Jubileumuitgave DAG EN NACHT

▪ Taxi ▪ Trouw-/ Rouwrijden ▪ Rolstoelvervoer ▪ Groepsvervoer ▪ Ziekenfondsvervoer ▪ Koeriersdiensten 7 dagen per week ▪ Autoverhuur van luxe wagens, personenbusjes, bestelwagens en aanhangwagens

Oostdijk 187 Oud-Beijerland Tel.: 0186 62 22 22 Bgg: 0186 61 22 22 Fax: 0186 61 25 57 E-mail: [email protected] Website: www.taxiduifhuizen.nl

Jaargang 31 nr. 2, maart 2014

-

DAG EN NACHT

Secretariaat: Mesdagstraat 11, 3262 HM Oud – Beijerland

-

www.hwccweb.nl

Jubileumuitgave

Oud-Beijerland

Oostdijk 51, 3261 KC

Tel. Fax

0186 - 620097 0186 - 615503

Oud-Beijerland Molendijk 38 Tel. 0186 – 612031

www.donkersloot-woondecoratie.nl

[email protected] www.sunteam.nl

Uw adres voor:

www.suntel.nl

PC's, accessoires, supplies, netwerken en software.

ADSL(2+) en SDSL abonnementen Webhosting en domeinnaamregistratie

Oud-Beijerland Oostdijk 51, 3261 KC Tel. 0186 - 620097 Fax 0186 - 615503 [email protected] www.sunteam.nl www.suntel.nl

Oud-Beijerland Langeweg 3c, 3261 LJ Tel. 0186 – 615455 Fax. 0186 – 620252 [email protected] www.kooiman.nl

KANTOORSERVICE KANTOORMACHINES KANTOORMEUBELEN KANTOORARTIKELEN

HOEKSCHE WAARDSE KANTOOR SERVICE winkel + technische dienst

Langeweg 5d, 3261 LJ Oud-Beijerland T. 0186-613965 • F. 0186-616524 • E. [email protected] • I. www.hwks.nl

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

1984 – 2014

Antwoorden hersenkrakers

Inhoud

Door Louis van Duuren.

1 1 2 4 5 9 15 22 28 30 33 36 41 44 49 50 51 52

V

oor degenen die willen verifiëren of hun oplossing klopt, maar ook voor hen die er niet uit zijn gekomen, zijn hier de oplossingen van de hersenkrakers.

Gem eenschappelijke eigenschap

De acht getallen hebben alles te maken met ons 6e lustrum. Ze stellen allemaal het getal 30 voor, maar dan wel in verschillende talstelsels. Negentallig: Achttallig: Zeventallig: Zestallig: Vijftallig: Viertallig: Drietallig: Tweetallig:

33= 3x91+3x90 = 27+3 = 30 36= 3x81+6x80 = 24+6 = 30 42= 4x71+2x70 = 28+2 = 30 50= 5x61+0x60 = 30+0 = 30 110= 1x52+1x51+0x50 = 25+5+0 = 30 132= 1x42+3x41+2x40 = 16+12+2 = 30 1010 = 1x33+0x32+1x31+0x30 = 27+0+3+0 = 30 11110 = 1x24+1x23+1x22+1x21+0x20 = 16+8+4+2 = 30

Het getal 30 heeft trouwens nog een paar leuke eigenschappen. Het is de som van de kwadraten van 1, 2, 3 en 4: 12 + 22 + 32 + 42 = 1 + 4 + 9 + 16 = 30. Bovendien is 30 te schrijven als het product van de eerste drie priemgetallen: 30 = 2 x 3 x 5.

SOFI -num m ers

De optelsom voor het SOFI-nummer 316 24? 991 wordt: 9x3+8x1+7x6+6x2+5x4+4x?+3x9+2x9–1 = 207 + 4 x ? Dit moet deelbaar zijn door 11. De volgende getallen na 207, die deelbaar zijn door 11, zijn: 209, 220, 231, 242, 253… Het verschil met 207 moet deelbaar zijn door 4 en bovendien moet deze deling een getal opleveren dat kleiner is dan 10. Alleen 231 voldoet hieraan. 231 – 207 = 24 = 4 x 6. Het SOFI-nummer wordt dus: 316 246 991. ■■■ 52

Maart 2014

30 jaar HWCC

Inhoud Van de redactie Colofon Van de voorzitter Even napraten Even bijpraten Print, printer, printst Wat heeft de computer ons de afgelopen 30 jaar gebracht Hersenkrakers In gesprek met…… XP is dood… lang leve XP…!? Ransomware: het 'politievirus' Waarom Linux? Supercomputers Leuke links Bedankt Louis en Karel Office 2003, waarom overstappen? Antwoorden hersenkrakers

■■■

Van de redactie

M

et deze jubileumnieuwsbrief neemt de vorige redactie (Karel en Louis) afscheid en wordt het estafettestokje doorgegeven aan de nieuwe redactie, die tot nu toe alleen gevormd wordt door Dré Jansen. We gaan er van uit dat er op de Ledenvergadering een tweede redactielid gevonden zal zijn om Dré te assisteren. De ‘oude’ redactie zal de ‘nieuwe’ waar nodig bijstaan om een soepele overgang te garanderen. De beste manier om je tekstverwerker tot in de puntjes te leren beheersen, is lid te worden van de redactie! We wensen je veel leesplezier.

■■■

1

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

C O L O F O N Activiteitencommissie

Bestuur

Voorz. Secr. Pennm. Lid Lid E-mail:

Erna van der Linden Tijmen Vinke Dirk Kraak Robin Mol Henk van Grootveld [email protected]

(0186) 62 09 52 (0186) 61 46 18

Secretariaat

Mesdagstraat 11 3262 HM Oud-Beijerland E-mail: [email protected]

Clubavonden

Elke dinsdagavond vanaf 20.00 uur in Zalencentrum “Maranatha” Kerkstraat 57, Oud-Beijerland Tel. Zaal: (0186) 61 21 39

Thema-avonden

Deze zijn geheel gewijd aan een enkel thema. E-mail: [email protected]

Lidmaatschap

De contributie is per 1 januari 2012 € 35, - per jaar en elk extra gezinslid betaalt € 15, - per jaar, te storten op: Rabobank NL81 RABO 03618.47.882 T.n.v. HWCC Croonenburgh 43 3261 RD Oud-Beijerland

Bezoekers

Niet-leden, die een clubavond willen bijwonen, wordt een bijdrage gevraagd van € 2, 50.

Opzegging

Beëindiging van het lidmaatschap dient schriftelijk, vóór 1 december van het lopende verenigingsjaar, aan het secretariaat te worden opgegeven. Restitutie van contributie vindt niet plaats. Een opzeggingsformulier kan op de website van de HWCC www.hwccweb.nl worden gedownload.

Mutaties

Wijzigingen in je persoonlijke gegevens, zoals adres of e-mail adres kun je mailen naar: [email protected]

2

Bestuur E-mail:

[email protected]

Clubblad De Nieuwsbrief Redactie Dré Jansen E-mail:

Vacature [email protected]

Kopij

Kan per e-mail worden ingeleverd of op clubavonden bij een van de redactie- of bestuursleden. De redactie gaat ervan uit dat ingezonden artikelen afkomstig zijn van de inzend(st)er, tenzij uitdrukkelijk anders vermeld. De aansprakelijkheid aangaande auteursrechten ligt bij de inzend(st)er zelf. De HWCC geeft andere computerverenigingen toestemming artikelen (met bronvermelding) over te nemen, mits deze regeling wederzijds wordt aanvaard.

Website

HWCC website:

www.hwccweb.nl

Redactie

Dirk de Zeeuw E-mail:

[email protected]

Public relations Dré Jansen E-mail:

Tijmen Vinke [email protected]

Clubetiquette Software

Het is volstrekt niet toegestaan om tijdens de clubavonden software of ander materiaal, waarop auteurs- of patentrechten gelden, te kopiëren.

Beeldmateriaal

Het is volstrekt niet toegestaan om tijdens de clubavonden beelden te vertonen, die in strijd zijn met de goede zeden en normen. De HWCC heeft het recht, diegenen die in strijd met deze clubetiquette handelen, de toegang tot het clublokaal te ontzeggen.

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Office 2003, waarom overstappen?

A

ankomend voorjaar valt definitief het doek voor Office 2003, de laatste versie die nog werkt met de klassieke menu's in plaats van het lint. Een goede gelegenheid om het lint nog eens onder de loep te nemen. Waarom zou je eigenlijk overstappen naar een nieuwe versie van Office als je nog naar volle tevredenheid een oude versie gebruikt?

Je kunt natuurlijk de oudere versies, dus 2003 en eerder, gewoon blijven gebruiken. Volgend jaar april stopt echter de ondersteuning van Microsoft. Dat betekent dat er geen updates meer worden uitgebracht, ook niet als er een beveiligingsprobleem wordt gevonden in het pakket. Je bent daardoor vatbaarder voor malware en virussen die proberen via Office je computer binnen te dringen. Daarnaast zullen veel nieuwe functies, zoals ondersteuning voor docxbestanden, niet werken. Als je toch wilt blijven werken met een Officepakket zonder lint, is het veiliger om een modern alternatief te kiezen zoals Open-office of LibreOffice en je oude versie van Microsoft Office te de-installeren. In de eerste versie van het lint, in Office 2007, vind je links in de bovenhoek de Office-knop. In de latere versies is deze knop vervangen door het tabblad Bestand. De functies zijn echter hetzelfde. Dit tabblad is anders dan de andere tabbladen. De bijbehorende opties verschijnen namelijk niet in het lint, maar ze vullen het hele scherm. Om weer terug te keren naar je document, klik je nogmaals op deze knop. Zoals de naam al doet vermoeden, kun je hier terecht voor het openen, sluiten, opslaan en afdrukken van bestanden. Maar ook de verschillende instellingen van het programma zijn hier te vinden, onder 0pties (of Opties voor [programmanaam] in versie 2007). Hier stel je bijvoorbeeld de taal in voor de spellingscontrole en de plaats waar je de bestanden standaard wilt opslaan. Onder de functie Geavanceerd vind je nog veel meer instellingen waarmee je de werking van de verschillende onderdelen helemaal naar je eigen hand kunt zetten. ■■■ 51

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

1984 – 2014

Bedankt Louis en Karel

HWCC 30 jaar

Door Erna van der linden.

Door Erna van der Linden.

