Je koos voor het studiegebied handel, een heel goede keuze!

Proficiat! Je koos voor het studiegebied handel, een heel goede keuze! Het was vast niet makkelijk kiezen na de eerste graad – er lag een waaier aan mogelijkheden open – en toch koos je voor deze richting. Dat betekent dat jij heel wat in je mars hebt en dat je een ondernemend iemand bent. Je staat er niet alleen voor! In de eerste plaats is er je leerkracht bedrijfseconomie en het boek Handelwijs. Daarnaast zijn er nog heel wat anderen om je te steunen: de bedrijven in je buurt, UNIZO (de organisatie van zelfstandige ondernemers), de Minister van Werk, Onderwijs en Vorming en zelfs … prins Filip en prinses Mathilde. Jij behoort vanaf nu tot de VAP’s, nee niet de VIP’s, maar Very Active Persons! Dat wil zeggen: aan de slag! Veel succes!

9

Projectwerking

Wat je zelf doet, doe je meestal beter

Te verdelen over het hele schooljaar

Zelf op zoek naar informatie Zelf informatie verwerken Zelf organiseren Zelf publiceren

Deze activiteiten maken het leerproces boeiend. Je staat er niet alleen voor: je leerkracht(en) en je groepsleden zullen je helpen om de taken tot een goed einde te brengen. In dit onderdeel doen we een beroep op je creativiteit.

We dagen je uit!

Stuur ons op het einde van de projectwerking per post of e-mail je fantastische ideeën en we verrassen je dan met een kleine tegenprestatie. Uitgeverij De Boeck T.a.v. uitgever economie Lamorinièrestraat 31-37 2018 ANTWERPEN

[email protected]

Projectwerking 3

GOEDE AFSPRAKEN MAKEN GOEDE VRIENDEN Zorg ervoor dat je goed georganiseerd bent: chaos in je hoofd, is chaos in je werk!

1

DE KLASGROEP OPSPLITSEN

In een grote groep werken is niet praktisch. Splits daarom de klas op in kleinere groepjes. Een groepje moet uit minstens vier personen bestaan. Zorg ervoor dat niemand wordt uitgesloten! Opdracht Noteer de algemene gegevens op de groepsfiche.

2 TAAKVERDELING VOOR DE KLEINE GROEPJES

Opdrachten o Bedenk een originele naam voor je groepje. Zo ben je herkenbaar voor iedereen. o Verdeel de taken onder de groepsleden. Het is leuk als je niet alleen verantwoordelijk bent voor een bepaalde taak. Meer dan één verantwoordelijke aanduiden vergemakkelijkt ook het werk als er iemand afwezig is; de andere verantwoordelijke kan dan de taak overnemen. Je kunt er ook voor zorgen dat iedereen twee taken op zich neemt. Dit voor de afwisseling. De groep beslist! • De groepsleider dient als spreekbuis voor de groep en treedt op in probleemsituaties. Hij moet op één of andere manier in verbinding staan met de leerkracht. Dat kan door briefwisseling in postvakjes of via elektronische weg (e-mail). • De secretaris zorgt voor de administratie. Zijn taak bestaat erin alles duidelijk op papier te zetten, zodat er op het einde van het project een verslag is. • De researchers spitten de opdrachten uit en zorgen ervoor dat het verzamelde materiaal bij de secretaris terechtkomt, zodat die kan rapporteren. • De tijdsbewaker moet ervoor zorgen dat de deadline van de opdracht wordt gerespecteerd. o Noteer op de groepsfiche: • de groepsleiders van elke groep; • de taakverdeling binnen je eigen groep.

Projectwerking 4

KLASFICHE

ALGEMENE GEGEVENS School: Klas:

Leerkracht:

Contact met de leerkracht via: Aantal leerlingen in de klas: Aantal groepen:

Groepsleider(s):

Groep 1:

Groep 2: Groep 3: Groep 4: Groep 5: Groep 6: Groep 7:

MIJN GROEP Leden: •

Taken:

• • • • • •

Projectwerking 5

Projectwerking 6

DE VUURDOOP

Wees steeds positief, zo stimuleer je jezelf en de anderen!

Een eerste initiatief om de positiviteit te bevorderen: DE +MUUR.

De andere klassen van de school mogen best zien dat jullie een positieve, creatieve groep zijn.

