad in de begroting en jaarrekening worden geëvalueerd en eventueel worden herzien.
Hoeveelheden Voor budgetten die geraamd worden op basis van inwoneraantallen wordt gerekend met de aantallen van 1 januari 2015. De overige hoeveelheden worden gebaseerd conform de uitgangspunten van de berekening algemene uitkering.
Uren Als uitgangspunt voor de toerekening van de uren (kostenverdeelstaat) worden de afdelingsplannen gebruikt zoals die zullen worden opgesteld in de zomer van 2015.
57
Areaal uitbreiding Op basis van de uitgangspunten voor de hoeveelheden kunnen de betreffende budgetten daarmee worden verhoogd indien het om een wettelijke taak gaat.
Rekenrente Het huidige rekenpercentage is 4%. Dit percentage wordt gehanteerd voor de berekening van kapitaallasten op lopende investeringen, vervangingsinvesteringen, nieuwe investeringen. 27 mei 2015
58
