1
Jaarverslag 2013 Inhoudsopgave
2
Leeswijzer
4
Hoofdstuk 1 Organisatie 1.1 Doelstelling organisatie en missie 1.2 Juridische structuur 1.3 Bestuursverslag 1.4 Verslag raad van commissarissen 1.5 Verslag overleg met gemeenten
5 5 8 11 16
Hoofdstuk 2 Toewijzen en verhuren van woningen 2.1 Woonruimteverdeelsysteem 2.2 Inkomensgrenzen en toewijzen aan doelgroepen 2.3 Verhuringen in 2013 2.4 Huurbeleid 2.5 Klachten, bezwaarschriften 2.6 Huurachterstanden en ontruimingen
17 17 17 18 18 18
Hoofdstuk 3 Ontwikkeling woningvoorraad 3.1 Woningvoorraad en voorraadbeleid 3.2 Onrendabele investeringen en overige afboekingen 3.3 Op te leveren nieuwbouw in komende jaren 3.4 Aankoop van woningen en gronden 3.5 Verkoop en sloop 3.6 Onderhoud aan woningen
20 21 22 22 23 23
Hoofdstuk 4 Overige diensten en activiteiten 4.1 Bouwen van koopwoningen 4.2 Dienstverlening aan derden 4.3 Verenigingen van eigenaren 4.4 Koopgarant 4.5 Beheer voor derden
25 25 25 25 26
Hoofdstuk 5 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 5.1 Maatschappelijk vastgoed, voorraad en nieuwbouw 5.2 Huisvesten en bouwen voor bijzondere doelgroepen 5.3 Betrekken van huurders en bewoners bij het beleid 5.4 Leefbaarheid 5.5 Personeelsbeleid
27 27 27 28 29
Hoofdstuk 6 Financieel beleid 6.1 Financiële continuïteit 6.2 Overzicht activiteiten beleggingen 6.3 Verklaring uitsluitend besteding middelen in belang volkshuisvesting
30 31 31
V Jaarrekening 2013 Kengetallen Waarderingsgrondslagen Niet uit de balans blijkende informatie Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht
34 35 44 46 48 49
2
Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Enkelvoudige balans Enkelvoudige winst- en verliesrekening Enkelvoudig kasstroomoverzicht
50 60 66 68 69
VI
Controleverklaring
72
VII
Bijlagen
74
3
Leeswijzer Als er prijzen zouden worden gegeven voor het meest basale jaarverslag van het jaar, zou Woonlinie over 2013 een goede kans maken. En dat heeft een reden: De laatste jaren neemt de verantwoordingsdruk voor woningcorporaties toe. Niet alleen in de vorm van allerlei verplichte rapportages, maar al deze informatie moet ook nog verantwoord worden in een jaarverslag. Gecombineerd met een interne “be good and tell it”-behoefte leidt dat tot een behoorlijke toename van de verstrekte informatie, doorgaans in de vorm van een (zeer) uitgebreid jaarverslag. Op zich is daar niets mis mee, ware het niet dat voor de verantwoording een format nodig is, die de leesbaarheid niet bevordert. Een toelichting op de balans laat zich nu eenmaal niet lezen als een roman. Het belangrijkste doel van dit jaarverslag is het verschaffen van inzicht en overzicht. Daarbij komt dat het maken van een uitgebreid jaarverslag, dat past in het format, een behoorlijk arbeidsintensief karwei is, terwijl slechts weinig mensen het verslag van kaft tot kaft zullen lezen. Winston Churchill zou het wellicht als volgt hebben verwoord: “Slechts zelden in de geschiedenis van jaarverslaggeving wordt door zoveel mensen, zoveel werk verricht voor zo weinigen”. Woonlinie wil transparant zijn, maar ze is ook trots op de bereikte prestaties. Daarom heeft Woonlinie besloten om de informatie die “moet” onder te brengen in een basaal jaarverslag inclusief de jaarrekening. Dat ligt nu voor u. Sober en doelmatig, om die term weer te gebruiken. Om de informatie in dit verslag (informatie die “moet’) toch leesbaar te houden, is veel in tabelvorm ondergebracht en zijn de zinnen kort gehouden. Alle overige informatie is ondergebracht in een “opbrengstendocument” waarnaar we u graag verwijzen www.woonlinie.nl/opbrengsten2013.
4
Hoofdstuk 1 Organisatie 1.1 Doelstelling organisatie en missie Eind 2012 heeft Woonlinie het Meerjarenperspectief 2013-2017 opgesteld. Woonlinie wil dat mensen met plezier in haar werkgebied (komen) wonen. We willen ook dat mensen in alle kernen waar we actief zijn, kunnen wonen. Keuzevrijheid dus. Hierbij heeft Woonlinie bovenal aandacht voor mensen met een smalle beurs, voor ouderen, voor mensen met een beperking en ook voor mensen die soms gewoon wat minder geluk hebben in het leven. Woonlinie wil een bijdrage leveren aan bloeiende woonkernen met een eigen karakter en een gevarieerd aanbod van woningen en voorzieningen. Als netwerkorganisatie werkt Woonlinie samen met andere partijen aan een omgeving waarin mensen zich prettig en veilig voelen, kunnen groeien en waaraan zij zelf een waardevolle bijdrage leveren. Voor de ene woonkern betekent dit een actieve rol van Woonlinie, met veel initiatief en begeleiding. Voor andere kernen zal Woonlinie meer belangstellend en waar nodig, behulpzaam zijn. Waar mogelijk legt Woonlinie het initiatief bij de mensen. 1.2 Juridische structuur
Bedrijfsgegevens: WOONLINIE
Bezoekadressen
’t Rond 1, 4285 DE Woudrichem Thorbeckestraat 1, 5301 NC Zaltbommel
Postadressen
Postbus 51, 4285 ZH Woudrichem Postbus 2018, 5300 CA Zaltbommel T: (088) 520 4000 E:
[email protected] I: www.woonlinie.nl NRV-nummer Inschrijfnummer BZK
13341 L0931
Werkgebied
Gemeenten Aalburg, Maasdriel, Werkendam, Woudrichem en Zaltbommel Openbaar Lichaam Sint-Eustatius Openbaar Lichaam Saba
Woonlinie heeft per 1 januari 2013 de status van Algemeen Nut Beogende Instelling gekregen. Woonlinie is een stichting (Toegelaten Instelling) met de volgende structuur aan deelnemingen.
5
Woonlinie
Bouwlinie B.V.
Bouwlinie Sleeuwijk B.V.
2005
2010
2005
(100%)
(100%)
(1,3%)
vof Beersteeg 2008 (50%)
Uithof III C.V.
vof Ontwikkelingscombinatie De Es en Transvaal 2010 (50%)
vof Spellewaard 2007 (67%)
C.V. de Uithof III, statutaire vestigingsplaats Utrecht
Woonlinie neemt deel aan de commanditaire vennootschap C.V. de Uithof III. Samen met 16 andere corporaties is geïnvesteerd in de bouw van ruim 300 studenteneenheden voor Stichting Studenten Huisvesting (SSH) uit Utrecht. Het project is onder andere opgezet in het kader van de matching tussen verschillende corporaties. De studenteneenheden zijn in 2008 opgeleverd. In 2013 was het resultaat van deze deelneming € 9.750.
Bouwlinie B.V., statutaire vestigingsplaats Woudrichem
Woonlinie heeft 100% van de aandelen van Bouwlinie B.V. Eind 2005 is deze B.V. opgericht en is het kapitaal gestort. Er hebben in 2013 geen transacties plaatsgevonden. De directeur-bestuurder van Woonlinie vertegenwoordigt de corporatie als statutair bestuurder in Bouwlinie. Verder heeft Bouwlinie dezelfde organisatiestructuur en raad van commissarissen als Woonlinie.
Spellewaard vof, statutaire vestigingsplaats Hardinxveld-Giessendam
Bouwlinie heeft samen met BM van Houwelingen B.V. in juli 2007 de Spellewaard vof opgericht. Deze vof heeft tot doel het gebied Spellewaard in Zaltbommel te ontwikkelen. De risico’s, kosten, verliezen en opbrengsten worden door de vennoten gedragen in de verhoudingen 1/3 (Van Houwelingen) en 2/3 (Bouwlinie). BM van Houwelingen is voor deze vof de penvoerder. Er zijn in 2013 geen garanties/verplichtingen aangegaan en er hebben geen kapitaalstortingen plaatsgevonden.
Vof Beersteeg, statutaire vestigingsplaats Zaltbommel
In de vof Beersteeg nemen Van Wanrooij Projectontwikkeling en Bouwlinie deel als vennoten. De vof is op 2 juli 2008 opgericht en vloeit voort uit de samenwerkingsovereenkomst van 17 juli 2003. Het doel van de vof is het ontwikkelen en realiseren van bouwplannen in het gebied Beersteeg in Zaltbommel. De risico’s, kosten, verliezen en opbrengsten van de vof worden door beide vennoten gelijk verdeeld (50%). Bouwlinie treedt op als penvoerder. Er zijn in 2013 geen garanties/verplichtingen aangegaan en er hebben geen kapitaalstortingen plaatsgevonden.
Bouwlinie Sleeuwijk B.V., statutaire vestigingsplaats Woudrichem
In 2010 heeft Woonlinie Bouwlinie Sleeuwijk B.V. opgericht. Woonlinie heeft 100% van de aandelen van Bouwlinie Sleeuwijk B.V. Er hebben in 2013 geen transacties plaatsgevonden. De directeurbestuurder van Woonlinie vertegenwoordigt de corporatie als statutair bestuurder in Bouwlinie Sleeuwijk B.V. Verder heeft Bouwlinie Sleeuwijk B.V. dezelfde organisatiestructuur en raad van commissarissen als Woonlinie.
6
Ontwikkelingscombinatie De Es en Transvaal vof, statutaire vestigingsplaats Harderwijk
Bouwlinie Sleeuwijk B.V. heeft samen met Van Wijnen Transvaal-de Es B.V. een nieuwe onderneming opgericht: Ontwikkelingscombinatie De Es en Transvaal vof. Deze vof heeft tot doel een nieuw winkelcentrum in Sleeuwijk (De Nieuwe S) te ontwikkelen. Boven een commerciële plint komen appartementen waarvan een deel voor Syndion bestemd is, een organisatie die zich inzet voor gehandicaptenhuisvesting. Van Wijnen treedt op als penvoerder. Het project wordt in fases uitgevoerd. De bouw van de eerste fase is gestart in het najaar van 2012. Naast bovengenoemde deelnemingen is Woonlinie ook nog verbonden met een aantal Verenigingen van Eigenaren (VvE), voornamelijk in complexen met zowel koop- als huurappartementen. De administratie van de meeste VvE’s wordt uitgevoerd door een externe VvE-beheerder. Woonlinie treedt tijdens vergaderingen op als lid/eigenaar van de woningen. Woonlinie was in 2013 actief in de volgende VvE’s: Vereniging van Eigenaren Rooie Wiel in Hank. Het betreft een complex van 10 huur- en 4 koopappartementen. Het complex is in 1997 gebouwd. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie gebeurt door Adviesbureau Verhoeven. Vereniging van Eigenaren Benjaminslaan in Woudrichem. Het betreft een complex van 10 huurappartementen en 2 medische ruimten, een apotheek en een huisartsenpraktijk. Het bouwjaar van het appartementencomplex is 1999. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie gebeurt door Clijbedi. Vereniging van Eigenaren Residence d’Altenaer in Werkendam. Het betreft een complex van 42 huur- en 13 koopappartementen. Het bouwjaar van het complex is 2002. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie gebeurt door Clijbedi. Vereniging van Eigenaren De Markt in Wijk en Aalburg. Het betreft een complex van 20 huur- en 60 koopappartementen. Het bouwjaar van het complex is 2007. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie gebeurt door de penningmeester (bewoner). Vereniging van Eigenaren Hoogstraat 15 en 17 in Woudrichem. Het betreft hier 2 bedrijfsruimtes, 1 huurappartement en 1 koopappartement. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie wordt gedaan door Woonlinie. Vereniging van Eigenaren De Vlinder in Zaltbommel. Het betreft een complex van 38 koopappartementen. Woonlinie maakt deel uit van de VvE zolang niet alle woningen zijn verkocht. In 2013 had Woonlinie 1 appartement in eigendom. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie wordt verzorgd door AAC Administraties. Vereniging van Eigenaren Portage in Zaltbommel. Het betreft een complex met 74 huurappartementen en 9 winkelruimtes. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie wordt gedaan door Panen Vastgoed B.V. Vereniging van Eigenaren ’t Rond Woudrichem. Het betreft een complex van 52 appartementen. Het betreft hier deelname in drie VvE’s voor hoofdsplitsing appartementen, ondersplitsing appartementen en een ondersplitsing huurappartementen. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. Het complex is nog in aanbouw. Op dit moment is er nog geen administratiekantoor geselecteerd. Vereniging van Eigenaren de Nieuwe S. Het betreft een complex met 3 blokken die zijn onderverdeeld in een hoofdsplitsing en 2 ondersplitsingen: 1 voor de commerciële ruimten en 1 voor de appartementen van het betreffende blok. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. Het complex is nog in aanbouw. Op dit moment is er nog geen administratiekantoor geselecteerd.
7
1.3 Bestuursverslag Er zijn drie richtinggevende onderliggers waar het bestuur zich dit jaar op richtte, namelijk het nieuwe Meerjarenperspectief 2013-2017, de regionale prestatie-overeenkomsten en ons activiteitenplan met de bijbehorende begroting. Woonlinie vertaalt haar ambitie uit het Meerjarenperspectief jaarlijks aan de hand van alle focusvelden, opgaven en speerpunten naar operationele doelen. In 2013 telde ons jaarplan 26 jaardoelen. Op deze doelen konden klanten en belanghouders onze inzet verwachten. Hierbij maakten we onderscheid tussen strategische doelen en meer intern gerichte verbeterpunten – onze zogenaamde LEA®N verbeterdoelen. De belangrijkste directie doelen gaven we gedetailleerder de aandacht in nieuwsbrieven aan belanghouders en rapportages aan bijvoorbeeld de raad van commissarissen.
Focusveld I. Goed Wonen
Opgave De juiste match tussen vraag & aanbod Acceptabele woonlasten Prettige woonomgeving
II. Verantwoord Renderend Investeren bedrijfsmodel
III. Slim Organiseren
Toegevoegde waarde
Speerpunt 1. Keuzevrijheid 2. Passend aanbod 3. Kwaliteit van de woning 4. Energiezuinigheid & duurzaamheid 5. Passende huur 6. Evenwichtige wijkopbouw 7. Kwaliteit van de leefomgeving 8. Achter de voordeur 9. Ontmoeting - met oog voor Welzijn&zorg en Leren&werken 10. Huishoudboekje op orde 11. Sturen op vermogensinzet 12. Financieel rendement inzichtelijk 13. Maatschappelijk rendement inzichtelijk 14. Lean werken en verbinden 15. Een flexibele organisatie 16. Slim waarde toevoegen
Naast het verplichte en cijfermatige verantwoordingsverslag van “alles wat moet” publiceert Woonlinie dit jaar een opbrengstendocument. Hierin vertellen we het warme verhaal rond de cijfermatige verantwoording en maken we de balans over 2013 op. Het behaalde resultaat inclusief haar maatschappelijke rendement staat centraal. De opbrengst van 2103 kunt u hier lezen
www.woonlinie.nl/opbrengsten2013.