Wat is een +muur? Het is een muur waaraan alleen maar POSITIEVE berichten worden geafficheerd. Wat is zoal bruikbaar? Iemand van school heeft een medaille gewonnen in een ropeskippingwedstrijd, je favoriete leerkracht gaat trouwen, Prins Laurent wordt vader, de uitslagen van de wiskundeolympiade, foto’s van een geslaagde uitstap, een papa haalde de krant omdat hij iemand uit een vijver redde, een leuk artikel uit ‘Maks!’ over de nieuwste cd van Sioen … Alles is bruikbaar, als het maar positief is; negatieve berichten komen in het dagelijkse leven al genoeg aan bod. Uiteraard is de start van de +muur het allereerste positieve bericht!

Hoe ga je te werk? 1 De groepsleiders vragen samen een gesprek aan bij de directie. Vraag of je een muur met prikbord op een centrale plaats in de school mag gebruiken. Zorg ervoor dat je overtuigend overkomt, geef niet te veel uitleg over het project, maar win het vertrouwen van de directie! 2 Verzamel vanaf nu alle mogelijke nieuwtjes. Geef een mailing mee aan alle leerlingen, leerkrachten, ondersteunend personeel. Vergeet de poetsdienst niet. In de mailing leg je het doel en de werking van de +muur uit. Alle betrokkenen bij de school spelen dus aan jullie alle nieuws door, via een door jullie gekozen kanaal.

3 Je zorgt voor de beoordeling van het nieuws, de lay-out en het updaten van de +muur. Als elke week/maand een ander groepje uit de klas verantwoordelijk is voor de muur, wordt het werk goed verdeeld. De andere groepen kunnen waarschijnlijk veel leren van de originele presentaties van de verantwoordelijke groep. Zo ontstaat er een beetje een competitiegeest om het goed te doen; een positieve stimulans!

Je zult het zien: de +muur wordt een gigantisch succes en je schoolgenoten zullen staan dringen om het laatste nieuws te vernemen. En… ze zullen je bewonderen om je organisatietalent. De +muur is een idee dat zijn nut al heeft bewezen in andere scholen. Niemand belet je echter nog origineler uit de hoek te komen om het positivieve denken te stimuleren. En vergeet niet je ideeën door te mailen op het einde van het projectwerk!

Projectwerking 7

EEN MINIBUDGET IS EEN MUST

Ideeën realiseren kost geld Voor we aan het grote werk beginnen, blijven we even stilstaan bij de financiën. Kleine en grote bedrijven hebben kapitaal nodig om te werken. Wil je het projectwerk helemaal tot een goed einde brengen, dan heb ook jij een budget nodig.

Je kunt dit vragen op school, maar ondernemers zoals jullie kunnen hier het best zelf voor zorgen. Wees creatief en organiseer iets origineels in de loop van het schooljaar. De hotdog- en cakeverkoop kennen we al eeuwen. Durf vernieuwend te zijn! Enkele tips: o een ijsjesverkoop tussen de middag in een periode van stralend weer; o wenskaarten maken in de PO-les rond Kerstmis; o een viooltjes- of bloembollenverkoop in de lente; o de ramen wassen bij de leerkrachten thuis; o …

Je kunt ook een spaarsysteem opstarten. Dit geld hoeft niet uit je spaarpot te komen: elke week drink je één dag water in plaats van frisdrank bij je schoolmaal en het uitgespaarde geld stop je in een spaarvarken. Wees er maar zeker van dat jullie budget groot genoeg zal zijn! (Bovendien is het ook nog goed voor de gezondheid …) Geld in omloop is altijd gevaarlijk! De kluis op school is een goede plaats om je budget te bewaren.

Vergeet niet: goede afspraken maken goede vrienden! Maak altijd goede afspraken met je leerkracht, de schooldirectie … en zeker in de klas onderling. Elk groepje kan een onderdeel van het werk op zich nemen.

Zorg voor een goede miniboekhouding: houd je opbrengsten en kosten nauwlettend in de gaten, zo kom je niet voor verrassingen te staan en zul je genoeg budget hebben om het grote werk tot een goed einde te brengen. Succes!

Projectwerking 8

KLAAR VOOR HET GROTE WERK: HET PETERSCHAPSPROJECT

In het derde jaar Handel/Handel-Talen is het de bedoeling om de eerste contacten te leggen met de bedrijfswereld. Het is aan te raden om bedrijven te kiezen die gevestigd zijn in je buurt. Spaar je contacten met andere bedrijven maar voor volgend jaar.

Het is uiteraard ook de bedoeling om, wat je in theorie leerde over de bedrijven, om te zetten in de praktijk, zodat je een concreter beeld krijgt van de handelswereld waarin je leeft. Wat is peterschap? Eén of meerdere bedrijven zetten hun deuren voor je open. Zij delen (in de mate van het mogelijke) informatie mee, waardoor je een insidekijk krijgt op hun onderneming. Zij worden als het ware peter van je klas. SESSIE 1 Doelstellingen o Een inventaris maken van bedrijven die actief zijn in de streek van je school. o De bedrijven opsplitsen per sector.

