jaarverslag 2010 Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V

jaarverslag 2010 Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V.

jaarverslag 2010 Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V.

‘innovatie is meer transpiratie dan inspiratie’

Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V. Basistekst Programmabureau Innovatiefonds Interviews Jos van Wersch Eindredactie Susan Boltong, Roy Hamans, Wilma Janssen-Custers, Ralph Joosten Fotografie Luc Hommes, Frits Widdershoven e.a. Vormgeving Micha Lousberg Druk Andi Druk bv, Maastricht-Airport Coördinatie Bureau Jos van Wersch bv, Schimmert

Met dank aan alle medewerkers van de afdeling Economische Zaken en Bestuursstaf & Externe Betrekkingen van de Provincie Limburg.

www.innovatiefondslimburg.nl

jaarverslag - Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V. 2010

Inhoudsopgave

3

Voorwoord

4

Jaaroverzicht

5

Anouk Courage-Gelissen, directeur Innovatiefonds

9

Jos Hessels, gedeputeerde Economische Zaken

12

Gerlach Cerfontaine, voorzitter Adviescommissie Innovatiefonds

15

I-Cane: gps gestuurde blindenstok die kan navigeren

18

Excellence Fish: hét vermeerderingsbedrijf voor snoekbaars

22

Vershuys: nieuw businessconcept voor versproducten uit de regio

26

C2CP: opgeschuimde kunststof pallet op basis van cradle to cradle

30

Applied Biomedical Systems: diagnostisch instrument voorkomt boezemfibrilleren

34

SolarExcel: unieke folie verhoogt rendement zonnecellen tot 25%

38

Syntens/RGO: sociale innovatie binnen MKB-bedrijven

42

Innovatiefonds in het kort

46

Leden Adviescommissie Innovatiefonds

47

Directie & medewerkers Programmabureau Innovatiefonds

48

4

voorwoord Maastricht, februari 2011 Het is mij een genoegen u dit jaarverslag van het Innovatiefonds te presenteren. Dit is het eerste jaarverslag; daarom ook gelijk heel bijzonder. Iets meer dan een jaar geleden, in december 2009, was de oprichting van de Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V. een feit. Sindsdien is er veel werk verricht en daar wil ik door middel van dit verslag graag rapport van uitbrengen. In dit verslag treft u achtereenvolgens een overzicht over het reilen en zeilen van het fonds in 2010 aan, interviews met o.a. de aandeelhouder/Gedeputeerde Staten en de Adviescommissie over hun ervaringen. Daarnaast interviews met de betrokken initiatiefnemers over hoe zij via ondersteuning van het Innovatiefonds hun innovaties rond hebben gekregen.

Met vriendelijke groet,

Mw. Ing. Anouk Courage-Gelissen Directeur Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V.


‘Logica brengt je van a naar b, fantasie brengt je overal’ Albert Einstein (1879 – 1955)

Jaaroverzicht Achtergrond

5

ter beschikking stellen van gelden aan het MKB, bijvoorbeeld door middel van subsidies, worden deze

Hoewel innoveren een noodzaak is op de langere

middelen nu revolverend geïnvesteerd door het In-

termijn, staat dit op korte termijn in een midden-

novatiefonds. Dat wil zeggen dat deze investeringen

en klein bedrijf vaak op gespannen voet met het

bij einde looptijd (maximaal 5 jaar) terugkeren naar

voorzien in de dagelijkse kost. Het zijn immers vaak

het fonds. Deze terug te ontvangen middelen kun-

dezelfde mensen en middelen die hiervoor ingezet

nen dan op hun beurt weer opnieuw ingezet worden

moeten worden. Het structureel inzetten van men-

voor investeringen in innovatie en daarmee ook op

sen en middelen voor majeure innovaties is beperkt

langere termijn het MKB en de Limburgse economie

en is doorgaans niet uit reguliere kasstromen te

structureel ondersteunen.

betalen. Als gevolg daarvan is men vaak aangewezen op externe financiering. Die is echter lang niet

Een verschuiving van subsidiëren naar investeren is

altijd voor de hand liggend vanwege de risico’s die

de nieuwe trend, zowel met een door minister Ver-

geassocieerd worden met het onbekende en de

hagen aangekondigde oprichting van een innovatie-

tijd die het kan duren om de investeringen terug te

fonds op nationaal niveau, als op Europees niveau.

verdienen. Het huidige economische klimaat maakt

Hierbij lijkt het gebruik van een investeringsfonds in

dit op zijn zachtst gezegd ook niet makkelijker en

plaats van reguliere kanalen en subsidies de norm

zet eerder aan tot besparing en kostenbeheersing.

te worden voor dit soort doelstellingen.

Daarom blijven innovatieve projecten vaak op de plank liggen.

