JAARVERSLAG 2011 WORLD S LARGEST ARCHITECTURE FILM FESTIVAL

JAARVERSLAG 2011

WORLD’S LARGEST ARCHITECTURE FILM FESTIVAL 06.10 - 09.10 2011

LANTAREN VENSTER

1

WWW.AFFR.NL

boven/binnenzijde: portretten van enkele AFFR 2011 gasten door Frank Hanswijk voorzijde: campagneposter AFFR 2011 door Studio Beige

2

INHOUDSOPGAVE 1 2 3 4 5 6

INLEIDING PROGRAMMA NETWERK, BEZOEKERS EN GASTEN LOKATIE EN OMGEVING ORGANISATIE EN BESTUUR CAMPAGNE EN COMMUNICATIE

6 8 17 23 24 26

3

24 januari 2012 Organisatie Directie / Wies Sanders Programma / Jord den Hollander, Wies Sanders, Barbara van Velsen, Ana Sofia Mourato, Mustafa Ozon Printresearch / Renate Bergsma Organisatie / Jeanine Roelse, Fem Windhorst Productie / Edgar Kapp Lokatie / LantarenVenster Projectie / LantarenVenster, Filmtechniek - Martin van Broekhoven Talkshow / Picture This Communicatie / Xandra Nibbeling Pers / Elsbeth Grievink Concept & design campagne en website / Studio Beige Website / Brenno Visser, Sailboards Rotterdam Redactie / Wies Sanders, Xandra Nibbeling Vertalingen / Perfect Words Sarah-Jane Jaeggi Koffie en kantoor / De Zwarte Hond Het harde werk / Alle vrijwilligers! Bestuur Voorzitter / Jord den Hollander Bestuurslid / Rita Brons Bestuurslid / Jeroen Laven Bestuurslid / Joep Mol Penningmeester / Theo Hauben Contact Website www.affr.nl Twitter www.twitter.com/affr Facebook www.facebook.com/affr.rotterdam LinkedIn linkd.in/affrgroup Email [email protected] Postadres Architectuur Film Festival Rotterdam, Postbus 26286, 3002 EG Rotterdam Bezoekadres Rotterdam Building Aert van Nesstraat 45, Rotterdam (kantoor De Zwarte Hond, 13e verdieping) KvK Nummer 24307198 BTW nummer NL808933541 B01 ANBI Stichting AFFR is door de belastingdienst aangemerkt als een Algemeen Nut Beoogde Instelling. Bedrijven en partic ulieren kunnen sponsoring eventueel in aftrek brengen van respectievelijk de Vennootschapsbelasting of Inkomstenbelasting. 4

VOORWOORD Het Architectuur Film Festival Rotterdam (AFFR) toont de nieuwe en actuele films en documentaires over architectuur en stedenbouw uit de hele wereld in een prikkelende en actuele programmering. Voor u ligt het jaarverslag 2011 met een uitgebreid inhoudelijke en financieel verslag van het festival. Wij kijken terug op een geslaagd jaar met een record aantal films en bezoekers, internationale gasten en gedenkwaardige premières. Als organisatie transformeren wij van een club vrijwilligers naar een solide samenstelling van bekwame en enthousiaste mensen waarbij we de informele sfeer en unieke vertoningen hoog in het vaandel houden. Naast het vertonen van films is het AFFR ook initiator van een international samenwerkingsverband van vergelijkbare festivals. Hiermee is de basis gelegd voor de ontwikkeling van een platform voor alles wat te maken heeft met film en gebouwde omgeving. Onze dank gaat uit naar de vele mensen en instanties die het festival hebben mogelijk gemaakt. Velen hebben zich al enthousiast gecommitteerd aan de volgende editie. In het najaar van 2013 hopen wij weer talrijke mooie films te kunnen vertonen en veel bezoekers te mogen verwelkomen! Wies Sanders directeur AFFR

5

1 INLEIDING 2011 was een turbulent jaar voor de bouwsector en de culturele sector in het algemeen, maar desondanks (of dankzij?) wist het AFFR het grootste en beste festival in haar geschiedenis neer te zetten. Dit inhoudelijk verslag is een weergave van onze prestaties in 2011 in vergelijking met de eerdere jaren en binnen de context van de komende jaren waarvoor het beleidsplan de nieuwe kaders stelt. In vergelijking met 2009 zijn enkele belangrijke veranderingen en verbeteringen doorgevoerd, die hiernavolgend aan de orde komen. De hoofdstukindeling volgt in hoofdlijnen de financiële paragrafen waar het AFFR zich aan houdt: programmering, locatie, organisatie en communicatie. Samen met het programmamagazine en de website vormt het de meest complete weerslag van het AFFR en de 2011 editie van het festival. Het AFFR De stichting Architectuur Film Festival Rotterdam is opgericht in 2000 na aangename informele ontmoetingen tussen enkele Rotterdamse film- en architectuurprominenten. Na edities in 2001 en 2003 maakte het AFFR in 2007 een herstart in het Jaar van de Architectuur, waarin een enthousiast bestuur de stichting nieuw elan gaf met de ambitie om een professionele basis te bouwen voor een filmfestival over stad en architectuur. In 2009 is vervolgens een schaalvergroting doorgezet, zowel in programmering als qua bezoekersaantallen. In 2011 is de stap naar verdere professionalisering en het internationaal netwerk doorgezet, en is de nieuwe locatie van LantarenVenster als festivallokatie gekozen. Tot ons genoegen (en die van LantarenVenster) bleken onze bezoekers die stap ook met veel plezier te maken.

Doelstelling van het AFFR De statutaire doelstelling van het AFFR is “het organiseren van een regelmatig terugkerend, in Rotterdam plaatsvindend filmfestival, gericht op het bevorderen van zowel de publieke als de professionele belangstelling op het gebied van architectuur en stedenbouw”. Het Architectuur Film Festival Rotterdam (AFFR) wil door middel van films actuele ruimtelijke opgaven aan de orde stellen en deze voor een breed publiek inzichtelijk maken. Film is tenslotte een van de meest toegankelijke media om de complexiteit van architectuur en stedenbouw aan de orde te stellen. Het AFFR bereikt dit doel door films in een specifieke context te programmeren en hieraan debatten te verbinden en door films te vertonen vanuit een stedelijke transformatielocatie zodat film en architectuur gekoppeld worden aan een fysieke locatie. Het AFFR is daarmee de enige organisatie in Nederland die een architectuur film festival organiseert voor een Nederlands publiek met een steeds groter wordend internationaal netwerk. Het gaat het AFFR niet alleen om het vierdaagse filmfestival, maar ook om het bijbehorende debat over de stad met de toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen en om de ontsluiting van internationale kennis die films over steden en architectuur.

De foyer van LantarenVenster tijdens het AFFR 2011

6

1 INLEIDING Het AFFR wil de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van film en architectuur zichtbaar maken met een veelzijdig filmfestival dat zich richt op: 1. Het samenstellen van film- en documentaireprogramma’s (met rondleidingen en debatten) rond actuele vraagstukken die van belang zijn voor de ruimtelijke ordening en media. 2. Het vertonen van de nieuwste filmproducties op het gebied van architectuur en stedenbouw, met zoveel mogelijk Europese premières. In totaal zijn er ongeveer 60 vertoningen in 4 dagen. 3. Het ontsluiten van informatie over relevante films, shorts en documentaires door middel van de database, blog en streams op www.affr.nl ten behoeve van een optimale kennisuitwisseling over de relatie tussen film en architectuur. 4. Het stimuleren van het actieve gebruik van film als medium in stedelijke processen (participatie, onderzoek, ontwerp) en andersom: het stimuleren van een hoogwaardige dramaturgische en cinematografische verbeelding van stedelijke omgevingen. 5. Het creëren van een inspirerend ontmoetingsmoment en -plek voor een internationaal film-, festival en architectuurpubliek.

De kruistocht fietstocht op zondag, voor de liefhebbers.

