NATUUR- EN LANDSCHAPSVISIE OSS
j
over bossen, beesten en boerenland
hjGrontmij
1
Uitvoeringsprogramma
32
Natuur- en landschapsvisie Oss Uitvoeringsprogramma “over bossen, beesten en boerenland”
hjGrontmij Nederland bv Eindhoven, januari 2005
1
2
Inhoudsopgave 1 1.1 1.2 1.3 1.4
Intro Van plannen naar uitvoering! Het resultaat telt! Natuur in beleid Stap voor stap naar een uitvoeringsprogramma!
5 5 5 5 6
2 2.1 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.2
‘De Osse Spekkoek’ Natuur en landschap in vogelvlucht Dekzandrug Komgronden Oeverwallen Uiterwaarden en de Maas Een magere spekkoek…
7 7 7 7 8 8 8
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
11 11 13 19 21
3.6
Een kwestie van vullen Speerpunten van beleid Natuur- en landschapsparken Stevige verbindingen Natuur- en landschapsbeheer Hertogswetering als 'Groenblauw lint' door de polder Aantrekkelijke groengebieden
4
En nu aan het werk!
29
Bijlage 1 Projectenprogramma Bijlage 2 Overzicht projecten Bijlage 3 Overzicht kosten en baten
33 45 51
23 23
3
4
Intro 1.1
Van plannen naar uitvoering!
Er is veel aandacht voor het landelijk gebied. Kijk maar eens naar de vele plannen die er recent zijn verschenen. In het Reconstructieplan 'Maas en Meierij' is de koers uitgestippeld voor het landelijk gebied. In het Streekplan is aan onder andere Herperduin en de Maashorst de status van 'Regionale Natuur- en Landschapseenheid' toegekend. De provincie bereidt op dit moment een stimuleringsregeling voor 'Groene en blauwe diensten' voor. Het moet agrariërs in de gelegenheid stellen om groene, blauwe en recreatieve diensten te verlenen in het landelijk gebied. Kortom: aan plannen en processen in het landelijk gebied geen gebrek. Het probleem is hoe al die ambitieuze plannen en goede voornemens te realiseren? De gemeente Oss is actief op het gebied van natuur en landschap. Rond het Ossemeer heeft zij al diverse natuurbouwprojecten uitgevoerd. Zij is voornemens om in het gebied de Rijsvennen nabij Herperduin binnenkort de maïsakkers en weilanden om te vormen naar een fraai heide- en vennengebied. Rond de stad zijn successen geboekt met kleinschalige natuurbouw nabij het Ossemeer en met enkele particulieren en de Stichting Landschapsbeheer Oss zijn graanakkertjes ontwikkeld ten zuiden van Oss. Meest in het oog springend is wellicht de omvorming van naaldbos naar gevarieerd en soortenrijk natuurbos. Dit project is zelfs landelijk beschouwd uniek in zijn soort.
De gemeente wil het natuur- en landschapsbeleid in de toekomst slagvaardiger kunnen uitvoeren. Daarvoor is een actualisatie van het natuurbeleid nodig en bestaat er behoefte aan een concreet uitvoeringsprogramma. Deze natuurvisie voorziet hierin. Naast een visie op natuur en landschap worden maar de komende jaren diverse projecten opgestart.
breed samengestelde klankbordgroep zijn vrijwel alle relevante aspecten rond natuur en landschap ingebracht; van recreatie tot landbouw, van verstedelijking tot waterbeheer. Behoud en herstel van natuur en landschap is niet een sectoraal vraagstuk. Betrokkenheid vanuit uiteenlopende functies en partijen is essentieel.
Er wordt door de gemeente structureel geld beschikbaar gesteld voor natuur en landschap. Maar de gemeente kan het niet alleen. Zij zoekt actief de samenwerking op met Landschapsbeheer Oss, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Brabants Landschap, Waterschap Aa en Maas, de ZLTO, particulieren, recreatiesector en de Reconstructiecommissie. Veel projecten zullen worden ondergebracht onder de Reconstructie. De kans van slagen wordt groter door samen op te trekken om dat ene doel te realiseren: een meer 'Groen en natuurrijk Oss'!
1.3
1.2
Natuur in beleid
De Natuurvisie, inclusief uitvoeringsprogramma en begroting, zal door de gemeente bestuurlijk worden vastgesteld. De planning is begin 2005. Daarmee wordt aan het natuur- en landschapsbeleid een formele status toegekend. Dat betekent dat de visie voor de komende jaren het natuur- en landschapsbeleid bepaalt en dat er middelen beschikbaar worden gesteld voor de uitvoering. Vanzelfsprekend is een jaarlijkse evaluatie en, indien nodig, aanpassing van het uitvoeringsprogramma aan de orde. Nieuwe kansrijke projecten moeten verzilverd worden en projecten die meer tijd vragen kunnen fasegewijs worden uitgevoerd.
Het resultaat telt!
De natuurvisie kan rekenen op draagvlak bij partijen. Sterker nog, de natuurvisie en het uitvoeringsprogramma zijn mede tot stand gekomen door de inzet van deze partijen. De inbreng van gebiedskennis, deskundigheid en creativiteit is onmisbaar geweest. Door de
De Natuurvisie vormt een uitwerking van en levert tegelijkertijd bouwstenen voor de Structuurvisie Oss. In deze Structuurvisie wordt het ruimtelijke beleid bepaald voor de periode tot 2020. De Structuurvisie krijgt begin 2005 zijn beslag.
5
1.4
De visie vormt een toetsings- en ontwikkelingskader voor het natuur- en landschapsbeleid in de gemeente Oss. De visie is geen blauwdruk. De visie stuurt ontwikkelingen maar biedt tegelijkertijd ruimte, of wellicht beter, nodigt initiatiefnemers uit om met projecten te komen die bijdragen aan de verbetering van natuur- en landschap. Dit kunnen uiteenlopende initiatieven zijn op het gebied van verstedelijking ('rood helpt groen'), recreatie, waterbeheer en verbrede landbouw. In bepaalde opzichten kan de natuurvisie als inspiratiebron fungeren.
Stap voor stap naar een uitvoeringsprogramma!
Allereerst wordt de natuur en landschapskwaliteit binnen de gemeente Oss in kort bestek beschreven. Welke natuur- en landschapskwaliteiten bevinden zich waar? We doen dit aan de hand van de metafoor van een 'spekkoek' (H2). Een spekkoek is opgebouwd uit lagen koek en vulling van verschillende kleur. Kruiden bepalen de kleur en de smaak. Om u te vertellen hoe de ambitie van de gemeente Oss er voor de komende jaren uitziet nemen wij u mee naar het 'Land van Grutto en Pastinaak', een tweetal natuurparken en 'Groenblauwe slingers' (H3). We vertellen u hoe we de spekkoek steeds verder gevuld kunnen krijgen. Dat het hier niet gaat om een sprookje blijkt uit het uitvoeringsprogramma met concrete projecten (H4).
6
2. 'De Osse spekkoek' 2.1
Natuur en landschap in vogelvlucht
De gemeente Oss is te karakteriseren als een spekkoek. Van zuid naar noord liggen als het ware een dekzandlandschap, komgronden, oeverwallen en uiterwaarden op elkaar gestapeld. Ieder landschap kent zijn eigen geschiedenis, verschijningsvorm en specifieke natuurwaarden.
2.1.1 Dekzandrug De dekzandrug is het hoger gelegen deel van de gemeente. Het is een kleinschalig gebied waar bossen, bebouwing, landbouw en kleine landschapselementen elkaar afwisselen. De 'stedenband' 's-Hertogenbosch, Rosmalen, Nuland, Oss, Berghem en Herpen ligt er bovenop. Het Herperduin is een groot boscomplex op de rug. Binnen deze overwegend monotone naaldbossen liggen het Groot Ganzenven en Klompven, evenals enkele heide- en stuifzandrestanten. De belangrijkste soorten zijn
Wespendief, Groene specht, Das, Bruine eikenpage, Maanwaterjuffer en Rugstreeppad. Rondom het Herperduin ligt een kampenlandschap dat gekenmerkt wordt door akkers en weilanden en houtopstanden (singels, struweel, solitairen e.d.). Belangrijkste soorten zijn Geelgors, Grasmus en opnieuw de Das. De 'Groene geledingszone' behoort ook tot het kampenlandschap en is actueel leefgebied voor vooral struweelvogels. Op de dekzandrug vindt infiltratie plaats van regenwater. Het water treedt uit aan de voet van de rug, de komgronden of stroomt richting de Maas. Plaatselijk leiden breuken en wijstverschijnselen tot nattere omstandigheden. Verstedelijking, de invloed van de A50, een crossterrein, intensieve landbouw en de toenemende recreatieve druk zijn niet gunstig voor de kwaliteit van natuur en landschap.
Polder
2.1.2 Komgronden In de open komgronden is tijdens vroegere overstromingen zware klei afgezet door de Maas. De komgronden liggen beduidend lager dan de dekzandrug. Het hoogteverschil bedraagt over enkele kilometers circa 5 à 6 meter. De openheid overheerst door het overwegend agrarisch gebruik. De polder is de laatste decennia door bebouwing en beplanting verdicht. Belangrijkste soorten zijn Grutto, Wulp, Kleine en Wilde Zwaan en Roek. Laatstgenoemde nestelt in kolonies en bosjes (waaronder eendekooien) in de polder. Intensief landbouwkundig gebruik en optimale ontwatering laten weinig ruimte voor kritische weidevogels; de natuurwaarden zijn teruggedrongen tot sloten en perceelsranden. De Hertogswetering is als groenblauw lint een belangrijke drager in het landschap. Samen met het Ossemeer is dit van belang voor
Dekzandrug
7
2.1.4 Uiterwaarden en de Maas De uiterwaarden langs de Maas zijn over het algemeen relatief hooggelegen. Binnen de gemeente Oss liggen grotere eenheden zoals Keent, Diedensche Uiterdijk, Ossekamp/De Waarden en net even buiten de gemeentegrens de Hemelrijksche Waarden. In al deze eenheden liggen oude meanders, wielen en kolken. De uiterwaarden zijn landbouwkundig in gebruik; de natuurwaarden zijn beperkt tot 'weidevogels, ganzen en zwanen'. In de oude meanders en wielen bevinden zich bijzonderheden als Zomertaling, Slobeend, Bruine Kiekendief, Waterspitsmuis, Watervleermuis en Glassnijder. Op de dijken zijn lokaal bloemrijke graslanden en ruigtes aanwezig, met bijzondere insecten als het Bruin Blauwtje en diverse soorten sprinkhanen. De Vereniging Natuurmonumenten heeft in deze gebieden plaatse-
Zomertaling, Slobeend, Waterspitsmuis en Meervleermuis.