Mogelijke manieren om dit aan te pakken o Iedereen kan één bedrijf bezoeken om de gevraagde informatie te verkrijgen. o De klas kan contact opnemen met het gemeente- of stadsbestuur. Zij zullen je verder helpen met de gevraagde informatie. Er zijn trouwens al heel wat gemeenten en steden die een bedrijvengids hebben (die informatie vind je zeker op de website van je gemeente of stad). o Je kunt deze opdracht uitvoeren in samenwerking met de leerkracht aardrijkskunde van het eerste jaar.

Opdrachten o Plan je bezoek (individueel of in groep). o Vul per bedrijf de informatiefiche in. o Hang een gedetailleerde kaart van de omgeving van de school op in de klas. o Duid alle bedrijven waarover jullie informatie vinden aan op de kaart. o Turf het aantal bedrijven per sector. o Maak een vergelijkende grafiek van de vier sectoren. Vraag eventueel hulp aan de leerkracht informatica.

Projectwerking 9

Projectwerking 10

Informatiefiche

Bedrijven per sector

Naam van het bedrijf: Adres:

Telefoon/fax: Website:

Aard van de activiteiten: Sector:

Informatiefiche

Bedrijven per sector

Naam van het bedrijf: Adres:

Telefoon/fax: Website:

Aard van de activiteiten: Sector:

Informatiefiche

Bedrijven per sector

Naam van het bedrijf: Adres:

Telefoon/fax: Website:

Aard van de activiteiten: Sector:

Projectwerking 11

Projectwerking 12

SESSIE 2 Doelstellingen o Een goede werkverdeling kunnen opstellen. o Het bezoek voorbereiden.

Mogelijke manieren om dit aan te pakken o Elke groep kiest één van de bedrijven uit de omgeving. Om een positieve respons van een bedrijf te krijgen, is het interessant een ‘gekend’ bedrijf te nemen, d.w.z. je kent daar iemand, één van je ouders werkt daar, het bedrijf heeft een link met de school, je komt er dikwijls als klant … o Het is misschien ook interessant op twee paarden tegelijk te wedden: als het ene bedrijf afhaakt, kun je nog een beroep doen op het andere. Zoek ook geen te grote bedrijven: de bakker op de hoek of de bank van de school zijn voor jou veel interessanter dan een megabedrijf uit de kanaalzone. Dat soort bedrijven nemen we onder de loep in het vierde jaar. o Als je klasgroep niet te groot is, kun je één bedrijf nemen, waar je dan samen mee werkt.

Opdrachten o Beslis met de klas hoe je verder te werk gaat: klassikaal of (bij voorkeur) in kleine groepjes. o Verdeel de bedrijven. Zorg voor een verscheidenheid aan bedrijven: verschillende sectoren met verschillende activiteiten, variatie in zeer kleine, kleine en grote ondernemingen. o Bereid het bezoek voor: bestudeer de informatiefiche van de volgende sessie, bereid vragen voor, speel het bezoek eens na.

Projectwerking 13

SESSIE 3 Doelstellingen o De interne werking van bedrijven leren kennen. o Genoeg zelfvertrouwen krijgen om de stap naar de bedrijfswereld te zetten.

Tijd voor actie! Toon dat je durft, maar wees steeds beleefd en vooral discreet.

Opdrachten o Zoek een contactpersoon in het bedrijf. • Je kunt dit per telefoon doen, maar een persoonlijk bezoekje doet soms wonderen. Maak een afspraak als de contactpersoon je niet onmiddellijk kan ontvangen. Wees op tijd voor je afspraak! • Leg het hele concept van het peterschapsproject uit. • Zorg ervoor dat je steeds met bijkomende vragen bij deze persoon terecht kunt per telefoon, maar nog beter via e-mail; zo stoor je niet ongewild – de tijd van de ondernemer is namelijk kostbaar. o Vul de identificatiefiche, de tewerkstellingsfiche en de boekhoudfiche in. • Bij de boekhoudfiche zullen vooral kleine ondernemingen karig zijn met informatie. Dring niet aan als de ondernemer problemen heeft met het meedelen van vertrouwelijke informatie. Vennootschappen zijn hierin soepeler, omdat zij toch verplicht zijn hun boekhouding publiek te maken. • Vergeet vooral niet de contactpersoon te bedanken voor zijn tijd! o Probeer zoveel mogelijk documentatie van het bedrijf mee te krijgen, of maak een nieuwe afspraak om materiaal af te halen. Dit kan zijn: logo’s, promomateriaal, gepubliceerde jaarrekeningen, organogrammen, kopieën van documenten (zoals aankoopfacturen, verkoopfacturen, bestelbons, rekeninguittreksels, overschrijvingen …) o Vertel over je ervaring in de grote groep: wat is vlot verlopen? Wat moet worden bijgestuurd? … o Bezorg de fiches aan de leerkracht. Maak hiervan een kopie voor elk lid van de groep, want je hebt de info nog nodig in de volgende sessie. Projectwerking 14