In dit bestuursverslag daarnaast een samenvatting van de meest in het oog springende inzet op de genoemde drie onderliggers, verdeeld naar de opzet van ons Meerjarenperspectief: Focusveld + opgave Goed Wonen
Omschrijving ambitie Tenminste 90% van alle woningen toewijzen aan huishoudens met een inkomen < € 34.000 109 nieuwe huurwoningen opleveren 72 woningen in de planning voor groot onderhoud Maximaal 4 ontruimingen in 2013 Mutatiegraad 5% (220 mutaties) Aantal woningen met “groen” energie-label tenminste 70% in 2020 Aantal woningen ultimo 2013: 4.332
8
Uitvoering/realisatie 91% van alle beschikbaar gekomen woningen toegewezen aan huishoudens met inkomen < € 34.000 In totaal 99 nieuwe woningen opgeleverd Aan 62 woningen groot onderhoud uitgevoerd 1 ontruiming uitgevoerd in 2013 Mutatiegraad in 2013 6,3% (268 mutaties) In 2013 zijn 90 woningen met een groen energielabel aan de voorraad toegevoegd (excl. nieuwbouw) Werkelijk aantal woningen per ultimo is 4.253
Focusveld + opgave
Goed Wonen
Goed Wonen
Omschrijving ambitie Onderhoud maximaal € 1.377 per woning per jaar Tenminste 70% van alle woningen valt in de categorie betaalbaar (< 1ste aftoppingsgrens van € 561) Huurachterstand maximaal € 276.000
Uitvoering/realisatie Onderhoud kwam in 2013 uit op € 1.140 per woning Per eind 2013 had 80% van alle woningen een huurprijs die lager ligt dan € 561
Bijdrage leefbaarheid € 230.000
In totaal € 193.000 uitgegeven aan leefbaarheid Toezeggingen MFA Veen van € 240.000, Groenendijk Woudrichem van € 92.000 en MFA Dussen van € 200.000 uit het Maatschappelijk Fonds Investeren (MFI)
Bijdrage Maatschappelijk Fonds Investeren (MFI) ad € 240.0000
Verantwoord Investeren
32 nieuwbouwkoopwoningen hoofdzakelijk in goedkope prijsklasse opleveren 30 woningen uit bestaande voorraad verkopen Solvabiliteit begroot op 24,3% Gewenste financiering = € 28.300 per woning Loan-to-Value max. 65% ICR begroting 2,1 DSCR begroting 1,4 Jaarresultaat begroting € 493.000
Slim Organiseren
Organisatie brede structurele besparingsdoelstelling van € 1,2 miljoen Ten minste 1 nieuwe werkalliantie aangegaan Verleanen reparatieverzoekproces Rapportcijfer KWH tenminste 7,0 Totaal aantal FTE maximaal 42,9 Minimaal 4 stagiaires begeleid Ziekteverzuimpercentage lager dan 3%
9
Ondanks extra inzet op aanpak huurachterstand liep deze op tot € 346.000
In 2013 zijn 52 nieuwbouwwoningen verkocht (waarvan 34 ook opgeleverd en 18 in aanbouw) hoofdzakelijk in goedkope prijsklasse 38 woningen uit bestaande voorraad verkocht, waarvan 11 aan zittende huurders Solvabiliteit is uitgekomen op 28,8% Financiering per woning = € 29.000 Op basis van de geschatte CFV parameters is de loan to value uitgekomen op 68% ICR is 2,6 DSCR is 1,3 Jaarresultaat is € 6,7 miljoen (dankzij de niet begrote opbrengst van complexgewijze verkoop) € 1,2 miljoen structureel bespaard aan de hand van een organisatiebrede maatregelenmix 5 nieuwe samenwerkingsverbanden, die efficiency, kostenbesparing en nieuwe kansen creëren, aangegaan Na een positief leerproces zijn onze reparatieverzoeken slimmer ingericht Score Woonlinie bij KWH was 7,5 Eind 2013 was het FTE aantal 40,2 In 2013 hebben 8 stagiaires (1 WO, 3 x HBO en 3 x MBO) kennis gemaakt met de volkshuisvestingssector Werkelijk ziekteverzuimpercentage was 2,2%
Al met al kijken we terug op een intensief jaar waarbij we hebben laten zien dat Woonlinie blijvend in staat is zich aan te passen, zonder haar identiteit te verliezen. Dezelfde en toch anders. Ik wil iedereen – onze klanten, medewerkers, belanghouders en leveranciers – die betrokken is geweest bij de activiteiten van Woonlinie, bedanken voor hun inzet in 2013. Juni 2014 Mr. P.A.W. van den Heuvel Directeur-bestuurder
10
1.4 Verslag raad van commissarissen De raad van commissarissen (RvC) is belast met het toezicht op de algemene gang van zaken binnen Woonlinie en op het beleid van de directeur-bestuurder. Tevens adviseert de RvC het management van Woonlinie en vervult de RvC voor de directeur-bestuurder de werkgeversrol. De RvC hecht belang aan een goed ondernemingsbestuur. Daarom onderschrijft de RvC de Aedes-code en de principes uit de Corporate Governance-code voor woningcorporaties. Deze code bevat normen voor goed bestuur en toezicht, transparantie, externe verantwoording en financiële beheersing. In dit hoofdstuk legt de RvC verantwoording af over de wijze waarop in 2013 invulling is gegeven aan de uitvoering van de taken en bevoegdheden. Samenstelling raad van commissarissen per 31 december 2013
Taak en werkwijze RvC De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de RvC staan omschreven in artikel 11 tot en met 22 van de statuten van Woonlinie. Deze statuten zijn te vinden op de website www.woonlinie.nl. Woonlinie kent voor haar volkshuisvestelijke taak als werkgebied het Land van Heusden en Altena en de Bommelerwaard en ondersteunt in twee overzeese, nieuwe Nederlandse gemeenten: Saba en Sint Eustatius. Dit met inachtneming van wat in het Besluit beheer sociale-huursector (Bbsh) is neergelegd. Het betreft het huisvesten van de primaire doelgroep, het betrekken van bewoners bij beheer en beleid, leefbaarheid, kwaliteit van het woningbezit, wonen en zorg en het waarborgen van de financiële continuïteit. Om de toezichthoudende taak goed uit te kunnen voeren laat de RvC zich door het bestuur van Woonlinie informeren over de financiële en volkshuisvestelijke resultaten. Als kader voor het uitoefenen van de toezichtstaak hanteert de raad van commissarissen het Bbsh, de missie, het meerjarenperspectief, de jaarplannen, de begroting en de managementrapportages. Daarnaast licht de accountant elk jaar het accountantsverslag toe in de vergadering waarin de jaarrekening wordt vastgesteld. Ook is er overleg met de Ondernemingsraad van Woonlinie. De commissarissen die vanuit de huurdersverenigingen in de RvC zitting hebben, nemen regelmatig deel aan vergaderingen van de huurdersverenigingen en brengen vanuit die doelgroep informatie in.
11
De leden van de RvC bezoeken relevante symposia, cursussen en congressen en zijn aanwezig bij kerngesprekken met stakeholders. Daarnaast ontvangen de leden van de RvC veel informatie over wat er zich regionaal en landelijk afspeelt in de sector van de volkshuisvesting. Dit komt iedere vergadering aan de orde. Toepassen Governance-code In de Governance-code is vastgelegd wat de sector verstaat onder goed bestuur. Woonlinie onderschrijft deze Aedes-code. Er is echter een aantal punten waarop Woonlinie afwijkt van deze code: Benoeming van de bestuurder voor een (her-)benoemingsperiode van maximaal 4 jaar. De huidige bestuurder van Woonlinie is benoemd voor de invoering van de code en Woonlinie is daarmee gebonden aan een contract voor onbepaalde tijd. Beperking van de ontslagvergoeding tot het vaste deel van de bezoldiging over 1 jaar. De huidige bestuurder is benoemd voor de invoering van de code en Woonlinie is daarmee gebonden aan de contractbepalingen op dit gebied. Er is een klokkenluiderregeling en een integriteitscode vastgesteld, die zowel voor het bestuur en de medewerkers van Woonlinie geldt, als voor de leden van de RvC. Deze documenten zijn te vinden op www.woonlinie.nl. Beide regelingen zijn in 2011 opnieuw beoordeeld en vastgesteld. Tegenstrijdige belangen/leningen/garanties In 2013 is geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de RvC of het bestuur betrokken waren. Alle leden van de RvC zijn onafhankelijk in de zin van de Governance-code 111.2.2. Woonlinie verstrekt geen leningen of garanties aan leden van de RvC, de directeur-bestuurder en/of medewerkers van Woonlinie. Samenstelling RvC De RvC bestaat uit minimaal 3 personen en maximaal 7 personen. In de statuten is bepaald dat ten minste twee leden zijn voorgedragen door de huurdersverenigingen. Binnen de raad is een diversiteit aan expertise aanwezig. Binnen de RvC kunnen de leden in een drietal commissies actief zijn: Remuneratiecommissie: hierin zitten de voorzitter en de vicevoorzitter. Werving- en selectiecommissie: hierin zitten de voorzitter, de vicevoorzitter en de directeurbestuurder. Auditcommissie: hierin zitten 2 leden, de directeur-bestuurder en de manager Backoffice.
Remuneratiecommissie
Op 11 december 2013 heeft er een beoordeling- en functioneringsgesprek plaatsgevonden tussen de remuneratiecommissie en de directeur-bestuurder. Dit gesprek is gevoerd aan de hand van de resultaten van een vergadering van de RvC waarin het eigen functioneren van de RvC en het functioneren van de directeur-bestuurder is besproken (de zogeheten ‘zelfevaluatievergadering’).
Werving- en selectiecommissie
De selectie van nieuwe leden van de RvC is gebaseerd op een actuele profielschets en een procedure werving en selectie van nieuwe leden. De RvC streeft op dit punt naar een transparante aanpak. Onderdeel van deze procedure is dat, naast het eigen netwerk, vacatures ook extern bekend worden gemaakt. Nieuwe leden worden beoordeeld door de werving- en selectiecommissie, die vervolgens een advies uitbrengt aan de raad. In de profielschets is aandacht voor de samenstelling, de gewenste deskundigheid en de achtergrond van de leden van de RvC. De profielschets is in 2011 beoordeeld en opnieuw gewijzigd vastgesteld. De werving- en selectiecommissie is in 2013 niet bij elkaar gekomen, omdat er geen vacatures waren.
12
Auditcommissie
De auditcommissie is in 2013 een keer bij elkaar gekomen. Er is onder andere gesproken, al dan niet in het bijzijn van derden, over voor de organisatie relevante onderwerpen. Hieromtrent is verslag uitgebracht aan de RvC. Verbindingen De rol van de RvC strekt zich ook uit tot de verbindingen van Woonlinie. Deze verbindingen zijn benoemd in paragraaf 1.2. Honorering leden RvC De honorering voor de individuele leden van de RvC was in 2013 € 5.000 per jaar. Voor de voorzitter en de vicevoorzitter was de honorering € 7.500. De vergoeding is in overeenstemming met de richtlijnen zoals deze hiervoor zijn vastgelegd. De RvC heeft geen apart budget voor advies of andere onkosten. De vergoeding van de RvC is niet gekoppeld aan de prestaties van Woonlinie. Beloning directeur-bestuurder Het arbeidscontract met de directeur-bestuurder is aangegaan voor onbepaalde tijd. De directeurbestuurder had in 2013 een beloning van € 176.712. De afdracht aan het pensioenfonds van het werkgeversdeel bedroeg € 37.456. De directeur-bestuurder was het gehele jaar fulltime in dienst. Met de directeur-bestuurder is een pensioen overeengekomen op basis van de pensioenregeling van de Stichting Pensioenfonds Woningcorporaties. Het inkomen wordt conform de vereisten van de Wet Normering Topinkomens (WNT), gemeld aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De directeur-bestuurder heeft als nevenfunctie het voorzitterschap van de RvC van Stichting Thuiszorg West-Brabant. Deze stichting is niet actief in het werkgebied van Woonlinie. Ook is de directeurbestuurder actief als voorzitter van het bestuur van de VVD afdeling Uden. Naam
Functie
Dhr. P.A.W. van den Heuvel
Directeurbestuurder
Geboor Benoemd tejaar per 1962
Benoemd t/m
01-07-1993 n.v.t.
Herbenoembaar
Deskundigheids Lid audit gebied commissie
Lid wervingLid remuneratie en selectie commissie commissie
n.v.t.
Volkshuisvesting / Ja zorg
Nee
Werkzaamheden RvC 2013 In 2013 is de raad 6 keer bijeengekomen, namelijk: 4 reguliere vergaderingen; 1 (zelf)evaluatiebijeenkomst; 1 bijzondere bijeenkomst: beleidsdagen.
Reguliere vergaderingen
Bij een reguliere vergadering van de RvC zijn, naast de directeur-bestuurder, ook andere MT-leden aanwezig, afhankelijk van de te bespreken onderwerpen. Bij de vergadering waarin de jaarrekening wordt vastgesteld, is tevens de accountant en de controleleider van BDO Audit & Assurance B.V. aanwezig. Tijdens de vergaderingen heerst er een open en transparante sfeer, met respect voor elkaars rollen.
13
Ja
De belangrijkste agendapunten van de (reguliere) vergaderingen waren: goedkeuring jaarrekening 2012, jaarverslag 2012 en begroting 2014; beoordeling benchmark (Corporaties in Perspectief, Centraal Fonds Volkshuisvesting); kennisname van managementletter en verslag van bevindingen van de accountant; kennisname van managementrapportages; behandelde punten meerjarenkalender: overleg met huurdersverenigingen; overleg directeur-bestuurder en OR; opleidingenoverzicht RvC; benchmark met andere corporaties; evaluatie uitkomsten en proces visitatie; evaluatie beoordeling accountant; beoordeling extern toezicht; beoordeling meerjarenbeleidsplan. besluiten tot goedkeuren investeringen en desinvesteringen, alsmede enkele besluiten tot aan- en verkopen inzake projecten; kennisname van ontwikkelingen op fiscaal gebied; kennisname van solvabiliteitsoordeel en continuïteitsoordeel CFV; terugkoppelingen van de bijeenkomsten van de remuneratiecommissie en auditcommissie; toelichting maatregelen in het kader van risicobeheersing van een aantal majeure projecten (Den Doorn, Den Eng en de Nieuwe S); stand van zaken ontwikkeling op Saba en Sint Eustatius; afboeking waarde grondposities. De RvC heeft vanuit haar rol als toezichthouder veel aandacht voor de risico’s en kansen die verbonden zijn aan projectontwikkeling. Bepaalde projecten met een bijzonder risicoprofiel worden doorgesproken. Daarbij is niet alleen aandacht voor de financiële aspecten, maar ook voor bijvoorbeeld mogelijke imagoschade en andere afbreukrisico’s. Ook wordt uitgebreid stilgestaan bij de maatregelen die Woonlinie neemt of wil nemen om risico’s te beperken dan wel aanvaardbaar te houden. De accountant heeft het jaarverslag en de managementletter in de vergadering van juni toegelicht aan de voltallige RvC. Daarbij kwamen de volgende punten aan bod: verantwoording over de controle 2012; financiële ontwikkelingen en vooruitzichten (o.a. heffing CFV en verhuurdersheffing); actuele ontwikkelingen (BTW, RJ645 etc.); keuze waardering op bedrijfswaarde of historische kostprijs; verbindingen; derivaten.
(Zelf)evaluatievergadering
De evaluatievergadering vindt plaats zonder de aanwezigheid van de directeur-bestuurder. In deze vergadering wordt zowel het eigen functioneren, als het functioneren van de directeur-bestuurder geëvalueerd. Het functioneren van de RvC wordt geëvalueerd op basis van een toolkit inzake zelfreflectie van de RvC. Hier zijn de volgende punten besproken: samenstelling en profiel van de RvC; o herbenoeming van één van de leden; procedures en proces van besluitvorming; kwaliteit toezichtsproces, communicatie en informatie; beoordeling van het bestuur; kerngebieden toezicht; opleidingsactiviteiten vanuit VTW.
14
De zelfevaluatie heeft plaatsgevonden onder begeleiding van een onafhankelijke externe derde. Het functioneren van de directeur-bestuurder wordt mede geëvalueerd aan de hand van een document van EVZ Organisatie Adviseurs en daarnaast aan de hand van de in het begin van het jaar opgestelde directiejaardoelen. De resultaten van dit gesprek worden vervolgens teruggekoppeld aan de directeur-bestuurder door de remuneratiecommissie tijdens het jaarlijkse beoordelingsgesprek.
Bijzondere bijeenkomst
Op 9 en 10 oktober 2013 is de raad bijeen geweest op de beleidsdagen. Hierbij is uitgebreid stilgestaan bij de hervormingsagenda van de woningmarkt, de nieuwe WSWbeleidslijn inzake het borgingsstelsel, de nieuwe rol van het WSW in het kader van saneringssteun en de aard en omvang van de activiteiten van Woonlinie op de BES-eilanden (Bonaire, St. Eustatius en Saba). Met betrekking tot het WSW-onderdeel heeft Mevr. Ir. B. van Hoesel (directeur-bestuurder van WSW) een toelichting gegeven. Met betrekking tot de hervormingsagenda en de BES-eilanden heeft de heer V. Schaap, plaatsvervangend directeur woningmarktbeleid, Ministerie BZK een toelichting gegeven op de activiteiten van Woonlinie en BZK op de BES-eilanden.
Informatievoorziening
De RvC baseert haar oordeel mede op basis van informatie afkomstig van de organisatie, zoals managementrapportages, het jaarverslag en de begroting. Daarnaast komt er ook informatie van externe bronnen, zoals het accountantsverslag, rapportages van het Ministerie BZK, gemeenten, het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (faciliteringsvolume) en het Centraal Fonds Volkshuisvesting (o.a. Corporaties in Perspectief). Verder heeft de RvC inzage in publicaties vanuit de pers. Ook van de publicaties van KWH ten aanzien van Woonlinie wordt kennis genomen. De RvC is van mening dat al deze informatie een betrouwbare basis vormt om een oordeel over het functioneren van Woonlinie op te kunnen baseren. Het gaat daarbij om het functioneren op de beleidsvelden zoals deze in het Bbsh staan aangegeven.
De RvC en de OR
Zoals gebruikelijk woont een lid van de RvC 1 keer per jaar een vergadering van de OR met de directie bij. Verklaring RvC Decharge De RvC van Woonlinie heeft BDO Audit & Assurance B.V. aangewezen als accountant. De RvC heeft in overeenstemming met artikel 25, lid 4 van de statuten kennis genomen van de bevindingen van de accountant. De RvC heeft haar goedkeuring verleend aan het jaarverslag en de jaarrekening 2013, zoals deze door het bestuur van Woonlinie zijn vastgesteld en dechargeert het bestuur conform artikel 25, lid 6 van de statuten. Juni 2014 Mevr. W.J.J.H. Adema-Van der Pol Voorzitter RvC
15
1.5 Verslag overleg met gemeenten De samenwerking met gemeenten is van groot belang voor het realiseren van lokale en regionale woonopgaven. De woonopgaven staan verwoord in woonvisies. Dit zijn beleidsmatige stukken die vragen om een vertaalslag naar de praktijk. Prestatieafspraken zijn hierin een belangrijk middel. Onder de noemer ‘Passend en prettig wonen in de Bommelerwaard / Land van Heusden en Altena, wij zorgen ervoor’, sloot Woonlinie in 2012 prestatieovereenkomsten met de gemeenten Aalburg, Maasdriel, Werkendam, Woudrichem en Zaltbommel. De overeenkomsten zijn regionaal opgezet en er ligt wederkerigheid in de afspraken besloten. De overeenkomsten zijn opgesteld en ondertekend door de samenwerkende collega-corporaties in beide werkgebieden. Een deel van de afspraken uit deze overeenkomsten zijn ‘hard’. Naast deze afgesproken handelingen, garanties of transacties, zijn er ook ‘zachte’ uitspraken en intenties, die beklonken liggen in proces- en inspanningsafspraken. De afspraken lopen tot en met 2014. Gezien alle politieke actualiteiten en de veranderingen die dit meebrengt, kregen de lopende overeenkomsten eind 2013 een update. Sommige afspraken zijn niet langer actueel of kregen een nieuwe invulling. Ook zijn er in beide regio’s een paar nieuwe afspraken toegevoegd.
