Centrumlocatie
Deze folder is bedoeld voor mensen die in aanmerking komen voor een kaakcorrectie. Het bevat algemene informatie over de voorbereiding op de operatie, de operatie zelf, de eventuele risico's, aanwijzingen voor de periode na de operatie en het herstel. Omdat er verschillende operatietechnieken bestaan om een afwijking te corrigeren, zullen niet alle beschreven onderdelen op u van toepassing zijn. Op bladzijde 6 en 7 staat een checklist met aandachtspunten die u ook, na de operatie, bij ontslag uit het ziekenhuis, zult ontvangen waarin de arts punten kan aangeven die voor u specifiek van belang zijn. Het is raadzaam om deze folder goed door te lezen. U bent dan in grote lijnen al op de hoogte van de gang van zaken bij een kaakoperatie. Ook kan het helpen om vragen te stellen, over alles wat u nog graag wilt weten, aan de Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurg (MKAchirurg). Een tip is om uw vragen van te voren op te schrijven. Ook uw naaste familieleden (ouders, partner) kunnen de folder lezen. Uiteraard kunnen zij ook meegaan naar het spreekuur. Op het spreekuur bespreekt de specialist met u: de reden om te opereren, de te volgen behandeling en de eventuele risico's. Doel van dit gesprek is alle inlichtingen te geven om u in staat te stellen zelf mee te beslissen over de behandeling. Aarzel nooit vragen te stellen over uw behandeling.
Kaakcorrectie
Aanleiding voor een kaakoperatie Een afwijking in de stand van de tanden en kiezen wordt doorgaans behandeld door een orthodontist. Dit is een specialist op het gebied van groei en ontwikkeling van het gebit en het rechtzetten van tanden en kiezen. Maar wanneer er grote verschillen zijn tussen de stand, de vorm of de afmeting van boven- en onderkaak, kan een operatie door een MKAchirurg nodig zijn om de kaken in de goede stand te zetten en zo de functie te verbeteren. Afbijten, kauwen, lipsluiting, spraak en slissen kunnen verbeteren. Tevens kan het uiterlijk een reden zijn om een kaakoperatie te wensen. Meestal is een gecombineerde behandeling door een orthodontist en een MKA- chirurg nodig. Afwijkingen in het gebit kunnen namelijk samengaan met afwijkingen in de kaken. De orthodontist en de MKA-chirurg overleggen samen welke behandeling in uw geval het gewenste resultaat zal geven. Hierbij wordt gebruik gemaakt van röntgenfoto' s, dia' s en een afdruk van het gebit. Voorbereiding Als tot een operatie is besloten, komt u voor een gesprek op de polikliniek MKA in het ziekenhuis. Het zal voor de operatie noodzakelijk zijn dat de orthodontist de tanden en de kiezen recht zet met een vaste beugel. Afhankelijk van uw situatie kan de duur van de voorbereiding door de orthodontist variëren van enkele maanden tot soms 2 tot 3 jaren. Ook na de operatie zal de beugel nog vaak een half jaar tot een jaar gedragen moeten worden. Het definitieve plan voor de chirurgische ingreep wordt vastgesteld nadat alle bijzonderheden over de operatie, het verblijf in het ziekenhuis en de herstelperiode met u zijn besproken. U heeft wederom de gelegenheid vragen te stellen om volledige duidelijkheid te krijgen over de gehele behandeling. De eigenlijke behandeling zal in geen geval beginnen voordat u volledig bent ingelicht over wat de voorgestelde behandeling inhoudt en u uw toestemming hebt gegeven. Opname in het ziekenhuis / de operatie U wordt een dag voor de operatie of ‘s ochtends op de dag van de operatie opgenomen in het ziekenhuis. Ter voorbereiding op de narcose krijgt u soms medicijnen met een kalmerende werking. Daarna wordt u naar de operatiekamer gebracht. In de operatiekamer brengt de anesthesist of de anesthesie-assistent een infuusnaald aan in een ader van uw hand of arm. Door de infuusnaald wordt een slaapmiddel ingebracht. Tijdens de narcose ademt u door een ademhalingsbuisje dat door de neus in de luchtpijp is aangebracht. Na de operatie zal het ademhalingsbuisje zo spoedig mogelijk worden verwijderd. Het infuus zal meestal tot de volgende morgen op zijn plaats blijven om zo medicijnen tegen de pijn en eventuele misselijkheid toe te kunnen dienen. De operatie gebeurt meestal volledig vanuit de mond, zodat er geen littekens aan de buitenkant van de mond ontstaan.
