_xáÅtÑ
1
Voorwoord Beste juf of meester,
Jij bent van plan om binnenkort met je klas naar onze muziektheatervoorstelling ‘Hertehart’ te komen kijken. Fijn zo! ‘Muziektheatervoorstelling’ is een lang en moeilijk woord voor kinderen van vier jaar. Maar toch is de combina%e van liedjes en muziekjes, een leuk verhaal, sprankelende dansjes, gees%ge decors helemaal op maat van kleuters. Dankzij deze lesmap krijg je een idee van wat je mag verwachten van ‘Hertehart’ en ook een heleboel %ps en spelletjes om jouw hertehartekindertjes warm te maken voor deze (voor sommigen misschien zelfs een eerste!) theateruitstap. Je vindt in deze lesmap ook sugges%es voor de besprekingen na de voorstelling. Voor deze lesmap haalden we de mosterd bij de ontwikkelingsdoelen voor het kleuteronderwijs in de leergebieden ‘Muzische vorming’ en ‘Wereldoriënta%e’. Meer informa%e daarover vind je hier: www.ond.vlaanderen.be/curriculum/basisonderwijs/
Veel lees- en spelplezier en tot binnenkort!
En vooral…
[xÜàxÄ|}~ ã|ÄÄzx~ÉÅxÇ |Ç [xÜàxyÜxààxÇ4 De Kolonie MT
Ps: Je kan van ‘Hertehart’ ook een tekstboekje met CD kopen via onze website www.dekoloniemt.be of na de voorstelling bij de spelers. Het boekje kost 10 euro. Ps 2: Heb je nog %ps of opmerkingen over deze lesmap, stuur maar op naar
[email protected]
2
Over de voorstelling ‘Hertehart’ is een kitschy mini-opere9e voor kleuters.
Een opere9e is een beetje zoals een opera, maar dan korter en minder serieus. Er wordt dus veel in gezongen en gedanst, de personages zijn erg grotesk en het verhaal erg licht en luch%g.
In deze opere9e ontmoeten we de personages Hart en Kapitein Hert.
Kapitein Hert woont op het prach%ge Kasteel Hertehart in Hertefre9en, zijn bosrijk privéparadijs aan de rand van een meer. In dat kasteel zit ook s%lletjes te smachten: Hart, een werkloze gouvernante, want de Kapitein is voorlopig kinderloos. Ze is gulzig naar zijn liefde. Zo gaarne zou ze met hem kleine, koddige hertehartekindertjes maken. Om te weten of dat er van komt, moet je komen kijken, natuurlijk!
3
Even kennis maken Op het podium zullen vier mensen te zien zijn:
Leen De Veirman als ‘Hart’
Dimitri Duqennoy als ‘Kapitein Hert’
muzikant Roel Van Camp als ‘Harteroel’
Technicus* Dries als ‘Lakei Hertedries’
* Een technicus is iemand die de knoppen van het licht en het geluid bedient. Maar in deze voorstelling doet ie net iets meer.
4
Naar het theater Omdat dit een voorstelling is voor kinderen vanaf de 2e kleuterklas, kan het goed zijn dat dit voor sommigen onder hen de eerste keer is dat ze naar het theater gaan. Daar kunnen ze best een beetje op voorbereid zijn.
Misschien zijn er al kinderen van de klas wél eens naar het theater gegaan?
>> Vraag hen om uit te leggen wat er dan gebeurde: je mocht gaan zi en, het licht ging uit (daar moet je niet bang voor zijn), iedereen was erg s#l en je moest goed kijken en luisteren.
>> Toon hen wat ze allemaal wel mogen gebruiken in het theater: ҉
hun ogen (kijken)
҉
hun oren (luisteren)
҉
hun neus (ruiken)
҉
hun achterwerk (zi en)
En wat ze niet hoeven te gebruiken: ҉
hun mond (niet babbelen)
҉
hun handen (niet frullen of meppen)
҉
hun voeten (niet weglopen)
Als ze iets grappig vinden, mogen ze natuurlijk lachen en alles wat ze zouden willen zeggen, onthouden ze voor na de voorstelling.
