Jubileum excursie Helgoland, een impressie Tjarda de Koe

Jubileum excursie Helgoland, een impressie Tjarda de Koe Ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van de VWG was er van 21 tot 23 september een excursie naar Helgoland. Helgoland ligt in de Noordzee, in de Duitse Bocht, ongeveer 70 km uit de kust. Het bestaat uit twee heel verschillende eilandjes: het grootste (Helgoland s.s.) met rode vogelrotsen, het kleinste (Düne) met duintjes, zeehonden en steltlopers. Vanuit Wilhelmshaven (Duitsland) vertrokken we vrijdagmorgen om 9 uur precies met de boot naar Helgoland, 17 man en vrouw sterk. Sommigen waren om 4 uur ‘s morgens uit Nederland vertrokken, anderen waren de avond ervoor al afgereisd en hadden in Wilhelmshaven een poging gewaagd te slapen in de jeugdherberg. Helaas was er niet voor iedereen plek in de herberg… De overtocht verliep voorspoedig, hoewel de zee voor sommige mensen iets teveel schommelde… Voor de rest afleiding genoeg! We waren koud de haven uit of we zagen de eerste Jager! Maar welke, Grote-, Middelste- of Kleine Jager? Dit bleef gedurende het hele weekend vaak een punt van discussie. Want hoe groot is groot bij een jager alleen op zee? En dat de Middelste om deze tijd van het jaar het meestal zonder staartdraden doet maakt het niet eenvoudiger. Maar we konden vaak oefenen want in totaal zijn er tientallen jagers gezien. We zijn het eens geworden over tenminste één Grote Jager op de terugweg vanaf de boot, zeker 2 Kleine Jagers op Düne vlakbij boven zee, en voor de rest veel Middelste Jagers. Onderweg scoorden we ook onze eerste Jan-van-Gent. Mooi was ook een groepje Zwarte Zee-eenden die netjes zwart-bruin-zwart-bruin-zwart-bruin vlogen, de mannetjes voorop. De Alk werd ook al vanaf de boot gezien. Na 3 uur varen wachtte ons vlak voor de haven van Helgoland een verrassing. We werden allemaal met reddingssloepen van boord gehaald, een heel gehijs en gesjor. Niks aan de hand, alleen dat de haven niet diep genoeg is voor de grote veerboten. Eenmaal weer met vaste grond onder de voeten scheidden onze wegen zich. De meeste zochten de jeugdherberg op. De kampeerders (Henk, Roy, Martin en ondergetekende) kozen meteen weer het ruime sop, de camping ligt namelijk op Düne. Na de 5 minuten durende overtocht werden we getrakteerd op een poetsshow van de Zeekoet op de aanlegsteiger. Waarschijnlijk de meest gefotografeerde vogel van Düne…

Foto. De haven Alk op Düne (Tjarda de Koe)

Foto. Zeekoet (Roy Verhoef)

Ook de Alk in de haven liet zich uitgebreid bewonderen (meteen goed te zien hoe verschillend de snavels zijn…) Na het opzetten van de tenten in een beschut duinpannetje genoten we op het strand van groepen steltlopers die makkelijk te benaderen en te fotograferen waren. Naast Goudplevier, Rosse Grutto, Kanoet, Steenloper, Bonte Strandloper en Drieteenstrandloper zagen we ook 2 Paarse Strandlopers en een Kleine Strandloper. Vooral op de stinkende hopen zeewier waren ze druk met strandvlooien vangen. Tussen de steltlopers ontdekten we een Sneeuwgors. Boven zee stortten Jan-van-Genten zich loodrecht naar beneden om te vissen. Ook zagen we regelmatig Alken zwemmen en Middelste Jagers hun kleptofagie uitoefenen, oftewel de Grote Sterns net zo lang pesten totdat die hun net gevangen vis lieten vallen. Wat zangvogels betreft waren er voornamelijk Graspiepers en Vinken, aan de oostkant van het eilandje een groep Fraters. Aan de zuidkant van het eiland werden we verrast door een groep van ruim 250 zeehonden die op het strand lagen te rusten. Het was een gemengde groep van Grijze- en Gewone Zeehond. We zagen er één een hele tijd op een plek met zijn snuit boven water zonder te bewegen. Een soort watertrappelen….Het blijkt dat ze ”staand” in het water slapen!

Foto. Grijze Zeehond op Düne (Tjarda de Koe)

Wat een sperwers hier, een regelrechte invasie! Vliegen tot ’s avonds laat bij de tent.Na een eenvoudige doch voedzame maaltijd en nog gezellig natafelen zochten we vroeg de slaapzak op.

