juni 2015

Advies

ten behoeve van de

Horecavisie Gemeente Leiden 2014-R-033/1041 20 juni 2015

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave

1. Inleiding 2. Benchmark

3 4

• • • • • • • • • • •

5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

2.1 Inleiding 2.2 Consumenten 2.3 Arbeid & detailhandel 2.4 Attracties en cultuur 2.5 Congressen en toerisme 2.6 Restaurantsector 2.7 Drankensector 2.8 Fastservicesector 2.9 Hotelsector 2.10 Regionale vergelijkingen 2.11 Samenvatting

3. Horeca-aanbod

16

• • • • • • • • • • • • •

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

3.1 Inleiding 3.2 Profiel Stadsdelen - Midden 3.3 Profiel Stadsdelen - Noord 3.4 Profiel Stadsdelen – Zuid 3.5 Profiel Stadsdelen – West 3.6 Sfeergebieden Binnenstad Leiden 3.7 Horecagebieden 3.8 Horecagebieden t.o.v. Sfeergebieden 3.9 Horecagebieden Centrum – Stationsplein - Beestenmarkt e.o. 3.10 Horecagebieden Centrum: Winkelgebied 3.11 Horecagebieden Centrum: Breestraat en Noordeinde 3.12 Horecagebieden Centrum: Nieuwe Rijn en omgeving 3.13 Horecagebieden Centrum: Pieterskerk en omgeving

• • • • •

3.14 Horecanetwerk binnenstad 3.15 Horecanetwerk verbeteringen 3.16 Ontwikkelgebieden met horeca buiten concentratiegebieden 3.17 Entrees van de binnenstad 3.18 Horecaconcentraties buiten het centrum

30 31 33 35 36

4. Horecavraag

37

• • • •

38 39 40 41

4.1 Inleiding 4.2 Particuliere vraag 4.3 Toeristische vraag 4.4 Zakelijke vraag

5. Advies

42

• • • • • • • • • •

43 44 45 46 47 48 50 52 54 57

5.1 Inleiding & toelichting 5.2 Horecabezoeken 5.3 Horecabestedingen en omzet 5.4 Uitbreidingspotentieel 2015-2020 5.5 Uitbreidingspotentieel – Dichtheid en perspectief 5.6 Uitbreidingspotentieel per gebied: restaurantsector 5.7 Uitbreidingspotentieel per gebied: drankensector 5.8 Uitbreidingspotentieel per gebied: fastservicesector 5.8 Actielijnen concentratie- en ontwikkelgebieden 5.9 Uitzonderingen uitbreidingsplafond

6. Horecacategoriën

58

• • • •

59 60 61 62

6.1 Inleiding 6.2 Ervaring andere segmenten 6.3 Visie op huidige situatie 6.4 Advies

© 2015 Van Spronsen & Partners horeca-advies. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder uitdrukkelijke toestemming van de rechthebbenden VSP-Groep te Warmond en de gemeente Leiden niets uit deze uitgave worden vermenigvuldigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op de gehele of gedeeltelijke bewerking. Van Spronsen en Partners te Warmond, Herenweg 83, 2361 EJ Warmond, Telefoon: 071-5418867, Fax: 071-5418869, e-mail: [email protected]. Website: www.spronsen.com

3 1. Inleiding

Inleiding Met enige regelmaat ontvangt de gemeente Leiden aanvragen voor het uitbreiden van bestaande of het starten van nieuwe horecagelegenheden. Als de aanvraag strijdig is met een bestemmingsplan moet onder andere worden beoordeeld of een nieuwe horecavestiging past binnen een wenselijke spreiding van de verschillende soorten horecavestigingen. Voor dit laatste aspect, de spreiding van de verschillende soorten horeca, is er op dit moment geen algemeen kader waaraan horeca-aanvragen kunnen worden getoetst. Dit betekent dat ondernemers niet weten waar ze aan toe zijn bij het uitwerken van horecaplannen. Ook andere belanghebbenden, zoals bewoners, weten onvoldoende wat ze kunnen verwachten in hun omgeving qua horeca. Kortom, er bestaat behoefte aan een duidelijk horecaconcentratiebeleid. Zulk beleid heeft zowel een kwalitatieve als een kwantitatieve component. De kwalitatieve component houdt in dat het beleid moet bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit en identiteit van de verschillende gebieden van de stad. De kwantitatieve component houdt in dat de omvang van de horecaontwikkeling gebaseerd moet zijn op een realistische vergelijking tussen vraag en aanbod. Om het horecabeleid in beide opzichten goed te kunnen onderbouwen, heeft de gemeente Van Spronsen & Partners horeca-advies benaderd. Dit rapport bevat een advies voor de horecaontwikkeling in Leiden voor de periode 2015-2020. Het advies maakt duidelijk welke horecaontwikkelingen in welk deel van de stad wenselijk zijn en welke niet. De meeste aandacht wordt besteed aan de binnenstad, omdat hier de meeste horeca is gevestigd. Het advies is tot stand gekomen via diverse bijeenkomsten met o.a. horecaondernemers, belangrijke marktspelers, bewoners, centrummanagement en gemeente.

Hoofdstuk 2 bevat een benchmark waarin de Leidse horeca wordt vergeleken met die van andere steden. Vervolgens wordt in de hoofdstukken 3 en 4 het bestaande horeca-aanbod in Leiden en de te verwachten vraag in de periode tot en met 2020 geanalyseerd (kwantitatief en kwalitatief). In hoofdstuk 5 geven we aan welk uitbreidingspotentieel wij nog zien voor de horeca, in welke gebieden uitbreiding kan plaatsvinden – en waar niet – en formuleren we actielijnen om de kwaliteit en beleving van de horeca in de verschillende gebieden te verbeteren. Hoofdstuk 6 gaat in op de indeling van de verschillende horecacategorieën omdat de gemeente in toekomstige bestemmingsplannen een geactualiseerde en uniforme indeling wil opnemen.

2. Benchmark

2. Benchmark 2.1 Inleiding Inleiding In dit hoofdstuk is een benchmark opgenomen waarin de vergelijkbare gemeenten (Delft, Dordrecht en Haarlem) en de G-3 (Rotterdam, Den Haag en Utrecht) met elkaar worden vergeleken. Er is naar ontwikkelingen gekeken die de vraag naar horeca beïnvloeden, zoals inwoners, arbeidsmarkt, toerisme, cultuur, congressen, attracties en evenementen. Daarnaast worden aanbod, dichtheid en ontwikkelingen van het horeca-aanbod in beeld gebracht. Hierbij zijn cijfers vanuit het bedrijfschap Horeca & Catering gebruikt die beschikbaar zijn tot en met 2013. NB: Voor de vergelijking zijn geen actuelere cijfers

beschikbaar. In de benchmark gaat het specifiek om de onderlinge vergelijking. In hoofdstuk 3 (analyse Leidse horeca-aanbod) is wel de actuele informatie voor Leiden gebruikt. Er is hierbij ook gekeken naar de kwaliteiten van de regio. Ook worden specifieke bedrijfstypes afgezet tegen voor dit type belangrijke doelgroepen.

Zo is het bij een discotheek interessant relaties te leggen met het aantal studenten en jongeren, en bij een lunchroom met inwoners, werknemers en dagtoeristen. Op pagina 15 zijn alle belangrijke positieve en negatieve ontwikkelingen samengevat. Hierbij wordt Leiden afgezet tegen de andere zes steden om te komen tot een conclusie. De uitkomsten zullen een effect hebben op de mogelijke ontwikkelingsruimte richting de toekomst, welke in hoofdstuk 5 Toekomstvisie uiteen wordt gezet.

5

6

2. Benchmark 2.2 Consumenten CO NSUMENT

Leiden

Ver gelijk bar e gemeenten

G-3

G emiddeld

Hoogs t

G emiddeld

Bev olk ing Aantal inwoners Ontwikkeling 2009-2013

119.800 3%

123.552 2%

153.093 3%

481.349 5%

Hoger opgeleid

55.108

40.831

52.052

177.333

Aandeel Eenpersoonshuishoudens

46% 42.895

33% 57.116

40% 81.115

37% 118.833

Aandeel 65 jaar en ouder

36% 15.933

46% 19.528

53% 24.648

25% 63.667

Aandeel Niet westerse allochtonen

13% 10.481

16% 11.712

17% 12.236

13% 157.500

Aandeel

9%

9%

12%

33%

26.160

8.913

20.630

45.477

22%

7%

21%

9%

Per huishouden

€ 33.800

€ 33.517

€ 33.900

€ 31.533

Per inwoner

€ 21.000

€ 20.633

€ 21.400

€ 21.667

Aantal studenten (HBO +WO) Aandeel Ink omen

Belangrijkste uitkomsten • •

• •

Leiden kent relatief veel hoger opgeleiden hetgeen een positief effect heeft op vraag naar horeca (hogere bezoekfrequentie en hogere bestedingen). Het aantal eenpersoonshuishoudens ligt laag. Dit heeft een positief effect op de vraag naar horeca (alleenstaanden bezoeken minder vaak horeca dan mensen die samenwonen). Het aandeel 65+ ligt relatief laag in Leiden. Dit heeft een positief effect op de vraag naar horeca (bezoekfrequentie en besteding nemen af naarmate mensen ouder worden). Het aantal studenten is sterk vertegenwoordigd in Leiden, hetgeen eveneens positief is voor de vraag naar horeca (zeer hoge bezoekfrequentie).

De bevolkingssamenstelling in Leiden is gunstig voor de vraag naar horeca met oververtegenwoordiging van groepen met een hoge bezoekfrequentie en/of besteding en ondervertegenwoordiging van groepen met beperkte bezoekfrequentie en besteding.

7

2. Benchmark

2.3 Arbeid & detailhandel ARBEID

Leiden


G-3

G emiddeld

Hoogs t

G emiddeld

Bedr ijv en en br anc hev er deling 5.781

5.983

8.185

26.323

Bedrijvigheid (per 10.000 inwomners)

483

484

535

547

Aandeel zorg

5%

3%

3%

3%

Aandeel onderwijs Aandeel Zakelijke en financiële diensten

2%

2%

2%

2%

37%

37%

42%

37%

Aandeel ZZP-ers

67%

64%

67%

66%

Aantal starters (2012)

236

208

254

1.305

Aandeel starters van totaal

4%

3%

4%

5%

69.150

57.687

66.300

260.591

58%

47%

53%

54%

Bedrijven (2013)

Wer k gelegenheid Aantal werkplekken Werkplekken tov bevolking Retail

817

829

1.201

3.020

Oppervlakte winkels (m²)

144.100

182.193

229.430

650.157

M² per 10.000 inwoners

12.135

14.798

16.188

13.652

789

783

885

1.009

Aantal winkels

M² per 10.000 toeristische bezoeken

Belangrijkste uitkomsten • • • • •

Leiden telt relatief veel bedrijven binnen de gezondheids- en welzijnszorg. In Leiden is 25% van de werkgelegenheid binnen deze bedrijfstak, fors meer dan in andere steden. 15% van de arbeidsplaatsen bevindt zich in het onderwijs, eveneens relatief veel ten opzichte van andere steden. Het aandeel ZZP-ers is sterk vertegenwoordigd in Leiden. Leiden kent relatief veel werkgelegenheid en daarmee een hoge ratio van werkplekken ten opzichte van inwoners. Het aantal m² winkels per 10.000 inwoners ligt relatief laag in Leiden.

Leiden heeft veel werkplekken, wat positief is voor de zakelijke vraag naar horeca. Het relatief beperkte winkelaanbod is daarentegen weer negatief voor de vraag naar horeca.

8

2. Benchmark

2.4 Attracties en cultuur AT T RACT IES EN CULT UUR

Leiden

Ver gelijk bar e gemeenten G emiddeld

Hoogs t

G-3 G emiddeld

Attr ac ties en ev enementen Aantal top 50 dagattracties (2012)

1

0

0

2

307.500

0

0

1.330.333

Aantal evenementen in top 100 (2012)

2

1

2

7

Bezoekersaantal top 100 evenementen

825.000

203.333

400.000

1.871.333

Gemiddeld per evenement

412.500

101.667

200.000

259.000

Attractiebezoeken top 50 totaal

Cultuur Museumbezoek totaal (2012)

639.795

97.500

292.500

621.733

Ontwikkeling 2008-2012

20%

12%

35%

6%

Gemiddeld per museum

159.949

48.750

146.250

186.520

Bioscoopbezoeken totaal (2012)

318.000

437.000

734.000

2.028.000

Ontwikkeling 2008-2012

2%

17%

41%

28%

Stoeldichtheid (10.000 inwoners)

133

80

95

121

Bezoeken per stoel

199

441

502

349

Podiumkunsten bezoeken totaal

198.156

164.022

306.787

1.166.333

Ontwikkeling bezoers podiumkunsten

2%

Onbekend

12%

-29%

Bezoek/inwoners

1,65

1,33

2,00

2,42

Aantal sterren voor de stad

**

**

**

**

Aantal bezienswaardigheden 3 sterren

1

0

1

1

Aantal bezienswaardigheden 2 sterren

4

1

2

6

Aantal bezienswaardigheden 1 ster

2

4

5

7

Stads beoor deling Mic helin


Leiden trekt relatief veel bezoekers met twee grootschalige evenementen. Het aantal museumbezoeken ligt in Leiden relatief zeer hoog. Bioscoopbezoek is relatief beperkt. Met relatief veel stoelen en weinig bezoekers is de bezetting van bioscopen relatief laag. Het aantal bezoeken aan podiumkunsten ligt relatief hoog. Leiden telt relatief veel bezienswaardigheden.

Leiden heeft een sterk cultureel karakter en trekt hierdoor ook relatief veel bezoekers met een

9

2. Benchmark

2.5 Congressen en toerisme CO NG RESSEN EN T O ERISME

Leiden


G-3

G emiddeld

Hoogs t

G emiddeld

0 2,3

0 7

5 28

Congr es s en ( 2013) Internationale congressen Groot UIA Internationale congressen Klein ICCA

0 13

T oer is me Bezoekers (CVO 2012)

879.000

896.000

1.152.000

2.575.333

Bezoeken (CVO 2012)

1.827.000

2.328.333

2.593.000

6.395.000

Ontwikkeling bezoeken (2011-2012)

-2%

-7%

-3%

-26%

Gemiddelde bezoekfrequentie

2,1

2,6

3,1

2,6

Gemiddelde besteding

€ 38

€ 38

€ 42

€ 41 € 262.428.100

Omzet (besteding x bezoeken)

€ 69.426.000

€ 88.580.000

€ 108.906.000

Ontwikkeling besteding (2011-2012)

11,8%

-2,2%

6,9%

-10,2%

Gemiddelde besteding aan horeca

€ 18,51

€ 17,55

€ 20,12

€ 18,88

Ranking 2013

5

9

6

15

Gemiddelde ranking 2009-2013

12

7

18

13

Ranking horecaconcentratiegebieden

3,99

2,53

3,98

3,88

Score terrassen

4,09

2,57

3,92

3,77

Score diversiteit restaurants

4,04

2,54

3,95

3,90

Score diversiteit cafés

3,95

2,49

3,91

3,86

Mees t G as tv r ije Stad

Belangrijkste uitkomsten

• • • • •

Leiden scoort zeer hoog op congressen (ICCA). De bezoekfrequentie van dagtoeristen is in Leiden relatief laag, waardoor ook het aantal bezoeken relatief laag ligt. Het aantal bezoeken van dagtoeristen neemt het afgelopen jaar af, maar minder hard dan in vergelijkbare steden. Horecabestedingen liggen relatief hoog wat positief is voor de sector. Leiden scoort het afgelopen jaar zeer goed bij de Meest Gastvrije Stad (beoordeling van bezoekers aan de stad).

De congressen zorgen voor positieve spin-off voor hotellerie en horeca. Dagtoerisme in Leiden is relatief beperkt, mede door een lage bezoekfrequentie. De stad wordt het afgelopen jaar door bezoekers wel zeer positief beoordeeld.

10

2. Benchmark

2.6 Restaurantsector REST AURANT SECT O R

Leiden

Ver gelijk bar e gem.

