Nummer 2- 2012
Jan Kees de Jager: "Ik wil het bedrijfsleven weer in" Na 5 jaar en ruim 8 maanden nam Jan Kees de Jager begin november afscheid van Financiën, waar hij in 2007 staatssecretaris en in 2010 minister werd. "Het was een zware tijd, maar ik heb deze functies met veel plezier vervuld en er geen moment spijt van gehad."
Zijn eerste werkdag bij Financiën, 22 februari 2007, kan hij zich nog goed herinneren. "Ik was vooral nieuwsgierig. Wat me in het begin het meest opviel was de professionele manier waarop de bewindslieden op het ministerie worden ondersteund. Van mijn eerste werkdag herinner ik me ook nog goed dat ik aan het einde van de dag achter de chauffeur aanliep. Hij droeg een heel grote tas. Mijn vraag was: 'Wat moeten we met die tas?' Hij zei: 'Die is voor jou'. Er zaten allemaal stukken en notities in. Dat was een heel bijzondere ervaring." Las hij alles? "Ja, die tas stond altijd naast me op de achterbank. Zodra we de parkeergarage uitreden ging hij open."
Bijzonder moment Wat beschouwt hij als de hoogtepunten in de ruim afgelopen vijf jaar? "Als staatssecretaris de aanpassing van de wet Schenk- en erfbelasting. Dat heb ik zelf opgepakt, het stond niet in het coalitieakkoord. Uit die periode bewaar ik ook goede herinneringen aan de aanpak van zwartspaarders. Ook bijzonder was het moment waarop ik als waarnemend regeringsleider met president Bush op de trappen van het Witte Huis stond, samen met diverse ander regeringsleiders. Op die G20-bijeenkomst verving ik premier Balkenende, die vanwege het overlijden van zijn vader bij aankomst in Amerika direct weer terugvloog naar Nederland. Tijdens mijn ministerschap was het Lenteakkoord mijn hoogtepunt." Mindere momenten waren er eveneens. "Onder meer toen ik in april dit jaar bij het IMF in Washington hoorde over het mislukte Catshuisoverleg." 1 | FinanciënKnipsels nummer 2- 2012
In deze editie
Jan Kees de Jager: “Ik wil het bedrijfsleven weer in” The making-of de Prinsjesdag app Struinen door de departementale kunstcollectie
De nieuwsberichten en achtergrondarikelen in deze knipselkrant zijn verschenen op Financiën Rijksportaal. Vragen, opmerkingen, tips? Mail ze naar
[email protected] Postadres: Redactie FIRijksportaal, postbus 20201, 2500 EE Den Haag.
Uitstekende samenwerking Voordat hij staatssecretaris werd, leidde De Jager een eigen bedrijf. Zijn er zaken geweest waaraan hij zich destijds als ondernemer stoorde en die hij als bewindspersoon heeft verbeterd? "Bijvoorbeeld de eerstedagsmelding, de verplichting om nieuwe werknemers minstens één dag voordat ze met hun werk beginnen aan te melden bij de Belastingdienst. Die regeling vond ik heel irritant en bleek bovendien onnodig. Daarnaast heb ik samen met Frank Heemskerk, destijds staatssecretaris van Economische Zaken, diverse vereenvoudigingen doorgevoerd in het systeem van vergunningen. Wij waren in het kabinet Balkenende-IV als coördinerend staatssecretarissen verantwoordelijk voor het verminderen van regelgeving en daarmee de administratieve lasten. Het was een uitstekende samenwerking tussen twee ministeries." De Jager maakte zich tevens sterk voor de uniformering van het loonbegrip. "Ik vond het altijd vreemd dat Sociale Zaken en Financiën verschillende loonbegrippen hanteerden, dus daar heb ik eveneens iets aan gedaan." Lenteakkoord Was het niet vervelend dat er snel nadat hij zijn begroting voor 2013 presenteerde alweer een ander akkoord lag; het Herfstakkoord? "Nee, want dat akkoord bevat bijna 90 procent van het Lenteakkoord en de totale begroting is voor 99 procent intact gebleven. Bovendien bleef ook het geraamde begrotingstekort van 2,7 procent bbp overeind. Het Lenteakkoord heeft zijn waarde bewezen doordat we al in een vroeg stadium ten aanzien van de Nederlandse overheidsfinanciën zekerheid konden geven aan de financiële markten. Het is tevens het basispad geworden voor alle berekeningen van het Centraal Planbureau." Lovend De Jager spreekt lovend over de betrokkenheid van de ambtenaren bij Financiën, hun grote bereidheid om mee te denken en de snelheid van werken. "Ook als ik ’s nachts zaken wilde uitzetten, werd er alert gereageerd. Dat maakte ik mee tijdens 2 | FinanciënKnipsels nummer 2- 2012
bijeenkomsten in Brussel en bij de totstandkoming van het Lenteakkoord. Die ondersteuning heb je echt nodig. Zeker als je in twee dagen en twee nachten zo’n akkoord in elkaar wilt timmeren."