Vier van de vijf doelstellingen zijn onmiskenbaar dit jaar weer gehaald: actuele debatten, bijzondere films en de wereldpremières trokken een groot publiek op een inspirerende ontmoetingsplek. De website en de blog zijn in 2011 samengevoegd tot een state-of-the art website dat ook de social media omarmt en dat meerdere festivals mee zal gaan. Met de doelstelling ‘stimuleren van actief gebruik van film als medium’ is dit jaar een begin gemaakt in de vorm van de ‘Architecture Video Roulette’. Hierin konden architectenbureaus en niet-professionele filmmakers een film insturen over een project of bureau, waar gretig gebruik van is gebruik. De roulette koos de films, Marco Brizzi van het Image Festival in Florence sprak met architect Robert Winkel over de betekenis van film in ontwerpprocessen.

Robert Winkel en Marco Brizzi bespreken de Architecture Video Roulette

7

2 PROGRAMMA Het hoofdprogramma van het AFFR 2011 resoneerde meer dan ooit met de actualiteit in de ruimtelijke ordening: een tussentijd waarin de ineenstorting van markt, politiek en overheidsplanning een feit is en naar nieuwe wegen wordt gezocht; onervaren, klein en op onbekende plekken. Het AFFR wilde in de 2011-editie met vertoningen en debatten dit hele spectrum aan de orde stellen onder de noemer “Think big, act small”. Het betreft een tegenstroom die nieuwe films en documentaires oplevert en die richting kan geven aan het debat over architectuur en stedenbouw.

WERELDPREMIÈRES: THE FREAKY STORY OF THE FUNKY SKYSCRAPER JOHN PORTMAN, A LIFE OF BUILDING MISSION STATEMENTS MOVEMENTS CONTINUED PERSPECTIVES ROTTERDAM DER TRAUM VOM BAUMHAUS

3 61

talkshows compilatieprogramma’s

zaalvertoningen

93 6

Premières Dit jaar hadden we een record van zeven wereldpremières, waarvan twee buitenlandse, en elf Europese premières die ons festival uitkozen als premièremoment. Daar zijn we buitengewoon trots op, zeker omdat er een grote wedijver is rond de vijf grote Europese documentairefestivals die zoveel mogelijk Europese premières wensen te vergaren. Dit jaar hebben enkele producenten hun architectuurfilm daarom voor ons kleine festival teruggetrokken in de verwachting op een groot festival een betere markt en publiciteit te vinden. Dat is een begrijpelijke marktkeuze, maar voor het publiek is het teleurstellend. Naar ons idee trekt een kleine film op een groot festival minder publieke aandacht dan een grote film op ons kleine festival. Op het gebied van Europese premières heeft ons nichefestival dus duidelijk last van de grote broers, maar ons festival profileert zich gelukkig breder dan alleen maar het vertonen van ‘de nieuwste’ films.

7

films

2

wereldpremières

fietstochten fototentoonstellingen

11

debatten

8

foyerprojecties

2 PROGRAMMA Programmathema 2011: Think Big, Act Small Ongeveer een jaar voor het festival is de thematisering van het programma bepaald met “Think Big, Act Small”. Dit was de inhoudelijke onderlegger voor de fondsenwerving en de call for entry. Dit thema is tot uiting gekomen in de debatten ‘Do-it-yourself-city’ en ‘In between architecture’ en de bewust daaromheen geprogrammeerde films. Ook in de openingsfilm Ekümenopolis was de tegenstelling tussen megalomane kapitalistische planning en kleinschalige communityvorming aan de orde. Het is vanzelfsprekend niet mogelijk om het hele festival te profileren naar alleen dit thema, aanvullend zijn enkele aanverwante routes uitgezet die steeds een eigen thema voor een bepaald deelpubliek centraal stelde. THINK BIG De klassieke glamourarchitectuur en egodocumenten over architecten vormen altijd een basis vor ons festival. Dit jaar werd dit de programmatische tegenhanger van de ‘Act Small’. Het betreft bijvoorbeeld Desert Utopia over West Coast Modernisten met o.a. Richard Neutra, How much does your building weigh, mr Foster? over Sir Norman Foster en I.M. Pei, Building China Modern over de terugkeer van de inmiddels 90 jarige I.M. Pei naar zijn geboortedorp waar hij een museum realiseert.

60 10

39

De gedroomde toekomst kwam uitgebreid aan bod in het subprogramma over utopieën, een andere aftakking van ‘Think Big’. Space, Time and Land over het architecten/ kunstenaarscollectief Ant Farm scoorde hoge ogen (maar helaas werden geen scheurkaarten uitgedeeld). Nagakin Capsule Tower over het metabolistische meesterwerk van Kisho Kurokawa en Utopia London, een indringend portret is van de na-oorlogse ontwikkeling van een miljoenenstad. Minder bekende architecten kwamen aan bod zoals de bizarre Spaanse architect Miguel Fisac in The Freaky Story of the Funky Skyscraper (wereldpremière) en de kleurrijke Pancho Guedes, an alternative modernist, die met recht de Gaudi van Mozambique kan worden genoemd. Een scala van vrouwelijke architecten passeert dit jaar de revue: Jeanne Gang in Studio Gang Architects: Aqua Tower , Margaret StaalKropholler in Het atelier van R. Roland Holst , Petra Blaisse in Movements Continued en Phyllis Lambert in Citizen Lambert, grondlegger van het Canadian Centre for Architecture. ACT SMALL Vaste patronen en geijkte structuren worden doorbroken met kleine, persoonlijke initiatieven waarvan de gevolgen in een reeks optimistisch stemmende films worden getoond.

hoofdfilms (>30 min.)

(inter)nationale gasten

vertoningen in Groningen

17 9

1

band website DJ festival

6

online vertoningen

korte films binnen shortsprogramma’s

2 PROGRAMMA In New Urban Cowboy toverde kunstenaar Michael E. Arth, eigenhandig een achterstandsbuurt in Florida om tot een aangename woonwijk waar je kunt wandelen – een schaars goed in Amerika. In Lo Speccio bouwde burgemeester Pier Franco Midali een enorme spiegel om eindelijk eens zon te hebben in zijn dorp Viganella. Ook ondernemers pakken de handschoen van stedelijke ontwikkeling op, zoals de unieke Adriano Olivetti waar Lettera22 verslag van deed, een verlichte ondernemer die zowel typemachines als de stad Ivrea ontwierp. De ‘hands on’ aanpak toont de film Zum Vergleich / In Comparison. Prachtig was te zien hoe baksteen de basis vormt van bouwwijzen over de hele wereld. Dat er met zelfbouw en architectuur tenslotte best wat te lachen valt toonde Piet Vollaard in zijn programma Buster Keaton, architect. London programma De stad in focus dit jaar was London, waar de discussie is losgebarsten over de kwaliteiten van de brutalistische woonbunkers aldaar. Recente rellen in en rond wijken die destijds werden geroemd om hun “social value”, zetten vraagtekens bij de hedendaagse kwaliteit. Utopia London stapt door de decennia van deze idealistische bouwkunst die anders uitpakte. Hoe het ooit bedoeld was is te zien in de aanstekelijke cultfilm Here we go round the Mulberry Bush. Deze film was in de zestiger jaren het vehikel voor sex en rock en roll tegen het decor van de ultieme “Newtown” ten noorden van Londen, Stevenage. Met de muziek van Traffic en de optimistische kleuren in Technicolor een absolute must voor de liefhebber. Jaren 70/80 cultfilms over sloopwijken Sloop en leegstand zijn tekens van de transformaties in de stad, maar er worden op dit moment geen boeiende films of documentaires over gemaakt. Daarom maakt het AFFR een uitstap naar de jaren 70 en 80, toen de modernistische vernieuwingswoede tot maatschappelijke weerstand leidde, ook onder filmmakers. Homebodies is een horrorkomedie waarin bejaarden in Cincinnati zich verzetten tegen de sloop van hun flat onder het motto ‘A murder a day keeps the landlord away’. De film Wolfen vond destijds weinig publiek vanwege de ongelukkige samenloop met de blockbuster American Werewolf in London,

