“Ik ben zo benauwd”
Titia Klemmeier/Josien Bleeker
dyspneu
ademnood
kortademigheid
benauwdheid Bemoeilijkte ademhaling
Programma • • • • • •
Inventarisatie leerdoelen Kennis over de praktijk? Alarmsymptomen Achtergrond kennis diverse oorzaken Prevalentie aandoeningen Communicatie
1. • • • • • •
Vragen en Aard Klachten een bandgevoel om de borst niet achter de adem kunnen komen druk op de borst niet kunnen doorzuchten gevoel van zuurstof gebrek snel buiten adem zijn
2. Hoe erg? • Wat kan iemand normaal in het dagelijks leven? • Wat kan die persoon nu niet meer? • Hele zinnen uitspreken mogelijk? • In welke houding voelt de patiënt zich het meest comfortabel?
Vervolg stap 2: Ernstige benauwdheid • • • •
Niet plat kunnen liggen Pols Pas op voor uitputting!! Ademhalingsfrequentie
3. Begin? Beloop? Acute kortademigheid kenmerkt zich door het plotseling (‘van het ene op andere moment’ of binnen enkele uren) ontstaan van deze klacht.
Langzaam toenemende benauwdheid ontwikkelt zich over een langere periode van bijv. enkele weken, maanden of zelfs jaren.
4. Wanneer treedt het op?
Aanleiding?
Infectie? Allergenen? Inspanningsgebonden?
5. Factoren van invloed? Inspanning
Bepaalde bewegingen
Effect medicatie, pufjes, tablet onder de tong, plastablet?
6. Begeleidende verschijnselen? Hoesten? Slijm?
Piepende ademhaling?
Pijn vastzittend aan ademhaling?
Dikke enkels?
Koorts?
Verdelen naar urgentie • U1: levensbedreigend <15 min <1% (ouderen bekend met hart en/of longaandoeningen) • U2: potentieel levensbedreigend <60 min • U3: dringend < 2 uur
15%
• U4: routine, geen spoed
4%
Oorzaken van benauwdheid?
Astma/COPD
Toestand kan snel verslechteren. Wanneer de kortademigheid toeneemt of de gebruikelijke verlichting van klachten door medicatie uitblijft, is spoed geboden.
Ernstige toename klachten COPD (exacerbatie) • • • • • •
Kortademigheid in rust Moeite met volzinnen Niet plat kunnen liggen Ademhalingsfrequentie >30 Hartslag >120 Gebruik hulpademhalingsspieren
Exacerbatie COPD Bekende COPD patiënten • Let op bij slechte longfunctie Gold 3 en 4 (vaak onder behandeling longarts) • Eerder exacerbaties : op basis van eerdere ervaringen bij exacerbaties: eventueel eerder starten met Antibiotica! • Van patiënten met COPD heeft 20% ook hartfalen > 65 jaar: 27% van de COPD-ers heeft tevens hartfalen!
Luchtweginfectie • Pneumonie: vaak met koorts, niet altijd! • Verergering astma of COPD door infectie (bijv. griep)
Hartfalen • Definitie: “complex van klachten en verschijnselen door een tekortschietende pompfunctie van het hart”
• In de gemiddelde huisartsenpraktijk : 50 patiënten Gemiddelde leeftijd 79.2 18
Hartfalen • Symptomen hartfalen – Benauwdheid, dikke enkels of moeheid – Aanvallen van nachtelijke benauwdheid en/of niet plat kunnen liggen door de benauwdheid En bij toename hartfalen bij ouderen: – Slechte eetlust, afvallen – Obstipatie – Nachtelijke verwardheid/onrust 19
Hartfalen Oorzaak: Een eerder door gemaakte hartziekte of een chronische hoge bloeddruk, het hart wordt als het ware overbelast.
20
Copd-Hartfalen
Copd • Kort van adem en moeheid • Minder sterke toename leeftijd • Rhonchi en piepen • Verergering door virus, bacterie, onbekend • Vaak afname gewicht • Bnp kan wel iets verhoogd zijn • Oorzaak: roken
Hartfalen • • • •
Kort van adem en moeheid Sterke toename met leeftijd Oedeem,crepitaties, Vererging door prednison, griep, anemie, alcohol, hartritmestoornis • Gewicht:belangrijk te volgen,bij toename oppassen • Afwijkend ecg en BNP • Oorzaak: hypertensie, infarct
21
Longembolie: Stolsel in longvaten. Doorgaans met kortademigheid en pijn verbonden aan de ademhaling. Risicofactoren: operatie, langdurige bedrust, eerdere trombose, kraambed.
Longembolie vervolg: Vergrote kans op longembolieën: • ouder dan 65 jaar • immobilisatie (lang stilzitten) • eerder doorgemaakte longembolieën of trombose • roken • pilgebruik • aanwezigheid van kanker • trombose en/of longembolieën in de familie • recente operatieve ingrepen • aangeboren stollingsstoornissen • overgewicht
Longembolie Symptomen niet specifiek: 70% Benauwdheidsklachten 70% Snelle ademhaling 65% Pijn op de borst 30% Snelle hartslag 35% Hoesten 12% Bloed ophoesten 15% Koorts 8% Shock verschijnselen
Pneumothorax: Of “Klaplong”
Kan het gevolg zijn van een trauma, maar gebeurt ook spontaan. De spontane pneumothorax treedt vooral op jonge leeftijd op en gaat gepaard pijn bij ademhalen en kortademigheid.
Corpus alienum “Vreemd voorwerp in het menselijk lichaam”
Als het in de luchtweg vast zit, kan dat bijgeluiden veroorzaken bij de inademing (inspiratoire stridor).
Paniekaanvallen
Rode draad
Belangrijk: •Verhelderen van klacht •Bepalen van urgentie
Vragen
Vragen ?
Bedankt voor jullie aandacht….