G-3

G emiddeld

Hoogs t

G emiddeld

Aanbod r es taur ants Nederlands/Frans

38

34

38

126

Italiaans

15

12

21

47

Zuid-Europees

15

8

9

34

Chinees/Indisch

14

11

14

64

Overig Aziatisch

8

10

19

51

Overig Buitenlands

27

22

30

123

Totaal

117

98

128

445

13.468

12.458

15.750

68.417

115

128

136

154

Aantal sterrenrestaurants

0

1

2

3

Aantal sterren Bib Gourmands

0

1

2

4

0

0

0

2

Nederlands/Frans

3%

0%

8%

0%

Italiaans

0%

3%

24%

17%

Zuid-Europees

50%

-15%

13%

12%

Chinees/Indisch

17%

-17%

17%

-3%

Overig Aziatisch

-11%

61%

100%

37%

Overig Buitenlands

4%

5%

17%

9%

Totaal

7%

1%

6%

8%

Verkoop oppervlakte

9%

-1%

2%

8%

Nederlands/Frans

3,2

2,8

3,7

2,6

Italiaans

1,3

1,0

1,4

1,0

Zuid-Europees

1,3

0,6

0,9

0,7

Chinees/Indisch

1,2

0,9

1,2

1,3

Overig Aziatisch

0,7

0,8

1,2

1,1

Overig Buitenlands

2,3

1,8

2,3

2,6

Totaal

9,8

7,9

9,9

9,3

Verkoop oppervlakte Gemiddelde oppervlakte Culinair niv eau

O ntwik k eling 5 jaar ( 2009- 2013)

Dic htheid ( per 10.000 inwoner s )


Leiden telt relatief veel restaurants (hoge dichtheid). Het ontbreekt aan restaurants met een culinair niveau (sterren of bib gourmand) De afgelopen vijf jaar is het aantal restaurants met 7% toegenomen en de totale oppervlakte met 9% gestegen. Dit is een relatief sterke ontwikkeling. De toename zat met name in de Zuid-Europese keukenrichting. Opvallend in Leiden is de afname van Overig Aziatische restaurants (moderne Aziatische formules) waar dit in andere steden juist fors toeneemt en een toename van Chinees-Indische restaurants (traditionele Chinees) waar dit in andere steden juist afneemt.

Leiden heeft relatief veel restaurants waarbij alle keukenrichtingen goed vertegenwoordigd zijn (divers aanbod). Het ontbreekt aan culinaire niveau.

11

2. Benchmark

2.7 Drankensector DRANKENSECT O R

Leiden


G-3

G emiddeld

Hoogs t

G emiddeld

•

Aanbod dr ank ens ec tor Café/Bar

92

75

109

337

Discotheek

4

1

4

6

Coffeecorner

25

20

32

94

Zalen-/party-/ontmoetingscentrum

7

13

21

50

Overige drankverstrekkers

18

19

30

88

Totaal

146

128

185

575

19.102

16.242

20.760

138.250

131

127

160

240

Verkoop oppervlakte Gemiddelde oppervlakte O ntwik k eling 5 jaar ( 2009- 2013) Café/Bar

7%

5%

14%

0%

Discotheek

33%

-33%

0%

-45%

Coffeecorner

4%

0%

20%

5%

-30%

3%

60%

4%


0%

-19%

27%

2%

Totaal

4%

-1%

0%

0%

Verkoop oppervlakte

-3%

-2%

5%

3%

Café/Bar

7,7

6,1

7,1

7,0

Discotheek

0,3

0,1

0,3

0,1

Coffeecorner

2,1

1,5

2,1

2,0


0,6

1,1

2,1

1,0


1,5

1,5

2,0

1,8

Totaal

12,2

10,3

12,1

12,0 45.477



Dic htheid s pec ifiek Aantal studenten (HBO +WO)

26.160

8.913

20.630

Cafés per 10.000 studenten

35

84

390

74

Discotheken per 10.000 studenten

1,5

1,5

8,4

1,3

Aantal jongeren


31.560

26.048

29.035

108.962

Café/bar per 10.000 jongeren

29,2

28,8

40,0

30,9

Discotheek per 10.000 jongeren

1,3

0,5

1,5

0,6

• •

Leiden heeft een relatief hoge dichtheid binnen de drankensector, waarbij alleen de dichtheid van zaalbedrijven relatief laag ligt. Opvallend is een toename van het aantal bedrijven, waar dit in andere steden afneemt of gelijk is gebleven. De oppervlakte is wel afgenomen, wat duidt op schaalverkleining. Dit wordt veroorzaakt door het wegvallen van een aantal zaalbedrijven (relatief grote oppervlakte per bedrijf).

Leiden telt relatief veel bedrijven binnen de drankensector, waarbij de dichtheid zelfs vergelijkbaar is met de G3.

12

2. Benchmark

2.8 Fastservicesector F AST SERVICESECT O R

Leiden


G-3

G emiddeld

Hoogs t

G emiddeld

•

Aanbod fas ts er v ic es ec tor IJssalon

4

3

6

18

Cafetaria

29

31

42

141

Fastservicerestaurant

4

4

4

18

Shoarmazaak

11

13

17

56

Lunchroom

30

29

44

110

Pannenkoekenrestaurant

5

1

2

6

Restauratie

1

1

1

4

Overige Spijsverstrekkers

6

5

6

34

Totaal

90

87

119

386

5.456

5.570

6.684

24.860

61

64

72

64

IJssalon

33%

-17%

20%

43%

Cafetaria

-17%

-4%

0%

-8%


-20%

0%

100%

-7%

Shoarmazaak

-21%

5%

30%

16%

Lunchroom

25%

18%

33%

20%


0%

-33%

0%

42%

Restauratie

-50%

0%

0%

-21%


-14%

114%

400%

31%

Totaal

-5%

6%

13%

7%

Verkoop oppervlakte

-6%

8%

23%

10%

IJssalon

0,3

0,3

0,4

0,4

Cafetaria

2,4

2,5

2,7

2,9


0,3

0,3

0,4

0,4

Shoarmazaak

0,9

1,1

1,3

1,2

Lunchroom

2,5

2,3

2,9

2,3


0,4

0,1

0,2

0,1

Restauratie

0,1

0,1

0,1

0,1


0,5

0,4

1

0,7

Totaal

7,5

7,1

7,8

8,0

879.000

896.000

1.152.000

2.044.333

3,4

3,2

3,8

5,4

Verkoop oppervlakte Gemiddelde oppervlakte


• •

Leiden heeft een relatief hoge dichtheid qua aantal fastservice bedrijven, maar een relatief lage totale oppervlakte. De oppervlakte van de bedrijven is dus relatief klein. De dichtheid van shoarmazaken is relatief beperkt en met name pannenkoekenrestaurants zijn sterk oververtegenwoordigd. Opvallend is de afname van het totaal aantal fastservice bedrijven en de oppervlakte over de afgelopen vijf jaar, waar dit in andere steden juist is toegenomen.

Leiden telt relatief veel fastservice bedrijven met een relatief kleine oppervlakte waarbij het aanbod de afgelopen jaren daalde.

O ntwik k eling 5 jaar ( 2009- 2013)


Dic htheid s pec ifiek Aantal bezoeken dagtoerisme Lunchrooms per 100.000 dagbezoeken

Meetmoment: oktober 2014

13

2. Benchmark 2.9 Hotelsector


Leiden Aanbod hotels ec tor

Hotels

G emiddelde

Kamer s

Hotels

G-3

Hoogs t

Kamer s

Hotels

G emiddelde

Kamer s

Hotels

Kamer s

Totaal hotelaanbod

17

767

15

669

20

788

53

3338

Totaal NHC classificatie

15

759

7

349

14

684

42

2966

2

8

5

87

6

104

12

372

31%

42%

12%

17%

20%

50%

4%

18%

4

227

2

98

2

163

2

511

6%

1%

0%

0%

0%

0%

5%

1%

Overig hotelaanbod Ontwikkeling 2009-2013 Absolute ontwikkeling Eénsterren aanbod Tweesterren aanbod

18%

9%

9%

4%

40%

13%

15%

4%

Driesterren aanbod

35%

37%

35%

28%

71%

60%

29%

21%

Viersterren aanbod

29%

52%

24%

54%

40%

80%

25%

50%

Vijfsterren aanbod

0%

0%

0%

0%

0%

0%

4%

13%

G emiddelde omv ang NHC classificatie

51

56

66

71

Overig aanbod

4

17

18

32

Totaal hotelaanbod

45

44

52

63

Per 10.000 inwoners

63

47

69

62

Per 1.000 bedrijven

132

97

166

113

Kamer dic htheid

Meetmoment: oktober 2014

Belangrijkste uitkomsten • • •

Het aantal hotels en het aantal hotelkamers in Leiden is de afgelopen jaar relatief sterk gegroeid. De kamerdichtheid is daarmee relatief hoog komen te liggen. De vertegenwoordiging van sterniveaus is vergelijkbaar met andere steden. Leiden heeft relatief weinig overig aanbod. Dit overig hotelaanbod bestaat logiesvertrekkers zonder sterclassificatie zoals Bed & Breakfast bedrijven en pensions.

Het hotelaanbod in Leiden is de afgelopen jaren fors toegenomen, waardoor een relatief hoge dichtheid is ontstaan. Hierdoor is de hotelkamerbezetting en kamerprijs onder druk komen te staan.

De hotellerie wordt in deze studie verder buiten beschouwing gelaten. Er wordt een aparte hotelonderzoek uitgevoerd.

2. Benchmark

14

2.10 Regionale vergelijkingen Inc l. Regio

Leiden

Ver gelijk bar e gem. G emiddeld Hoogs t

Cons umenten Inwoners

378.006

336.475

Gemiddeld inkomen

€ 22.889 €

429.473

21.484 € 22.556

Ar beid Aantal bedrijfen in de regio

13.936

11.836

15.605

Res taur ants ec tor Dichtheid per 10.000 inwoners Ontwikkeling 5 jaar (2009-2013)

7,9

6,7

8,1

25%

15%

16%

Dr ank ens ec tor Dis c othek en Dichtheid per 100.000 inwoners

2,4

0,7

0,9

Ontwikkeling 5 jaar (2009-2013)

13%

-46%

0%

Dichtheid per 10.000 inwoners

4,3

4,3

4,8


2%

0%

4%

Café

Coffeec or ner Dichtheid per 10.000 inwoners Ontwikkeling 5 jaar (2009-2013)

0,9

0,8

1,1

10%

8%

46%

F as ts er v ic es ec tor IJ s s alon Dichtheid per 10.000 inwoners Ontwikkeling 5 jaar (2009-2013)

0,4

0,3

0,4

55%

-10%

6%

F as ts er v ic e- r es taur ants Dichtheid per 10.000 inwoners

0,2

0,2

0,3


0%

0%

100%

1,7

1,5

1,9

15%

13%

18%

Lunc hr oom Dichtheid per 10.000 inwoners Ontwikkeling 5 jaar (2009-2013) T otaal F as ts er v ic es ec tor Dichtheid per 10.000 inwoners

6,1

5,7

6,5


4%

5%

7%

16

18

14

Reis tijd Gemiddelde reistijd tot centrum


Er is tevens op hoofdlijn gekeken naar de regio van Leiden en de vergelijkbare gemeenten. De Leidse regio telt relatief veel inwoners met een gemiddeld hoog inkomen. Dit is positief voor de vraag naar horeca. De regio van Leiden heeft een bovengemiddeld aantal restaurants, discotheken en fastservice bedrijven (gerelateerd aan het aantal inwoners). Het aantal cafés, coffeecorners en ijssalons gerelateerd aan het aantal inwoners ligt rond het gemiddelde. Over het algemeen kan gesteld worden dat Leiden bovengemiddeld kan profiteren van de aanbod- en vraagverhoudingen in de regio.

15

2. Benchmark

2.11 Samenvatting POSITIEF VOOR DE VRAAG NAAR HORECA • • • • • • • • • • •

Relatief veel hoger opgeleiden. Zeer sterke vertegenwoordiging van studenten. Relatief weinig alleenstaanden. Beperkt aantal senioren. Relatief veel werkgelegenheid. Veel attractie en evenementbezoekers. Zeer veel museumbezoek. Veel bezoekers podiumkunsten. Veel bezienswaardigheden voor toeristen. Veel internationale congressen voor een stad van dergelijke omvang. Goede beoordeling van gastvrijheid in de stad door bezoekers.

POSITIEVE HORECA ONTWIKKELINGEN • • • • •

Totaal aantal restaurants neemt afgelopen jaren toe Positieve ontwikkeling van Zuid-Europese en Chinees-Indische restaurants. Aantal bedrijven in de drankensector nam afgelopen jaren toe. Positieve ontwikkeling van cafés, discotheken en coffee-corners Positieve ontwikkeling van ijssalons en lunchrooms.

NEGATIEF VOOR DE VRAAG NAAR HORECCA • • • • •

Veel ZZP’ers binnen de bedrijvigheid. Beperkt aantal winkels en winkeloppervlakte. Beperkt bioscoopbezoek. Lage bezoekfrequentie van dagtoeristen. Laag aantal bezoeken van dagtoeristen.

NEGATIEVE HORECA ONTWIKKELINGEN • • • • •

Afname van overig Aziatische restaurants. Verkoopoppervlakte drankensector neemt afgelopen jaren af. Forse afname van het aantal zaal- en partycentra. Aantal bedrijven en verkoopoppervlakte in fastservice neemt af. Afname van het aantal cafetaria, fastfood restaurants, shoarmazaken, restauraties en overige spijsverstrekkers.

3. Horeca-aanbod

17

3. Horeca-aanbod 3.1 Inleiding Inleiding In dit hoofdstuk vindt de analyse van het huidig horeca-aanbod plaats (peildatum oktober 2014). De uitkomsten bieden input voor de toekomstvisie om de tekortkomingen naar de toekomst in beeld te brengen, karakters van

Stadsdelen Leiden Stadsdeel Midden Stadsdeel Noord Stadsdeel Zuid Stadsdeel West

concentratiegebieden te versterken en het horecanetwerk binnen de stad te verbeteren. In de benchmark is reeds gekeken naar de ontwikkelingen op gemeentelijk niveau binnen de diverse horecasectoren van restaurantsector (ontwikkelingen van keukenrichtingen en van het culinair niveau), drankensector en fastservicesector (ontwikkelingen van de diverse bedrijfstypes). In dit hoofdstuk wordt nader gekeken naar de profielen van de verschillende stadsdelen van Leiden en het horeca-aanbod en de horecadichtheid (aantal bedrijven per 10.000 inwoners). Om aansluiting te vinden met de Horecacategorieën in Leiden

(bestemmingsplannen) zijn in de analyse de coffeecorners verplaatst naar de fastservice sector (i.p.v. drankensector) en is het pannenkoekenrestaurant ondergebracht bij de restaurantsector (i.p.v. fastservice). Vervolgens wordt gekeken welke horecagebieden zich bevinden binnen het stadscentrum van Leiden, welk karakter deze individuele gebieden hebben (type aanbod, product- en uitstralingsniveau, capaciteit) en hoe de verbindingen zijn (netwerk) tussen de gebieden. Behalve specifieke aandacht voor de horecagebieden in de binnenstad is er ook aandacht voor ontwikkellocaties en voor de horecaconcentraties buiten het centrum, zodat in de toekomstvisie een goed beeld geschetst kan worden van de ontwikkelingsmogelijkheden binnen de gehele stad.

In de bijlage is een overzicht opgenomen van de districten en wijken van de stadsdelen.

18

3. Horeca-aanbod

3.2 Profiel Stadsdelen - Midden Midden - Horecaprofiel

Midden - Inwoners en bedrijven Midden

Leiden

Inwoners

Aantal inwoners

25.499

121.216

Leeftijd

0-19 jaar

13%

20%

20-64 jaar

79%

66%

> 65 jaar

7%

14%

Autochtoon

67%

71%

Westers-Allochtoon

21%

14%

Niet-Westers-Allochtoon

12%

15%

Herkomst

Inkomen

Huishoudens

B edrijv en

Gemiddeld persoonlijk inkomen

€ 24.256

€ 24.700

Lage inkomensklasse

40%

39%

Midden inkomensklasse

36%

37%

Hoge inkomensklasse

24%

24%

Eenpersoonshuishouden

20%

17%

Samenwonend alleenstaand

37%

18%

Samenwonend zonder kinderen

8%

14%

Samenwonend met kinderen

10%

26%

Eenoudergezin

9%

15%

Overig

15%

9%

Aantal bedrijven Aantal werkplekken Werkplekken per inwoner Gemiddelde bedrijfsgrootte

1.913

5.316

17.337

59.905

0,68

0,49

9,1

11,3

Het focusgebied Midden wordt gekenmerkt door: • Weinig kinderen en senioren en veel studenten en werkenden (20-64 jaar).

• Veel bedrijvigheid, met relatief weinig werknemers per bedrijf

• Veel westerse- en relatief weinig niet westerse allochtonen.

• Hoog aantal werkplekken per inwoner.

• Veel alleenstaanden en weinig gezinnen.

Bedrijf s s ec t or Restaurant Drank Fastservice Tot aal Bedrijf s s ec t or Hotel

Aant al 108 92 70 270 Aant al

Dic ht heid 42,4 36,1 27,5 105, 9 Dic ht heid

10

146,3

Opperv lak t e 14.198 13.358 4.583 32. 139 Kamers 373

Aandeel 44% 42% 14% 100% Aandeel N.v.t.