Oprichting en opzet fonds

Door met het Innovatiefonds nu investeringen

Naast het oprichten van de rechtspersoon Beheer

mogelijk te maken, zijn bedrijven in staat om te in-

Innovatiefonds Provincie Limburg B.V. in december

noveren en kansen te creëren. Daardoor kunnen zij

2009 zijn er aansluitend legio juridische, belasting-

binnen afzienbare tijd groeien, waardoor vervolgens

en investeringstechnische zaken uitgewerkt. Er is

arbeidsplaatsen en inkomens gegenereerd worden.

een onafhankelijke adviescommissie gevormd, een

Als gevolg daarvan worden maatschappelijk nut en

programmabureau en documentenstroom zijn opge-

waarde gecreëerd.

zet en de mogelijkheid is gecreëerd om aanvragen ook daadwerkelijk te verwerken.

Het Innovatiefonds draagt bij aan deze investeringen, innovatie en groei; enerzijds door zelf te inves-

Vanwege de deskundigheid van de adviescommis-

teren en anderzijds door de drempel te verlagen

sie, de goede ondersteuning vanuit de Provincie

en als hefboom te werken om banken en andere

Limburg, het enthousiasme van het team en effec-

investeerders over de streep te trekken.

tieve bijdrages van verschillende betrokkenen, is het mogelijk geweest om dit alles binnen een absolute

De opzet van een dergelijk instrument is uniek in

recordtijd op te zetten.

Nederland. In plaats van het door de Provincie zelf

Daarmee kon begin 2010 al de eerste besluit-

6

vorming en investeringsronde plaatsvinden. Qua

Gebleken is dat sociale innovatie qua begrip en

besluitvorming werden initiatiefnemers binnen een

toepassing nog niet altijd eenduidig is. Derhalve is

week op de hoogte gesteld van het advies van de

het streven om op korte termijn op de website een

adviescommissie. Vervolgens werden de benodigde

heldere definitie van sociale innovatie binnen het

contracten opgesteld en werd de aandeelhouder,

Innovatiefonds te vermelden.

Gedeputeerde Staten, verzocht om in te stemmen met de investeringen. Rekening houdend met de

Resultaten

specifiek voor het Innovatiefonds geldende wijze van besluitvorming is dit veelal in ongeveer twee

Door het Innovatiefonds is tot ultimo 2010 qua inves-

maanden gelukt.

teringen ongeveer de helft van de voor leningen en participaties in product-, diensten procesinnovaties

Afhankelijk van de aard en complexiteit van de aan-

beschikbare middelen ingezet. Van de voor sociale

vragen duurde afhandeling van sommige aanvra-

innovatie beschikbare middelen is in dezelfde peri-

gen wat langer. Bedrijven zijn immers ook uniek en

ode ongeveer een tiende deel ingezet. Een overzicht

financieringen dientengevolge maatwerk. Anderzijds

van gehonoreerde initiatieven en relatieve groottte

konden sommige aanvragen daarentegen zelfs bin-

daarvan treft u op de volgende pagina’s aan.

nen een maand volledig worden behandeld. Door deze werkwijze is er een intensievere en

In totaal zijn er in deze periode voor beide categorie-

verdergaande betrokkenheid bij bedrijven en innova-

ën 16 initiatieven positief beoordeeld (13 initiatieven

ties op de werkvloer dan voorheen het geval was.

hebben ook al de instemming van de aandeelhou-

Naast de innovatie van de voostellen van de initia-

der). Door middel van deze gelden is - samen met

tiefnemers is ook bij de organisatorische afhande-

de initiatiefnemers, banken en investeerders - in

ling van een investering sprake van een nieuwe

totaal ruim € 23,5 miljoen geïnvesteerd in de Lim-

werkwijze, zeg maar een innovatie.

burgse economie.

Dit heeft het mogelijk gemaakt dat het fonds zelf

Anders gezegd, voor ieder miljoen dat door het

binnen een jaar tijd gegroeid is van een startup naar

Innovatiefonds is geïnvesteerd, zijn er in totaal zo’n

een partij met een investeringsvolume in eenzelfde

3-4 miljoen geïnvesteerd in Limburg.

orde van grootte als bestaande fondsen. Qua werkgelegenheid zijn er in 2010 circa 28 FTE

Innovaties

gecreëerd. Naar verwachting zal dit in 2011 met een factor 4 groeien tot circa 107 FTE (80 direct en 27

Het Innovatiefonds beoogt te investeren in in-

indirect).

novaties in producten, diensten, processen en

Deze werkgelegenheid zal bij einde looptijd van

organisatievormen. In het grootste gedeelte van de

deze investeringen in 2015 volgens de huidige plan-

aanvragen betrof het conform de doelstellingen en

ning verder groeien met wederom een factor 4 tot 9,

verwachtingen van het fonds aanvragen in de eerste

tot circa 1125, grotendeels directe, werkgelegenheid.

categorieën van innovaties. Met het bekender worden van het Innovatiefonds zijn er gaandeweg ook

Een overzicht van de bedrijven en totale directe

meer aanvragen gekomen betreffende innovaties in

werkgelegenheid van de gehonoreerde aanvragen,

organisatievormen, specifiek ook sociale innovaties.

treft u hiernaast aan.