Oeverwal
2.1.3 Oeverwallen Op de meer zandige oeverwallen bevinden zich oude kernen als Macharen, Megen, Haren, Dieden, Neerloon, Demen en Ravenstein. Het landschap is zeker rond de dorpen relatief kleinschalig door bosjes, boomgaarden en bebouwing. Belangrijkste soorten zijn Steenuil, Roek én lokaal Das. Regenwater infiltreert en treedt uit in de lage delen van de uiterwaarden of stroomt rechtstreeks naar de Maas. Door een intensief grondgebruik op de oeverwal zijn de natuurwaarden gebonden aan kleine landschapselementen en bebouwing.
Uiterwaarden bij Keent
8
lijk eigendommen. Naarmate het eigendom groeit kan worden overgegaan tot integraal beheer. 2.2
Een magere spekkoek…
Alles overziend kent Oss een grote variatie in aantrekkelijke landschappen. Dan weer zijn het vergezichten in de polder, dan weer de beslotenheid van de bossen op de rug. Bekijken we Oss met een 'natuurbril' op dan moeten we constateren dat de Osse spekkoek maar mager gevuld is. Dat geldt voor de bestaande bos en natuurgebieden, het landbouwgebied en het groen in en rond de stad. De landschappelijke variatie geeft alle aanleiding om een heldere opgave te formuleren: hoe krijgen we de spekkoek weer goed gevuld?
'De Osse spekkoek' Bereiding Roer de boter met de vanillesuiker en de helft van de basterdsuiker tot een glanzende massa. Scheid de eieren in dooiers en eiwit; klop de dooiers schuimig met het restant van de suiker en klop daarna het eiwit stijf. Roer vervolgens het botermengsel luchtig door elkaar met het geklopte eiwit en de schuimig geroerde eidooiers. Zeef er de bloem en het zout doorheen en schep het met de room nogmaals goed om en om. Verdeel dit beslag over 2 kommen in gelijke hoeveelheden. Voeg aan een kom de kruiden toe. Dit beslag wordt beige-bruin, het andere blijft lichtgeel. Boter een springvorm van ongeveer 27 cm doorsnee goed in. Schep hierin een dun laagje van het lichte beslag. Schuif de vorm op het bovenste rooster onder de grill, die op zijn hoogste stand moet worden gesteld. Als het beslag gaar is, wat na enkele minuten het geval is, wordt eenzelfde dun laagje van het "bruine" beslag op de gare laag aangebracht. Deze handeling herhalen tot al het beslag op is. Nadat 5 á 6 laagjes zijn aangebracht moet de springvorm op het lagere rooster worden gezet. De koek is klaar als het bovenste laagje gaar is.
Spekkoek
9
10
3. Een kwestie van vullen! 3.1
Speerpunten van beleid
Door de overheid zijn in het kader van het natuur- en landschapsbeleid en het project Reconstructie Landelijk Gebied doelstellingen geformuleerd voor natuur- en landschap. In zijn algemeenheid gaat het over het realiseren van de ecologische hoofdstructuur (incl. ontsnippering) en het behoud en versterken van cultuurhistorische, landschappelijke en recreatieve waarden. Wij vertalen deze doelstellingen voor de gemeente Oss concreet naar een vijftal speerpunten.
1. Het realiseren van een tweetal natuur- en landschapsparken, te weten: 'Maashorst-Herperduin' en het Maaspark'. 2. Het realiseren van stevige verbindingen tussen de natuur- en landschapsparken. 3. Behoud en herstel van natuur- en landschapswaarden in het 'Land van Grutto en Pastinaak' en het 'Land van Dassen en Struweel'. 4. Het realiseren van een groenblauw lint door de polder rond de Hertogswetering. 5. Het ontwikkelen van aantrekkelijke groengebieden in en rond Oss en de dorpen, te weten de 'Groenblauwe Slinger door Oss', de 'Groene geledingszone ten zuiden van Oss', de 'Groene dorpen' en de 'Maasband'.
11
Visiekaart
12
Een kwestie van vullen 3.2
Natuur- en landschapsparken
Maashorst - Herperduin Doel van het natuur- en landschapspark Maashorst-Herperduin is het komen tot een aaneengesloten natuurgebied van circa 3.500 hectare groot. In de nabije toekomst zal het uitgroeien tot een parkachtig boslandschap met loofbos, heide, vennen en natuurlijke graslanden. Doelsoorten zijn Edelhert, Raaf, Boommarter, Hazelworm en Heivlinder.
Dit onderzoek kan meeliften met het project 'Integrale ontsnippering' Maashorst Herperduin. Dit project maakt onderdeel uit van de gelijknamige integrale visie met bijbehorend uitvoeringsprogramma.
De realisatie van de EHS vindt plaats door aankoop, inrichting en/of beheer van landbouwgronden en de bestaande bosgebieden. In de Rijsvennen zal een gefaseerde uitvoering leiden tot de geleidelijke omzetting van landbouwgebied naar een gevarieerd heide- en vennengebied. Voor het bestaande bosgebied zal de al in gang gezette omvorming van monotoon naaldbos naar structuurrijk loofbos worden voortgezet. Het beheer bestaat uit integrale begrazing met paarden, runderen, reeën en wellicht op termijn Edelherten. Belangrijk aandachtspunt is de ontsnippering van de vele wegen die rondom Herperduin zijn gelegen. Met de Das (kleinere faunatunnels) en 'grote grazers' (grotere faunatunnels voor Ree, rund/paard; N329, A50) als doelsoort zal bezien moeten worden waar, welke maatregelen getroffen moeten worden.
Bijzondere aandacht is noodzakelijk voor het aanpassen van het ontwateringstelsel door en rond het Herperduin. Het gaat hierbij niet alleen om het treffen van maatregelen rond waterlopen zodat vernatting optreedt (dempen, omleiden e.d.). Het herstel en benutten van kwel- of wijstverschijnselen veroorzaakt door breuken in de ondergrond zoals bij Het Goor is eveneens belangrijk. Bij de nadere uitwerking van het inrichtingsplan zal hier aandacht aan worden besteed.
13
Herperduin
14
Een kwestie van vullen Voor een goed functioneren van het natuur- en landschapspark is het van belang dat de 'randen' zich op een duurzame en perspectiefvolle wijze ontwikkelen. Rond het Herperduin liggen er kansen voor verbrede landbouw in de vorm van groene en blauwe diensten, recreatie bij de boer en overige activiteiten (zorgboerderijen, verkoop aan huis etc.). De gemeente wil samen met de gemeente Landerd en belanghebbende partijen deze ontwikkeling stimuleren en faciliteren. Daarnaast kunnen ook natuurgerichte recreatieve en landgoedontwikkelingen bijdragen aan de gewenste kwaliteitsverbetering.
Vanuit de gedachte van zonering is het gewenst om recreatieve poorten te ontwikkelen, waar recreanten worden opgevangen, geïnformeerd en langer kunnen verblijven. De invulling van zo'n poort kan eenvoudig tot omvangrijk zijn. Gedacht kan worden aan een bezoekerscentrum, infokiosk, horeca, natuurtransferium en of bijzondere objecten als een natuurspeelbos en een uitkijktoren. De Witte Ruijsheuvel/Vierwinden en vakantiepark e.o. zijn hiervoor geschikt. De eerste zou als een 'stadsnatuur- en recreatiepark' kunnen fungeren dat tevens de toegang is naar de 'Groene geledingszone' en naar het natuurpark Herperduin. De invulling is onderdeel van de 'Gebiedsvisie Herperduin' en zal een plek krijgen in de uitwerking voor de 'Groene geledingszone'.
Voor een goede recreatieve zonering, routestructuren en informatievoorziening zal een concreet plan worden uitgewerkt dat het mogelijk maakt om uiteenlopende doelgroepen te kunnen laten genieten van het Herperduin. Naast wandel- en fietspaden moet gedacht worden aan paden voor invaliden, ruiter- en mountainbikeroutes en wellicht een of meerdere natuurspeelbossen. Recreatieve zonering en het aanbieden van een aantrekkelijk uitloopgebied is een belangrijk thema; zeker nu Berghem gaat uitbreiden richting Herperduin (Wijk Piekenhoef). De nadere uitwerking van deze ideeën zal onder andere plaatsvinden binnen de 'Gebiedsvisie Herperduin' (in voorbereiding). In het licht van recreatief medegebruik vraagt ook de periodieke overlast door het crossterrein Zevenbergen om een oplossing. Een verkenning van de mogelijkheden om dit complexe probleem op te lossen vindt op dit moment plaats. Bij de toekomstige herinrichting van de N329 is het van belang om de ontsluiting van het crossterrein via de Zevenbergseweg daarin te bezien. Deze gaat op dit moment door het Herperduin en de Rijsvennen. Dit is vanuit de (toekomstige) natuurfunctie en het recreatieve medegebruik ongewenst.
15
Maaspark
16
Een kwestie van vullen Maaspark Doel is om een aaneengesloten natuurpark te ontwikkelen tussen Den Bosch en Cuijk met een grensoverschrijdend karakter tussen provincies. Binnen de gemeente Oss behoren de eenheden Ossekamp/De Waarden, Diedensche Uiterdijk/Maasakker en Keent tot het toekomstige Maaspark. De tussenliggende relatief smalle uiterwaarden zorgen voor de verbinding tussen deze eenheden. Gestreefd wordt te komen tot een begeleid natuurlijke eenheid bestaande uit een parkachtig boslandschap met hard- en zachthoutooibos, doornstruweel, natuurlijke graslanden, moeras en open water (zowel Maas als oude meanders). Het beheer bestaat uit natuurbegrazing met runderen en paarden en natuurlijk is de dynamiek van de rivier in belangrijke mate sturend op de ontwikkeling. Bever, Rivierrombout, Grauwe klauwier, Kwartelkoning en Zwarte Wouw zijn enkele doelsoorten.