Het liefst had De Jager gezien dat het kabinet Rutte I de rit had uitgezeten en hij nog een tijdje had kunnen aanblijven als minister. "De schuldencrisis is nog niet voorbij. Ik zie lichtpuntjes, maar het sein 'brand meester' kan nog niet worden gegeven. Aan de andere kant, die politieke onzekerheid hoort bij het vak. Al met al hebben we veel vooruitgang geboekt. Eigenlijk heb ik het meeste van wat ik voor ogen had wel bereikt. Ik ga op een prettige manier weg." Lange werkweken De komende weken gaat hij nadenken over de toekomst. "Nee, geen functies in de politiek of in de publieke sfeer. Ik wil het bedrijfsleven weer in, misschien het internationale bedrijfsleven. Maar ik heb nog geen tijd gehad om afwegingen te maken. Eén ding is zeker: in een volgende functie worden mijn werkweken niet meer zo lang als bij Financiën. Want zó lang wordt nergens gewerkt."
Auditdienst Rijk bundelt krachten
Overigens publiceert Johannes Witteveen nog steeds met enige regelmaat in de Financial Times en deed onlangs de IMF‐leiding ideeën aan de hand voor een grotere rol van dit instituut in de Europese schuldencrisis.
Nieuwsbericht | 2 mei 2012
De nieuwe Auditdienst Rijk (ADR) gaat vandaag van start. De nieuwe organisatie bundelt de krachten van de auditdiensten van de ministeries. Zo worden de ministeries op een efficiëntere wijze gecontroleerd. Met de Auditdienst Rijk is één van de speerpunten van dit kabinet om te komen tot een kleinere en efficiëntere rijksdienst gerealiseerd.
'De magie van harmonie'. Autobiografie van H.J. Witteveen. Door H.J. Witteveen en S. Rosdorff. Verkoopprijs: € 29,90, ISBN: 978 94 91363 07 8
De Jager gastheer bij eerste muntslag 'Beeldhouwkunst Vijfje' Nieuwsbericht | 10 september 2012
Door de bundeling van expertises ontstaat een ‘center of excellence’ met een vooraanstaande positie op het gebied van overheidsauditing. Opdrachtgevers profiteren van een hoogwaardige, onafhankelijke en klantgerichte brede interne auditfunctie met dienstverlening op het vlak van zowel zekerheid als advisering op het gebied van financiële verantwoordingen, interne processen en ICT.
minister van Financiën en voormalig IMF-topman verschijnt dinsdag 4 september.
Daarnaast maakt het samengaan het mogelijk om slagvaardiger om te gaan met de ontwikkelingen binnen de Rijksoverheid en het vakgebied van overheidsauditing. De nieuwe dienst werkt in opdracht van de ministeries.
tot de invoering van de btw.
Anneke van Zanen-Nieberg is benoemd tot algemeen directeur van de ADR.