B

innenkort zullen we afscheid moeten nemen van onze trouwe Redactieleden, Louis en Karel. Jarenlang hebben ze met veel passie en liefde voor de HWCC gewerkt aan “De Nieuwsbrief”. Stukjes die aangereikt werden door de leden moesten vaak worden aangepast en gecorrigeerd, leuke en interessante zaken voor de leden beschreven, soms tips en aanwijzingen en niet te vergeten de puzzels en rekenopgaven die altijd weer ons hersenpanneke tot actie werd aangedreven. In ieder geval voor elk wat wils. Nooit was er iets te veel, nooit iets te moeilijk, geen inspanning te veel. Ook hun verhalen over hoe het…toen…was, waren boeiend en vol humor. Mannen…., bedankt voor alle fijne jaren, ik ga jullie missen maar natuurlijk niet als lid van de HWCC en zien we elkaar zeker nog op de clubavonden. Gelukkig hebben we in Dré Jansen een waardig en enthousiast opvolger gevonden. Hart voor de zaak en wanneer we in het verleden een beroep op hem deden was hij er altijd en met veel plezier. Door Karel en Louis zal hij degelijk en op deskundige wijze ingewerkt worden. Het bestuur en alle leden kunnen er gerust op zijn dat “De Nieuwsbrief” de komende jaren in goede handen zal zijn. Fijn zou het zijn als iemand van de leden Dré komt assisteren, u misschien! Louis en Karel, nogmaals….BEDANKT!!

50

■■■

Maart 2014

30 jaar HWCC

Heden verschenen voor mij, Adrianus Berger, notaris ter standplaats Oud-Beijerland, de heren Gerrit ---Jacob van - Dienst, Nico de Vries en Cornelis Jan -Louis Noordijk, ten deze handelende in hun --------hoedanigheid van respectievelijk voorzitter, ------sekretaris en penningmeester van de te Oud- -------Beijerland, gevestigde vereniging: “Hoekse Waardse Computer Club”, en alszodanig die vereniging ------rechtsgeldig vertegenwoordigende;---------------------------------------------------------------------De comparanten verklaarden:---------------------------------------------------------------------------Dat bij een besluit genomen door de Algemene ------Ledenvergadering van de vereniging gehouden op ----negentien maart negentienhonderd vijfentachtig ----is beslotende de statuten voor de vereniging vast te stellen, welke statuten voortaan zullen luiden als volgt: -----------------------------------------------------------------------------------------------NAAM, DUUR EN ZETEL ----------------------------------------------------------------------------------Artikel 1.--------------------------------------------------------------------------------------------De vereniging draagt de naam: “Hoekse Waardse -----Computer Club” en is gevestigd te Oud-Beijerland. -De vereniging is opgericht op dertien maart -------negentienhonderd vierentachtig en is aangegaan voor onbepaalde tijd.--------------------------------------------------------------------------------------Door de comparanten en mij, notaris, ondertekend:-----------------------------------------------------(getekend:) G.J. van Dienst; N. de Vries; C.J.L. --Noordijk; A. Berger -----------------------------------------------------------------------------------

3

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

Z

omaar een stukje uit de statuten van de HWCC en voor enkele leden onder ons nog altijd in herinnering. Al weer 30 jaar geleden, of het gisteren was. Tja….verzuchten we allemaal wel eens, de tijd gaat zo snel, waar blijft de tijd? De HWCC 30 jaar, weet u dat het in Nederland UNIEK is! Elke clubavond zijn we dan ook druk bezig met alle nieuwe dingen die zomaar blijven binnenstromen, in razend tempo, alles op computergebied. Kunnen we het nog bijhouden, u, ik, wij allemaal? Maar we kunnen ons ook soms afvragen, willen we wel alles weten en kunnen op dit gebied? Willen wel maar sommigen lukt dat niet meer en met het klimmen van onze jaren hoeft dat ook niet meer, maar heel erg interessant blijft het wel! Vanaf deze plaats hoop ik dan ook dat we elke clubavond, nog vele jaren in goede gezondheid, met alle leeftijden, zullen vullen met saamhorigheid, veel plezier en gezelligheid!!!

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Leuke links Bach eens heel anders… http://www.youtube.com/embed/C_CDLBTJD4M Trek in koffie? http://www.youtube.com/watch?v=4tW-mdCz-lU Kapotte stofzuiger… https://www.facebook.com/photo.php?v=672685342782677&set=vb.421 696534560904&type=2&theater ■■■

■■■

www.profhost.nl Voor al uw website hosting en domein registratie

Wij verzorgen ook www.hwccweb.nl

4

49

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

temen draait op basis van minimaal hexacore-cpu's en 67 procent met minimaal octocore-processors.

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Even napraten vanaf 1984 Door Tijmen Vinke.

98

leden. Jaargang 31, nr. 2 . Jawel de HWCC bestaat 30 jaar. Een geweldige prestatie voor een vereniging als de onze, tenminste dat vind het bestuur en ik weet niet of jullie het hiermee eens zijn. Er zijn nog 5 leden waar het lidmaatschapnummer met 84 begint en van deze 5 zijn er 3 die 8404 hebben. De eerste lidmaatschapnummers van de maand april 1984. En ja, de eerste inschrijvingen waren op 3 april. De 2 andere nummers hebben 8407 en 8411. M.a.w. zij zijn pas lid geworden in juli en november 1984. Dat wil niet zeggen dat ze er niet bij waren in april!

•••••

De Chinese Tianhe-2 supercomputer

In onderstaand overzicht staan de koplopers in de lijst van 500 snelste computers op de momenten dat ze de grens van kilo, mega, giga, tera en peta flops doorbraken.

Jaar Supercomputer

Snelheid

Plaats

1906

0,3 OPS

Essex, UK

1928 1943 1961 1984 1997 2008

Babbage Analytical Engine, Mill IBM 301 Flowers Colossus IBM 7030 "Stretch" M-13 Intel ASCI Red/9152 IBM Roadrunner

1,7 OPS 5 kOPS 1,2 MFLOPS 2,4 GFLOPS 1,338 TFLOPS 1,026 PFLOPS

Wereldwijd Milton Keynes, UK New Mexico, VS Moskou, Sovjet-Unie New Mexico, VS New Mexico, VS

2012 2012 2013

IBM Sequoia Cray XK7 Titan Tianhe-2

16.32 PFLOPS 17.6 PFLOPS 33.9 PFLOPS

Livermore, VS Oak Ridge VS National University of Defense Technology, China

■■■ 48

Als je in het archief duikt van de HWCC dan kom je van alles tegen. Zo kom je te weten dat wij als HWCC gestart zijn in de Theo Thijssen school aan de Graaf van Egmondstraat, dit werd al gauw te klein. Later zijn we verhuisd naar "De Lindehoeve" aan de Steenenstraat, dit was geen leuk gebouw omdat alle leden in de kantine zaten, bij de bar dus en niet in de gehuurde ruimte. Niet veel later zijn we naar de jeugdsociëteit FIRE aan de Spuidijk gegaan. Als er de voorafgaande avond een feestje was geweest dan bleef je kleding en de computer vastplakken aan de tafel, ook niet leuk dus. Vanaf september 1987 zijn we verhuisd naar “De Open Schelp” nabij de voormalige Thomaskerk. Hier hebben we een goed verblijf als vereniging gehad tot juli 2010. Sinds augustus 2010 verblijven we in het Kerkelijk Centrum Maranatha, we hebben nog geen klachten gehad. Op deze locatie bevalt het de leden en bestuur zeer goed.

•••••

Ook kom je tegen hoeveel commissies wij als HWCC hebben gehad. Jeugdcommissie, Beurscommissie, Stuurgroep HWCC Spektakel, Marktcommissie, werkgroep Ergotherapie, Tokobeheerders en de firma “Kommer”, SEG-Groep en Het TEAM. Daar komen de huidige commissies nog bij zoals de PR Commissie, de Activiteitencommissie, Geschillencommissie en natuurlijk de Redactiecommissie en niet te vergeten de Lustrumcommissie(s). 5

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

•••••

In maart 1990 werd er een Commodore 64 plus monitor aangeschaft voor de prijs van ƒ 1825,00 (nu € 826,00). In april 1991 werd er een AMIGA500 plus een monitor aangeschaft voor de prijs van ƒ 1744,00 (nu € 789,00). In januari 1994 werd er een PC (1 MB geheugen+harde schijf van 150 MB) gekocht plus monitor plus een printer voor ƒ 2500,00 (nu € 1132,00). Nu hebben we als HWCC geen PC’s meer, maar nog wel een aantal monitoren.

•••••

Ook deden wij, en dit doen we nog steeds, diversen markten aan in de Hoeksche Waard zoals: Activiteitenmarkt Oud-Beijerland, Herfstmarkt Strijen, Koningsdag Klaaswaal en de markt in Goudswaard. Vroeger deden we ook nog de Ponymarkt Puttershoek, Paardenmarkt Numansdorp, Nautische dag Numansdorp en Voorjaarsmarkt ’s-Gravendeel aan. Het werd iets teveel toch!! Daarnaast werd er ook “HWCC op locatie” gedaan. Alle dorpen met een zaalruimte in de Hoeksche Waard werden aangedaan om de HWCC te promoten.

•••••

Op 13 juni 1989 werd er door de HWCC een Thema-avond WordPerFect georganiseerd. En ja, dit werd door WordPerFect zelf gedaan. Een kladblokje met een potlodensetje werd cadeau gedaan. Het was toentertijd “de” tekstverwerker op de Personal Computer. WORD bestond wel maar alleen voor de Macintosh.

•••••

Als computer club zochten we ook contact met andere verenigingen. Vaak werden de clubbladen met elkaar uitgewisseld of we gingen eens in de 3 maanden naar elkaars clubavonden toe. Met deze verenigingen hadden we contact: Radio Amateurs Lombardijen, Computer Club Maassluis, MSX Gebruikersgroep Oud-Beijerland, P2000 Spijkenisse, HCC afdeling Delft, Commodore Hobby Club, Radio Computer Club en Computer Club Rotterdam. Deze laatste bestaat nog steeds en ja, wij hebben hier nog steeds contact mee.