Het natuurpark zal op termijn een grote aantrekkingskracht hebben op recreanten. Bij de nadere uitwerking en realisatie van het natuurpark zal bezien moeten worden hoe de recreatieve zonering, informatievoorziening en overige voorzieningen eruit kunnen zien. Het is ook zeker dat de directe omgeving zal profiteren van het toekomstige natuurpark. Als we kijken naar een referentiegebied als de Ooijpolder en Millingerwaard nabij Nijmegen, dan mogen we een duidelijke impuls verwachten voor toeristische en recreatieve ontwikkelingen, landgoedontwikkeling en uiteenlopende vormen van verbrede landbouw. Oss kan zich verheugen op een aantrekkelijk en bijzonder natuurpark in de nabije toekomst. Keent zal in 2005als eerste worden opgeleverd als aaneengesloten natuureenheid met in het midden een eiland met kansen voor verbrede en extensieve landbouw. Het gebied zal in recreatief opzicht zeer aantrekkelijk zijn.
De realisatie van de EHS in het Maaspark ligt voornamelijk in handen van Rijkswaterstaat en Natuurmonumenten. Deze partijen spannen zich in om de realisatie van het natuurpark te versnellen door een actieve samenwerking met overige private en publieke partijen op te zoeken. Betrokken partijen zijn o.a. DLG, Brabants Landschap, LNV en Provincie Noord-Brabant. In de visie van de gemeente vervullen de uiterwaarden in de toekomst een belangrijke functie voor recreanten en bewoners. De gemeente Oss wil dan ook actief betrokken zijn bij de nadere uitwerking van het Maaspark zelf (recreatief medegebruik, voorzieningen e.d.) en de directe omgeving (o.a. leefbaarheid kleine kernen, toerisme en recreatie, wonen en werken in het buitengebied en verbrede landbouw).
17
Stevige verbinding
18
Een kwestie van vullen 3.3
Stevige verbindingen
De gemeente Oss wenst te komen tot stevige verbindingen tussen en binnen de twee natuur- en landschapsparken. De verbinding Maashorst en Herperduin dient bij voorkeur op het niveau van Edelhert en Boommarter te worden gerealiseerd. Dat betekent dat het gewenst is om een natuurbrug van formaat aan te leggen over zowel de A50 als de N321. Het tussenliggende landbouwgebied moet worden ingericht als natuurgebied. De gemeente Oss wenst deze verbinding vanuit het perspectief om Herperduin en Maashorst als een samenhangend natuurpark te ontwikkelen. Zij investeert nu al in omvorming van bos en integraal beheer in beide gebieden. Ook de plannen voor natuurbouw in het gebied Rijsvennen moeten in dit licht worden geplaatst. De gewenste verbinding, inclusief natuurbruggen, ligt op het grondgebied van de gemeente Landerd. De gemeente Oss wil vanuit haar belang graag betrokken worden bij de verdere uitwerking.
De verbinding Herperduin - Keent is de enige reële mogelijkheid om de natuur- en bosgebieden op de dekzandrug met die in het rivierengebied te verbinden. Op termijn dient dit een stevige verbinding te zijn voor o.a. grote grazers en de Das. Daarvoor moet een tweetal forse barrières worden overbrugd (de A50 en de weg Ravenstein - Reek). Dit is een kwestie van lange adem. Voor de korte termijn is het wenselijk om in deze zone de Munsche Wetering en Erfdijk in te richten en te beheren als ecologische verbindingszone. Kansen voor groene en blauwe diensten moeten daarbij optimaal worden benut. Daarbij liggen er tevens kansen voor een combinatie met waterbeheer en recreatie. De gemeente wil graag op korte termijn samen met het waterschap en de boeren invulling geven aan de ecologische verbindingszone.
Naast het realiseren van deze stevige verbindingen is aandacht nodig voor het nemen van maatregelen van alle obstakels in de gemeente Oss daar waar wegen voor mensen en dieren elkaar ontmoeten. Een gemeentelijk ontsnipperingsprogramma kan worden opgesteld door enerzijds mee te liften in de uitwerking voor Maashorst - Herperduin (trekker: provincie Noord-Brabant) en deze aan te vullen met maatregelen voor de overige 'kruisingen' in de gemeente.
19
Land van grutto en pastinaak
20
Een kwestie van vullen 3.4
Natuur- en landschapsbeheer
Het grootste deel van het landelijk gebied in de gemeente Oss is en blijft agrarisch gebied. Diverse soortgroepen zoals weidevogels, ganzen, struweelvogels en dassen zijn op dit moment afhankelijk van de landbouw. Het is dus van groot belang dat het agrarisch natuuren landschapsbeheer daadwerkelijk van de grond komt. De gemeente Oss is actief betrokken bij de pilot 'Agrarisch Natuurbeheer in de RNLE Horst en Raam'. De pilot dient als input voor de nieuwe Stimuleringsregeling Groene en Blauwe diensten, die momenteel bij de provincie Noord-Brabant in voorbereiding is. Cruciaal is en blijft de rol van de landbouw. Het beheer van het landschap ligt voor een belangrijk deel in de handen van de agrariërs die er werken, wonen en dagelijks omgaan met de natuur. Het stimuleren van groene, blauwe en recreatieve diensten heeft de prioriteit. Samenwerking met o.a. Landschapsbeheer Oss is daarbij vanzelfsprekend belangrijk.
In het 'Land van Grutto en Pastinaak' staat weidevogel- en randenbeheer centraal. Voor het behoud van de kritische weidevogels als Grutto, Watersnip en Zomertaling kan men gerust stellen dat het '5 voor 12' is. De gemeente Oss wil komen tot een structurele verbetering voor weidevogels. In het verlengde van het weidevogelconvenant van de Beerse - Overlaet wil zij dit realiseren door voortzetting van het vrijwillige weidevogelbeheer, verdergaande extensivering van de landbouw en natuurbouw. Naast de Stimuleringsregeling Groene en Blauwe diensten liggen er wellicht mogelijkheden bij een combinatie met regionale waterberging (doel waterschap), natuurbouw (b.v. realisatie waterpark en herinrichting 'weidevogelreservaat') en de herinrichting van het bos van Brabant Water (van 'bos naar gras, moeras en water'?). Ook de ontwikkelingen van de Maasband biedt wellicht mogelijkheden (b.v. ontwikkelen van nieuwe natuur door ontkleiing).
Naast weidevogelbeheer is een extensief bermen randenbeheer in de polder gewenst. De Pastinaak staat symbool voor bloemrijke randen langs perceelsranden, sloten en bermen. Via het project 'Stimulering Groene en blauwe diensten' en het gemeentelijke groen- of bermbeheer kan dit idee verwezenlijkt worden. Ook andere particulieren en b.v. BrabantWater kunnen hiertoe bijdragen. Voor planten, dagvlinders, sprinkhanen en kleine zoogdieren heeft dit een positief effect. Daarnaast zijn deze kleurrijke natuurlinten door de polder recreatief aantrekkelijk.
21
Land van dassen en struweel
22
Een kwestie van vullen 3.5 In het 'Land van Dassen en Struweel' staat de kleinschaligheid centraal. Door aanleg, beheer en onderhoud van kleine landschapselementen als houtsingels, hagen en solitairen wordt de situatie voor Das, Geelgors, Grasmus, Patrijs, dagvlinders en kleine zoogdieren verbeterd op de zandgronden en oeverwallen. Ook via erfbeplanting, boomgaarden en natuurtechnische maatregelen rond bebouwing (nestkasten, bijenwanden etc.) kan een natuurrijk en recreatief aantrekkelijk landschap ontstaan. Voor de Das wil de gemeente meewerken aan het verbeteren van de omstandigheden door extensiveren van beheer en aanleg van kleine landschapselementen (Project: Reddingsplan Das).
3.6
Hertogswetering als 'Groenblauw lint' door de polder
Aantrekkelijke groengebieden
In en rond de stad Oss is het voornemen om een 'groenblauwe slinger in parkzone' te ontwikkelen. Deze slinger verbindt de 'Groene geledingszone' met het Ossemeer via een 'snoer' bestaande uit langgerekte groengebieden en waterpartijen die de verbinding vormen tussen parken zoals Hazenakker, Sibeliuspark, Elzenhoek, Amsteleind, Strepen en Mettegeupel. Deze slinger vervult een ecologische, landschappelijke, waterhuishoudkundige en recreatieve functie. Sommige parken zijn te beschouwen als groene vingers die de stad inprikken. 'Natuur in en rond de stad' en 'Recreatie dichtbij huis' zijn de motto's.
De Hertogswetering wordt ontwikkeld tot een groenblauw lint door de polder. Naast waterbeheer vervult de wetering een belangrijke ecologische, landschappelijke en recreatieve functie. DLG en het waterschap hebben grote delen van de waterloop al heringericht en voorzien van natuuroevers en poelen. In 2005 zal de landinrichting nog meer van dergelijke voorzieningen worden aangelegd. Vooral watervogels, vissen, libellen, sprinkhanen en amfibieën profiteren hiervan. Met het Ossemeer als 'kerngebied' zal migratie van soorten op gang komen naar de omgeving. In de nabije toekomst zal het waterschap een uitwerking geven van de doelstelling te komen tot 'Regionale waterberging'. In dat kader moet worden bezien in hoeverre dit een extra impuls kan opleveren voor de natuur in de polder. Het project kan wellicht bezien worden vanuit 'groen en blauwe diensten', waarmee een duidelijke meerwaarde wordt gerealiseerd voor natuur, landschap, landbouw en waterbeheer.