% Leiden 89% 77% 75% 81% % Leiden 45%

Conclusies • 81% van de vierkante meters horeca in Leiden is gevestigd in het stadsdeel Midden, verdeeld over 270 horecabedrijven. • Met name het restaurantaanbod is sterk vertegenwoordigd (89% van de Leidse restaurant vierkante meters), met een grote diversiteit aan keukenrichtingen. • Binnen de drankensector zijn met name de café/barbedrijven goed vertegenwoordigd. • 88% van de Leidse cafés (81 van de 92) is gevestigd in het stadsdeel Midden. • Bijna 66% van de Leidse fastservicebedrijven en 75% van de totale oppervlakte is gevestigd in het stadsdeel Midden • Dit komt met name door het forse aantal lunchrooms, ijssalons en shoarmazaken. • 45% van het hotelkamer aanbod is gevestigd in het stadsdeel Midden, verdeeld over 10 hotels.

19

3. Horeca-aanbod

3.3 Profiel Stadsdelen - Noord Noord - Horecaprofiel

Noord - Inwoners en bedrijven Noord

Leiden

Bedrijf s s ec t or Restaurant Drank Fastservice Totaal Bedrijf s s ec t or Hotel

Aant al 6 9 12 27 Aant al 1

Dic ht heid 1,9 2,8 3,7 8,4 Dic ht heid 2,8

Opperv lak t e 716 1.796 432 2.944 Kamers 9


% Leiden 4% 10% 7% 7% % Leiden 1%

Inwoners

Aantal inwoners

32.034

121.216

Leeftijd

0-19 jaar

23%

20%

20-64 jaar

62%

66%

> 65 jaar

14%

14%

Autochtoon

67%

71%

Westers-Allochtoon

12%

14%

Conclusies


21%

15%

€ 24.837

€ 24.700

Lage inkomensklasse

41%

39%


35%

37%

• Slechts 7% van de vierkante meters horeca in Leiden is gelegen in het stadsdeel Noord, verdeeld over 27 horecabedrijven.

Hoge inkomensklasse

24%

24%


16%

17%


14%

18%


15%

14%


31%

26%

Eenoudergezin

17%

15%

Overig

8%

9%

Herkomst

Inkomen

Huishoudens

B edrijv en


Aantal bedrijven

1.022

5.316

Aantal werkplekken

7.603

59.905

Werkplekken per inwoner

0,24

0,49

7,4

11,3

Gemiddelde bedrijfsgrootte

Het focusgebied Noord wordt gekenmerkt door: • Hoog aandeel samenwonend met kinderen en eenoudergezinnen.

• Laag aantal werkplekken per inwoner.

• Hoog aandeel lage inkomensklasse

• Gemiddeld kleinschalige bedrijven.

• .Hoog aandeel niet westerse allochtonen.

• Het restaurantaanbod is beperkt en kent alleen restaurants met een Nederlands-Franse, Italiaanse en Chinees-Indische keukenrichting. • Binnen de drankensector is het aanbod beperkt, echter met vertegenwoordiging van verschillende bedrijfstypes wel divers. • Ruim 60% van het aantal vierkante meters horeca valt onder de drankensector. Dit komt voornamelijk door Partycentrum Groenoord van 950m². • Binnen het horeca-aanbod zijn de fastservice bedrijven het sterkst vertegenwoordigd. • Sector kent redelijke diversiteit met een sterke vertegenwoordiging van cafetaria.

20

3. Horeca-aanbod

3.4 Profiel Stadsdelen - Zuid Zuid - Horecaprofiel

Zuid - Inwoners en bedrijven Zuid

Leiden




Opperv lak t e 600 1.654 611 2.865 Kamers 49


% Leiden 4% 9% 10% 7% % Leiden 6%

Inwoners

Aantal inwoners

40.190

121.216

Leeftijd

0-19 jaar

22%

20%

20-64 jaar

62%

66%

> 65 jaar

16%

14%

Autochtoon

73%

71%

Westers-Allochtoon

12%

14%

Conclusies


14%

15%

€ 25.472

€ 24.700

Lage inkomensklasse

39%

39%


36%

37%

• Slechts 7% van de vierkante meters horeca in Leiden is gelegen in het stadsdeel Zuid, verdeeld over 38 horecabedrijven.

Hoge inkomensklasse

26%

24%


18%

17%


13%

18%


16%

14%


28%

26%

Eenoudergezin

17%

15%

Overig

8%

9%

Herkomst

Inkomen

Huishoudens

B edrijv en


Aantal bedrijven Aantal werkplekken Werkplekken per inwoner Gemiddelde bedrijfsgrootte

1.568

5.316

13.443

59.905

0,33

0,49

8,6

11,3

Het focusgebied Zuid wordt gekenmerkt door: • Hoog aandeel kinderen en senioren.

• Relatief veel samenwonenden en gezinnen.

• Sterke vertegenwoordiging van hoge inkomensklasse.

• Kleinschalige bedrijven en een laag aantal werkplekken per inwoner.

• Het restaurantaanbod is beperkt maar biedt wel een gevarieerd aanbod van keukenrichtingen en een sterke vertegenwoordiging van Chinees-Indische restaurants. • Binnen de drankensector zijn het met name de overige drankverstrekkers die goed vertegenwoordigd zijn (57% van het drankenaanbod in het stadsdeel Zuid). Dit betreft hoofdzakelijk horeca bij sportaccommodaties. • De dichtheid van fastservicebedrijven is in dit stadsdeel het laagst van heel Leiden. • Binnen de fastservice sector zijn uitsluitend cafetaria, shoarmazaken en lunchrooms vertegenwoordigd.

21

3. Horeca-aanbod

3.5 Profiel Stadsdelen - West West - Horecaprofiel

West - Inwoners en bedrijven Wes t

Leiden

Inwoners

Aantal inwoners

23.493

121.216

Leeftijd

0-19 jaar

21%

20%

20-64 jaar

64%

66%

> 65 jaar

15%

14%

Autochtoon

77%

71%

Westers-Allochtoon

10%

14%


13%

15%

Herkomst

Inkomen

Huishoudens

B edrijv en


€ 24.065

€ 24.700

Lage inkomensklasse

38%

39%


41%

37%

Hoge inkomensklasse

21%

24%


14%

17%


11%

18%


18%

14%


35%

26%

Eenoudergezin

17%

15%

Overig

6%

9%

Aantal bedrijven

813

5.316

21.522

59.905

Werkplekken per inwoner

0,92

0,49

Gemiddelde bedrijfsgrootte

26,5

11,3

Aantal werkplekken

Het focusgebied West wordt gekenmerkt door: • Beperkt aantal allochtonen.

• Relatief weinig, maar grootschalige bedrijven.

• Hoog aandeel middelste inkomensklasse

• Veel werkplekken per inwoner.

• Zeer hoog aandeel samenwonend met kinderen.




Opperv lak t e 520 609 508 1.637 Kamers 402


% Leiden 3% 3% 8% 4% % Leiden 48%

Conclusies • 4% van de vierkante meters horeca in Leiden is gelegen in het stadsdeel West, verdeeld over 16 horecabedrijven. • Het restaurantaanbod is beperkt en biedt uitsluitend de Nederlands-Franse en ChineesIndische keukenrichting. • Het aantal drankverstrekkers is zeer beperkt met 1 café en 3 drankverstrekkers bij sport en recreatie.

• Binnen het horeca-aanbod zijn de fastservice bedrijven het sterkst vertegenwoordigd. • Veel bedrijfstypes zijn vertegenwoordigd (alleen shoarmazaak en pannenkoekrestaurant niet) met een sterke vertegenwoordiging van cafetaria. • 48% van het aantal hotel kamers is gevestigd in het stadsdeel West, verdeeld over 4 hotels. • Stadsdeel West vertegenwoordigt het grootste aandeel hotelkamers in Leiden.

3. Horeca-aanbod

3.6 Sfeergebieden Binnenstad Leiden Sfeergebieden binnenstad Leiden • De gemeente Leiden heeft de visie op de ontwikkeling van de binnenstad vastgesteld en uitgewerkt in het document ‘Verder met de Binnenstad, Gebruikshandleiding voor ontwikkelingen in de binnenstad van Leiden’. • Deze uitwerking beschrijft de samenhang tussen verschillende functies van en in de binnenstad, met de gewenste ontwikkelingen, met het karakter van de verschillende gebieden. Hiervoor is een aantal sfeergebieden vastgesteld op basis van structuur en functie-invulling. Tevens is een groot aantal ontwikkellocaties vastgesteld. • Onderstaand volgt een korte toelichting op de sfeergebieden. Kernwinkelgebied Het kernwinkelgebied is het economisch hart van de binnenstad. Het kernwinkelgebied is het drukst bezochte gebied van de stad, waar de grootste bestedingen plaatsvinden. Zwerfmilieu

Het zwerfmilieu is een aanvulling op het kernwinkelgebied. Het is het gebied waar de beste menging tussen de historische kwaliteit, het winkelen en het recreëren plaatsvindt. Academische cultuur In dit gebied is de universiteit het meest vergroeid met de stad. De musea in dit gebied zijn gerelateerd aan de universiteit en vormen een belangrijk bezoekmotief voor de stad. Stedelijke cultuur Het stedelijke cultuurgebied is het belangrijkste centrum van cultuur en uitgaan in de binnenstad. Een ontmoetingsplek met veel activiteit en dynamiek. Nieuwe stadscultuur De nieuwe stadscultuur is aanvullend aan het gebied met de stedelijke cultuur met de focus op (nieuwe vormen van) werken en cultuur. Stationsgebied Het station is het grootste bronpunt voor de stad. Het moet een aantrekkelijk gebied zijn om doorheen te lopen, in te verblijven, in te werken en te wonen.

22

3. Horeca-aanbod 3.7 Horecagebieden Horecagebieden binnenstad Leiden • Van Spronsen & Partners heeft voor het vaststellen van de horecagebieden in de binnenstad van Leiden gekeken naar het bestaande horeca-aanbod. • De gebieden zijn ingedeeld op basis van structuur in de stad en de specifieke functie van de horeca binnen die gebieden. • Gebieden zijn voor een groot deel vergelijkbaar met de winkelgebieden zoals vastgesteld door Centrummanagement Leiden. • De horecagebieden verschillen van de sfeergebieden, maar zijn wel voor een groot deel overlappend. Op de volgende pagina worden de verschillen aangegeven. • In de binnenstad van Leiden worden vijf horecagebieden onderscheiden. Bijna 80% van alle horeca in het stadsdeel Midden bevindt zich in één van deze gebieden. Onderstaand volgt een toelichting op deze gebieden.

Stationsplein - Beestenmarkt en omgeving (leisure and pleasure) Gebied strekt zich uit vanaf het station (Stationsplein) en vanaf de Morspoort tot het begin van het winkelgebied. Stationsplein, Stationsweg, Steenstraat, Morsstraat, Beestenmarkt, Nieuwe Beestenmarkt, Lammermarkt, Turfmarkt en Prinsessekade. Winkelgebied (algemeen en compleet) Het winkelconcentratiegebied van de binnenstad van Leiden. Haarlemmerstraat, Lange Mare, Vrouwenkerkkoorstraat, Aalmarkt en tussenliggende verbindingsstegen. Breestraat en Noordeinde (intellectueel en kosmopolitisch) Doorgaande weg vanaf Noordeinde tot de Garenmarkt Korevaarstraat, Breestraat, Noordeinde en Kort Rapenburg. Nieuwe Rijn en omgeving (historisch en levendig) Gebied rondom de Nieuwe Rijn, ook bekend als het marktgebied. Nieuwe Rijn, Vismarkt, Botermarkt, Hoge Woerd, Nieuwstraat en tussenliggende stegen. Pieterskerk en omgeving (intiem en artistiek) Netwerk van stegen rondom de Pieterskerk. Gebied wordt begrenst door de Breestraat, Steenschuur, Rapenburg en Doezastraat.

23

3. Horeca-aanbod

24

3.8 Horecagebieden t.o.v. Sfeergebieden Verschillen tussen gebieden • ‘Stationsplein - De Beestenmarkt en omgeving’ is één van de voornaamste horecagebieden in de stad en valt deels binnen het Sfeergebied Stationsbuurt (met daarin bijvoorbeeld de ontwikkellocatie Rijnburgerblok). • Het horecagebied ‘Winkelgebied’ en het sfeergebied ‘Kernwinkelgebied’ zijn vrijwel identiek aan elkaar. • Het horecagebied ‘Breestraat en Noordeinde’ loopt door vier van de sfeergebieden heen. Omdat de straat op het gebied van horecafunctionaliteit afwijkend is aan de aangrenzende stegen en gebieden is dit binnen de horecavisie als apart gebied aangeduid. • Nieuwe Rijn en omgeving valt als horecagebied binnen het sfeergebied ‘Zwerfmilieu’. Het horecagebied beperkt zich echter tot het deel waar zich reeds horeca bevindt. Qua horeca-identiteit is dit gebied absoluut afwijkend aan de Breestraat of de Pieterskerk en omgeving die beide ook deels in het ‘Zwerfmilieu’ vallen. • ‘Pieterskerk en omgeving’ valt binnen vier sfeergebieden maar wordt qua horecaconcentratie begrensd door de Breestraat, het Rapenburg en de Steenschuur. Dit is het gebied waar de horeca zich concentreert.

Sfeergebieden Horecaconcentratiegebieden Kernwinkelgebied Winkelgebied Zwerfmilieu Nieuwe Rijn en omgeving Academische cultuur Pieterskerk en omgeving Stationsbuurt Stationsplein-Beestenmarkt e.o. Stedelijke cultuur Breestraat en Noordeinde Nieuwe stadscultuur

25

3. Horeca-aanbod

3.9 Horecagebieden Centrum – Stationsplein -Beestenmarkt e.o. Horeca in kaart

Belangrijkste kenmerken Laag

Hoog

Niveau Eenzijdig

Divers

Diversiteit Leidend

Ondersteunend

Rol horeca Geen

Allemaal

Terras TOP

FLOP

• De terrassen op de Beestenmarkt hebben een redelijk homogene uitstraling. • Sfeervolle herontwikkeling buitenruimte van Beestenmarkt. • Sfeervolle entree Morspoortgebied met goede bereikbaarheid (parkeergarage). • Aantal sterke formules met bovenlokale aantrekkingskracht.

Aanbod en oppervlakte Sector Restaurant Drank Fastservice Hotel Totaal

Aantal 33 18 19 3 73

m² 4.173 1.364 1.202 512 7.251

Stationsweg: entree van de stad vanaf het station met mix van fastservice en restaurants. Beestenmarkt: één van de weinige pleinen in Leiden met voornamelijk fastservicebedrijven en een aantal grootschalige restaurants (met name avondopenstelling). Nieuwe Beestenmarkt: Concentratie van kroegen. Morsstraat: Voornamelijk restaurants en enkele cafés.

• Geen ‘echte’ terrasconcepten op de Beestenmarkt (retailers, veel fastservice en/of restaurants alleen ‘s avonds geopend). • Leegstand en verpauperde aanblik van Coffee & Dreams op zichtlocatie. • Fietsenwinkel Oldenburger misstaat in horecastrip Nieuwe Beestenmarkt. • Overlast gestalde fietsen Morsstraat • Rijen voor coffeeshops om17.00uur. • Steenstraat geen welkome entree.

In beeld

Beestenmarkt

Steenstraat

26

3. Horeca-aanbod

3.10 Horecagebieden Centrum: Winkelgebied Horeca in kaart


Hoog

Niveau Eenzijdig

Divers

Diversiteit Leidend

Ondersteunend

Rol horeca Geen

Allemaal

Terras TOP

FLOP

• Weinig tot geen avondhoreca in de voornaamste winkeladers (geen gesloten gevels overdag). • Ontwikkeling van Aalmarkt met sterke winkelformules moet in toekomst zorgen voor meer rondloop van winkelend publiek.

In beeld


Aantal m² 15 1.959 8 990 19 1.372 2 802 44 5.123

• Winkelgebied is één lange straat. Winkelend publiek kan niet rond lopen. • Begin en eind van Haarlemmerstraat krijgt steeds meer laag segment winkels.

Langgerekt gebied dat zich uitstrekt rondom de voornaamste winkelader, de Haarlemmerstraat en de verbindingen met de Aalmarkt. Voornamelijk fastservicebedrijven ondersteunend aan de winkels.

Haarlemmerstraat

Stille Mare

27

3. Horeca-aanbod

3.11 Horecagebieden Centrum: Breestraat en Noordeinde Horeca in kaart


Hoog

Niveau Eenzijdig

Divers

Diversiteit Leidend

Ondersteunend

Rol horeca Geen

Allemaal

Terras TOP

FLOP

• Aantrekkelijke uitstraling gevels en panden. • Sterke restaurantconcentratie op Noordeinde met hoge diversiteit. • Recente herontwikkeling maakt straat nog aantrekkelijker. • Sting is trekker voor winkelend publiek.