•••••

6

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Chinese supercom puter Tianhe-2 pakt koppositie in top 500

De Chinese Tianhe-2 supercomputer heeft de eerste plaats gepakt in de top 500. De Tianhe-2 weet een snelheid te behalen van 33,9 petaflops. Daarmee troeven de Chinezen de Amerikaanse Titan-supercomputer, goed voor 17,6 petaflops, voor de eerste maal af. (FLOPS is een afkorting die staat voor floating point operations per second Peta = 1015 (gelijk aan 10005 of 1 biljard = 1.000.000.000.000.000)

De Tianhe-2, dat Melkweg-2 betekent, is eigendom van de National University of Defense Technology. Het rekenmonster bestaat uit 16.000 nodes. Elke node bevat twee Intel Xeon IvyBridge-cpu's en drie Intel Xeon Phi-processors. In totaal heeft de Tianhe-2 de beschikking over 3.120.000 cores. Het systeem beschikt over 1.024.000 GB aan werkgeheugen en draait op Kylin Linux, een afgeleide van Ubuntu. Het Tianhe-2-cluster weet bij de Linpack-benchmark, waarop de rangschikking in de top 500 is gebaseerd, een score van 33,9 petaflops te behalen. De theoretische pieksnelheid wordt gespecificeerd op 54,9 petaflops. Met zijn 33,9 petaflops passeert de Tianhe-2 ruimschoots de Titan. Deze Amerikaanse supercomputer was bij de vorige publicatie van de top 500 lijstaanvoerder, met een score van 17,6 petaflops. De door Cray gebouwde Titan beschikt over 560.640 processorcores, waaronder 261.632 Nvidia Tesla K20x-gpu-cores en Opteron-processors van AMD. Volgens de opstellers van de lijst blijft de Titan wel de zuinigste supercomputer, met een efficiëntie van 2143 Mflops/W. Ook een positie gedaald is de Sequoia, de supercomputer van het Lawrence Livermore National Laboratory en goed voor 17,2 petaflops. Inmiddels telt de top 500-ranglijst meer dan 26 supercomputers die een Linpack-score boven de 1 petaflops behalen, terwijl dat er bij de vorige peiling, zes maanden geleden, nog 23 waren. Verder levert Intel 80 procent van de gebruikte cpu's, terwijl 88 procent van de sys-

47

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

No. 2 gebouwd en deze werkte inderdaad. Bij het bouwen heeft men zo veel mogelijk volgens de technieken uit de tijd van Babbage gewerkt, om aan te tonen dat een 19e-eeuwse Engine had kunnen werken. In 2001 voltooide men een eveneens door Babbage ontworpen printer, die wordt aangestuurd door Difference Engine No. 2.

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Ook bestuursleden zijn er diverse geweest, o.a. Ger van Dienst, Cees Noordijk, Nico de Vries, Lottie Huurderman, Hans Molman, Ron Cromberge, Louis van Duuren, Ben Berghout, Arie van der Giesen, Huib Boender, Ton de Penning, Petra Knape, Wim Kluwen, Ger Snel, Willem Verschuuren, Cor Blaak, Janny van Dongen, Edwin Lindvag en ja dan het huidige bestuur Erna van der Linden, Dirk Kraak, Robin Mol, Henk van Grootveld en Tijmen Vinke. Als enig bestuurslid heeft Tijmen ook alle bestuursfuncties verricht binnen de HWCC.

•••••

Elk denkbaar computer bestuurssysteem is aanwezig geweest op de vereniging in deze 30 jaar. Begonnen met de Commodore 64, ZXSpectrum en de VIC-20. Daarna de Commodore 128, de Amiga 500/1000/1200/1500/2000, de Macintosh, de MSX, de Atari, Sinclear, P2000, Personal Computer desktop(s) 286/386/486 enz enz. tot heden. Van 8 inch schijven tot de kleinste massa opslag van tegenwoordig.

•••••

De in 1991 voltooide difference Engine No. 2

Op 1 mei 2008 werd in het Computer History Museum in Mountain View in de Verenigde Staten, een tweede versie van Difference Engine No. 2 gepresenteerd.

I nvloed op hedendaagse com puters

De ontwerpen van Babbage vertonen opmerkelijke parallellen met de architectuur van hedendaagse computers; zo ontwierp hij de Analytical Engine al met een CPU (de "mill" in Babbage-terminologie) en geheugen (de "store") die van elkaar gescheiden waren. Toch heeft Babbage geen invloed gehad op de ontwikkeling van de elektronische computers in de twintigste eeuw. Na zijn dood raakten zijn ideeën en ontwerpen in de vergetelheid, met name door een gebrek aan publicaties over zijn ideeën van de kant van Babbage zelf. Daardoor moesten de ontwerpers van de elektronische computers de door Babbage al beschreven principes zelf opnieuw uitvinden. 46

23 december 1987. In een krantenartikel wordt geschreven dat een software-fabrikant de strijd aangaat tegen illegale computerprogramma’s. En op 16 januari 1988 staat er in de krant “Hoe besmettelijk zijn computervirussen in een systeem eigenlijk?”. Volgens mij praten we vandaag de dag hier nog steeds over en ik vraag me dan ook af, is hier überhaupt iets tegen te doen?

•••••

Toen ik lid werd van de vereniging in 1988 was er altijd een strijd tussen de verschillende computersystemen. En enige woordenwisseling was er altijd wel. Maar de eerst Home Computer die echt “multitasking” kon was voor mij de Amiga. Ik zal ongetwijfeld worden tegengesproken, maar toch. En jawel, er waren toen 20 leden die een Personal Computer bezaten die dit niet konden met hun computer. Multitasking betekent: Een verwerkingsmethode van een besturingssysteem waarbij een computer aan meerdere taken tegelijkertijd kan werken. Een echt multitasking besturingssysteem kan net zoveel taken uitvoeren als het processors heeft. Als er meer taken dan processors zijn, moet de computer "time slice" toepassen zodat de beschikbare processors zich een bepaalde tijd aan een taak wijden en dan verder 7

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

gaan met de volgende taak en de taken blijven afwisselen totdat alle taken zijn afgehandeld. Maar lang voor Windows beschikte Amiga ook over een grafische interface met elkaar overlappende vensters. Een systeem dat werd geïntroduceerd door Apple. Het besturingssysteem AmigaOS ondersteunde eveneens preëmptieve multitasking, shared libraries en het gebruik van de rechter muisknop. Het was destijds al mogelijk om meerdere programma’s tegelijk te laten draaien. Programma's konden niet alleen in onafhankelijke vensters draaien, maar ze konden ook in onafhankelijke virtuele schermen draaien. Deze schermen waren een soort vensters die niet naast elkaar maar alleen achter elkaar konden bestaan. Het grote voordeel was dat elk scherm een eigen resolutie kon hebben, zowel wat pixel afmetingen als het aantal kleuren betreft.

1984 – 2014

•••••

Weet u hoeveel Nieuwsbrieven er zijn uitgegeven. Nee ? Ik wel, als ik goed geteld heb dan zijn het er 170 stuks geweest excl. deze. Hier komen dan nog wel de bewaarexemplaren bij. Bijna elk onderwerp is er wel in besproken maar ook elk computersysteem of besturingssys8

30 jaar HWCC

Difference Engine No. 2

In de periode van 1841 tot 1849 ontwierp Babbage, geïnspireerd door inzichten opgedaan bij het ontwerpen van de Analytical Engine, de Difference Engine 2. Door optimalisatie zou dit ontwerp veel kleiner zijn geweest dan de eerste versie (4000 delen, 2,6 ton).

R edenen voor het niet bouw en van de Engines

De Difference Engine en de Analytical Engine zijn tijdens Babbages leven nooit (volledig) gebouwd. Redenen hiervoor zijn: •

•••••

Iets wat de meesten van jullie niet weten is dat de HWCC ook reclame/promotie artikelen heeft. Hiernaast een foto met daarop alle artikelen die er ooit zijn geweest. Het 1e Lustrum werd een notitieblok + HWCC tas uitgedeeld, het 2e de diskettes, het 3e een Cd-rom mapje met een muismatje, het 4e jubileum een CD-rom en het 5e de USB Memorystick. Daarnaast heeft de HWCC drie pennen uitgegeven, naamkaarthouders, twee T-shirts, notitiehouderdiskette, een baseballpet en natuurlijk het wijnkistje voor het 25 jaar HWCC-lidmaatschap en het geschenkensetje met balpen/portemonnee/sleutelhanger aan de jubilarissen. Ik ben benieuwd wat hier nu aan wordt toegevoegd.

Maart 2014

• •

•

Babbage bracht voortdurend veranderingen en verfijningen aan in zijn ontwerpen. Zo is er nooit een gefinaliseerd ontwerp gemaakt van de Analytical Engine, er staan allerlei versies op papier met diverse specificaties. Alleen van Difference Engine 2 maakte hij een min of meer compleet ontwerp. Een voortdurend gebrek aan fondsen. Tegenwerking van de Britse regering, die aanvankelijk het bouwen van de eerste Difference Engine financierde maar zich vanwege gebrek aan resultaten en animositeit van personen in regeringskringen jegens Babbage terugtrok. Doordat gestandaardiseerde onderdelen zoals we die nu kennen nog niet waren uitgevonden, was een voldoende hoog productietempo van de verschillende onderdelen niet haalbaar. Het was niet mogelijk deze onderdelen door meerdere fabrieken te laten fabriceren, aangezien elke fabriek volgens eigen methoden en maten werkte.

Kon de Difference Engine w erken? Nabouw in de 20e eeuw

Lange tijd na Babbage is er discussie geweest over de vraag of de Engines destijds volledig zouden hebben kunnen werken, omdat het niet zeker was dat de onderdelen met de toenmalige stand van de techniek met voldoende nauwkeurigheid gemaakt hadden kunnen worden. Het Science Museum in Londen heeft in de periode 1985-1991 ter ere van de 200e geboortedag van Charles Babbage de Difference Engine 45

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

Supercomputers Door Louis van Duuren.

Van Charles Babbage tot Tianhe-2

C

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

teem. Ook voor het maken van “de Nieuwsbrief” neem ik mijn petje af. Alle Nieuwsbrieven die wij hebben uitgegeven zijn van bijzondere kwaliteit.

•••••

Wel, ik zal ongetwijfeld dingen zijn vergeten om te schrijven maar ik sluit hierbij “Even Napraten” af over de geschiedenis van de HWCC.

harles Babbage (26 december 1791 – 18 oktober 1871) was een Brits wiskundige, filosoof, uitvinder en werktuigbouwkundige die bekend werd als de ontwerper van de eerste geautomatiseerde, programmeerbare, mechanische rekenmachine, de voorloper van de elektronische computer.

Difference Engine No. 1

Babbage ontwierp in 1821 een mechanische, automatische rekenmachine, de Difference Engine, om wiskundige tabellen te genereren. In die tijd werden deze tabellen door mensen gegenereerd, wat fouten in de hand werkte. De machine werd echter maar voor een deel gebouwd en heeft daardoor nooit volledig gewerkt. Afgebouwd zou hij uit 25.000 delen hebben bestaan en 15 ton hebben gewogen.

Analytical Engine

Van 1834 tot aan zijn dood in 1871 was Babbage bezig met het concept van de eerste programmeerbare (mechanische) rekenmachine, die hij de analytische machine noemde (Analytical Engine). Dit was een waardige voorloper van de elektronische computer zoals wij die nu kennen, omdat hij in principe de basisfuncties van een eenvoudige computer zou hebben. Hij zou met ponskaarten werken, beslissingen nemen, berekeningen maken en uitkomsten onthouden. Als hij zou zijn gebouwd zou het een gigantisch apparaat geweest zijn, opgebouwd uit mechanische onderdelen als tandwielen en assen, dat zou moeten worden aangedreven door een stoommachine. 44

Even bijpraten Het is best leuk als je de geschiedenis weet van de HWCC. Vele leden heb ik zien komen maar ook weer zien gaan. Als je alle leden bij elkaar optelt dan kom je toch zeker op ongeveer 625 ex-leden. Wij bestaan inmiddels 30 jaar en zijn groot geworden door klein te blijven. Alles voor en door de leden, persoonlijk contact met medeclubleden, elkaar helpen bij het gebruik van de PC en bij het oplossen van de soms ingewikkelde hard- en software problemen, zijn de pijlers waarop onze vereniging is gebouwd.