>> Je kan de klas onderverdelen in 2 groepen: de kijkers en de spelers. Terwijl de kijkers even niet kijken, spreek je af wat de spelers gaan spelen: ze kunnen een liedje zingen of een dansje doen of een toneeltje spelen samen. Ondertussen leg je zitkussens in een aantal rijen achter mekaar. Als de spelers weten wat ze gaan spelen, dan mogen de kijkers gaan zi en op de kussens. Dan gaat het licht even uit en wanneer het weer aan gaat, beginnen de spelers met hun spel. Met op het einde een applaus natuurlijk! Na deze oefening wissel je de groepen om. Op die manier leren ze kijken en luisteren naar mekaar en kan je interac%ef de spelregels van het theaterbezoek uitleggen.
5
Voor de voorstelling Het kan leuk of interessant zijn om vooraf al wat te werken in de klas rond thema’s die ook in de voorstelling aan bod komen. Hier geven we enkele ideeën.
1. Verliefd zijn Verliefd zijn op iemand betekent dat die iemand heel speciaal is voor jou. Dat je er al%jd bij zou willen zijn, dat je wil knuffelen en zoenen en misschien later zelfs trouwen. Maar soms weet je niet of die andere ook verliefd is op jou… En als dat niet zo is, dan kan dat pijn doen aan je hart. Daarom is het niet al%jd gemakkelijk om te zeggen dat je verliefd bent. >> Gesprek: ben jij verliefd op iemand? Of ooit verliefd geweest? Was het dan wederzijds? Ben jij soms bang om te zeggen dat je verliefd bent? Wat doen mensen die verliefd zijn? (kusjes geven, sto eren, handjes vasthouden) >> Laat hen uitbeelden wat volgens hen ‘verliefd zijn’ is. En laat hen er nadien een tekening over maken.
2. Reizen en ontdekken Kapitein Hert is een ontdekkingsreiziger. Dat wil zeggen dat hij over de hele wereld gaat zoeken naar dingen die nog nooit iemand anders heeH gevonden. >> Gesprek: Zijn zij ooit al eens op reis geweest? Naar waar? En wat was er allemaal anders op reis dan hier? Beter weer? Ander eten? Andere kleur van mensen? >> Toon de kinderen een wereldkaart en laat hen zien waar wij wonen. Leg hen uit dat de wereld rond is, maar dat mensen lang -laaang geleden dachten dat de wereld plat was en dat je eraf kon vallen. >> Vertel hen ook een stukje geschiedenis over de ontdekking van Amerika bijvoorbeeld. Dat er ooit eens een meneer is geweest die niet zo ver van hier in een boot is gestapt en is beginnen varen, zonder dat hij wist waar hij zou aankomen. En dat hij na heel heel lang varen plotseling in Amerika aankwam. En dat we sindsdien weten dat er aan de andere kant van de wereld dus ook nog allemaal landen zijn. Laat alles heel duidelijk zien op de wereldbol of wereldkaart.
In de voorstelling worden ook landkaarten van het land Hertefre9en getoond. >> Toon enkele landkaarten aan de kinderen en leg uit wat er zoal op te zien is: de hoofdstad van een land, waar er een mooie kerk of kasteel te zien is, waar er bos is en waar de zee. Laat hen vervolgens zelf landkaarten maken van hun eigen imaginaire land. >> Bouw een hoek van de klas om tot ontdekkingsschip (een tapijt of kussens die je schikt in een boot-vorm, bijvoorbeeld). Laat alle kinderen instappen op het schip via een geïmproviseerde loopplank en laat ze dan uitvaren op de zee. Wat zien ze op zee? Misschien breekt er wel een storm uit op zee? Wat moeten ze dan doen? Je duidt iemand aan die op uitkijk moet staan (of je doet dat zelf?) Die iemand moet op een gegeven moment roepen: “Land in zicht!” Ze komen aan op een nieuw land, wat doen ze dan? Laat hen beschrijven hoe dat nieuwe land eruit ziet. Laat hen tekeningen maken over hun nieuwe land: staan er veel huizen? Is er een oerwoud? Welke dieren lopen er rond? Hoe zien de mensen eruit?