Memoires van Johannes Witteveen Nieuwsbericht | 30 augustus 2012
'De magie van harmonie; een visie op de wereldeconomie' luidt de titel van de autobiografie van Johannes Witteveen. Het boek met de memoires van de econoom, ex-
3 | FinanciënKnipsels nummer 2- 2012
Lisette Pelsers, directeur van het Kröller-Müller Museum, verrichtte vandaag de ceremoniële Eerste Slag van het 'Beeldhouwkunst Hendrikus Johannes Witteveen Vijfje', een speciale vijf(Zeist, 1921) was minister van euromunt ter gelegenheid Financiën in 2 Nederlandse van het thema 'Nederland kabinetten: van juli 1963 tot 1965 en de beeldhouwkunst'. Dit in het kabinet Marijnen en van april deed zij onder toeziend oog 1967 tot juli 1971 in het kabinet De van gastheer Jan Kees de Jong. Gedurende de tweede Jager en Muntmeester ambtsperiode nam hij het initiatief Maarten Brouwer. Vanwege zijn belangstelling voor econometrie en economische politiek, nodigde professor Jan Tinbergen Witteveen tijdens de Wederopbouw uit om mee te werken aan de opbouw van het Centraal Planbureau. Van 1973-1978 was Witteveen voorzitter van het IMF. Zijn ambtsperiode viel samen met de oliecrisis. In zijn memoires ‘De magie van harmonie’ beschrijft Witteveen de verschillende perioden uit zijn leven, inclusief zeer persoonlijke facetten, voorzien van verhelderende kanttekeningen. Hij schreef zijn autobiografie samen met econoom Saskia Rosdorff.
Het ‘Beeldhouwkunst Vijfje’ is een ontwerp van de zussen Mirjam en Hester Mieras en kenmerkt zich onder meer door een sterk gebruik van reliëf. Op de voorzijde staat een portret van Koningin Beatrix. Doordat het portret en de tekst zijn gestapeld, doet de afbeelding denken aan de kariatiden – gebeeldhouwde vrouwfiguren – in de klassieke beeldhouwkunst. Minister De Jager is opgetogen over de introductie van de munt: "De beeldhouwkunst kent in ons land een rijke traditie. Onze schilders zijn wereldberoemd, maar onze kunstenaars die werken in drie dimensies kunnen er ook wat van. De beeldhouwkunst in Nederland is springlevend en dat vieren we vandaag met het slaan van deze herdenkingsmunt."
The making-of de Prinsjesdag app Tabletgebruikers kunnen sinds vrijdag de speciale Prinsjesdag app downloaden. Wat heeft dit medium te bieden? En wat komt er allemaal bij kijken om de applicatie op tijd beschikbaar te maken? Communicatieadviseur Jos Vermeij over the making-of.
ook nog hele mooie oplossingen te verzinnen. Dat heeft uiteindelijk geleid tot een beter product."
Digital native "Het vereiste wel een flexibele opstelling van zowel ons als klant, als van de leverancier. Door de korte communicatielijnen konden we snel ideeën uitwisselen en beslissingen nemen. Daarvoor had de leverancier een site ingericht waarop alle betrokkenen alle stappen konden volgen. Verder bleek het heel waardevol om een jonger iemand, bij het project te betrekken, een digital native, die opgegroeid is met apps." Spannend "Het spannendste moment in het hele proces was de beoordeling voor toelating in de App-Store. De criteria en de doorlooptijd die Apple daarvoor toepast, zijn niet helemaal transparant. De leverancier had wel veel ervaring, maar kon niet garanderen dat Apple de app zou toelaten. Het was dus best een opluchting toen we hoorden dat we hem ruim voor Prinsjesdag kunnen presenteren", zegt Jos.
Jos Vermeij: "De eerste ideeën voor een app ontstonden al bij de organisatie van Prinsjesdag 2011. Dat was een logische gedachte omdat het aansluit bij de digitalisering van informatie; we besparen op de kosten van 10.000 kg drukwerk en daarmee papier en bomen. Maar ook omdat apps speciaal zijn toegespitst op de enorm gegroeide markt voor tablets. Het is onze taak om de informatie beschikbaar te maken op de plek waar de burger die wil hebben, en op dit moment is dat onder meer via zijn tablet."
Beleving "Tot Prinsjesdag ligt de nadruk vooral op de beleving van deze dag. Informatie over monumenten en gebouwen langs de route van de Gouden Koets bijvoorbeeld, maar ook allerlei historisch materiaal in beeld en geluid. Daarnaast tref je er ook serieuzere informatie aan over onder meer de begrotingskalender en een video over noodzaak van gezonde overheidsfinanciën."