maar het is een bijzondere film met een felle kritiek op de sloop van the Bronx in New York in de opkomst van het neoliberalisme in die tijd. Touche pas à la femme blanche is een absurde western, gefilmd in de bouwput van de Parijse Halles in 1973. De film is weer actueel omdat het gebied na jarenlang verval, voor de zoveelste keer op de schop gaat. De klassieker Themroc sluit deze rij af met een anarchistische bewoner (Michel Piccoli) die uit frustratie zijn voordeur dichtmetselt en zijn gevel met een moker openslaat. Het is een urbane holbewoner die alleen nog wil voldoen aan primitieve behoeften. Buren El hombre de el lado / The man next door toont het conflict dat kan ontstaan als er verschillende klassen pal naast elkaar komen te wonen. In de tragikomische speelfilm waant een ontwerper zich rustig in zijn villa (gefilmd in the Curutchet House van Le Corbusier), als op een morgen een bouwvakker in het naastgelegen pand een gat in de gevel slaat. Dat kan nooit goed aflopen. Buren zijn in de stad is sowieso een opgave, zo blijkt uit Medianeras (Spaans voor tussenmuur). Het AFFR hostte de avant-première van deze aangename film uit en over Buenos Aires, waar twee buren elkaar maar steeds mislopen in de anonieme moderne stad. Sommige buren kiezen daar bewust voor, zoals in de film Um Lagor ao Sol / Highrise, waar rijken de stad ontvluchten door een duur penthouse te bewonen. In de video-installatie in de foyer staat de tegenhanger: Out my window/Highrise, waaruit blijkt dat niet alle hoogbouw leidt tot een depressief of autistisch type mens. Deze films werden vooral bewust op zaterdag vertoond, waardoor het programma samen viel met Gluren bij de buren, een fietstocht van de Archiguides voor de Woonmaand van Rotterdam.Info. De fietstocht startte in de foyer van LantarenVenster, waardoor bezoekers een passende combinatie konden maken: fiets+film. Pioniers Enkele fascinerende documentaires toonden dit jaar de extreme ruimtelijke omstandigheden waarin steden worden gebouwd. Stedelijk leven ontstaat soms op verrassende plekken, op onverwachte momenten

10

2 PROGRAMMA en in nieuwe verbanden. ‘It’s urban life Jim, but not as we know it’ schreef William Mitchell nu al weer 10 jaar geleden. Zo ook op het betoverende The Oil Rocks over het booreilanden-archipel in de Kaspische zee. En niet zo heel ver daar vandaan speelde Capital zich af, de nieuw gebouwde hoofdstad van Kazachstan in het midden van de woestijn: Astana. Weer een eind verderop wordt Ras Al Khaimah gebouwd. In The Desert Castle werd het prachtige verslag gedaan van roodverbrande Noren (bureau Snøhetta) die een betoverend plan in de woestijn bouwen, letterlijk “in the middle of nowhere”. Kan er werkelijk op iedere plek stedelijk leven ontstaan? En zo ja, kan het ook zo weer worden ontnomen, alleen maar omdat het zo uitkomt? Debatten Dit jaar hebben we een record aantal debatten met film gehost met een groot aantal partners. De inzet was om de relatief rustige vrijdagmiddag te benutten voor debatten, hetgeen enthousiast werd omarmd. Tijdens de debatten werden in een ‘zomergasten’-formule korte films of filmclips getoond op basis waarvan gediscussieerd kon worden. Vooraf en nadien kon een passende film worden bezocht: debat+film. Station to City ging over de relatie tussen stad en station, het debat is georganiseerd door de vereniging Deltametropool. Aansluitend is de film Antwerp Central getoond. The Economics of Beauty, georganiseerd door het EDBR debatteerde over hoe het centrum van Rotterdam een aantrekkelijk vestigingsklimaat kan worden. Onder meer de kritische film “Rotterdam” werd getoond om de tongen los te maken. Architectuur van de Tussentijd was een Studium Generale. Aan de hand van filmfragmenten werd gesproken wat er na de crisis voor realistische architectuur mogelijk is. Aansluitend was de film Space, Time and Land te zien over tijdelijke architectuurmanifestaties in de jaren 70. Do-it-yourself-city was een debat over de initiatieven van onderop met filmfragmenten van New Urban Cowboy en Lettera22, films die aansluitend te bezoeken waren. Op zaterdag startte de dag met het debat And the Winner is… over de maatschappelijke rol van architectuurprijsvragen, naar aanleiding van de films Lost

11

Town, Eye over Prague en Archiprix International, die dan ook vooraf en aansluitend te zien waren. Het debat werd gehost door het Goethe Instituut. De hoge kwaliteit van de films werd duidelijk gewaardeerd door het publiek: beide films staan in de top 5 publieksfavorieten. Zondag startte gepast met Kruistocht Nederland, een kortfilmprogramm met gefilmde interviews met Alain de Botton en Antoine Bodar in een programma over hergebruik van kerken. Aansluitend vond onder leiding van ArchiGuides een fietstocht langs Rotterdamse (hergebruikte) kerken plaats. Helaas was het weer dusdanig slecht dat daar relatief weinig mensen gebruik van maakten. In de middag vond tenslotte het debat The African Metropolis in Film plaats dat samen met Africa in the Picture werd georganiseerd. Rondom het debat waren de Afrikaanse films Grande Hotel, Garbage Dreams en Pancho Guedes, an alternative modernist vertoond. (zie verder: de nieuwe formule: debat + film op pagina 13) De AFFR Foyer De foyer van LantarenVenster was doorlopend het kloppend hart van het festival. Alhoewel de ruimte voor het openingsfeest minder paste, bleek het festival met 4100 bezoekers precies te passen: een echt stadsplein waar gegeten en gedronken werd bij het restaurant en café, boeken en DVD’s gekocht bij de winkel van NAi booksellers, informatie ingewonnen bij de balie, de talkshows bekeken en een keur aan gratis films en installaties. Onder meer was The Fountainhead te zien in een versie van Société Realiste, waarin de acteurs zijn weggepoetst en de filmarchitectuur wordt onthuld. Daarnaast de verzameling clips uit speelfilms waarin de relatie tussen de architect en zijn/haar makette werd uitgebeeld. Maar bovenal was het de plek waar iedereen elkaar spontaan ontmoette en speciaal afsprak, zelfs als men niet naar de film ging. Een betere invulling voor het festival als ontmoetingsplek kunnen we niet wensen.

11

2 PROGRAMMA 2010 programma Alhoewel het filmfestival tweejaarlijks is, beperken onze activiteiten zich niet tot het festival. Tussen de editie van 2009 en 2011 hebben we lokale architectuurcentra bijgestaan in de programmering, waaronder Alphen aan den Rijn, Den Bosch en Utrecht. Daarnaast is er regelmatig contact met onze internationale partners over nieuwe films en plannen voor festivals. In 2010 vond het eerste Antwerpse architectuurfilmfestival plaats waar Wies Sanders een lezing hield over stations in film. Jord den Hollander leidde het debat ‘Spiegel van Holland’ tijdens het Nederlands Filmfestival in 2010. Een belangrijk evenement was natuurlijk ook ‘An evening with Siza’ dat we samen met AIR, LantarenVenster en Vesteda organiseerden 15 best bezochte screenings

bij de opening van LantarenVenster. In aanwezigheid van architect Alvaro Siza begeleidde Jord den Hollander de grote Siza quiz met veel fragmenten voor een uitverkochte zaal. In de aanloop van het festival zijn drie korte films van het AFFR 2009 vertoond op de Pleinbios. Ook werd zeker eens per maand een nieuw artikel op de website geplaatst met bijvoorbeeld filmtips voor het IFFR2011, de viering van John Lautners verjaardag met een gratis online vertoning van de documentaire Infinite Space of een reportage over de tentoonstelling Tati in Gent.

Mission Stat ements

Ho wM uc hD

t os

4,15

il Rock s

aq ove Pr Eye Ab

3,77

don Lon

oy

3,78 3,87 mB aum hau s

Ur ba n

Trau m vo

Der

12

Media n

eras

3,78

3,98 l Grande Hote

pia Uto

Tim e

ue

gemiddelde beoordeling

4,13 dA nd

wn To

4,13

The Oil Rocks 3,75

e, La n

L

4,20

3,71

Co wb

Mi ssi on Sta tem en ts

Ekümenopol

ilding , A Life Of Bu

or

4,00

4,00 Bu ste r

nd

an John Portm

Do

4,35

ou ygr Pla My

mV om B aum hau s

3,69

3,74

h, r? eig ste g W r Fo din M ui l rB ou sY

Trau

Ne xt

oe

D er

Sp ac

Ma n

Ne w

1

80 bezoe ke

106 107

109

1

11

Ca stl e

114

es er t

142

eD

9 16

Th

ia t Utop

The O

hD uc wM Ho

+

179

17 0

M ira ge

The

e stl Ca

186

Deser

t er

iddeld p gem er rs

ncky e Furaper c of Th Skys

on nd

es

230

eD

416

eening scr

m rda otte R s t

102

Lo ia op Ut

7 19

or

05

+ Th

d

Do

New Urban Cowboy

r Sho

s nera

un ro

Nex t

ge ira M

ia Med

yg la yP M

The Ma n

ory ky St Frae

is

The

oe sY ou rB We uild igh ing , M We r F igh ost , er?

