Je rechten bij erfenis
De principes Wie zijn je erfgenamen ? Bloedverwanten + echtgenoot + WSW partner + geadopteerden Volgorde ? Eerst de “ORDEN” : de eerste orde sluit alle volgende uit Eerste orde : afstammelingen Tweede orde : ouders, broers en zussen (ook adoptie- en half-) en hun afstammelingen Derde orde : alle ascendenten Vierde orde : zijverwanten tot in de 4de graad Kloving : als er geen afstammelingen zijn, wel erfgenamen in 3de en 4de graad Graad : afstand van bloedverwantschap van de overledene Lijn : rechte lijn en zijlijn (vaderlijk en moederlijk, erven maar tot in 4de graad) Plaatsvervulling : alleen in rechte lijn, en voor overledenen
• Onterving alleen wegens onwaardigheid 727 BW (35) • 7 typesituaties voor wie overlijdt zonder T 40 • Vruchtgebruik en blote eigendom • Einde van vruchtgebruik 51 • VERSCHIL tussen burgerlijk recht, sociale zekerheid en belastingrecht (successierechten) tegenover koppels
Vernieuwingen in het familierecht, met invloed op het erfrecht, in de voorbije jaren : Wet 14 mei 1981 : erfrecht langstlevende echtgenoot Wet 31 maart 1987: afstamming Wet 23 december 1998: wettelijke samenwoning Wet 13 maart 2003: homohuwelijk Wet 27 december 2004:adoptie voor WSW
Wet 18 maart 2006: adoptie door homoparen Wet 27 april 2007: “schuldloze” echtscheiding Na echtscheiding vervallen alle huwelijksvoordelen
Wet 28 maart 2008: erfrecht WSW
ERVEN ALS SAMENWONENDE PARTNER
Feitelijk Samenwonenden Enkel samen wonen op hetzelfde adres – geen rechten of plichten, of toch … - samen huren - samen huis kopen - in het huis / de zaak van de ander investeren - samen kinderen (wet gelijk verdeeld verblijf vanaf 1/9/2006)
SLC – onderhands of notarieel Geen erfrechtafspraken mogelijk , wel afspraken in notariële akten over onroerende goederen: tontine kun je vastleggen bij aankoop, naderhand kun je een akte met een beding van aanwas laten opmaken Ook mogelijk : testament, schenking, levensverzekering, beperking tot het beschikbaar deel Verdeling na overlijden ? Voor alles een schriftelijk bewijs boven € 375
Erfrecht van Wettelijk Samenwonenden WAT is WSW ? 1 adres + verklaring burgerlijke stand . AAN (2) + UIT (1) SLC : verplicht bij notaris, geen erfrechtafspraken Beetje rechten en plichten: bijdrage in huishouden Verdeling na overlijden (of breuk): alles op papier + erfrecht vruchtgebruik gezinswoning + huisraad tenzij testament
Erfrecht van gehuwden WAT? Verklaring ambtenaar burgerlijke stand (AAN) UIT: echtscheiding * EOT * EOO … samen na 6 maand … apart: zware fout of 1 jaar FS Rechten en plichten: samenwonen, trouw, hulp en bijstand
Huwelijkscontract: alleen bij de notaris. Verdeling na breuk/overlijden: * Volgens wettelijk stelsel en/of huwelijkscontract : contractueel erfrecht / Valkeniers …….. * Wettelijk stelsel = scheiding van goederen vóór het huwelijk, vruchtgebruik gezinswoning + huisraad •voorbehouden erfdeel •Het vruchtgebruik van de langstlevende echtgenoot : hij/zij kan altijd de omzetting vragen •Broos erfrecht van de LLE 104
Erven als kind Wettig kind/ gewone adoptie (stiefouderadoptie)/ volle adoptie/ kind geboren buiten het huwelijk/stiefkind Voorbehouden deel van een kind
Internationaal erfrecht De nalatenschap wordt verdeeld volgens het recht van de staat waar de overledene zijn gewone verblijfplaats had. Of, als hij een huwelijkscontract had, volgens de wet van het huwelijkscontract. Voor de onroerende goederen geldt het recht van de staat waar het goed gelegen is. Voor de roerende goederen het recht van de gewone verblijfplaats van de overledene. In een T kun je het recht kiezen voor de verdeling van je NLS tussen het recht van je nationaliteit of het recht van je gewone verblijfplaats. Je erfgenamen behouden wel altijd hun voorbehouden erfdeel.