Lat hoog gelegd "Omdat apps voor ons nieuw terrein waren, hebben we eerst informatie ingewonnen over de mogelijkheden en onmogelijkheden van dit nieuwe medium en ons georiënteerd op de markt. Toen we duidelijk hadden wat wij van de leveranciers wilden, zijn we dit voorjaar samen met het HIS het inkooptraject ingegaan. Twee leveranciers trokken zich terug omdat ze niet konden garanderen dat ze het gevraagde op tijd konden leveren. Daaruit blijkt wel dat we de lat behoorlijk hoog hebben gelegd."
Timer "Op Prinsjesdag zelf, als de Miljoenennota en alle andere stukken na 15.15 uur beschikbaar zijn, komt de nadruk van de app veel meer te liggen op de inhoud", vervolgt Jos. "Overigens wordt naar het moment van publicatie van de Prinsjesdagstukken toegeleefd via een prominente timer in de app."
Snelheid "Tijdens de productie hebben we een paar belangrijke lessen geleerd. Je komt bij zo’n nieuw medium altijd voor onverwachte zaken te staan. Het is goed om hiermee in de planning rekening te houden. Daarnaast is het verstandig om in de opdracht aan de leverancier ruimte te laten voor creativiteit. Die bleek rekening te houden met zaken waaraan wij nooit gedacht hadden en wist daarbij
'Swipend' door inhoud "De app bevat alle begrotingsstukken in PDF, die je vervolgens al 'swipend' kunt doornemen. Met trefwoorden kun je de Miljoenennota doorzoeken. Er verschijnt dan een lijst met relevante artikelen. Zo kun je een soort 'mijn Miljoenennota' samenstellen, met onderdelen die jij het belangrijkst vindt. Dat zijn van die digitale diensten van een nieuw en laagdrempelig medium waarmee je moeilijke begrotingsmaterie weer iets toegankelijker maakt voor de burger."
4 | FinanciënKnipsels nummer 2- 2012
Struinen door de departementale kunstcollectie Inventariseer de kunstcollectie en schrijf een advies over het toekomstig beheer en de samenstelling van de collectie. Met deze klus zijn de stagiaires Susanne Cammelbeeck en Simone Teerink namens de kunstcommissie van Financiën sinds maart bezig. In het Atrium opent vandaag een expositie van 26 geselecteerde werken. De kunstcollectie van Financiën telt 1.400 werken. Daarvan hing een groot deel al in de kamers en de gangen van het departement. De overige stukken waren opgeslagen in het depot. “Een samenhangende collectie is het niet. Je kunt zien dat er zelden of nooit een actief aankoopbeleid is geweest”, vertelt Simone Teerink “Veel werk werd in de loop der jaren aangeleverd door de BKR, een regeling uit 1956 waarbij de overheid de kunstenaar van een inkomen voorzag. Dit in ruil voor enkele kunstwerken per jaar. Verder bestaat de collectie uit veel posters, waaronder een groot aantal van Corneille. Veel staatsieportretten en stukken zijn in artistiek opzicht niet bijzonder, maar wel weer interessant vanwege hun geschiedenis of het verhaal dat ze verbeelden.” Figuratie Simone combineert haar stageopdracht bij Financiën met haar studie Cultural Economics aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Haar ervaring met bedrijfscollecties komt daarbij van pas. Collega-stagiaire Susanne Cammelbeeck volgde de studie Cultureel Erfgoed aan de Reinwardt Academie. Zij nam de klus aan omdat ze hierin haar opgedane kennis goed kan toepassen. Wat Susanne opvalt is het relatief weinig abstracte werk in de kunstverzameling van Financiën. “Qua thematiek overheerst de figuratie met bijvoorbeeld bloemstukken en landschappen.”
5 | FinanciënKnipsels nummer 2- 2012
Moeite waard Simone en Susanne deden bij hun inventarisatie geen opvallende ontdekkingen. “Maar kwalitatief is de collectie de moeite waard om te behouden en te bewaren. Dat willen we met de tentoonstelling graag laten zien. Daarin tonen we enkele hoogtepunten die representatief zijn voor het gehele verzameling”, aldus Susanne. “Bovendien is het een goed moment om de collectie onder de aandacht te brengen nu alle kunstwerken tijdelijk naar het depot gaan vanwege de invoering van het flexibel werken en de daarmee gepaard gaande verhuizingen.