15 best beoordeelde screenings

ke ato n, A

rch ite c

t

EEN NIEUWE FORMULE: DEBAT + FILM Een nieuwe formule bij het AFFR is ‘debat+film’. Zo heeft bijvoorbeeld in 2011 de Studium Generale ‘Architectuur van de Tussentijd’ tijdens het AFFR plaatsgevonden. Het AFFR benaderde de Studium Generale (SG) van de Erasmus universiteit met de vraag of zij een debat tijdens het AFFR wilde organiseren rond het thema ‘Think big, Act small’. Het SG / Erasmus Cultuur reageerde enthousiast. Een eerste brainstorm bij de SG resulteerde in het meer toegespitste onderwerp ‘Architectuur van de Tussentijd’, waar de filosofen Gijs van Oenen en Robin van de Acker van de Erasmus Universiteit aan wilden bijdragen. Een tweede brainstorm resulteerde in een aanscherping van het programma op basis waarvan het AFFR passende filmfragmenten ging zoeken. De gevonden fragmenten werden besproken waarna een draaiboek voor fragment+spreker+debatonderwerp werd opgesteld en de productie (catering en aankleding) werd voorbereid. In dit geval werden een extra spreker Jan Konings en moderator Jaap Modder aangezocht die vijf debatontwerpen binnen de vastgestelde tijd van 90 minuten behandelden. Per onderwerp waren er steeds twee toelichtende filmfragmenten te zien. Het AFFR zorgde voor een vlekkeloze vertoning van de fragmenten die ook vooraf gecodeerd online te zien zijn, zodat de sprekers zich goed en in relatief korte tijd kunnen voorbereiden. De Studium Generale zorgde voor de sprekers en moderator alsmede voor de tijdregie. Het publiek heeft hierdoor een prettige afwisseling van beeld en debat en het AFFR heeft een verbreding van het publiek. In 2011 heeft het AFFR op deze manier maar liefst acht debatten georganiseerd: drie met commerciële partijen (EDBR, provincie Zuid-Holland en vereniging Deltametropool) en vijf met culturele partijen (Studium Generale, Goethe Institut, Africa in the Picture, Archined en de Architecture Video Roulette met Image Festival) Studium Generale - voorbeeld van discussiefragmenten Discussie ‘gedoogbeleid als tussenoplossing in de openbare ruimte’ 1a Eindstation Pauluskerk (1992, Hans Heijnen, NOS, 3 min.) Fragment met interview dominee Visser op Perron Nul over het waarom en de onmogelijkheid van Perron Nul 1b Beheer in Beeld – Rotterdam klaar voor City Lounge! (2011, GW Rotterdam, 2 min) ‘Rotterdam mooi voor toeristen, bewoners en mensen die hier werken’. Discussie ‘het oude vastgoeddenken en het nieuwe handelen in de tussentijd’ 2a Battle for Brooklyn (2011, Suki Hawley & Michael Galinsky, 3 min.) Verzet tegen de ontwikkeling van Atlantic Yards in Brooklyn, een gebied dat de komende jaren braak zal liggen. 2b Hotel Transvaal (2010, Sabrina Lindemann, 3 min.) Hotel Transvaal, fragment gebruik en sluiting. Discussie ‘Organisatie van sociale netwerken in een tijdelijke stedelijke samenleving’ 3a Space, Land & Time (2010, Laura Harrison & Elizabeth Federici, fragment 2 min.) Tijdelijke stad bij muziek event rond 1968 (o.a. Altamont) 3b Acampada del Sol (2011, spanishrevolutionsol, 3 min.) Nieuwsitem over de compleetheid van de nieuwe tijdelijke nederzetting op de Acampada del Sol in Madrid gedurende de demonstraties in mei 2011.

HOTEL TRANSVAAL

BATTLE FOR BROOKLYN 13

WORLD PREMIERE MISSION STATEMENTS SATURDAY 08.10.11 - 15.45 HR.

WORLD PREMIERE THE FREAKY STORY OF THE FUNKY SKYSCRAPER SATURDAY 08.10.11 - 17.30 HR.

EKÜMENOPOLIS THURSDAY 06.10.11 - 20.00 HR. SUNDAY 09.10.11 - 18.15 HR.

WORLD PREMIERE MOVEMENTS CONTINUED SATURDAY 08.10.11 - 17.30 HR.

WORLD PREMIERE PERSPECTIVES SATURDAY 08.10.11 - 17.45 HR.

HERE WE GO ROUND THE MULBERRY BUSH SATURDAY 08.10.11 - 19.30 HR.

LO SPECCHIO FRIDAY 07.10.11 - 20.30 HR.

STUDIO GANG: AQUA TOWER @ CITIZEN LAMBERT SATURDAY 08.10.11 - 13.15 HR.

UTOPIA LONDON FRIDAY 07.10.11 - 18.30 HR. SATURDAY 09.10.11 - 22.00 HR.

ARCHITECTURE OF HOME SHORT @ LIVING ARCHITECTURES FRIDAY 07.10.11 - 13.45 HR.

MIRAGE FRIDAY 07.10.11 - 20.30 HR. SATURDAY 09.10.11 - 21.45 HR.

BUSTER KEATON, ARCHITECT SUNDAY 09.10.11 - 14.15 HR.

UM LUGAR AO SOL (HIGHRISE) SATURDAY 09.10.11 - 19.30 HR.

DESERT UTOPIA SATURDAY 08.10.11 - 22.00 HR. SUNDAY 09.10.11 - 20.30 HR.

CITIZEN ARCHITECT SATURDAY 08.10.11 - 13.15 HR.

THE MAD MAN AND THE CATHEDRAL @ CRUSADE THROUGH EUROPE SUNDAY 09.10.11 - 11.30 HR.

FÜR DEN SCHWUNG SIND SIE ZUSTÄNDIG SUNDAY 09.10.11 - 22.15 HR.

14

ANTWERP CENTRAL FRIDAY 07.10.11 - 18.15 HR. SUNDAY 09.10.11 - 16.00 HR.

15

16

3 NETWERK BEZOEKERS EN GASTEN Programma lokt publiek Het AFFR-programma is ‘een aangename variatie’ aldus een Belgische recensent of ‘luilekkerland voor architecten’ aldus een bezoeker. Die variatie en eigen wijze van programmeren houden we hoog en leidt inmiddels ook tot een gevarieerd publiek. Ons kernpubliek blijft wel het vakpubliek dat vooral naar de klassieke ‘diehard’ architectuurfilm gaat. Maar een festival onderscheidt zich pas van incrowd filmavondjes, als verschillende mensen elkaar ontmoeten en als het publiek wordt uitgedaagd om na te denken over de eigen rol, en niet in slaap gesust met mooie beelden. De debatten leidden dit jaar bovendien tot een doorbraak van een ander publiek op ons festival; meer beleidsmakers, ambtenaren, stedenbouwkundigen en ontwikkelaars. Velen daarvan bezochten een debat èn een film. Filmfans bezoeken de meer narratieve films van het festival zoals cultclassics, short films en speelfilms en het programma Rotterdam Shorts was afgeladen vol met Rotterdamse filmmakers. De foyer van LantarenVenster werkte boven verwachting goed als lokker van de onschuldige passant. Dat is een gegeven waar we voor het eerst mee te maken hadden, aangezien alle andere bioscopen in Rotterdam een weinig uitnodigende foyer hebben. Het internationale festivalnetwerk Het AFFR heeft in 2009 een seminar georganiseerd van een internationaal netwerk van architectuur filmfestivals. Dit was een dusdanig succes dat in 2011 bijna alle organisatoren op eigen gelegenheid naar Rotterdam zijn gekomen om met elkaar van gedachten te wisselen. Op vrijdagmiddag was er een levendige lunchbijeenkomst en de meeste organisatoren hadden ook een actieve rol als programmeur, selecteur of inleider bij het AFFR. Het AFFR werkt in toenemende mate als een internationaal toonaangevend festival van architectuurfilmfestivals, waar organisatoren veel films kijken als preselectie voor het eigen festival. Daarnaast begint ook een uitwisseling te ontstaan tussen filmmakers, filmproducenten en festivalorganisatoren. Dit jaar waren festivalorganisatoren van Barcelona, Dublin, Denver, Firenze, Torino, Budapest, Santiago (Chili) en Antwerpen van de partij. De andere contacten met Berlijn, Warschau, Lundt, Cambridge en Moskou blijven warm.

