Jij bent Deventer De gemeente terug in eigen hand
Hoofdstuk 1
Geeft in grote lijnen weer waar wij voor staan in de gemeenteraadsverkiezingen.
Hoofdstuk 2
Tien vergezichten die we zien als katalysator voor een andere politieke cultuur.
Hoofdstuk 3
Deventer en de wereld: wat komt er op ons af. Schetst een beeld van trends, ontwikkelingen en bedreigingen op wereldschaal die ons beïnvloeden, en hoe we daar met optimisme op kunnen reageren.
Hoofdstuk 4
Deventer een financieel en economisch gezonde stad: het 80-20 principe.
Hoofdstuk 5
De Deventer democratie, hoog tijd om te renoveren: de D150.
Hoofdstuk 6
Deventer een blauwe stad: een nuchtere optimistische kijk op duurzaamheid.
Hoofdstuk 7
Meedoen vanuit eigen kracht en initiatief, ruimte voor ondernemen, werk.
Hoofdstuk 8
Armoede, zorg en welzijn: Deventer ontwikkelt een geluksindex.
Hoofdstuk 9
Jong zijn betekent uitproberen, ouder worden betekent onbezorgd kunnen leven en van betekenis zijn.
Hoofdstuk 10 Ruimtelijke ontwikkeling van Deventer op de schop. Experimenteren met woningbouw.
Beste lezer, Verkiezingscampagnes worden vaak gedomineerd door snelle soundbytes om burgers - flits flits - te overtuigen “toch vooral op ons te stemmen”. Sommige mensen willen echter meer achtergronden lezen bij hun keuzes voor een politieke partij. Deze notitie van leden van de nieuwe politieke partij Jij bent Deventer is gericht op kiezers die zich een beeld willen vormen van hoe wij van plan zijn politiek te bedrijven in onze gemeente. Je kunt zelf kiezen wat je wel of niet wilt lezen. Voor de leesbaarheid hebben we het over Deventer. Daarmee bedoelen we de gemeente Deventer, de stad compleet met haar mooie dorpen en buurtschappen die voor ons onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
www.jijbentdeventer.nl C /jijbentdeventer L @jijbentdeventer
Hoofdstuk 11 Cultuur in Deventer.
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
1
1 De visie van ‘Jij bent Deventer’ in grote lijnen
Jij bent Deventer wil meer zijn dan alleen een nieuwe politieke partij in Deventer. Wij zien onszelf als een beweging van burgers, die met optimisme opereert binnen de gemeentelijke politiek. Jij bent Deventer wil uitdragen dat juist jij als burger, ondernemer, vrijwilliger of professional het bent die Deventer een prettige en moderne stad maakt om te leven. Wij zoeken daarom actief verbindingen in de Deventer samenleving, doen een groter beroep op de denk- en doekracht van burgers en willen door deel te nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen de inspraak en betrokkenheid van burgers bij hun stad en ommelanden vergroten en versterken. Jij bent Deventer wil beweging in de stad creëren onder het motto “neem de gemeente terug in eigen hand.” Daar samen aan werken zal leiden tot meer ruimte voor eigen initiatief en de noodzakelijke permanente innovatie om een gezonde toekomst voor Deventer mogelijk te maken: met minder politieke aansturing en als gevolg daarvan ook met een kleinere en ook zuiniger gemeente. Onze enige verkiezingsbelofte aan de kiezer is dat wij ons in de gemeenteraad sterk maken voor deze verandering en er voor gaan dat de burger meer inspraak heeft en ruimte voor eigen initiatief krijgt. Wij zullen daar praktisch aan werken, met als uitgangspunt het moeilijke langetermijnverhaal dat Deventer en haar inwoners moeten aanhaken bij een snel veranderende wereld, want daar is alle reden toe. Jij bent Deventer is een partij die niet kiest voor opportunisme met gemakkelijk scorende soundbytes. Zij wil mensen aan het denken zetten over hun eigen rol in onze gemeenschap. Een stad draait om zo veel meer dan alleen om welvaart, het hebben van werk en/of inkomen of gebruik kunnen maken van een cultureel aanbod. De wereld om ons heen verandert pijlsnel. We kunnen er niet omheen om na te denken over wat voor soort samenleving we in de toekomst kunnen en willen zijn. De vanzelfsprekend-heden van de verzorgingsstaat zullen snel tot het verleden gaan behoren. Ondanks een goede opleiding is het hebben van werk in de toekomst minder vanzelfsprekend dan de beelden waarmee we zijn opgegroeid.
Rode lijn en uitgangspunt voor ons handelen zijn daarom een aantal vergezichten en filosofische motivaties waarom we Jij bent Deventer hebben opgericht. Ze zijn terug te vinden in dit verkiezingsprogramma dat beschrijvend een aantal hoofdlijnen schetst en zich niet wil verliezen in details. De praktijk van coalitieland Nederland is dat vandaag geformuleerde verkiezingsbeloften morgen hun waarde meestal verloren hebben. In dat kader is deze notitie ook een momentopname. Verkiezingscampagnes hebben vaak het karakter van: ‘wat ik u vandaag beloof, kom ik morgen niet na’. Jij bent Deventer wil daar niet aan meedoen. We presenteren een visie en een aantal denkbeelden over onze gemeente en de toekomst. Politiek is voor veel mensen een ingewikkeld proces en te vaak de ver van mijn bed show geworden. De weg om iets te bereiken in een gemeente als Deventer zal nooit een rechte lijn zijn. Jij bent Deventer neemt zich voor koersvast, door haarspeldbochten sturend, dan weer hobbelend over landweggetjes en dan weer met vaart en hoge snelheid met jou te koersen naar een moderne toekomstbestendige stad waar iedereen er toe doet.
Spreekt deze manier van gemeentepolitiek bedrijven jou aan? Stem dan 19 maart op Jij bent Deventer.