Aantal m² 20 2.173 8 915 8 595 0 0 36 3.683

• Gestalde fietsen geven Noordeinde met name ‘s avonds een rommelige uitstraling. • Relatief veel leegstand van winkelpanden in de Breestraat.

In beeld

Voornaamste verkeersader door de binnenstad met de volgende subconcentraties: Breestraat: Mix van retail en horeca met veel fastservice formules. Noordeinde: mix van restaurants en cafés, met name een avondfunctie.

Breestraat

Noordeinde

28

3. Horeca-aanbod

3.12 Horecagebieden Centrum: Nieuwe Rijn en omgeving Horeca in kaart


Hoog

Niveau Eenzijdig

Divers

Diversiteit Leidend

Ondersteunend

Rol horeca Geen

Allemaal

Terras TOP


Aantal m² 13 2.085 15 1.452 13 746 0 0 41 4.283

FLOP

• Terrasconcentratiegebied met hoge naamsbekendheid en uniciteit. • Aantrekkelijke uitstraling panden, met name stadhuis en Koornbrug. • Burcht, Hooglandse kerk en markt als trekkers voor dagtoerisme. • Steegjes met aantrekkelijke specialty shops. • Levendig gebied met watertoerisme. • Aantal sterke formules met hoge aantrekkingskracht.

• Slechte doorstroming publiek op marktdagen. • ‘s Nachts route voor veel stapvolk; leidt tot overlast. • Toenemende leegstand van winkelruimtes.

In beeld

Voornaamste terrasconcentratie van de stad met de terrasboten in de Nieuwe Rijn. Bedrijven met zowel dag-, avond- als uitgaansfunctie.

Nieuwe Rijn

Botermarkt

29

3. Horeca-aanbod

3.13 Horecagebieden Centrum: Pieterskerk en omgeving Horeca in kaart


Hoog

Niveau Eenzijdig

Divers

Diversiteit Leidend

Ondersteunend

Rol horeca Geen

Allemaal

Terras TOP

FLOP

• Aantrekkelijk gebied om rustig rond te lopen met verrassende formules (zowel horeca als retail).


• Aanbod sterk gefragmenteerd over een relatief groot gebied. • Geen duidelijke signatuur. Mix van cafés, discotheek, luxe restaurants en reguliere restaurants.

In beeld

Aantal m² Netwerk van stegen rondom de 14 1.537 Pieterskerk met mix van luxe restaurants, reguliere restaurants en 20 5.427 cafés. Horeca ligt verspreid binnen het 4 213 gebied waardoor geen sprake is van sub-concentraties. 1 356 Pieterskerk zelf is horecabedrijf van 39 7.533 3.100m² (zalen-/party-/congrescentrum en valt in de drankensector).

Pieterskerk

Langebrug

30

3. Horeca-aanbod

3.14 Horecanetwerk binnenstad Stationsplein Steenstraat

(nieuwe) Beestenmarkt

Primair winkelgebied

Morsstraat

A

B

D

C Noordeinde

Nieuwe Rijn en omgeving

Breestraat

E

G Pieterskerk en omgeving

F

F

F

31

3. Horeca-aanbod

3.15 Horecanetwerk verbeteringen Methodiek verbeteringen netwerk • Op de volgende pagina is per verbinding tussen de horecaconcentratiegebieden de mogelijke verbetering aangegeven; • Mogelijke verbeteringen vallen binnen één van de zeven categorieën zoals aangegeven op deze pagina; • In de tabel is uitsluitend aangegeven wat verbeterd kan worden, middels een rode stip bij desbetreffende verbinding en verbetercategorie.

Invulling

• •

Boetiekjes en ateliers in doorgangen Pop-up concepten toestaan tegen leegstand.

Open & transparant

• • • •

Geen fietsen Geen reclameborden Uitnodigend Transparante gevels

Zichtlijn

•

Aantrekkelijk ogende gevels en terrassen creëren een natuurlijke loop van stadsbezoekers.

Schoon

• • •

Geen graffiti Geen afval Een schone omgeving zorgt voor een aantrekkelijke verbinding.

Bewegwijzering

•

Duidelijke bewegwijzering

Groen

• •

Natuurlijke uitstraling Groen als ‘trekker’

Verlichting

• •

Sfeervolle en duidelijke verlichting Goede verlichting zorgt voor een gevoel van veiligheid

32

3. Horeca-aanbod

3.15 Horecanetwerk verbeteringen Verbinding A • Vanaf de Beestenmarkt bestaat een natuurlijke looproute richting de Haarlemmerstraat via de Blauwpoortsbrug. Het is duidelijk en herkenbaar dat hier het winkelgebied begint. • Minpunt is ophoping van vuilniszakken op de hoek van de straat. Verbinding B • Vanaf de Beestenmarkt richting Noordeinde bestaat een duidelijke verbinding. Er is duidelijke bewegwijzering voor bezienswaardigheden in die richting.

Verbinding C • Tussen winkelgebied en Breestraat bevindt zich een drietal stegen. • De Vrouwensteeg en de Mandenmakerssteeg zijn matige verbindingen met beperkte invulling en voornamelijk gebruik voor stalling van fietsen. • De Maarsmansteeg vormt een aantrekkelijke verbinding. Verbinding D • Verbinding tussen Winkelgebied en Nieuwe Rijn is duidelijk met goede zichtlijnen en bewegwijzering (echter niet specifiek naar Nieuwe Rijn)..

Verbinding A. Blauwpoortsbrug B. Kort Rapenburg C. Diverse stegen D. Stille Mare en Donkersteeg E. Diverse stegen en Gangetje F. Diverse stegen G. Rapenburg

Open & transparant

Schoon

Groen

Invulling

Zichtlijnen

Bewegwijzering

Verlichting

Verbinding E • Verbinding tussen Nieuwe Rijn en Breestraat wordt gevormd door diverse stegen, waarbij de Koornbrugsteeg en het Gangetje een aantrekkelijke verbinding vormen en de Choorlammersteeg en Mosterdsteeg minder aantrekkelijk zijn (geen invulling, veel fietsen, slechte zichtlijnen). Verbinding F • Verbinding tussen Breestraat en Pieterkerk en omgeving is tevens middels diverse stegen, waarbij de Pieterskerk-Choorsteeg en de Diefsteeg de meest aantrekkelijke verbinding vormen (invulling zichtlijnen, open en transparant). • Overige stegen ontbreekt invulling, goede verlichting, aantrekkelijke zichtlijnen en bestaat overlast door rommelige stalling van fietsen. Verbinding G • Verbinding tussen Noordeinde en Rapenburg is duidelijk met goede zichtlijnen en bewegwijzering.

33

3. Horeca-aanbod

3.16 Ontwikkelgebieden met horeca buiten concentratiegebieden Ontwikkelgebieden met horeca binnen de singel Ontwikkelgebied - De Meelfabriek • De Meelfabriek is een stedelijk herontwikkelingsproject op de plek van het oude meelfabriek-complex aan de rand van de binnenstad. Het masterplan omvat een mix van wonen, werken, leren, recreëren, cultuur en winkelen. • Op het gebied van horeca en recreatie omvat het plan een hotel van 7.600m² (67 kamers, een fitness & spa van 4.100m², een café van 350m² en een restaurant van 690m². • Volgens de planning wordt er gestart vanaf eind 2015. De ontwikkelaar voorziet een ontwikkelingstermijn van ca. 5 jaar.

Aalmarkt

Ontwikkelgebied - Haven • De Haven is de waterentree van de binnenstad. Hier komen mensen met hun pleziervaartuigen de stad in. • De Haven is op dit moment niet echt onderdeel van de binnenstad. De ontwikkeling van met name de Zijlpoort tot een horecalocatie heeft wel een stimulans aan het gebied gegeven, maar ligt toch te geïsoleerd. • Ontwikkelprogramma: Meer ontwikkelingen in de horeca en eventueel retail aan de haven kunnen het gebied tot een echte bestemming maken die het kernwinkelgebied aan de singelrand verbindt. • Concrete omvang en tijdspad van deze ontwikkeling is niet bepaald. Ontwikkelgebied – Groene singelroute • De groene singelroute is eigenlijk niet één ontwikkellocatie, maar een verzameling van locaties. Er is wel een gemeenschappelijk doel, de singelrand moet over de hele lengte beloopbaar zijn en als park te gebruiken. Ook moet de singel geheel bevaarbaar worden. • Aan de parken worden functies toegevoegd om de levendigheid te verhogen zoals bijvoorbeeld horeca en speelvoorzieningen. Ontwikkelgebied – Aalmarkt • Bestemming Gemengd ligt reeds vast • Voor horeca: lunchrooms, restaurants, café Ontwikkelgebied – Nuon terrein • Lunchroom, café, hotel Ontwikkelgebied – Kaasmarkt • Lunchrooms, restaurants, café, hotel Ontwikkelgebied – Garenmarkt • Lunchroom, café, restaurants Ontwikkelgebied – Hooigracht • Lunchroom, restaurants, café, hotel

34

3. Horeca-aanbod

3.16 Ontwikkelgebieden met horeca buiten concentratiegebieden Ontwikkelgebieden met horeca buiten de singel

Rijnsburgerblok

Ontwikkelgebied - Entreegebied Leiden Bio Science Park • In het deelgebied Kop van Leeuwenhoek zijn een vijftal kavels beschikbaar gemaakt voor ontwikkeling van bedrijven in de life science & health sector. Het betreft een totaal BVO van 66.000m². • Voor het entreegebied bestaat een programma voor ontwikkeling van stedelijke voorzieningen op het gebied van horeca, specifieke retail, sport, zorg, wonen en parkeren. • Op het gebied van horeca betreft het: foodcourt, grand-café, restaurant, bar en conferentieruimte met een totale oppervlakte van 1.900m² tot maximaal 5.600m². Deels mogelijk n.a.v. uitplaatsing kantines universiteit • Aanvullend bevat het programma ruimte voor een zakelijk hotel (3 tot 4 sterren) van 5.000m² tot maximaal 10.000m². • Totale ontwikkeling van het entreegebied Kop van Leeuwenhoek omvat 15.100m² tot maximaal 50.750m². Ontwikkelgebied Stationsgebied Fase 1 Stationsplein/Rijnsburgerblok (2016-2018) • 1.800m2 bvo voor de functies detailhandel, maatschappelijk, horeca en dienstverlening. • Er kan maximaal 1.100 m2 BVO voor restaurant worden toegepast (categorie III), maximaal 400m2 BVO voor daghoreca (categorie I) en maximaal 400m2 BVO voor fastfood (categorie II). • Hotel met 125 kamers.

3. Horeca-aanbod

35

3.17 Entrees van de binnenstad Entrees van de binnenstad Met uitzondering van de parkeergarage aan de Langegracht staan alle entrees in de binnenstad in directe verbinding met één of meerdere horecaconcentratiegebieden. De routing vanaf entrees is daarmee zeer goed.

1. Parkeergarage Morspoort 399 2. Parkeerterrein Morssingel 158 3. Parkeerterrein Lammermarkt 214 4. Parkeergarage Langegracht 290 5. Parkeerterrein Kaasmarkt 78 6. Parkergarage Haarlemmerstraat 270 7. Parkeerterrein Garenmarkt 119 8. Parkeergarage Breestraat 340 Totaal 1.868

Buiten de binnenstad bevinden zich nog de parkeergarage van het LUMC met 1.500 parkeerplekken en het parkeerterrein aan de Haagweg met 750 parkeerplekken en een gratis shuttleverbinding met de binnenstad.

Toekomstige ontwikkelingen • Garenmarkt: het belangrijkste bronpunt voor automobilisten aan de zuidkant van de binnenstad. Er bestaan plannen voor ontwikkelingen van een ondergrondse parkeergarage met 425 parkeerplekken. De Garenmarkt moet een aantrekkelijk stadsplein worden, waarop groen, maar ook terrassen mogelijk moeten zijn. • Lammermarkt: het grootste bronpunt voor automobilisten aan de noordkant van de binnenstad. Onder de grond kan een grote parkeergarage gerealiseerd worden voor 525 auto’s. Boven de grond kan het gebied als een echt groen bolwerk worden ingericht dat onderdeel is van de singelrand. • Kaasmarkt: De huidige Kaasmarkt kan bebouwd worden voor met name woonfunctie. Onder de Kaasmarkt moet een parkeergarage worden gemaakt ter vervanging van de huidige bovengrondse parkeerplaatsen en voor de accommodatie van de parkeerplaatsen van de nieuwbouw. Toekomstige ontwikkelingen leiden tot uitbreiding van de parkeergelegenheid met 950 parkeerplaatsen, waarmee de bereikbaarheid van de stad aanzienlijk verbetert. Het station CS betreft eveneens een entree van de stad. Ook voor dit gebied zullen diverse ontwikkelingen de entree naar de stad moeten verbeteren.

Met uitzondering van het station zijn de bronpunten uitsluitend geschikt voor horeca met doelbezoek. Voor impulsbezoek zijn het strategisch slechte locaties (bezoekers aan de stad consumeren zeer beperkt direct na aankomst of vlak voor vertrek).

36

3. Horeca-aanbod

3.18 Horecaconcentraties buiten het centrum A. Kopermolen (Noord) • Winkel-ondersteunende en wijkvoorzienende horeca in het winkelcentrum van de Merenwijk. • 5 horecabedrijven • Lunchroom, cafetaria, Chinees-Indisch restaurant, buurtcafé en toko.

B. Lage Rijndijk (Noord) • Wijkvoorzienende horeca. • 7 horecabedrijven • Diverse buurtcafés, cafetaria en een ChineesIndisch restaurant.

C. Hoge Rijndijk • Wijkvoorzienende horeca. • 6 horecabedrijven • Cafetaria, poolcentrum, pizzeria, en buurtcafé.

D. Herenstraat • Wijkvoorzienende horeca. • 8 horecabedrijven • Cafés, pizzeria, cafetaria, Chinees-Indisch restaurant en shoarmazaak

E. Vijf Meiplein • Winkel-ondersteunende en wijkvoorzienende horeca in winkelcentrum Lijnbaan. • 7 horecabedrijven • Lunchroom, cafetaria, shoarmazaak en ChineesIndisch restaurant.

4. Horecavraag

4. Horecavraag 4.1 Inleiding Inleiding Dit hoofdstuk bevat de analyse van de vraag naar horeca in de stad Leiden. Per doelgroep is een specifieke segmentkaart gemaakt, met hierop de belangrijkste data, zoals omvang, kritische succesfactoren, horecabezoek en –besteding in eigen stad, kansen en mogelijkheden, bezoekmotief en toekomstige ontwikkelingen. Deze segmentkaarten zijn in de bijlage opgenomen. Voor de particuliere segmenten heeft het aantal inwoners zoals bekend bij de Gemeentelijke Basis Administratie als basis gediend. Er is rekening gehouden met dubbeltellingen. De doelgroep jongeren/ scholieren valt namelijk ook in de groep gezinnen met oudere kinderen. Er is vastgesteld hoeveel horecabezoeken een scholier doet vanuit deze specifieke hoedanigheid en hoeveel bezoeken er plaatsvinden vanuit de thuissituatie met het gezin. Ook van studenten die wel in Leiden studeren maar niet

woonachtig zijn in Leiden is bepaald hoeveel bezoeken en bestedingen plaatsvinden in Leiden. Voor de vraag vanuit de toeristische markt heeft het aantal bezoeken vanuit het Continue Vakantie Onderzoek als basis gediend, waarbij bezoeken door inwoners vanuit de eigen stad niet zijn meegeteld (deze vallen onder de particuliere segmenten). Bezoeken aan de stad van mensen uit de regio vallen ook in dit segment. Voor de zakelijke segmenten is het aantal werkzame personen binnen bedrijfsvestigingen in Leiden gebruikt, zoals bekend bij het Bedrijvenregister Zuid-Holland. De vraag vanuit dit segment betreft uitsluitend horecabezoek en bestedingen vanuit het zakelijk motief. Werkzame personen kunnen ook woonachtig zijn in Leiden en vanuit particulier motief horeca bezoeken, dat valt binnen de particuliere vraag. In het volgende hoofdstuk (toekomstvisie) wordt op basis van de bezoekfrequenties en bestedingen in de horeca, in combinatie met de toekomstige ontwikkelingen de omzetpotentie van de horeca in 2020 bepaald. Dit wordt vervolgens vertaald naar eventuele uitbreidingspotentie per horecasector.