16
Hoofdstuk 2
Toewijzen en verhuren van woningen
2.1 Woonruimteverdeelsysteem Woonlinie werkt samen met de corporaties in het Land van Heusden en Altena en de Bommelerwaard op het gebied van woonruimteverdeling. Doel van beide woonruimteverdeelsystemen is transparantie en eenduidigheid voor woningzoekenden. Afstemming tussen de verschillende corporaties in de regio’s maakt het zoeken van een woning eenvoudiger. In 2012 is Woonlinie samen met haar collegacorporaties van Wonen in Altena en Wonen Bommelerwaard een onderzoek gestart naar de mogelijkheden om het huidige woonruimteverdeelsysteem aan te passen. In 2013 is hard gewerkt om samen met 16 andere woningcorporaties te komen tot een verbreding van het woningaanbod, het vergroten van het zoekgemak voor de woningzoekenden en het besparen van kosten. Per juni 2014 moet de nieuwe website en werkwijze zijn geïmplementeerd.
Aantal reacties (aanbod en loting) Totaal aantal verhuringen Totaal aantal woningzoekenden (per ultimo) Actief aantal woningzoekenden (gedurende het jaar) Aantal urgenten Aantal nieuwe inschrijvingen Aantal uitschrijvingen Gemiddelde slaagkans (aanbod) Gemiddeld aantal reacties (aanbod) Gemiddelde wachttijd (in jaren) aanbod Gemiddelde zoektijd (in jaren) aanbod
Overzicht slaagkans per gemeente/kern in 2013 2013 Slaagkans Gemiddelde wachttijd (aanbod) Gemiddelde zoektijd (aanbod) Aantal verhuringen (aanbod)
Land van Heusden & Altena 2013 2012 4.563 6.455 309 288 6.957 6.922 908 1.069 51 65 1.117 1.269 1.121 1.107 26,0% 23,0% 16,0 20,0 4,9 5,3 1,6 1,9
Bommelerwaard 2013 2012 6.741 8.152 359 332 7.978 8.113 1.164 1.130 15 17 1.216 1.202 1.425 884 25,8% 20,9% 19,3 24,8 4,1 5,2 n.b. n.b.
Gemeente Gemeente Gemeente Kern Aalburg Werkendam Woudrichem Zaltbommel 20% 17% 16% 12% 4,0 5,1 4,9 4,5 1,5 1,7 1,5 1,4 50 111 74 103
Omdat verreweg de meeste (nieuwe) verhuringen tot stand komen via het aanbod-model (en dus niet via loting of optie) is er voor gekozen om deze cijfers te tonen. 2.2 Inkomensgrenzen en toewijzen aan doelgroepen
Inkomensgrenzen
Corporaties zijn verplicht om 90% van de woningen toe te wijzen aan de doelgroep met een belastbaar inkomen tot € 34.229. De overige 10% is gereserveerd voor hogere inkomens en uitzonderingen, zoals herstructurering, zorg of calamiteiten. In 2013 voldeed Woonlinie aan de gestelde norm. Woonlinie heeft 91,0% van de woningen toegewezen aan huishoudens met een inkomen lager dan € 34.229.
Toewijzen aan doelgroepen
In het Bbsh is bepaald hoe woningen passend worden toegewezen. Passend toewijzen is nodig en vloeit voort uit de volkshuisvestelijke gedachte dat sociale huurwoningen alleen beschikbaar mogen zijn voor hen die niet zelfstandig in hun woonbehoefte kunnen voorzien. Hierbij wordt gewerkt met inkomens- en huurprijsgrenzen. In bijlage 1 is het aantal toewijzingen volgens de Bbsh-tabel opgenomen. 2.3 Verhuringen in 2013 In 2013 zijn er 268 woningen beschikbaar gekomen voor verhuur. De mutatiegraad in 2013 was 6,3%.
17
Urgenten
In 2013 zijn door Wonen in Altena 10 woningen toegewezen aan urgente kandidaten. Daarvan heeft Woonlinie, als 1 van de 3 corporaties van Wonen in Altena, 4 woningen verhuurd. In 2013 zijn door Wonen Bommelerwaard 22 woningen toegewezen aan urgenten. Daarvan heeft Woonlinie, als 1 van de 3 corporaties, 10 woningen verhuurd.
Taakstelling
In 2013 heeft Woonlinie 30 statushouders gehuisvest, waarvan 14 in het Land van Heusden en Altena en 16 in Zaltbommel. Totale taakstelling was 32.
WMO en woonzorgindicatie
Zowel in het Land van Heusden en Altena als in Zaltbommel zijn geen woningen met WMO-label verhuurd. De toewijzing voor WMO-woningen gaat via de diverse gemeenten en op basis van CIZindicaties (Centrum Indicatiestelling Zorg). Wel zijn er woningen verhuurd op basis van een woonzorgindicatie. Dat betekent dat alleen woningzoekenden met een bepaalde zorgbehoefte voor een dergelijke woning in aanmerking komen. Aanvragen voor woonzorgindicaties worden beoordeeld door een onafhankelijke indicatieadviseur. In Zaltbommel zijn in 2013 11 woningen met een woonzorgindicatie aangeboden. In het Land van Heusden en Altena waren dit er 36 waarvan er 16 door Woonlinie zijn aangeboden.
Tijdelijke bewoning
Woonlinie schakelt Camelot Beheer B.V. in om sloopwoningen tijdelijk te laten bewonen. Hiermee wordt voorkomen dat woningen aan vandalisme bloot worden gesteld. Eind 2013 waren 9 woningen in beheer bij Camelot Beheer B.V.
Leegstand
Gemiddeld stonden in 2013 opgezegde verhuureenheden (woningen, garages en bedrijfspanden) 21 dagen leeg. 2.4 Huurbeleid Per 1 juli 2013 is voor de meeste woongelegenheden een huurverhoging doorgevoerd van 4%. Woonlinie heeft er voor gekozen om geen inkomensafhankelijke huurverhoging toe te passen, zowel uit principiële als pragmatische overwegingen. De huurverhoging heeft betrekking op alle (on)zelfstandige woningen, woonwagens en standplaatsen, exclusief woningen op de slooplijst waar een sloopbesluit voor is genomen. Voor garages, bergingen en parkeerplaatsen bedroeg de huurverhoging eveneens 4%. Bij bedrijfspanden is het huurverhogingspercentage doorgaans afhankelijk van het consumentenprijsindex cijfer (CPI-cijfer), gepubliceerd door het CBS. Bij mutatie is het mogelijk dat de huur van een woning wordt geharmoniseerd. Hiervoor is voor alle woongelegenheden een streefhuur vastgelegd. 2.5 Klachten, bezwaarschriften De Klachtencommissie Bommelerwaard heeft in 2013 geen klachten in behandeling genomen. De Regionale Geschillencommissie in het Land van Heusden en Altena heeft 2 geschillen behandeld. Hiervan is 1 klacht ongegrond verklaard, van de 2e klacht (overlast) wordt in 2014 de uitspraak verwacht. 2.6 Huurachterstanden en ontruimingen
Huurachterstanden
Ondanks een intensieve incassoprocedure komen huurders soms toch in betalingsproblemen. Woonlinie wil voorkomen dat huurders in een duur en lang gerechtelijk (incasso)traject terecht komen. Daarom worden huurders, als de lasten te hoog oplopen, verwezen naar gemeentelijke schuldhulpverlening, maatschappelijk werk en budgetbeheerders voor budgetbegeleiding. Woonlinie en instanties zoals gemeenten en maatschappelijk werk, proberen gezamenlijk een lage drempel te creëren voor huurders om huurbetalingsproblemen te bespreken. In 2013 bedroeg de huurachterstand € 346.000 waarbij het ging over 308 huurders. Uitgaande van een totale huuropbrengst van € 25,2 miljoen betekent dit 1,3% van de totale huuropbrengst. In 2013 is € 109.000 aan huurdebiteuren afgeboekt als oninbaar. Van de 308 huurders waren 28 niet-actieve contracten. Voor 18
een specificatie van de huurachterstanden naar ouderdom, wordt verwezen naar pagina 54 van dit verslag. Naast bovenvermelde huurders met een achterstand waren er per eind 2013 ook nog 56 huurders met een betalingsregeling, in totaal voor een bedrag van € 38.000. In 2013 is voor € 109.000 aan huurschulden afgeboekt.
Deurwaarder
Het gehele incassoproces is erop gericht om overdrachten aan de deurwaarder met in het ergste geval ontruimingen te voorkomen. Indien de huurachterstand aanhoudt na verschillende aanmaningen, brieven en een persoonlijk gesprek, dan draagt Woonlinie de huurder over aan gerechtsdeurwaarder Tempelman-de Niet in Tiel. Eind 2013 zaten 94 huurders bij de deurwaarder.
Bewindvoering, budgetbeheer en schuldhulpverlening
Eind 2013 waren er tenminste 51 huishoudens die een beroep hebben gedaan op Schuldhulpverlening en/of WSNP (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen) en waren er 61 huishoudens die een budgetbeheerder hebben.
Ontruimingen
Ontruiming is het laatste middel dat wordt ingezet om bijvoorbeeld een overlastsituatie een halt toe te roepen. Woonlinie is terughoudend in het ontruimen van woningen. Echter, soms kan het niet anders. Deze procedure heeft als doel ontbinding van de huurovereenkomst. In eerste instantie proberen onze medewerkers te bemiddelen tussen klagers en veroorzakers. Maar ook wordt de hulp van partners ingeschakeld, denk hierbij aan buurtbemiddeling of politie. Wanneer verschillende inspanningen niet voldoende blijken te zijn en de overlast blijft aan, dan start Woonlinie een procedure voor ontruiming. Bij de ontruimingen op basis van huurachterstand is vaak (ook) sprake van overlast gevend gedrag. In 2013 heeft 1 ontruiming plaatsgevonden (in Zaltbommel).
19
Hoofdstuk 3 Ontwikkeling woningvoorraad 3.1 Woningvoorraad en voorraadbeleid Het woningbezit van Woonlinie bestond op 31 december 2013 uit 4.075 woningen en 178 overige wooneenheden. Woongelegenheden uitgesplitst naar plaats en gemeente, per 31 december 2013: Verdeling woningbezit per 31 december 2013
Plaats Woningen sociaal Babylonienbroek Drongelen Eethen Genderen Meeuwen Veen Wijk en Aalburg Gemeente Aalburg Saba Gemeente Saba Dussen Hank Sleeuwijk Werkendam Gemeente Werkendam Almkerk Andel Giessen Rijswijk Woudrichem Gemeente Woudrichem Zaltbommel Gemeente Zaltbommel Totaal
Overige wooneenheden sociaal 6 15 25 63 20 155 365 649 8 8 243 394 14 86 737 0 187 102 192 570 1.051 1.569 1.569 4.014
Woningen commercieel
Totaal sociaal 0 0 0 12 0 0 0 12 0 0 0 50 0 0 50 36 0 0 0 53 89 27 27 178
6 15 25 75 20 155 365 661 8 8 243 444 14 86 787 36 187 102 192 623 1.140 1.596 1.596 4.192
Totaal commercieel Totaal 0 0 0 0 0 0 2 2 0 0 0 0 0 0 2 2 0 0 0 0 2 2 1 1 5 5 6 6 14 14 0 0 0 0 0 0 0 0 10 10 10 10 35 35 35 35 61 61
6 15 25 77 20 155 365 663 8 8 245 445 19 92 801 36 187 102 192 633 1.150 1.631 1.631 4.253
Het woningbezit van Woonlinie is te verdelen in vier prijscategorieën: goedkoop, bereikbaar, duur tot de huurtoeslaggrens en duur boven de huurtoeslaggrens. De verdeling van het woningbezit van Woonlinie naar huurprijsklasse en per gemeente, per 31 december 2013 is als volgt: Verdeling woningbezit naar huurprijsklasse per 31 december 2013 Duur tot Duur boven Huur per maand Goedkoop Bereikbaar toeslaggrens toeslaggrens Totaal tot € 374,44 > € 374,44 < € 574,35 > € 574,35 < € 681,02 > € 681,02 Gemeente Aalburg 116 468 65 2 Saba 8 0 0 0 Werkendam 120 511 106 14 Woudrichem 253 690 108 10 Zaltbommel 338 913 318 35 Totaal 835 2.582 597 61
651 8 751 1.061 1.604 4.075
Woonlinie is ook in het bezit van 200 niet-woongelegenheden, zoals commerciële ruimtes, parkeerplaatsen en maatschappelijk vastgoed. Woonlinie onderscheidt maatschappelijk en bedrijfsonroerend goed. Maatschappelijk vastgoed omvat bijvoorbeeld ontmoetingsruimtes, peuterspeelzalen en een brede school. Niet-woongelegenheden uitgesplitst naar gemeente, per 31 december 2013: Verdeling niet-woongelegenheden per 31 december 2013 Gemeente Aalburg Werkendam Woudrichem Zaltbommel Totaal
20
Parkeervoorzieningen sociaal (garages) 0 28 14 105 147
Overig bezit sociaal 2 9 6 30 47
Commerciele ruimtes 3 1 3 4 11
Totaal 5 38 23 139 205
De mutatie in de woningvoorraad is als volgt:
Energielabels van de woningen
In 2013 is verder gewerkt aan de verbetering van het gemiddelde energetische niveau van de huurwoningen. Niet alleen door nieuwbouw, verkoop en sloop, maar juist ook door het aanbrengen van isolatie bij bestaande woningen. Met de vaststelling van het Strategisch Voorraadbeleidsplan is verder vorm en inhoud gegeven aan de ambitie van Woonlinie om 80% van alle woningen in 2023 van een groen energielabel te voorzien en maximaal nog 5% van een rood energielabel. Woonlinie heeft de energielabels van woningen verdeeld in drie energiecategorieën: Groen energielabels A, B en C Oranje energielabels D en E Rood energielabels F en G In 2013 hebben in de bestaande woningvoorraad circa 90 woningen een groen label gekregen door groot onderhoud en/of na isolatie. Ultimo 2013 had 9 % van onze woningen nog een rood label en 29 % van de woningen een oranje label. De woningen die gelabeld zijn als SELL woningen (woningen bestemd voor verkoop) of als EOL (End Of Life) woningen zijn niet gelabeld. Dat betreft ca. 14% van ons bezit. In 2014 worden ook deze woningen voorzien van een label. 3.2 Onrendabele investeringen en overige afboekingen
Onrendabele investeringen
Vaak investeert Woonlinie meer geld in nieuwe woningen dan de huuropbrengsten rechtvaardigen. Dit is een gevolg van het streven van Woonlinie naar de verhuur van kwalitatief goede en betaalbare woningen. Hieronder staat een uitsplitsing van de onrendabele investeringen in 2013 naar project. Soms moeten ook eerder genomen onrendabele toppen worden gecorrigeerd in verband met
21
wijzigingen van huurprijzen, toekenning van subsidies of verandering van waarderingsgrondslagen (RJ645).
Onrendabele investeringen 2013 (bedragen x € 1.000) Projectomschrijving
Onrendabele investering 2013 169 -54
P321C1 Binnenvergt (fase 2a), Zaltbommel correctie eerdere jaren) Project 828A Den Eng (fase 1), Veen (correctie eerdere jaren) Project 845 Molenhuis, Veen (correctie eerdere jaren) Project 973 Munsterkerk (fase II), Dussen Project 980 Zuideveldlaan, Dussen (correctie eerdere jaren)
21 1.845 11
Totaal onrendabele top 2013
1.992
Overige afboekingen Naast de genoemde onrendabele toppen is een bedrag van circa € 0,8 miljoen aan grondposities afgewaardeerd. Van de opgeleverde woningen waren er geen woningen met stichtingskosten die hoger waren dan € 200.000. 3.3 Op te leveren nieuwbouw in komende jaren Voor de komende jaren wordt de volgende nieuwbouw voorzien:
Nieuwbouw komende jaren Gemeente Aalburg Gemeente Werkendam Gemeente Woudrichem Gemeente Zaltbommel Totaal
2014
2015
2017 9
31
4 12 18
2016 10 10 6 12
67
98
34
38
31
2018 10 10 10
Totaal 29 91 28 83
30
231
22
3.4 Aankoop van woningen en gronden
Aankoop woningen
In 2013 zijn 5 woningen aangekocht van de gemeente Zaltbommel. De huur van deze woningen is gemiddeld € 159 per maand. Zodra de woningen vrijkomen, zullen deze worden verkocht, hiermee wordt het beleid van de gemeente Zaltbommel voortgezet.
Aankoop gronden
In 2013 zijn de volgende (grond)posities aangekocht. Omschrijving Gemeente Bedrag x € 1.000 P884 Den Doorn, Almkerk Woudrichem 17 P870 Groenendijk Woudrichem 376 P321 Binnenvergt, Oude Aak Zaltbommel 16 P924 Waluwe Totaal
22
Zaltbommel
1.149 1.558
Toelichting Vistrap t.b.v. nieuwbouw 12 won. Tijdelijke verhuur daarna planontwikkeling t.b.v. nieuwbouw 38 won.
In 2013 zijn de volgende (grond)posities verkocht. Omschrijving Gemeente Bedrag x € 1.000 P842 Schmitzstraat, Veen Aalburg 417 P973 Munsterkerk, Dussen Werkendam 6 P884 Den Doorn, Almkerk Woudrichem 250 P870 Groenendijk Woudrichem 21 P910 Beersteeg Zaltbommel 183 P986 De Vergt Zaltbommel 1.357 Totaal 2.234
Toelichting Verkoop Verkoop Verkoop Verkoop Verkoop Verkoop
kavel reststrook aan omwonende aan ontwikkelaar aan gemeente kavel bedrijfspand aan belegger
3.5 Verkoop en sloop In 2013 is het verkoopbeleid van Woonlinie niet gewijzigd. Zittende huurders hebben het recht hun woning te kopen, als deze daarvoor gelabeld is. Als een voor verkoop gelabelde woning leegkomt, wordt deze verkocht, waarbij huurders van andere Woonlinie-woningen voorrang hebben. Conform het in juni 2013 vastgestelde Strategisch Voorraadbeleidsplan zijn per saldo 202 woningen aan de voor verkoopgelabelde voorraad toegevoegd. Later zijn ook de 5 aangekochte woningen van de gemeente Zaltbommel toegevoegd aan de voor verkoopgelabelde voorraad toegevoegd. Verkopen gesplitst naar gemeente (per ultimo jaar): Gemeente
Verkoop gelabeld ultimo 2013
Verkoop gelabeld ultimo 2012
Aalburg Werkendam Woudrichem
139 164 306
118 105 259
Zaltbommel Totaal
188 797
134 616
Per einde boekjaar bedroeg de verkoopvoorraad 15 woningen. Hiervan waren 6 woningen afkomstig uit Verkoop onder Voorwaarden en 9 woningen uit de reguliere voorraad.