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
2
2 Deventer in tien vergezichten Met deze tien visies gaan we de verkiezingen in: 1 Deventer gaat voor het 80-20 principe Met het oog op de toekomst kiest Jij bent Deventer voor innovatie als motor om de gemeente toekomstbestendig te maken. Voor 80% gaan we uit van het huidige beleid, de overige 20% zal op termijn door innovatie, streven naar efficiency en meer burgerinitiatief leiden tot lagere lasten, een kleiner gemeenteapparaat en een gemeente die meer gebruikmaakt van wat burgers willen en kunnen. 2 D150: burgers betrekken bij de stad Het vertrouwen in de democratie is laag. Eén keer per vier jaar stemmen past niet in een tijd van constante veranderingen. Wij willen dat Deventer een burgerforum krijgt: de D150. Een flexibel wisselende groep van 150 bewoners, die gevraagd en ongevraagd advies geeft aan de Deventer politiek. 3 Duurzaamheid draait om mensen Milieu, duurzaamheid en kwaliteit van leven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een prettig leven wordt bepaald door de manier waarop mensen zich verantwoordelijk voelen om hier aan bij te dragen, niet door een windmolen meer of minder. Het begrip ‘blauwe zone’ beschrijft hoe mensen gelukkiger en gezonder leven, een ‘blauwe economie’ probeert duurzaam te ondernemen. Het een kan niet zonder het ander. Jij bent Deventer combineert deze twee en kiest er voor om Deventer de blauwste stad van Nederland te maken. Daarvoor ontwikkelt de gemeente een unieke geluksindex, als prikkelend instrument om te meten hoe we ons daartoe ontwikkelen. 4 Minder nieuwbouw, meer verbouw De gemeente moet een creatiever en actiever beleid voeren in de leegstand van veel bedrijfspanden. Het maatschappelijke vastgoed in Deventer moet beter benut worden. Jij bent Deventer vindt: geen bestaande gebouwen slopen, geen dure nieuwbouwplannen, maar gebruikmaken van bestaande mogelijkheden. De stad en haar architecten worden uitgedaagd met frisse ideeën te komen. 5 Onze jeugd, startkapitaal voor de toekomst Jeugdbeleid in Deventer focust zich te veel op het voorkomen van problemen. Opgroeien wordt vooral geproblematiseerd. De wereld waarin jongeren opgroeien sluit slecht aan op hun ontwikkelniveau. Wij dagen het onderwijs uit vernieuwend te experimenteren zodat er geen talent verloren gaat. We bieden jongeren ruimte om te ontdekken wie ze zijn, in een stad die hen stimuleert verder te reiken. 6 Betaalbare woningen Kwaliteit van wonen is meer dan huizen bouwen. Dat bouwen is duur geworden door speculatieve grondprijzen. Deventer gaat werk maken van particulier opdrachtgeverschap voor iedereen en ontwikkelt een gebied met 200 compacte woningen met gemeenschappelijke voorzieningen, voor een maximale prijs van € 75.000,-. Ook stimuleert Deventer de oude woningbouwgedachte, met betaalbare huren als uitgangspunt.
7 Een regelarme ondernemerszone Ondernemen draait op dynamiek en slagkracht. Deventer regelt een mandaat bij de landelijke overheid voor een experiment met een regelarme ondernemerszone. Ondernemers vormen samen een trust om hun gebied te beheren, te laten floreren of te (her-)ontwikkelen. Zo leren we van de effecten die ontstaan om bedrijvigheid te bevorderen. 8 Deventer ontwikkelt een Nijverheidspaleis Het Nijverheidspaleis, een uniek doe-het-zelf uitvindersplein, waar Deventer talent elkaar met ideeën kan inspireren. Een ontmoetingsplek voor jong en oud, bedrijf en individu, school en verschilmaker. Zo zien we dat voor ons. Waar een garagebox het begin was van Silicon Valley, wordt het Nijverheidspaleis de basis voor spraakmakende bedrijvigheid. 9 Coöperaties: hier doen we het zelf Nieuwe organisatievormen zoals coöperaties nemen een grote vlucht. Ze lijken te groeien zonder dat de politiek daar adequaat op inspeelt. Als het aan ons ligt gaat Deventer georganiseerd burgerinitiatief écht de ruimte geven, met nieuw beleid. Zelfsturing, waarbij burgers worden uitgedaagd om een buurt- of wijkcoöperatie te vormen waarin zij een meerderheid van de aandelen bezitten. 10 Bloeiende cultuurstad voor iedereen Nieuw in Deventer: culturele zondagen, één- of tweedaagse evenementen rond een wisselend thema. Bezoekers maken op een laagdrempelige wijze op verschillende locaties kennis met het gevarieerde culturele aanbod dat onze stad rijk is. En verder: de lege etalages in de binnenstad vullen met aangekochte kunst, die nu in depots ligt opgeslagen. De binnenstad als Kunsthal.
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
3
3 Deventer en de wereld: wat komt er op ons af
In dit hoofdstuk schetsen we een aantal uitdagingen en bedreigingen waar we in de toekomst als gemeente mee te maken krijgen. Gemeenteraadsverkiezingen gaan over hoe wij als burgers willen dat onze gemeenteraad en College van Burgemeester en Wethouders de stad bestuurt. Maar we kunnen er in deze tijd van crisis op crisis niet omheen verder te kijken dan onze gemeentegrenzen, omdat die grote invloed hebben op de ontwikkelingen in een stad. In slechts een paar honderd jaar is de wereld om ons heen door technologische ontwikkelingen grenzeloos groot en ingewikkeld geworden. In Nederland en Europa hebben we door het hoge ontwikkelingsniveau heel lang een economische voorsprong gehad op andere regio’s in de wereld. Maar de jongste revolutie, de internetrevolutie, heeft er voor gezorgd dat de wereld nog verder ontsloten is. Laten we maar meteen met de deur in huis vallen Door die ontwikkeling is onze technologische en economische voorsprong niet langer een voorsprong te noemen. Aan alle kanten wordt Europa in economisch opzicht voorbij gestreefd door opkomende economieën elders in de wereld. We innoveren te weinig of te langzaam, we verliezen onze concurrentiekracht en we denken in oude oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken die zich aandienen. We geloven nog steeds klakkeloos dat groei en meer consumeren ertoe zal leiden dat onze economie zich zal herstellen. We durven nog niet de conclusie onder ogen te zien dat welvaart en welzijn zonder groei een nieuw perspectief is voor onze samenleving en dat die ontwikkeling ook vraagt onze stad anders in te richten en te besturen. Vragen over de toekomst Steeds meer mensen vragen zich af hoe hun leven zich in de toekomst zal ontwikkelen: Houd ik mijn baan? Kan ik mijn huis nog wel betalen? Krijgt mijn kind of kleinkind de toekomst die ik voor hem wil? Word ik niet voortijdig afgedankt omdat ik te duur of overbodig ben geworden? Ben ik gelukkig met al mijn materiële vooruitgang die me dwingt steeds harder en langer te werken? Ik moet solliciteren, maar er is gewoon geen werk. Het zijn reële vraagstukken die om nieuwe politieke antwoorden vragen. Ook op het niveau van een gemeente. Werk vinden hebben en houden wordt steeds minder vanzelfsprekend Oudere generaties kennen het bedrijf Kodak nog wel. Het wereldwijde bedrijf van de filmrolletjes waarmee we ons leven vastlegden op foto’s. Het bedrijf Kodak heeft het niet gered in het digitale tijdperk: 140.000 mensen op wereldschaal verloren zo hun baan. Het internetbedrijf Instagram, dat je de digitale opvolger van Kodak zou kunnen noemen, heeft slechts zeventien man personeel in dienst en vertegenwoordigt een beurswaarde van 1 miljard dollar. Dit voorbeeld laat een groot contrast zien met het verleden en staat niet op zich. De wereld verandert ingrijpend. Efficiency -zo goedkoop mogelijk produceren- gaat ten koste van allerlei zekerheden