23
Groenblauwe slinger in en om de stad
24
Een kwestie van vullen De groenblauwe slinger is opgebouwd uit bestaande en toekomstige groengebieden. Voor bestaande parken als De Strepen, Amsteleind, Mettegeupel en het Hoogspanningspark geldt een strategie van conservering en voortzetting van het beheer. Voor andere parken is geheel of gedeeltelijk herinrichten aan de orde, zoals het Sibeliuspark en de Elzenhoek. In het Sibeliuspark is een hoogwaardige stedelijke ontwikkeling voorzien die herinrichting van het park mogelijk maakt ('rood helpt groen'). Het zuidelijk deel kan daarbij een meer ecologische inrichting en beheer krijgen.
Nieuwe parken Het realiseren van de groenblauwe slinger aan de west- en noordzijde van Oss moet gezien worden als een lange termijn streefbeeld. Er bestaan ideeën of wensen voor verstedelijking en recreatieve ontwikkelingen die zich in een pril stadium bevinden (o.a. Structuurvisie Oss). De geprojecteerde 'Groenblauwe slinger in parkzone' op de visiekaart kan beschouwd worden als ontwerpopgave of uitdaging voor stedenbouwers, landschapsarchitecten en projectontwikkelaars. Het is een bouwsteen om te komen tot een hoogwaardige verstedelijking. Vanuit waterbeheer kan de 'slinger' gecombineerd worden met natuurbouw door bijvoorbeeld het benutten van kwel en het bergen van stedelijk water. Binnen de groenblauwe slinger bevindt zich een voormalige treksloot die hiervoor de basis vormt. De slinger en mogelijk nieuwe parken en groenzones moeten bestaande parken als De Strepen, Mettegeupel en de Horzak met elkaar verbinden. De ontwikkeling rond Horzak biedt kansen voor het 'doortrekken' van het landschap tot ver in het centrum van Oss in de vorm van een nieuwe groene vinger of 'inprikker'. Bij de uitwerking van de woonwijk en de herinrichting van het uitloopgebied Horzak en de zone rond de Macharenseweg - Zuid zal de gemeente hier nadrukkelijk rekening mee gaan houden.
Het Elzenhoekpark vraagt om een nieuwe visie op inrichting, gebruik en beheer om het karakter van een natuureducatief park te versterken. Het project zal worden meegenomen in het in voorbereiding zijnde Wijkplan Ruwaard (leefbaarheidsplan). In het project Hazenakker is al voorzien in een combinatie van waterbeheer, ecologie en recreatie. De tussen de parken gelegen groengebieden die het 'snoer' tussen de 'kralen' (lees: parken) vormen, bestaan in de regel uit brede tot smalle langgerekte waterpartijen en groenstroken. Herinrichting en extensiveren van beheer is gewenst, waarbij de bijzondere aandacht uitgaat naar waterbeheer (afkoppelen regenwater, berging e.d.).
25
Maasband
26
Een kwestie van vullen Maasband De Maasband is voor de gemeente Oss een opgave voor de middellange termijn. Het achterliggende idee is feitelijk om Oss dichterbij de Maas te brengen. Vanuit recreatief, landschappelijk en ecologisch oogpunt is dit wenselijk; zeker gelet op het feit dat zich op termijn het aantrekkelijke Maaspark zal ontwikkelen. De Maasband vormt feitelijk de entree naar Oss respectievelijk naar de Maas. De invulling van de Maasband staat nog in de kinderschoenen. Nadere visievorming zal plaatsvinden als uitwerking van de Structuurvisie Oss. Vanuit de natuurvisie is het gewenst om het Ossemeer, het waterpark, het weidevogelreservaat en het groen in de wijk Horzak in onderlinge samenhang te ontwikkelen. Daarnaast is het ontwikkelen van aantrekkelijke routes van en naar de stad en Maas belangrijk. De gerealiseerde wandelroute Macharen is een goed voorbeeld en vraagt om een vervolg.
Groene geledingszone De 'Groene geledingszone' ten zuiden van Oss staat sterk onder druk. De kwaliteit van het kampenlandschap heeft te leiden onder verstedelijking, landbouw, recreatie en sport. De zone tussen de Geffense bosjes en Herperduin is een belangrijk uitloopgebied vanuit Oss, maar functioneert als zodanig onvoldoende. Er bestaan verschillende opvattingen over de ontwikkelingsrichting van het gebied. De een ziet mogelijkheden in een verdere extensivering van het grondgebruik door particulier en agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Op kleine schaal zijn hier al successen mee behaald door op enkele akkers spelt te verbouwen en deze af te zetten aan een brouwerij en molenaar respectievelijk in Oijen en Ravenstein. In combinatie met kleinschalige recreatieve voorzieningen en routestructuren en de aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen kan de 'Groene geledingszone' op deze wijze uitgroeien tot een aantrekkelijk uitloopgebied. Anderen achten het noodzakelijk om aanvullend te
komen tot 'kleinschalig rode of recreatieve ontwikkelingen' zowel vanuit het perspectief van een duurzaam beheer als ook om het uitloopgebied een extra kwaliteit te geven. De gemeente wil met prioriteit komen tot een nadere uitwerking in de vorm van een integrale visie, voorafgegaan door een scenariostudie gericht op zowel een inhoudelijk concept als op de haalbaarheid. Over een ding is men het eens: er moet een 'fiets- annex wandel- en skaterspad' komen van oost naar west. Dit vergroot de toegankelijkheid en versterkt het beoogde recreatieve medegebruik op de korte termijn. Groene dorpen Voorgesteld wordt om in en rond de kleine kernen in het landelijk gebied aantrekkelijke 'rondjes om' te realiseren. Gedacht kan worden aan wandelpaden in combinatie met groene ne blauwe diensten. Ook de landschappelijke aankleding van dorpen en wegen wordt daarin meegenomen. Voor het realiseren van de 'groene dorpen en rondjes om' is een nauwe samenwerking tussen gemeente, boeren, particulieren en recreatiesector gewenst.
27
Groene geledingszone
28
4. En nu aan het werk! Een 'Natuur- en landschapsvisie Oss' is mooi, maar heeft alleen waarde als we er ook concrete projecten aan kunnen verbinden. De gemeente wil dan ook de komende jaren uiteenlopende projecten opstarten. Welke dit zijn staat vermeld in dit uitvoeringsprogramma. Het uitvoeringsprogramma geeft een overzicht van de projecten welke de gemeente in de periode van 2004 - 2009 wil gaan realiseren. Het is een ambitieus programma. In dit uitvoeringsprogramma staat aangegeven wie wat doet (organisatie), waar het geld vandaan komt (financiën) en hoe een ieder erbij betrokken wordt (communicatie). Keuzen projecten samen met de streek De keuze van de projecten is totstandgekomen in samenspraak met belanghebbende partijen en in de streek. Zij hebben zitting gehad in een klankbordgroep rond de totstandkoming van de visie en het uitvoeringsprogramma. De selectie is in twee stappen uitgevoerd. Allereerst zijn 'alle' mogelijke projecten op een rij gezet. Rijp en groen door elkaar. Vervolgens is de vraag gesteld hoe belangrijk vind ik het project vanuit het belang van natuur en landschap ('gewicht') en 'welke prioriteit ken ik aan het project toe ('o.a. vanuit haalbaarheid en kansrijkheid')?' De prioritaire projecten zijn opgenomen in het uitvoeringsprogramma. Bij een verdere analyse van de prioritaire projecten is gebleken dat sommige vragen om een
nadere uitwerking en of een gefaseerde uitvoering in de komende jaren. Denk bijvoorbeeld aan de Groene Geledingszone. Eerst zullen we goed na moeten gaan denken over wat we in dat gebied nu precies willen, om vervolgens te bepalen welke projecten of maatregelen daar voor nodig zijn en gefinancierd zullen worden. Andere prioritaire projecten kunnen op kortere termijn gestart worden. Dat geldt bijvoorbeeld voor de bosomvorming, de aanleg van recreatieve voorzieningen nabij Herperduin en de uitvoering van natuurbouw in de Rijsvennen.
en realistisch uitvoeringsprogramma ligt, dat de komende jaren tot uitvoer kan komen. Voor de projecten is cofinanciering noodzakelijk vanuit de provincie, rijk en andere overheden. De gemeente Oss is voornemens om met partijen afspraken te maken over het totale programma en niet, zoals het in de praktijk nogal eens gebruikelijk is, per project te zoeken naar financiering en draagvlak. Dit is ambitieus maar van groot belang om in een keer het benodigde geld en de overeenstemming te krijgen over projecten die in de komende jaren zullen worden uitgevoerd. Dit past in de geest van het toekomstige Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG), waar partijen gezamenlijk over een periode van circa 7 jaar afspraken maken met de provincie. Door de gemeente en de partners wordt gestreefd naar een cofinanciering van 50 tot 75%.
Geld Voor het realiseren van de gezamenlijke ambitie en projecten is naast personele capaciteit, geld; zelfs veel geld nodig! De gemeente Oss zal een belangrijke financiële bijdrage leveren. Zij zal hiervoor de komende jaren geld op de begroting reserveren. Maar ook andere partijen zullen financieel moeten bijdragen; ieder vanuit hun eigen verantwoordelijkheid of belang. Gezamenlijk zullen alle partijen een beroep doen op het instrumentarium en de middelen, dat beschikbaar is binnen de 'Reconstructie Maas en Meierij'. De gemeente Oss heeft er voor gekozen om hoog in te zetten en om in principe alle geprioriteerde projecten te realiseren. Hiervoor zijn de projecten globaal geraamd en afgezet tegen de beschikbare gemeentelijke middelen. Geconcludeerd wordt dat er nu een concreet
29
In het kader van de pilot 'Agrarisch Natuurbeheer in de RNLE Horst en Raam' is met de provincie en het waterschap overeenstemming bereikt over de het beschikbaar stellen van gelden voor het realiseren van kleine ecologische verbindingszones, randenbeheer en aanleg van landschapselementen. Afhankelijk van de aard van de werkzaamheden zijn er financieringspercentages afgesproken tussen de drie partijen. De gemeente Oss trekt in het kader van deze pilot € 159.000 per jaar uit voor het realiseren van diverse projecten. Dit bedrag zal door de provincie Noord - Brabant en het waterschap in ieder geval worden verdubbeld.