38

39

4. Horeca vraag 4.2 Particuliere vraag Omvang doelgroep

Scholieren/jongeren

Eenpersoonshuishoudens

Tweepersoonshuishoudens hoog

Studenten

Tweepersoonshuishoudens laag opgeleid

Gezinnen met jonge kinderen

Particuliere segmenten Studenten Eenpersoonshuishoudens Tweepersoonshuishoudens laag opgeleid Tweepersoonshuishoudens hoog opgeleid Gezinnen met jongere kinderen Gezinnen met oudere kinderen Empty nesters Actieve senioren Passieve senioren Subtotaal

Huidig (2014) 13.229 17.337 4.183 5.113 20.811 35.329 8.779 9.514 6.921 121.216

Groei 7,7% 1,7% 2,9% 2,9% 5,8% -6,8% 7,2% 28,2% 19,9% 4,2%

Toekomstig (2020) 14.244 17.625 4.307 5.264 22.010 32.936 9.415 12.200 8.300 126.300

Aanvullende segmenten Dagtoerisme directe regio Scholieren Studenten van buiten de stad Subtotaal

780.750 20.460 16.173 817.383

0,4% 0,0% 9,1% 0,6%

784.041 20.460 17.641 822.141

Grand totaal Particulier

938.599

1,0%

948.441

Conclusies

• Leiden telt momenteel ruim 121.000 inwoners. Dit aantal zal tot 2020 met 4,2% groeien. Dit is gebaseerd op prognoses van het CBS. • De verdeling van de totale bevolking naar de verschillende segmenten is gebaseerd op leeftijdsverdeling en huishoudsamenstelling.

• De toename vindt hoofzakelijk plaats binnen de bevolkingsgroep 55+. • Het ministerie van OCW verwacht tot 2020 een stijging van het aantal HBO en WO studenten van circa 8,4%. Dit zorgt voor de toename van het aantal studenten in Leiden tot een totaal van circa 32.000 in 2020. • Het aantal scholieren is de afgelopen vijf jaar relatief constant. De verwachting voor de toekomst is dat dit zo blijft. • Dagtoerisme directe regio bedraagt 45% van het aantal dagtoeristen dat de stad bezoekt.

Gezinnen met oude kinderen

Actieve senioren

Empty nesters

Passieve senioren

40

4. Horeca vraag 4.3 Toeristische vraag Omvang doelgroep

Dagtoerist horeca

Dagtoerist winkelen

Verblijfstoerist

Dagtoerist cultuur

Dagtoerist overig

Watertoerisme

Dagtoeristen Dagtoeristen zijn onderverdeeld naar vier categorieën op basis van belangrijkste reden voor bezoek. • Horeca: lunchen, dineren, terrasje pakken, uitgaan, nachtleven. • Cultuur: bezoek aan museum, theater, concert, bioscoop of maken van een stadswandeling. • Winkelen: winkelen voor plezier. • Overig: bezoek evenement, sportwedstrijd, attractie, wellness of geen specifieke reden.

Huidig (2013)

Groei

Toekomstig (2020)

Dagtoeristische segmenten Dagtoerist horeca Dagtoerist cultuur Dagtoerist winkelen Dagtoerist overig Subtotaal dagtoeristen

12.535 448.137 169.227 324.351 954.250

5% 5% -10% 0% 0,6%

13.162 470.544 152.304 324.351 960.361

Verblijfstoeristische segmenten Verblijfstoerist (overnachtingen) Watertoerisme (verblijfsdagen) Subtotaal

147.588 7.488 155.076

13,0% 0,0% 12,4%

166.774 7.488 174.262

1.109.326

2,3%

1.134.623

Grand totaal Toeristisch

Conclusies • Het aantal toeristische dagbezoeken aan Leiden is de afgelopen 5 jaar met circa 20% gedaald naar 1,7 miljoen in 2013. 55% hiervna komt van buiten de regio (45% binne de regio is opgenomen op de vorige pagina). Gezien de economische ontwikkelingen verwachten we tot 2020 stagnatie van deze afname en lichte groei van het aantal bezoeken. • Gezien de herontwikkelingen in de binnenstad van horecaconcentraties verwachten we een lichte toename van horecatoeristen. • Het aantal cultuurbezoekers nam de afgelopen jaren al toe, met name bij musea. Door uitbreidingsplannen Naturalis en focus op kennis en cultuur verwachten we verdere stijging. • Het aantal winkeltoeristen is sinds 2007 meer dan gehalveerd. De verwachting is dat deze daling nog verder doorzet de komende jaren (toename online winkelen), al zal door ontwikkelingen als de Aalmarkt en parkeerfaciliteiten de aantrekkelijkheid toenemen.

• Het aantal overnachtingen in logiesaccommodaties is de afgelopen vijf jaar met fors gestegen. Door het toegenomen aantal kamers en door verwacht economisch herstel verwachten een verdere toename van dit aantal van 13% tot 2020. • Verblijfsdagen op het water zijn de afgelopen jaren relatief constant rond de 7.500. Verwachting is dat dit de komende vijf jaar zo blijft.

41

4. Horeca vraag 4.4 Zakelijke vraag Omvang doelgroep

Werkende massa

Gezondheids- en welzijnszorg

LBSP commercieel

Onderwijs

Zakelijke segmenten Bio Science Park (commercieel) Gezondheids- en welzijnszorg Onderwijs Topsegment werkenden Werkende massa Subtotaal

Huidig (2014)

Groei

Toekomstig (2020)

7.488 15.405 8.814 2.418 26.324 60.449

45,8% -2,5% 1,0% 6,2% 1,7% 6,2%

10.917 15.020 8.902 2.567 26.762 64.168

Aanvullende segmenten Zakelijke hotelgast Subtotaal

172.412 172.412

13,0% 13,0%

194.826 194.826

Grand totaal Zakelijk

232.861

11,2%

258.994

Conclusies • Leiden biedt op dit moment een werkgelegenheid van circa 60.500 werkplekken. De verwachting is dat dit aantal tot 2020 met 6,2% zal toenemen, o.a. gebaseerd op groei afgelopen 5 jaar (bijna 4% in crisis). • De verwachting is dat het aantal werkplekken binnen het Leiden Bio Science Park zal toenemen van 15.000 in 2011 naar 25.000 in 2025. Tot 2020 gaan we uit van lineaire groei. 80% van deze werkgelegenheid is commercieel, het overige deel valt onder onderwijs en gezondheidszorg. • Binnen de gezondheids- en welzijnszorg is de werkgelegenheid in Leiden de afgelopen vijf jaar met 2,6% gedaald. Door verdere bezuinigingsplannen voor de zorg verwachten we voor de komende vijf jaar een vergelijkbaar beeld.

Topsegment werkenden

• Voor de werkgelegenheid in het onderwijs verwachten in Leiden we een lichte groei door het groeiend aantal studenten.

Zakelijke hotelgast

Zakelijke segmenten De werkzame personen in Leiden worden onderverdeeld in vijf segmenten. • Bio Science Park (commercieel): life science en hoog technische bedrijven en ondersteunende commerciële bedrijven. • Gezondheids- en welzijnszorg: ziekenhuizen, medische praktijken, verpleging en welzijnsopvang. • Onderwijs: scholen en universiteiten. • Topsegment: diverse sectoren • Werkende massa: overige werkzame personen.

• Het topsegment groeit mee met de groei van de totale werkzame personen. • De werkende massa is de rest van de werkzame personen in Leiden.

In de grafiek is de zakelijke hotelgast teruggerekend naar het aantal gasten wat ongeveer per dag ((260 dagen/jaar ma-do) aanwezig is.

• Door de recessie is het aantal zakelijke overnachtingen in Nederland de afgelopen vijf jaar met 6% gedaald. In Leiden is de vraag echter toegenomen. Door aantrekkende economie en groei van het aantal kamers verwachten we tot 2020 10% groei voor dit segment.

5. Advies

5. Advies

43

5.1. Inleiding & toelichting Inleiding In dit hoofdstuk is de ruimtelijk economische toekomstvisie uitgewerkt. Er is een vertaalslag gemaakt vanuit de verschillende vraagsegmenten, waarbij op basis van horecagedrag (bezoekfrequentie, bestedingen) een financiële projectie wordt gedaan naar de omzetpotentie van de Leidse horecamarkt. Op basis van deze omzetpotentie wordt een vertaling gemaakt naar de potentiële horeca capaciteit (vierkante meters per sector) richting 2020. Indien deze capaciteit hoger ligt dan het huidig aanbod, en er derhalve ruimte is voor uitbreiding, geven we aan waar deze uitbreiding bij voorkeur plaatsvindt. Hierbij wordt gekeken naar de mogelijke versterking van een gebied, waardoor een duidelijkere sterke signatuur ontstaat, of wordt bijvoorbeeld ergens het tekort ‘aangevuld’. Er wordt in dat geval ingezet op ontwikkeling. Daarnaast is het mogelijk dat in een gebied juist het aanbod wordt teruggedrongen of geconsolideerd.

Het kader dient inzicht te geven in de ruimte die ontstaat in de markt bij een toename van de vraag. Omdat de toekomstige behoefte niet exact voorspelbaar is, geven we een bandbreedte aan voor het uitbreidingspotentieel. Het is raadzaam de uitbreiding frequent te monitoren (overzicht) en na circa 5 jaar opnieuw te bepalen wat voor de toekomst mogelijk is qua ontwikkeling. Het is hierbij niet noodzakelijk het aanbod in de regio te monitoren, aangezien er specifiek gekeken is naar bezoekers en inwoners van de stad Leiden. Een bezoeker aan de stad zal ter plaatse horeca bezoeken, wat niet concurrerend is met de horeca in de plaats van herkomst van de desbetreffende bezoeker. Per concentratiegebied worden verschillende actielijnen uiteengezet, welke als basis kunnen dienen voor een toekomstig uitvoeringsprogramma per gebied. Over het algemeen concluderen wij dat het Leidse horeca-aanbod een vrij prominente rol inneemt in het straatbeeld. Een aantal ondernemers heeft een relatief groot aantal (vaak grootschalige) horecabedrijven die het totaalbeeld een kwaliteitsimpuls geven. De afgelopen jaren is de kwaliteit over het algemeen verbeterd. De terrasboten op de Nieuwe Rijn zijn sfeerbepalend en uniek. Er wordt redelijk goed ingespeeld op trends, vaak in navolging van de grotere steden.. Echter zijn er ook, zoals in alle steden, ‘13 in een dozijn formules’ die weinig onderscheidend zijn. Er wordt nog beperkt ingespeeld op de cultuurtoerist (arrangementen, samenwerking). Vanuit de retail zijn er wel geluiden dat er samenwerking is met horeca om winkelpubliek meer beleving te bieden. Voor het nachtleven (clubs) trekken ook veel mensen de stad uit, al is dit een trend die bijna niet tegen te houden is. Deze markt staat onder druk en lijkt bijna alleen in Amsterdam en Rotterdam stand te houden.

Richtinggevend kader vs. vrije markt Wij adviseren een richtinggevend kader in plaats van het vrijgeven van de markt voor horeca initiatieven, omdat het vrijgeven van de markt in onze optiek schadelijk is voor de kwaliteit van het aanbod op lange termijn: • Ten eerste komt door overaanbod het rendement van bedrijven onder druk te staan. Een gevolg hiervan is dat goedkoper personeel wordt aangetrokken, de kwaliteit onder druk komt te staan en concepten ‘uithollen’. Er komt steeds minder ruimte voor vervangingsinvesteringen. Op korte/middellange termijn betekent dit dat zwakke bedrijven om zullen vallen en de sterke bedrijven overleven. • Op langere termijn betekent een toename van het aanbod dat er meer publiek naar de stad wordt getrokken. Bij toename van massa keert de bovenkant van de doelgroepen (het ‘betere’ publiek) zich tegen de ontwikkelingen en trekt weg: ‘ Bad tourist drives out good tourist’. Scheveningen boulevard, Saint Tropez, Valkenburg en de Amsterdamse grachtengordel zijn hier goede voorbeelden van. De relatief lage kwaliteitsbehoefte van de massa heeft als effect dat het niveau van aanbieders omlaag gaat, het aanbod verschraalt en uitholt. Het is derhalve niet realistisch te veronderstellen dat het vrijgeven van de markt leidt tot kwaliteitsverbetering, echter eerder het tegenovergestelde. Daarnaast geeft de Ladder voor Duurzame Verstedelijking de wettelijke verplichting om bij stedelijke ontwikkeling, zoals vestiging van nieuwe horeca, aan te tonen dat de ontwikkeling in de actuele behoefte voorziet.

44

5. Advies

5.2 Horecabezoeken Toelichting Omvang doelgroep • De omvang van de verschillende doelgroepen richting 2020 zijn reeds bepaald in het voorgaande hoofdstuk (vraag), gebaseerd op verschillende demografische, economische en stedelijke ontwikkelingen. • Zoals aangegeven in het voorgaande hoofdstuk (vraag), wordt de particuliere vraag aangevuld met de segmenten scholieren (met specifiek horecagedrag vanuit die hoedanigheid) en studenten die buiten de stad wonen.

Bezoekfrequentie • In de tabel is per segment (overeenkomstig met de vraagsegmenten uit hoofdstuk 4) de gemiddelde bezoekfrequentie per jaar weergegeven aan de verschillende horecasectoren. Bezoeken • Op basis van de bezoekfrequentie en de omvang de doelgroep wordt het aantal bezoeken per sector vastgesteld. • Het totaal aantal horecabezoeken per jaar aan de Leidse horeca bedraagt ruim 11 miljoen.

Omvang doelgroep Particuliere segmenten Studenten Eenpersoonshuishoudens Tweepersoonshuishoudens laag opgeleid Tweepersoonshuishoudens hoog opgeleid Gezinnen met jongere kinderen Gezinnen met oudere kinderen Empty nesters Actieve senioren Passieve senioren Bezoekers directe regio (bezoeken) Scholieren Studenten van buiten de stad Subtotaal Toeristische segmenten Dagtoerist (bezoeken buiten regio) Verblijfstoerist (overnachtingen) Watertoerisme (verblijfsdagen) Subtotaal Zakelijke segmenten Werkende massa Bio Science Park Gezondheids- en welzijnszorg Onderwijs Topsegment werkenden Zakelijke hotelgast Subtotaal Grand Totaal

Toekomstig Bezoekfrequentie per persoon/bezoek (2020) per jaar Restaurant Dranken Fastservice 14.244 14 52 60 17.625 8 10 20 4.307 8 28 30 5.264 18 30 30 22.010 4 2 7 32.936 8 10 10 9.415 14 6 20 12.200 14 8 16 8.300 3 2 3 784.041 0,35 0,3 0,35 20.460 4 12 40 17.641 6 20 46 948.441

Aantal bezoeken per sector per jaar Restaurant 199.416 141.000 34.452 94.743 88.040 263.488 131.810 170.800 24.900 274.414 81.840 105.845 1.610.748

Dranken 740.688 176.250 120.582 157.905 44.020 329.360 56.490 97.600 16.600 235.212 245.520 352.815 2.573.042

Fastservice 854.640 352.500 129.195 157.905 154.070 329.360 188.300 195.200 24.900 274.414 818.400 811.475 4.290.359

Totaal 1.794.744 669.750 284.229 410.553 286.130 922.208 376.600 463.600 66.400 784.041 1.145.760 1.270.135 8.474.149

960.361 166.774 7.488 1.134.623

0,35 1 0,5

0,3 0,45 0,5

0,35 0,4 0,2

336.126 166.774 3.744 506.645

288.108 75.048 3.744 366.901

336.126 66.710 1.498 404.334

960.361 308.533 8.986 1.277.879

26.762 10.916 15.020 8.902 2.567 194.826 258.993 2.342.058

2 4 2 2 6 1

4 8 2 2 12 0,4

12 20 10 10 12 0,6

53.525 43.666 30.040 17.804 15.400 194.826 355.261 2.472.653

107.050 87.332 30.040 17.804 30.801 77.930 350.956 3.290.899

321.150 218.329 150.199 89.021 30.801 116.895 926.395 5.621.088

481.725 349.326 210.278 124.630 77.001 389.651 1.632.612 11.384.640

45

5. Advies

5.3 Horecabestedingen en omzet Toelichting Besteding • Per segment is aangegeven hoe hoog de gemiddelde besteding per bezoek per persoon is, gespecificeerd naar de verschillende horecasectoren. Omzet • Op basis van de gemiddelde besteding en het aantal bezoeken wordt de omzetpotentie van de horecasectoren in Leiden bepaald. • Hieruit blijkt dat de totale omzet in 2020 voor de Leidse horeca circa € 120 miljoen bedraagt. Deze omzet wordt vertaald naar een horecacapaciteit waarbij als uitgangspositie wordt genomen dat een gezonde omzet per vierkante meter verkoopoppervlakte dient te worden gerealiseerd. • Binnen de particuliere markt zorgen met name de studenten en bezoekers vanuit directe omgeving voor fors omzetaandeel. • Binnen het toeristisch segment zijn met name de dagtoerist en binnen de zakelijke markt met name de hotelgasten verantwoordelijk voor een fors omzetaandeel.