Investeringsbesluiten

7

Aanvrager Leningen, participaties en

Ontwikkeling

Investeringsvorm

subsidies (toegezegd)

Directe werkgelegenheid

1

I-cane B.V.

Digitale blindegeleidestok

lening

3,5 -10

2

Excellence Fish B.V.

Kweek pootvis voor snoekbaars

lening

4-6

3

Vershuys B.V.

Oogstkwaliteit-vers producten via

lening & participatie

20 - 300

lening

1-4


0 - 400

internet thuis 4

Choosers B.V.

Technische en functionele keuze site reisindustrie

5

The Silicon Mine B.V.

Productie van zeer zuiver silicium voor zonnecellen

6

Trento Holding B.V.

3D robot bewerkingscel

lening

7 - 20

7

C2C Products B.V.

Kunststof pallets uit afvalstroom

lening

5 - 15

8

Applied Biomedical

Hartritme diagnose op afstand

lening

6-9

Toplaag zonnecellen ter vergroting


3 - 110

lening

15 - 50

Systems B.V. 9

SolarExcel B.V.

van output 10

SoTec Beheer B.V.

Innovatieve kneedmachine met continue productie

11

Thijssen Drilling Company

Ontwikkeling mobiel boorplatform

lening

2-4

12

ETN-Media Manage

Crossmediaal media netwerk en

lening

2 - 25

subsidie

nvt

(lening & participatie)

1

beelschermen 13

RGO+

Resultaatgericht ondernemen, sociale innovatie

14

Zin (in behandeling)

Anticoagulatie-antibloedstolling mgmt. Systeem

15

Greenfield (in behandeling)

Gecoate time-released meststoffen

(lening & participatie)

2 - 16

16

Glycanex (in behandeling)

Superabsorberende vezel

(participatie)

1 - 72

Laatste stand van zaken

behandeling. Deze vertegenwoordigen meerdere miljoenen aan potentiële investeringen. Bij positieve

Bij het ter perse gaan van dit jaarverslag zijn er

besluiten zullen deze verdere positieve effecten

verschillende initiatieven bij het Innovatiefonds in

opleveren en is de verwachting dat deze in lijn zijn

8

met de huidige multiplier qua totale investeringen en

Conclusie

werkgelegenheidscreatie tot op heden. Ook in dit nieuwe jaar is het streven om zo snel

Door het Innovatiefonds is het mogelijk geweest

als mogelijk uitsluitsel te geven en bij een positief

om in 2010 een totale investering van € 23,5

besluit tot daadwerkelijk investeren en innoveren

miljoen te bewerkstelligen en naar verwachting

over te gaan. Op deze manier kan het Limburgse

tot 1125 grotendeels directe arbeidsplaatsen te

MKB verder innoveren en wordt de economie ver-

scheppen voor Limburg in de komende jaren. De

der gestimuleerd met de door de Provincie Limburg

verzoeken die sindsdien in behandeling zijn zullen

beschikbaar gestelde middelen.

deze indicatoren verder doen groeien.

‘Fantasie is belangrijker dan kennis, want kennis is begrensD’ Albert Einstein (1879-1955)


Participeren vereist andere spelregels dan subsidiëren Veel bedrijven merkten dat het de afgelopen jaren moeilijk was om geld te vinden voor research & development en innovatie. “Ook Limburgse MKB-bedrijven kunnen daarover meepraten”, zegt Anouk Courage-Gelissen, directeur van Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V. Het afgelopen jaar heeft zij met tientallen ondernemers aan tafel gezeten waarbij je de machteloosheid soms van de gezichten kon aflezen. “Zij innoveren omdat ze weten dat het moet; ze zijn zelfs al ver gevorderd met een innovatie. Opeens zit een proces muurvast, doordat ze de financiering maar niet rond krijgen om hun vernieuwing door te zetten. Dat is ronduit frustrerend.”

Anouk Courage-Gelissen, directeur Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg BV: “Het scheppen van additionele werkgelegenheid is één van de criteria om in aanmerking te komen voor een bijdrage uit het fonds.”

9

10

Ze is net terug van een bezoek aan Den Haag,

worden. Het is een revolverend fonds, waaruit

waar een zware Limburgse delegatie (onderne-

risicovolle innovaties kunnen worden ondersteund.

mers, politici, kenniswerkers) het masterplan van de

Het fonds stimuleert innovaties dichter bij de markt.

Campus Chemelot en Health Campus Maastricht

Bij succes vloeit de steun uit het fonds weer terug

heeft aangeboden aan Maxime Verhagen, minister

en kunnen de middelen weer ingezet worden om

van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

nieuwe innovaties te stimuleren.”