6
Kapitein Hert vindt het heel belangrijk om zijn dikke boeken mee te nemen op reis. Hij houdt ervan om erin te lezen terwijl hij met zijn schip op de zee vaart. >> Zet alle kinderen van de klas in een kring en speel met hen het spel ‘ik ga op reis en ik neem mee’ in een iets makkelijkere versie. Laat hen rondkijken in de klas en nadenken over wat ze zouden willen meenemen op ontdekkingsreis. (Je kan ook allerlei voorwerpen meenemen waaruit ze mogen kiezen). Het voorwerp van hun keuze leggen ze in het midden van de kring. Praat met hen over waarom ze dat voorwerp zo belangrijk vinden om mee te nemen.
3. De zee versus de bergen Kapitein Hert houdt heel veel van de zee. Hij houdt van het water en hij houdt van varen en hij houdt ook heel veel van de vissen in de zee. Hart, daarentegen, houdt helemaal niet van de zee. Ze vindt de zee maar vies. Zij houdt meer van de bergen. >> Gesprek: Wat is er allemaal ze zien in de zee? Vinden zij de zee leuk? Wat doe je allemaal als je aan de zee bent? Zijn ze al eens in de bergen geweest? Hee< er al eens iemand op de top van een berg gestaan? Wat was daar te zien? Vertel hen dat het daar vaak koud is, soms zo koud dat er al#jd sneeuw op ligt, maar dat je van daar wel heel, heel ver kan kijken. >> Neem twee grote stukken papier (de achterkant van affiches bijvoorbeeld) en verdeel de klas in twee groepen. De ene groep maakt samen een tekening van de zee en de andere groep maakt een tekening van de bergen. Als de tekeningen klaar zijn, vertellen ze aan mekaar wat er allemaal op te zien is. >> Tover je klas om tot een zee: laat de kinderen een grote tekening maken van een vis of een krab of een zeehond of een octopus of …. Geef ze elk een A4 en zeg hen dat hun tekening het hele blad mag vullen. (Bij de kleinste kleuters kan je de tekeningen misschien al op voorhand maken, zodat ze het alleen nog moeten inkleuren.) Daarna mogen ze hun tekening uitknippen en hang je alle zeedieren op verschillende hoogte met koordjes aan het plafond van de klas. Dan kunnen de kinderen er tussendoor zwemmen.
>> Scheur aAeeldingen uit #jdschri<en die of met de zee (water, vissen, zwempak, strand, boot) of met de bergen (wandelschoenen, berggeiten, beren, warme jas, ski’s) te maken hebben. Ze moeten raden welke aAeelding bij welk landschap hoort. Daarna maken ze een collage met alle uitgeknipte foto’s. Laat hen ook tekenen op de uitgeknipte foto’s. Onze vormgeefster Viola doet het ook zo. >> Laat geluiden horen die ofwel bij de zee ofwel bij de bergen horen. Bijvoorbeeld voor de zee: geborrel van water, golven, meeuwen, iemand die ‘Frisco!’ roept. Of voor de bergen: geklingel van een koebel, iemand die “echo-o-o-o” roept, jodelen. De kinderen mogen raden welk geluid bij wat hoort.
Hang alle tekeningen en collages op in de klas!
7
4. Muziek!
Omdat dit een opere9e is, wordt er natuurlijk veel gezongen. En wel op een heel speciale manier: de opera-manier. Dat is met heel grote gebaren en heel veel gevoel. >> Laat hen luisteren naar het Zeekapiteinduet via deze link : www.dekoloniemt.be/uploadfolder/zeekapiteinduet.wav Wat horen ze? Welk gevoel krijgen ze bij deze muziek? >> Laat hen die manier van zingen nabootsen. Zing met hen liedjes die ze kennen (Hansje Pansje Kevertje, 1234 Hoedje Van Papier) op een opere e-manier. Ze moeten hun mond #jdens het zingen heel ver open doen en grote gebaren maken met hun handen.