2
Na de operatie Mensen die in narcose een operatie ondergaan, maken zich vaak zorgen over de pijn na afloop als ze weer wakker zijn. Na een kaakoperatie valt dit doorgaans mee en u krijgt sowieso pijnstillende medicijnen tijdens uw verblijf in het ziekenhuis en recepten voor als u naar huis gaat. Meestal is er eerder sprake van "ongemak" dan van pijn. Mocht u toch pijn hebben, dan kunt u de verpleegkundige om pijnstillende middelen vragen. Soms is er de eerste dagen sprake van wat keelpijn door het ademhalingsbuisje. Vaak is het nodig dat de MKA-chirurg de onder- en bovenkaak aan elkaar vastzet met elastieken, om de geopereerde kaken rust te geven en de genezing te bevorderen. Dit ongemak valt doorgaans mee. Het vergt wel extra aandacht voor de mondhygiëne en het eten zal gedurende enkele weken aangepast moeten worden en in de eerste weken vloeibaar moeten zijn. Dit wordt met u besproken voor de operatie. Door de operatie kan uw gezicht na de ingreep opzwellen. De zwelling bereikt doorgaans haar hoogtepunt 48 uur na de operatie. Na een week zal de zwelling snel afnemen. Het is echter mogelijk dat enkele weken tot maanden na de operatie uw gezicht nog enigszins opgezet kan zijn. Aangeraden wordt in de eerste dagen na de operatie het hoofd zoveel mogelijk rechtop te houden, uit bed te gaan en zo veel mogelijk te bewegen. Hierdoor gaat u het zwellen tegen. Het is normaal dat er na de operatie wat bloed vermengd met speeksel in de mond komt. Na een operatie aan de bovenkaak kunt u gedurende enkele weken af en toe een bloedneus verwachten. De neus kan dan beter niet worden gesnoten, maar kan het beste worden 'opgehaald'. Hoewel u direct na de operatie weer kunt spreken, zal dit toch wat moeilijker gaan dan normaal, vooral als er elastieken tussen boven-en onderkaak zijn geplaatst. Verblijf ziekenhuis In de meeste gevallen hoeft u maar 1 nacht in het ziekenhuis te overnachten. De ochtend na de operatie worden controle röntgenfoto’s gemaakt op de polikliniek om de operatie te controleren. Het kan zijn dat de elastieken die ochtend pas geplaatst worden in plaats van direct na de operatie. U krijgt van de verpleging uitleg over het eten en de postoperatieve periode. Bezoek Aangeraden wordt het bezoek in het ziekenhuis te beperken tot de naaste familieleden. Dit is niet alleen in uw eigen belang, maar ook in het belang van de bezoekers. De ervaring heeft uitgewezen dat in de dagen direct na de operatie, de mate van de eventuele zwelling na de operatie, de bezoekers emotioneel kan aangrijpen.
3
Eten en drinken Eten en drinken kan de eerste dagen lastig zijn, doordat het gezicht gezwollen is. U moet voldoende vloeistof innemen na de operatie. Een volwassene heeft per 24 uur ongeveer 2,5 liter nodig. Neemt u bijvoorbeeld vaak kleine slokjes. De verpleegkundige moedigt u aan weer gewoon te gaan drinken uit een kop of glas. In de weken na de operatie moeten de kaken onbelast in hun nieuwe stand kunnen vast groeien. Daarom mag er de eerste weken na de operatie niet echt gekauwd worden. Gedurende de tijd dat er elastieken tussen boven-en onderkaak zijn geplaatst, heeft u een vloeibaar dieet, rijk aan calorieën en eiwitten. Toch kunt u gewicht verliezen. In de eerste twee weken na de operatie kan men soms 2 tot 5 kilo afvallen. In principe kunt u alles eten. Maar u zult het voedsel met behulp van een keukenmachine of staafmixer eerst fijn moeten malen. U kunt het eventueel verdunnen met kookvocht, jus, bouillon of melk. Om de smaak te behouden kunt u vlees en groente beter gescheiden in de keukenmachine fijnmaken. In sommige gevallen kan het advies van een diëtist gevraagd worden, maar is doorgaans niet nodig. Tanden poetsen Het is noodzakelijk na elke maaltijd zo goed mogelijk de tanden te poetsen. Hiervoor kunt u een zachte kleine tandenborstel gebruiken. Let u er op dat u de borstel in direct contact brengt met de tanden. Daarna moet u de mond goed spoelen met een speciale spoelvloeistof, voorgeschreven door de arts. Droge lippen kunnen worden voorkomen door lippenvet/ vaseline te gebruiken. Het herstel In het algemeen is men na een kaakoperatie sneller hersteld dan bij veel andere chirurgische ingrepen, omdat de meeste patiënten in het algemeen gezond zijn. Al zult u wellicht nog gauw moe zijn, de verwachting is dat u zo spoedig mogelijk uw normale bezigheden kunt hervatten. Na het ontslag zult u een aantal keer voor poliklinische controle komen bij de MKA-chirurg en orthodontist om te kijken hoe de genezing verloopt. Zo nodig wordt het gebit door de mondhygiëniste gereinigd. De genezing is voltooid en de stabiliteit van de kaken is verzekerd na ongeveer 2 tot 4 maanden, afhankelijk van de omvang van de ingreep. Zeer zware lichamelijke inspanning en contactsporten, zoals de meeste balsporten en bijvoorbeeld judo, moeten de eerste twee maanden worden vermeden. De orthodontist corrigeert zo nodig de laatste stand van de tanden en de kiezen. De eventuele plaatjes en schroefjes die gebruikt worden om de kaken tijdens de operatie vast te zetten zijn van titanium en kunnen daarom zonder schadelijke gevolgen blijven zitten. Een enkele keer, bijvoorbeeld in geval van ontsteking, worden ze toch enkele maanden later verwijderd. 4
Risico's Bij een operatie die de stand van de onderkaak corrigeert, bestaat het risico dat een zenuw wordt beschadigd, met als gevolg een doof gevoel in een helft van de onderlip. U kunt dit het beste vergelijken met een verdoving van uw tandarts. Meestal is dit van voorbijgaande aard. In ongeveer 5% van de gevallen is er kans op gedeeltelijke of blijvende gevoelloosheid. De onderlip gaat dan niet hangen omdat deze functie niet gestoord is.