Identificatiefiche

Peterschapsbedrijf

Groep:

Naam van het bedrijf: Adres:

Logo van het bedrijf:

Telefoon/fax: Website:

Naam van de directeur: Ondernemingsnummer: Vennootschapsvorm: Oprichtingsdatum:

Andere vestigingen: Naam van de contactpersoon:

Functie van de contactpersoon:

Afdeling + binnennummer van de contactpersoon: E-mail van de contactpersoon: Aard van de activiteiten (kort): Sector: Beschrijving van de kernactiviteit van de onderneming:

Projectwerking 15

Afdelingen binnen het bedrijf + gebruikte software binnen de afdelingen:

Organogram:

Het assortiment (verschillende productgroepen) + btw-tarief:

Belangrijkste klanten:

Belangrijkste leveranciers:

Invoer: ja/nee

Uitvoer: ja/nee

Zo ja, belangrijkste buitenlandse handelspartners:

Projectwerking 16

Tewerkstellingsfiche Groep:

Peterschapsbedrijf

Naam van het bedrijf: Aantal werknemers bij de opstart: Huidig aantal personeelsleden: Aantal arbeiders:

Aantal bedienden:

Aantal voltijdse werknemers:

Aantal deeltijdse werknemers: Eisen aan het personeel:

Bediende: Meest voorkomende functie: Vereist diploma: Kennis: Vaardigheden: Attitudes:

Arbeider: Meest voorkomende functie: Vereist diploma: Kennis: Vaardigheden: Attitudes: Toekomstverwachtingen i.v.m. tewerkstelling:

Projectwerking 17

Projectwerking 18

Boekhoudfiche

Peterschapsbedrijf

Groep:

Naam van het bedrijf:

Vereenvoudigde boekhouding/dubbele boekhouding: Persoon die de boekhouding doet? – binnen het bedrijf: – buiten het bedrijf:

Registratie van de boekhouding: schriftelijk/boekhoudpakket Naam van het boekhoudpakket: Grootte van het startkapitaal:

Grootte van de omzet in het laatst afgewerkte boekjaar: Evolutie van de omzet in de loop van de jaren: Toekomstverwachtingen i.v.m. de omzet: Resultaat geboekt in het laatste boekjaar: winst/verlies? Bedrag van de totale bedrijfskosten?

Aard van deze bedrijfskosten + grootte van hun aandeel: – aankopen van handelsgoederen:

– aankopen van diensten en diverse goederen: – personeelskosten: – andere:

Bedrag aan investeringen die in het laatste boekjaar werden geboekt: Aard van de laatste investering:

Financiering van die investering door:

Toekomstverwachtingen i.v.m. de investeringen: Btw-aangifte: per kwartaal/maandelijks Persoon die de btw-aangifte doet?

Manier van aangifte: papier/elektronisch

Projectwerking 19

(Volgende gegevens alleen bij dubbele boekhouding) Het balanstotaal: Het aandeel van het eigen vermogen en de schulden in het balanstotaal: – eigen vermogen: – schulden: Het aandeel van de vaste activa en vlottende activa in het balanstotaal: – vaste activa: – vlottende activa:

De documentenstroom Kruis de veel voorkomende documenten aan (vraag eventueel ook een kopie) en noteer wie deze documenten behandelt. X

Documenten Bestelbon/leveringsbon

Wie (afdeling of persoon)

Aankoopfactuur handelsgoederen Aankoopfactuur diensten en diverse goederen Aankoopfactuur investeringen Inkomende creditnota Verkoopfactuur Uitgaande creditnota Rekeninguittreksel bank Kasafschrift … De financiële verrichtingen De klanten betalen (aankruisen + cijfer in volgorde van belangrijkheid) in contanten met betaalkaarten met proton met kredietkaarten met overschrijving … Het bedrijf betaalt? in contanten met betaalkaarten met proton met kredietkaarten met overschrijving met domiciliëring met bestendige opdracht via Isabel (elektronische manier van betalen via de bank) … Projectwerking 20

SESSIE 4 Doelstellingen o De verzamelde gegevens ordenen. o Originele presentatie maken.