Projecten Organisatie Willen we de natuurvisie in de praktijk waar maken dan is een slagvaardige en uitvoeringsgerichte organisatie nodig. De gemeente treedt in diverse projecten zelf als trekker op. Sommige projecten worden vanwege het specifieke karakter juist bij andere partijen weggezet, zoals de Stichting Landschapsbeheer Oss. De gemeente neemt haar verantwoordelijkheid door voor de komende jaren voldoende capaciteit vrij te maken om de projecten ook te kunnen organiseren en of er in te kunnen participeren. Er is een projectcoördinator aangesteld. Deze houdt zich onder andere bezig met de interne coördinatie maar treedt ook op als trekker en participeert namens de gemeente in projecten. Communicatie Een belangrijk aandachtspunt is communicatie rond zowel de visie als de concrete projecten. De gemeente richt zich op zowel op een breed publiek als op de direct belanghebbende rond concrete projecten. De gemeente zal een communicatieplan uitwerken. In de bijlage staat een overzicht van alle projecten waar de gemeente de komende jaren zich voor in gaat zetten. Hieronder staat in het kort aangegeven waar het project over gaat en wat het voor u betekent.
!
Integrale ontwikkeling Herperduin 'Op weg naar een recreatief aantrekkelijk en soortenrijk natuurpark voor grote grazers, rugstreeppadden en dassen'.
!
Dassen rond Herperduin 'Boeren, natuurorganisaties en de gemeente werken samen aan beheer en onderhoud van kleine landschapselementen met de das als ambassadeur'.
!
Verbinding Herperduin - Keent 'Dassen en padden maken gebruik van natuurvriendelijke oevers, wielen, poelen en bosjes langs de Munse Wetering en Erfdijk'
Groene geledingszone 'hoe ziet de toekomst eruit van het oude kampenlandschap ten zuiden van Oss?'
!
Maasbandvisie 'het is goed toeven tussen Oss en Macharen in en langs het Ossemeer, het WOB -bos, het waterpark en de Hertogswetering. Gezocht! Projecten en ideeën die het verblijf er voor mens en dier aantrekkelijker op maken'
!
Groene dorpen 'in en rond de groene dorpen is het prettig wandelen over en langs boerenland'
!
Waterberging en weidevogels 'Boeren maken afspraken met het waterschap en gemeente over water op hun land en het beheer van weidevogels'
!
Bomenplan/ Landschapsplan gemeente Oss 'bomen komen en gaan. Het landelijke gebied is er een stuk landschappelijk en recreatief aantrekkelijk op geworden'
!
Natuurpad en wandelroute Oss Hertogswetering 'de Ossenaar wandelt tot aan de Hertogswetering en geniet van slobeenden, futen en dodaarzen
!
Herinrichting Eendenkooi Macharen 'de eendenkooi wordt in ere hersteld'
!
Aanleg paddentunnels Ossermeer 'padden sluipen veilig onder de Macharense weg van en naar het Ossemeer'
!
30
!
Pastinaak 'het is genieten geblazen van de bloemrijke linten langs wegen en perceelsranden in de polder beheerd door gemeente, waterschap en boeren'
Bijlage 1 Projectenprogramma
32
Projectenprogramma Project 1: Integrale visie Herperduin Doel Opstellen van een integrale visie voor de Herperduin. De overkoepelende visie is richtinggevend voor toekomstige ontwikkelingen De centrale thema's binnen de visie: Natuurbeheer: ! uitbreiding en afstemming integrale begrazing en bosomvorming, ! natuurbouw Rijsvennen en locaties randzone (kleinschalige natuurbouw), Recreatie: ! uitwerken goede zonering Herperduin, ! ontwikkelen van drie entrees: Witte Ruijsheuvel, camping Herperduin en Voorste Heide, ! aanpassen routestructuren, aanleg voorzieningen (b.v. speelbossen, picknickplaatsen e.d.) en verbeteren informatievoorziening (o.a. infoborden) ! 'verplaatsen of inpassen' Crossterrein Zevenbergen. Landbouw: Stimuleren grondgebonden en of verbrede landbouw (o.a. Groene en blauwe diensten) en versterken sociaal-economisch functioneren landelijk gebied (nevenfuncties).
!
Begroting en financiering De plankosten integrale visie worden geraamd op circa € 10.000. Definitieve begroting per deelplannen en projectenproject zijn in de volgende projecten (zie hierna) in beeld gebracht.
Wonen en werken ! Ruimte bieden aan nieuwe economische dragers (o.a. landgoedontwikkeling, recreatie e.d.). Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Integrale ontwikkeling Herperduin' geeft invulling aan het speerpunt 'Realiseren van het natuur- en landschapspark Maashorst - Herperduin'.
Opmerkingen Project vraagt om afstemming met overkoepelend project rondom recreatieve routestructuren en voorzieningen voor Maashorst en Herperduin. Dit is een van gezamenlijke projecten van de gemeenten, SBB en Stichting Slabroek (visie en uitvoeringsprogramma in voorbereiding).
Organisatie Trekker: Gemeente Oss. Overige partijen: Gemeente Landerd, ZLTO, recreatiesector, Staatsbosbeheer en Stichting Landschapsbeheer.
Daarnaast is er een relatie met het project 'Stevige verbinding Herperduin - Maashorst' die eveneens in de visie en het uitvoeringsprogramma Maashorst - Herperduin is opgenomen (in voorbereiding).
Concrete resultaten Het resultaat van het project is een gedragen 'Integrale visie Herperduin' dat dient als toetsings- en ontwikkelingskader voor uiteenlopende deelprojecten (zie hierna).
In dit uitvoeringsprogramma is een apart project ter bescherming en verbetering van de leefsituatie voor de das opgenomen; project: 'Dassen rond Herperduin'. Het is een zelfstandig project dat bijdraagt aan het versteken van de natuur- en landschapskwaliteit met de das als ambassadeur (zie hierna).
Planning De Gemeente Oss stelt in 2004 de integrale visie op. Na overleg met de streek zal vaststelling plaatsvinden begin 2005.
33
Project 1b:
Project 1a:
Integraal beheer Bosgebied Herperduin
Natuurbouw Rijsvennen Planning De omvorming van bos gaat geleidelijk. Met de omvorming zal worden gestart in 2005 en heeft een looptijd van 10 jaar.
Doel Doel is te komen tot een integraal beheer van het bosgebied Herperduin voor de ontwikkeling van een parkachtig boslandschap bestaande uit loofbos, heide, vennen en grazige vegetaties. Om dit te verwezenlijken is bosomvorming, extensieve begrazing, het herstel van vennen, heide en stuifzand door natuurbouw. Het project 'Herstel van vennen' van de Stichting Landschapsbeheer Oss wordt meegenomen in dit project.
Begroting en financiering In totaal worden de kosten voor dit project globaal geraamd op: € 40.000,De uitvoeringskosten voor het beheer kunnen worden gedekt door middel van de subsidierege-lingen SN2000 beheersubsidie. Daarnaast kunnen inrichtingsmaatregelen in het bosgebied wor-den gesubsidieerd door de subsidieregeling SN2000 en de Subsidieregeling Gebiedsgericht Beleid (SGB). Al deze subsidieregelingen worden in de komende jaren samengevoegd in het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). In de tabellen is deze term daarom ook opgenomen.
In het deelplan 'Integraal beheer Bosgebied Herperduin zal een koppeling worden gelegd naar het deelplan Waterbeheer (zie hierna). Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project integraal beheer bosgebied Herperduin is een deelplan voorkomend uit de 'Integrale visie Herperduin'. Dit deelplan geeft invulling aan het speerpunt 'Realiseren van het natuur- en landschapspark Maashorst - Herperduin'.
De kosten voor herstel van vennen wordt gefinancierd via de subsidieregeling SN2000 en Subsidiever-ordening Kwaliteits- en Structuurverbetering Landelijk Gebied.
Organisatie Trekker: Gemeente Oss. Overige partijen: Landschapsbeheer Oss, Recreatiesector, Gemeente Landerd en particulieren.
34
Doel Doel is het verwerven en herinrichten van het bestaande landbouwgebied Rijsvennen en het aangrenzende bosgebied tot een complex van heide, vennen, struweel en grazige vegetaties. Het gebied wordt onderdeel van de begrazingseenheid Herperduin. Deelplan 'Waterbeheer Herperduin' vormt een belangrijke input. De invulling van het deelplan 'Natuurbouw Rijsvennen' zal mede afhankelijk zijn mogelijkheden voor herstel van het watersysteem. Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project Natuurbouw Rijsvennen is een deelplan voorkomend uit de 'Integrale visie Herperduin'. Het geeft invulling aan het speerpunt 'Realiseren van het natuur- en landschapspark Maashorst - Herperduin'. Organisatie Trekker: Gemeente Oss Overige partijen: Landschapsbeheer Oss, ZLTO, Staatsbosbeheer Begroting en Financiering Op dit moment is het project Natuurbouw Rijsvennen nog niet te ramen. Vooralsnog reserveert de gemeente een bedrag van
Projectenprogramma Project 1c:
Waterbeheer Herperduin € 150.000 (1e fase). De werkelijke uitvoeringskosten zijn afhankelijk van de uiteindelijke inrichtingsbehoefte en in het bijzonder de omvang, de kwaliteit en de afzetmogelijkheden van vrijkomende grond. Planning Het project is onder te verdelen in twee fasen. De eerste fase betreft de pachtvrije gemeentegronden. Het deel van de gronden dat nog niet is verworven is onderdeel van de tweede fase. Deze gronden zijn gelegen in de EHS en vallen onder de invloedssfeer van Staatsbosbeheer. Overleg met SBB voor verwerving en inrichting tweede fase is belangrijk. In 2005 zal een inrichtingsplan voor de gehele Rijsvennen (fase 1 en 2) worden uitgewerkt. In 2005/2006 zal realisatie van de eerste fase plaatsvinden.