•••••

Namens de Lustrumcommissie wens ik jullie veel plezier met het jubileumcadeau en zeker met deze jubileumuitgave. Voor sommigen zal dit ongetwijfeld een collectors item worden. Wij hopen dat het in de smaak zal vallen.

•••••

Zoals u ook al diverse keren heeft gelezen in de Nieuwsbrief, zijn ook de werkgroepen elke week aanwezig en zeer actief. Ik heb wel eens begrepen dat de Workshopbegeleiders teveel huiswerk meegeven zodat de dagelijkse dingen thuis niet meer gebeuren. Maar laten we niet vergeten dat dit ook gebeurt bij deze begeleiders, want die steken behoorlijk veel tijd in de voorbereiding. 9

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

•••••

Het bestuur heeft genoeg plannen en ideeën voor de toekomst van de vereniging. Voor een vereniging is het belangrijk om activiteiten te blijven ontwikkelen. Maar dat kan alleen met hulp van de leden. U kunt dus helpen om onze vereniging een levendige vereniging te houden en te maken. Vindt u het leuk om binnen de vereniging actief te zijn? Stuur dan vandaag nog een mailtje naar ons. Wij nemen dan contact met u op; wij hebben uw ondersteuning hard nodig dus bent u van harte welkom.

•••••

De Activiteitenkalender van de HWCC 2014 25 maart Viering 6e Lustrum HWCC 13 mei Thema-avond (gebruik forum HWCC) 30 april Markt Klaaswaal 16 juli Laatste clubavond voor vakantie Vakantie 17 juli t/m 25 augustus 26 augustus Eerste clubavond na vakantie 30 augustus Rabo Fietstocht 06 september Markt Strijen 13 september Markt Oud-Beijerland 16 september Open Huis 04 november Thema-avond (thema n.t.b.) 23 december Laatste clubavond van 2014

•••••

De wereldwijde verkoop van PC’s is in 2013 met maar liefst 9,8% gedaald, de sterkste daling ooit gemeten. Voor 2014 wordt verwacht dat de verkopen nog eens dalen met 6,1%. De daling van het afgelopen jaar was overigens minder dan verwacht. De onderzoekers gingen uit van een daling van 10,1%. Er wordt verwacht dat de lange termijn groei van de PC verkopen net onder de nul zal blijven. Voor 2018 verwachten de onderzoekers dat de verkopen dalen met 0,2%. Eind februari maakte het onderzoeksbureau bekend dat ook de groei in SmartPhone verkopen wereldwijd scherp afneemt. Verwacht wordt dat de groei dit jaar met 19,3% zal toenemen en vervolgens afneemt tot 6,2% in 2018.

•••••

10

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

De systeemeisen voor een modern Linux 2014 systeem zijn: • • •

Minimaal een Pentium IV, 1 Gigabyte geheugen, 20 Gigabyte Harddisk 0,5 Gigabyte grafisch geheugen en een 15 inch scherm.

De systeemeisen voor een gelijkwaardig Windows 8,1 systeem zijn: • • •

Minimaal Dualcore processor, 2 Gigabyte geheugen 60 Gigabyte harddisk 1 Gigabyte grafisch geheugen en een 17 inch scherm.

Verwacht niet dat alles perfect draait op deze systemen de meeste software zal, zeker bij Windows traag zijn en meer dan 2 applicaties bij Windows draaien zou onmogelijk zijn. Bij Linux lukt het meeste wel redelijk vloeiend alleen software die buffert (zoals youtube) kan wat stotteren maar dat had ook onder elke Windows versie gebeurd met die hardware. Maar goed, vergelijkt maar voor jezelf, uitgaande van identieke hardware voor je computer wat je kwijt zal zijn voor je systeem: Software Besturingssysteem Office Fotobewerkingsoftware Totaal: updates

Linux 0,0,0,-

Windows 90,85,130,-

0,-

305,-

0,-

onbekend en duur

Wat denk je? “Open source heeft de toekomst?” of blijf je liever betalen voor je problemen? ■■■ 43

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

W at kan je aanbevelen voor Linux ?

Dat is geen eenvoudige vraag. Er zijn namelijk zeer veel Linux distributies beschikbaar voor veel verschillende soorten gebruikers en verschillende soorten computers. Voor zeer oude systemen (tot vroeg Windows 98) zou ik aanbevelen Puppy Linux. Dit is te downloaden op http://ww.puppylinux.com/ en stelt zeer lage eisen aan de betreffende computer. Voor de wat jongere systemen (7 jaar en jonger) zou ik toch kijken naar een modernere versie van Linux. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: Linux Mint (beginner) http://linuxmint.com/ Ubuntu (beginner) http://www.ubuntu.com/ openSUSE (beginner) http://www.opensuse.org/nl/ Debian (gevorderd) http://www.debian.org/ Fedora (gevorderd) http://fedoraproject.org/ CentOS (gevorderd) http://www.centos.org/ De drie eerstgenoemde versies, inclusief Puppylinux kunnen door de meeste gebruikers als beginner gebruikt worden zonder enige problemen. Deze besturingssystemen hebben zelfs ISO images (Bestanden die je zo op CD of DVD kan branden) waar je je computer vanaf op kunt starten, zodat je de besturingssystemen uit kan proberen zonder problemen. Staat het systeem van je gading er niet bij? Op http://distrowatch.com/ worden de statistieken bijgehouden van de hoeveelheid downloads, updates etc. van al deze Linux versies en veel meer, zodat er altijd iets is van je gading om te kunnen gebruiken.

I k ben bang dat ik m ijn systeem sloop, of dat m ijn com puter het niet aankan.

Vreemd, en je draait wel onder Windows? Dacht je dat dat gelukzalig zou werken? 90% van onze leden is lid geworden vanwege computerproblemen en ook met Linux liggen er uitdagingen, maar wel veel minder dan met Windows. 42

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

De redactie was behoorlijk aan het klagen bij het tot stand komen van deze Nieuwsbrief. Bij de vraag van “Zeg Tijmen, hoeveel pagina’s zullen we de 30 jarig jubileum Nieuwsbrief maken?", riep ik: "In ieder geval meer als de vorige jubileumuitgave!" Maar ja, dan moet je wel kopij hebben. En als ik het zo mocht horen op 4 maart jl. dan ging het allemaal lukken. Zeker gezien nu met dit resultaat. Iets wat ik zeker de laatste paar jaar niet gezien heb, is dat de redactie op het moment van uitgifte uit drie personen bestaat. Echter met de jongstleden gehouden Algemene Vergadering zijn Louis van Duuren en Karel Flach geen redactieleden meer en ja dan blijft er maar weer één over: Dré Jansen. Wie wil Dré assisteren bij de redactie? Meld je bij Dré, Erna of Tijmen. Alle andere vorm van hulp is uiteraard ook altijd van harte welkom.

•••••

Wist u dat er al Internet was in 1967 genaamd ARPA-Net. Alleen werd het gebruikt voor Amerikaanse defensie doeleinden. In 1988 werd het weer buiten werking gesteld. Het was niet betrouwbaar genoeg!

•••••

Nieuwe leden worden wel eens aan hun lot overgelaten tijdens de HWCC clubavonden. Zij kijken doelloos rond of iemand hen kan helpen met de computer. Alleen maar tegen ruggen praten helpt niet omdat wij met ons gezicht tegen het beeldscherm aankijken. Daardoor wordt het moeilijk voor hen om contact te maken. Graag wil het bestuur jullie nogmaals verzoeken deze leden te helpen met hun computer probleem, want zo zijn wij er ook gekomen, nietwaar?

•••••

Op 18 februari werd de Thema-avond met als onderwerp “Hoe komt jouw website hoog bovenaan in Google?” georganiseerd. Het was een goed bezochte avond en we mochten ook 8 bezoekers welkom heten. Het onderwerp werd die avond door Arie van der Giesen en Martin Verkerk simpel en helder uitgelegd.

•••••

De stamppotavond 2014 was weer een gezellige avond te noemen. 11

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

De HWCC leden, sommigen met partner, hetgeen erg werd gewaardeerd, leren elkaar nu ook anders kennen dan alleen van de computer. De stamppotten hutspot en zuurkool, beiden met worst, klapstuk of een bal gehakt smaakten heerlijk. Het toetje en een kopje koffie maakten het geheel af. "Volgend jaar weer?", werd er gevraagd.

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Waarom Linux? Door Robin Mol.

W aarom zou je Linux op je com puter draaien als er W indow s is?

E

igenlijk een domme vraag, waarom zou je Linux draaien op je PC als er Windows is? Microsoft is immers zoveel beter, de support is grandioos, de kosten zijn laag en er zijn nooit problemen met de software,... nou ja, nooit?

•••••

Op 11 maart jl. heeft de jaarlijkse Algemene Vergadering plaatsgevonden. De opkomst was redelijk goed zodat we gelijk konden starten. Na een kort openingswoord door de voorzitter, waarin werd verteld dat de workshops goed worden bezocht en dat Luc Nijenhuis en Teun van Rossum onze oudste leden zijn, werd er uiteindelijk begonnen met de vergadering. De rest zal ik u besparen. Erna van der Linden en Robin Mol (voorzitter en commissaris) zetten beiden hun taak weer voor twee jaar voort.

•••••

Het huidige bestuur gaat in dezelfde bezetting door in het jaar 2014. Ook de overige actieve leden gaan blijmoedig verder.

•••••

Tijdens de Algemene Vergadering van 11 maart werden Arie van der Giesen, Gerard Mattheus en Rob Redering bedankt voor hun 25 jarig lidmaatschap van de HWCC. Zij werden in de bloemetjes gezet en ontvingen, als jubilaris, een mooi aandenken.