Complexgewijze verkoop
In 2013 zijn conform de nieuwe regelgeving (MG2013-04) 2 complexen verkocht aan beleggers. Het betreft hier 57 appartementen, hoofdzakelijk in de duurdere huurprijsklasse (geliberaliseerd). Voor 37 woningen blijft Woonlinie het beheer uitvoeren, namens de belegger. Deze complexgewijze verkoop past in het in juni 2013 vastgestelde Strategisch Voorraad Beleid.
Sloop van woningen
In 2013 zijn 22 woningen gesloopt ten behoeve van nieuwbouw. 3.6 Onderhoud aan woningen
Onderhoudskosten (x € 1.000) Omschrijving
2013
2012
Planmatig onderhoud
3.602
4.800
Waarvan geactiveerd
-1.450
-1.400
Reparatieonderhoud
1.246
1.640
Mutatieonderhoud
732
1.054
Contractonderhoud
722
554
4.852
6.648
Totaal
Planmatig onderhoud
In 2013 zijn planmatige werkzaamheden verricht aan woningen aan de Virieusingel, Zaltbommel (8 woningen), Schouwstraat, Zaltbommel (12 woningen) en de Gherstkamp, Rijswijk, gemeente 23
Woudrichem (42 woningen). De schoorstenen en daken zijn vernieuwd inclusief isolatie, er zijn nieuwe kozijnen geplaatst inclusief HR++ beglazing, spouwmuurisolatie en gevelvoegwerk vervangen. Deze werkzaamheden zijn uitgevoerd zonder huurverhoging. Bij 62 woningen in Woudrichem (omgeving A. van Alkmaarstraat) zijn na-isolatiewerkzaamheden uitgevoerd. Er zijn in 2013 538 woningen geschilderd en bij 188 woningen is de CV-ketel vervangen door een HR-ketel.
Reparatieonderhoud
In 2013 zijn bij 2.200 woningen reparatiewerkzaamheden uitgevoerd. De gemiddelde kosten per bezocht adres bedroegen € 566, de gemiddelde reparatiekosten per woning waren € 293.
Mutatieonderhoud
Uitgaande van 268 mutaties bedroegen de mutatiekosten in 2013 gemiddeld € 2.731. De gemiddelde mutatiekosten per woning waren € 172.
Contractonderhoud
Uitgaande van 4.253 woningen bedroegen de gemiddelde kosten van contractonderhoud € 170 per woning in 2013.
24
Hoofdstuk 4 Overige diensten en activiteiten 4.1 Bouwen van koopwoningen In 2013 zijn de volgende nieuwbouw koopwoningen verkocht en opgeleverd. Projectnaam Kern / Gemeente Verkocht & Opgeleverd P828A Den Eng fase 1 Veen, Aalburg 11 P828A Den Eng fase 1 Veen, Aalburg P418 Werkense Polder Werkendam 10 P884 Den Doorn Almkerk, Woudrichem P321 De Binnenvergt fase 1b en fase 4 Zaltbommel 13 Totaal 34
Verkocht & In aanbouw 6 12 18
Per balansdatum waren er geen onverkochte opgeleverde woningen. In 2013 zijn de volgende kavels in gecombineerde nieuwbouwprojecten verkocht en geleverd. Projectnaam Kern / Gemeente Verkocht & Opgeleverd P884 Den Doorn Almkerk, Woudrichem 6 P321 De Binnenvergt fase 1b tranche 3 Zaltbommel 5 Totaal 11 Door de Ontwikkelcombinatie De Es en Transvaal VOF (Nieuwe S) zijn in 2013 16 appartementen verkocht, 1 commerciële ruimte en 1 kavel. 4.2 Dienstverlening aan derden In 2010 heeft Woonlinie Woonmatch® ontwikkeld. Dit product en de bijbehorende diensten worden, behalve bij Woonlinie zelf, ook aan andere organisaties geleverd. Activiteiten in 2013 op het vlak van Woonmatch®: Woonlinie heeft in opdracht van aannemersbedrijf Van Leeuwen de ontwikkeling gedaan van het plan Slagen van Graafland in Groot-Ammers. Woningen worden in 2014 opgeleverd. Woonlinie heeft met het Woonmatch®-concept de tweede fase van de nieuwbouwwijk Werkense Polder (gemeente Werkendam) in verkoop gebracht. In 2013 heeft Woonlinie overleg gevoerd met de gemeente Geertruidenberg om ook in deze gemeente Woonmatch te gaan toepassen. Hieruit is nog geen dienstverlening ontstaan in 2013 1 projectontwikkelaar is 2 dagen per week gedetacheerd bij de gemeente Werkendam en is daar werkzaam als procesmanager. 1 projectleider is gedetacheerd bij de vof Ontwikkelingscombinatie De Es en Transvaal om daar toezicht op de uitvoering van de nieuwbouw te houden. 1 medewerker is voor 1 dag per week gedetacheerd bij een collega-corporatie als HRM-adviseur. 4.3 Verenigingen van eigenaren Woonlinie voert de administratie voor één VvE, Vereniging van Eigenaren Hoogstraat 15 en 17 in Woudrichem. Het betreft hier 2 bedrijfsruimtes, 1 huurappartement en 1 koopappartement. Gezien de beperkte omvang (zowel de bedrijfsruimte als het huurappartement is eigendom van Woonlinie) is het niet zinvol hiervoor een externe partij in te schakelen. 4.4 Koopgarant In eerdere jaren heeft Woonlinie woningen verkocht met Koopgarant (Verkoop onder Voorwaarden). Wil de eigenaar de woning later verkopen, dan koopt Woonlinie de woning weer terug. Het resultaat van de verkoop wordt vervolgens gedeeld. De korting die Woonlinie verstrekt, kan variëren van 7,5% tot 27% op de marktwaarde. De woning komt door de terugkoopregeling altijd bij Woonlinie terug. Eind 2013 heeft Woonlinie in totaal 90 terugkoopverplichtingen in het kader van Koopgarant. In 2012 waren dit nog 98 terugkoopverplichtingen. Het beleid van Woonlinie is er op gericht het aantal Koopgarantverplichtingen af te bouwen. In 2013 zijn geen nieuwe projecten met koopgarantverplichtingen opgeleverd. 25
4.5 Beheer voor derden Eind 2013 beheerde Woonlinie 213 woningen voor derden. Het gaat om 28 panden voor de gemeente Woudrichem, 66 woningen voor Stienstra Beleggingen, 37 appartementen voor Extensie BV en 82 woningen voor het Wooninvesteringsfonds. Woonlinie verzorgt voornamelijk het technische en administratieve beheer voor deze woningen en gebouwen. Het niet-planmatig onderhoud is door Woonlinie uitgevoerd op verzoek van de vastgoedeigenaren. Hiervoor wordt een vergoeding ontvangen.
26
Hoofdstuk 5 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 5.1 Maatschappelijk vastgoed, voorraad en nieuwbouw Eind 2013 had Woonlinie het volgende maatschappelijk vastgoed in bezit en beheer. Aalburg Werkendam Woudrichem Zaltbommel Huisvesting voor 1 1 2 (verstandelijk) beperkten (12) (13) (11+16) Zorgruimte 1 4 1 3 Brede School / KDV 1 2 Zorgcentra / Wonen met 2 2 zorg (24 + 26) (40+36) Overig maatschappelijk 5 5 vastgoed Totaal 3 6 9 12 (12) (50) (89) (27)
Totaal 4 (52) 9 3 4 (126) 10 24 (178)
Het aantal dat tussen haakjes staat vermeld betreft het aantal wooneenheden in de betreffende voorziening. In 2013 is een stichting opgericht (samen met de gemeente Zaltbommel) voor het beheer en de exploitatie van de voormalige Lagere Technische School. De stichting heet LTS Salt Boemel en heeft als doelstelling om maatschappelijke organisaties, kunstenaars en startende ondernemers betaalbare huisvesting te kunnen bieden. Woonlinie gaat hiervoor het beheer uitvoeren.
Maatschappelijk Fonds voor Investeren (MFI)
Met dit fonds biedt Woonlinie een afwegingskader en de financiële middelen voor maatschappelijke investeringen. Door de gemeenten en huurdersverenigingen te betrekken in de keuze van de investeringen, is de maatschappelijke relevantie van deze investeringen geborgd. In 2012 is, in het kader van het jaardoel ‘Slimmer kiezen, slimmer werken’, besloten dat er na 2012 niet langer een gegarandeerd budget beschikbaar is om het MFI voort te zetten. Lopende verplichtingen maken we waar. Dit zijn overigens geen “harde verplichtingen” in de zin dat hiervoor een voorziening moet worden gevormd. 5.2 Huisvesten en bouwen voor bijzondere doelgroepen Woonlinie stelt zich op als actieve partner, mede-inrichter van nieuwe woonzorgservicezones en gesprekspartner. We zetten activiteiten in beweging en nemen onze verantwoordelijkheden in de keten. Woonlinie heeft extra aandacht voor mensen in kwetsbare posities. Ook in de toekomst zullen er mensen in ons werkgebied zijn, jong of oud, met een fysieke en/of sociale beperking of een grote dosis pech. Woonlinie richt zich nadrukkelijk op deze categorie mensen. Vaak hebben zij minder kansen op de arbeidsmarkt. Hun inkomenspositie is daardoor zwak en hun keuzemogelijkheden zijn beperkt. We zetten ons in voor hun huisvesting. Woonlinie werkt intensief samen met verschillende zorgaanbieders in zowel de Bommelerwaard als in het Land van Heusden en Altena, zoals Stichting Zorgplein Maaswaarden, Stichting De Riethorst Stromenland, Stichting Thuiszorg Maatschappelijk Werk Rivierenland, Stichting Prisma, Stichting Prezzent en Stichting Cello. Zorgpartijen zijn belangrijke samenwerkingspartners voor Woonlinie, omdat zorgdiensten essentieel zijn voor de kwaliteit van wonen. Samen met tal van organisaties op het gebied van zorg en welzijn en de gemeenten wordt er gewerkt aan de optimalisatie van woon-zorgservicezones. Hierbij worden per gebied verschillende aspecten van wonen, zorg en welzijn aan elkaar gekoppeld. Woonlinie is in 2013 in Sleeuwijk, Gemeente Werkendam, voor Syndion gestart met de bouw van 15 appartementen + een gezamenlijke huiskamer voor begeleid wonen. In juni 2014 worden deze appartementen (als onderdeel van het complex de Nieuwe S) opgeleverd. 5.3 Betrekken van huurders en bewoners bij het beleid In het werkgebied van Woonlinie zijn twee huurdersverenigingen actief, namelijk: Huurdersvereniging Inbreng voor het Land van Heusden en Altena Huurdersvereniging Bommelerwaard voor Zaltbommel
27
Woonlinie heeft in 2013 structureel overleg gevoerd met beide huurdersverenigingen. De onderwerpen van gesprek waren onder andere het huurverhogingsbeleid, het Europadossier, het convenant Inkomensgrenzen en het strategisch voorraadbeleid. Woonlinie steunt de huurdersverenigingen ieder jaar met een financiële bijdrage. Deze bijdrage is gebaseerd op een bedrag per woning: Woonlinie stelt € 2,50 per verhuureenheid ter beschikking. Naast huurders beschouwt Woonlinie de volgende groepen belanghouders ook als onze primaire belanghouders: de colleges van Burgemeester en wethouders en gemeenteraden van Aalburg, Werkendam, Woudrichem en Zaltbommel, het bestuur van de Openbare Lichamen Saba en St. Eustatius de provincie Noord-Brabant, de provincie Gelderland en het Ministerie BZK. Secundaire belanghouders van Woonlinie zijn maatschappelijke partners, bijvoorbeeld zorg-, welzijnen onderwijsinstellingen, partners in het bouwen en wonen, brancheorganisaties en commerciële partijen waarmee Woonlinie samenwerkt. Tertiaire, toezichthoudende belanghouders zijn Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Woonlinie komt regelmatig in contact met haar belangenhouders via reguliere (bestuurlijke) overleggen, diverse casusoverleggen, stakeholderbijeenkomsten, winteravondgesprekken en klantgesprekken. Een opsomming van de activiteiten in 2013: 6 bewonerscommissies/woongroepen zijn ondersteund; ondersteunen van de in 2012 opgerichte wijkraad in de wijk De Vergt in Zaltbommel; structureel overleg gevoerd met dorpsraden, over de kern waar zij verantwoordelijk voor zijn; structureel contact met de Marokkaanse vereniging Al Amal in Zaltbommel; verschillende medewerkers van Woonlinie lopen met regelmaat mee met de wekelijkse ronde die de buurtouders van Al Amal door Zaltbommel maken. Tijdens deze routes door de wijk is er contact met (hang)jongeren en worden leefbaarheidsproblemen of nieuwe ideeën voor de wijk besproken. De totstandkoming van het toekomstige wooncomplex met zorg in Dussen, waar bewoners van steunpunt De Molenwiek volgend jaar naar toe verhuizen, gebeurt met inspraak van een vast klantpanel. Dit klantpanel heeft meegedacht over de vorm en indeling van het gebouw, maar ook over de manier waarop de woningen onder de bewoners van De Molenwiek worden verdeeld.
Vrijwilligers
Verschillende bewoners uit een buurt of wooncomplex doen op vrijwillige basis kleine klussen. Woonlinie werkte in 2013 samen met circa 28 vrijwilligers. Zij onderhouden ook contacten met huurders en andere wijkbewoners. Vooral in een woon-zorgcomplex, waar voornamelijk ouderen wonen, nemen vrijwilligers klussen ter hand. Woonlinie vindt de vrijwilligers en hun inzet zeer waardevol. Regelmatig spreken woonconsulent en rayonopzichters met de vrijwilligers. De signalen van vrijwilligers geven medewerkers inzicht in het reilen en zeilen in een buurt of wooncomplex. 5.4 Leefbaarheid
Leefbaarheid
In 2013 heeft Woonlinie voor verschillende zaken aandacht gehad: verschillende achterpaden zijn opgeknapt; in samenwerking met Iriszorg worden groenvoorzieningen die eigendom zijn van Woonlinie regelmatig onderhouden; er is in diverse overlastsituaties bemiddeld tussen buurtbewoners; ondersteuning aanlegTorentuin, Zaltbommel; actieve bijdrage aan de wijkmarkten in de gemeente Werkendam. De samenwerking met de gemeente Zaltbommel is in 2013 geïntensiveerd. Zo is gezamenlijk opgetreden tijdens bijeenkomsten over de speeltuinen in Zaltbommel. Met buurtbewoners is het gesprek aangegaan over de overlast die ondervonden werd van hangjongeren. De opbrengst uit deze gesprekken is dat er in 2013 een nieuw pannaveld met een jongerenontmoetingsplek kon worden gecreëerd elders in de wijk. Op Saba is Woonlinie (samen met de lokale overheid) betrokken bij de 28
uitvoering van een opknapbeurt van het Wilhelminapark en het creëren van een ontmoetingsplek voor jong en oud in “The Bottom”. In totaal heeft Woonlinie in 2013 circa € 167.000 besteed aan leefbaarheid. Uitgaande van 4.253 woningen is dit € 39 per woning.
Sponsoring en giften
Woonlinie heeft een sponsorbudget ter ondersteuning van diverse maatschappelijke organisaties. De besteding hiervan is als volgt: (bedragen in euro’s) Sportclubs Buurtbus Cultuur/Welzijn Totaal
Aalburg 2.070 2.380 1.000 5.450
Werkendam 890 5.680 250 6.820
Woudrichem 1.300 4.760 300 6.360
Zaltbommel 740 3.880 1.550 6.170
Totaal 5.000 16.700 3.100 24.800
Daarnaast ondersteunt Woonlinie haar maatschappelijke partners vaak indirect door voor hen als gesprekspartner op te treden in hun accommodatievraagstukken. 5.5 Personeelsbeleid Eind 2013 had Woonlinie 44 medewerkers (40,2 fte), waarvan 21 mannen en 23 vrouwen. Het ziekteverzuimpercentage in 2013 was 2,2%, de gemiddelde meldingsfrequentie was 1,4. Eind 2012 was het aantal fte 44,5. In 2013 hebben 5 personen de organisatie verlaten en is bij een beperkt aantal medewerkers het aantal uren verlaagd. Deze reductie van formatieomvang is een onderdeel van het jaardoel “Slimmer Kiezen, Slimmer Werken” waarbij de doelstelling was de beheerkosten te verlagen.