en vaak ook een menswaardig bestaan, omdat steeds meer mensen gedwongen worden zich te schikken naar deze veranderende omstandigheden zonder het beeld waarmee we zijn opgegroeid. Economen en trendwatchers voorspellen dat in de komende veertig jaar door technologische ontwikkelingen als 3Dprinten de werkgelegenheid nog met minstens veertig procent zal dalen. Werken om je hoofd boven water te houden Wat betekent dat voor mensen die hard gestudeerd hebben om het beroep van hun dromen uit te voeren? De taxichauffeur die geschiedenis heeft gestudeerd, de wiskundige die werkt als schoonmaker. Dit soort voorbeelden zijn op niet al te lange termijn geen uitzondering meer, maar regel. We zullen vooral moeten werken om het hoofd boven water te houden, met weinig perspectief op meer. Volgens voorspellingen zal het leiden tot een steeds grotere kloof tussen arm en rijk. De middenklasse dreigt er door te verdwijnen en sociale onrust is niet ondenkbaar. Middenstand krijgt het steeds moeilijker omdat mensen steeds efficiënter -en zo goedkoop mogelijk- hun boodschappen doen via internet of runshoppend naar de ‘alles in één supermarché’ gaan, die iedere kleine ondernemer opvreet. Shoppen in de binnenstad van Deventer? Kan het nog als steeds meer middenstanders hun deuren moeten sluiten of afhankelijk worden van funshoppende toeristen? Dit soort ontwikkelingen zullen we in Deventer niet kunnen stoppen. We kunnen wél kijken hoe we er zelf onze lokale antwoorden op geven. Hoe we ervoor zorgen dat we een sterke en zelfbewuste regionale economie voor elkaar krijgen. Onzekerheid en crisis: ruimte om een andere weg in te slaan Sommige mensen reageren cynisch of moedeloos als ze over deze trends in onze samenleving lezen. Maar moedeloosheid leidt meestal tot een passieve houding die niets oplost. Je kunt ook met optimisme en creativiteit proberen die werkelijkheid een andere richting te geven, door ook de andere en positieve signalen te zien. Steeds meer mensen Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
4
3. Deventer en de wereld: wat komt er op ons af
raken ervan overtuigd dat groei en welvaart niet meer in alles zaligmakend is. Groter, meer, nog meer: dat materiële streven heeft zijn langste tijd gehad. Die hebzuchtige cultuur heeft geleid tot de economische crisis waarin we verzeild zijn geraakt. Een Amerikaanse wetenschapper stelt vast dat meer geld alleen maar aan persoonlijk geluk bijdraagt tot een maximum inkomen van 55.000 euro. Van het bedrag dat mensen daarboven verdienen worden mensen niet gelukkiger. Als we dat gegeven op ons in laten werken, dan kunnen we ook een andere kijk ontwikkelen op de manier waarop we samenleven en nuchter en rationeel kiezen voor een minder materialistische benadering van groei. Met het streven een leven te leiden in een omgeving waarin je ertoe doet, en waar je weer meer van betekenis bent voor elkaar. Ruimte voor nieuwe initiatieven en een andere politieke cultuur Die manier van leven wordt door steeds meer mensen nagestreefd. Het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers), vaak met een laag inkomen, neemt toe omdat mensen zelf zeggenschap over hun werk willen hebben. Informele samenwerkingsverbanden zoals coöperaties schieten als paddenstoelen uit de grond. ‘Delen is het nieuwe hebben’ is een uitspraak die steeds meer mensen inspireert als antwoord op het individualisme, dat vaak neigt naar egoïsme en onverschilligheid. Mensen zien steeds meer in dat zin in je bestaan niet telkens hogere lasten voor materiële vooruitgang betekent, maar dat persoonlijk geluk, of van de groep waartoe je behoort, van heel andere zaken afhangt. Dat zijn de optimistische signalen die we ook in de Deventer gemeentepolitiek moeten omarmen en stimuleren. Er ontwikkelt zich een steeds grotere bereidheid de toekomst zelf in handen te nemen. Dat vraagt om nieuwe ideeën, andere initiatieven en een andere politieke cultuur. Politici moeten uit hun comfortzone komen Ons democratisch stelsel stamt nog uit de tijd van de trekschuit en de boer die achter een ploeg aansjouwde. Het verdient ingrijpende renovatie om aan te sluiten bij de huidige tijd. Het vertrouwen in de democratie is dramatisch laag. Politici zijn te vaak en te veel bezig telkens hun eigen toekomst zeker te stellen met kortetermijnoplossingen waarmee ze burgers met de beste bedoelingen willen paaien. Macht delen of afstaan maakt ze ook onzeker. Als ze al over hun schaduw heenkijken gebeurt dat met te weinig dynamiek. Ze leunen te veel in behoudzucht en in een bestaande werkelijkheid in plaats van de toekomst te omarmen. Voor het merendeel zijn ze - onbewust - cynisch naar de burgers toe geworden, die ze zeggen te vertegenwoordigen. Ze beperken zich er in slechts één keer in de vier jaar contact met kiezers te zoeken. Maar de toekomst in deze snel veranderende wereld vraagt dat politici vooral een inspirerende en faciliterende rol moeten spelen.
Minder lintjes doorknippen en minder ego Minder lintjes doorknippen, minder ego, minder kortetermijnprestigeprojecten realiseren, minder lachen tegen de fotograaf, minder focus op de eigen standpunten, minder geldingsdrang. Met meer zuinigheid en in bescheidenheid focussen op een groter verhaal waarin we de kracht van de samenleving aanboren en omarmen. Met de moed om in te gaan tegen wat gebruikelijk is in bestuurlijk land. Met antwoorden en oplossingen die misschien niet bijdragen aan de eigen populariteit, maar die wel van moed getuigen om een stad als Deventer opnieuw uit te vinden, met het oog op een gezonde toekomst. Dat vraagt dat politici en ambtenaren uit hun comfortzone treden en meer vertrouwen op de kracht van burgers. Burgers zijn geen klanten van beleid. Zij willen en kunnen er met hun eigen ideeën en plannen toe doen. De mens is als wezen een multitalent, altijd geweest, maar steeds verder opgeslokt en geperst in een keurslijf van bureaucratie die zich telkens herhaalt. En zoals iedereen weet is bureaucratie - hoe goed bedoeld ook - altijd onverschillig. Help ons Deventer de stad van de menselijke maat te maken Het wordt tijd onze eigen wereld - Deventer en ommelanden weer meer naar onze eigen hand te zetten. Deventer als stad van de menselijke maat. Van jong tot oud. Van gehandicapt tot hoog begaafd. Van handwerksman tot kunstenaar, van leerkracht tot jonge hond of oude rot. Mensen die elkaar weten te vinden omdat ze iets voor elkaar kunnen betekenen. Een stad waar mensen er meer zelf toe doen en als vanzelf de ruimte krijgen en nemen om hun dorp, hun buurt, hun vereniging, hun bedrijf, hun idee, hun betekenis voor zichzelf en anderen in te vullen. We kunnen in Deventer de ingrijpende veranderingen op wereldschaal niet tegenhouden. Wat we wel kunnen is samen zoeken en ons best doen Deventer ook in de toekomst een aangename optimistische stad te laten zijn waar meedoen, ondernemen en gemeenschapszin vanzelfsprekend zijn. Deventer, de stad waar de burger het heft meer in eigen hand neemt is het perspectief van een nieuwe realiteit die zich aandient en waar een gemeentebestuur zich door moet laten inspireren. Deventer een bloeiende stad, omdat jij dat wilt en er trots en vanzelfsprekend aan wilt bijdragen. Verbeter je wereld. Zullen we gewoon bij Deventer beginnen?