Omvang doelgroep Particuliere segmenten Studenten Eenpersoonshuishoudens Tweepersoonshuishoudens laag opgeleid Tweepersoonshuishoudens hoog opgeleid Gezinnen met jongere kinderen Gezinnen met oudere kinderen Empty nesters Actieve senioren Passieve senioren Bezoekers directe regio (bezoeken) Scholieren Studenten van buiten de stad Subtotaal Toeristische segmenten Dagtoerist (bezoeken buiten regio) Verblijfstoerist (overnachtingen) Watertoerisme (verblijfsdagen) Subtotaal Zakelijke segmenten Werkende massa Bio Science Park Gezondheids- en welzijnszorg Onderwijs Topsegment werkenden Zakelijke hotelgast Subtotaal Grand Totaal

Toekomstig (2020)

Besteding per bezoek

Omzetprognose

Restaurant € 13,00 € 18,50 € 15,00 € 20,50 € 11,50 € 15,00 € 19,50 € 20,00 € 14,00 € 32,50 € 9,00 € 13,00

Dranken € 12,50 € 12,50 € 7,50 € 12,50 € 10,00 € 10,00 € 12,50 € 10,00 € 5,50 € 12,50 € 6,50 € 10,00

Fastservice € 3,50 € 5,50 € 4,00 € 6,00 € 4,50 € 5,00 € 5,00 € 5,00 € 3,50 € 8,50 € 2,50 € 3,50

Restaurant € 2.592.408 € 2.608.500 € 516.780 € 1.942.232 € 1.012.460 € 3.952.320 € 2.570.295 € 3.416.000 € 348.600 € 8.918.461 € 736.560 € 1.375.979 € 29.990.595

960.361 166.774 7.488 1.134.623

€ 32,50 € 30,00 € 22,50

€ 12,50 € 12,50 € 10,00

€ 8,50 € 5,00 € 4,50

€ 10.924.106 € 5.003.233 € 84.240 € 16.011.579

€ 3.601.354 € 938.106 € 37.440 € 4.576.900

€ 2.857.074 € 333.549 € 6.739 € 3.197.362

€ 17.382.533 € 6.274.888 € 128.419 € 23.785.841

26.762 10.916 15.020 8.902 2.567 194.826 258.993 2.342.058

€ 22,50 € 27,50 € 22,50 € 22,50 € 45,00 € 27,50

€ 11,00 € 13,00 € 12,50 € 12,50 € 17,50 € 12,50

€ 5,50 € 7,00 € 6,00 € 6,00 € 12,50 € 10,00

€ 1.204.312 € 1.200.808 € 675.894 € 400.596 € 693.013 € 5.357.703 € 9.532.327 € 55.534.501

€ 1.177.550 € 1.135.310 € 375.497 € 222.554 € 539.010 € 974.128 € 4.424.048 € 36.912.259

€ 1.766.325 € 1.528.302 € 901.193 € 534.128 € 385.007 € 1.168.953 € 6.283.908 € 27.438.918

€ 4.148.187 € 3.864.420 € 1.952.584 € 1.157.278 € 1.617.029 € 7.500.784 € 20.240.282 € 119.885.677

14.244 17.625 4.307 5.264 22.010 32.936 9.415 12.200 8.300 784.041 20.460 17.641 948.441

Dranken Fastservice € 9.258.600 € 2.991.240 € 2.203.125 € 1.938.750 € 904.365 € 516.780 € 1.973.813 € 947.430 € 440.200 € 693.315 € 3.293.600 € 1.646.800 € 706.125 € 941.500 € 976.000 € 976.000 € 91.300 € 87.150 € 2.940.152 € 2.332.521 € 1.595.880 € 2.046.000 € 3.528.152 € 2.840.162 € 27.911.311 € 17.957.648

Totaal € 14.842.248 € 6.750.375 € 1.937.925 € 4.863.474 € 2.145.975 € 8.892.720 € 4.217.920 € 5.368.000 € 527.050 € 14.191.133 € 4.378.440 € 7.744.294 € 75.859.554

46

5. Advies

5.4 Uitbreidingspotentieel 2015-2020 Toelichting

Uitbreidingspotentieel

Omzet per m² • Voor de huidige vierkante meters is uitgegaan van het horecabestand van de gemeente Leiden, wat licht afwijkt van de cijfers van het bedrijfschap Horeca & Catering. • De omzet per vierkante meter verkoopoppervlakte (vvo) is gebaseerd op ervaringscijfers voor horecabedrijven in stedelijke omgeving, waarbij de toeristische karakter een positieve invloed heeft op de omzet. • Op basis van de omzet per m² vvo en de totale omzet per sector wordt vervolgens de potentiële toekomstige oppervlakte (vvo) bepaald. Deze potentiële oppervlakte wordt vervolgens afgezet tegen de huidige oppervlakte, zodat het uitbreidingspotentieel in vierkante meters wordt bepaald. • In totaal is er ruimte voor een uitbreiding van circa 2.300m² vvo (+5,8%). Dit komt neer op ruim 3.800m² bvo (vvo = 60% van bvo). • Wij adviseren hierbij een bandbreedte te hanteren met het oog op enige flexibiliteit. • Om meer ‘gevoel’ te krijgen bij deze uitbreidingspotentie is op basis van de gemiddelde oppervlakte van een bedrijf in de specifieke horecasector in Leiden indicatief aangeven hoeveel bedrijven dit uitbreidingspotentieel betreft. Gezien de trend van schaalvergroting zal naar alle waarschijnlijkheid het werkelijk aantal bedrijven lager uitvallen.

Omzetpotentieel

• NB1: De uitbreiding geldt zowel voor nieuwe horeca als uitbreiding van bestaande horeca. • NB2: Eventuele nieuwe horeca binnen een hotel gaat niet af van het potentieel. • NB3: Horeca uitbreiding op verdiepingen dient voor 50% meegerekend te worden, aangezien hier doorgaans lagere omzetten per m² worden gerealiseerd. • NB4: hiermee komt de gemiddelde omzet van een restaurant op circa € 440.000,=, van een drankverstrekker op € 310.000 en van een fastservice bedrijf op € 265.000.

Restaurant

Dranken

Fastservice

Totaal

€ 55.526.237

€ 36.909.535

€ 27.436.756

€ 119.872.528

Omzet per m²

€ 3.200

€ 2.050

€ 4.200

€ 2.862

Potentiel e oppervl a kte

17.352

18.005

6.533

41.889

Hui di ge oppervl a kte

16.034

17.487

6.064

39.585

1.318

518

469

2.304

Uitbreiding in oppervlakte

8%

3%

8%

5,8%

m² per bedri jf

126

147

58

113

Totaa l a a ntal bedri jven

137

123

113

373

Hui di g a a ntal bedri jven

127

119

105

351

10

4

8

22

Uitbreidingspotentieel in m²

Aantal extra bedrijven Bandbreedte (m2 VVO)

Restaurant

Dranken

Fastservice

Totaal

Ui tbrei di ngs potentieel l a a g

1.252

492

445

2.189

Uitbreidingspotentieel verwacht

1.318

518

469

2.304

Ui tbrei di ngs potentieel hoog

1.384

544

492

2.419

Uitbreidingspotentieel (2015-2020) Restaurantsector •

Op basis van bovenstaande ruimte voor ruim 1.300m² vvo, oftewel circa 2.200m² bvo.

Drankensector •

Op basis van bovenstaande is ruimte voor ruim 500m² vvo oftewel circa 800m² bvo.

Fastservicesector •

Op basis van bovenstaande is ruimte voor bijna 475m² vvo, oftewel circa 800m² bvo.

Peildatum huidige oppervlakte is 1 oktober 2014.

47

5. Advies

5.5 Uitbreidingspotentieel – Dichtheid en perspectief Perspectief

Dichtheid (bedrijven per 10.000 inwoners)

Restaurant

Dranken

Fastservice

Vergelijkingen dichtheid

Hui di ge di chthei d Lei den

10,4

9,8

7,5

Hui di ge hoogs te di chthei d benchma rk

9,9

12,1

7,8

Becnhma rk G3 hui di g

9,3

12,0

8,0

• Om enig gevoel te krijgen bij de haalbaarheid, het realiteitsgehalte en omvang van de vastgestelde uitbreidingsruimte zijn hiernaast enkele kengetallen (op basis van dichtheid) uiteengezet, waardoor het advies beter in perspectief geplaatst kan worden. • Dit is zowel voor het aantal bedrijven als het aantal vierkante meter verkoopoppervlakte per 10.000 inwoners uiteengezet. • Op basis van de vierkante meters kan geconcludeerd worden dat de dichtheid over de linie zal toenemen, echter binnen een bandbreedte blijft die vastgesteld is in de benchmarksteden. • Doordat een deel van de groei van de uitbreidingcapaciteit in relatie staat tot de natuurlijke groei van de inwoners van de stad, is de uitbreidingspotentie op basis van de dichtheid minder fors dan op voorgaande pagina is weergegeven.

Toekomstige dichtheid Leiden

10,8

9,7

8,9

Restaurant

Dranken

Fastservice

Hui di ge di chthei d m2 Lei den

1.323

1.443

500

Hui di ge hoogs te di chthei d m2 benchma rk

1.344

1.823

510

Toekomstige dichtheid m2 Leiden

1.374

1.426

517

4%

-1%

3%

Restaurant

Dranken

Fastservice

Totaal

Dichtheid (m2 per 10.000 inwoners)

Groei di chthei d (m2) Vergelijking tijdsvakken 6 jaar Ontwikkeling m2 per periode 6 jaar 2000-2014

1.098

-2

355

1.451

Perspectief ten opzichte van het verleden

2000-2014 % ontwi kkel i ng gemi ddel d

10%

0%

7%

4%

• Tevens is ter vergelijking de tabel opgenomen waarin de ontwikkeling te zien is van het aantal bedrijven en vierkante meters per sector sinds 2000 telkens over een tijdvak van 6 jaar (net als de periode 2015-2020). Dit betekent dat er is gekeken naar de periode 2000-2005, 2001-2006, oplopend tot 2009-2014. Zie bijlage voor verdere toelichting • Hier is te zien dat met name de restaurantsector over de periode 2000-2014 hard is toegenomen met bijna 1.100m2 per tijdvak van 6 jaar. Vanaf 2006-2011 daalt de gemiddelde ontwikkeling naar 7% per 6 jaar. • In de drankensector is met name de daling van het aantal vierkante meters opvallend, waarschijnlijk door de sloop van de Groenoordhallen. • Qua ontwikkeling van het aantal bedrijven is te zien dat er gemiddeld 10 bedrijven bij zijn gekomen per 6 jaar. Het adviesplafond voor 2015-2020 van 22 bedrijven is slechts indicatief, aangezien hier uit is gegaan van gemiddelde oppervlakte. Gezien de trend van schaalvergroting zal naar alle waarschijnlijkheid het werkelijk aantal bedrijven lager uitvallen.

Advi es pl a fond 2015-2020 (m2 VVO)

1.318

518

469

2.304

8%

3%

8%

6%

6

1

3

10

10

4

8

22

Advi es 2015-2020 % ontwi kkel i ng Ontwikkeling bedrijven per periode 6 jaar 2000-2014

(Indicatief) Advi es pl a fond 2015-2020 Tijdsvakken 2000-2014 • • • • • • • • • •

2000-2005 2001-2006 2002-2007 2003-2008 2004-2009 2005-2010 2006-2011 2007-2012 2008-2013 2009-2014

48

5. Advies

5.6 Uitbreidingspotentieel per gebied: restaurantsector Toelichting & randvoorwaarden •

•

Op de tabel op de volgende pagina is een uiteenzetting gedaan van de gebieden waar in onze optiek uitbreiding kan plaatsvinden. Tevens is aangegeven waar de focus op dient te liggen (conceptueel). Deze focus is niet altijd bruikbaar om initiatieven te toetsen, echter geeft het een handvat bij actieve acquisitie op type formules die gewenst zijn. Aangezien de benoemde horecagebieden soms worden overlapt door meerdere sfeergebieden is per sfeergebied aangegeven of er uitbreidingsmogelijkheden zijn. Ter verduidelijking: in het Kernwinkelgebied is het niet wenselijk dat er restaurants komen, aangezien deze vaak alleen ‘;s avonds geopend zijn. Er ontstaan dan overdag ‘zwarte gaten’ in het winkelbeeld, wat niet wenselijk is. NB: Het advies is om een nieuwe categorie-indeling voor de bestemmingen vast te stellen voor

restaurants die ook verplicht overdag open moeten. In dat geval zou deze categorie passen in het winkelgebied. • • •

Voor bepaalde concepten zijn uitzonderingen (zie pagina 52). Indien in Stadsdeel Midden bedrijven buiten de in de tweede kolom genoemde horeca- en ontwikkelgebieden verdwijnen en niet worden ingevuld door nieuwe concepten, dient indien mogelijk deze ruimte te worden verschoven naar deze horeca- en ontwikkelgebieden.

De categorieën staan toegelicht in hoofdstuk 6.

Voorkeurslocaties •

•

Wij benoemen een aantal voorkeurslocaties voor de realisatie van uitbreiding, gebaseerd op de vastgestelde ‘dna’s’ van de gebieden en ter versterking van de signatuur. Voor de restaurantsector zijn dat: • Stationsplein - De Beestenmarkt e.o, en dan bij voorkeur de Morsstraat en Rijnsburgerblok, • Noordeinde • Nieuwe Rijn en omgeving • Pieterskerk en omgeving

49

5. Advies

5.6 Uitbreidingspotentieel per gebied: restaurantsector Restaurantsector: 1.300m2 Uitbreiding toegestaan? Nee

Sfeergebieden

Horecagebieden

Categorie

Kernwinkelgebied

Winkelgebied

Kernwinkelgebied


Nee

III*

Kernwinkelgebied

Breestraat en Noordeinde

Nee

III*

Zwerfmilieu

Winkelgebied

Nee

III*

Zwerfmilieu


Ja

III*

Zwerfmilieu


Nee

III

Zwerfmilieu

Pieterskerk en omgeving

Ja

III

Luxe, culinair niveau, bij cultuur

Academische cultuur


Ja

III

Internationale concepten voor doelbezoek

Academische cultuur


Ja

III

Luxe, culinair niveau, bij cultuur

Stedelijke cultuur

Winkelgebied

Buiten hoofdwinkelstraat

Stedelijke cultuur

Stationsplein - Beestenmarkt en omgeving

Stedelijke cultuur Stationsbuurt Ontwikkelloc. Beestenmarkt/wonen

III*

Focus Focus op cultuurzone

Restaurant voor lunch en diner/terras

Ja

III

Nee

III


Ja

III


Ja

III

Morstraat


Ja

III*

Internationaal, laagdrempelig

Ontwikkelloc. Stationsplein/Rijnsb.blok Stationsplein - Beestenmarkt en omgeving Ontwikkelgebieden

Ja

III*

Fast casual, grand café, meetingpoint, dagzaak

Ontwikkellocatie

Haven

Ja

III

Watergerelateerd, doelbezoek

Ontwikkellocatie

De Meelfabriek

Ja

III

Cultuur, niche, winkelondersteunend

Ontwikkellocatie

Groene singelroute

Ontwikkellocatie

Leiden Bio Science Park

Ja

III*

Restaurant voor zakelijke markt

Ontwikkellocatie

Aalmarkt

Ja

IV

Ontwikkellocatie

NUON terrein

Ja

III*

Pareltje; dagen avondgeorienteerd

Ontwikkellocatie

Kaasmarkt

Ja

III

restaurant doelbezoek, avondfunctie

Ontwikkellocatie

Hooigracht

Nee

III

Ontwikkellocatie

Garenmarkt

Ja

III

Ontwikkellocatie Wonen

Lammenschansdriehoek Wonen Binnenstad

Ja

III*

Wonen

Winkelgebied

Nee

Verplaatsing naar concentraties

Wonen


Nee


Wonen


Nee


Wonen Wonen

Breestraat en Noordeinde Overige gebieden

Nee


Wonen

Overig stadsdeel midden

Nee


Wonen

Stadsdeel Noord

Nee


Wonen

Stadsdeel Zuid

Nee


Wonen

Stadsdeel West

Nee


Nee

restaurant doelbezoek, avondfunctie

50

5. Advies

5.7 Uitbreidingspotentieel per gebied: drankensector Toelichting •

•

• •

•

In de tabel op de volgende pagina is een uiteenzetting gedaan van de gebieden waar in onze optiek uitbreiding kan plaatsvinden. Tevens is aangegeven waar de focus op dient te liggen (conceptueel). Deze focus is niet altijd bruikbaar om initiatieven te toetsen, echter geeft het een handvat bij actieve acquisitie op type formules die gewenst zijn. Aangezien de benoemde horecagebieden soms worden overlapt door meerdere sfeergebieden is per sfeergebied aangegeven of er uitbreidingsmogelijkheden zijn. Ter verduidelijking: in het Winkelgebied is het niet wenselijk dat er cafés komen omdat deze met name ‘s nachts geopend zijn. Er ontstaan dan overdag ‘zwarte gaten’ in het winkelbeeld, wat niet wenselijk is. Voor bepaalde concepten zijn uitzonderingen (zie pagina 52). Indien in Stadsdeel Midden bedrijven buiten de in de tweede kolom genoemde horeca- en ontwikkelgebieden verdwijnen en niet worden ingevuld door nieuwe concepten, dient indien mogelijk deze ruimte te worden verschoven naar deze horeca- en ontwikkelgebieden. Terugdringen van drankensector buiten de horeca- en ontwikkelingsgebieden sluit aan op alcoholmatigingsbeleid. De categorieën staan toegelicht in hoofdstuk 6. Voor zalen- en partycentra is een apart onderzoek opgesteld, welke integraal in de bijlage is opgenomen.