Tijd voor creativiteit! Droge informatie in een originele presentatie samenvatten bewijst dat je een kei bent in ‘trends’. Laat je fantasie werken en gebruik wat je ziet op tv als voorbeeld.

Opdrachten o Je bundelt alle informatie en gekregen documentatie in een mooie presentatie van je peterschapsbedrijf. De volgorde op de fiches kan je helpen om logica in je presentatie te brengen. (Dit is maar een tip; misschien zie jij het helemaal anders en begin je van achter naar voor.) Zorg er wel voor dat je bedrijf goed in de verf wordt gezet. Enkele leuke ideeën voor de voorstelling: • een verzorgde PowerPointpresentatie met achtergrondmuziek; • een toneeltje waarin je de activiteiten in het bedrijf naspeelt; • een lied waarin je de lof zingt van het bedrijf dat je als peter had; • een videoclip à la MTV … Maar waarschijnlijk zijn jullie zelf nog veel creatiever dan dit! o Lees je werk na op taalfouten. Het is bijzonder vervelend om voortdurend taalfouten te moeten lezen. Dat komt slordig over en het lijkt alsof je er niet voldoende aan hebt gewerkt. Vraag hier eventueel hulp aan je leerkracht Nederlands. De leerkracht informatica kan je presentatie (als je voor PowerPoint koos) nakijken op lay-outfouten.

Projectwerking 21

SESSIE 5: De kroon op het werk

Doelstelling o Zorg ervoor dat je werk wordt getoond. Het zou zonde zijn dat al je werk nu in de prullenmand verdwijnt of voor eeuwig onder het stof van het archief terechtkomt. Het zou ook zonde zijn dat de ‘wereld’ niet kan genieten van je creativiteit!

Opdrachten o Bespreek met je leerkracht welke weg jullie als klas zouden willen inslaan om jullie originele werken te tonen. o Maak leuke foto’s voor de +muur.

Enkele tips! (Maar jullie zijn samen vast nog veel vindingrijker…) o Organiseer een presentatieavond. Nodig directie, leerkrachten, je ouders en vrienden uit om je werk te komen beoordelen. Vergeet vooral niet de contactpersonen van de bedrijven van de verschillende groepen uit te nodigen. Je stelt je werk voor en je prijst de peterschapsbedrijven de hemel in. De genodigden zullen versteld staan van je ondernemersaanpak. Vergeet niet: 1 de mensen een hapje en een drankje aan te bieden. Een leuk idee is de producten van de peterschapsbedrijven te gebruiken (en het komt nog goed over ook!). Jullie gespaarde budget zal ook nu goed van pas komen. 2 de peterschapsbedrijven nog eens in de schijnwerpers te zetten. Dit kan eenvoudig met een dankwoord, maar een kleine attentie kan wonderen doen. Een cadeaudoos met producten van de verschillende peterbedrijven is ook een leuk idee. 3 iedereen te bedanken die heeft geholpen: je leerkracht, de directie, andere leerkrachten, je ouders, medeleerlingen … o Wie op school niet de mogelijkheid heeft om het project live voor te stellen, kan kiezen voor een tentoonstelling. Het voorstel zal ongetwijfeld welkom zijn voor de volgende opendeurdag. De school komt origineel uit de hoek en je hebt onmiddellijk een groot en geïnteresseerd publiek. De bezoekers zullen met bewondering toekijken. Let erop dat je er geen saaie tentoonstelling van maakt (zie tips hierboven): kleuren en verschillende werkvormen zijn een must. Vergeet ook hier niet dat de peterschapsbedrijven goed uit de verf moeten komen; mensen moeten zien dat deze bedrijven het onderwijs genegen zijn. o Als dat allemaal niet kan op school, of als je dit helemaal niet ziet zitten, heb je nog een andere mogelijkheid: organiseer een daguitstap met de klas. Je bezoekt achtereenvolgens alle (of enkele) bedrijven die het peterschap op zich namen. Zo kun je met eigen ogen zien welke bedrijven de anderen bestudeerden. Misschien heb je wel geluk en mag je zelf gids spelen in je peterschapsbedrijf! Alles zal afhangen van de manier waarop je de zaak hebt aangepakt. Time is money in de bedrijfswereld, dus voor wat hoort wat! Een attentie van de hele groep, voor elk bedrijf, is hier echt op zijn plaats.

Projectwerking 22

Wij kijken vol verwachting uit naar de creatieve ideeën en realisaties van je projectwerking!

Goede afspraken, organisatiegeest, een positieve ingesteldheid, creativiteit, discretie, en respect voor de anderen

zijn attitudes die je leerde in het projectwerk.

Projectwerking 23