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
5
4 Deventer een financieel en economisch gezonde stad: het 80-20 principe
Jij bent Deventer wil in Deventer als vuistregel het 80-20 begrotingsprincipe invoeren. 80% van bestaand beleid bestendigen. 20% van het budget inzetten op innovatie. Het zal op termijn leiden tot een effectievere overheid, kleiner qua omvang wat betreft uitgaven en personeel. In acht jaar tijd Jij bent Deventer willen we dat de gemeente qua omvang minimaal twintig procent krimpt. Schaarste maakt creatief en innovatief en creëert als vanzelf oplossingen van hoge kwaliteit door burgerinitiatief. Ook is Jij bent Deventer van mening dat doelbelastingen ook voor dat doel gebruikt moeten worden. Een voorbeeld daarvan is hondenbelasting. Die is enkele keren verhoogd voor extra maatregelen en voorzieningen op dat vlak. Toen die voorzieningen geen resultaat opleverden of niet werkten, werd de verhoging voor andere zaken ingeboekt. Dat is financieel opportunisme dat niet aan burgers is uit te leggen. De dynamiek van de garagebox In de economische visie van Deventer is geformuleerd dat Deventer zich in de regio als een maakstad moet profileren. Jij bent Deventer omarmt die gedachte, maar denkt dat er veel winst te boeken is door de wijze waarop we deze doelstelling willen realiseren dynamischer in te steken. Deventer heeft een sterke reflex door voor alles een structuur te organiseren. Structuur is zonder meer noodzakelijk, maar werkt vaak ook vertragend. Een maakstad ontstaat eerder door een veranderende mentaliteit dan door een beleidsplan. Silicon Valley in de Verenigde Staten, broedplaats van de digitale wereld, is geen geplande regio maar is ontstaan vanuit een cultuur van garageboxen waarin jonge honden en innovatieve ondernemers met slagkracht producten ontwikkelden. Structuur was daarbij volgend. Regelarme ruimte voor initiatief is noodzakelijk om de maakstad ook een echte maakstad te laten zijn en blijven. Catch 22: een leven lang onderwijs Trendwatchers voorspellen dat het begrip een levenlang leren op eigen initiatief, een leven lang onderwijs gaat worden, om adequaat op de vraag aan bijvoorbeeld technisch personeel te realiseren. Dat is in Deventer nog veel te moeilijk. Veel jongeren die kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt vanwege een eerdere beroepskeuze waar geen of minder vraag meer naar is, zitten door regelgeving in een zogenaamde Catch 22situatie (naar de roman van Joseph Heller). Ze willen wel omscholen naar bijvoorbeeld techniek maar worden niet aangenomen omdat ze geen ervaring hebben. En ze kunnen niet omscholen omdat ze geen werkplek hebben om ervaring op te doen. Uitkerende instanties opereren vaak te star en te formalistisch in dergelijke situaties.
Een nijverheidspaleis als symbool van verandering Zonder grote woorden in de mond te nemen als een scholingsoffensief, dat onmiddellijk zal leiden tot een bureaucratische structuur, pleit Jij bent Deventer er voor om een vrijplaats en ontmoetingsplaats te creëren waar vele talenten, ervaringen en netwerken samenkomen. Zij pleit voor de inrichting van een nijverheidspaleis. Optimistisch, doortastend en spraakmakend. Een plek waar geëxperimenteerd kan worden en waarbij ervaring en uitproberen samenkomen. Deventer beleefstad voor toeristen: wil de bevolking dat? In de economische visie staat geformuleerd dat Deventer zich nog meer op toerisme moet richten waarbij het aantal bezoeken meer dan verdubbeld wordt. Dat betekent dat we van 1,9 miljoen bezoekers naar 3 miljoen bezoekers per jaar zouden moeten gaan. Economisch en qua werkgelegenheid is dat een interessante gedachte, maar de vraag is of de inwoners van Deventer daar werkelijk op zitten te wachten. Deventer is een geweldig decor met haar historische geschiedenis, maar is het met zo’n ambitie ook nog wel de stad van Deventenaren zelf? In Venetië is de bevolking in het geweer gekomen tegen hetzelfde soort ambities, omdat de identiteit en de leefkwaliteit voor bewoners ondergeschikt dreigde te worden aan de toeristische ambities. Koersen op nog meer toerisme vraagt om een discussie met de stad zelf. De keuze voor deze ambitie is in veel te kleine kring gemaakt.
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
6
5 De Deventer democratie, hoog tijd om te renoveren: de D150
Geen politicus die niet constateert dat de kloof tussen burgers en gekozenen wel erg groot is geworden. Mensen hebben het meeste vertrouwen in de huisarts of in de brandweer. Een politicus scoort nog lager dan een tweedehands autoverkoper, een beroep dat vanwege een slecht imago erg laag scoort qua vertrouwen. Politici spelen te veel op safe als ze spreken over hervorming van de democratie. Ze hebben de neiging te wachten op commissies van externe adviseurs die met voorstellen komen nieuwe wegen in te slaan om de kloof tussen kiezer en gekozene te verkleinen. Besturen op hoofdlijnen Jij bent Deventer is van mening dat er een wereld te winnen valt als het gaat om burgerbetrokkenheid in Deventer te vergroten en de mogelijkheden daartoe te verruimen. Een gemeenteraad zou veel meer moeten besturen op hoofdlijnen en zich niet moeten verliezen in allerlei details. Een stad of gemeenschap herbergt vele kwaliteiten van mensen die we beter kunnen benutten, mits we ze de ruimte geven hun eigen situatie naar de hand te zetten. Gezond burgerlijk verstand wordt te vaak genegeerd. De discussie over de noodzakelijkheid van een nieuw stadskantoor was in feite een groot naar binnen gekeerd proces, waarin politici en ambtenaren met hun rug naar de stad gingen staan en burgerbetrokkenheid als een cosmetisch proces uitvoerden. Slechts 10% van de bevolking steunde die plannen. Ruim twee derde van de bevolking was er tegen. De verkramptheid waarmee op dergelijke weerstand werd gereageerd is illustratief voor de politieke vervreemding die ook in Deventer heeft plaatsgevonden. We moeten leren van zo’n proces. In Loo vindt bureaucratie zijn Waterloo Jij bent Deventer zal zich in de nieuwe gemeenteraad profileren als een vernieuwer van de Deventer democratie. In Loo wilden bewoners niet wachten op taaie besluitvormingsprocessen. Ze kwamen met een idee zelf een fietspad aan te leggen om de verkeersveiligheid te verbeteren. In Midden Drenthe beheren burgers alle openbare speelruimtes in coproductie met enkele uitvoerende ambtenaren. Het zijn praktische voorbeelden die werken, adequaat en zorgvuldig. Iets dat je zelf voor elkaar gekregen hebt is vele malen bevredigender dan een nummer van de gemeente bellen en verder achterover leunen. D150, een nieuw burgerforum Jij bent Deventer zal zich inzetten voor de realisering van een nieuw burgerforum, de D150, die gevraagd en ongevraagd onze gemeenteraad adviseert. Van de deelnemers wordt 20% in dit forum gekozen op grond van hun deskundigheid inzake het te bespreken onderwerp. De overige 80% is een afspiegeling van de bevolking en wordt door middel van loting geworven. Deelnemers krijgen voor hun deelname een vrijwilligersvergoeding. De D150 komt tenminste twee keer per jaar bijeen en kent een roulatiesysteem dat zorg draagt voor telkens verse inbreng.