Ondernemingsraad
In 2013 bestond de OR uit de volgende leden: 1e termijn Tjerk Pruyssers 25-06-2012 t/m 25-06-2015 Jasper Berm 01-01-2013 t/m 31-12-2015 Jacqueline Ottevanger 01-01-2013 t/m 31-12-2015
2e termijn Opnieuw verkiesbaar Opnieuw verkiesbaar Opnieuw verkiesbaar
In 2013 heeft de OR 4 keer overlegd met de directeur-bestuurder. De volgende thema’s zijn besproken: 1. Jaardoel Slimmer Kiezen, Slimmer Werken (impact op organisatie) 2. Aanpassing organisatiestructuur 3. Huisvesting / keuze kantoor
Verbinding met onderwijs
Als opdrachtgever stimuleren we aannemers om leerling-bouwplaatsen te realiseren op de bouwlocatie. De leerlingen zijn ingezet bij de volgende projecten: Project 828 Den Eng in Veen Project 845 Molenhuis in Veen Behalve als opdrachtgever, wil Woonlinie ook als werkgever kansen bieden aan leerlingen. In 2013 heeft Woonlinie 8 jongeren met een stage ruimte voor werk, groei en ontwikkeling geboden: 2 afstudeerders Bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven, op de afdeling Vastgoed; 2 studenten Vastgoed en Makelaardij van de Fontys Hogeschool Eindhoven, op de afdeling Bedrijfsondersteuning & Vastgoed; 1 student Communicatie van Avans Hogeschool Breda, op de afdeling Markt & Maatschappij; 3 MBO studenten Bouwkunde, op de afdeling Vastgoed.
29
Hoofdstuk 6 Financieel beleid 6.1 Financiële continuïteit
Opbrengsten
De huuropbrengsten zijn € 1,9 miljoen (8%) hoger dan in 2012. Dit komt voornamelijk door de huurverhoging en toevoeging van nieuwbouw in 2012 en 2013. In 2013 is een beperkt aantal woningen gesloopt. Vanuit verkoop van bestaande woningen (zowel aan beleggers als aan bewoners/eigenaars) werd € 8,3 miljoen meer aan inkomsten gegenereerd, een ruime verdubbeling van de opbrengsten van 2012. Dit wordt overigens voor een belangrijk deel veroorzaakt door de verkoop van woningen aan beleggers. Het netto resultaat is met € 5,5 miljoen echter 13% lager dan in 2012. Dit wordt veroorzaakt door de hoge boekwaarde van de verkochte complexen aan beleggers, omdat dit vrij nieuwe complexen zijn.
Kosten
In 2013 waren de onderhoudskosten circa € 4,9 miljoen, dat is ongeveer € 1,8 miljoen (28%) minder dan 2012. Personeelsuitgaven zijn afgenomen met 8% ten opzichte van 2012, met name dankzij in 2012 genomen maatregelen om de beheerlasten terug te dringen. De overige exploitatiekosten zijn met 59% toegenomen ten opzichte van 2012. Dit is in zijn geheel te wijten aan de bijdrage aan sectorspecifieke heffingen. De overige kosten laten een lichte daling zien. De afschrijvingen waren in 2013 hoger dan 2012, o.a. door oplevering van diverse nieuwbouwprojecten in 2012. De ‘overige waardeveranderingen van materiële vaste activa’ bestaat voor het grootste deel uit onrendabele toppen op nieuwbouw van huurwoningen (€ 2,0 miljoen). De niet-gerealiseerde waardeveranderingen bestaan voor het grootste deel (€ 0,8 miljoen) uit afwaarderingen van grondposities. De kosten van financiering zijn in 2013 iets toegenomen in 2012 als gevolg van het aantrekken van een lening. Het totale jaarresultaat is ruim € 2,0 miljoen hoger dan vorig jaar, met name door de hoge opbrengsten van verkoop van woningen uit exploitatie.
Financiële meerjarenprognose (ontleend aan begroting 2014) Jaarresultaat (x € 1.000) Eigen vermogen (x € 1.000) Solvabiliteit (in %) Bedrijfswaarde CFV methodiek (x € 1.000) Leningen( x € 1.000) Loan-to-value (in %) ICR (in %) DSCR (in %) Oper. kasstroom (x € 1.000) Oper. kasstroom – 2% afloss.fictie
2014 4.909 61.403
2015 968 62.371
2016 909 63.280
2017 2.809 66.089
2018 2.372 68.461
30,7
30,8
31,1
32,6
33,7
179.921
180.232
180.382
180.127
176.678
115.669 64,3
111.635 61,9
108.672 60,2
103.221 57,3
100.269 56,8
2,24 1,49 6.058 3.612
1,79 1,19 3.611 1.298
1,78 1,19 3.509 1.276
2,15 1,44 5.072 2.898
2,01 1,35 4.265 2.201
De financiële positie van corporaties staat enorm onder druk. De verhuurdersbelasting en de heffing voor saneringssteun zorgen er voor dat alle corporaties hun investeringen voor de komende jaren zullen afbouwen. Woonlinie is hierop geen uitzondering, hoewel we de komende jaren nieuwbouw zullen blijven toevoegen. In de prognose voor 5 jaar is rekening gehouden met de bouw van 232 woningen en maatschappelijk vastgoed.
30
6.2 Overzicht activiteiten beleggingen Woonlinie heeft geen derivatencontracten afgesloten. De belegging in C.V. de Uithof III van € 325.000 is gedaan in het kader van matching van middelen. Verder heeft Woonlinie geen beleggingen. 6.3 Verklaring uitsluitend besteding middelen in belang volkshuisvesting
Managementverklaring Kijkend -
naar de activiteiten die in 2013 zijn uitgevoerd is het bestuur van Woonlinie van mening dat: er redelijke zekerheid is dat de financiële rapportage geen materiële fouten bevat; de risicomanagement- en controlesystemen in 2013 adequaat hebben gewerkt; er voldoende inzicht is in de mate waarin de operationele, volkshuisvestelijke en financiële doelstellingen worden gerealiseerd; er geen risico’s zijn gelopen die in tegenspraak waren met het vooraf gedefinieerde en goedgekeurde beleid.
Verklaring bestuur
De directeur-bestuurder van Woonlinie verklaart dat hij door middel van zijn functioneren een adequate invulling heeft gegeven aan het uitgangspunt van ‘uitsluitend werkzaam zijn in het belang van de volkshuisvesting’ en dat het in het verslagjaar haar middelen uitsluitend heeft besteed in het belang van de volkshuisvesting. Tevens verklaart de directeur-bestuurder van Woonlinie hierbij dat er op het moment van het opstellen van het jaarverslag geen belangrijke gebeurtenissen na balansdatum bekend zijn. Juni 2014 Mr. P.A.W. van den Heuvel Directeur-bestuurder
31
32
Jaarrekening 2013 -
33
Kengetallen Waarderingsgrondslagen Niet uit de balans blijkende informatie Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Enkelvoudige balans Enkelvoudige winst- en verliesrekening Enkelvoudig kasstroomoverzicht
Kengetallen Kengetallen
2013
2012
4.192 61 194 11 0
4.164 99 190 10 0
2011
2010
2009
4.147
4.170
4.122
163
163
176
72
52
44
Woningbezit - Woningen/woongebouwen * Woongelegenheden sociaal vastgoed Woongelegenheden commercieel vastgoed Niet-woongelegenheden sociaal vastgoed Niet-woongelegenheden commercieel vastgoed - Overige verhuureenheden
* vanaf 1 januari wordt de indeling volgens rj645 aangehouden, voorgaande jaren zijn niet met terugwerkende kracht aangepast. Voorgaande jaren zijn woonzorgcomplexen als 1 eenheid opgenomen onder overige verhuurheden, vanaf 2012 zijn de eenheden opgenomen onder woongelegenheden, 95 eenheden die hierdoor zijn toegevoegd.
Totaal
4.458
4.463
4.382
4.385
4.342
99 5 90 22 -2
98 0 47 27 0
20 0 13 30 0
72 0 23 1 0
2 0 18 2 2
-10
24
-23
48
-20
6,3 1,3 0,4
6,0 1,4 0,6
5,2 1,2 0,5
6,0 1,7 0,4
5,7 1,6 0,9
635
762
913
936
721
507
809
484
762
629
Financieel Deze kengetallen zijn in 2012 volgens de bepaling van RJ645 bepaald. - Solvabiliteit in % 28,8 - Liquiditeit (current ratio) 1,9 - Rentabiliteit eigen vermogen in % 11,6 - Rentabiliteit vreemd vermogen in % 3,6 - Rentabiliteit totaal vermogen in % 5,9 - Cash-flow per woning 2.573 - Eigen vermogen per woning 13.659 - Kapitaalslasten per woning 2.196 - Jaarresultaat per woning 1.579
26,2 0,9 9,1 3,4 4,9 2.027 12.051 2.088 1.094
25,9 2,1 1,2 3,7 3,0 895 11.264 1.939 131
27,0 0,6 1,2 3,9 3,2 838 11.072 1.863 138
28,6 0,9 8,3 4,2 5,4 1.580 11.061 1.832 917
44,5 10,4
49,5 11,9
48,1 11,5
46,5 11,3
Mutaties in woningbezit - Aantal nieuwbouw - Aantal aangekocht - Aantal verkocht - Aantal gesloopt - Overige mutaties Saldo mutaties Verhuurgegevens (in %) - Mutatiegraad - Huurachterstand - Huurderving
Onderhoud - Gemiddeld bedrag niet-planmatig onderhoud per woning - Gemiddeld bedrag planmatig onderhoud per woning
Personeel Totaal aantal fte Aantal fte per 1000 woningen
34
40,2 9,5
Waarderingsgrondslagen Algemene toelichting Deze jaarrekening heeft betrekking op de periode 1 januari tot en met 31 december 2013. Activiteiten Woonlinie levert een bijdrage aan bloeiende woonkernen en buurten in het Land van Heusden en Altena en Zaltbommel. Ook levert zij een bijdrage aan een gevarieerd aanbod aan woningen en voorzieningen. Samen met andere partijen werkt Woonlinie aan een omgeving waarin mensen zich prettig en veilig voelen, kunnen groeien en waaraan zij zelf een waardevolle bijdrage leveren. Woonlinie is statutair gevestigd in Woudrichem en heeft een tweede vestiging in Zaltbommel. Groepsverhoudingen Woonlinie staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. Geconsolideerde maatschappijen Naam Bouwlinie B.V. Bouwlinie Sleeuwijk B.V.
Statutaire zetel Woudrichem Woudrichem
Deelnemingspercentage 100% 100%
Hoofdactiviteit Projectontwikkeling Projectontwikkeling
Deelnemingspercentage 1,3%
Hoofdactiviteit Studentenhuisvesting
Niet-geconsolideerde maatschappijen: Naam C.V. de Uithof III
Statutaire zetel Utrecht
C.V. de Uithof III wordt niet geconsolideerd, omdat er geen sprake is van overheersende zeggenschap. Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van Woonlinie zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van Woonlinie. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van het Burgerlijk Wetboek 2, titel 9 en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Algemene grondslagen voor de geconsolideerde jaarrekening De jaarverslaglegging voldoet aan de voorschriften van het Besluit beheer sociale huursector (Bbsh). Deze voorschriften zijn gebaseerd op het Burgerlijk Wetboek 2, titel 9. Voor verslagjaren vanaf 2004 is de door de Raad voor Jaarverslaggeving uitgevaardigde definitie Richtlijn 645 Toegelaten instellingen volkshuisvesting van toepassing. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en winst- en verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waardering- en verslaggeving voorschriften geformuleerd. In 2011 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving een nieuwe RJ645 uitgegeven. Vanaf 2012 past Woonlinie de nieuwe richtlijn toe. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs of nominale waarde, tenzij hierna anders is vermeld. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben.
35
Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Vanaf jaarrekening 2012 is gekozen voor het functionele model voor de winst- en verliesrekening. Dit model geeft beter inzicht in de verschillende activiteiten die Woonlinie onderneemt. Woonlinie beheert en exploiteert vastgoed, ontwikkelt hiernaast voor de verkoopmarkt en verkoopt uit de vastgoedportefeuille. De resultaten van deze activiteiten worden zichtbaar gemaakt in het functionele model. VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Classificatie, kwalificatie en waardering vastgoed Woonlinie heeft haar vastgoed in exploitatie geclassificeerd naar de categorieën sociaal vastgoed en commercieel vastgoed, waarbij het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel wordt aangemerkt. Woonlinie kwalificeert het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel, aangezien het beleid gericht is op het realiseren van de volkshuisvestelijke taken. Het volkshuisvestelijk beleid staat hierbij centraal. Herclassificatie van of naar commercieel vastgoed vindt plaats als een verhuureenheid niet meer aan de voorwaarden voldoet van de betreffende klasse. Herclassificatie leidt niet tot aanpassing van het vermogen en het resultaat. Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed (het Daeb bezit). De huurtoeslaggrens is een algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks per 1 juli door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Maatschappelijk vastgoed is bedrijf onroerend goed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijn-, onderwijs- en culturele instellingen en dienstverleners en ook is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Woonlinie kwalificeert het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel, aangezien het beleid gericht is op het realiseren van de volkshuisvestelijke taken. Het volkshuisvestelijk beleid staat hierbij centraal. Sociaal vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd tegen de laagste van: de historische kostprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen op basis van de lineaire methode en van de verwachte restant-levensduur, of; de bedrijfswaarde, als deze naar verwachting duurzaam lager zal zijn dan de boekwaarde.
Uitgangspunten voor afschrijvingen -
36
grond bouw woningen bouw maatschappelijk vastgoed verbeteringen
geen afschrijvingen 50 jaar 40 jaar restant-levensduur
Componentenmethode
Voor de installaties en inrichting van het vastgoed wordt waar nodig de componentenmethode toegepast. In 2012 is vastgesteld dat het percentage van de aanschaf van de installaties en inrichting van de grondgebonden woningen en appartementen lager is dan 10%. Om deze reden wordt niet afzonderlijk afgeschreven op deze componenten en worden zij meegenomen in de component “opstal”. Voor maatschappelijk vastgoed is vastgesteld dat installaties niet in zijn geheel na 15 tot 25 jaar vervangen worden, maar dat onderhoud en gedeeltelijk vervanging gelijkmatig gedurende de levensduur plaatsvindt. Om deze reden worden installaties niet afzonderlijk afgeschreven, maar worden zij meegenomen in de component “opstal”. Afschrijving vindt voor het eerst plaats in het volgende boekjaar na ingebruikname.
Groot onderhoud
Renovaties aan woningen kunnen leiden tot levensduurverlenging. Hierbij is gekozen voor een gedeeltelijke activering van de renovatiekosten.
Uitgangspunten bedrijfswaarde
De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen op grond van toekomstige exploitatieopbrengsten en -lasten, over de geschatte resterende looptijd van de investering. Daarbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen aard van het bezit. Er wordt onderscheid gemaakt tussen woningen bestemd voor verhuur en bedrijfsmatige c.q. overige onroerende zaken. Het beleid van Woonlinie is gericht op sturing van de waarde van het vastgoed op basis van kasstroom genererende eenheden. De volgende indeling wordt hierbij gehanteerd: woningen in het Land van Heusden en Altena, gebouwd voor 1985; woningen in het Land van Heusden en Altena, gebouwd na 1985; woningen in Zaltbommel, gebouwd voor 1985; woningen in Zaltbommel, gebouwd na 1985; woningen op Bes-eilanden maatschappelijk vastgoed; commercieel vastgoed. Deze indeling is in overeenstemming met het strategisch beleid van Woonlinie. Het strategisch beleid is onder andere gecommuniceerd met gemeenten en huurdersverenigingen. Per regio wordt divers huurbeleid gehanteerd en op basis van ouderdom van het bezit is beleid ten aanzien van duurzaamheid en onderhoud van toepassing. Jaarlijks worden boekwaarde en bedrijfswaarde beoordeeld op basis van kasstroom genererende eenheden. Bijzondere waardeverminderingen die hieruit voortkomen, vinden alleen plaats als sprake is van een duurzaam lagere bedrijfswaarde. Als wordt vastgesteld dat een in het verleden verantwoorde bijzondere waardevermindering in een kasstroom genererende eenheid niet meer bestaat of duurzaam is afgenomen, wordt de toegenomen boekwaarde van het actief teruggenomen, maar niet hoger dan de boekwaarde zou zijn als geen bijzondere waardeverminderingen voor het actief zou zijn verantwoord. Bijzondere waardeveranderingen worden in de winst- en verliesrekening verwerkt onder de post overige waardeverminderingen van materiele vaste activa. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2013 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van 5 jaar.
37
De door Woonlinie gehanteerde uitgangspunten bij het bepalen van de bedrijfswaarde zijn de volgende: Huurstijging 4,0 % - 2014, 3,0% - 2015 t/m 2017 en 2,0% - 2018 en verder; Huurderving 0,50% vanaf 2014; Inflatie variabele lasten 3,0% vanaf 2014; Inflatie onderhoudslasten 3,0% vanaf 2014; Disconteringspercentage 5,25% Norm exploitatie lasten € 1.384 Norm onderhoudslasten € 1.670 Levensduur minimaal negentien jaar voor verhuur gelabelde woningen; Restwaarde grond einde levensduur op basis van gemeentelijke grondprijzen, kosten worden toegerekend aan nieuwbouw; Berekening kasstromen worden contant gemaakt medio het jaar; Overheidsheffing € 780 voor een zelfstandige woongelegenheid voor een (verhuurdersheffing) periode van 5 jaar ingerekend. Er is geen rekening gehouden met de extra huurverhoging voor zogenaamde scheefhuurders. De gemiddelde mutatiegraad bedraagt 6,0%; huurharmonisatie wordt voor 5 jaar meegenomen in de bedrijfswaarde. In de norm voor de exploitatielasten zijn de kosten voor leefbaarheid die toe te wijzen zijn aan kasstroom genererende eenheden opgenomen. De kosten voor leefbaarheid bestaan voor het grootste gedeelte uit fysieke activiteiten. Een deel van het sociale bezit is gelabeld voor verkoop. In de bedrijfswaarde is rekening gehouden met een opbrengstwaarde van dit bezit voor een periode van 5 jaar. De verwachte opbrengstwaarde van woningen wordt gedefinieerd als de contante waarde van het bedrag dat kan worden verkregen bij verkoop onder aftrek van verkoopkosten. Ter bepaling van dit bedrag worden taxaties uitgevoerd door een interne deskundige en worden vergelijkbare verkooptransacties van onroerende zaken als referentie gehanteerd. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie betreft investeringen in nieuwe verhuureenheden. Waardering vindt plaats tegen bestede kosten en eventueel toegerekende kosten eventueel onder aftrek van bijzondere waardeveranderingen van te dekken stichtingskosten. Als de bijzondere waardeverandering de tot dan toe gemaakte kosten overschrijdt, wordt het saldo opgenomen onder de voorziening onrendabele investeringen. Wat betreft het onrendabele deel van de projecten wordt bij het aangaan van de verplichting het onrendabele deel in de winst- en verliesrekening opgenomen onder de post overige waardeveranderingen materiële vaste activa als de kasstroom genererende eenheid geen ruimte meer biedt. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen verkrijgingsprijs en bijkomende kosten. Afschrijvingen vinden plaats na ingebruikname van de eenheden.