Begroting en financiering De plankosten voor dit deelplan zijn ondergebracht bij het deelplan Natuurbouw Rijsvennen. Deze twee deelplannen worden in gezamenlijkheid ontwikkeld, omdat er een directe samenhang en belang is tussen deze projecten. De kosten ten aanzien van de uitvoering zijn nog niet ramen, omdat uit de studies zal blijken welke maatregelen ten aanzien van natuur en water genomen moeten worden.
Doel Het herstellen van het watersysteem waardoor vochtige milieutypes en -zones en de daarmee samenhangende oorspronkelijke flora en fauna zich kan herstellen. Door een op maat gesneden waterbeheer zal de natuurwaarde van Herperduin worden verhoogd. Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project Waterbeheer Herperduin is een deelplan voorkomend uit de 'Integrale visie Herperduin'. Dit deelplan geeft invulling aan het speerpunt 'Realiseren van het natuur- en landschapspark Maashorst - Herperduin' en is van belang voor diverse andere projecten (o.a. Rijsvennen en herstel natte heide binnen integrale begrazingseenheid).
Planning Het project zal begin 2005 qua planvorming worden opgestart en uitgevoerd. Hierbij zal worden aangesloten bij het project Natuurbouw Rijsvennen.
Organisatie Trekker: Waterschap Aa en Maas Overige Partijen: Landschapsbeheer Oss, ZLTO, Staatsbosbeheer, Gemeente Oss
35
Project 2:
Project 1d:
Recreatieplan Herperduin
Dassen rond Herperduin
Doel Doel is te komen tot een uitvoeringsgereed recreatieplan dat bestaat uit een zoneringsvoorstel, een routenetwerk (wandelen, paardrijden, fietsers, rolstoelgebruikers e.d.) en overzicht van maatregelen en voorzieningen (uitkijkposten, bebording, informatieborden e.d.). Voor het vakantiepark Herperduin en de Witte Ruijsheuvel is een nadere uitwerking noodzakelijk. Binnen de begroting van het 'Recreatieplan Herperduin' is al wel een uitkijktoren in de Witte Ruijsheuvel meegenomen.
Begroting en financiering In totaal worden de kosten voor dit project globaal geraamd op: € 650.000. De planonderdelen zijn gericht op de recreatie. In dit bedrag zijn fietspaden, bewegwijzering, banken, picknicksets en uitkijktorens meegenomen. De financiële dekking van dit project vindt plaats door middel van gelden die beschikbaar komen uit de nota 'Toerisme en Recreatie'. Daarnaast kan bij de provincie subsidie worden aangevraagd in het kader van de Subsidieregeling Gebiedsgericht Beleid en POP2. Beide regelingen vallen straks onder het Investeringsbudget Landelijk Gebied. In de tabellen is daarom deze term dan ook opgenomen. Tevens is in de financiële dekking een bijdrage van derden opgenomen voor de realisatie van een grote uitkijktoren.
Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project Recreatieplan Herperduin is een deelplan voorkomend uit de 'Integrale visie Herperduin'. Het geeft invulling aan het speerpunt 'Realiseren van het natuur- en landschapspark Maashorst - Herperduin' op het gebied van recreatie. Bij de uitwerking van het deelplan 'Recreatieplan Herperduin' zal aansluiting gezocht worden bij de nota 'Toerisme en Recreatie' (afstemming planvorming en financiering).
Planning Een voorlopig projectvoorstel is ingediend bij de reconstructiecommissie. Nadere detaillering is noodzakelijk. Afstemming met overkoepelend project Maashorst - Herperduin is gewenst (af-stemming routenetwerk, uniforme uitstraling, logo e.d.).
Organisatie Trekker: Gemeente Oss Overige partijen: Gemeente Landerd, Landschapsbeheer Oss, Recreatiesector
36
Doel Verbeteren vestigings- en foerageermogelijkheden voor de das rondom Herperduin door het extensiveren van het grondgebruik en de aanleg van kleine landschapselementen. Hiervoor zal particulier en of agrarisch natuuren landschapsbeheer worden gestimuleerd. Het project geeft een gebieds- en soortgerichte invulling aan het pilot Groene en Blauwe Diensten. Voor het gebied zal een kaart worden opgesteld waarin de maatregelen staan opgenomen die de foerageermogelijkheden in het gebied zullen optimaliseren. Aan deze maatregelen worden pakketten gekoppeld die in de Stimuleringsregeling Agrarische Natuur- en Landschapsbeheer staan. Aan de hand van deze kaart met maatregelen zal aan boeren en particulieren subsidie worden verstrekt. Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Dassen rond Herperduin' geeft invulling aan het speerpunt 'behoud en herstel van natuur- en landschapswaarden'. In de natuur- en landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uitgewerkt.
Projectenprogramma Project 3:
Ecologische Verbindingzone Herperduin-Keent Organisatie Trekker: ZLTO en gemeente Oss Overige partijen: Stichting Landschapsbeheer, Brabants Landschap, Landschapsbeheer Oss Concrete resultaten Het project resulteert in natuurbouw en of het sluiten van overeenkomsten tussen agrariërs, particulieren, overheid en Brabants Landschap over aanleg en onderhoud van landschapselementen en of extensiveren van grondgebruik. Begroting en financiering De gemeente Oss stelt op voorhand geen minimum of maximum aan de uitvoering van het project. Het project wordt gefinancierd via de stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten. In de komende jaren zal duidelijk worden in welke mate een beroep op de beschikbare middelen gedaan zal worden. In hoofdstuk 4 is een toelichting op de stimuleringsregeling geschreven. Het opstellen van een plankaart wordt geschat op € 5.000.
Begroting en financiering De plankosten voor dit project worden geraamd op € 10.000. De uitvoeringskosten voor de 2 kilometer lange ecologische verbindingszone met daarin poelen en vele landschapselementen in de vorm van bosjes, singels en houtwallen worden geschat op € 175.000. Het project zal gefinancierd worden door middel van de Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten.
Doel Doel is het realiseren van een brede verbinding tussen Herperduin en De Keent. Het plan is om een ecologische verbinding te realiseren langs de Erfdijk en de Munse wetering. Primaire doelsoorten das en kamsalamander. Op termijn opschaling van het project beoogt vanuit de doelstelling het realiseren van een robuuste verbinding Herperduin - Keent. Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Verbinding Herperduin - Keent' geeft invulling aan het speerpunt 'Realiseren van stevige verbindingen tussen de natuuren landschapsparken'. In de natuur- en landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uitgewerkt.
Planning Planvorming wordt begin 2005 afgerond. Het Waterschap Aa en Maas beschikt al over (ruil)grond in dit gebied. Uitvoering kan gefaseerd plaatsvinden vanaf medio 2005.
Organisatie Trekker: Waterschap Aa en Maas en Gemeente Oss Overige partijen: Landschapsbeheer Oss, Brabants Landschap en ZLTO
Planning De plankaart en het overzicht van pakketten is in 2005 gereed. De realisatie zal starten vanaf eind 2005.
37
Project 5:
Project 4:
Regionale waterberging en weidevogels
Natuurpad en wandelroute OssHertogswetering Begroting en financiering In totaal worden de kosten voor dit project globaal geraamd op: € 3.000 per jaar. Voor de periode 2005-2009 is dit € 15.000. Het project zal gefinancierd worden door middel van de Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten.
Doel Doel is te bezien welke mogelijkheden er zijn voor het invullen van de waterberging en de wens om deze te komen met de verbetering van de leefomstandigheden voor weidevogels. Gedacht wordt aan het combineren van beide functies door 'Groene en Blauwe Diensten' en eventueel natuurbouw.
Planning Dit project bevindt zich in het stadium van een idee. Voorgesteld wordt om planvorming in 2005 te laten plaatsvinden. En het sluiten van overeenkomsten in 2005 e.v.
Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Waterberging en weidevogels' geeft invulling aan het speerpunt 'behoud en herstel van natuur- en landschapwaarden'. In de natuur- en landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uitgewerkt.
Opmerkingen Bij de uitwerking van dit project zal er afstemming plaatsvinden met het overkoepelende project Beerse Overlaet.
Organisatie Trekker: Waterschap Aa en Maas Overige partijen: Brabants Landschap, gemeente Oss, ZLTO en Landschapsbeheer Oss
Doel Het aanleggen van een natuurpad vanuit Oss naar de Hertogswetering. Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Natuurpad en wandelroute OssHertogswetering' geeft invulling aan het speerpunt 'ontwikkelen van aantrekkelijke groengebieden in en rond Oss en de dorpen'. In de natuur- en landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uitgewerkt. Organisatie Trekker: DLG Overige partijen: Waterschap Aa en Maas, Gemeente Oss, ZLTO en Landschapsbeheer Oss Begroting en financiering Dit project zal gefinancierd worden door middel van het pakket 'Wandelen over boerenland' en overige landschapspakketten zoals opgenomen in de Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten.
De gemeente Oss zal voornamelijk vanuit de invalshoek 'Groene en Blauwe Diensten' bij het project betrokken zijn. Zij heeft dan ook voornamelijk de rol als financier.
Planning Het project kan meeliften met de uitvoering van het lopende landinrichtingsproject.
38
Projectenprogramma Project 6:
Project 7:
Pastinaak
Doel Doel is om in de polder ten noorden van Oss door groene en blauwe diensten en gemeentelijk bermbeheer bloemrijke randen te ontwikkelen in bermen en langs sloten en perceelsranden. Hiervoor zal een maatregelenkaart worden opgesteld. De Pastinaak staat symbool voor een kruidenrijke stroken en is mede van belang voor weidevogels, dagvlinders en zoogdieren. Het heeft tevens een functie vanuit recreatieve beleving. De maatregelen zijn gekoppeld aan de pak-ketten uit het Stimuleringskader Groene en Blauwe Diensten. Daarnaast zijn ze onderdeel van het gemeentelijke wegbermbeheer. Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Pastinaak' geeft invulling aan het speerpunt 'behoud en herstel van natuur- en landschapwaarden'. In de natuur- en landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uitgewerkt.
Groene geledingszone Begroting en financiering De gemeente stelt geen subsidieplafond in. De uiteindelijke begroting wordt bepaald door de deelname aan het project door boeren en particulieren in het kader van de Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten. De gemeente wil boeren en particulieren zoveel mogelijk stimuleren om aan deze regeling deel te nemen door het aanstellen van een coördinator.