Voorkeurslocaties •

•

Wij benoemen een aantal voorkeurslocaties voor de realisatie van uitbreiding, gebaseerd op de vastgestelde ‘dna’s’ van de gebieden en ter versterking van de signatuur. Voor de drankensector zijn dat: • Bio SciencePark • Stationsplein - Beestenmarkt en omgeving • Breestraat en Noordeinde, sfeergebied Stedelijke Cultuur

51

5. Advies

5.7 Uitbreidingspotentieel per gebied: drankensector Drankensector: 500m2 Uitbreiding toegestaan? Nee

Sfeergebieden

Horecagebieden

Kernwinkelgebied

Winkelgebied

Categorie

Focus

Kernwinkelgebied


Nee

Kernwinkelgebied


Nee

Zwerfmilieu

Winkelgebied

Nee

Zwerfmilieu


Nee

Zwerfmilieu


Nee

Zwerfmilieu


Ja

IV

Academische cultuur


Ja

IV

Academische cultuur


Ja

IV

Kunst, cultuur, specialty

Stedelijke cultuur

Winkelgebied

Stedelijke cultuur


Ja

IV

Laagdrempelig, terras, mainstream

Stedelijke cultuur


Ja

IV

Stationsbuurt


Nee

IV

Ontwikkelloc. Beestenmarkt/wonen


Ja

IV

Laagdrempelig, terras, mainstream


Ja

V

Discotheek/club

Kunst, cultuur, specialty

Nee

Ontwikkellocatie

Haven

Ontwikkellocatie

De Meelfabriek

Nee

Ontwikkellocatie

Groene singelroute

Ontwikkellocatie


Ja

Ontwikkellocatie

Aalmarkt

Ja

Ontwikkellocatie

NUON terrein

Nee

Ontwikkellocatie

Kaasmarkt

Nee

Ontwikkellocatie

Hooigracht

Nee

Ontwikkellocatie

Garenmarkt

Nee



Nee

Wonen

Winkelgebied

Nee


Wonen


Nee


Wonen


Nee


Wonen Wonen


Nee


Wonen


Nee


Wonen

Stadsdeel Noord

Nee

Terugdringen bij overlast

Wonen

Stadsdeel Zuid

Nee


Wonen

Stadsdeel West

Nee


Ja

Ondersteunend, geen nachthoreca IV

Ondersteunend, geen nachthoreca

Nee Zaal, congres, mengvorm IV

52

5. Advies

5.8 Uitbreidingspotentieel per gebied: fastservicesector Toelichting •

•

• • •

In de tabel op de volgende pagina is een uiteenzetting gedaan van de gebieden waar in onze optiek uitbreiding kan plaatsvinden. Tevens is aangegeven waar de focus op dient te liggen (conceptueel). Deze focus is niet altijd bruikbaar om initiatieven te toetsen, echter geeft het een handvat bij actieve acquisitie op type formules die gewenst zijn. Aangezien de benoemde horecagebieden soms worden overlapt door meerdere sfeergebieden is per sfeergebied aangegeven of er uitbreidingsmogelijkheden zijn. Ter verduidelijking: in het Winkelgebied is het niet wenselijk dat er ontnuchteringszaken (shoarmazaken/snackbar) komen omdat deze met name ‘s nachts geopend zijn. Er Voor bepaalde concepten zijn uitzonderingen (zie pagina 52). Indien in Stadsdeel Midden bedrijven buiten de in de tweede kolom genoemde horeca- en ontwikkelgebieden verdwijnen en niet worden ingevuld door nieuwe concepten, dient indien mogelijk deze ruimte te worden verschoven naar deze horeca- en ontwikkelgebieden.

De categorieën staan toegelicht in hoofdstuk 6.

Voorkeurslocaties • •

Wij benoemen een aantal voorkeurslocaties voor de realisatie van uitbreiding, gebaseerd op de vastgestelde ‘dna’s’ van de gebieden en ter versterking van de signatuur. Voor de fastservicesector zijn dat: • Nieuwe Rijn en omgeving • Winkelgebied • Bio SciencePark

53

5. Advies

5.8 Uitbreidingspotentieel per gebied: fastservicesector Fastervice sector: 475m2 Uitbreiding toegestaan? Ja

Sfeergebieden

Horecagebieden

Kernwinkelgebied

Winkelgebied

I

Daghoreca in winkelstraten

Kernwinkelgebied


Ja

I


Kernwinkelgebied


Ja

I


Zwerfmilieu

Winkelgebied

Ja

I

Daghoreca, specialty, geen avond & nachthoreca

Zwerfmilieu


Ja

I


Zwerfmilieu


Nee

I / II

Modern, specialty

Zwerfmilieu


Nee

I / II

Modern, specialty

Academische cultuur


Nee

I / II

Academische cultuur


Ja

I


Stedelijke cultuur

Winkelgebied

Ja

I


Stedelijke cultuur


Ja

I / II

Cafetaria, ontnuchteringszaken

Stedelijke cultuur


Nee

I / II

Cafetaria, ontnuchteringszaken

Stationsbuurt


Nee

I / II

Healthy fastfood, daghoreca, ontnuchteringszaken

Ontwikkelloc. Beestenmarkt/wonen


Nee

I / II

Healthy fastfood, daghoreca, ontnuchteringszaken

Ja

I / II

Lunchroom

Ja

I


Categorie

Ontwikkellocatie

Haven

Ontwikkellocatie

De Meelfabriek

Nee

Ontwikkellocatie

Groene singelroute

Nee

Ontwikkellocatie


Ja

I / II

Ontwikkellocatie

Aalmarkt

Ja

I

Ontwikkellocatie

NUON terrein

Nee

Ontwikkellocatie

Kaasmarkt

Nee

Ontwikkellocatie

Hooigracht

Nee

Ontwikkellocatie

Garenmarkt

Nee



Wonen

Winkelgebied

Nee

Wonen


Nee

Wonen


Nee

Wonen Wonen


Nee

Wonen


Nee

Wonen

Stadsdeel Noord

Nee

Wonen

Stadsdeel Zuid

Ja

Wonen

Stadsdeel West

Nee

Ja

I / II

Focus

Geen nachthoreca

Healthy fastfood, daghoreca, coffeecorner Lunchroom, coffeecorner

Healthy fastfood, daghoreca, coffeecorner

Verplaatsing naar concentraties II

Cafetaria

5. Advies

5.8 Actielijnen concentratie- en ontwikkelgebieden Actielijnen Stationsplein - Beestenmarkt en omgeving Stationsplein/Rijnsburgerblok • Inzetten op horeca met zitplaatsen (koffie, lunch, borrel, diner), als meeting point. Ook van toegevoegde waarde voor zakelijke omgeving. • Veel take away aanwezig in stationshal, echter lastiger bereikbaar door poortjes. Stationsweg • Beeldkwaliteit buitenruimte verbeteren. • Voor aantrekkelijke entree en aansluiting op het winkelgebied dienen nieuwe horecabedrijven in ieder geval overdag geopend te zijn. • Sturen op differentiatie van het aanbod met vernieuwende concepten zoals healthy fastfood. Beestenmarkt • Beeldkwaliteit buitenruimte verbeteren. • Gewenste signatuur van terrasplein continueren en inzetten op terrasconcepten. • Uitbreiden met (grand)café-restaurant met bezoekmomenten voor dag en avond. • Door overdaad aan fastservice is de Beestenmarkt nu een plein voor jongeren. Middels diversificatie in het horeca-aanbod inzetten op een plein voor de mainstream. Nieuwe Beestenmarkt • Concentratie van laag segment cafés en uitgaanshoreca gericht op jongeren. Morsstraat • Focus op avondhoreca (categorie III). • Geen snack- of fastfoodformules. Actielijnen Winkelgebied Haarlemmerstraat en Aalmarkt • Hoofdaders van winkelgebied kennen beperkt horeca-aanbod. Beperkt aanpassingen gewenst, om horeca geconcentreerd te houden in de overige horecaconcentratiegebieden. • Nieuwe horeca binnen het winkelgebied dient overdag geopend te zijn (geen gesloten gevels tijdens winkeltijden). • Nieuwe horeca: Sturen op differentiatie binnen daghoreca met sterke formules gericht op gezond (sandwiches, sappen, salades, pasta’s). • Mengfuncties met winkels (shop in shop) Regelgeving van belang.

Vrouwenkerkhof / Lange Mare • Omarming ‘cultuurzone’: Focus op avondhoreca zoals restaurants of een wijnbar, ondersteunend aan het culturele aanbod in de directe omgeving. • Terrassen voor signatuur van buiten dineren. • Geen snack- of fastfoodformules.

54

5. Advies

5.8 Actielijnen concentratie- en ontwikkelgebieden Actielijnen Breestraat en Noordeinde Breestraat • Vanaf de aansluiting op het winkelgebied focus op daghoreca (winkel ondersteunende formules) overlopend in avondhoreca (restaurants en cafés) aan de kant van het Noordeinde. • Concentratie van ontnuchteringszaken behouden. Niet verder uitbreiden. • Leegstand (met name van retail) opvullen. Eventueel met pop-up formules. Noordeinde • Ontwikkelen restaurantaanbod (in combinatie met aansluitende deel Breestraat. Bij vervanging focus op avondhoreca met diversiteit aan buitenlandse keukenrichtingen. • Beeldkwaliteit verbeteren. Structuur bieden voor stalling van fietsen. Actielijnen Nieuwe Rijn en omgeving Nieuwe Rijn en overig marktgebied • Huidige signatuur als dé terrasconcentratie verder versterken (in communicatie en kwalitatief aanbod). • Focus op dag en avondhoreca • Geen nachthoreca en/of ontnuchteringszaken. • Terugdringen horeca die overdag gesloten is. • Voor een juiste balans tussen retail, horeca en overige functies adviseren wij tot 2020 een maximum te stellen aan het aantal horecabedrijven in het gebied direct aan het water Dit kan gerelateerd worden aan het aantal panden In de speciale workshop over de Nieuwe Rijn is vastgesteld dat er in totaal 84 panden zijn (zie bijlage). Wij stellen hier een maximum van 1/3 voor het aantal panden met een horecabestemming, indien het maximum aantal vierkante meters van de stad nog niet is bereikt. Dit komt neer op maximaal 28 horecabedrijven. In oktober 2014 ligt het aantal horecabedrijven op 22. Bij invulling zou de huidige leegstand deels opgevuld worden. Achterliggend gebied • Geen snack- of fastfoodformules. • Consolideren van bestaand aanbod. Actielijnen Pieterskerk en omgeving Kloksteeg • Mogelijkheid voor kleinschalige horecaconcentratie van luxe restaurants. Overige netwerk van stegen • Uitgaanshoreca terugdringen en ontwikkelen tot doellocatie voor avondhoreca (restaurants, eetcafé). • Consolideren en alleen op strategische zichtlocaties horeca toestaan ter bevordering van natuurlijke loop. • Kleinschalig ingestelde boetiekjes & ateliers. Doezastraat • Behouden van huidige signatuur van mix retail en horeca.

55

56

5. Advies

5.8 Actielijnen ontwikkelgebieden en overige stadsdelen Actielijnen Ontwikkellocaties Leiden Bio Science park • Geschikt voor fastfood/take away vanwege hoeveelheid werkplekken in directe omgeving en ligging nabij Centraal Station. • Uitplaatsing van bedrijfskantines (universiteit) kan worden ‘íngeruild’ voor horeca • Restaurant en zaalruimte met focus op zakelijke markt. Meelfabriek • Moet doellocatie worden om publiek te trekken. Eerst afwachten of ontwikkeling wellness en hotel gerealiseerd wordt. Solitaire ligging is minpunt gezien de noodzaak om mensen juist naar de binnenstad te trekken. Doelstelling is echter een ondersteunende functie qua horeca te realiseren aan de overige ontwikkelingen met (deels) een eigen doelgroep.

Meelfabriek

Haven • Beperkte uitbreiding, alleen voor water gerelateerde horeca en concepten die zich op doelbezoek richten (luxe restaurant, partijen). • Verbinding met winkelgebied geen realistisch voornemen. Haven is op zich staand gebied. Link met binnenstad over het water leggen.

Groene Singelpark • Afdoende aanbod op diverse locaties aan de singel. Nuon terrein • Geen wijkgebonden horeca, maar inzetten op ‘pareltjes’ (zie pg. 57). Horeca niet als stand-alone formule maar onderdeel van geheel Kaasmarkt • Alleen geschikt voor avondhoreca met doelbezoek (restaurants) vanwege start als bronpunt (zie pagina 35) Hooigracht • Huidig aanbod consolideren en mogelijk passief terugdringen. Garenmarkt • Alleen geschikt voor avondhoreca met doelbezoek (restaurants) vanwege start als bronpunt (zie pagina 35). Lammenschansdriehoek • Geschikt voor horeca welke overdag geopend is (categorie I, II, III*).

Actielijnen overige stadsdelen Overig stadsdeel binnenstad • Consolideren en indien mogelijk terugdringen cq. aanbod verplaatsen naar horecagebieden in verband met het versterken van de concentratiegebieden. Overige stadsdelen: • Alleen wijkgerichte horeca toestaan indien overzichten op pagina 49, 51, 53 uitbreiding toestaan.

Singelpark NUON

57

5. Advies

5.9 Uitzonderingen uitbreidingsplafond Uitzonderingen Er is een aantal uitzonderingen op het uitbreidingspotentieel. Als nieuwe initiatieven voldoen aan onderstaande criteria dan zijn de vierkante meters additioneel op het vastgestelde uitbreidingspotentieel. Uitzonderingen op het uitbreidingspotentieel

Toetsingskader ‘pareltjes’

Pareltjes • Voor nieuwe innovatieve concepten die een initiële aantrekkingskracht hebben op nieuwe doelgroepen is ten alle tijden ruimte. • Hierbij kan gedacht worden aan sterrenrestaurants, een grootschalig multifunctioneel uitgaanscomplex. Voorwaarde is dat het bedrijf een aanzienlijk deel van de bezoekers trekt van buiten Leiden en omgeving waardoor het aantal bezoekers aan de stad zal toenemen.

Pareltjes zijn bedrijven die qua karakter, uitstraling, ligging, concept bijdragen aan een sterke uitstraling van het gebied. Pareltjes hebben een bovenregionale koopmoeitebereidheid, en trekken derhalve een overgroot deel van de bezoekers van buiten de stad Hoe toetst men een pareltje? Het is niet wetenschappelijk te onderbouwen. Hieronder enige handvatten om grip te krijgen op de toetsing:

Periferie • Eventuele nieuwe horeca met ligging aan de snelweg valt slechts voor een klein deel binnen het uitbreidingspotentieel. Deze bedrijven trekken hoofdzakelijk bezoekers vanuit weggebruikers, waarvan het type horecabezoek geen vraag wegneemt bij de horeca elders in de stad. • Dit is echter wel formule afhankelijk en zal per geval specifiek bekeken moeten worden.

1.

Het concept dient iets toe te voegen aan het bestaande aanbod (uniciteit).

2.

Het zijn bewezen succesformules, zowel internationaal als nationaal (bijvoorbeeld top 100 Misset Horeca)

3.

Kopstukken qua ondernemer/gezicht (sterrenchef, top dj)

4.

Het betreft een topmerk (ook branchevreemd)

5.

Concept komt veelvuldig voor in de vakliteratuur en andere media

6.

‘s Werelds/’s lands grootste/hoogste/diepste/eerste….

7.

Voor toetsing kan horeca-gespecialiseerd adviesbureau worden ingeschakeld.

Bron: McDonald’s

Prethoreca • Ondersteunende horeca aan leisure en recreatiefaciliteiten, zoals wellnesscentra en pretparken, valt niet binnen het uitbreidingspotentieel. • Leisurebedrijven trekken een eigen markt naar zich toe. • Indien het horecaconcept zich echter wel richt op de niet-bezoeker (eigen entree, marketing etc.) dan dient de ruimte wel te worden meegenomen in het uitbreidingspotentieel.