38
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen historische kostprijs, verminderd met lineaire afschrijvingen. De afschrijvingstermijnen bedragen respectievelijk voor: kantoorpanden 30 jaar inventaris 5-10 jaar verbouwing kantoorpanden 10 jaar vervoermiddelen 5 jaar automatisering 4-5 jaar Afschrijving vindt voor het eerst plaats direct na ingebruikname. Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Het commercieel vastgoed in exploitatie omvat woningen in exploitatie met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het overige commerciële vastgoed (het niet-Daeb bezit). Commercieel vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd tegen kostprijs of lagere marktwaarde. Als de marktwaarde lager is dan de boekwaarde wordt de afwaardering gepresenteerd onder niet-gerealiseerde waardeveranderingen van de vastgoedportefeuille. Onroerende en roerende zaken verkocht onder voorwaarden De onroerende zaken verkocht onder voorwaarden betreffen Koopgarantwoningen, die verkocht zijn aan derden. Deze zijn aan te merken als financieringstransactie, hoofdzakelijk omdat een terugkoopplicht geldt voor deze transacties. De Koopgarantwoningen worden gewaardeerd tegen actuele waarde. De actuele waarde na eerste verwerking in de marktwaarde op basis van de regeling verkocht onder voorwaarden. Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans onder de langlopende schulden een terugkoopverplichting opgenomen, welke wordt gewaardeerd tegen de reële waarde in overeenstemming met de contractvoorwaarden. De waardemutaties in onroerende zaken verkocht onder voorwaarden en de terugkoopverplichting worden rechtstreeks verantwoord in de winst- en verliesrekening onder niet-gerealiseerde waardeveranderingen verkopen onder voorwaarden. Financiële vaste activa Leningen u/g, beleggingen en deelnemingen De leningen u/g, beleggingen en deelnemingen zijn opgenomen tegen de nominale waarden. Het kortlopende deel is opgenomen onder vlottende activa. VLOTTENDE ACTIVA Voorraden De voorraad onverkochte woningen betreft opgeleverde nieuwbouwwoningen, leegstaande woningen uit de vastgoedportefeuille bestemd voor verkoop en teruggekochte Koopgarantwoningen die nog niet zijn doorverkocht en geleverd. De nieuwbouwwoningen worden gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs of verwachte lagere opbrengstwaarde. De woningen uit de vastgoedportefeuille worden gewaardeerd tegen kostprijs, de Koopgarantwoningen worden gewaardeerd tegen terugkoopwaarde.
39
Onderhanden werk Waardering van onderhanden projecten vindt plaats tegen vervaardigingsprijs. Als met projecten een langere tijd is gemoeid, wordt in de waardering op een voorzichtige wijze en naar evenredigheid van de stand van het project in de berekende winstopslag verantwoord. Vooruitbetalingen door afnemers worden in aftrek gebracht op het onderhanden werk. Termijnen die de geactiveerde kosten overtreffen, worden als passiefpost onder de kortlopende schulden verwerkt. Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan 1 jaar. Zij zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Eigen vermogen De overige reserves staan ter vrije beschikking van het bestuur. Conform de Bbsh-regels zullen deze vrije reserves uitsluitend aangewend worden voor werkzaamheden op het gebied van de volkshuisvesting. Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de materiële activa in ontwikkeling. Indien en voor zover de verwachte verliezen de activa in ontwikkeling van het betreffende project overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Leningen De leningen worden afgelost op basis van annuïteiten, lineair of ineens. De contractaflossingen voor het komend boekjaar worden opgenomen onder de kortlopende schulden. Terugkoopverplichting onroerende en roerende zaken verkocht onder voorwaarden Woonlinie heeft in het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden een terugkoopverplichting die afhankelijk is van de waardeontwikkeling van de woningen. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Kortlopende schulden Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven, worden kortlopende schulden gewaardeerd op nominale waarde. GRONDSLAGEN VOOR RESULTAATBEPALING Huuropbrengsten Onder deze post worden de huuropbrengsten verantwoord die betrekking hebben op het boekjaar, onder aftrek van de werkelijke huurderving wegens leegstand en exclusief de vergoedingen voor het leveren van goederen en diensten. De huren worden jaarlijks in overeenstemming met het jaarlijkse beleid voor huurverhoging aangepast. Opbrengsten servicecontracten Dit betreft bijdragen van huurders en derden voor de levering van goederen en diensten voor zover deze uit huurovereenkomsten voortvloeien of boven de netto huurprijs worden betaald.
40
Lasten verhuur en beheeractiviteiten Onder deze post zijn de kosten verantwoord die zijn gemaakt in het kader van de bedrijfsvoering, zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten, overige personeelskosten et cetera. Kosten met betrekking tot verkoop van vastgoed in ontwikkeling, uit de vastgoedportefeuille en overige activiteiten worden op basis van een kostenverdeelstaat doorbelast vanuit de kosten van verhuur en beheer van de vastgoedportefeuille aan de betreffende activiteiten. Lonen en salarissen Deze post betreft de jaarlijkse lonen en salarissen exclusief de uitzendkrachten. De post uitzendkrachten wordt verantwoord onder de overige bedrijfslasten. Pensioenlasten Onder deze post zijn de pensioenpremies verantwoord die zijn ondergebracht bij een pensioenverzekeringsmaatschappij, evenals de premies voor vroegpensioen. De pensioenregeling is ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW) en is naar zijn aard een toegezegde pensioenregeling. De corporatie heeft in het geval van een tekort bij SPW geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. Het SPW heeft geen objectieve sleutel voor het toerekenen van een proportioneel aandeel in positieve of negatieve risico’s aan de aangesloten werkgever. Sociale lasten Onder de sociale lasten worden de lasten van de inspectie directe belastingen en premies voor ziektekosten-/geldverzekering opgenomen. Lasten onderhoudsactiviteiten Hieronder worden de kosten ten behoeve van het planmatig onderhoud, het groot onderhoud en reparatie- en mutatieonderhoud verantwoord. Het planmatig onderhoud omvat vervangingsonderhoud en diverse verbeteringen. Overige directe operationele lasten exploitatie bezit Hieronder worden de kosten verantwoord die direct ten behoeve van de woningen en leefomgeving worden gemaakt, zoals belastingen en verzekeringen. Afschrijvingen Deze post betreft de systematische afwaardering van een actief dat optreedt als gevolg van het gebruik en door het verloop van de tijd. De afschrijvingen op materiële vaste activa en vastgoedbeleggingen zijn gedeeltelijk gebaseerd op basis van verkrijgings- of vervaardigingsprijs en gedeeltelijk op basis van bedrijfswaarde. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode, op basis van de geschatte economische levensduur. De bedrijfsmiddelen opgenomen onder ‘Activa ten dienste van de exploitatie’ worden lineair afgeschreven. Omzet verkocht vastgoed in ontwikkeling De omzet van de verkochte nieuwbouwwoningen wordt verantwoord bij oplevering van projecten en bestaat uit de gefactureerde termijnen onder aftrek van kortingen en de over de omzet geheven omzetbelasting. Uitgaven verkocht vastgoed in ontwikkeling Uitgaven van de omzet van verkochte woningen betreffen vervaardigingskosten en mutatie van het onderhanden werk. Verkoopopbrengsten verkoopportefeuille Verkochte woningen uit exploitatie worden in het resultaat opgenomen tegen de verkoopprijs onder aftrek van de boekwaarde en verkoopkosten. Resultaten worden genomen op het moment van levering van de woningen.
41
Waardeveranderingen vastgoedportefeuille De overige waardeveranderingen op materiële vaste activa bestaan uit op- of afboekingen naar aanleiding van jaarlijkse toetsing van de bedrijfswaarde aan de boekwaarde per ultimo boekjaar. De uitgangspunten bij de bedrijfswaardeberekeningen zijn toegelicht bij de materiële vaste activa. Hiernaast worden afboekingen van nieuwbouwprojecten die niet tot realisatie komen onder deze post verantwoord. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Waardeveranderingen van grondposities worden op basis van taxaties onder deze post opgenomen. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille verkoop onder voorwaarden Waardemutaties voortkomend uit waardestijgingen of waardedaling van Koopgarant-woningen worden in deze categorie verantwoord voor het deel wat voor risico van Woonlinie is. Overige opbrengsten en kosten Activiteiten die niet geschaard kunnen worden onder de voorgaande activiteiten worden in deze categorie verantwoord. Het betreft onder andere dienstverlening voor derden. Leefbaarheid Kosten met betrekking tot sociale en fysieke activiteiten voor leefbaarheid worden hier verantwoord. De kosten bestaan onder andere uit veiligheidsmaatregelen in buurten en straten. Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Vennootschapsbelasting Sinds 1 januari 2008 is Woonlinie integraal vennootschapsbelastingplichtig. Brancheorganisatie Aedes en de Belastingdienst hebben een tweede vaststellingsovereenkomst opgesteld, waarin afspraken zijn gemaakt voor onder andere de bepaling van de openingsbalans van 1 januari 2008, project- en herontwikkeling. Woonlinie heeft deze vaststellingsovereenkomst getekend en volgens deze richtlijnen en wettelijke bepalingen de vennootschapsbelasting opgenomen in de winst- en verliesrekening. De belasting naar de winst of het verlies over het boekjaar omvat de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en uitgestelde winstbelastingen, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgelegd op balansdatum, en correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting. Voor latente belastingen wordt een voorziening getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten. Er wordt uitsluitend een latente belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van het tijdelijke verschil kunnen worden aangewend. De verwachting is dat er in de komende jaren geen vennootschapsbelasting verschuldigd is, daarom zijn geen voorzieningen voor latente belastingen opgenomen. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt het bedrijfsresultaat aangepast voor posten van winst- en verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winst- en verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als operationele activiteiten.
42
Rente-instrumenten Het gebruik van rente-instrumenten is alleen toegestaan voor het afdekken van renterisico’s conform de uitgangspunten van het treasurystatuut. Woonlinie maakt geen gebruik van rente-instrumenten. Rente en financieringsrisico’s Om de rente en financieringsrisico’s te beheersen, wordt de financieringsbehoefte regelmatig bepaald. Risico’s worden zoveel mogelijk afgedekt. Woonlinie vult de financieringsbehoefte op korte termijn in door kasgeldleningen.
43
NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE INFORMATIE Voorwaardelijke verplichting In verband met de garantiestelling voor leningen o/g door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw WSW) is er sprake van een obligo aan het WSW uit hoofde van de door het WSW geborgde leningen, dat opeisbaar wordt indien blijkt dat het aan het WSW betaalde disagio in totaal niet voldoende is om de aanspraken van het WSW te dekken. Volgens opgave van het WSW bedraagt dit obligo per balansdatum € 4,5 miljoen. In de gemeente Werkendam is ten aanzien van de aankoop van een perceel grond bij wijziging van het bestemmingsplan een nabetaling verschuldigd van maximaal € 0,5 miljoen, uiterlijk tot 1 januari 2018. Woonlinie heeft een bouwclaim van 12 woningen en een extra optierecht voor 15 woningen in de gemeente Werkendam. Woonlinie heeft een bouwclaim in de gemeente Aalburg in ruil voor grond. Woonlinie heeft een optievergoeding ontvangen voor grond in de gemeente Woudrichem. Als het verkoopresultaat niet gehaald wordt, moet € 0,2 miljoen terugbetaald worden uiterlijk in 2015. Woonlinie ontvangt bij de ontwikkeling van een plan in de gemeente Aalburg € 0,2 miljoen. Met de gemeente Woudrichem is een samenwerkingsovereenkomst aangegaan voor plan Groenendijk. Na levering van grond en na afronding van de werkzaamheden in het park is Woonlinie een bedrag van € 0,05 miljoen verschuldigd. Aangegane verplichtingen nieuwbouw Het restant van de aangegane verplichtingen uit overeenkomsten ten behoeve van nieuwbouwprojecten voor 31 december 2013 ten aanzien van nieuwbouwprojecten bedragen € 7,2 miljoen. De VOF Ontwikkelcombinatie de Nieuwe S is in 2012 een aannemingsovereenkomst voor € 14,8 miljoen aangegaan met Van Wijnen voor de bouw van het winkelcentrum en appartementen in plan de Nieuwe S. Deze bouw is eind 2013 voor 75% gevorderd. Woonlinie heeft een verplichting voor een grondaankoop van de gemeente Zaltbommel van maximaal € 0,5 miljoen. Verplichtingen onderhoud Er zijn geen verplichtingen voor onderhoud per 31 december 2013. Aangegane verplichtingen verkopen In 2013 is een koopovereenkomst gesloten betreffende het verkopen van 40 appartementen in de gemeente Aalburg. Het betreft appartementen uit de sociale voorraad. In het eerste kwartaal van 2014 worden deze woningen geleverd aan de koper. Fiscale eenheid Stichting Woonlinie vormt een fiscale eenheid voor de omzetbelasting en vennootschapsbelasting met Bouwlinie B.V. Bouwlinie Sleeuwijk B.V. is hier op 1 januari 2011 aan toegevoegd. Op grond van de fiscale eenheid is Woonlinie hoofdelijk aansprakelijk voor de door de fiscale eenheid verschuldigde omzetbelasting en vennootschapsbelasting. Bankgaranties Er zijn twee bankgaranties afgegeven aan Woonlinie voor de huur van bedrijfsruimte in een brede school Zaltbommel voor een bedrag van € 0,03 miljoen. Er zijn door aannemers bankgaranties afgegeven voor een bedrag van € 2,0 miljoen. ENKELVOUDIGE JAARREKENING Grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de enkelvoudige jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. Voor de grondslagen van de waardering van activa en passiva en voor de bepaling van het resultaat wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening. 44
45
Geconsolideerde balans per 31 december 2013 (na resultaatbestemming) ACTIVA (x € 1.000)
31-12-13
31-12-12
141.563 11.642 2.362 155.567
135.814 15.642 2.443 153.899
6.920 12.776 0 19.696
13.322 14.715 861 28.898
326 0 2 328
326 273 2 601
175.591
183.398
Voorraden - Vastgoed bestemd voor verkoop - Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Totaal voorraden
1.092 474 1.566
670 3.710 4.380
Onderhanden projecten - Onderhanden nieuwbouwprojecten
3.635
944
Kortlopende vorderingen - Huurdebiteuren - Gemeenten - Belastingen en premies sociale verzekeringen - Overige vorderingen - Overlopende activa Totaal kortlopende vorderingen
346 468 423 1.039 26 2.302
339 17 856 1.291 134 2.637
Liquide middelen
18.754
4.724
Totaal vlottende activa
26.257
12.685
201.848
196.083
Vaste activa Materiële vaste activa - Sociaal vastgoed in exploitatie - Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie - Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen - Commercieel vastgoed in exploitatie - Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden - Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Totaal materiële vaste activa Financiële vaste activa - Deelnemingen - Leningen u/g - Overige vorderingen Totaal financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa
Totaal activa
46
PASSIVA (x € 1.000)
Eigen vermogen - Overige reserves - Resultaat lopend boekjaar Totaal eigen vermogen
Voorzieningen - Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Totaal voorzieningen
Langlopende schulden - Leningen overheid - Leningen kredietinstellingen - Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden - Overige schulden Totaal langlopende leningen
Kortlopende schulden - Schulden aan kredietinstellingen - Schulden aan leveranciers - Belastingen en premies sociale verzekeringen - Schulden inzake pensioenen - Overige schulden - Overige passiva Totaal kortlopende schulden
Totaal passiva
47
31-12-13
31-12-12
51.374 6.716 58.090
46.710 4.664 51.374
695 695
3.680 3.680
0 115.509
89 112.197
13.042 408 128.959
14.880 395 127.561
7.839 1.473 534 52 1.557 2.649 14.104
4.978 2.555 1.874 45 1.317 2.699 13.468
201.848
196.083
201.848
0
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 (Bedragen * € 1.000)
2013
2012
- Huuropbrengsten - Opbrengsten servicecontracten - Lasten servicecontracten - Lasten verhuur en beheeractiviteiten - Lasten onderhoudsactiviteiten - Overige directe operationele lasten exploitatie bezit - Afschrijvingen vastgoed in exploitatie Netto resultaat exploitatie vastgoedportefeuille
25.116 746 -693 -4.739 -4.856 -1.824 -4.228 9.522
23.262 625 -582 -3.918 -6.698 -1.936 -3.979 6.774
- Omzet verkocht vastgoed in ontwikkeling - Uitgaven verkocht vastgoed in ontwikkeling - Toegerekende organisatiekosten Netto resultaat verkocht vastgoed in ontwikkeling
8.237 -7.390 -500 347
13.469 -11.029 -649 1.791
- Verkoopopbrengst vastgoedportefeuille - Toegerekende organisatiekosten - Boekwaarde verkochte vastgoedportefeuille Netto gerealiseerd resultaat verkoop vastgoedportefeuille
13.952 -141 -8.319 5.492
7.095 -144 -609 6.342
- Overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille - Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille - Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille verkocht onder voorwaarden Waardeveranderingen vastgoedportefeuille
-1.906 -1.153
-4.805 -331
-111 -3.170
-165 -5.301
Opbrengsten overige activiteiten Kosten overige activiteiten Netto resultaat overige activiteiten
330 -235 95
353 -252 101
Leefbaarheid
-470
-362
142 -5.252 -5.110
256 -5.178 -4.922
6.706
4.423
0 10
231 10
6.716
4.664
-6.716 0
#VERW! #VERW!