Doel Doel van het project is het komen tot een duurzame ontwikkeling voor de geledingszone tussen A50 en Oss. De Groene Geledingszone dient een aantrekkelijk en goed functionerend uitloop-gebied te worden voor Oss. Voor het behoud en de ontwikkeling van het kleinschalige kampen-landschap wordt gezocht naar (nieuwe) economische dragers. Gedacht wordt aan onder andere een combinatie van verbrede landbouw, recreatie en een bescheiden vorm van wonen. De kwali-teiten van het bestaande kampenlandschap zijn vertrekpunt voor inpassing van toekomstige functies en verbetering van de landschappelijke kwaliteit.
Het project Pastinaak zal worden gefinancierd door middel van de Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten. In hoofdstuk 4 is een toelichting op deze regeling geschreven. Het opstellen van een maatregelenkaart voor dit gebied wordt geraamd op € 5.000.
Voor het project zal allereerst een visie (al dan niet in de vorm van scenario's) uitgewerkt wor-den, waarbij naast de inhoudelijke aspecten vooral ook wordt ingegaan op de realisatiestrategie en de haalbaarheid (organisatie, financiën, fasering, beleid e.d.). In de Structuurvisie van de gemeente Oss wordt nader ingegaan op de visie en doelstellingen van dit gebied.
Planning Voorstel is om het project in 2005 op te stellen. Na vaststelling kan worden gestart met de uitvoering vanaf 2005 e.v.
Organisatie Trekker: Gemeente Oss. Overige partijen: ZLTO.
Binnen de Groene geledingszone zijn al diverse ontwikkelingen in gang gezet en of initiatieven ontplooid. Een van de projecten is het
39
Project 8:
Maasbandvisie Begroting en financiering Voor dit project is voor het opstellen van een visie een bedrag geraamd van € 40.000. Voor de daadwerkelijke realisatie is het nog niet mogelijk om in dit stadium van het planproces de kosten voor uitvoering te bepalen. Dit is geheel afhankelijk van de visie die voor dit gebied wordt opgesteld. Projecten op het gebied van Groene en Blauwe Diensten kunnen na overleg met en goedkeuring van de gemeente worden gefinancierd.
'Gedenkbomenbos' of 'Bos van de Toekomst', waarbij voor iedere nieuwe bewoner een boom wordt geplant. Daarnaast heeft de Stichting Landschapsbeheer Oss in dit gebied al een aantal projecten uitgevoerd die hebben geleid tot het verbeteren van de landschappelijke, natuurlijke of recreatieve kwaliteiten van het gebied. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om het inrichten en beheren van natuurranden en akkers inclusief het stimuleren van de teelt van spelt. Andere projectvoorstellen (zoals de aanleg van het fietsannex skatepad) worden tijdelijk geparkeerd en 'getoetst' aan de uiteindelijke integrale visie van de Groene Geledingszone.
Planning Het opstellen van de visie en de besluitvorming vindt plaats in 2005. Deelprojecten natuur en landschap zijn al in voorbereiding en uitvoering.
Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Groene Geledingszone' geeft invulling aan het speerpunt 'ontwikkelen van aantrekkelijke groengebieden'. In de natuuren landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uitgewerkt. Organisatie Trekker: Gemeente Oss. Overige partijen: Landschapsbeheer Oss, ZLTO, Recreatiesector, Staatsbosbeheer, Kamer van koophandel, bewoners e.d.
Doel Het doel is komen samenhangende groenstructuur vanuit Oss - Macharen aan de Maas die met name de recreatieve en ecologische relaties tussen Oss en Maas moeten versterken. Aanknopingspunten zijn o.a. het fietspad, het Burgemeester Deelenkanaal en het Ossemeer en Hertogswetering. Binnen de zogenaamde Maasbandvisie is een start gemaakt met de integrale planvorming voor het uitloopgebied rond de nieuwe woonwijk Horzak tot aan het Ossemeer. Naast het versterken van de natuurkwaliteit (b.v. ecologische verbindingszone OssemeerRietgors, herinrichting voormalig weidevogelreservaat e.d.) staat het plan in het teken van het verbeteren van het recreatief medegebruik. 'Natuur bij de stad en recreatie dichtbij huis' zijn de centrale thema's. In de Structuurvisie van de gemeente wordt nader ingegaan op de visie voor dit gebied. Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Maasbandvisie' geeft invulling aan het speerpunt 'ontwikkelen van aantrekkelijke groengebieden'. In de natuur- en landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uitgewerkt.
40
Projectenprogramma Project 9:
Groene dorpen Organisatie Trekker: Gemeente Oss Overige partijen: Stichting Landschapsbeheer Oss, waterschap, DLG, Kamer van Koophandel Begroting en financiering De kosten voor planvorming zijn € 20.000. De kosten voor uitvoering zijn in dit stadium van het planproces nog niet in te schatten. In de financieringsstrategie is dit project dan ook opgenomen als een PM post. Planning De Maasbandvisie is een van de nadere uitwerkingen van de toekomstscenario's uit de Structuurvisie Oss. Planvorming voor Horzak en omgeving (incl. het weidevogelreservaat) is gestart en is gereed begin 2005. Realisatie zal gefaseerd plaatsvinden vanaf 2005 e.v.
Doel Vanuit de integrale natuurvisie is het gewenst om na te gaan op welke wijze in en rond de kleine kernen in de Gemeente Oss de kwaliteiten voor natuur en landschap versterkt kunnen worden. Daarbij is recreatieve uitloop een belangrijk thema. (principe 'rondje om').
globaal geraamd op: € 60.000. Deze € 60.000 is alleen geraamd voor de landschappelijke inpassing / afronding van de verschillende dorpen (€ 10.000 per dorp). De recreatieve voorzieningen in de vorm van informatieborden, bankjes, poorten en rasters worden meegenomen in de nota 'Toerisme en Recreatie'.
Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Groene dorpen' geeft invulling aan het speerpunt 'ontwikkelen van aantrekkelijke groengebieden'. In de natuur- en landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uitgewerkt.
Dit project zal gefinancierd worden door middel van de Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten. Planning Binnen de gemeente Oss liggen diverse kernen. Voor deze kernen zijn op dit moment ruimtelijk plannen in voorbereiding en wordt nagedacht over de leefbaarheid van deze kernen (gemeente Oss 2003 e.v.). Planvorming dient te worden uitgebreid met de thematiek 'groen rondje om'.
Daarnaast zal bij de uitwerking van deze projecten aansluiting worden gezocht bij de nota 'Toe-risme en Recreatie'. Organisatie Trekker: Gemeente Oss en wijk- en dorpsraden Overige partijen: ZLTO, Landschapsbeheer Oss, bewoners, recreatiesector, Waterschap Aa en Maas of Natuurmonumenten. Begroting en financiering De plankosten voor dit project worden geraamd op € 5.000 per dorp. In totaal worden de uit-voeringskosten voor dit project
41
Project 11:
Project 10:
Bomenplan/ Landschapsplan gemeente Oss
Herinrichting Eendenkooi Macharen Planning Voor het grondgebied van de voormalige gemeente Ravenstein is een bomenplan aanwezig. Allereerst zal dit bomenplan in 2005 worden uitgebreid naar gehele gemeente Oss en opgenomen worden in een landschapsplan.
Doel Het opstellen en uitvoeren van een bomenplan voor de Gemeente Oss. Project beoogt de ruimtelijke kwaliteit en recreatieve waarde in het buitengebied te vergroten. Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Bomenplan/ Landschapsplan' geeft invulling aan het speerpunt 'ontwikkelen van aantrekkelijke groengebieden'. In de natuur- en landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uit-gewerkt.
Doel Het behoud en herstel van een waardevol cultuurhistorisch object. Voor het herstel zal grond verworven moeten worden rond de Macharense Eendenkooi bij Megen (gemeente Oss). Maatregelen die genomen kunnen worden zijn het opzetten van de waterstand, het uitdiepen van de kooiplas, het aanplanten van kooibos en mogelijk maken van recreatief medegebruik. De eendenkooi vormt een stepping stone in de ecologische verbindingszone langs de Hertogswetering.
Organisatie Trekker: Gemeente Oss Overige partijen: geen
Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Herinrichting Eendenkooi Macharen' geeft invulling aan het speerpunt 'Realiseren van een groenblauw lint door de polder'. In de natuur- en landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uitgewerkt.
Begroting en financiering De plankosten voor het opstellen van een bomen / landschapsplan worden geschat op € 5.000. In totaal worden de kosten voor dit project globaal geraamd op: € 300.000. De financiering van dit project zal komen uit eigen gemeentelijke middelen.
Organisatie Trekker: Vereniging Natuurmonumenten Overige partijen: Gemeente Oss, Particuliere grondeigenaren, Waterschap Aa en Maas, Stichting Landschapsbeheer Oss.
42
Projectenprogramma Project 12:
Aanleg paddentunnels Ossermeer Begroting en financiering In totaal worden de uitvoeringskosten voor dit project globaal geraamd op: € 530.000. Hiervan is € 35.000 bestemd voor het gemeentelijke grondbedrijf voor het verwerven van diverse gronden. De uitvoeringskosten kunnen mogelijk voor een deel gedekt worden door de subsidieregeling Natuurbeheer 2000, inrichtingssubsidie en de provinciale subsidieverordening Natuur en Landschap. Daarnaast kan via de SN2000, beheersubsidie een bijdrage worden gevraagd voor het beheer van de eendenkooi. Al deze subsidieregelingen worden in de komende jaren samengevoegd in het Investeringsbudget Landelijk Gebied. (ILG). In de tabellen is deze term daarom ook opgenomen. Planning Planvorming is gereed. Uitvoering 2004-2006.
Begroting en financiering In totaal worden de kosten voor dit project globaal geraamd op: € 75.000 (2 tunnels en raster). Het project zou door middel van de Stimuleringsregeling Groene en Blauwe diensten kunnen worden gefinancierd.