•••••

12

Linux bied ten opzichte van alle andere besturingssystemen vele voordelen. Denk maar aan: • 1 update functie voor alle software. • De laatste versie van het Os is gewoon gratis en legaal. • Als de grafische omgeving je niet aanstaat, installeer je gewoon een andere, eventueel ernaast als je morgen een ander kleurtje wilt. • Je kan 20 programma's met 1 commando installeren, vaak zonder je toetsenbord aan te raken (behalve voor je wachtwoord) • Je hebt de volledige controle over je hardware, er zitten geen verborgen spionageluikjes in van de overheid of andere organisaties. • Als software je niet bevalt wis je het gewoon, zonder systeemvervuiling. • Zeer stabiel, servers draaien al jaren zonder reset. (ja de mijne is net 1 jaar gepasseerd zonder reset) • Snelheid die ongekend is, 3 jaar oude computers die sneller werken dan nieuwe high-end machines op Windows. En er is nog heel veel meer, maar de bovenstaande lijst is al indrukwekkend genoeg. Uiteraard is er een grote groep mensen die roept: “Linux is voor commandline goeroes, maar niets is minder waar. Voor sommige acties is de commandline nodig, maar dat is niet voor dagelijks gebruik en vaak voor dingen die een doorsnee gebruiker helemaal nooit met zijn computer zal doen. 41

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

R ansom w are verw ijderen

Op de sites Waarschuwingsdienst.nl van het Nationaal CyberSecurity Centrum en www.fraudehelpdesk.nl/virus vind je informatie over hoe je het virus kunt verwijderen. Je kan je daar ook gratis abonneren op waarschuwingen en nieuws met betrekking tot ransomware. • • • • •

Zorg dat je computer goed beveiligd is. Download en installeer de benodigde updates. Maak gebruik van een virusscanner, firewall, anti-spyware, advertentieblockers (apps die advertenties tegenhouden die mogelijk een virus bevatten) en veilige websites. Gebruik een goed wachtwoord van minimaal 8 tekens, met hoofdletters en kleine letters, cijfers en symbolen als een vraagteken of uitroepteken erin. Maak een back-up van jouw documenten, klik niet op onverwachte linkjes en geef nooit jouw inlog- of pincode af. ■■■

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Onze penningmeester is er ook weer goed vanaf gekomen. Zijn financiële jaarstuk werd door de kascommissie goedgekeurd, waardoor de leden van de Algemene Vergadering décharge konden verlenen aan bestuur en commissieleden.

•••••

Toch is het navolgende punt ook van belang voor de HWCC leden. Sommige leden brengen wel eens een bezoeker mee die een HWCC clubavond wil bijwonen of een probleem heeft met z'n computer. Ze zijn altijd welkom op een clubavond. Voor een tweede clubavond wordt er een bijdrage gevraagd door één van de bestuursleden van € 2,50. Vaak doen wij er niet moeilijk over voor een tweede keer, maar melden wel dat er een bijdrage gevraagd wordt. Lid worden is leuker, je hebt dan ongeveer 47 keer per jaar toegang tot de clubavond en je krijgt dan ook ons clubblad "de Nieuwsbrief".

•••••

De smartwatch heeft ervoor gezorgd dat studenten van een hogeschool in het Belgische Gent voortaan geen horloges meer mogen dragen. De schoolleiding wil hiermee voorkomen dat studenten fraude plegen door te spieken op hun horloges met internetverbinding.

•••••

Wist u dat 29 JAAR GELEDEN - versie 1.0 van Microsoft Windows op 20 november 1985 werd uitgebracht. In feite was het niets meer dan een grafische laag bovenop het destijds populaire MS-DOS (Windows moest ook nog met een commando vanuit datzelfde MS-DOS worden opgestart). Windows 1.0 bood slechts basale zaken zoals toegang tot de harde schijf. Pas na de introductie van de versies Windows 3.0 en Windows 95 werd het besturingssysteem een succes en domineerde het programma van Bill Gates en Paul Allen de computermarkt.

•••••

Tot slot wil ik namens het bestuur van de HWCC iedereen bedanken die zich heeft ingezet voor onze vereniging gedurende de afgelopen 30 jaar. Het is bijzonder dat een computer club toch zolang bestaat.

•••••

Tot ziens op de volgende clubavond.

40

■■■ 13

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Hieruit blijkt dat Nederland één van de meest getroffen landen is in Europa. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de internetdichtheid, maar mogelijk ook met de betalingsbereidheid. Naar schatting betaalde in 2012 zo’n tien procent van de Nederlandse slachtoffers. Dit percentage daalt inmiddels. Een betaling bedraagt doorgaans 50 of 100 euro.

W at kunnen w inkeliers doen?

De slachtoffers moeten betalen via anonieme betaalcodes, die in veel Nederlandse winkelketens als voucher worden verkocht. Winkeliers kunnen helpen door het eigen personeel goed voor te lichten, zodat niet zomaar vouchers worden verkocht aan slachtoffers van ransomware. En in Groot-Brittannië is veel succes geboekt met het afdrukken van een waarschuwing op de kassabon waarop ook de betaalcode wordt geprint. De politie hoopt dat de winkeliers in Nederland dit voorbeeld gaan volgen.

Hoe kan ik de kans op besm etting verkleinen?

De kans op besmetting kan worden verkleind door het besturingssysteem en programma’s altijd up-to-date te houden, door niet te surfen op het internet zonder antivirusprogramma, door geen onbekende bijlagen van e-mails te openen en door alert te zijn bij het downloaden van software, muziek, films, tv-series, PDF’s en andere bestanden. Besmetting is nooit volledig te voorkomen. Soms raken computers besmet via een reguliere website die door de criminelen is gehackt. Een besmetting met ransomware zegt dus niets over het (surf)gedrag van de computergebruiker.

W at te doen als m ijn com puter besm et is?

Surf op een andere computer (of bijvoorbeeld een smartphone of tablet) naar de website waarschuwingsdienst.nl of de website fraudehelpdesk.nl. Op deze sites vindt u instructies en stappenplannen over hoe ransomware eenvoudig verwijderd kan worden. Komt u hier niet verder mee, dan adviseren we u naar een erkend computerreparateur te gaan.

14

39

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

ties. U hoeft niet eens altijd bewust op een advertentie te klikken: criminelen verstoppen hun kwaadaardige programmatuur ook soms op ‘onzichtbare’ plekken op sites. Ransomware kunt u in principe overal op het internet oplopen. Wel bevatten pagina’s met veel (seks) advertenties gemiddeld genomen vaker ransomware. Websites van bekende ‘sterke merken’ hebben er vaak minder last van. Maar een besmetting is nooit helemaal te vermijden.

W ie zitten erachter en w at doet de politie?

De politie ziet dat er verschillende versies van ransomware bestaan met hun eigen vormgeving, taalgebruik en techniek. Er wordt daarom aangenomen dat er meerdere groepen achter de productie en verspreiding zitten. De criminelen gaan op slimme wijze te werk door vrijwel geen digitale sporen achter te laten, een anonieme betaalwijze aan te bieden en anderen het geld te laten incasseren. Toch worden regelmatig betrokkenen ontmaskerd. De politie doet in internationaal verband onderzoek naar de criminelen en zet zich daarnaast in voor preventie.

W aarom blijft deze ransom w are bestaan?

Ook digitale afpersers worden gedreven door geld. Zolang computergebruikers blijven betalen als zij slachtoffer zijn geworden van ransomware, blijft dit probleem bestaan. De criminelen achter de ransomware spelen slim in op het schaamtegevoel door te refereren aan het bezit van illegale bestanden of het downloaden van porno. Veel mensen schrikken van dit bericht en hopen er snel vanaf te zijn na betaling. Niets is minder waar! De politie adviseert met klem om nooit te betalen. Deze blokkade is niet afkomstig van de politie en uw computer blijft geblokkeerd, ook als u betaalt.

Hoe groot is het probleem ?

In een onderzoek van oktober 2013 ontdekte de politie honderden Nederlandse besmettingen in één maand van één (nieuwe) variant. Er zijn echter tientallen varianten van ransomware in omloop en hun aantal is groeiende. Antivirusorganisaties hebben een beeld van de hoeveelheid ransomware die door hun software wordt tegengehouden. 38

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Print, printer, printst Door Louis van Duuren.

T

oen ik in 1964 mijn eerste schuchtere stappen zette in de computerwereld, was het printen van computeroutput toevertrouwd aan regeldrukkers, die, vanwege de gebruikte techniek, met een hels kabaal de resultaten op kettingpapier slingerden. Die printmachine drukte in een - voor die tijd – verbazingwekkende snelheid van 10 regels van elk 120 karakters per seconde. 120 hamertjes sloegen per regel tegen het papier, vandaar het ratelende geluid. Een belangrijk pluspunt van deze manier van printen is dat je behalve in enkelvoud ook in twee-, drie- en zelfs in viervoud kunt afdrukken. Alleen het bedrijfsleven kon zich zulke dure machines veroorloven. Pas met de komst van de thuiscomputers, rond 1980, kwam het afdrukken voor thuisgebruik in opmars. Mijn eerste printer was een Commodore MPS-801, een matrixprinter met 6 x 7 naaldjes, die 10 karakters per inch produceerde met een snelheid van ongeveer 50 karakters per seconde. Hij kon alleen maar van links naar rechts afdrukken, wat de snelheid niet bepaald ten goede kwam. De allereerste edities van de HWCC Nieuwsbrief werden met behulp van zo’n primitieve naaldprinter vervaardigd. Al snel werd deze lawaaiige printer vervangen door een Hewlett-Packard 500 inkjet, een zwart/wit printer, met een resolutie van 300 dots per inch, die 3 pagina’s per minuut kon produceren en dat alles met aanmerkelijk minder lawaai.

15

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

Vandaag de dag moet alles in kleur, dus ben ik al een tijdje in het bezit van een Canon PIXMA MG5250. Een kleurenprinter/scanner/kopieermachine in één apparaat, voor de prijs van een printer. Maar hier heeft Canon duidelijk aan diepte-investering gedaan, want de 5 benodigde inktpatronen zijn niet na te vullen en kosten een vermogen. Tot hier toe heb ik de ontwikkeling op printergebied kunnen volgen en misschien is de volgende stap wel een 3D-printer!.

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Ransomware: het 'politievirus'

R

ansomware betekent letterlijk: gijzelingssoftware. Hiermee blokkeren criminelen uw computer. Deze digitale afpersers doen zich vaak voor als de politie. U zou zich schuldig hebben gemaakt aan strafbare feiten en daarom een boete moeten betalen. Het is malware (=schadelijke software) waarmee criminelen proberen om je 'losgeld' te laten betalen om er vanaf te komen. Niets is minder waar: het bericht is niet afkomstig van de politie en uw computer blijft ook na betaling geblokkeerd.

Thuis 3D printen

W elke varianten ransom w are bestaan er?

De 3D-printtechniek bestaat sinds 2000 en was tot voor kort alleen beschikbaar voor de professionele wereld. Architecten gebruiken het apparaat bijvoorbeeld om hun maquettes te printen en medici produceren er kunstgewrichten mee. Sinds 2011 zijn er in Nederland ook 3D-printers te koop voor thuisgebruik.

Hoe ransom w are w erkt

Printen in 3 dimensies, dat betekent tastbare objecten maken. In alle media krijgt de 3D-printer ruime aandacht en velen zijn van mening dat de 3D-printer wel eens voor een derde industriële revolutie zou kunnen zorgen.

W at kan je zoal m et een 3D-printer m aken?