SZ SOCIALE ZEKERHEID Feitelijk Samenwonen: speelt mee voor uitkeringen bij werkloosheid en ziekte voor de wezenbijslag bij alle minimumuitkeringen: leefloon, tegemoetkomingen bij handicap, IGO en THB Speelt niet mee voor pensioenen en vergoedingen bij beroepsziekte en arbeidsongeval. – Wettelijk samenwonen Zelfde als bij FSW, PLUS recht op uitkeringen langstlevende bij sterven na beroepsziekte of arbeidsongeval, mét SLC - Gehuwden Huwelijk = enige toegang tot GEZINSpensioen, OVERLEVINGSpensioen en pensioen NA ECHTSCHEIDING =/ voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren
BELASTINGEN – successierechten en het koppel FSW: alleen voor successierechten in Vlaanderen (niet Brussel en Wallonië) Na 3 jaar: SW vrijstelling gezinswoning, na 1 jaar tariefgehuwden 3-9-27 WSW: gelijkgesteld met gehuwden voor personenbelasting (huwelijksquotiënt + forfaitaire aftrekken x2) ook voor successierechten: in Vlaanderen en Brussel vanaf dag 1 in Wallonië na 6 maand WSW
Voorzichtig erven • Een NLS aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving : altijd als er minderjarigen erven • Niet de schijn wekken dat je de NLS aanvaardt voorbeelden 178-179
• Procedure : verklaring op rechtbank, publicatie in BS (samen € 150), schuldeisers krijgen 3 maand. Na inventaris heb je 40 dagen om te aanvaarden of te verwerpen • Je betaalt in alle geval successierechten • Een NLS verwerpen : je hebt 30 jaar maar wacht niet te lang. Gevolgen als een reservatair erfgenaam verwerpt voor de begrafeniskosten
Zelf je verdeling regelen • Gekende instrumenten : T en S • Ook belangrijk : huwelijkscontract, aankoopakte onroerend goed met tontine of beding van aanwas • De beperkingen : de reserve van bepaalde erfgenamen • Hoe groot is ieders reserve ? • LLE : VG van ½ van de NLS, minstens VG gezinswoning + huisraad • Kinderen : 1 K ½, 2 Kn 2/3de, 3 of meer Kn ¾
Het beschikbaar deel218 Je hebt een echtgenoot en kinderen : • 1 K : ½ in blote eigendom (BE) • 2 Kn : 1/3de in BE • 3 of meer Kn 1/4de in BE Je bent alleenstaande ouder zonder echtgenoot . 1 K : ½ in VE • 2 Kn 1/3de in VE • 3 of meer Kn : 1/4de in VE Je bent ongehuwd zonder Kn en je ouders leven nog • 2 ouders : ½ in VE • 1 ouder : 1/4de in VE
Huwelijkscontract en erfrecht • Hc kan bescherming bieden op 4 vlakken : uitbreiding en bescherming erfR LLE, schuldeisers, voorbehouden erfdeel Kn, succ.rechten 269-270 • Valkeniersovereenkomst • Huwelijksvoordelen in stelsel van gemeenschap : - Beding van vooruitmaking van een bepaald goed - Verblijvingsbeding + keuzebeding : hele gemeenschap • Huwelijksvoordelen bij scheiding van goederen : - Verrekeningsbeding - Alsofbeding
TEVEEL UITGEDEELD ? Correcties zijn pas mogelijk NA het overlijden behalve voor schenkingen door je huwelijkspartner
In natura of in geld • INBRENG : alleen erfgenamen kunnen dit vragen van de andere begunstigde erfgenamen • INKORTING : van schenkingen en legaten aan niet-erfgenamen, het jongste legaat valt eerst af art. 920 BW
TESTAMENT Hoe maak je het ? 16 jaar (1/2 beschikbaar deel), voorlopig bewind na toestemming vrederechter
Eigenhandig, authentiek of openbaar 350 (2 getuigen) Wie mag je niet aanwijzen als begunstigde ? 302 aanwijzen van een testamentuitvoerder, van een voogd voor je K Een duolegaat om te besparen op successierechten
SCHENKING • • • •
Voorwaarde : definitief en onherroepelijk Als voorschot op erfenis of niet Hand- of bankgift Herroeping van een S wegens ondankbaarheid
Art. 953 en 959 BW, nr. 425
• verval van de schenking wegens wegvallen van haar oorzaak
ONTERVEN • Levensverzekering • Je huis verkopen op lijfrente of met een opeethypotheek
De nalatenschap samenstellen en verdelen • Eerlijk onder erfgenamen : inventaris, dringende maatregelen vrederechter, snuffelrecht van de erfgenaam • Heling van erfgoederen • Minnelijke verdeling of gerechtelijke verdeling