Hechten “Bij het ophalen uit de kamers hebben we wel gemerkt dat veel mensen zich in de loop der tijd zijn gaan hechten aan de kunstwerken die daar al vaak min of meer toevallig hingen”, vult Simone aan. “Misschien laten zij zich door de tentoonstelling inspireren om iets anders uit te zoeken. Na de invoering van Flexibel Werken kun je een kunststuk opvragen in overleg met de contactpersoon van je directoraat-generaal of directie. Dat wordt dan in je werkomgeving opgehangen." Naar aanleiding van de expositie is een boekje gepubliceerd. Daarin worden de 26 geëxposeerde kunstwerken kort toegelicht. Bij sommige is een persoonlijke noot toegevoegd van de medewerker bij wie het kunstwerk op de kamer hing.
Staatssecretaris Weekers opent Belasting & Douane Museum Nieuwsbericht | 7 juni 2012
Staatssecretaris Frans Weekers heeft vandaag het vernieuwde Belasting & Douane Museum in Rotterdam geopend. Het museum, in twee vroeg 20ste eeuwse herenhuizen aan de Parklaan, opent na een verbouwing van ruim 2 jaar zijn deuren weer.
multimediaal toverplafond en een Tiende Penningtheater te zien. Daarnaast toont de collectie gebruiksvoorwerpen uit de Nederlandse belastinggeschiedenis zoals uniformen, zilver, hondenpenningen, fiscale zegels, glaswerk en smokkelwaar.
Financiën zet Facebook in Nieuwsbericht | 28 september
Om de informatie over onder meer de schuldencrisis en de ontwikkelingen binnen de Europese Unie wat toegankelijker te maken, zet Financiën nu Facebook in. Op de Facebookpagina Financiën en Europa vind je vooral informatie over de laatste ontwikkelingen in Europa, de Nederlandse rol daarbij en uitleg van het complexe onderwerp schuldencrisis. Daarnaast biedt de pagina, waar mogelijk, een kijkje achter de schermen bij Financiën.
“Het Belasting & Douane Museum heeft een complete switch gemaakt. Als bezoeker bent u hier meer dan een toeschouwer. U wordt er helemaal bij betrokken, zo kunt u zelf aan de hand van thema’s ons ingewikkelde belastingstelsel door de eeuwen heen verkennen,” aldus Weekers. Nieuwe inrichting Het museum heeft een nieuwe inrichting, een betere accommodatie voor lezingen, workshops en educatie, een modern museumcafé met lounge en een nieuw vormgegeven tuin als oase van rust in het drukke Rotterdam. Tiende Penningtheater Het museum geeft de collectie een nieuw podium, waarbij moderne presentatietechnieken het verhaal rond de voorwerpen ondersteunen. Zo zijn er een 6 | FinanciënKnipsels nummer 2- 2012
Proef Het is de eerste Facebookpagina van het departement. Dit is dan ook een proef om uit te proberen of het een geschikt medium is om in gesprek te gaan over Financiënonderwerpen. De directie Communicatie en de directie Buitenlandse Financiële Betrekkingen plaatsen de berichten. Ook kunnen activiteiten als een studentendag worden aangekondigd. Prijsvraag Er is een prijsvraag ingezet om extra aandacht te krijgen. Mensen kunnen een vraag stellen over de schuldencrisis aan de minister. De
3 vragen die de meeste likes hebben verzameld en door de beheerders het meest interessant worden gevonden, kunnen persoonlijk aan de minister gesteld worden tijdens een lunch bij Financiën. Meer informatie Op Facebook Financiën en Europa kun je de pagina bekijken. Op Rijksoverheid.nl vind je ook veel informatie over de schuldencrisis en hoe deze wordt aangepakt.
Gelukskoffer voor Jan Kees de Jager Nieuwsbericht | 17 september Vandaag ontvangt minister De Jager een Gelukskoffer uit handen van kinderen uit groep 8 van diverse basisscholen uit Amersfoort en Bussum.
De koffer bevat een Geluksrede over toekomst, hoop, vertrouwen, vrijheid en dankbaarheid. De Gelukskoffer is een lesprogramma waarmee de initiatiefnemers basisschoolleerlingen positieve bagage willen meegeven. De minister neemt de koffer om 10:30 uur in ontvangst in de binnentuin van het Atrium.