In de voorstelling wordt er live gezongen en er is ook een live muzikant: een accordeonist. Het kan leuk zijn om de kinderen al kennis te laten maken met het geluid van de accordeon. >> Luister met hen naar de Hertehartewals via deze link: www.dekoloniemt.be/uploadfolder/hertehartewals.wav >> Hoe omschrijven zij de klank van de accordeon? Welk gevoel krijgen ze daarbij? >> Laat hen een kleur kiezen uit de kleurpotlodendoos of verFes of s#<en, die volgens hen bij de accordeon past. En laat hen daar een tekening mee maken terwijl ze naar de muziek luisteren. >> Laat hen ook dansen op de Hertehartewals. Eerst alleen en als dat goed gaat per twee, zo met 1-2-3-1-2-3-stapjes in het rond.
8
5. Afscheid Hart en Kapitein Hert houden heel veel van mekaar. Maar omdat Kapitein Hert een ontdekkingsreiziger is, moet hij al%jd weer afscheid nemen van Hart. Dan gaat hij weg en dan missen ze mekaar. >> Gesprek: weten de kinderen van de klas wat die woorden betekenen: ‘afscheid’ en ‘missen’? Kennen ze het gevoel van iemand te moeten missen? Laat ze toneeltjes verzinnen rond afscheid nemen en mekaar terug zien.
In één van zijn dierenverhalen beschrijH Toon Tellegen missen als: ‘missen is iets wat je voelt als iets er niet is.’ Je kan het hele verhaaltje aan hen voorlezen:
Op een ochtend klopte de mier al vroeg op de deur van de eekhoorn. ‘Gezellig,’ zei de eekhoorn. ‘Maar daar kom ik niet voor,’ zei de mier. ‘Maar je hebt toch wel zin in wat stroop?’ ‘Nou ja … een klein beetje dan.’ Met zijn mond vol stroop vertelde de mier waarvoor hij gekomen was.
‘We moesten elkaar een #jdje niet zien,’ zei hij. ‘Waarom niet?’ vroeg de eekhoorn verbaasd. Hij vond het juist heel gezellig als de mier zo maar langs kwam. Hij had zijn mond vol pap en keek de mier met grote ogen aan.
‘Om erachter te komen of we elkaar zullen missen,’ zei de mier. ‘Missen?’ ‘Missen. Je weet toch wel wat dat is?’ ‘Nee,’ zei de eekhoorn. ‘Missen is iets wat je voelt als iets er niet is.’ ‘Wat voel je dan?’ ‘Ja, daar gaat het nou om.’ ‘Dan zullen we elkaar dus missen,’ zei de eekhoorn verdrie#g. ‘Nee,’ zei de mier, ‘want we kunnen elkaar ook vergeten.’ ‘Vergeten! Jou?!’ riep de eekhoorn . ‘Nou,’ zei de mier. ‘Schreeuw maar niet zo hard.’ De eekhoorn legde zijn hoofd in zijn handen. ‘Ik zal jou nooit vergeten,’ zei hij zacht. ‘Nou ja,’ zei de mier. ‘ Dan moeten we nog maar afwachten. Dag!’ 9
En heel plotseling stapte hij de deur uit en liet zich langs de stam van de beuk naar beneden zakken. De eekhoorn begon hem onmiddellijk te missen. ‘Mier,’ riep hij ‘ik mis je!’ Zijn stem kaatste heen en weer tussen de bomen. ‘Dat kan nu nog niet!’ zei de mier. ‘Ik ben nog niet eens weg!’ ‘Maar toch is het zo!’ riep de eekhoorn. ‘Wacht nou toch even,’ klonk de stem van de mier nog uit de verte. De eekhoorn zuch9e en besloot te wachten. Maar hij miste de mier steeds heviger. Soms dacht hij even aan beukenotenmoes, of aan de verjaardag van de tor, die avond, maar dan miste hij de mier weer. ’s Middags hield hij het niet langer uit en ging hij naar buiten. Maar hij had nog geen 3 stappen gedaan of hij kwam de mier tegen moe, bezweet, maar tevreden. ‘Het klopt,’ zei de mier. ‘Ik mis jou ook. En ik ben je niet vergeten.’ ‘Zie je wel,’ zei de eekhoorn. ‘Ja,’ zei de mier. En met hun armen om elkaars schouders liepen zij naar de rivier om naar het glinsteren van de golven te gaan kijken.