17

Nationale vertoningen Het is niet zo dat er, vergelijkbaar met het internationale netwerk, veel vertegenwoordigers van Nederlandse architectuurcentra enthousiast naar Rotterdam afreizen om de nieuwste en beste architectuurfilms te zien om vervolgens zelf op locatie te programmeren. Dat is vreemd, omdat de filmvertoningen van lokale architectuurcentra door het jaar heen de laatste tijd explosief is gegroeid: Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Amersfoort, Den Bosch, Eindhoven, Gouda, Nijmegen, Enschede en vele andere instellingen, zoals de Academie van Bouwkunst vertonen op eigen initiatief architectuurfilms. Dit is zeer te waarderen: hoe groter de promotie van architectuur en film, hoe beter, maar films zijn in dat geval meestal maar een bijprogramma van andere activiteiten. Dan is het niet vanzelfsprekend dat daar een groot of enthousiast publiek op afkomt. Het AFFR biedt aan lokale centra de volgende mogelijkheden: -

Alle architectuurcentra en filmhuizen worden uitgenodigd voor ons festival, De database met circa 700 films is open en bevat informatie over de aankoop-en vertoningsmogelijkheden van de films. Hierdoor kan men kiezen uit de meest uiteenlopende films.

Het AFFR kan meewerken aan een lokaal programma als er sprake is van: -

een actieve wederzijdse rol in de programmering, voldoende financiële middelen om de filmmaker en de drager zelf te betalen, een voldoende eigen marketing en publiciteit.

Dit jaar is voor het eerst een AFFR parallelprogramma opgezet met Forum Images en Platform Gras in Groningen. Met hen is succesvol programmatisch en technisch samengewerkt om een volwaardig AFFR Noord in Groningen op te zetten. Tien filmprogramma’s en een talkshow trokken maar liefst 380 bezoekers. De samenwerking verliep positief en zal voor een volgende keer voortgezet worden, zij het met een week tijdverschil, zodat de logistieke zaken gemakkelijker te regelen zijn. Het AFFR werft niet actief regionale of lokale partners, maar staat dus wel open voor professionele samenwerking, ook gedurende de jaren dat er geen Rotterdams festival plaatsvindt.

3 NETWERK BEZOEKERS EN GASTEN Programmapartners Dit jaar is actief geacquireerd op een nieuw type samenwerking; de programmapartner. In tegenstelling tot de filmadoptie heeft een programmapartner een actieve rol in de programmering en eigen publiekswerving. De partners verzamelen zelf een publiek rond een gezamenlijk opgesteld onderwerp. Het AFFR zoekt rond het onderwerp korte films, filmfragmenten en langere documentaires om het ontwerp kracht bij te zetten. In 2009 is dit voor het eerst gedaan rond het themaprogramma Jane Jacobs, waar SUN uitgeverij, Trancity, Inspiring Cities en AFFR een film+lezing+ boekpresentatie+wandeling organiseerden. In 2011 is een vaste formule van debat+film geïntroduceerd, geïnspireerd op VPRO’s Zomergasten.

Gasten Deze editie hebben we opnieuw een nieuw record aan gasten uitgenodigd en ontvangen; 68 (vorige edite 42), deels ook door het hoge aantal debatten. Daarnaast waren er veel prominenten die spontaan ons festival bezochten: architecten, producenten en filmers die betrokken en geïnteresseerd waren bij een of meerdere films in het programma. Door hun aanwezigheid ontstond een echte festivalsfeer waar men elkaar spontaan ontmoet en gezien wil worden. Een van de hoogtepunten was de aanwezigheid van Rem Koolhaas die ons festival voor het eerst bezocht (voor de première Movements Continued). De genodigde filmmakers werden dit jaar door de redactie opgevangen zodat er een zo groot mogelijke interactie tussen filmmaker, publiek en pers ontstaat. Dit gebeurde in de vorm van een Q&A na de film en via interviews op film en vaak ook in de talkshow in de foyer. Dit is allemaal vastgelegd op film en foto en online te zien.

18

LIJST MET GASTEN 2011 Hedy d’Ancona - Voormalig politica - NL – introductie van Mission Statements Gerben Agtenberg - Filmmaker - NL - film Reis door de Stad en Brug Robin van den Akker - Lecturer (philosopher) - NL - Debate Architecture in the Meantime Wiel Arets - Architect - NL - film Perspectives Michael E. Arth - Filmmaker - USA - film New Urban Cowboy Magda Augusteijn - Filmmaker - NL - film Het atelier van R. Roland Holst Imre Azem - Filmmaker - TU - film Ekümenopolis Michiel van Bakel - Filmmaker/kunstenaar – NL - o.a. film Sensibel Joe Bender - Filmmaker - USA - film Capital Leendert Bikker - Lecturer (Chairman EDBR) - NL - Debate Economics of Beauty Marco Brizzi - Lecturer (Festival Organizer Firenze ) - IT - program The Architecture Video Roulette Joris van Casteren - Writer - NL - introducing film Here we go round the Mulberry Bush Callum Cooper - Filmmaker - UK - film Victoria, George, Edward and Thatcher Tom Cordell - Filmmaker - UK - film Utopia London Christophe Cornille - Filmmaker - NL - film A tale of ten towers Frits van Dongen - Lecturer (Architect Rijksbouwmeester) - NL - Opening Erick van Egeraat - Lecturer (Architect) - NL - Debate Economics of Beauty Magarete Fuchs - Filmmaker - GER - film Für den Schwung sind Sie zuständig Pedro Gadanho - Filmmaker - POR - film Pancho Guedes, an alternative modernist Martin Garber Salzberg - Festival Organizer Barcelona Adam Gebrian - Introducer (Architecture critic) CZ - Debate And the Winner is... Gaye Gunay - Producer - TU - film Ekümenopolis Ryan Gravel - Lecturer (urban planner) - USA - Debate Station to City Denis Guzzo - Photograher-artist - NL - film The Floating Spirit of Frank van Klingeren Core van der Hoeven - Filmmaker - NL - film Rotterdam Alexandra van Huffelen - Lecturer (Elderman) - NL - Debate Economics of Beauty Danielle Huszár - Festival organisor Budapest - HU Johannes Ingrisch - Lecturer (Architect) - GER - film Lost Town Cilly Jansen - Lecturer (Architectuur Lokaal) - NL - Debate And the winner is Jan Konings - Lecturer (Architect) - NL - Debate Architecture in the Meantime Wilma Kuijvenhoven - Filmmaker - NL - film Het atelier van R. Roland Holst Beate Lendt - Filmmaker - NL/GER - film Der Traum vom Baumhaus Ben Loeterman - Filmmaker - USA - film John Portman, a life of building Ramaz Melashvilli - Filmmaker - NL - film Daklopers Guy Melis - Introducer (Festival organizer Antwerp) - BE Petna Ndaliko - Lecturer (Filmmaker) - UG - Debate The African Metropolis Kees Machielse - Lecturer (Lector Hogeschool Rotterdam) - NL - Debate Do-it-yourself city Jaap Modder - Moderator - NL - Debates Architecture in the Meantime David O’Connor – Programmer (Festival Organizer Dublin)- IRE Gijs van Oenen - Lecturer (philosopher) - NL - Debate Architecture in the Meantime Margot Onnes - Filmmaker - NL - film Muse Coen van Oostrom - Lecturer (CEO OVG) - NL - Debate Economics of Beauty Manuel Toledo Otaegui - Festival Organizer Santiago - CL Frans Parthesius - Filmmaker - NL - film Movements Continued Susanne Pietsch - Moderator - NL - Debate And the winner is... Jarel Portman - Architect/developer - USA - film John Portman, a life of building Heather Purcell - Producer and Festivalorganizer Denver - USA - film Desert Utopia Emanuele Piccardo - Filmmaker - IT - film Lettera22 Slavis Poczebutas - Lecturer - NL/RU - debate Do-it-yourself city Maxium Pozdorovkin - Filmmaker - USA - film Capital Bas van der Ree - Filmmaker - NL - film Rotterdam Lieza Roben - Filmmaker - NL - film Good Grace Camilla Robinson - Filmmaker - UK - film 5 Cities, 5 Places, 1 Day Andres Rubio - Filmmaker - SP - film The Freaky Story of the Funky Skyscraper Frank van der Salm - Photographer - NL - film Monitor Willem-Hein Schenk - Introducer (BNA) - NL - film John Portman, a life of building Pieter Schol - Filmmaker - NL - film Rotterdam Joost Schrijnen - Moderator - NL - Debate Station to City Ferry van Schijndel - Filmmaker - NL - film Alone and Desired Giorgio Scianca - Curator Architect’s Book - IT - film Models Karim Soliman - Lecturer (Filmmaker) - EGY - film Sketch Noemi Soltesz - Festival organizer Budapest - HUN Lotte Stoops - Filmmaker - BE - film Grande Hotel Albert Thissen - Lecturer (EDBR) - NL - Debate Economics of Beauty Henk van der Veen - Producent - NL - film Archiprix International 2011 Piet Vollaard - Introducer (Archined) - NL - program Buster Keaton, Architect Robin von Weiler -Lecturer (von Weiler investments) - NL - Debate Economics of Beauty Ries van der Wouden - Lecturer (PBL) - NL - Debate Economics of Beauty