Bedrijfsopbrengsten
Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Saldo financiele baten en lasten
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
- Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening - Resultaat deelnemingen
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen
48
Geconsolideerd kasstroomoverzicht Bedragen in € 1.000
2013
2012
11.826 4.228 3.170 0
9.355 3.979 5.301 -127
335 -1.851 1.975 -2.225
1.684 -2.776 1.975 1.336
Totaal kasstroom uit bedrijfsoperaties
17.458
20.727
Kasstroom uit rente - Ontvangen rente - Betaalde rente - Betaalde winstbelasting Totaal kasstroom uit rente
142 -5.252 0 -5.110
256 -5.178 231 -4.691
Kasstroom uit operationele activiteiten
12.348
16.036
Kasstroom uit investeringsactiviteiten - Investeringen in materiële vaste activa - Desinvesteringen in materiële vaste activa - Termijnen nieuwbouw koopwoningen - Mutatie financiële vaste activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten
-23.542 9.213 9.652 273 -4.404
-30.344 549 9.254 -97 -20.638
Kasstroom uit financieringsactiviteiten - Ontvangsten uit langlopende schulden - Ontvangsten uit kortlopende schulden - Aflossingen langlopende schulden - Aflossingen kortlopende schulden Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten
10.000 1.149 -5.063 0 6.086
13 0 -4.886 0 -4.873
NETTO KASSTROOM
14.030
-9.475
Stand 1 januari Mutatie Stand 31 december
4.724 14.030 18.754
14.199 -9.475 4.724
Kasstroom uit bedrijfsoperaties - Bedrijfsresultaat - Afschrijvingen - Waardeveranderingen vastgoedportefeuille - Mutatie voorzieningen - Veranderingen in het werkkapitaal * Mutatie operationele vorderingen * Mutatie voorraden * Mutatie onderhanden werk * Mutatie operationele schulden
49
Toelichting op de geconsolideerde balans Bedragen in € 1.000 VASTE ACTIVA Materiële vaste activa in exploitatie Het verloop van het sociaal vastgoed in exploitatie geeft het volgende beeld per 31 december 2013. Sociaal vastgoed in exploitatie
Saldo 1 januari - Aanschafwaarde - Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde 1 januari Mutaties in het boekjaar - Investeringen nieuwbouw - Overige investeringen - Aankopen - Desinvesteringen - Afschrijvingen - Afschrijvingen desinvesteringen - Bijzondere waardeveranderingen - Herclassificatie aanschafwaarde - Herclassificatie cumulatieve afschrijvingen Saldo Saldo 31 december - Aanschafwaarde - Gecumuleerde afschrijvingen Boekwaarde per 31 december
Grond
Opstal
Totaal
27.149 0 27.149
163.538 -54.873 108.665
190.687 -54.873 135.814
2.038 0 47 -386 0 0 0 -98 0 1.601
14.186 1.662 187 -2.197 -3.569 449 -6.296 -299 25 4.148
16.224 1.662 234 -2.583 -3.569 449 -6.296 -397 25 5.749
28.750 0 28.750
177.077 -64.264 112.813
205.827 -64.264 141.563
De bijzondere waardeverminderingen zijn gebaseerd op bedrijfswaardeberekeningen per nieuwbouwproject. Hoewel sprake is van overwaarde in de kasstroom genererende eenheid, worden de onrendabele toppen niet eerder teruggenomen dan wanneer er sprake is van duurzame waardevermeerdering. In verband met onzekerheid over onder andere de verhuurdersheffing, is er nog geen sprake van duurzame waardevermeerdering, daarom zijn onrendabele toppen niet teruggenomen. De gemiddelde restant-levensduur op 31 december 2013 van het sociaal vastgoed is 25 jaar. Gemiddelde levensduur per klasse Klasse voor 1985 na 1985 Totaal
aantal vhe's gemiddelde levensduur 3.083 1.303 4.386
Verzekeringen De activa in exploitatie is verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade voor de herbouwwaarde. Onderverzekering is in de polisvoorwaarde uitgesloten.
50
21 36
Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed ultimo 2013 bedraagt € 275,0 miljoen (2012: € 258,2 miljoen) inclusief grond. De waarde van de grond bedraagt ultimo 2013 € 60,6 miljoen (2012: € 53,1 miljoen). De parameters en uitgangspunten zijn toegelicht bij de grondslagen.
Verloop bedrijfswaarde sociaal woningbezit: Bedragen in miljoenen euro's Bedrijfswaarde per 1 januari 2013 Nieuwbouw, aankoop en verbeteringen Realisatie uit verkoop en sloop Grond Autonome waarde mutatie Huurbeleid Economische parameters Exploitatielasten Onderhoudslasten Totaal mutaties 2013 Bedrijfswaarde 31 december 2013 voor verhuurdersheffing Verhuurdersheffing Bedrijfswaarde 31 december 2013 na verhuurdersheffing
258,2 9,7 -1,8 4,6 -2,2 18,4 10,7 2,8 -18,5 23,7 281,9 -6,9 275,0
WOZ waarde sociaal vastgoed De WOZ-waarde (WOZ 2014) van het sociaal vastgoed per 31 december 2013 bedraagt € 652,7 miljoen. Verkoop woningen in exploitatie Van het totale woningbezit van 4.253 woningen, is te verwachten dat 35 woningen in 2014 voor verkoop beschikbaar komen. In totaal zijn 797 woningen voor verkoop gelabeld per 31 december 2013. Het aantal woningen dat in de komende 5 jaar naar verwachting verkocht zal worden is 215. Begin 2013 is ten behoeve van Centraal Fonds Volkshuisvesting een aangepaste berekening uitgevoerd (de zgn. dPi+). Hierbij is de verhuurdersheffing voor de gehele restant levensduur ingerekend (in plaats van 5 jaar zoals in bovenstaande opstelling). Het effect van deze doorrekening is dat de bedrijfswaarde daalt met bijna € 54 miljoen. Naast de reguliere verkopen uit exploitatie, zijn er 40 woningen gelabeld voor complexgewijze verkoop per 31-12-2013. Naar verwachting wordt dit complex in 2014 verkocht. Zekerheden Er zijn geen activa als zekerheden gesteld voor verstrekte kredietfaciliteiten.
51
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie
Materiële vaste activa in ontwikkeling Beginsaldo Mutaties van het boekjaar: - Investeringen - Correctie/afboeking onrendabele top - Afwaardering grondposities - Ontvangen termijnen koopwoningen - Overige opbrengsten - Overgeboekt naar materiële vaste activa in exploitatie - Mutatie onderhanden projecten en voorraden - Mutatie voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw - Overig Eindsaldo
31-12-13
31-12-12
15.642
13.720
18.526 -1.906 -815 -7.308 -2.795 -10.000 3.283 -2.985
25.040 -5.575 -1.501 -7.837 -1.417 -6.322 -180 -190 -96 15.642
11.642
In het saldo "materiële vaste activa in ontwikkeling voor eigen exploitatie" is voor € 6,6 miljoen (2012: € 8,5 miljoen) aan grondposities opgenomen. De grondposities bevinden zich in diverse gemeenten.
Onroerende en roerende zaken ten dienst van de exploitatie Kantoor
Saldo per 1 januari - Aanschafwaarde - Gecumuleerde afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari Mutaties in het boekjaar - Aankopen - Desinvesteringen - Afschrijvingen - Afschrijvingen desinvesteringen Saldo Saldo 31 december - Aanschafwaarde - Gecumuleerde afschrijvingen Boekwaarde per 31 december
52
Inventaris
Vervoermiddelen
Totaal
3.647 -1.900 1.747
1.610 -1.238 372
486 -162 324
5.743 -3.300 2.443
0 0 -185 0 -185
302 0 -148 0 154
60 -72 -97 59 -50
362 -72 -430 59 -81
3.647 -2.085 1.562
1.912 -1.386 526
474 -200 274
6.033 -3.671 2.362
Vastgoedbeleggingen Het verloop van het commercieel vastgoed in exploitatie geeft het volgende beeld per 31 december 2013. Commercieel vastgoed in exploitatie
Saldo 1 januari - Aanschafwaarde - Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde 1 januari Mutaties in het boekjaar - Investeringen nieuwbouw - Overige investeringen - Desinvesteringen - Afschrijvingen - Afschrijvingen desinvesteringen - Waardeveranderingen - Herclassificatie aanschafwaarde - Herclassificatie cumulatieve afschrijvingen Saldo Saldo 31 december - Aanschafwaarde - Gecumuleerde afschrijvingen Boekwaarde per 31 december
Grond
Opstal
Totaal
3.302 0 3.302
11.956 -1.936 10.020
15.258 -1.936 13.322
73 0 -1.857 0 0 0 98 0 -1.686
989 25 -6.336 -230 1.127 -565 299 -25 -4.716
1.062 25 -8.193 -230 1.127 -565 397 -25 -6.402
1.616 0 1.616
6.933 -1.629 5.304
8.549 -1.629 6.920
De gemiddelde restant-levensduur is 37 jaar op 31 december 2013. Verzekeringen De activa in exploitatie zijn verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade voor de herbouwwaarde. Onderverzekering is in de polisvoorwaarde uitgesloten. Bedrijfswaarde commercieel vastgoed De bedrijfswaarde van het commercieel vastgoed in exploitatie is berekend op basis van de uitgangspunten die bij de grondslagen zijn toegelicht. De bedrijfswaarde per 31 december 2013 bedraagt € 10,5 miljoen, (2012: € 16,0 miljoen) inclusief grond ter waarde van € 0,7 miljoen (2012: € 0,6 miljoen). De grootste mutatie wordt veroorzaakt door de verkoop van 47 woningen.
Actuele waarde commercieel vastgoed De actuele waarde in verhuurde staat van de commerciële vastgoedportefeuille bedraagt € 10,0 miljoen. De woningen worden jaarlijks getaxeerd. De woningen zijn gedeeltelijk getaxeerd door de interne makelaar, 30% van de panden is door een externe makelaar getaxeerd. Bij de vaststelling van de marktwaarden is gebruik gemaakt van referentieobjecten, de WOZ-waarden en recente verkooptransacties. De marktwaarde in verhuurde staat is 70% of 80% van de vrije verkoopwaarde. Dit is een gemiddelde van de samenstelling van het vastgoed en recente aanbiedingen van complexen. Hierbij is rekening gehouden met verkoopkosten voor levering van de panden. WOZ waarde commercieel vastgoed De WOZ-waarde (WOZ 2014) van het commercieel vastgoed per 31 december 2013 bedraagt € 15,3 miljoen. Verkoop woningen in exploitatie Van het commercieel vastgoed zijn geen vastgoed eenheden gelabeld voor verkoop. Zekerheden Er zijn geen activa als zekerheden gesteld voor verstrekte kredietfaciliteiten.
53
Bedragen in € 1.000
31-12-13
31-12-12
14.715 -1.269 -670 0 12.776
15.721 -1.245 -999 1.238 14.715
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarde (vov) Voorraad Koopgarantwoningen Saldo 1 januari - (Des)investeringen - Waardemutaties - Overboeking activa in ontwikkeling Totaal onroerende zaken vov
Per 1 januari 2013 stonden er 98 woningen op de Koopgarantvoorraad, waarvoor een terugkoopverplichting is aangegaan met de kopers. 10 woningen zijn aan de Koopgarantvoorraad onttrokken, 6 woningen zijn opgenomen onder kortlopende activa omdat deze zonder Koopgarant doorverkocht worden. 2 woningen zijn aan de voorraad Koopgarantwoningen toegevoegd. Per 31 december 2013 is de voorraad Koopgarantwoningen 90 stuks. De waardeontwikkeling in 2013 laat een daling van 5% zien. De verleende kortingen op de Koopgarantwoningen liggen tussen 7,5 en 27%. De woningen worden jaarlijks getaxeerd. De woningen zijn getaxeerd door de interne makelaar. Bij de vaststelling van de marktwaarden is gebruik gemaakt van referentieobjecten, de WOZwaarden en recente verkooptransacties. Verkoopkosten zijn meegenomen in de waardebepaling. In de gemeente Werkendam heeft Woonlinie een subsidie ontvangen voor de ontwikkeling van Koopgarantwoningen. Indien de woningen binnen 20 jaar na oplevering uit de Koopgarantconstructie gehaald worden, moet Woonlinie de subsidie terugbetalen. In de gemeente Zaltbommel geldt tot 2025 een boeteconstructie voor de Koopgarantwoningen in Nederhemert. Vastgoedbelegging in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Saldo 1 januari 861 Mutaties boekjaar - Investeringen 104 - Mutatie afwaardering vastgoed -87 - Overgeboekt naar commercieel vastgoed in -878 exploitatie - Mutatie voorziening onrendabele investeringen 0 Totaal vastgoed in ontwikkeling 0
995 3.994 1.940 -6.183 115 861
Financiële vaste activa Deelnemingen - Deelneming CV Uithof III - Deelneming Woningnet Totaal deelnemingen
325 1 326
325 1 326
Leningen u/g - Gemeente Woudrichem Totaal leningen u/g
0 0
273 273
Overige vorderingen - Overigen Totaal overige vorderingen
2 2
2 2
54
Bedragen in € 1.000
31-12-13
31-12-12
101 991 1.092
177 493 670
3.710
1.085
344 -3.580 474
3.468 -843 3.710
VLOTTENDE ACTIVA Vastgoed bestemd voor verkoop - Voorraad woningen uit exploitatie - Voorraad teruggekochte Koopgarantwoningen Totaal vastgoed bestemd voor verkoop
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Saldo 1 januari Mutaties boekjaar - Investeringen - Desinvesteringen Totaal vastgoed bestemd voor verkoop
Onderhanden projecten Saldo 1 januari Mutaties boekjaar - Investeringen - Desinvesteringen
944
2.919
2.992 -301
944 -2.919
Totaal onderhanden werk
3.635
944
Vorderingen Huurdebiteuren Het totale debiteurensaldo aan het einde van het verslagjaar bedroeg € 346.000 (2012: € 339.000). Dit bedrag bestaat uit huurachterstanden (€ 306.000) en betalingsregelingen voor een totaalbedrag van € 40.000. De huurachterstanden kunnen als volgt naar tijdsduur en aantal huurders worden gespecificeerd: Aantal maanden
Aantal huurders
Huurachterstand (bedragen * € 1.000)
tot 1 maand 1 tot 2 maanden > 2 maanden Totaal
2013 88 29 139 256
2012 141 39 82 262
2013 40 20 246 306
2012 57 32 179 268
Gemeenten - Te vorderen bedragen van diverse gemeenten Totaal vorderingen gemeenten
468 468
17 17
Belastingen en premies sociale verzekeringen - Te vorderen vennootschapsbelasting Totaal vorderingen belastingen en sociale verzekeringen
423 423
856 856
55
Overige vorderingen - Te ontvangen bedragen koopwoningen - Te ontvangen uit bouwdepot nieuwbouw - Overige vorderingen Totaal overige vorderingen
Overlopende activa - Transitorische rente - Overige overlopende activa Totaal overlopende activa
Liquide middelen - Banksaldi - Kas Totaal liquide middelen
56
473 377 189 1.039
332 500 459 1.291
22 4 26
134 0 134
18.751 3 18.754
4.722 2 4.724
Bedragen in € 1.000
31-12-13
31-12-12
51.374 6.716 58.090
46.710 4.664 51.374
PASSIVA
EIGEN VERMOGEN Overige reserve - Beginsaldo - Jaarresultaat Totaal algemene bedrijfsreserve Toelichting In de overige reserve is een ongerealiseerde herwaardering opgenomen voor Koopgarantvoorraden van € 2,7 miljoen per 31 december 2013. De gevolgen voor de winstbelasting zijn nihil omdat voor de komende jaren geen fiscaal resultaat te verwachten is. Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Beginsaldo - Onttrekking - Dotatie Eindsaldo voorziening
3.680 -3.680 695 695
3.606 -1.594 1.668 3.680
89 -89 0 0 0
99 -8 91 -2 89
117.172 10.000 -4.974 122.198 -6.689 115.509
122.052 0 -4.880 117.172 -4.975 112.197
LANGLOPENDE SCHULDEN Leningen overheid Saldo per 1 januari - Reguliere aflossingen Saldo per 31 december - Af te lossen in volgend boekjaar Saldo per 31 december Leningen kredietinstellingen Saldo per 1 januari - Storting nieuwe leningen - Aflossingen Saldo per 31 december - Af te lossen volgend boekjaar Saldo per 31 december
Van het WSW is voor € 116,5 miljoen aan borging verkregen.
57
Rentevoet, aflossing 2013 en leningen langer dan vijf jaar De gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen bedraagt per 31 december 2013 4,16%. Het aflossingsbestanddeel vanaf 2019 bedraagt in totaal € 114,6 miljoen voor de huidige leningenportefeuille. Het aflossingsbestanddeel in het komende boekjaar bedraagt € 6,7 miljoen en is onder de kortlopende schulden verantwoord. De gemiddelde looptijd van de leningenportefeuille is 24 jaar. Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Verplichtingen Koopgarantwoningen Saldo 1 januari - Verplichting bij overdracht - Desinvesteringen - Waardemutaties Totaal verplichtingen Koopgarantwoningen
14.880 0 -1.232 -606 13.042
15.721 1.238 -1.245 -834 14.880
395 9 4 408
382 4 9 395
WAARBORGSOMMEN Beginsaldo - Mutatie boekjaar - Rente waarborgsommen Totaal waarborgsommen
Dit betreft de van huurders ontvangen gelden bij aanvang van het huurcontract.