(Toon Tellegen, uit ‘Misschien wisten zij alles’)
6. Taal Kapitein Hert spreekt een heel grappig taaltje, het Herteharts. Dat is niet al%jd makkelijk om te begrijpen, daarom vertaalt Hart soms wat hij zegt voor het publiek. >> Gesprek: Zijn er kinderen in de klas die een andere taal spreken thuis? Dan weten zij al wat ‘vertalen’ is: uitleggen wat iemand wil zeggen in een andere taal. Kunnen zij eerst een zinnetje in hun ‘thuis-taal’ zeggen en vervolgens in het Nederlands? >> Luister naar het Zeekapiteinduet. Wat zingt Kapitein Hert hier? Kunnen de kinderen het verstaan?
Het kan gebeuren dat men spreekt in een taal die je niet kent en dat je toch snapt wat ze willen zeggen, omdat er veel gevoel zit in de manier waarop ze spreken. >> Fluister een zinnetje, waar veel gevoel in zit, in het oor van één kind: ҉
Ik hou van jou.
҉
Ik ben zo ontze end bang!
҉
Ik ben razend kwaad!!
҉
Ik ben heel heel erg verdrie#g.
Dat kind moet het zinnetje hardop brengen voor heel de klas. Hij of zij mag daarbij alle mogelijke gebaren gebruiken, maar alleen ‘Blablabla’ zeggen. Laat de andere kinderen vertalen wat dat zinnetje zou kunnen zijn.
10
** (VOOR)LEESTIPS: ҉
‘Ontdekkingsreizen…’ van Arend Van Dam en Alex De Wolf.
҉
‘Tiny gaat op reis’ van M.Marlier en Gijs Haag
҉
‘Wat zie je in de zee?’ van Conz
҉
‘De mooiste vis van de zee’ van Marcus Pfister
҉
‘Overzee’ van Annemarie van Haeringen, Tonke Dragt, Sjoerd Kuyper
҉
‘Kijk en Leer, de bergen’ van Emilie Beaumont
11
Na de voorstelling
1. Wawazzet? Laat de kinderen honderduit vertellen over wat ze gezien hebben. Wat hebben ze onthouden van het verhaal? Wat was er allemaal te zien op scène? Kunnen ze de liedjes nog nazingen? Kunnen ze de hertedans nog nadansen? >> Laat hen tekeningen maken over waar de voorstelling volgens hen over ging. Hierin is het best dat je hen niet te veel stuurt of helpt, zo kan je het best zien wat hun eigen indrukken waren. >> Toon hen de illustra#es van onze vormgeefster Viola (zie hierna) en laat hen aan de hand daarvan vertellen wat er allemaal gebeurde in de voorstelling.
12
13
2. Hoewazzet? Wat vonden de kinderen van de voorstelling? Wat vonden ze leuk en wat vonden ze minder leuk? Hebben ze moeten lachen? Zijn ze bang geweest? Wat vonden ze het zotste, het mooiste, het spannendste aan de voorstelling?
Tekeningen, plaksels of schrijfsels die je met je klas maakt, mag je al%jd opsturen naar:
De Kolonie MT Marialei 29 | 2018 Antwerpen
[email protected] | www.dekoloniemt.be www.facebook.com/dekoloniemt Er is ook nog een filmpje waarin je de voorstelling nog eens kan herbeleven: h9p://vimeo.com/118373521
Hertelijk bedankt alvast! 14