Eigenlijk zijn de mogelijkheden onbeperkt, zeker nu het aantal materialen, waarmee geprint kan worden alsmaar groter wordt. Wat je in je handen kunt houden kun je in principe ook met een 3dprinter afdrukken. Van lampenkappen tot kaasschaven, een hoesje voor je smartphone, leuke oorbellen of een tandenborstelhouder.

16

Bij de politie zijn tientallen varianten van ransomware bekend, ook wel het politievirus genoemd. Ook in andere Europese landen heeft men hier last van. Vrijwel altijd wordt de naam van de politie misbruikt om onschuldige computergebruikers op het verkeerde been te zetten. De ernst van de ransomware neemt toe. Zo toonde de eerste versie alleen een geschreven tekst, in jongere versies wordt u plotseling toegesproken door een stem of worden er door de webcam opnames van u gemaakt.

Je kan deze malware oplopen door bijvoorbeeld op een advertentie op een website te klikken. De advertentie is dan besmet waardoor ook je computer direct besmet wordt. Je krijgt dan een scherm te zien die zegt dat je computer geblokkeerd wordt omdat je strafbare feiten zou hebben gepleegd (vaak namens de politie), zoals downloaden van illegale bestanden of het bekijken en downloaden van kinderporno. Om van je blokkade af te komen, moet je een voucher kopen en die code invullen in het vergrendelde scherm. Vaak een flink geldbedrag! Betaal dit niet, want ook al betaal je, je computer blijft geblokkeerd!

Hoe w ord ik slachtoffer van ransom w are?

Tot nu toe worden computers vooral met ransomware besmet bij het surfen op het internet. Ransomware wordt vaak verstopt in adverten37

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

1984 – 2014

een echt pistool

Maart 2014

30 jaar HWCC

Een kaakprothese

Speelgoed

“Amsterdam krijgt wereldprimeur met 3D grachtenpand.” De kamers worden stukje bij beetje bijgeprint.

Met 3D-printers, zo groot als bouwkranen zullen in de toekomst huizen in een dag ‘geprint’ kunnen worden. In Australië hebben onderzoekers titanium hoefijzers 3d-geprint. Deze hoefijzers zouden de snelheid van paarden verhogen waardoor ze beter in races kunnen presteren.

Sieraden

Hoe w erkt een 3D-printer?

Een 3D-printer bouwt een object op door het op elkaar stapelen van zeer dunne laagjes van een bepaald materiaal. Dat kan onder andere vloeibaar gemaakt (bio) plastic, keramiek en metaal zijn. Ook worden er wel lagen fijn poeder uit bijvoorbeeld polyester of gips gebruikt. Deze lagen worden tijdens het printen met elkaar verbonden. Kortom, waar we traditioneel in (bestaande) materialen snijden, hakken, frezen of boren om zo het eindproduct te maken, bouw je met een 3D-printer een product van de grond af op. 36

17

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

Bekijk de werking van een 3D printer op: http://www.youtube.com/watch?v=MNEZLUXctf8&feature=player_em bedded of op: http://www.dumpspot.nl/d1105_3d+printer+in+werking.html

Hoe w erkt 3D printen?

1. Allereerst moet je een idee hebben van wat je wil printen (maken). 2. Daarna moet je je idee via een tekenprogramma digitaliseren. Professionele ontwerpers maken voor het ontwerpen van hun objecten gebruik van programma's als AutoCAD. Voor consumenten zijn er echter ook (gratis) gebruiksvriendelijkere programma's op de markt, zoals: 123D Design, Doodle3D en Google SketchUp. 3. Vervolgens moet je de digitale informatie omzetten naar een z.g. STL-bestand. STL staat voor Surface Tessellation Language of ook wel Standard Tessellation Language. Letterlijk betekent dit: beschrijving van het oppervlak door betegeling. In dit geval driehoekige tegeltjes. Een STL-bestand beschrijft de geometrische vorm van een object in driehoekjes. Hoe meer driehoekjes, des te nauwkeuriger de benadering van het object.

Een uiterst gedetailleerde uil, opgebouwd uit 78.824 driehoekjes

18

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

overwegen om te upgraden naar Windows 7 of 8.1. Helaas zijn de meeste computers, waar momenteel XP op staat niet echt geschikt voor die nieuwere besturingssystemen en is een upgrade dan ook al gauw zonde van het geld. 3. Als je helemaal niet meer weet wat voor nut die XP nog voor jou zou kunnen hebben, is het natuurlijk ook altijd nog mogelijk om XP te verwijderen en er een Linux distributie op te zetten, al was het maar om het eens uit te proberen. Linux-Mint (http://www.linuxmint.com/) en dan de Mate uitvoering is mijn persoonlijke favoriet, omdat hij uiterlijk het meeste van alle Linux-distributies lijkt op Windows. Het is echter wel degelijk Linux en is afgeleid van Ubuntu (http://www.ubuntu-nl.org/) , wat waarschijnlijk de meest bekende Linux-variant is. Het installeren ervan is tegenwoordig ook een fluitje van een cent. Bovendien zijn er binnen Computer Club Fort-Zeekant (http://www.ccfz.nl/) zeker mensen te vinden, die je daarbij willen helpen. Ook kun je Linux installeren naast Windows XP. Bij het opstarten kun je dan kiezen welk systeem je op dat moment wil gaan gebruiken. De downloadpagina van Linux-Mint is overigens Engelstalig, maar bij het installeren kun je kiezen voor Nederlands. 4. Als laatste wil ik nog noemen de mogelijkheid om je XP over te zetten naar een Virtuele omgeving. Bekende programma’s hiervoor zijn o.a.: Virtualbox: (https://www.virtualbox.org/wiki/VirtualBox) en VMware: (http://www.vmware.com/nl). Op deze manier kun je XP ook binnen Windows 7 of 8, Linux of andere systemen nog blijven gebruiken. Voorwaarde is wel, dat die computer in het BIOS wel moet beschikken over de mogelijkheid tot virtualisatie en voldoende rekenkracht moet hebben. Virtualbox is gratis, maar is wel iets moeilijker in het gebruik dan VMware. Met name de instelling van de communicatie met de hostcomputer kan nog wel eens tot de nodige hoofdbrekens zorgen. ■■■ 35

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

De benodigde extra programma’s hiervoor zijn gratis te downloaden bij Microsoft: (http://windows.microsoft.com/nlnl/windows7/products/features/windows-xp-mode).

W at kun je doen om nog zo lang m ogelijk je com puter te kunnen blijven gebruiken? 1. Maak een image-back-up. Je kunt dat onder andere doen met het programma True Image Home Edition van Acronis. (http://www.acronis.nl/homecomputing/trueimage/). Dit programma is niet gratis, maar de ellende die dit programma kan besparen is onbetaalbaar. Macrium Reflect is ook zo’n programma en heeft naast de betaalde versie ook een gratis Macrium Reflect Free: (http://www.nederlandstaligesoftware.nl/beveiligingssoftware/macrium-reflect-free/). Je moet hier wel registreren. Als je momenteel een gecrashte of besmette computer hebt, kan het je enkele dagen kosten om je computer te herinstalleren en opnieuw te activeren, als je al de recovery-cd’s en de licentienummers of de recovery-partitie nog kunt vinden. Na de basisinstallatie moet je nog eens honderden updates downloaden. Zeker als je ook de .net-frameworks wil kunnen gebruiken. Na 8 april kun je dat vergeten. Een basisprogramma kun je nog installeren, wat je vervolgens waarschijnlijk ook niet meer kunt activeren, maar de kraan met de updates zal dan dicht zijn. Nu wordt dus die image back-up nog interessanter. Zelfs wanneer je een nieuwe harde schijf zou willen plaatsen, omdat de vorige stuk is, of omdat die nieuwe meer gigabytes vertegenwoordigt, kun je je oude vertrouwde systeem binnen een half uur terug draaiende hebben met alle programma ’s en instellingen weer net zoals op het moment dat je de back-up maakte. 2. Als je XP-computer nog niet zo heel oud is en beschikt over wat betere hardware en een valide licentie, zou je natuurlijk kunnen 34

Een afbeelding van een minder gedetailleerd STL-bestand, 828 driehoekjes, geïmporteerd in Google ScetchUp.

De meeste CAD programma's bezitten een mogelijkheid om het 3D model naar STL formaat te exporteren. (PhotoShop beschikt nu ook over deze mogelijkheid.) 4. Dit STL-bestand dient als invoer voor de 3D-printer. Deze beschikt over een slice-algoritme om het model uit het STLbestand in dunne plakjes te verdelen. Op het internet zijn al veel kant en klare STL-bestanden gratis te downloaden. Bovenstaande uil vind je op: http://www.thingiverse.com/thingiverse/collections/get-started En het zeilbootje is gedownload vanaf: http://www.eng.nus.edu.sg/LCEL/RP/u21/wwwroot/stl_library.htm

19

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

Objecten kopiëren

Om een A4-tje te kopiëren moet je het eerst scannen. Om een tastbaar driedimensionaal voorwerp te kunnen kopiëren moet je het ook eerst scannen. Dit gebeurt met een apparaat dat een strook lazerlicht uitstraalt en weer opvangt. Door met zo’n 3D-scanner het gehele object af te tasten, ontstaat een digitale 3D-afbeelding van het voorwerp, dat met een tekenprogramma zichtbaar gemaakt kan worden en via een STL-bestand weer aan een 3D-printer kan worden aangeboden. Er zijn al betaalbare 3D-handscanners, waarmee je al scannend rond het model (het mag ook een mens of dier zijn) kunt lopen. Hier vind je een filmpje over het gebruik van een 3D handscanner: http://www.nu.nl/tech/3624092/3d-scanner-kan-objecten-vanuithand-scannen.html

Juridische aspecten van 3D-printen

Gebruikers van 3D-printers, zowel consumenten als bedrijven, kunnen na de aanschaf van een product deze scannen en kopiëren. Het product kan daarna eenvoudig als STL-bestand op internet worden gezet en zo voor iedereen toegankelijk worden gemaakt. Dit raakt met name intellectuele eigendomsrechten op productvormgeving. Deze rechten bestaan uit het auteursrecht, merkenrecht en modellenrecht. Er zal weer eenzelfde discussie komen als destijds over de auteursrechten van muziek, CD’s en DVD’s. Een kopietje voor eigen gebruik zal wel weer worden toegestaan.