19

3 NETWERK BEZOEKERS EN GASTEN Bezoekers Het aantal bezoekers steeg deze editie verder door, in 2007 waren er 2.000 bezoekers, in 2009 3.700 en nu 4.100. Gezien de nieuwe locatie op de Wilhelminapier, het slechte weer en de afwezigheid van een Biënnale vinden we die groei van 10% uitstekend, een groeipercentage dat voor de volgende keer ook na te streven is. Daarnaast hebben we in Groningen 380 bezoekers mogen verwelkomen. De 4100 bezoekers zagen 68 verschillende programmaonderdelen, een gemiddelde van 60 bezoekers. De best bezochte films waren: 1 2 3 4 5 6 7

Ekümenopolis met 416 bezoekers (openingsfilm) Utopia London met 197 bezoekers Desert Utopia met 186 bezoekers Mission Statements met 184 bezoekers The Oil Rocks met 179 bezoekers Space, Land and Time met 170 bezoekers How much does your building weigh, mr Foster met 169 bezoekers 8 John Portman, a life of building met 143 bezoekers 9 Der Traum vom Baumhaus met 114 bezoekers 10 Mirage+Desert Castle met 111 bezoekers Opvallend was dat dit jaar zondag een goed bezochte dag was. De verkoop van dagkaarten was hetzelfde als de vorige editie, ondanks dat de relatieve prijskorting fors hoger was. Op vrijdag zijn relatief weinig dagkaarten verkocht, waarschijnlijk vanwege de volle middag-agenda met debatten. Vrijdag: 15 dagkaarten Zaterdag: 40 Zondag : 53 Voor het eerst is een bescheiden survey gemaakt om te peilen wie onze bezoekers zijn. Het is geen representatieve steekproef, maar het geeft wel een indicatie. Van de 77 respondenten: - Was 50% niet eerder op ons festival geweest en 37% was nog nooit in LantarenVenster geweest. - Vond 25 % het aangenaam, 75% aangenaam & nuttig, - Was 75 % vakpubliek, 25% niet, - Was 34% tussen de 25 en 37 jaar oud, 27% tussen de 38 en 50, 22% tussen 51 en 60, 12% -25 en 4%

65+. Kwam 63% uit Rotterdam, 23% uit de Randstad, 11% uit overig Nederland en 2% uit het buitenland. - Bezocht 59% meer dan 1 film, 40% bezocht de opening, 27% bezocht 1 film, 18% bezocht een debat. Hoe de bezoekers van ons festival hoorden weerspiegelt het tijdsbeeld van 2011: het is zeer evenwichtig verdeeld over mond-tot-mond reclame, oude/analoge media en nieuwe/digitale media, waarbij de oude media (nog) iets voorloopt op de rest. Onze doelstelling om een breed publiek te bereiken wordt deels bereikt: het merendeel werkt of studeert in de architectuur en in dit circuit werkt de tamtam blijkbaar goed. We zijn blij dat toch 25% leken ons festival weten te bereiken. -

Studenten van de Amsterdamse cursus camera en regie hebben zowel gasten als bezoekers gefilmd. Enkele reacties uit het publiek: “I have to say, this festival is fantastic, but I’m baised, cause I’m an architect and I love film. And it’s amazing, that there even exists an Architecture Film” “A varied program, not only with architecture, but interesting enough for planners as well” “I think it’s even better then the last festival” “Architecten gunnen zichzelf nooit een avondje uit, dus met een smoesje ‘dit is architectuur’ komen ze wel naar de film”. “Goeie locatie, mooie programmering, leuke mensen” “Hele fijne, ongecompliceerde sfeer” “Ik vind het ronduit geweldig, bij deze bied ik me aan als vrijwilliger voor de volgende editie”. “Het is alsof LantarenVenster eindelijk werkt!” “Nu moet ik helaas weer twee jaar wachten…”

20

3 NETWERK BEZOEKERS EN GASTEN De online bezoekers van het AFFR zijn in de grafiek weergegeven. Vooraf en na afloop van het festival is er een relatief vast aantal bezoekers van ruim 200 per dag, gedurende het festival stijgt dit naar 1400 bezoekers per dag. In 2009 waren er 45.000 bezoekers in 3 maanden, in 2011 waren dat er 25.800. Die afwijking zal twee oorzaken hebben: de 2011 statistieken zijn van Google Analytics, die van 2009 van Wordpress en die hebben andere manieren van tellen (Google is ‘strenger’). Daarnaast is in die twee jaar het internet meer gelaagd geworden, waardoor de aandacht van bezoekers wordt verdeeld over meerdere portals. Daardoor is het lastiger om de aandacht te trekken, maar hebben we ook, naast de bezoekers van de website, nu ook 1500 leden op onze nieuwsbrief, 1100 vrienden op facebook en 350 volgers op twitter. Eenieder vindt zijn eigen toegang tot het AFFR. Festivals | Films

| News | Reviews | About AFFR | Press |

Shop | Contact

Everything you wanted to know about film & architecture but where afraid to ask...

[ login ] [ search website ]

news

INTERVIEWING THE LEGENDARY MEL BROOKS

review

SEARCHING FOR IT ALL WITH HASHIMOTO HINNANO...

[ read more ]

news

VIDEO ON DEMAND WATCH IT ONLINE !