Wat de gemeente kan leren van Apple Het digitale tijdperk biedt tal van kansen om burgerbetrokkenheid te vergroten bij politieke processen, maar ook om de gemeentelijke dienstverlening efficiënter en goedkoper te maken. Jij bent Deventer vindt dat de gemeente in de komende raadsperiode meer moet experimenteren met gebruikmaking van digitale mogelijkheden, om burgers te betrekken bij het wel en wee van hun stad. Gavin Newsom, oud-burgemeester van San Francisco, schreef hierover een inspirerend boek met de titel ‘Citizenville’. Daarin ontwikkelt hij onder ander het idee de stad te organiseren volgens het model van het besturingssysteem van Apple: creëer zoals Apple een algemene onderlegger en stel burgers zelf in staat hun eigen apps (zoals op een smartphone) te ontwikkelen voor vraagstukken en problemen die ze tegenkomen. Zo kunnen bovendien ervaringen gedeeld en breder verspreid worden. Kiezen voor wethouders met bestuurlijke kwaliteiten, niet vanwege hun politieke achtergrond Jij bent Deventer wil een zogenoemd afspiegelingscollege met daarin vertegenwoordigd minimaal één lokaal opererende partij van omvang. Dit college maakt een agenda voor de stad en betrekt daarbij actief de Deventer samenleving. De vorming van een college van wethouders vindt plaats op basis van sollicitatiegesprekken met een commissie uit de gemeenteraad, waarin ook niet-collegepartijen zijn vertegenwoordigd. Op basis van die gesprekken wordt een voordracht gedaan waarover de raad - net zoals bij de benoeming van de burgemeester - in een geheime stemming besluit. Wethouders worden gekozen op grond van hun bestuurlijke kwaliteiten en visie en niet op grond van hun politieke voorkeuren of achtergrond. Deventer, Zwitserland aan de IJssel – besluitvorming met referenda De ervaringen met referenda leren dat deze vooral proteststemmers in beweging krijgen. Toch is Jij bent Deventer binnen nader vast te ontwikkelen kaders voor de invoering van een besluitvormend referendum. Het dwingt de politieke uitvoerders tot het actiever naar buiten treden om burgers te betrekken bij besluitvormingsprocessen. Het model van een besluitvormend referendum zal op langere termijn bijdragen, als het middel ingeslepen is in ons denken, aan een grotere betrokkenheid bij de democratie omdat ook voorstanders van bepaalde standpunten zich zullen organiseren waardoor noodzakelijk debat vanzelfsprekend wordt, de democratie levendiger, en gezond burgerlijk verstand een plek krijgt in besluitvorming.
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
7
6 Jij bent Deventer gaat voor een blauwe stad: een nuchtere optimistische kijk op duurzaamheid
Deventer zal, of het wil of niet, aan moeten haken op een snel veranderende wereld, met een ander idee over ondernemen en de kwaliteit van hoe we samenleven (zie ook hoofdstuk 3). Minder gebaseerd op streven naar steeds meer groei, maar meer in balans met welzijn en geluk. Met een sterke regionale economie waarbij gemeenschapszin vanzelfsprekend is. Duurzaamheid is veel meer dan een energieneutrale stad Jij bent Deventer kijkt vanuit die invalshoek naar het thema duurzaamheid. De huidige gemeenteraad heeft het voornemen geformuleerd in 2030 een energieneutrale stad te zijn. Door energiebesparing en -productie moeten we dat doel bereiken. Natuurlijk sluit Jij bent Deventer zich aan bij dit streven. Maar we vinden die energieneutrale invulling van het begrip duurzaamheid een veel te beperkte. Want duurzaamheid moet gaan over kwaliteit van (samen)leven en zorg voor onze omgeving en elkaar en toekomstige generaties. Een energieneutrale stad is daar slechts één onderdeel van. De duurzaamheidsdiscussie is in Deventer de afgelopen jaren nogal gedomineerd door symboolpolitiek met het wel of niet realiseren van windmolens of van een zonnepark. Het is een discussie waarin de Deventer politiek nogal verdeeld stond over hoe dat te realiseren. Niemand zal tegen een energieneutrale stad zijn, maar de weg daar naartoe kan op vele manieren. Jij bent Deventer vindt het interessanter te koersen op een aanpak waarin de Deventer samenleving dit thema als vanzelf gaat omarmen door het stimuleren van gewoonteverandering. Duurzaamheid: zonder wijzende vingertjes en schutterputjes Met de stelligheid waarmee iedereen als het ware in schuttersputjes voor of tegen windmolens betoogde, kun je je afvragen of we daarmee doelmatig aan deze doelstelling werken. Energiebesparing zal op termijn als vanzelf worden omarmd, wanneer door schaarste energiebronnen onbetaalbaar duur worden. Er vinden op dit moment grote innovaties plaats die zich als vanzelf in de samenleving zullen verspreiden. En als Gamma duurzaamheid als winstgevende doe-het-zelf handel ontdekt en haar klanten daar met duurzame producten in meeneemt, zal dat waarschijnlijk meer bijdragen aan het realiseren van een energieneutrale stad dan een symbolische windmolen meer of minder, waarvan wetenschappers zeggen dat die techniek al achterhaald is. Zelf uitvinden en ontdekken In Deventer is op stedelijk niveau een energiecoöperatie opgericht, die burgers wegwijs wil maken en adviseren. Maar het is de vraag of zo’n aanpak werkelijk bijdraagt aan een echte noodzakelijke gedragsverandering van mensen. De mens heeft de neiging zelf te willen uitvinden en te ontdekken hoe hij zijn omgeving naar zijn hand kan zetten.
Een enthousiaste groep initiatiefnemers in een straat of buurt die vanuit een persoonlijke drijfveer hun eigen energiearrangement wil vormgeven en die vervolgens trots op een verjaardagsfeest over hun ervaringen vertelt, zal zo meer bijdragen aan dit te bereiken resultaat dan de Deventer gewoonte alles bestuurlijk te structureren, met weer een extra organisatie. Bied Deventer aan als experimentplek voor duurzaamheidsinnovaties Er is op dit moment sprake van een enorme boost aan technologische ontwikkelingen die we als stad als vanzelf kunnen omarmen. Het is ook geen links of rechts thema. De zelfdenkende en daardoor energiebesparende lantaarnpaal bestaat al, waarom die niet stapsgewijs invoeren? Een waterturbine in de IJssel die energie opwekt zal niet lang op zich laten wachten. De zichzelf parkerende auto bestaat ook al en is binnen nu en vijftien jaar volgens trendwatchers gemeengoed. Het zal discussies over wat we doen ingrijpend beïnvloeden. Waarom nog een parkeergarage in de binnenstad of een autovrij Grote Kerkhof doordrukken vanuit een groen schuttersputje, als je tussen nu en vijftien jaar door je auto wordt opgehaald of afgezet aan de rand van de binnenstad? Jij bent Deventer vindt niet dat je als stad achterover moet leunen en alleen maar moet wachten op duurzaamheidsontwikkelingen of -systemen die in de markt ontwikkeld worden. Als het gaat om een stimulerend beleid, kan de gemeente wel degelijk een stimulerende en faciliterende rol spelen. Deventer kan die energieneutrale toekomst omarmen door zichzelf actief te profileren als experimentplek voor innovaties op dit terrein. Ze kan dit door een strategische alliantie aan te gaan met interessante ontwikkelaars op deze terreinen. Zo kan bovendien werkgelegenheid gecreëerd worden. Ontwikkel een ambitieus duurzaamheidprofiel: Deventer de blauwste stad van Nederland Jij bent Deventer wil het begrip duurzaamheid vooral veel breder zien. Zij kiest voor de ambitie Deventer in vijftien jaar tot de blauwste stad van Nederland te laten ontwikkelen. Een blauwe stad is een veel omvattender kader. Milieu, duurzaamheid en kwaliteit van leven zijn namelijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een prettig leven wordt mede bepaald door de manier waarop mensen zich verantwoordelijk voelen hier aan bij te dragen. Het begrip uit de wetenschap ‘blauwe zone’ beschrijft hoe mensen gelukkiger en gezonder leven, een ‘blauwe economie’ probeert duurzaam te ondernemen. Het een kan niet zonder het ander. Jij bent Deventer combineert deze twee en kiest ervoor Deventer de blauwste stad van Nederland te maken. Hoe de stad dat invult? Door ondernemers en burgers te betrekken en te stimuleren deze ontwikkelingen in eigen hand te nemen.