Zaterdag gingen we om een uur of 10 ’s morgens naar de overkant. Het was mooi zonnig weer en praktisch windstil. De campingbaas vertelde dat dit de eerste windstille dag in 6 weken was. In de buurt van de jeugdherberg ontmoetten we de hoofdmacht van onze groep. Zij hadden volop genoten van de luxe accommodatie en de onovertroffen culinaire gaven van de chefkok…of was dat toch anders? Er gaan ook geruchten dat ze de eerste nacht zonder beddengoed door moesten brengen en dat sommige minder doorgewinterde jeugdherberggasten een handdoek ontbeerden…bleek het toch geen hotel te zijn. Jan en Erik waren proefkonijn wat het eten betreft en kwamen al snel watertandend het restaurant binnen waar de rest van de groep zat, om een kommetje soep te nuttigen nadat ze de helft van het eten in de jeugdherberg hadden laten staan. Maria verdient lof voor haar strijdvaardige opstelling naar de leiding van de jeugdherberg over de linnen kwestie en het onderhandelen een betere accommodatie voor de volgende nacht in plaats van zich op straat te laten zetten! Gelukkig waren we op Helgoland om te vogelen en kunnen we de rest vergeten. In een struik scharrelde een vrouwtje Bonte Vliegenvanger. Ook de Turkse Tortel en de Huismus werden in deze omgeving gespot. Daarna klommen we met z’n allen richting de kerk. Deze ochtend was bij het kerkhof een Bladkoning gezien door andere vogelaars. Sommigen van ons lukte dit ook. Hij zat om het verschil duidelijk te maken netjes in de buurt van een Goudhaan. Sommigen hebben het na vele rondjes om de kerk helaas op moeten geven… Daarna gingen de herberggasten naar Düne. Een aantal van hen deden zich tegoed aan een uitputtende zoektocht naar de Reuzenstern waardoor hele strekdammen moesten worden afgetuurd zonder dat het beest ook maar ergens opdook. Grappig was wel dat de 2 Duitse ornithologen van de eiland vogelwacht opgewonden kwamen opdraven maar ... geen Reuzenstern. De kampeerders zochten het hogerop om de kolonie Jan van Genten te bekijken. Deze bleken nog volop aanwezig op de broedplaatsen, we zagen zelfs nog twee donkere jongen. Ze werden geplaagd door Zwarte Kraaien maar gelukkig was één van de ouders erbij om hen te helpen verdedigen. Het viel op dat het nestmateriaal helemaal up-to-date is, niks geen rottend zeewier meer, maar nylon visnetten in felle kleuren. Helaas bleef daar wel eens een jong met zijn poot verstrikt in hangen…de natuur is hard.

Na deze kolonie bekeken we in de buurt van de Lange Anna nog een honderdtal Aalscholvers maar we konden er geen kuif van maken… Wel ontdekten we even verderop de Zwarte Zeekoet, precies naast de oranje boei waar andere de jeugdherberggroep hem eerder vandaag al hadden gezien.

Foto. Jan-van-Gent zwevend rond de kliffen van Helgoland (Anique Lensen) De laatste hoek van Helgoland s.s. die we bezochten was bij het helikopterterrein. Hier zagen we echter weinig meer dan tientallen Vinken en veel Graspiepers. Wel lukte het Martin om een Keep tussen de Vinken te ontdekken. Bij de haven zagen we een Paapje. Na een tweede smaakvolle maaltijd genoten we tot een uur of elf ’s avonds van een gezellig lekker warm kampvuur. De laatste dag begonnen we in de hoek van Düne waar we nog niet geweest waren, de oostkant. Hier scoorden we nog een paar nieuwe soorten voor onze lijst; de Zilverplevier, Kokmeeuw, Blauwe Reiger en de Drieteenmeeuw. In deze hoek lag ook een groep zeehonden op het strand. Henk haalde de enige Krombekstrandloper eruit. Over zee zagen we dichtbij twee Kleine Jagers die nog in zomerkleed waren. Bij de prachtig lichtgekleurde exemplaren was zelfs de uitstekende middelste staartpen goed te zien. Bij de pier ontdekten we weer twee Paarse Strandlopers en een Gele Kwikstaart. Er was nog tijd om even bij de pier aan de noordkant van Düne te kijken. De moeite loonde! We genoten van een prachtige duikvoorstelling van een groep van meer dan 10 Alken en een Zeekoet. Vanuit de lucht gevolgd door Visdieven. Hoogtepunt was de vangst van een vis van een centimeter of 30. De gelukkige visser, de Zeekoet, ging er als een speer vandoor om snel zijn buit naar binnen te werken. De terugreis met de boot verliep gelukkig rustiger dan de heenreis. We zagen een Grote Gele Kwikstaart en even later een groepje met 7 Graspiepers en een Gele Kwikstaart die de boot inhaalden. Op vrij grote afstand van de boot zagen we een grote vogel in het water drijven. Toen hij opvloog zagen we dat het een jager was. Voor het eerst dit weekend waren we het erover eens; een Grote Jager. We sloten de soortenlijst af met een IJsvogel die de boot inhaalde vlak voordat we Wilhelmshaven invoeren. De teller stond op 92 soorten. Er werd hard gewerkt dit lange weekend!