Bron: Sauna Leliehof

6. Horecacategorieën

6. Horecacategorieën 6.1 Inleiding Inleiding •

Markt- en economische ontwikkelingen; o Wetgeving: De wetgeving inzake roken en alcohol zorgt voor sterke negatieve effecten in de horecamarkt. Hierdoor zoeken bedrijven binnen de betreffende horecasectoren zoals cafés, discotheken en dergelijke naar mogelijkheden. o Alcohol: het gebruik van alcohol in dag-horeca (lunchrooms) en bijvoorbeeld in mengvormen zorgt voor behoefte aan duidelijkheid inzake het schenken van alcohol. o Out-of-home: Maatschappelijke verschuiving naar meer dag-georiënteerde horeca. Dit zorgt voor meer conceptvormen en mengvormen van overlast-arme horeca. o Winkelstand: Terugloop winkelstand waar antwoord op gevonden moet worden. Mogelijk soepeler beleid voor tijdelijke concepten. o Lage prijsbeleving: Toename vraag naar laagdrempelige en laaggeprijsde concepten. o Mengvormen: Het ontstaan van mengvormen waarbij steeds vaker ondergeschikte horeca-activiteiten worden toegevoegd aan een exploitatie vanuit belevingsoptiek (service richting bezoekers en klanten) en bedrijfseconomisch perspectief (verwerving van extra inkomsten). o Marktontwikkeling: De conceptuele veranderingen en marktontwikkelingen in de café- en restaurantsector zorgen voor beweging in dit segment waarbij cafés mogelijk meer restaurantactiviteiten willen ontplooien en andersom. Dit zorgt voor vervaging tussen deze twee sub-branches.

59


60

6.2 Ervaring andere gemeenten Ervaringen andere gemeenten Benchmark uitkomsten In de benchmark (bijlage) staan van de G4 en de overige in beeld gebrachte gemeenten de gebruikte indelingen vereenvoudigd weergegeven. Hierbij komt het volgende naar voren: • Alle steden kennen een verschillende indeling. Geen enkele stad voert gelijke categorieën en omschrijvingen. Dit is wellicht een onlogische benadering vanuit effectiviteit en duidelijkheid bezien. Het geeft echter aan dat iedere stad haar eigen geschiedenis heeft, problematiek kent en blijkbaar vanuit bestemmingen en behoefte deze indelingen heeft gekozen of dat indelingen in de loop der tijd zo zijn ontwikkeld. • Naast een onderling verschillende indeling, verschilt tevens de methodiek van verdelen: o Functiebenoeming: Steden die omschrijven op het gebied van primaire functie-uitvoering, zoals maaltijd, dranken alcoholverstrekking. Andere steden categoriseren vanuit meer directe overlast gevende zaken zoals Meldplicht, Licht, Middel-Zwaar en Zwaar. o Aantal categorieën: Het aantal gebruikte categorieën verschilt sterk per stad. Het aantal varieert tussen de vier en zeven. Hierbij tellen wij zogenaamde sub-categorieën (A1 en A2) als twee categorieën aangezien wel specifieke eisen zijn benoemd. o Indeling naar zwaarte overlast: Er zijn gemeenten met een oplopende schaal van aangenomen overlast-schaal en juist indelingen met een aflopende overlast-schaal. Ervaring met indelingen vanuit KHN functionarissen Het is opvallend dat geen enkele stad aangeeft noemenswaardige problemen te kennen met de indeling. Tegelijkertijd kent iedere stad dezelfde gevallen of situaties waarin de indeling moeizaam functioneert door specifieke concepteigenschappen en dezelfde markt ontwikkelingen zoals mengvormen. Daarbij is het blijkbaar zo, dat geen van de gebruikte indelingen voor een passende oplossing zorgt. Conclusie Dit duidt op het feit dat bij het gebruik van indelingen er altijd situaties zich zullen voordoen en voorbeelden te vinden zijn, waarbij de indeling lastiger wordt. Dit komt hoofdzakelijk voort uit het feit dat ieder plan voor nieuwe horeca voor- en tegenstanders kent. De indeling laat daarbij altijd ruimte voor interpretatie. Er bestaat daarbij de wens bij meerdere gemeenten om de indelingen te versimpelen, echter zijn de gevolgen daarvan nog niet in beeld gebracht. Dit alles in ogenschouw nemende, lijkt het voor de hand liggend om met name in de bestaande categorieën wijzigingen en nuances aan te brengen, of zelfs minder uitsluitend te gaan omschrijven. Alhoewel aanlokkelijk om het systeem in zijn geheel te willen omgooien, zal dit in praktijk weinig soelaas bieden en tevens zorgen voor veel kosten, onrust, en onduidelijke gevolgschade.


61

6.3 Visie op huidige situatie Visie op huidige situatie Categorieën • Leiden maakt gebruik van een indeling met zeven categorieën benoemd als I tot en met VII. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van omschrijvingen van de categorieën waarbij onderscheid wordt gemaakt in functieomschrijvingen (zoals: het verstrekken van …. Wel /geen horeca…) en tevens worden voorbeeld bedrijfsvormen benoemd (zoals: thee, koffiehuis, lunchroom, restaurant). • Het is onduidelijk onder welke categorie snackbars en shoarmazaken nu vallen die alcohol verkopen. Er wordt alleen gemeld dat deze niet onder categorie II vallen. Volgens de APV mag dit type bedrijven binnen de singels ‘s nachts wel geopend zijn, echter geen alcohol verkopen. • Er is schijnbaar een problematiek met de bedrijfstypes eetcafé, café-restaurant en grand café. Opvallend is dat horecabedrijven niet als eetcafé en grand café kunnen worden ingeschreven. Het betreft dan dus puur een subjectieve waarneming dan wel de naamstelling van het bedrijf. Veel bedrijven die nu ingeschreven staan als caférestaurant, staan als restaurant bekend, dan wel als bedrijf waar veel mensen heen gaan om te lunchen/dineren (voorbeelden: De la Soul, De Bruine Boon, Tapas en Zo, De Volharding, De Poort van Leyden, City Hall). • De categorieën staan omschreven in de voorschriften die vanuit de gemeente zijn vastgesteld voor de stad. Hierbij kent de stad niet een algemeen voorschrift maar specifieke voorschriften per bestemmingsplan gebied. Voorschriften Wij hebben hierbij de voorschriften van de bestemmingsplannen (plangebieden) van Leiden Centrum geïnventariseerd. Voor ieder bestemmingsplan geldt een afzonderlijk voorschrift met bijhorende horeca-indeling. Hierbij komen de volgende zaken naar voren: • In grote lijnen komt de indeling overeen. • De verschillen doen zich met name voor in de indeling van de categorieën II en III. Voorbeeld: Zo valt bij de meeste bestemmingsplan gebieden een lunchroom onder •

categorie III (bijvoorbeeld bij Aalmarkt) maar bij sommige gebieden valt een lunchroom onder categorie I (bijvoorbeeld Binnenstad I) Bij het bestemmingsplangebied de Aalmarkt geldt als enige bovendien dat de categorieën IV, V, VI en VII andere voorbeelden benoemen. Voorbeeld: Eetcafés , caférestaurants en grand cafés vallen niet onder III maar onder IV.

Ontwikkelingen van belang inzake de voorschriften • Nieuwe conceptuele ontwikkelingen waarbij fastfood meer gecombineerd wordt met restaurant (casual-dining). Bekend voorbeeld hiervan is Fast-casual zoals Vapiano of Wagama. • Mengvormen tussen retail en horeca waarbij de duidelijkheid vervaagt (branchevervaging). Deze conceptvervaging doet zich voor waarbij combinaties tussen van oudsher duidelijk gescheiden concepten en conceptonderdelen worden gecombineerd. Denk hierbij aan caféconcepten met signature-keuken of eetconcepten met een sterke café component. • Huidig gebruikte terminologie is op bepaalde punten verouderd. Dit komt met name bij de voorbeelden tot uiting. Er wordt geen melding gemaakt van de huidige

populaire Coffeebars, maar er wordt gesproken over koffiehuizen.


62

6.4 Advies Advies

Op basis van bovenstaande uitkomsten willen wij de volgende zaken adviseren: • Eenduidig voorschriften beleid: Gezien de grote overeenkomstigheid in voorschriften en de afwijking op detailniveau, zorgt dit in de huidige situatie voor onduidelijkheid in de markt. Wij adviseren hier een eenduidig voorschrift op te stellen. • Herijking periodiek: Gezien marktontwikkelingen en de wens om op ontwikkelingen te kunnen inspelen, adviseren wij in die voorschriften een periodieke herijking van de genoemde onderdelen, voorbeelden en omschrijvingen op te nemen. Zo kan er bijvoorbeeld iedere vijf jaar een adviescommissie in samenwerking met branchevereniging, politiek en experts bekijken welke zaken verduidelijkt dienen te worden. Zo kan tevens de modernisering van de genoemde voorbeelden (conceptbenoeming) worden meegenomen zodat moderne en vernieuwde varianten duidelijker staan benoemd. We dienen daarbij te accepteren dat deze voorschriften altijd achter de ontwikkeling aan

beweegt en voor een bepaalde periode dus onduidelijkheid kan geven.

•

•

Totale marktprincipe: Beleid en categorisering dient te worden opgesteld vanuit totale markt bezien. Wij adviseren hierbij om niet op basis van een enkel voorbeeld in de markt wijzigingen te willen aanbrengen in het systeem. Dit is in de basis een onjuiste beweegreden om het systeem te wijzigen. Enerzijds is het aantrekkelijk om bij een probleem naar het systeem te kijken, maar anderzijds blokkeert dit het maken van keuzes en zorgt het voor onduidelijkheid. Daarbij zijn de gevolgen van de aanpassingen niet te overzien. Inperking van de omschrijvingen waarbij er meer insluitend wordt geredeneerd, dan uitsluitend geformuleerd. Daarbij bestaat de wens binnen KHN, landelijke politiek en ook bij Leiden om voor ondernemers regelgeving te verduidelijken en vereenvoudigen. Voorbeeld; Rotterdam benoemt in categorie D alle exploitaties die ‘entertainment’

bieden. Vervolgens staan NIET alle bedrijfstypes benoemd en /of voorwaarden die daaronder kunnen vallen zoals discobollen, dansvloeren, deejays, live-acts, etc. Indien hier een uitsluitend overzicht van eigenschappen van moet worden gemaakt, levert dit een niet te hanteren lijst op, die bovendien allerlei nieuwe ontwikkelingen niet in zich heeft, waarmee handhaving bemoeilijkt dan wel onmogelijk wordt. Door een omschrijving enigszins algemeen te houden wordt minder uitsluitend geformuleerd: •

• •

Bijvoorbeeld: restaurantconcepten in plaats van pizzeria, burgerrestaurant en pannenkoekenrestaurant. Voortzetting van de huidige categorisering (op hoofdlijn) aangezien deze indeling in huidige opstelling goed functioneert zoals uit de gesprekken is gebleken. Er zijn in de gesprekken maar enkele voorbeelden naar voren gekomen van specifieke gevallen waarbij vaak de politieke situatie of wil aanleiding geeft tot het knelpunt. Het systeem functioneert relatief goed. De moeilijkheidsgraad ligt bij de scheidlijn tussen restaurant en café; bij bedrijfstypes als café-restaurant, grand café en eetcafé. Wij adviseren voor bedrijven die momenteel een bestemming hebben in de drankensector (IV) en waar een grand café of café-restaurant gevestigd is, in de nieuwe bestemming tevens of alleen een bestemming III toe te staan. Openingstijden: Wij adviseren een (sub)categorie voor restaurants waarbij verplichting is om overdag geopend te zijn. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan restaurantformules die van ‘s ochtends tot ‘s avonds geopend zijn en die bijvoorbeeld in winkelgebied gevestigd zijn. Bovenstaande is besproken met gemeentelijke project groep en leidt tot het voorstel zoals uitgewerkt op de volgende pagina’s.

Vanuit de werkzaamheden en gesprekken met andere gemeenten kan worden aangegeven dat ieder systeem nadelen kent. Dit geldt in algemeenheid voor een systeem waarin keuzes moeten worden gemaakt. Er zijn altijd situatie denkbaar of voorkomend waar het systeem niet mee over weg kan. Het ‘probleem’ dat er meer panden een lunchroom bestemming hebben dan dat er gewenst is, wordt niet opgelost met een andere categorisering. Een gedeeltelijke mogelijke oplossingsrichting kan gezocht worden in openingstijden. Dit zal echter met name gelden voor gebieden waar geen avond/nachthoreca gewenst is.


63

6.4 Advies Advies

Advies indeling Horecacategorieën Horeca: het bedrijfsmatig verstrekken van ter plaatse te nuttigen voedsel en/of dranken, eventueel in combinatie met het exploiteren van zaalaccommodaties (niet congres- of vergaderaccommodatie), en/of • het bedrijfsmatig verstrekken van nachtverblijf • en is te onderscheiden in verschillende categorieën. Sterke drank: de drank, die bij een temperatuur van twintig graden Celsius voor vijftien of meer volumeprocenten uit alcohol bestaat, met uitzondering van wijn (art. 1 Dranken Horecawet) Zwak-alcoholhoudende drank: alcoholhoudende drank, met uitzondering van sterke drank (art. 1 DHw) Wijn: de categorieën alcoholhoudende dranken als opgesomd in Bijlage IV van Verordening (EG) 479/2008 (art. 1 DHw) Kleine etenswaren: bittergarnituur, gebak, ijs, broodjes, salades, soepen en kleine warme gerechten, of vergelijkbare etenswaren . Maaltijd: een warme driecomponentenmaaltijd (bestaande uit vlees, vis of vegetarische component én groente én aardappelen, granen of graanproducten) of een vergelijkbaar geheel aan gerechten uit een regionale, nationale of etnische keuken, waaronder kunnen worden begrepen pizza en pannenkoek . Snacks: gefrituurde en gegrilde etenswaren, of vergelijkbare etenswaren


64

6.4 Advies Advies

Categorie I: Horeca inrichting, die uitsluitend tussen 6.00 uur en 22.00 uur geopend is, niet zijnde een horeca inrichting als bedoeld in categorie II, waar: • hoofdzakelijk kleine etenswaren en/of alcoholvrije dranken worden verstrekt, en waar • ondergeschikt daaraan eventueel wijn en/of zwak-alcoholhoudende dranken worden verstrekt. Als voorbeelden van categorie I zijn aan te merken: thee & koﬃe concepten, brood & lunchconcepten, ijs & yoghurt concepten. Categorie II: Horeca inrichting waar: • snacks worden verstrekt, en waar • eventueel in combinatie daarmee, uitsluitend alcoholvrije, dranken worden verstrekt. Als voorbeelden van categorie II zijn aan te merken: fastfoodconcepten, healthy fastfoodconcepten, , snackbars, shoarmazaken. Categorie III: Horeca inrichting, niet zijnde een horeca inrichting als bedoeld in categorie II, waar • maaltijden en dranken worden verstrekt • eventueel in combinatie met kleine etenswaren. Als voorbeelden van categorie III zijn aan te merken: restaurants, pannenkoekenrestaurants, eetcafés, grand-cafés, brasseries, bistro's en pizzeria's, fast casual. Categorie III*: Horeca inrichting als bedoeld in categorie III die indien geopend altijd uiterlijk vanaf 12.00 uur geopend is.

Categorie IV: Horeca inrichting, niet zijnde een horeca inrichting als bedoeld in categorie II, waar: • hoofdzakelijk dranken worden verstrekt, en waar • eventueel in combinatie daarmee kleine etenswaren worden verstrekt, en/of • eventueel in combinatie daarmee tot een maximum van 12 keer per jaar entertainment wordt aangeboden, zoals het geven van gelegenheid tot dansen . Als voorbeelden van categorie IV zijn aan te merken: cafés, bars, pubs, bier-, wijn- en cocktailconcepten. Categorie V: • Horeca inrichting, niet zijnde een horeca inrichting in categorie II, waar: • hoofdzakelijk dranken worden verstrekt en entertainment wordt aangeboden, zoals het geven van gelegenheid tot dansen, en waar • eventueel in combinatie daarmee kleine etenswaren worden verstrekt. Als voorbeelden van categorie V zijn aan te merken: clubs, discotheken, feestcafés, uitgaansconcepten, partycentra, danscafés, karaokebars.. Categorie V*: Horeca inrichting als bedoeld in categorie V, met een totale bedrijfsvloeroppervlakte van maximaal 250m2. Categorie VI: Horeca inrichting waar: • hoofdzakelijk gelegenheid tot tijdelijk slaapverblijf wordt gegeven, en waar • eventueel in combinatie daarmee maaltijden, dranken en/of kleine etenswaren worden verstrekt. Als voorbeelden van categorie VI zijn aan te merken: hotels, motels en pensions. Categorie VII: Horeca inrichting die uitsluitend toegankelijk is voor een besloten groep personen, zoals leden van een vereniging. Als voorbeelden van categorie VII zijn aan te merken: studentensociëteiten.

juni 2015

Recommend Documents