De toekom st is al begonnen

Een 3D-printer - ook wel fabber genoemd, afgeleid van 'fabricator', ofwel maker – werd tot dusver vooral gebruikt om prototypes te maken, maar steeds vaker rolt er ook een eindproduct uit. En ook nog voor een redelijke prijs. Dat betekent dat je op termijn voor veel producten geen lopende band of grote fabrieken meer nodig hebt. Je spullen kunnen dus weer om de hoek worden gemaakt, in plaats van aan de andere kant van de wereld in een lagelonenland. Met andere woorden: het is niet uitgesloten dat de productie van spullen weer 20

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

XP is dood… lang leve XP…!? Door Paul Driedijk / pr-coördinator Computer Club Fort-Zeekant

O

p 8 april stopt Microsoft met het verstrekken van updates voor Windows XP. Wat betekent dit voor de gebruikers van XP? Werkt XP na die datum niet meer, of is het gewoon minder veilig? Moeten we computers met XP erop nu afdanken? Ten eerste: Je computer met XP erop blijft gewoon werken. Ten tweede: XP, wat nooit een superveilig systeem is geweest, wordt met het stopzetten van beveiligingsupdates uiteraard steeds onveiliger. Gevolg hiervan is, dat je computer meer kans loopt om besmet te worden met een virus, waardoor privé gegevens gemakkelijker gestolen kunnen worden en/of je computer onbruikbaar kan worden gemaakt. Een direct gevolg hiervan is, dat banken en andere financiële instellingen ook geen verantwoording meer zullen willen dragen, als er iets mis zou gaan op je account, ook al is het niet jouw schuld, wanneer je bankrekening opeens geplunderd zou blijken te zijn. Je maakt immers gebruik van een onveilig systeem. Afdanken dus? Nee.., afdanken zou ik persoonlijk niet doen. Die XPcomputer lijkt me nog prima bruikbaar als 2e computer. Bankzaken kun je beter met een ander systeem doen, maar weggooien hoeft nou ook weer niet meteen. Een aantal programma ’s en apparaten draaien alleen op Windows XP en niet meer op de latere Windows varianten. Te denken valt aan videoprogramma’s, scanners e.d.. Ook kunnen sommige programmalicenties niet worden overgezet naar een andere computer. Wel beschikken de duurdere varianten van Windows 7 (Professional, Ultimate en Enterprise) over de mogelijkheid om sommige programma’s in XP-modus te draaien.

33

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

Nadat Jaap hartproblemen kreeg, (Angina Pectoris) is het bedrijf overgegaan naar zijn schoonzoon, die al ruim 10 jaar bij hem werkzaam was. Op de vraag van mij, wat hem zo aanspreekt in deze branche, is Jaap heel duidelijk: “Het sociale gedeelte en het zo goed mogelijk bijstaan van mensen tijdens deze vaak zo moeilijke periode van hun leven. Goed luisteren naar de wensen van de nabestaanden is niet alleen een voorwaarde, maar zelfs een must.” Een zeer bijzonder beroep, waar wij vroeg of laat allemaal mee te maken krijgen.

Maart 2014

30 jaar HWCC

decentraliseert, net zoals voor de industrialisering de meeste spullen lokaal werden geproduceerd. Verder ligt het voor de hand dat 3D-printers innovatie enorm gaan stimuleren. Iedereen met een goed idee voor een product kan het immers binnenkort zelf maken en aanbieden, zonder op zoek te moeten naar een ontwerper, producent en verkoopkanaal. De enige beperking die er dan nog kleeft aan de vorm van je huis, auto, fiets of telefoon, is die van je eigen verbeelding. Een probleem daarbij is wel dat spullen net zo makkelijk gekopieerd kunnen worden, zoals met muziek. Dat is niet fijn voor mensen die hechten aan Intellectueel eigendom. Maar goed nieuws voor hun advocaten.

Zo m aar w at koppen uit kranten

Bij navraag naar hobby’s geeft Jaap aan: te helpen bij zijn schoonzoon, in zijn voormalig bedrijf. Om een betere lichamelijke conditie op te bouwen, mede in verband met zijn hartafwijking, wordt er naar Numansdorp afgereisd en thuis is hij met liefde mantelzorger van zijn vrouw, die last heeft van haar onderdanen. Hij geeft echter stellig aan dat hij als onderdaan nog steeds als was is in haar handen. Inmiddels is Jaap al weer enige jaren lid van de HWCC, en is erg blij met Maarten Sluimer als deskundig instructeur bij de afdeling foto- en filmbewerking. En Dirk Kraak staat altijd paraat bij andere computerproblemen. Zelf gebruikt hij een ASUS computer en een laptop van hetzelfde merk. Naast een digitale Nieuwsbrief wordt een papieren versie wel op prijs gesteld als naslagwerk. Jaap, bedankt voor dit boeiende gesprek, en de genoten gastvrijheid! ■■■ 32

1984 – 2014

• • • • • •

3D-printer kan brandwondenpatiënten helpen Volledig werkende luidspreker uitgeprint Ondersteuning 3D-printen in Photoshop Je ongeboren baby als 3D-print voor op de schoorsteenmantel 3D-printer maakt protheses voor Afrika 3D-printer kan verschillende materialen en kleuren printen

De volgende film pjes zijn de m oeite w aard Wetenschap 24: http://www.wetenschap24.nl/specials/3D-printing.html Escher in 3D http://www.geekosystem.com/escher-for-real/ Mode http://vimeo.com/80287226

Tot slot

Het HWCC logo is uitermate geschikt om in 3D af te drukken. Wie van ons zal de eerste zijn met een 3D-printje ervan? ■■■ 21

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

Wat heeft de computer ons de afgelopen 30 jaar gebracht? Door Karel Flach.

B

ij ons in de familie doet de volgende anekdote de ronde: Opa en oma zitten aan de koffie en de radio staat aan: het nieuws. Dochter brengt de kopjes binnen; zegt oma: “Mientje, geef die man in die kast ook een bakkie!”. Ja, die dochter was mijn grootmoeder, zo’n honderd jaar geleden.

Nu zou dat als volgt kunnen gaan: Op weg naar het zuiden zitten mijn dochter en haar man met de kinderen in de auto. Zegt m’n dochter bezorgd: “Jan, hoe zou ’t weer zijn als we vanavond in Bordeaux aankomen?”. Een halve minuut later zegt m’n kleindochter op de achterbank: “Het is er nu 22 graden en er staat een zachte westenwind en vanavond verwachten ze een beetje regen volgens de meteo van TV5. Er staat wel een file vóór Orléans van 10 kilometer, we kunnen beter omrijden via Le Mans!”. Dan klapt ze haar iPad dicht en gaat weer een speelfilm kijken op het DVD-scherm aan de voorbank….. Honderd jaar geleden was dit laatste ondenkbaar, 30 jaar geleden begon de ontwikkeling waardoor dit nu mogelijk is: de Apple Mackintosh werd geïntroduceerd……en de HWCC werd opgericht! Maar nu ernst! De Mackintosh was een revolutie, de Commodore64 ook! Beiden waren ze de exponent van een jarenlange sluimerende ontwikkeling die verborgen was voor het grote publiek. Plotseling barstte die rekenkracht en intelligente programma’s los in hardware die dat voor het grote publiek mogelijk maakte. Kennen we ze nog? De C64 dus, BBC-Acorn, Atari, Spectrum, allemaal machines met toen verbazende grafische mogelijkheden, gebaseerd op een nieuw wonder der techniek: de Microprocessor! 22

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

De basisopleiding werd in Maastricht gevolgd en na zes weken ”binnen” gezeten te hebben in een mannengemeenschap en niet met verlof naar huis, moest hij eenmaal buiten de legerplaats erg wennen. Onderweg bij het afmarcheren naar het station zag hij tot zijn grote vreugde dat de bevolking óók voor de helft uit vrouwen bestond! De kaderopleiding kreeg hij in ’s-Hertogenbosch en de specialistenopleiding in Harderwijk. Als specialiteit: springstoffen bij de genie bracht hij het van sergeant titulair, tot sergeant effectief. Dit betekende dezelfde soldij als de beroeps. Als hij eenmaal getrouwd zou zijn werd de salariëring nog gunstiger. Een goede reden om te gaan trouwen met Marry, dit jaar al 51 jaar gelukkig getrouwd. Samen kregen ze twee dochters, die beiden reeds overdwars waren voordat zij geboren waren zodat beide keren met loeiende sirene naar het ziekenhuis gegaan moest worden, zodat zij daar geboren konden worden. Die zorgden samen weer voor 12 kleinkinderen en een achterkleinkind. Terwijl Jaap nog in dienst zat en spoedig weer af zou zwaaien, reageerde zijn vader vast op een advertentie waar op een kantoor een medewerkster werd gevraagd. Ja, je leest het goed, medewerkster! Het bedrijf ICI toen nog gevestigd op de Wijnhaven in Rotterdam ging toch overstag en nam uiteindelijk een medewerker aan. Jaap kreeg er de leiding over vijf dames welke de boekhoudmachines bedienden en later de pons-typistes werden. Na ruim 20 jaar bij dat bedrijf te hebben gewerkt en ook verschillende promoties te hebben gekregen, kwam hij in aanraking met een begrafenisondernemer. Na vele gesprekken te hebben gevoerd, leek dit hem echter ook wel iets om zelf te gaan uitvoeren. Maar Marry, zijn vrouw, was het hier absoluut niet mee eens en verzette zich daartegen met hand en tand. Ondanks deze tegenstand ging hij in het geheim toch verder met studeren in die richting, wat resulteerde in het diploma uitvaartverzorging. Uiteindelijk ging zijn vrouw akkoord, zodat Jaap praktijkervaring op kon gaan doen bij een collega. In 1981 werd er gestart als zelfstandig ondernemer, tot 2008. 31

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

In gesprek met…… Jaap van Steenselen. Door Sjors Pothuizen.

N

a diverse pogingen, is het vandaag dan eindelijk gelukt om een afspraak te maken met de altijd bezige Jaap van Steenselen. Aan het begin van het gesprek zegt hij al bij voorbaat een doorsnee mens te zijn. Maar dan denk ik, dat zullen onze lezers strakjes wel bepalen of dit werkelijk zo is. Op 23 maart 1943 zag Jaap het levenslicht in Cillaarshoek (gemeente Strijen) als de jongste van vijf kinderen, allen jongens. Na de lagere school ter plaatse, volgde hij de Landbouwschool in Klaaswaal. Dit werd gewoon bepaald door zijn ouders, zo ging dat in die jaren, iets wat momenteel ondenkbaar is. Deze vijf jaar op de landbouwschool werd twee of drie dagen per week school gegaan. Dat kwam heel mooi uit, want dan kon er de overige dagen tenminste echt gewerkt worden zoals bij een boer/tuinder. Maar leergierig als Jaap was werden er vele cursussen in de avonduren gevolgd. Na het Middenstandsdiploma volgde het Praktijkdiploma boekhouden, gevolgd door M.B.A. (Moderne Bedrijfs Administratie), daarna volgde hij de studie van SPD 1 en 2. Jaap kon terecht als invaller op een kantoor en tevens erbij werken bij de Landbouwvereniging in Piershil, Hij ging daar met de brommer, een RAP, dagelijks naar toe. Na een periode op een accountants kantoor te hebben gewerkt, moest de dienstplicht (toen nog) 24 maanden vervuld worden. 30