Doel Door de aanleg van Ossermeer II zijn twee gescheiden leefgebieden voor amfibieën ontstaan. In het voorjaar vindt massale paddentrek plaats over de Macharense weg. Dit resulteert in een groot aantal verkeersslachtoffers. De doelstelling is dan ook door middel van de aanleg van paddentunnels het aantal verkeersslachtoffers te verminderen.
Planning Het plan is gereed. Uitvoering 2005-2006.
Relatie met de Natuur- en Landschapsvisie Het project 'Paddentunnels Ossemeer' geeft invulling aan het speerpunt 'Behoud en herstel van natuur- en landschapswaarden'. In de natuur- en landschapsvisie wordt dit speerpunt verder uitgewerkt. Organisatie Trekker: Stichting Landschapsbeheer Oss Overige partijen: Gemeente Oss, particuliere grondeigenaren, Natuurmonumenten, Waterschap Aa en Maas
43
44
Bijlage 2 overzicht Projecten
46
Overzicht Projecten Inleiding Toelichting op tabel Projecten in tabel 1A bevinden zich in de visiefase. Alvorens deze projecten in uitvoering kunnen worden genomen is nadere planvorming of studie noodzakelijk. Bij voorkeur worden dit integrale gebiedsgerichte projecten 1A
(1B), waarbij de 'groene, blauwe en recreatieve ambities' worden gefinancierd uit opbrengsten uit ruimtelijk en/of economische ontwikkelingen. Is dit niet mogelijk dan kunnen ze ondergebracht worden in een van de andere thema's
natuurontwikkeling, groene en blauwe diensten en of groen in en rond de stad (zie overige tabel). Zij krijgen dan een zelfstandige projectfinanciering.
Projecten in visiefase
Thema’s
Projecten
Planvoorbereiding
Kosten
Instrumentarium/ Financiering
Wie betaalt / voert uit
Wie is trekker
Visievorming
•
Scenario-studie groene geledingszone Maasbandvisie Integrale visie Herperduin
•
2005
Plan: 40.000
De keuze en haalbaarheid is medebepalend voor de financiering
•
Gemeente Oss (gemeentelijk groenfonds)
•
Gemeente Oss
• •
2005 2004
Plan: 20.000 Plan: 10.000
•
•
Gemeente Oss
Verbinding Herperduin – Keent
•
2005
Plan: 10.000,= Uitvoering: 175.000,=
Gemeente Oss (gemeentelijk reconstructiefonds) Groene en Blauwe diensten. Gemeentelijk reconstructiefonfs (Gemeente Landerd)
•
P.M.Gemeente Oss
Verbinding Herperduin – Maashorst
•
•
Gemeente Landerd
• • •
• • •
•
1B
2004
•
PM
Gebiedsgerichte projecten
Thema’s Gebiedsgerichte projecten
Projecten
Uitvoering
Kosten
Instrumentarium/ Financiering
Wie betaalt / voert uit
•
Uitgangspunt realisatie: Project neutraal
Bijvoorbeeld: • Rood voor groen • Delfstoffenwinning • Natuurcompensatie op locatie • P.P.S.
•
Na 2005
47
Afhankelijk van het project
Wie is trekker
Groene en Blauwe diensten Thema’s
Projecten
Uitvoering
Kosten
Instrumentarium/ Financiering
Wie betaalt / voert uit
Wie is trekker
Realiseren fijne dooradering
•
Plan: 2005 Uitvoering: 2005 e.v.
Plan: 5.000 Uitvoering: P.M.
Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten Beheersgelden van de gemeente Oss SGB
•
Gemeente Oss (beheergelden en gelden uit het gemeentelijk recontructiefonds) Provincie Waterschap Gemeente Oss (gemeentelijk reconstructiefonds) Provincie Waterschap Gemeente Oss (gemeentelijk reconstructiefonds) Provincie Waterschap SL-Oss
• • •
Gemeente Oss ZLTO (gemeente Lith?)
• •
Gemeente Oss ZLTO
•
Stichting Landschapsbe heer Oss
•
SL-Oss + gemeente Oss
Gemeente Oss (gemeentelijkreconstructiefo nds) Provincie Waterschap Landinrichting Gemeente Oss (gemeentelijk reconstructiefonds) Provincie Waterschap Gemeente Oss (gemeentelijk reconstructiefonds) Provincie Waterschap
• •
Gemeente Oss ZLTO
•
Gemeente Oss
•
Waterschap
Pastinaak, maatregelenkaart
•
Dassen rond Herperduin, maatregelenkaart
•
Paddentunnel Ossermeer
Plan: P.M. Uitvoering: 2005 e.v.
Plan: gereed Uitvoering: 2004-2006
Plan: 5.000 Uitvoering: P.M.
Uitvoering: 75.000
Agrarisch natuurbeheer
•
Kleinschalige akkerbouw in zuid. geledingszone
Vanaf 2005
Kostenneutraal
Vergroten recreatief medegebruik
•
Natuurpaden Oss – Noord
Plan: 2005 Uitvoering: 2006
Uitvoering: 10.000,= .
•
Realiseren duurzaam waterbeheer
•
Groene dorpen (Groen rondje om)
Waterberging en weidevogels
Plan: 2005-e.v. Uitvoering: P.M.
Plan: 2005 Uitvoering: 2005 e.v.
48
Plan: 5.000 Uitvoering: 60.000
Plan 7.500 Uitvoering: 3.000 per jaar = 15.000
Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten SGB
Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten SGB
Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten SGB Postcodeloterij Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten SGB
Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten
Stimuleringsregeling Groene en Blauwe Diensten
• • • • • • • • •
• • • • • • • • • •
Overzicht Projecten Natuurontwikkeling Thema’s
Projecten
Uitvoering
Kosten
Instrumentarium/ Financiering
Wie betaalt / voert uit
Wie is trekker
Beheer
•
Integraal Beheer Bosgebied Herperduin
•
Plan: 8.000,= Uitvoering: 40.000,=
• ILG (SN2000, beheersubsidie, SN2000 Inrichtingssubsidie, Effectgerichte maatregelen, SGB).
• • •
Gemeente Oss Rijk Provincie
•
Gemeente Oss
Inrichting nieuw natuurgebied
•
Rijsvennen eerste fase
Plan: 2004 Uitvoering: 2005 e.v.
Plan: 8.500 Uitvoering: P.M.
• ILG (SN2000, inrichtingsubsidie, SN2000, Beheerssubsidie) • SBB • Delfstoffen
• • • •
Rijk Gemeente Oss Provincie SBB
•
Gemeente Oss
Thema’s
Projecten
Uitvoering
Kosten
Groen in en om de stad
•
Bomenplan Oss buitengebied
•
Uitloop HorzakNoord
Plan: 2006. Uitvoering: vanaf 2006. 2005
Plan: 5.000 Uitvoering: 300.000 Plan: 5.000,= Uitvoering: pm
2005-2015
Groen in en om de stad Instrumentarium/ Financiering
• ILG (SN2000, inrichtingsubsidie, SN2000, Beheerssubsidie) Delfstoffen
Wie betaalt / voert uit
Wie is trekker
•
•
Gemeente Oss
•
Gemeente Oss
•
49
Gemeente Oss (gemeentelijk reconstructiefonds) Exploitatie uitbreiding Horzak
50
Bijlage 3 Overzicht kosten en baten
Raming kosten Projecten
2005
2006
20.000 20.000 pm 100.000
10.000 130.000
10.000 pm
8.000
200.000
200.000
150.000
Dassen rond Herperduin Ecoverbinding H'duin-Keent Waterberging/weidevogels Natuurpaden Oss-Noord Pastinaak
5.000 10.000 3.000 20.000 35.000
20.000 175.000 3.000 10.000 50.000
20.000 10.000 10.000
20.000 10000 10.000
120.000
160.000
7. Geledingszone a. Agrarisch natuurbeheer 8. Maasband/uitloop Horz.-Nrd 9. Groene dorpen 10. Bomenplan
40.000 7.000 5.000 5.000 5.000
20.000 7.000 pm 20.000 100.000
7.000
7.000
7.000
20.000 100.000
20.000 100.000
20.000
11. Eendenkooi Macharen 12. Paddentunnels Ossermeer
35.000 *) 75.000
1. Integrale visie Herperduin a. Nieuw beheer bosgebied b. Natuurbouw Rijsvennen c. Waterbeheer Herperduin d. Recreatieplan Herperduin 2. 3. 4. 5. 6.
Totaal
2007
2008
2009
2010
Totaal
48.000 150.000 0 650.000 20.000 5000 10.000
20.000 5000 10.000
190.000 210.000
7.000
105.000 215.000 46.000 30.000 765.000 60.000 42.000 5.000 85.000 305.000 35.000 75.000
385.000
745.000
*) = gemeentelijk aandeel
52
497.000
485.000
252.000 252.000
2.616.000
Overzicht kosten en baten Financiering 2005 Bijdr.groen-blauwe diensten Overig reconstructiefonds Subtotaal gem. rec. fonds
115.000 61.000
Prov.reg.groen-blauwe diensten Reconstructiefonds prov./rijk/eu Subtotaal subsidies
138.000 61.000
Exploitatie/sponsoring Totaal
2006 115.000 241.000
176.000
2007 115.000 117.000
356.000 138.000 241.000
2008 115.000 111.000
232.000 138.000 117.000
2009
2010
115.000 115.000
Totaal 690.000 530.000
226.000 138.000 111.000
1.220.000 137.000 137.000
826.000 530.000
199.000
379.000
255.000
249.000
1.356.000
10.000
10.000
10.000
10.000
40.000
385.000
745.000
497.000
485.000 252.000 252.000
53
2.616.000
54
Colofon Titel:
Natuur- en Landschapsvisie Oss Uitvoeringsprogramma
Plaats/Datum:
Eindhoven, januari 2005
Opgesteld door: Rob Brinkhof, Paul van Dijk, John Jansen, Jos van Oorschot en Frank v.d. Ven - gemeente Oss Lay-out:
Wiel Keijsers, Marjolein van Eijndhoven
P.N.:
162164
Documentnr.:
R001
Email:
[email protected],
[email protected]
55