Nee, ze heeft niet geturfd hoe vaak het woord innovatie die dag is gevallen. “Ik weet wel dat we het

Van ‘veelpottige subsidiefabriek’ naar

eigenlijk nergens anders over hebben gehad. Als je

gerichte aanpak

het over innoveren hebt, kom je al snel terecht bij het Innovatiefonds.”

Minister Verhagen gaf in november 2010 al aan - bij de behandeling van zijn departementale begroting

Lening op enig moment terugbetalen

2011 - dat er een pijnlijk einde komt aan de ‘veelpottige subsidiefabriek’ (citaat) die zijn ministerie

Courage heeft een dubbelfunctie. Zij is hoofd van

volgens hem nu is. Er wordt stevig gesnoeid in

de afdeling Economische Zaken bij de Provincie

subsidies, belastinggeld wordt effectiever ingezet

Limburg en tevens statutair directeur van het In-

en er komt een gerichte aanpak voor economische

novatiefonds. Het zijn twee verschillende functies.

topgebieden. Het kabinet, stelt Verhagen, zet ken-

Bij Economische Zaken gaat het over tientallen on-

nisvalorisatie centraal in het nieuwe innovatiebeleid.

derwerpen die direct of indirect aan de Limburgse

“Het doel is publiek gefinancierde kennis beter en

economie zijn gelieerd, terwijl het Innovatiefonds

sneller te benutten voor economisch en maatschap-

scherp is toegespitst op vernieuwingen. Dat fonds

pelijk rendement. Feitelijk is dat wat het Innovatie-

moet vooral niet gezien worden als een onuitput-

fonds doet”, zegt Courage. “Publiek geld effectiever

telijke zak met geld, zegt ze. “Er zit twintig miljoen

inzetten. Beperkt subsidies uitdelen maar wel de

euro in de pot en dat bedrag wordt uitsluitend

helpende hand uitsteken om innovaties gefinan-

besteed aan innovaties. Zo heeft de politiek inge-

cierd te krijgen.”

stemd met het op afstand plaatsen van het fonds. Dat betekent dat Gedeputeerde Staten als aandeelhouder kennis nemen van de investeringsbesluiten die ik als directeur aan hun voorleg. GS kunnen hiermee instemmen of afwijzen. In het kader van de actieve informatieplicht informeert het College

‘We laten een ondernemer geen dag langer wachten dan strikt noodzakelijk is’

van GS Provinciale Staten op hoofdlijnen over de voortgang van het Innovatiefonds.” De twintig miljoen zijn met name bedoeld voor participaties en/ of om leningen te verstrekken aan MKB-bedrijven.

Innovatiefonds: multipliereffect van 3 tot 4

“Daarnaast kan met name voor sociale innovatie, die moet landen in het MKB, een subsidie worden

Arnoud Boot, de landelijk bekende hoogleraar On-

verstrekt. Overigens geldt, zoals dat bij een lening

dernemingsfinanciering en Financiële Markten aan

hoort, dat deze op enig moment terugbetaald moet

de Universiteit van Amsterdam, stelde recentelijk


dat de financiële sector het afgelopen decennium

is afgewezen omdat niet kon worden voldaan aan

niet heeft geopereerd als smeerolie voor de (reële)

de vereiste criteria, hoe vervelend dat ook is voor

economie maar als zelfstandige winstmachine.

de betrokken bedrijven.”

“Daardoor verslapte de aandacht voor vernieuwing en innovatie in de reële economie”, aldus Boot.

MKB-ondernemers in Adviescommissie

Sceptici voorspellen dat ‘we’ de komende jaren weinig hoeven te verwachten van banken als partner

De Adviescommissie, onder voorzitterschap van

voor snelgroeiende bedrijven en innovators, al dan

Gerlach Cerfontaine, hoogleraar Regional Inno-

niet in samenwerking met andere investeerders

vation Policy, is streng bij de beoordeling van een

zoals Liof. Courage gaat niet mee in dat sombere

aanvraag, stelt Courage. “Dat moet ook, het is pu-

vergezicht. ”We hebben het afgelopen jaar gemerkt

bliek geld. In die commissie wordt stevig gediscus-

dat menige bank in ieder geval bereid is om een

sieerd over het al dan niet afgeven van een positief

innovatie voor een substantieel deel te financieren,

advies over een aanvraag. In deze commissie zit

zij het op voorwaarde dat het Innovatiefonds ook

een aantal MKB-ondernemers die uit eigen ervaring

meedoet. Precies om díe reden is dit fonds in het

weet waar een bedrijf tegenaan loopt als het wil in-

leven geroepen. Het zorgt in de regel voor een

noveren. Anders gezegd, commissie en aanvrager

multipliereffect van 3 tot 4.” Multipliereffect wordt

spreken dezelfde taal.”

in de volksmond ook wel een ‘kettingreactie’ of

Het Programmabureau Innovatiefonds, aange-

‘sneeuwbaleffect’ genoemd, een sneeuwbal die al

stuurd door Courage, fungeert als klankbord voor

rollend van een helling steeds groter wordt. Het ef-

bedrijven die een aanvraag indienen. “De mede-

fect wordt meestal veroorzaakt door een investering

werkers van dit bureau onderhouden de contacten

van een overheid, in dit geval het Innovatiefonds.