TWITTER Nieuwe bestuursleden AFFR Jeroen Laven! – 1 hour ago You can do many movies at the # IFFR 2011. A few – – 3 hours ago

news

HOT NEWS > Amsterdam Reconstruction [ read more ] > Bejing bicycle, Squin Nan Shiniay [ read more ] > Amsterdam Reconstruction [ read more ] > Amsterdam [ read more ] film

INFINITE SPACE OP TV

about

TELL ME MORE ABOUT THE AFFR

film

film

GREAT PLANNING DISASTERS IN THE WORLD

VISUAL ACOUSTICS

review

SEX AND LES CORBUSIER

_ julius schullmann

SUBSCRIBE TO OUR NEWSLETTER [ name ]

[ email address ]

[ comment ]

festival

190 DAYS UNTILL THE FESTIVAL

review

15 WAYS TO WALK THROUGH YOUR OWN CITY.

[ follow us ]

21

3 NETWERK BEZOEKERS EN GASTEN Totaal aantal bezoekers per fesivaldag

bezoekers per dagdeel 2011

385 385

2009 410

410

730

973

avond >18:00

donderdag 1021

646

375

avond >18:00

middag <18:00

243

vrijdag 1488

775

avond >18:00

564

1475

911 733

Totaal aantal bezoekers laatste 3 edities 4100*

middag <18:00

zaterdag 1206

2011

734

avond >18:00

547

2009

3700

472

2000

2007

* exclusief 350 bezoekers in Groningen

zondag

22

middag <18:00

324

871

4 LOKATIE EN OMGEVING Voor een Architectuur Film Festival is de locatie uiteraard een belangrijk statement of keuze, een van de redenen waarom het AFFR ook in Rotterdam is gevestigd. Het AFFR wil bij iedere editie niet alleen met de programmering, maar ook met de keuze van locaties actuele onderwerpen aan de orde stellen en Rotterdamse ontwikkelgebieden onder de aandacht brengen. De keuze van de locatie was voor 2011 eenvoudig. In 2010 hadden we al met LantarenVenster, AIR en Vesteda succesvol samengewerkt om de opening van LantarenVenster in aanwezigheid van architect Alvaro Siza te vieren. De locatie is architectonisch voor de hand liggend. Maar vanwege het nieuwe en de centrum-perifere ligging besloten we de Wilhelminapier als geheel als satellietlocatie te beschouwen, en geen aparte openingslocatie te gebruiken (een AFFRtraditie). De opening was succesvol, maar het ruime en lichte LantarenVenster bleek niet eenvoudig als bruisende feestlocatie om te toveren. Het succes was evenwel groot, meer dan voorgaande jaren zagen we de mensen van de openingsavond ook terug tijdens de andere dagen van het festival. Aanvankelijk hadden we hoger ingezet op een gezamenlijke culturele programmering op de Wilhelminapier, maar de samenwerkingen aldaar blijken nog in de kinderschoenen te staan. Iedere cultuurinstelling heeft een eigen logistiek, doelstelling, financiering en publieksopenstelling, hetgeen nog niet zo gemakkelijk te plooien is naar een kortstondig gemeenschappelijk programma. Het is wel gelukt dat LP2 de installatie ‘Surfing on Light’ van Jan de Bont hostte tijdens het AFFR en ook ruimte voor onze fotostudio beschikbaar stelde. Met zowel LP2 als het fotomuseum hadden we een gezamenlijke kortingsregeling en ons bezoek heeft goed gebruik gemaakt van de ruime horecagelegenheid op de pier. Het informatiecentrum Wilhelminapier draaide een promotieprogramma en op zaterdag was er gratis fietstocht+film op de pier in het kader van Gluren bij de Buren (Woonmaand Rotterdam).

23

Met andere instellingen in Rotterdam waren er inhoudelijke samenwerkingen die ook leidde tot vertoningen op andere plekken in de stad: in het bijzonder met de Pleinbioscoop (korte films van het AFFR in het voorprogramma) het Goethe Institut en het Tsjechisch Centrum (een eigen programma Westersingel) en Citymedia (eigen programma op metrostation Beurs). Rotterdam.Info, CBK Rotterdam, de Cultvideotheek en NAi Booksellers vertoonden een kortfilm promotieprogramma op locatie. De debatpartners vormden een nieuw onderdeel in het AFFR. Het bestuur heeft voor een vorm van private sponsoring onder instellingen, gericht in haar netwerk geworven om een debat of netwerkbijeenkomst te organiseren op het AFFR. De debatten werden op voorhand voor een deel verkocht aan de partners, in ruil voor een passend filmprogramma. Deze partnerformule vroeg zeer veel voorbereidingsen productie-inspanningen, maar leverde inhoudelijk goede debatten op met een breder en groter publiek.

5 ORGANISATIE EN BESTUUR Bestuur Het bestuur is in 2011 als volgt gewijzigd: Martijn Oskam is begin 2011 uit het bestuur gegaan en eind 2011 Rita Brons, initiatiefneemster om het AFFR in 2007 nieuw leven in te blazen. Joep Mol, architect te Den Bosch en Jeroen Laven, planoloog te Rotterdam zijn aangetreden als nieuw bestuurslid. Inmiddels is ook een formeel tweejaarlijks aan-en aftreedschema in werking gesteld. Directie De directie wordt gevoerd door Wies Sanders, bijgestaan door Jeanine Roelse en productieleider Edgar Kapp. Het AFFR maakt voor haar kantoor sinds 2008 gebruik van de gastvrijheid van de Zwarte Hond. Het AFFR probeert bewust een lean&mean team freelancers om zich heen te vergaren die zich het festival steeds meer eigen kunnen maken. Dit moet leiden tot een efficiënte organisatiestructuur en een hecht team dat de overheadkosten tot een minimum reduceert. Productie Dit jaar is de productie verder geprofessionaliseerd, een ontwikkeling die per festival verder wordt doorgevoerd. Dit jaar werd de inzet van de vrijwilligers optimaal georganiseerd, waardoor het festival ook op de bezoekers professioneel en prettig overkwam. Veel vrijwilligers zijn zelf werkzaam (geweest) in het vakgebied, waardoor het festial een rol vervult als ontmoetingsplek en netwerk. Voor de productie is een draaiboek opgesteld dat weinig problemen opleverde en de basis vormt voor een volgend festival. Redactie De redactie van tijdschrift, website en talkshow is gevoerd door Wies Sanders, Jord den Hollander, Theo Hauben, Renate Bergsma en Xandra Nibbeling met een gedurende het festival groeiend netwerk van schrijvers en interviewers. Dit zal voor de toekomst mogelijk de basis zijn van een meer permanent netwerk van reviewers en interviewers, zodat de redactie aan menskracht wint. De publiciteitscampagne was onder leiding van Xandra Nibbeling en uitgevoerd door Studio Beige. De persbenadering lag in handen van Elsbeth Grievink. Hierover meer in hoofdstuk 6.

Programma De printresearch gebeurt sinds 2007 door Renate Bergsma. Zij regelde in een vroeg stadium previews zodat de selectiecommissie beter kon selecteren en de pers op tijd kon reviewen. Uiteindelijk zijn zo’n 300 films gevraagd en ingezonden op de call for entry van 1 januari, die uiterlijk 1 augustus bericht kregen of ze 1 van de 97 geselecteerde films waren. De oogst uit de nieuwe inzendingen was dit jaar redelijk, maar zonder grote toppers. Met name de precieze programmering heeft het festival de diepgang en variatie gegeven die het nodig had. De selectiecommissie was onder leiding van Jord den Hollander en Wies Sanders, en verder ad-hoc aangevuld met het bestuur, Barbara van Velsen (Groningen Forum Images), Ana Sofia Mourato (Eye Institut), Piet Vollaard (Archined), Marco Brizzi (Image Firenze), David O’Connor (Filmfestival Dublin), Guy Melis (Klappei, Antwerpen) en Roderik Lentz (LantarenVenster). Projectie Iedere festivaleditie zijn er serieuze veranderingen in de projectie, met name vanwege de veranderende toelevering van films. De vorige editie hadden we 1 film die via internet werd toegestuurd, dit jaar werd meer dan de helft via internet verstuurd of op een harde schijf aangeleverd. De digitale revolutie is dus in volle gang. Maar ook hadden we dit jaar meer 16mm en 35mm films, deels klassiekers van Buster Keaton, en Homebodies (16mm) maar ook nieuwe films als Eye over Prague, Lost Town (35mm) en Zum Vergleich (16mm). Daarnaast zijn er Digibeta, DVCam, BetaCam en Bluray aangeleverd. Door de veelheid aan dragers is de projectie de zwakste schakel. LantarenVenster is weliswaar een nieuwe bioscoop, in oktober 2011 waren alle zalen nog voorzien van een 35mm projector en slechts 2 zalen hebben een (Standard Definition) beamer. Reden voor het AFFR om alle vier de zalen volledig digitaal te equiperen voor alle mogelijke dragers. Maar door personele problemen bij de ingehuurde projectie (Dick Moesker/Martin van Broekhoven) is er veel misgegaan en liet de kwaliteit van beeld en geluid alsmede de cabineregie te wensen over. Achter de schermen was het soms een complete chaos, hetgeen gelukkig meestal niet door het publiek werd opgemerkt. Op twee korte films na, zijn alle films wel vertoond en zijn er weinig vertragingen ont-

24

5 ORGANISATIE EN BESTUUR staan, hooguit enkele irritaties en een onprofessionele uitstraling. De projectie bij LantarenVenster zit anno 2011 in een overgang tussen analoge distributie en digitalisering naar 2K-projectie, waardoor er voor de toekomst een overschot aan analoge operateurs wordt verwacht, en er op dit moment een tekort aan digitale operateurs. Na evaluatie met LantarenVenster en Dick Moesker is het duidelijk dat hun manier van werken niet meer acceptabel is voor het AFFR. Aangezien zowel Cinerama als LantarenVenster vanaf 2012 geheel voorzien zijn van digitale 2K projectoren met server, is de keuze voor een volgend AFFR: alle films (behalve 35mm en 16mm) zullen volgens de daarvoor geldende serverspecificaties worden omgezet en aangeleverd aan de server, waardoor in het geheel geen extra in te huren apparatuur of operateur meer nodig zal zijn. De kosten zullen evenwel waarschijnlijk gelijk blijven omdat voor iedere vertoning dan een huur aan de provider van de server zal moeten worden betaald.