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
8
7 Meedoen vanuit eigen kracht en initiatief, ruimte voor werk en ondernemen
In economisch moeilijke tijden is het belangrijk nieuw werk te creëren, voor mensen die steeds vaker door de crisis noodgedwongen geen betaald werk meer hebben. Maar de mogelijkheden voor het creëren van werk zijn voor een gemeente zelf beperkt. Wat de gemeente wel kan doen is ondernemen zo aantrekkelijk mogelijk maken. Door te ontregelen waar mogelijk, door te zorgen voor voldoende ruimte om te ondernemen en te zorgen voor een goede toegankelijkheid van Deventer wat betreft verkeer. Mobiliteit is van groot belang voor een moderne stad. Een qua vervoer toegankelijke stad trekt bedrijvigheid aan. Op die weg zal Deventer zich moeten blijven ontwikkelen. Maar we moeten ook eerlijk vaststellen dat ondanks dit soort maatregelen voor steeds meer mensen geldt dat ze op de lange termijn geen zicht op betaald werk hebben. Door technische ontwikkelingen zal de hoeveelheid werk in de toekomst alleen maar afnemen. Ook al trekt de economie weer heel voorzichtig aan, het leidt nauwelijks tot banenherstel. We moeten nadenken over die ontwikkelingen en over hoe we onze welvaart en ons welzijn voor iedereen met beperktere middelen mogelijk maken. Veerkracht zit in ieder mens: een kwestie van omdenken Zoals we weten is door de immense bezuinigingsopdracht waar Griekenland voor staat, de economie en werkgelegenheid volledig ingestort. Het interessante van dat gegeven is dat er daaruit een parallelle en informele economie is ontstaan met ruilhandel en vormen van dienstverlening op het niveau van gewone burgers, die door het ontbreken van een vangnet wel gedwongen zijn op die manier het hoofd boven water te houden. Je kunt daar bestuurlijk kritische kanttekeningen bij plaatsen, maar het laat zien dat veel mensen in staat zijn tot omdenken en het zelf zoeken en vinden van creatieve oplossingen. Zonder Griekse toestanden te propageren kunnen we leren van een dergelijk voorbeeld dat als mensen ruimte krijgen en nemen ze toch een bepaalde kwaliteit van leven kunnen handhaven.
Meedoen een opgave voor de samenleving Jij bent Deventer vindt net als andere partijen, dat je betaalde werkgelegenheid daar waar mogelijk moet stimuleren, maar dat je daarnaast werk moet maken van het feit dat zo veel mogelijk mensen meedoen aan de samenleving, door daar ruimte voor te creëren. Veel mensen die het moeilijk hebben gaan gebukt onder een controlemechanisme dat hen eerder uit hun kracht haalt dan stimuleert in beweging te komen. Door de afname van arbeid in de toekomst zal een basisinkomen zonder controlemechanisme als vanzelf opdoemen. Tijd om zelf kinderen groot te brengen -door moeders én door vaders- neemt toe. Ook ontstaat er zo ruimte en tijd voor zorgarrangementen door burgerkracht zelf georganiseerd. Waardering krijgen van je omgeving, het hebben van een netwerk waarin je zaken deelt met andere mensen en waarin je bijdraagt, geeft mensen voldoening en energie. Nu rekenen we te veel mensen af op het niet hebben van werk, met een controlemechanisme dat mensen vaker blokkeert dan stimuleert. Meedoen aan Deventer kan op vele manieren. Jij bent Deventer vindt dat het vinden van werk - inclusief vrijwilligerswerk - veel stimulerender en uitdagender kan plaatsvinden. In tegenspraak op de strengere en bijgestelde bijstandswet, met minder controlemechanismes van bovenaf en met meer ruimte voor eigen initiatief. De huidige landelijke regels staan dat onvoldoende toe. Daarom zet Jij bent Deventer in op een Deventer experiment om ruimte te bieden om het begrip ‘meedoen in Deventer’ lokaal in te vullen, door mensen die afhankelijk zijn van een uitkering.
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
9
8 Armoede, zorg en welzijn: Deventer ontwikkelt een geluksindex
Hoe kom ik vandaag weer rond? Armoede is (over)leven van moment tot moment De economische crisis duurt al vijf jaar. Veel mensen hebben in moeten teren op hun uitgaven. Steeds meer mensen slagen er steeds moeilijker in de touwtjes aan elkaar te knopen. Armoede neemt toe in Deventer en dat is niet een kwestie van geld alleen. Armoede wordt na verloop van tijd vooral een alles dominerende gemoedstoestand die het leven van mensen steeds verder bepaalt. Hoe kom ik vandaag weer rond? Ik had het geld aan sportschoenen voor mijn zoon moeten uitgeven, maar ik heb het besteed aan eten, wat nu? Armoede maakt moedeloos en neerslachtig en beïnvloed de manier van denken. Mensen in armoede (over)leven daardoor van moment tot moment. Zonder perspectief verdwijnt levenskunst en optimisme als sneeuw voor de zon. Het netwerk waarin mensen door armoede functioneren wordt steeds kleiner. Schuldsanering en bijvoorbeeld een voedselbank – hoe belangrijk en zinvol overigens ook – zijn in feite noodverbanden die de situatie van mensen in armoede te weinig veranderen. Een andere aanpak van armoede, ruimte voor eigen initiatief Jij bent Deventer wil in Deventer met alle betrokken organisaties op het terrein van armoede om tafel om te komen tot een coöperatieve organisatie voor mensen die geconfronteerd worden met armoede. De coöperatie biedt hen een nieuw netwerk, draagt bij aan zelfwaardering en creëert nieuw perspectief voor de deelnemers. Hoe mooi ook een initiatief is als ‘de arme kant van Deventer’ die mensen aan de onderkant wil organiseren en steunen. Er moeten meer rijken bij aanschuiven om te inspireren. Armoede is een gedeelde verantwoordelijkheid in onze stad, willen we werkelijk een humane samenleving zijn. Zorg en welzijn In 2015 zal de gemeente via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) regie hebben en verantwoordelijk zijn voor tal van zorgarrangementen. De ruimte om zelf beleid te maken voor een gemeente is echter smal vanwege de voorwaarden die Den Haag oplegt waaraan die zorg moet voldoen. In de zorg gaat onder andere gewerkt worden met zogenoemde sociale wijkteams die op buurt- en wijkniveau de zorg adequaat moeten maken. Deze worden doorgaans gevormd doordat maatschappelijk werk, (thuis) zorginstellingen en welzijnsinstellingen met elkaar moeten gaan samenwerken. Jij bent Deventer heeft niet het vertrouwen - gezien de dominante Deventer overlegcultuur over afstemming op managementniveau - dat deze samenwerking in sociale wijkteams overal even adequaat zal plaatsvinden. Een ambitieus uitgedragen project als buurtcoach mogen we als mislukt beschouwen in deze cultuur. Er moet door de burger wat te kiezen zijn in de arrangementen die op wijk- of buurtniveau worden ontwikkeld en aangeboden.