met de ondernemers. De Adviescommissie heeft

Een fictief voorbeeld: het fonds steekt 100.000 euro

daarentegen, om onafhankelijkheid te borgen, géén

(via een lening of participatie) in een innovatie,

direct contact met de ondernemer. De commissie

waarna ook andere partijen, bijvoorbeeld een bank

beoordeelt een aanvraag op basis van de informa-

of andere fondsen, bereid zijn om geld te fourne-

tie die het Programmabureau heeft voorbereid. De

ren (in het onderhavige rekensommetje: 400.000

commissie adviseert mij en ik bereid, samen met

euro). Dan ontstaat er een aanjaageffect doordat er

de medewerkers van het Programmabureau, de

investeringen worden gedaan, die leiden weer tot

investeringsbesluiten voor. Deze besluiten worden

extra inkomen, extra consumptie en uiteindelijk tot

ter instemming voorgelegd aan de aandeelhouder,

extra werkgelegenheid. “Alle innovaties waaraan

in dit geval dus Gedeputeerde Staten. Tot nu toe

het fonds meedoet leiden op korte en zeker op

hebben GS, de aandeelhouder dus, met alle voor-

de langere termijn tot een substantiële personele

stellen ingestemd, zo’n dertien in totaal. Uiteraard

uitbreiding. Het scheppen van additionele werkgele-

heeft het investeringsvoorstel dan wel reeds groen

genheid is één van de criteria om in aanmerking te

licht gekregen van de Adviescommissie. Bij een

komen voor een bijdrage uit het fonds.” Een ander

toekenning wordt allesbehalve over een nacht ijs

belangrijk criterium: de aanvrager moet in Limburg

gegaan. Tegelijkertijd houden we het tempo er in.

gevestigd dan wel bereid zijn om dat te doen. “De

We laten een ondernemer geen dag langer wachten

daadwerkelijke activiteiten moeten hoe dan ook in

dan strikt noodzakelijk is. Ik hoop dat ondernemers

Limburg uitgevoerd worden. Een aantal aanvragen

dat óók zo ervaren.”

11

12

‘Er is nu een instrument dat fungeert als smeerolie in innovatieve economie’ Jos Hessels (1965, Maastricht) is bezig aan zijn laatste maanden als provinciebestuurder. Bij zijn aantreden als gedeputeerde van Economische Zaken, maart 2009, was al snel duidelijk dat hij niet aasde op een veeljarige bestuurlijke positie in het Gouvernement. “Ik zie wel wat er na maart 2011 op mijn pad komt”, zei politicoloog Hessels bij zijn start. Hij houdt in ieder geval een ‘goed gevoel’ over aan de afgelopen twee jaar. “Vijf van de zes thema’s, die op de eerste pagina van mijn grote boek staan, zijn gerealiseerd, waaronder het Innovatiefonds .”

Jos Hessels, gedeputeerde Economische Zaken: “De projecten die we het afgelopen jaar voorbij hebben zien komen zijn in ieder geval díe innovaties waarop we gemikt hebben.”


Het heeft anders wel lang geduurd voordat

zij stralen uit dat ze het leuk vinden om dit project te

dat fonds daadwerkelijk van start kon gaan.

draaien. Het is natuurlijk ook spannend om te sparren met Limburgse ondernemers die met bijzondere

“Bij mijn aantreden als gedeputeerde zat de zaak

vernieuwingen bezig zijn.”

hopeloos vast, terwijl de plannen voor dat fonds op dat moment toch al meer dan een jaar oud waren.

Hoe kijkt de huidige minister van Econo-

Door nationale en Europese bureaucratie kon maar

mische Zaken, Landbouw & Innovatie aan

geen structuur worden gevonden om die twintig mil-

tegen dit specifiek Limburgse fonds dat geen

joen euro daadwerkelijk te besteden. We hebben de

enkele andere provincie in Nederland heeft?

zaak vlot kunnen trekken door er een besloten vennootschap van te maken. Ik ben blij dat het nu mar-

“In januari hebben we in Den Haag het masterplan

cheert zoals het fonds bedoeld is. Ik maak er geen

Chemelot Campus/Health Campus Maastricht

geheim van dat het veel inventiviteit heeft gekost om

aangeboden aan minister Maxime Verhagen. Hij zei

dit fonds überhaupt van de grond te krijgen.”

die dag precies datgene wat wij wilden horen: dat Limburg zelf verantwoordelijk is voor het innovatie-

Tot nu toe is 50% van de beschikbare midde-

proces. Me dunkt dat wij als Provincie die verant-

len besteed aan financiering van innovaties.

woordelijkheid de afgelopen jaren hebben genomen, meer dan dat zelfs. Ik heb ook onthouden wat de