DIGIBETA FILMS

WORLD’S SMALLEST KOREAN FILMFESTIVAL

35MM FILMS

CONCEPT PROGRAMMERING

25

IN DE PROJECTIERUIMTE

6 CAMPAGNE EN COMMUNICATIE Online AFFR De site en de blog werden vooraf aan het festival samengevoegd tot een professioneel te beheren site. Het is een verzamelplek voor veel filmisch en redactioneel materiaal: volledige films, trailers en interviewverslagen van het AFFR zijn allemaal te zien. Daarnaast zijn er veel redactionele artikelen, reviews, online films en een agenda voor de aanstaande architectuurfilmfestivals in ons netwerk. De site heeft een publiek gedeelte waarin iedereen filminformatie kan filteren en kiezen, maar voor leden is er een uitgebreidere database met films die online te zien zijn en die nog in productie zijn. Onze ambitie is om de online redactie en distributie uit te bouwen. Previews en reviews De communicatie is dit jaar iets anders aangepakt en verder verbreed. Er is in de eerste plaats gezocht naar mediapartners die vooraf ons festival zouden willen ondersteunen met redactionele aandacht. De samenwerking met A10 in 2009 voor een magazine in het tijdschrift A10 beviel goed, maar was kostbaar voor een relatief dun magazine. Hierdoor kwam de informatie over het programma teveel in de verdrukking. Dit jaar kozen we voor het perspreviews van films, waar A10, MARK magazine, Archined en het NRC vooraf aan ons festival redactioneel over hebben geschreven. Dit heeft ons gratis een groot publieksbereik bezorgd. Een deel van die artikelen zijn vervolgens ook in het AFFR programmamagazine of op de website gepubliceerd. Ook de niet-vakpers heeft vooraf aan het festival aandacht besteed in de vorm van interviews en reviews van specifieke films, vooral de film ‘Rotterdam’ sloeg aan in medialand. Voor het eerst ontving deze editie en veel films van het AFFR ook na afloop uitgebreide reviews in de filmpers, een bewijs dat ons festival meer zeggingskracht krijgt als een festival waar ook de filmfans op gaan letten. Redactie We hebben zelf ook een grotere redactie samengesteld voor de verslaglegging van het festival, al was het maar voor onszelf. Vooraf is het magazine samengesteld met vele auteurs en bevatte meer redactionele stukken dan voorheen. Ook de debatten zijn in samenwerking met de organisatorisch redactioneel goed voorbereid om een zo hoog mogelijke kwaliteit

te garanderen. Tijdens het festival is een redactieteam gevormd dat zorgde voor: - artikelen op de website - gefilmde interviews met filmmakers en producers - gefilmde voxpops waarin het publiek wordt gepolst - fotografisch verslag in de vorm van portretten en events (premieres, debatten) - samenstelling van drie dagkranten - tweets en facebook updates, - regie van de talkshows. Campagne De campagne voor 2011 moest het motto ‘Think big, act small’ uitbeelden op een manier dat de AFFR-stijl herkenbaar bleef en het brede publiek aandacht kreeg voor ons festival. We kozen voor één campagnebeeld, maar omdat we dit jaar niet één sterke filmstill hadden (zoals de vorige editie met een foto van Julius Shulman), is gekozen voor een collage van elementen uit de vertoonde films. Dit beeld werd benut voor bijna alle analoge communicatiemiddelen, voor de kleinere items volstond een typografische uiting. Zoals al duidelijk blijkt uit de bezoekerssurvey, komen de bezoekers via veel verschillende kanalen te weten dat het AFFR plaatsvindt: via de oude media, nieuwe media en via vrienden/collega’s. De aandacht van de campagne lag vooral op communicatiemiddelen in de oude media: flyer, poster, magazine en advertenties in bladen. Ook dit jaar probeerden we met nieuwe low-budget-middelen de aandacht te grijpen. Helaas was de festivalbus van 2009 al een maand na het festival overleden, maar dit jaar konden we maar liefst een AFFR wagenpark maken van 15 auto’s, door ze te voorzien van automagneten. Daarnaast zijn kleine magneten in gezette perioden en op gerichte architectuurplekken in de stad Rotterdam verspreid op lantarenpalen en prullenbakken etc. Overzicht van de gebruikte communicatiemiddelen - Flyers (diverse) - A3 vouwposter - A0 posters (verspreiding in de stad 2 weken vantevoren) - Programma magazine (verstuurd met uitnodiging onder genodigden en verspreid bij opleidingen en

26

6 CAMPAGNE EN COMMUNICATIE -

architectuurcentra) Advertenties (waaronder in de VPRO-gids) en banners (waaronder IKCRO en Archined) Dia Pleinbioscoop Automagneten Straatmagneten AFFR Leader (online en vooraf aan films)

Tijdens het festival werd LantarenVenster voorzien van een AFFR stijl met raambelettering, banieren, fietsenstallingbanier, bierviltjes, keycords, gastenpassen, buttons, dagkranten, tasjes, T-shirts en scheurkaartjes. De belangrijkste vakpers was dit jaar dus al in een vroeg stadium betrokken bij het festival, de overige ‘algemene’ pers blijft daarbij achter. Zonder basisinteresse voor een specifieke film of voor het festival in zijn geheel is uitgebreide persaandacht niet te verwachten. Het blijft steken bij aankondigingen in agenda’s. Onze sidekicks dit jaar (de kerkenfietstocht en Gluren bij de Buren) hadden zeker niet hetzelfde succesvolle perseffect als de Jane Jacobstour en de Planning Disasterstocht van 2 jaar geleden. De lokale pers en TV (Moois, Rijnmond) was dit jaar wel beter present, met interviews en reportages vooraf aan het AFFR. Voor het AFFR blijft de campagne en communicatie een aandachtspunt, om steeds maar weer een breed en nieuw publiek te benaderen. Wat nodig lijkt is een pakkend campagnebeeld en slogan (dat op een tactisch tijdstip wordt gecommuniceerd), een off programma-onderdeel dat het brede publiek verwondert en een redactie die de community levendig houdt.

trUSt YOUr arCHItECt

trUSt YOUr arCHItECt

trUSt YOUr arCHItECt

www.affr.nl

www.affr.nl

www.affr.nl

- antfarm -

www.affr.nl

- antfarm -

www.affr.nl

- antfarm -

www.affr.nl

www.affr.nl

www.affr.nl

27

ARCHITECTURE FILM FESTIVAL ROTTERDAM

LANTAREN VENSTER

WWW.AFFR.NL

ARCHITECTURE FILM FESTIVAL ROTTERDAM

LANTAREN VENSTER

WWW.AFFR.NL

MOVIES, PREMIERES AND DEBATES

LANTAREN VENSTER

WWW.AFFR.NL

6 CAMPAGNE EN COMMUNICATIE

28

29

subsidiënten

filmsponsoren

programmapartners

mediapartners

iCentre

30

boven: portretten van enkele AFFR 2011 gasten door Frank Hanswijk achterzijde: filmposters 2011

ARCHITECTURE FILM FESTIVAL ROTTERDAM

06.10 - 09.10 2011

S LANTAREN VENSTER

U O EE Y

! 3 1 0 2 IN

WWW.AFFR.NL