Aanbestedingen op buurtniveau Jij bent Deventer is van mening dat buurt- of wijkorganisaties via een aanbestedingsprocedure zelf de keuze moeten kunnen maken over een wijkteam, dat naar hun oordeel past bij hun omgeving. Daarbij moet het niet zozeer gaan om de prijs, maar is kwaliteit ook een dominant criterium. Met oog voor bestaande verhoudingen wil Jij bent Deventer dat in deze raadsperiode in minstens drie kernen of wijken met deze vorm van aanbesteden geëxperimenteerd wordt. Een zorgombudsfunctie Omdat er veel verandert vindt Jij bent Deventer dat er in Deventer (of in de Stedendriehoek) een onafhankelijke zorgombudsfunctionaris moet komen. Burgers kunnen hier met hun vragen en klachten terecht. De ombudsfunctionaris rapporteert rechtstreeks aan de gemeenteraad en geeft gevraagd en ongevraagd adviezen over verbetering van de zorg die in Deventer geboden wordt. De Deventer geluksindex Welvaart wordt vaak gezien als de voorwaarde voor welzijn. Tot op zekere hoogte is dat ook zo. Levensgeluk is iets waarvan we vinden dat het individu er zelf verantwoordelijk voor is. De toegenomen individualisering, een dominante bureaucratie, uitzichtloosheid op werk, overmatig consumeren en materialisme leidt tot toegenomen stress in een samenleving. Steeds meer mensen kunnen de veranderingen niet meer bijbenen en richtingloosheid zorgt er voor dat persoonlijk geluk niet meer zo vanzelfsprekend is. Levensgeluk lijkt een zachte term maar is meetbaar en geeft inzicht in de kwaliteit van een samenleving. Jij bent Deventer vindt dat de gemeente een geluksindex moet ontwikkelen om het geluksniveau in beeld te brengen. Zo’n indicator geeft niet alleen inzicht, maar ook richting aan, voor de wijze waarop we de kwaliteit van samenleven willen bevorderen. Er zijn al verschillende voorbeelden van wetenschappelijke geluksindicatoren die als inspiratiebron voor een eigen Deventer geluksindex kunnen dienen.
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
10
9 Jong zijn betekent uitproberen, ouder worden betekent onbezorgd kunnen leven
Opgroeien in Deventer Jong zijn betekent uitproberen. Het leven van kinderen wordt al vanaf heel jong in een structuur gestopt om er voor zorg te dragen dat kinderen zo evenwichtig en kansrijk mogelijk opgroeien. De efficiency die hierbij wordt nagestreefd heeft echter ook een keerzijde. Het keurslijf waarin veel kinderen met de beste bedoelingen gestopt worden doet vaak geen recht aan hun ontwikkelingsproces. Te veel kinderen en jongeren worden gestigmatiseerd door hen al vroeg als een probleem te omschrijven. De aandacht van ouders voor hun opgroeiende kroost is niet altijd vanzelfsprekend, vanwege de soms hoge werkdruk van werkende ouders. Kinderen bewegen steeds minder, ze eten ook steeds ongezonder, hun leefstijl wordt steeds jonger individualistischer. Betrokkenheid bij de samenleving, waarden- en normenoverdracht en omgangsvormen in de publieke ruimte vragen meer aandacht. Spelen op straat en in de buurt met elkaar is een belangrijke voorwaarde je als kind te ontwikkelen tot een sociaal wezen met een gezonde leefstijl met voldoende beweging. Opgroeien is een markt geworden - een cultuuromslag in hoe we kijken naar opgroeien is nodig Jeugdwerk in Deventer heeft zich versmalt tot jonge mensen met risicogedrag. Er gaat zes keer meer geld naar 5 tot 15% jeugdigen met risicogedrag, dan naar de rest van de jeugdpopulatie. Jeugdzorg is een markt van een woud van voorzieningen geworden met te veel subcategorieën van zorg of hulpverlening. Ouders worden steeds veeleisender naar professionals van onderwijs tot hulpverlening, in het arrangement dat zij voor hun kinderen eisen. Steeds vaker omdat het moeilijk is te accepteren dat een advies voor jou als ouder je koud op het dak valt als het niet beantwoordt aan je eigen verwachtingen. Het project ‘kind’ mag eenvoudigweg niet mislukken. Het leidt tot veel onnodige stress. Opgroeien verdient een herbezinning op wat we kinderen willen aanreiken en hoe we zorgen dat ze zich naar hun vermogens kunnen ontwikkelen. Uitdagender jeugdbeleid en onderwijs Als het gaat om talentontwikkeling, om jonge mensen te betrekken bij de Deventer samenleving, dient jeugdbeleid en onderwijs veel uitdagender en stimulerender te zijn. Te veel jonge mensen maken een verkeerde keuze die ze te lang achter zich aanslepen. Eén keer per jaar gemeenteraad spelen voor een beperkte groep scholieren zet geen zoden aan de dijk om jonge mensen te betrekken bij hun gemeente. Evenmin als het creëren van Jongerenontmoetingsplaatsen (Jop’s) als noodverbanden. Maatschappelijke stages moeten vanzelfsprekend worden Maatschappelijke stages in het publieke domein en in het bedrijfsleven moeten vanzelfsprekend worden en gezien worden als een investering in de toekomst van Deventer (je bent een rund, als je een jongere geen maatschappelijke stage gunt).