“Het is altijd weer de kunst de gulden middenweg te

minister die dag zei: Nu Limburg het voortouw heeft

vinden tussen op het geld zitten en zonder goede

genomen met dit fonds willen wij als ministerie ook

check het geld uitstrooien. Dat laatste willen we

een bijdrage leveren. Hoe dat precies vorm wordt

vooral niet, want het is gemeenschapsgeld. De

gegeven – één fonds voor het hele land dan wel een

projecten die we het afgelopen jaar voorbij hebben

fonds per regio – zal de komende tijd blijken. Dát

zien komen zijn in ieder geval díe innovaties waarop

er iets moois staat te gebeuren is zonneklaar. Wie

we gemikt hebben. Zonder het fonds waren deze

weet komt er een landelijk fonds dat qua structuur

innovaties niet mogelijk geweest bij gebrek aan dan

veel weg heeft van het Innovatiefonds Limburg.”

wel onvoldoende financiering door andere partijen. Met het fonds hebben we nu een instrument in

Welke rol is daarbij weggelegd voor het LIOF?

handen dat als smeerolie fungeert in de innovatieve economie.”

“Hoe dan ook een belangrijke rol. Het LIOF heeft kennis, expertise en middelen. Om precies die drie

Aanvankelijk was er kritiek op het fonds.

facetten draait het bij innovatie.”

“Het zou ambtelijk en bureaucratisch zijn. Maar als

Het geld uit het fonds is alleen bestemd voor

iemand een broertje dood heeft aan bureaucratie

het MKB, niet voor het grootbedrijf.

ben ik het wel. Ik heb er persoonlijk op toegezien dat er tempo gemaakt zou worden. Dat het fonds nu

“In de oorspronkelijke vorm was het fonds alleen

functioneert komt met name doordat de medewer-

maar gericht op het grootbedrijf. Ik heb mij daar

kers van het Programmabureau Innovatiefonds alles

vanaf dag één tegen verzet. Aanvankelijk was

uit de kast halen om er een succes van te maken,

het de bedoeling om die twintig miljoen in vier, vijf

13

14

tranches te investeren in het grootbedrijf, met een

drijven hebben we goede afspraken kunnen maken,

maximum van 5 miljoen en een minimum van 1

terwijl er aanvankelijk sprake was van weerstand,

miljoen euro per tranche. Ik vond dat een verkeerde

zelfs wantrouwen. Klaarblijkelijk hebben wij het

weg. Het is juist de Rijksoverheid die zich moet rich-

vertrouwen weten te winnen. Dat banken anno 2011

ten op het grootbedrijf, niet de provinciale overheid.

anders aankijken tegen investeringsvoorstellen dan

Een middenbestuur, zoals de Provincie Limburg,

vijf jaar geleden is een feit. In zekere zin is dat maar

moet focussen op het MKB, daar kunnen wij iets

goed ook. Mede doordat in het recente verleden al-

toevoegen. Met een budget van twintig miljoen kan

les mogelijk was is de economische crisis ontstaan.”

het provinciebestuur veel betekenen voor heel veel MKB-bedrijven, terwijl je met die twintig miljoen niet

Straks bent u oud-deputé. Wat is de volgende

het verschil kunt maken bij het grootbedrijf. Ik zeg:

carrièrestap?

durf het verschil te maken door de juiste schaalniveaus tegen elkaar te zetten. Een Provincie kán

“Gelukkig is er op vele plaatsen werk. De toekom-

niet eens een serieuze rol spelen bij mega-inves-

stige ontwikkelingen rond het Innovatiefonds zal ik

teringen bij pakweg DSM, NedCar, Philips of ASML.”

in ieder geval met bovengemiddelde belangstelling blijven volgen, in het bijzonder de innovaties die

Moeilijk; beoordelen wat wél of niet innova-

mede door dit fonds mogelijk worden gemaakt.”

tief is. “Alles waarvan je weet dat het er al is of eraan zit te komen, is alvast niet innovatief. Een echte innovatie komt meestal voort uit een idee dat vooraf als ‘bizar’ wordt bestempeld, terwijl dat juist de ideeën zijn die tot succes leiden. Dan nog lukt het met negen van de tien ideeën niet om ze tot wasdom te brengen. De ideeën waar het fonds mee aan de slag gaat zijn overigens al een stapje verder, daar kun je de realiteit al veel beter van inschatten. Dat laat onverlet dat je bij innovaties niet bang moet zijn om dingen uit te proberen die even buiten de lijntjes gaan.”