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

Rekenkracht op een plaatje silicium…..Kort daarvoor nog werden computers gebouwd rond grote printkaarten met uit aparte componenten opgebouwde processors, honderden TTL IC’s. Ook al kleine chipjes, maar met beperkte functies nog. Een andere, zeer belangrijke, doorbraak, was de geheugentechnologie: geen magneetkerngeheugens meer, maar ook TTLIC’s, die slim nabootsten wat eerder op transport van geluid in een geleider was gebaseerd. (Kijk eens naar: http://univac1.0catch.com/index.htm, dan zie je wat ik bedoel!) De tijd brak aan dat een computer (betekent eigenlijk: "hij die rekent") voor andere dingen gebruikt ging worden dan puur rekenen. We konden er mee spelen, programmeren en met wat geduld: communiceren! Ooit een BulletinBoard bezocht? Internet avant la lettre! We programmeerden er wat op los, verzamelden gegevens, deden de boekhouding en schreven verhaaltjes die op zo'n BB. op te halen waren. Zelfs bankieren kon al bij de Postbank, met een 600 baud (?) modem was je in enkele minuten klaar met het verzenden van je betaalopdrachten, maar telefoneren kon je dan even niet! Alle huishoudelijke apparatuur werd steeds "intelligenter". Die intelligentie ontleende die apparatuur maar voor een deel aan "rekenkracht", het was, en is nog steeds zo, dat die zogenaamde automatisering afhankelijk was van gegevens uit de buitenwereld. Een CV installatie, ook toen, werkte "automatisch" omdat de temperatuur van de woonkamer werd gemeten, later ook de buitentemperatuur, en daar wordt de ketel mee gestuurd. Twee temperatuursensoren dus. Eerst simpele bimetaaltjes, een spiraaltje metaal uit twee lagen op elkaar, die door hun verschillende uitzetting bij temperatuurwisseling, contact maakt of verbreekt. Later werden dat temperatuur gevoelige weerstanden, NTC's, die het mogelijk maakten om de echte 23

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

temperatuur te meten en weer te geven. Indrukwekkend fenomeen in de jaren 80! Een ander mooi voorbeeld is de 'moderne' auto. Voorzien van allerlei digitale snufjes, zoals snelheidsmeter, verbruiksmeter, afstandsmeter, temperatuurmeter van binnen en buiten, toerenteller enzovoort. Dan hebben we nog niet genoemd wat voor revolutie onder de motorkap heeft plaatsgevonden: het motormanagement heeft een groot aantal gegevens nodig om aan de tegenwoordige milieueisen te voldoen! Toerental, krukaspositie, motortemperatuur, temperatuur van de inlaatlucht, brandstofdruk ( injectiemotoren!) ... Allemaal sensoren in verschillende vormen: NTC's voor de temperatuur, rekstrookjes of piëzo elementjes voor de druk, fotocellen of magnetische opnemers voor toerentallen, flowsensoren voor brandstof en lucht en niet onbelangrijk een kwartsklok, want een groot aantal meetwaarden zijn tijd gerelateerd. En nu maar programmeren zodat de juiste hoeveelheid brandstof op de juiste tijd met de juiste druk in de cilinder wordt ingespoten. Bij de moderne diesels 3 maal per verbrandingsslag: een inleidende- (10%), een hoofd-(80%) en een na-injectie (10%). (die dient om de NOxwaarden laag te houden)

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

De uitkomst van deze berekening moet deelbaar zijn door 11. Dat wil zeggen dat, wanneer je een cijfer niet meer weet, maar je weet nog wel op welke plaats het cijfer stond, je dat cijfer weer terug kunt berekenen. Kun je het SOFI-nummer 316 24? 991 herstellen? De nummers abcd dcba 0, met willekeurige a, b, c en d, zijn altijd legale SOFI-nummers. B.v. 6381 1836 0 is een legaal nummer. Kun je dat bewijzen? De antwoorden vind je op bladzij 52.

■■■

Als je verbruiksgegevens van de moderne "zuinige" auto's neemt met bv. 1 liter op 20 km bij 80 km/uur en 1500 t/min, dan kom je op 24

29

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

Hersenkrakers Door Louis van Duuren.

I

n deze speciale Nieuwsbrief hoort natuurlijk een speciaal puzzeltje. In de loop van de HWCC-geschiedenis zijn er heel wat vraagstukjes in ons clubblad verschenen. Dit is een oudje en komt elk lustrum, weliswaar in een andere gedaante, te voorschijn.

Gem eenschappelijke eigenschap

Wat hebben de onderstaande getallen met elkaar gemeen? 33 36 42 50 110 132 1010 11110

Deelbaarheid (vervolg)

Van Arie van der Linden kreeg ik, naar aanleiding van mijn stukje over de deelbaarheid van getallen, de vraag hoe deelbaarheid van toepassing is bij de controle van SOFI- en BurgerServiceNummers. Om te controleren of een SOFI-nummer of een Burgerservicenummer (BSN) in orde is heeft men een variant op de deelbaarheid door 11 bedacht. Elk SOFI- of BSN-nummer bestaat uit 9 cijfers, abc def ghi, waarbij a t/m i de waarden 0 t/m 9 mogen krijgen. Je moet de volgende berekening maken: 9xa+8xb+7xc+6xd+5xe+4xf+3xg+2xh–1xi

28

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

brandstof injectiehoeveelheden voor die motor van ongeveer 1, 10 en 1 microliter. Let wel: dit kan de helft zijn bij langzaam rijden in dezelfde versnelling! Computergestuurd, onder de motorkap, ook tijdens onze vakantieritten of even een boodschap, honderdduizenden kilometers lang! De nieuwste ontwikkelingen konden we zien op de TV bij 'Tegenlicht" op 16 februari. Auto's die volledig zelfstandig rijden, op de snelweg op vaste afstand van elkaar blijven en in de stad gewoon met GPS, een soort TomTom dus, en met allerlei cameratechnieken en afstandssensoren veilig naar een bestemming komen. Elektrische auto's, dat wel.... maar niet minder verbazingwekkend. Vol trots wordt getoond dat een "grote auto" zoals de laatste Mercedes modellen, voorzien zijn van tientallen aparte, samenwerkende processoren, grote en kleine. Wat te denken van de moderne weersvoorspellingen! Rekenkracht (programmeren!) die gebruik maakt van radargegevens. Wie heeft er wel eens achter een echt radarscherm gezeten, een ronde, met zo'n ronddraaiende lijn die allemaal echo's achterlaat? Daar kwam in de begintijd geen rekentuig aan te pas, puur elektronica, niet eens zoveel verschillend van de toen ook bestaande TV's met 'radiobuizen'! Maar iets doen met die beelden, opslaan, digitaliseren (anders kan je er niet mee rekenen) en interpreteren tot een beeld wat over Europa zweeft en een 'front' weergeeft, dat is andere koek! Wie kent nog Jan Pelleboer, die dat allemaal met een krijtje op een kaart van Europa stond te tekenen, vertellend met zijn zo karakteristieke stemgeluid? Maar ook de satellieten spelen hier een grote rol, in vele opzichten en in vele 'vak'-gebieden: weer, communicatie, navigatie, astronomie... 25

30 jaar HWCC

Maart 2014

1984 - 2014

We hadden eens de beschikking over een routeplanner voor onze Windows3.1 computer. Een stapel van zo'n 12 floppies van 1,44Mb, met de naam "Route 66". Daar zat alleen West Europa in, en het werd niet automatisch up to date gehouden. Nu hebben we Windows8, automatische updates via Internet en m'n TomTom weet ook de weg in Griekenland en Zweden, inclusief de flitspalen en de parkeergarages..... Hoe? Door de satellieten natuurlijk! M’n eerder genoemde kleindochter realiseert zich dat niet, het werkt toch gewoon?! Hoezo, gewoon? Internetten met je iPod in de Metrotunnel? Hoezo, gewoon? Winkeliers weten wie, met welke smartphone, in hun winkel is geweest....... In de Golfoorlog werden beelden getoond van de geallieerden, die met raketten ieder gronddoel konden raken en ieder vliegtuig konden neerhalen. Betrekkelijk simpele technologie: warmtesensor gestuurde raketten waren al 20 jaar daarvoor in productie. Nu vuurt men vanaf een willekeurige plaats, land, zee, lucht, maakt niet uit, een raket af, die met GPS een willekeurig, opgegeven doel bereikt en z'n werk doet..... Velen ondergaan tegenwoordig een CT- of MRI scan. Vooral de laatste geeft spectaculaire beelden van elk gewenst deel van een lichaam, gebaseerd op het magnetisch gedrag van lichaamsweefsel. Daar komt dan een volledig manipuleerbaar 3-D beeld uit. Pure rekenkracht! Maar....... de gegevens komen van een antenne die heel zwakke radiogolven opvangt van zo'n 60MHz. Is 't een wonder dat je je mobieltje moet uitschakelen, alle metalen moet inleveren en het gebouw apart wordt ontworpen, voorzien van een kooi van Faraday? (Een kompleet dicht scherm, of kooi, ondoordringbaar voor magnetische velden). Hoe 't echt werkt wordt hier beschreven: http://www.scholieren.com/werkstuk/27003. 26

1984 – 2014

Maart 2014

30 jaar HWCC

De computer heeft ook nieuwe woorden gebracht, die aan bijna niemand hoeven te worden uitgelegd: "even Googelen", "heb je die Tweet al gezien?", "ik stuur je wel een appje", "Wikileaks heeft veel onrust gegeven" en we kunnen zo nog wel even doorgaan! Informatiemaatschappij, gewild of ongewild, "wie weet wat van wie" !? Tegenwoordig is een ongelooflijk aantal Terabytes voor (bijna) iedereen beschikbaar. Als we snel iets willen weten, kijken we op onze smartphone. Stamboomonderzoek kan je bijna helemaal vanuit je eigen stoel doen. 't Lijkt of boeken overbodig worden of al zijn. Maar aardig om te bedenken is, dat al die informatie ingebracht is door een soms niet zo onafhankelijke partij. Bronvermelding is zelden direct aanwezig. Het is daarom in een aantal gevallen (afstudeerscriptie, verhaaltje in een clubblad) beter om de ouderwetse bron te raadplegen. Bekend is het voorbeeld van een vader en een zoon die informatie zochten over een ziekte: Pa pakte de WP erbij en vond onder het trefwoord "griep" precies wat hij wilde, zoonlief "Googelde" met z'n smartphone en vond een groot aantal treffers, waarvan hij niet wist welke de juiste was.....Uiteindelijk gaf Wikipedia een vergelijkbare hoeveelheid informatie, maar toch...... Er valt dus nog wat te winnen! We zijn op weg naar een (huis)robot die je kan toespreken, die je brengt wat je vraagt en antwoord heeft op de vraag van die vader en zoon. M'n tablet 'verstaat' me al, kan m’n geschreven schrift lezen en laat me weten waar ik ben. Hoe gaan de volgende 30 jaar er uit zien? ■■■ 27