Jij bent Deventer wil dat de gemeente een aanzet geeft voor een stadsbrede discussie over hoe we Deventer een opgroeistad met meer perspectief kunnen maken, met minder afhankelijkheid van professionals en meer betrokkenheid van burgers. Intergenerationele samenwerkingsprojecten moeten vanzelfsprekend worden. Jong kan leren van oud en oud kan leren van de onbevangenheid van jonge inwoners. Onbezorgd oud worden De generatie kinderen geboren na de oorlog en in de jaren vijftig, is en gaat massaal met pensioen. Het dwingt ons na te denken hoe we onze voorzieningen en activiteiten op die ontwikkeling kunnen afstemmen. Veel ouderen willen zo jong mogelijk oud worden. Gemeenschappelijke voorzieningen zoals bejaardentehuizen hebben hun langste tijd gehad. Veel ouderen geven aan zelf arrangementen te willen organiseren waarin ze gezamenlijk een aantal voorzieningen delen. Dat vraagt om een andere kijk op de manier waarop we onze stad inrichten. Jij bent Deventer wil een stimuleringsbeleid dat dergelijke zelfgekozen arrangementen mogelijk maakt. Ook hier geldt, hoe kijken we naar de nieuwe werkelijkheid? Een flat voor alleen maar ouderen, die inmiddels half leeg staat draagt niet bij aan veiligheidsgevoelens van ouderen. Maar als die flat aangevuld wordt met bijvoorbeeld studenten die in goed overleg en met een laag huurtarief in ruil daarvoor kleine hand- en spandiensten verrichten, kan een win-winsituatie ontstaan. De gemeente zou een stimuleringsbeleid moeten ontwikkelen voor dergelijke initiatieven. Niet als regisseur, maar als actieve matchmaker/koppelaar van initiatieven die elkaar kunnen versterken. In het kader van de transitie van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) naar de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) is de gemeente begonnen met het organiseren van zogenoemde keukentafelgesprekken. Jij bent Deventer vindt daar het gevaar in zitten dat het leidt tot confectiedenken en dat mensen antwoorden geven die als wenselijk worden ervaren. Zorg op buurtniveau verdient het om meer betrokkenheid via burgerinitiatieven te organiseren. Het zal leiden tot andersoortige arrangementen. Op het gebied van zorg is er sprake van te veel omgangsonzekerheid. Zorgafhankelijken willen hun directe omgeving vaak niet lastig vallen, terwijl die omgeving zelf ook ingehouden reageert omdat mensen het toch al zo moeilijk hebben. Een betere communicatie en beter contact zal bijdragen aan andersoortige arrangementen. De eerder genoemde zorgombudsman is een schakel om de kwaliteit van zorg te waarborgen. Bevindingen kunnen we ook benutten om de zorg te innoveren. Bij hoofdstuk 6 over duurzaamheid is het begrip blauwe zones beschreven. Daarin streven we naar een leefomgeving waarin mensen lang, gelukkig en gezond kunnen functioneren, in een omgeving waar je geborgenheid voelt en waar een sociaal netwerk vanzelfsprekend is. Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
11
10 Ruimtelijke ontwikkeling van Deventer op de schop; experimenteren met woningbouw
Er valt veel te zeggen over het vastgoed- en grondbeleid in Nederland de afgelopen veertig jaar. Door grondspeculatie van zowel projectontwikkelaars als gemeenten is de grondprijs en de prijs van woningen volledig onverantwoord en buitenproportioneel gestegen. Het vaak geschetste beeld dat er naar vraag uit de markt gebouwd wordt, is slechts zeer ten dele waar. Die vraag is op voorhand ingeperkt en gestuurd. Veel nieuwbouw beperkt zich tot confectiearchitectuur, met slechts verschil in gevelontwerpen. In herstructureringswijken zijn veel goedkope woningen weggesaneerd met het argument van slechte kwaliteit. Maar vanuit het eigen inkomen beredeneerd zitten veel mensen niet te wachten op hogere huisvestingslasten vanwege nieuwbouw. Deventer heeft te veel met de automatische piloot op groei gekoerst. Met de nuchterheid die mensen ontwikkeld hebben vanwege de financiële crisis betekent dat veel grond nu in portefeuille afgewaardeerd moet worden. Tijd voor experimenten Er breekt een nieuwe tijd aan van meer kleinschaligheid en het delen van voorzieningen: ‘Delen is het nieuwe hebben.’ Particulier opdrachtgeverschap hoeft niet langer een droom te zijn. Jij bent Deventer vindt dat de gemeente de komende vier jaar initiatieven moet ontwikkelen voor een experiment met 200 woningen, voor de prijs van maximaal €75.000,-. Het is een innovatief experiment met erfpacht, modulair bouwen, duurzaamheid en inbreng van toekomstige bewoners in de uiteindelijke vormgeving. De uitwerking heeft verwantschap met het thema van blauwe zones en het stimuleren van innovatie in onze stad.
Van nieuwbouwdromen naar een verbouwcultuur De rijksbouwmeester heeft onlangs een signaal afgegeven dat bij de invulling van tal van maatschappelijke functies veel meer naar verbouw dan naar nieuwbouw moet worden gekeken. Jij bent Deventer vindt dat de gemeente actief op zo’n beleid moet koersen. Een zuinige en meer bescheiden houding is absoluut noodzakelijk in Deventer. De onderhoudskosten van politieke luchtkastelen zijn veel te hoog en trekken een wissel op de toekomst van de stad.
Stedenbouw volgens het concept van New Urbanism Stedenbouwkundige plannen dienen andere kaders aan te geven voor projectontwikkelaars, met betrekking tot de te bereiken woonkwaliteit. Het stedenbouwkundige gedachtegoed van het zogenoemde ‘new urbanism’ moet daarbij leidend zijn. Centraal daarin staat het maken van een betere toekomst, door middel van het verhogen van de kwaliteit van het leven, door betere omgevingen te creëren voor woningen en door het nastreven van sociale cohesie binnen een stad, dorp, wijk of buurt. Deventer heeft de afgelopen jaren de onverantwoorde reflex gehad om bij het realiseren van voorzieningen telkens in nieuwbouw te denken. Dat is de makkelijke en dure weg en heeft tot gevolg dat veel maatschappelijk vastgoed leeg staat en dat we commercieel vastgoed (27% leegstand van kantoren, 18% leegstand van bedrijfsgebouwen) onvoldoende benutten.
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
12
11 Cultuur in Deventer
Cultuur is denken in andere opties en mogelijkheden. Het naar de wereld kijken met andere ogen. Het is een kurk waar onder andere innovatie, voldoening en zelfontplooiing en zelfexpressie op drijft. Snijden in cultuur is snijden in verbeeldingskracht die een stad hard nodig heeft. Cultuur mag soms elitair en tegendraads zijn maar moet ook toegankelijk voor iedereen zijn. Veel cultuur in de binnenstad is vooral afgestemd op hogere opgeleiden en dito inkomens. Op dat vlak mag er in Deventer wel wat meer balans komen. Jij bent Deventer vindt dat organisaties op dat terrein meer initiatieven zouden moeten ontwikkelen om cultuurparticipatie te bevorderen: 20% van het budget voor kunst en cultuur terugploegen naar activiteiten gericht op de gemeente in haar volle breedte. In Utrecht zijn in dat kader goede ervaringen opgedaan met het organiseren van culturele zondagen. Een culturele zondag is een één- of tweedaags cultureel evenement dat rond een wisselend thema wordt opgezet. Bezoekers kunnen op een aantal locaties in de stad op een laagdrempelige wijze kennis maken met het gevarieerde culturele aanbod dat de stad rijk is. In de Deventer cultuursector werken subsidieafhankelijke instellingen als tegenprestatie aan deze activiteiten mee, waar ze nu worden uitgevoerd naar beschikbare budgetten. Verder vindt Jij bent Deventer dat burgers uitgedaagd moeten worden om met spraakmakende plannen te komen die cultuurparticipatie bevorderen. Enkele jaren geleden was er sprake van een initiatiefgroep voor een kunsthal. Met de inmiddels vele etalages in de binnenstad zou je zo’n idee voor een kunsthal op een andere manier kunnen organiseren door de toenemende leegstand van etalages te benutten voor tijdelijke exposities. De binnenstad als kunsthal. Om te beginnen met een tentoonstelling van alle BKR-kunst door de gemeente ooit aangekocht. Het is een voorbeeld van omdenken in andere opties om beperkingen om te zetten in uitdagingen. <
Verkiezingsprogramma Jij bent Deventer
13