Uit de interviews in dit jaarverslag blijkt dat banken een innovatie willen financieren – op voorwaarde dat ook het Innovatiefonds meedoet. “Dat was precies de insteek. Sinds de start van het stimuleringsprogramma Koersvast en het Innovatiefonds is de relatie met de banken gaandeweg enorm verbeterd. Ook over de quick scans voor be-


‘MKB is veel belangrijker dan Fortune Top 500’ Gerlach Cerfontaine is hoogleraar Regional Innovation Policy in Maastricht, een leerstoel die fysiek is ondergebracht in het onderzoeksinstituut UNU-MERIT dat meer dan twintig jaar ervaring heeft in onderzoek naar regionale innovatie. Sinds eind 2009 is hij ook voorzitter van de Adviescommissie Innovatiefonds. Deze commissie beoordeelt de aanvragen van mkb-ondernemers die een beroep doen op financiële ondersteuning uit genoemd fonds. Het aantal aanvragen, enkele tientallen, is hem niet tegengevallen, integendeel. “Wat niet wil zeggen dat onze commissie alle binnengekomen aanvragen ook van een positief advies heeft kunnen voorzien. We zijn streng in de leer, want het moet om een echte innovatie gaan.”

Gerlach Cerfontaine, voorzitter Adviescommissie Innovatiefonds: “De innovaties die wij het afgelopen jaar onder ogen hebben gehad zien er veelbelovend uit.”

15

16

Wie geld in een innovatie steekt, weet op voorhand

doordat alle stukken goed zijn voorbereid vooraleer

niet of hij er ooit nog iets van terugziet. Dat zei

ze in onze commissie komen. De commissie kijkt

Cerfontaine een jaar geleden bij zijn aantreden en

vooral naar de innovatie: welk element is nou echt

die stelling blijft wat hem betreft intact. Vanzelf-

vernieuwend? Maar we maken ook een inschatting

sprekend, benadrukt hij, wordt die twintig miljoen

van de werkgelegenheid, we kijken naar de onder-

euro van het Innovatiefonds gestoken in kansrijke

nemers die de firma dragen en vanzelfsprekend

projecten, in de hoop dat er via geslaagde innova-

naar de financieringsconstructie. Terugkomend op

ties ook weer geld terugvloeit. “Die garantie heb je

uw vraag: in de commissie heeft ieder lid zijn eigen

echter niet.” Cerfortaine, vooral bekend als voor-

specialisatie. Er wordt soms stevig gediscussieerd,

malig bestuursvoorzitter van de Schiphol Group,

maar we komen altijd tot een consensus.”

werkte aanvankelijk als huisarts, assistent-chirurg en psychotherapeut. Daarna werd hij medisch

Is de commissie het afgelopen jaar iets

directeur van het Wilhelmina Kinderziekenhuis en

opgevallen?

directeur van het Academisch Ziekenhuis Utrecht. In 1998 stapte hij over naar Schiphol. Sinds 2003 is

“Dat het, behalve om de winst- en verliesrekening,

hij hoogleraar Corporate Governance (‘verantwoord

vaker zou moeten gaan over de marketing. Anders

bestuur van ondernemingen’) aan de Universiteit

gesteld: hoe pak je de marketing aan om je product

Utrecht en sedert eind 2008 ook hoogleraar in

of dienst te gelde te maken. Iedere keer weer zie

Maastricht.

je de worsteling met de marketing bij bedrijven die een aanvraag indienen. Bij een innovatie is de

Is het Innovatiefonds voldoende bekend bij

rol van de patenten vanzelfsprekend van belang.

mkb-ondernemers?

Verder moet goed onderzoek plaatsvinden naar de uniciteit van een innovatie. Binnen deze brede con-

“Naamsbekendheid is een kwestie van langere

text beoordelen wij een aanvraag. De ingediende

termijn. Het fonds bestaat eigenlijk pas ruim een

innovatievoorstellen zijn in ieder geval gevarieerd,

jaar. Wel zal nog nadrukkelijker gecommuniceerd

van zonnecellen tot robots en van pootvis tot

moeten worden over de criteria die het fonds stelt

blindenstok. De innovaties die wij het afgelopen jaar

ten aanzien van innovaties: wat wél en wat níet?

onder ogen hebben gehad zien er ook veelbelo-

Ik ben al met al positief over het aantal aanvragen

vend uit. Maar pas op: je kunt een product of dienst

alsook over de kwaliteit van de innovatievoorstellen.

pas echt beoordelen na drie, vier jaar, niet na zes of

Ik verwacht dit jaar een substantiële toename van

twaalf maanden.”

het aantal aanvragen.”

Is er bij de gehonoreerde aanvragen sprake Is er in de commissie meestal unanimiteit

van ‘doorgroeiers’?

bij de beoordeling van een aanvraag of zijn daarover veel discussies?