KORTLOPENDE SCHULDEN Kredietinstellingen - Aflossingsverplichting langlopende schulden Totaal schulden aan kredietinstellingen
7.839 7.839
4.978 4.978
De gemeente Zaltbommel heeft uitstel van betaling verleend voor betaling van grond met betrekking tot een nieuwbouwproject met 26 huurwoningen. Voor deze uitstel van betaling is een hypotheek gevestigd van € 1,1 miljoen. Leveranciers - Schulden aan leveranciers Totaal schuld aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen - BTW - Loonheffing Totaal schulden fiscus
58
1.473 1.473
2.555 2.555
447 87 534
1.782 92 1.874
Schulden aan pensioenen - Pensioenen Totaal schuld pensioenverzekeraars
52 52
45 45
Overige schulden - Nog te betalen vakantiedagen - Vooruit ontvangen huurtoeslag - Rekening-courant deelnemingen - Onderhanden werk - Te betalen Fonds Maatschappelijk Investeren - Gemeenten - Corporaties - Nog te betalen opgeleverde projecten - Overigen Totaal overige schulden
91 0 91 825 240 71 102 15 122 1.557
60 123 0 324 0 156 0 632 22 1.317
Overlopende passiva - Vooruit ontvangen huur - Niet vervallen rente over leningen - Overigen Totaal overlopende passiva
164 2.409 76 2.649
136 2.212 351 2.699
59
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Bedragen in € 1.000
2013
2012
25.251 -108 -27 25.116
23.404 -127 -15 23.262
746 -693 53
625 -582 43
- Personeelslasten - Overige bedrijfslasten - Doorbelaste kosten aan overige activiteiten Totaal lasten verhuur en beheer
3.151 2.450 -862 4.739
3.408 1.544 -1.034 3.918
Personeelslasten - Lonen en salarissen inclusief vakantiegeld - Pensioenlasten - Sociale lasten Totaal personeelslasten
2.361 473 317 3.151
2.549 513 346 3.408
Overige bedrijfslasten - Uitzendkrachten - Overige personeelskosten - Huisvestingskosten - Automatisering en telecomkosten - Woonruimteverdelen - Advieskosten en externe dienstverlening - Afboeking huurachterstanden - Sectorspecifieke heffing - BTW pro rata teruggave - Beloningen leden Raad van commissarissen - Overigen Totaal overige bedrijfslasten
35 234 148 364 95 173 109 1.034 -86 46 298 2.450
81 204 155 353 108 206 125 83 -107 35 301 1.544
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren - Netto huur - Huurderving - Kortingen Totaal huren
Servicecontracten - Opbrengsten servicecontracten - Kosten servicecontracten Totaal vergoedingen Lasten verhuur- en beheeractiviteiten
60
Lasten onderhoudsactiviteiten - Kosten niet-planmatig onderhoud - Kosten planmatig onderhoud Totaal lasten onderhoud
2.703 2.153 4.856
3.248 3.450 6.698
Overige directe operationele lasten exploitatie bezit - Belastingen en overige lasten - Verzekeringen - Overigen Totaal overige directe operationele lasten
1.600 106 118 1.824
1.525 65 346 1.936
3.284 514 430 4.228
3.118 444 417 3.979
Afschrijvingen - Woningen en woongebouwen - Overige onroerende zaken niet zijnde woningen - Materiële activa ten dienste van de exploitatie
De jaarrekening is gecontroleerd door BDO Audit & Assurance B.V. De algemene kosten bevatten voor € 77.000 aan honoraria voor accountants. De kosten voor de controle bedroegen € 39.000. Daarnaast hebben zij overige controles uitgevoerd voor een bedrag van € 17.000. BDO accountants & belastingadviseurs B.V. heeft voor een bedrag van € 21.000 fiscaal advies gegeven. Het bestuur bestaat uit 1 persoon. Op grond van de in artikel 383 lid 1 boek 2 BW opgenomen vrijstelling is derhalve geen melding gemaakt van de bezoldiging bestuurders. Wet Normering Topinkomens Functie Omvang dienstverband (in fte) Dagen in dienst Beloning Belastbare vaste en variabele onkosten-vergoeding Beloningen betaalbaar op termijn
Directeur-Bestuurder 1,0 365 € 176.712 € € 37.456
Het bezoldigingmaximum bedraagt na indexering voor 2013 € 228.599. De bezoldiging van de bestuurder komt niet boven dit toegestane maximum. Dit inkomen wordt conform de vereisten van de Wet Normering Topinkomens (WNT), gemeld aan het ministerie van BZK.
61
Bedragen in € 1.000 Omzet verkocht vastgoed in ontwikkeling Uitgaven verkocht vastgoed in ontwikkeling - Kosten mbt nieuwbouwprojecten - Mutatie onderhanden werk
Toegerekende organisatiekosten
2013
2012
8.237
13.469
-7.439 49 -7.390
-10.228 -801 -11.029
-500
-649
In de gemeenten Zaltbommel, Aalburg en Werkendam zijn 4 projecten opgeleverd in 2013. In totaal is hierbij het resultaat genomen voor 33 koopwoningen, 7 kavels en een winkelcentrum. In de mutatie onderhanden werk is het resultaat volgens het principe "percentage of completion" opgenomen van 25 woningen in de gemeenten Woudrichem en Aalburg.
62
Bedragen in € 1.000
Verkoopopbrengst vastgoedportefeuille - Opbrengsten verkoop woningen vastgoedportefeuille - Resultaat Koopgarantwoningen - Kosten van verkopen woningen vastgoedportefeuille
Toegerekende organisatiekosten - Doorbelaste kosten vanuit operationele lasten exploitatie bezit
Boekwaarde verkochte vastgoedportefeuille
2013
2012
14.184 41 -273 13.952
7.425 51 -381 7.095
141 141
144 144
8.319 8.319
609 609
In 2013 zijn 38 woningen uit de sociale woningvoorraad verkocht uit diverse kernen. 4 woningen in de gemeente Aalburg, 13 woningen in de gemeente Werkendam, 11 woningen in de gemeente Woudrichem en 10 woningen in de gemeente Zaltbommel. Hiernaast zijn 2 complexen uit de gemeente Zaltbommel verkocht met in totaal 57 woningen uit de commerciële voorraad. Beide complexen zijn verkocht aan beleggers. Voor beide complexgewijze verkopen is toestemming verleend door het Ministerie van BZK conform MG 2013-02. Het grote verschil in boekwaarde tussen 2013 en 2012 kan worden verklaard door de verkoop van 2 complexen aan beleggers. Deze complexen hadden een hoge boekwaarde doordat relatief jong bezit is verkocht.
63
Bedragen in € 1.000
2013
2012
Overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille vaste activa - Onrendabele toppen - Afwaarderingen projectportefeuille Totaal overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille
1.906 0 1.906
3.635 1.170 4.805
Onrendabele toppen - P321C1 BinnenVergt fase 2a, Zaltbommel - P413 't Kwartier, Woudrichem - P828A Den Eng fase 1, Veen - P845 Molenhuis, Veen - P854 't Rond, Woudrichem - P908A Portage, Zaltbommel daeb - P908A Portage, Zaltbommel niet-daeb - P924 Waluwe 38 woningen, Zaltbommel - P972 de Nieuwe S, Sleeuwijk - P973 Munsterkerk, Dussen - P980 Zuideveldlaan, Dussen Totaal onrendabele toppen
82 0 -54 21 0 0 0 0 0 1.846 11 1.906
0 98 659 520 806 -17 -1.940 1.463 1.766 0 280 3.635
0 0 0 0
528 329 313 1.170
815 338 1.153
331 0 331
Afwaardering grondposities - P844 Polstraat, Wijk en Aalburg - P836 Langestraat, Wijk en Aalburg - P910 Beersteeg, Zaltbommel - P829 Grote Kerkstaat 56, Wijk en Aalburg - P895 Reijgerboslaan, Giessen Totaal afwaardering grondposities
61 548 206 0 0 815
0 0 0 75 256 331
Afwaardering commercieel vastgoed - Genderen - Zaltbommel Totaal afwaardering projectportefeuille
131 207 338
0 0 0
BEDRIJFSLASTEN
Afwaardering projectportefeuille - P131 Agnietentuin, Zaltbommel - P938 Roode Camer, Hank - Overige projecten Totaal afwaardering projectportefeuille
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille - Afwaardering grondposities - Afwaardering commercieel vastgoed Totaal overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille verkocht onder voorwaarden - Niet-gerealiseerde waardedaling Koopgarantwoningen 111 111
64
165 165
Bedragen in € 1.000 Overige activiteiten - Opbrengsten overige activiteiten - Kosten overige activiteiten - Doorbelaste kosten vanuit operationele lasten exploitatie bezit
Leefbaarheid - Leefbaarheidsuitgaven Zaltbommel - Leefbaarheidsuitgaven Land van Heusden en Altena - Fonds Maatschappelijk Investeren - Overigen
Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentebaten - Rente rekening-courant banken - Rente verkoop nieuwbouwwoningen - Overige rentebaten Totaal rentebaten Rentelasten en soortgelijke kosten Rentelasten - Rente leningen - Overige rentelasten - Rente waarborgsommen Totaal rentelasten
Vennootschapsbelasting - Vennootschapsbelasting boekjaar - Dotatie voorziening latente belastingverplichting - Vennootschapsbelasting voorgaande jaren Totaal vennootschapsbelasting
Resultaat deelnemingen - Uitkering C.V. Uithof III Totaal resultaat deelnemingen
65
2013
2012
330 -12 -223 95
353 -8 -244 101
41 95 275 59 470
151 173 0 38 362
102 5 35 142
134 0 122 256
5.206 42 4 5.252
5.168 1 9 5.178
0 0 0 0
0 -201 -30 -231
10 10
10 10
Bedragen in € 1.000
2013
2012
6.706
4.433
3.200 400 -8.500 -2.000 1.200 -1.300 200
3.500 3.600 -6.500 -5.300 1.150 -1.100 200
-94
-17
0 0 0 0
0 -30 -201 -231
6.716 6.716
4.664 4.664
De effectieve belastingdruk over 2013 bedraagt 0%. (2012:0%). Bedrijfseconomisch resultaat voor belastingen Fiscale aanpassingen Afschrijvingen Waardeveranderingen Verkopen uit exploitatie Resutaten nieuwbouwprojecten Te activeren rente Onderhoudsuitgaven Overig Fiscaal resultaat Vennootschapsbelasting huidig boekjaar Vennootschapsbelasting vorige boekjaren Mutatie voorziening latente belastingen Vennootschapsbelasting
Overzicht van het totaalresultaat over 2013 Geconsolideerd nettoresultaat na belastingen Geconsolideerd nettoresultaat na belastingen Totaalresultaat
Het resultaat van het boekjaar wordt toegevoegd aan de overige reserves.
66
67
Enkelvoudige balans per 31 december 2013 (na resultaatbestemming) ACTIVA (x € 1.000)
31-12-13
31-12-12
141.563 11.642 2.362 155.567
135.814 15.642 2.443 153.899
6.920 12.776 0 19.696
13.322 14.715 861 28.898
339 0 2 341
337 273 2 612
175.604
183.409
1.092 473 1.565
670 3.709 4.379
649
301
346 468 423 3.552 26 4.815
339 17 856 1.725 134 3.071
Liquide middelen
18.603
4.633
Totaal vlottende activa
25.632
12.384
201.236
195.793
Vaste activa Materiële vaste activa - Sociaal vastgoed in exploitatie - Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie - Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen - Commercieel vastgoed in exploitatie - Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden - Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Totaal materiële vaste activa Financiële vaste activa - Deelnemingen - Leningen u/g - Overige vorderingen Totaal financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden - Vastgoed bestemd voor verkoop - Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Totaal voorraden Onderhanden projecten - Onderhanden nieuwbouwprojecten Kortlopende vorderingen - Huurdebiteuren - Gemeenten - Belastingen en premies sociale verzekeringen - Overige vorderingen - Overlopende activa Totaal kortlopende vorderingen
Totaal activa
68
PASSIVA (x € 1.000)
Eigen vermogen - Overige reserves - Resultaat lopend boekjaar Totaal eigen vermogen
Voorzieningen - Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Totaal voorzieningen
Langlopende schulden - Leningen overheid - Leningen kredietinstellingen - Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden - Overige schulden Totaal langlopende leningen
Kortlopende schulden - Schulden aan kredietinstellingen - Schulden aan leveranciers - Belastingen en premies sociale verzekeringen - Schulden inzake pensioenen - Overige schulden - Overige passiva Totaal kortlopende schulden
Totaal passiva
69
31-12-2013
31-12-2012
51.374 6.716 58.090
46.710 4.664 51.374
695 695
3.680 3.680
0 115.509 13.042 408 128.959
87 112.199 14.880 395 127.561
7.839 1.228 663 52 1.061 2.649 13.492
4.978 2.520 1.618 45 1.317 2.700 13.178
201.236
195.793
Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2013 (Bedragen * € 1.000)
2013
2012
- Huuropbrengsten - Opbrengsten servicecontracten - Lasten servicecontracten - Lasten verhuur en beheeractiviteiten - Lasten onderhoudsactiviteiten - Overige directe operationele lasten exploitatie bezit - Afschrijvingen vastgoed in exploitatie Netto resultaat exploitatie vastgoedportefeuille
25.116 746 -693 -4.739 -4.856 -1.824 -4.228 9.522
23.262 625 -582 -3.918 -6.698 -1.936 -3.979 6.774
- Omzet verkocht vastgoed in ontwikkeling - Uitgaven verkocht vastgoed in ontwikkeling - Toegerekende organisatiekosten Netto resultaat verkocht vastgoed in ontwikkeling
8.237 -7.390 -500 347
13.469 -11.029 -649 1.791
- Verkoopopbrengst vastgoedportefeuille - Toegerekende organisatiekosten - Boekwaarde verkochte vastgoedportefeuille Netto gerealiseerd resultaat verkoop vastgoedportefeuille
13.952 -141 -8.319 5.492
7.095 -144 -609 6.342
Bedrijfsopbrengsten
- Overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille -1.906 -4.805 - Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille -1.153 -331 - Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille verkocht onder voorwaarden -111 -165 Waardeveranderingen vastgoedportefeuille -3.170 -5.301 Opbrengsten overige activiteiten Kosten overige activiteiten Netto resultaat overige activiteiten
330 -235 95
353 -252 101
Leefbaarheid
-470
-362
140 -5.252 -5.112
256 -5.178 -4.922
6.704
4.423
0 12
231 10
6.716
4.664
Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Saldo financiële baten en lasten
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
- Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening - Resultaat deelnemingen
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen
70
Enkelvoudig kasstroomoverzicht Bedragen in € 1.000 Kasstroom uit bedrijfsoperaties - Bedrijfsresultaat - Afschrijvingen - Waardeveranderingen vastgoedportefeuille
2013
2012
11.817 4.228 3.170
9.336 3.979 5.301
- Mutatie voorzieningen - Veranderingen in het werkkapitaal - Mutatie operationele vorderingen - Mutatie voorraden en onderhanden werk - Mutatie operationele schulden
0
-127
-1.744 2.466 -2.546
1.677 -676 1.161
Totaal kasstroom uit bedrijfsoperaties
17.391
20.651
Kasstroom uit rente - Ontvangen rente - Betaalde rente - Betaalde winstbelasting - Resultaat deelnemingen Totaal kasstroom uit rente
140 -5.252 0 12 -5.100
255 -5.178 231 10 -4.682
Kasstroom uit operationele activiteiten
12.291
15.969
Kasstroom uit investeringsactiviteiten - Investeringen in materiële vaste activa - Desinvesteringen in materiële vaste activa - Termijnen nieuwbouw koopwoningen - Mutatie financiële vaste activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten
-23.545 9.213 9.652 273 -4.407
-30.333 549 9.254 -97 -20.627
Kasstroom uit financieringsactiviteiten - Ontvangsten uit langlopende schulden - Ontvangsten uit kortlopende schulden - Aflossingen langlopende schulden - Aflossingen kortlopende schulden Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten
10.000 1.149 -5.063 0 6.086
13 0 -4.886 0 -4.873
NETTO KASSTROOM
13.970
-9.531
Stand 1 januari Mutatie Stand 31 december
4.633 13.970 18.603
14.164 -9.531 4.633
Toelichting op de enkelvoudige balans De grootste afwijkingen in de enkelvoudige balans ten opzichte van de geconsolideerde balans zijn de posten onderhanden werk en overige vorderingen. Het verschil in het onderhanden werk betreft het onderhanden werk van project De Nieuwe Es van vof Ontwikkelcombinatie Transvaal en de Es. In de post overige vorderingen is in de enkelvoudige balans een vordering op deze vof opgenomen.
71
Controleverklaring van de accountant
72
73
Bijlage 1: Toewijzen aan doelgroepen 1-persoon <65 >=65 jaar Subtotaal 2-personen <65 >=65 jaar Subtotaal >=3 personen <65 >=65 jaar
< € 21.025 >= € 21.025 < € 21.100 >= € 21.100
< € 28.550 >= € 28.550 < € 28.725 >= € 28.725
< € 28.550 >= € 28.550 < € 28.725 >= € 28.725
Subtotaal onbekend Totaal
74
Huur <= 374,44 15 9 0 0 24 Huur <= 374,44 4 2 0 0 6 Huur <= 374,44 1 0 0 0 1 3 34
Huur 374,45 t/m 535,91 15 16 4 2 37 Huur 374,45 t/m 535,91 7 1 2 2 12 Huur 374,45 t/m 574,35 18 2 0 0 20 0 69
Huur > 535,91 23 41 10 4 78 Huur > 535,91 17 17 11 8 53 Huur > 574,35 21 7 0 0 28 4 163
Totaal 53 66 14 6 139 Totaal 28 20 13 10 71 Totaal 40 9 0 0 49 7 266
Bijlage 2:
75
Meer informatie?
Zaltbommel Thorbeckestraat 1 5301 NC Zaltbommel Postbus 2018 5300 CA Zaltbommel T 088 520 4000 I www.woonlinie.nl E
[email protected]
76
Woudrichem ’t Rond 1 4285 DE Woudrichem Postbus 51 4285 ZH Woudrichem