Een probleem dat na langere tijd kan optreden is "de relaps". Relaps betekent dat de onderen/of bovenkaak na de operatie langzamerhand weer terugzakt in de stand vóór de operatie. Vooral bij grote verplaatsingen van onder- en/of bovenkaak bestaat er een kans op relaps. Mocht u zich zorgen maken over de te verwachten risico's bespreekt u dat dan voor de operatie met uw MKA-chirurg. Distractie-osteogenese Sinds begin jaren '90 wordt in de MKA-chirurgie de distractietechniek gebruikt. Dit is soms noodzakelijk indien de kaakverplaatsingen groot zijn. Deze techniek houdt in dat na het doorzagen van een kaakdeel en het plaatsen van een distractor de twee delen langzaam uit elkaar worden gedraaid. Op het grensvlak van de twee delen ontstaat dan nieuw bot. Op deze manier kan kaakbot langer, breder of hoger worden gemaakt. Deze techniek kan in de onder- en bovenkaak worden toegepast. Ongeveer een week na de operatie komt u op de polikliniek ter controle. Dan wordt gestart met de distractiefase. De MKA-chirurg zal u goed instrueren hoe en hoe vaak u de distractor moet aandraaien. U krijgt een schroevendraaier mee om thuis te gaan draaien. Indien u toch thuis twijfelt of het draaien goed gaat dan kunt u altijd contact met ons opnemen.
5
Checklist instructies na de operatie Gemaakte afspraken: Medicatie
□
Chloorhexidine mondspoeling 10 cc 2x/4x per dag.
□
Spuitje mee om te spoelen als uw kaken op elkaar zitten met elastiekjes.
□
Augmentin drank/tabletten (gebruik volgens voorschrift van de apotheek).
□
3x per dag paracetamol/codeïne 2 stuks.
□
4x per dag paracetamol 2 stuks.
□
3x per dag zo nodig Diclofenac 50 mg.
□
3x per dag zo nodig Ibuprofen bruis 600 mg.
□
3x per dag zo nodig Tramal 50/100 mg.
□
1x per dag Nexium 40 mg.
Leefregels
□
Blaas-/snuitverbod voor 3 weken.
□
Hechtingen zelf oplosbaar, dit kan 2-3 weken duren.
□
Hechtingen die verwijderd moeten worden, u krijgt hiervoor een polikliniek- afspraak.
□
Wanneer mag u weer werken, .....…...weken na de operatie mag u niet zwaar tillen.
□
Wanneer u lichamelijk geen zwaar werk doet, kunt u rustig uw werkzaamheden oppakken.
Mondzorg
6
□
Mondspoelen met chloorhexidine. Let op: bijwerkingen hiervan zijn onder andere gele tanden, zwarte/bruine tong, branderig gevoel van de tong en veranderingen in de smaakgewaarwording, dit trekt weer weg wanneer u de chloorhexidine niet meer gebruikt.
□
Tanden poetsen, het liefst na elke maaltijd met een zachte tandenborstel.
□
Smeer de lippen in met Vaseline om uitdroging te voorkomen.
□
Implantaten poetsen na ..............dagen.
□
Prothese mag wel / niet in.
Voeding
□
Vloeibare voeding (alles waar u niet op hoeft te kauwen).
□
Koud/vloeibaar (koude gerechten/dranken waar u niet op hoeft te kauwen).
□
Zacht dieet (waar u niet intensief op hoeft te kauwen).
□
Voedingsspuit.
□
U krijgt een 50cc spuit mee om vloeibare voeding mee te kunnen nuttigen. Een advies is om bij vloeibare voeding, extra vitaminen en mineralen in te nemen, dit kan met bruis tabletten. Als het eten niet lukt of u merkt dat u afvalt, neem dan contact op met uw behandelend arts.
Wanneer contact opnemen Neem contact op met de afdeling (8 Midden) als: -
er na 3 dagen koorts boven de 38,5 °C optreedt, de eerste 3 dagen kan dit een lichamelijke
-
als u onbedoeld snel afvalt (enkele kilo’s in korte tijd).
-
de zwelling na 3 dagen toeneemt.
-
als de verhemelte beschermplaat (indien aanwezig) los gaat zitten of stoort bij het eten.
reactie zijn op de operatie.
Vragen Mocht u iets niet duidelijk zijn, belt u dan gerust met de afdeling (8 Midden), telefoonnummer (010) 703 31 16.
7
www.erasmusmc.nl
5926800
© Erasmus MC - Patiëntencommunicatie –05/14