Foto. Roy Verhoef turft nieuwe soorten (Tjarda de Koe)

Aankomst op Helgoland met sloep! (Foto Ruud Reddingius)

Extra foto’s

Indrukwekkende kliffen Helgoland (Foto Anique Lensen) Jan-van-Gent begroetingsceremonie (Foto Ruud Reddingius)

Helgoland bij zonsopgang (Foto Ruud Reddingius)

Lange Anne met Jan-van-Genten en 1 Bonte Kraai (Foto Ruud Reddingius)

Vogelwaarnemingen Helgoland 21-23 september 2007 Groepslijst Soort

boot

Roodkeelduiker

Helgoland

Dune

1

Totaal 1

Jan van Gent

1

1

1

1

Aalscholver

1

1

1

1

1

1

Blauwe Reiger Rietgans

1

1

Grauwe Gans

1

1

Bergeend

1

1

Eidereend

1

Zwarte Zeeëend

1

Middelste Zaagbek

1

1

1

1

1

1 1

Sperwer

1

1

1

Smelleken

1

1

1

Torenvalk

1

1

1

1

1

1

1

Bontbekplevier

1

1

Zilverplevier

1

1

Waterral Scholekster

1

1

Goudplevier

1

1

1

Bonte Strandloper

1

1

1

1

1

1

1

Drieteenstrandloper

1

1

Kleine Strandloper

1

1

Paarse Strandloper

1

1

Zwarte Ruiter

1

1

Krombekstrandloper Kanoet

1

Tureluur

1

Watersnip

1 1

1

Rosse Grutto

1

1

1

Wulp

1

1

1

Oeverloper

1

1

1

1

1

1

1

1

Steenloper

1

Grote Jager

1

Middelste Jager

1

1

1

1

Kleine Jager

1

1

1

1

Kokmeeuw

1

1

1

1

Zilvermeeuw

1

1

1

1

Kleine Mantelmeeuw

1

1

1

1

Grote Mantelmeeuw

1

1

1

1

Stormmeeuw

1

1

1

1

1

1

1

Reuzenstern

1

1

Noordse Stern

1

1

1

1

1

1

Drieteenmeeuw

Visdief

1

1

Dwergstern Grote Stern

1

1

1

1

Alk

1

1

1

1

Zeekoet

1

1

1

1

Zwarte Zeekoet

1

Houtduif

1

Turkse Tortel

1

IJsvogel

1 1

1 1

1

1

Veldleeuwerik

1

Huiszwaluw

1

Boerenzwaluw

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

Graspieper

1

Oeverpieper Witte Kwikstaart

1

1 1

Grote Gele Kwikstaart

1

1

1

1

Gele Kwikstaart

1

1

1

1

Roodborst

1

1

1

Roodborsttapuit

1

1

1

Paap

1

Zwarte Roodstaart

1

1

1

Gekraagde Roodstaart

1

1

1

Tapuit

1

1

1

Koperwiek

1

Merel

1

Zanglijster

1

1

1

Braamsluiper

1

1

1

Tuinfluiter

1

Zwartkop

1

1

1 1

1 1

1

Fitis

1

1

1

Tjiftjaf

1

1

1

Bladkoning

1

1

Goudhaan

1

1

Pimpelmees

1

Koolmees

1

Bonte Vliegenvanger

1

Winterkoning

1

Ekster

1

1

1

Zwarte Kraai

1

1

1

Bonte Kraai

1

1

1

Spreeuw

1

1

1

Huismus

1

1

1

Keep

1

1

1

1

1

1

Barmsijs

1

1

1

Sijs

1

1

1

Kneu

1

1

1

1

1

1

1

1

1

73

92

Vink

1

Frater Rietgors

1

Sneeuwgors Totaal

26

70

1 1

1 1