“Als je dat niet zou vinden, moet je het niet financieren; het antwoord is dus ja. Er zit ook een groot

“Ik vind het ongelooflijk plezierig om te zien hoe

project bij, The Silicon Mine. Als dat gaat lukken,

deze commissie functioneert, dat in de eerste

genereer je een gigantische extra werkgelegen-

plaats. Dát we goed kunnen functioneren, komt

heid. Minister Maxime Verhagen zegt: Ik wil de


Lof voor initiatieven richting kenniseconomie

‘Limburg zal, ieder jaar weer opnieuw, moeten laten zien dat het op technologisch gebied een hoog ambitieniveau heeft’

De bevolkingskrimp en vergrijzing waarmee met name een deel van Zuid-Limburg te maken heeft dan wel krijgt, betitelt Cerfontaine als een ‘majeur probleem’. Hij was recentelijk bij een bijeenkomst in Utrecht. “Daar ging het over de gevolgen van Utrecht als groeiregio. Met groeiregio’s heeft Nederland veel ervaring, niet met krimpregio’s. Ik juich de vele initiatieven in Limburg op het gebied van kenniseconomie ten zeerste toe. Als je niks doet,

Tom-Toms van deze wereld! Tja, die wil ik ook wel,

weet je in ieder geval dat er ook niks gebeurt. Ik

maar zoiets weet je nooit vooraf. De commissie

besef het enorm grote vraagstuk in Parkstad waar

wil die ondernemers helpen, die hun nek uitsteken

veel mensen er maar niet in slagen om hun huis te

door innovatief te zijn, maar die over onvoldoende

verkopen. Stel dat je woning je oudedagsvoorzie-

kredietfaciliteit beschikken.”

ning is, dat is ronduit verschrikkelijk.” De kansrijkste manier om uit een neerwaartse spiraal te komen?

Nadruk op het MKB in Limburg

“Nog meer inzetten op onderwijs & kennis. Maar, en dat zeg ik er nadrukkelijk bij: altijd in combinatie met

De adviescommissie, vertelt Cerfontaine, concen-

ondernemerschap.”

treert zich op het midden- en kleinbedrijf, niet op de grote projecten als de campussen en Greenport.

Innoveren als vanzelfsprekendheid

“Het is klip en klaar dat extra werkgelegenheid moet komen van het MKB. Iedereen heeft het maar over

Hij kijkt met voldoening terug op zijn eerste jaar als

het binnenhalen van multinationals, maar hoeveel

voorzitter van de Adviescommissie Innovatiefonds.

grote jongens hebben zich de laatste jaren de facto

“Nog afgezien van het feit dat het een plezierig

in ons land gevestigd? De Fortune Top 500, prach-

team is om mee samen te werken: we hebben, zeg

tig hoor die ranglijst van ’s werelds grootste bedrij-

ik in alle bescheidenheid, ook serieus werk gele-

ven, maar ziet u ze naar Nederland komen? Sterker

verd. Ik wil er dan ook graag nog een aantal jaren

nog: van de Shells en Unilevers van deze wereld

mee doorgaan.” Volgens hem ontstaat er op den

zijn er, althans in ons land, niet veel meer over. Het

duur in Limburg een mentaliteit waarbij innoveren

midden- en kleinbedrijf is en blijft dé banenmotor,

een vanzelfsprekendheid is. “Innoveren is vooral

daarom moeten we er alles aan doen om het MKB

een cultuuromslag teweegbrengen. In het Limburg-

in Limburg sterker te maken. Het Innovatiefonds is

se midden- en kleinbedrijf zit veel creativiteit, maar

een instrument dat daarbij kan helpen. Dankzij een

dat komt nog onvoldoende tot uiting. Limburg zal,

bijdrage uit dit fonds, in welke financieringsvorm

ieder jaar weer opnieuw, moeten laten zien dat het

dan ook, kan het voor een ondernemer financieel

op technologisch gebied een hoog ambitieniveau

opeens wél haalbaar worden om een innovatie door

heeft. Een aantal mkb-ondernemers láát dat ook al

te zetten.”

zien, zie de voorbeelden in dit jaarverslag.”

17

18

Hans Slijp, directeur van I-Cane Social Technology BV: “Deze intelligente stok biedt de gebruiker niet alleen een veiligheidsgevoel en mobiliteit, maar ook nog navigatie.”


Maatschappelijk ondernemen maar dan wel ‘businesswise’ Blindenstokken waren vroeger van hout en zijn tegenwoordig van kunststof en opvouwbaar. Ze hebben één groot nadeel: ze vinden obstakels maar wijzen je niet de weg. Voor validen zijn er vele technieken om de weg te vinden, denk aan de Tom-Tom. De (alleen al in Nederland) 40.000 blinden en 400.000 slechtzienden hebben echter niets aan een dergelijk navigatiesysteem. Eigenlijk zou er een gps gestuurde blindenstok moeten zijn die alle relevante informatie over de omgeving doorgeeft. Die bestond echter niet. Nu bijna wel. In 2012 is het zover, zeggen Huub Grooten en Hans Slijp. Grooten is oprichter/secretaris van de Stichting I-Cane, Slijp is directeur van I-Cane Social Technology B.V. “Wij kiezen voor maatschappelijk ondernemen. Dat lukt echter alleen als je het businesswise aanpakt.”

Over één ding zijn uitvinders in de hele wereld het

staat voor Intelligent, Cane is Engels voor stok).

eens: een goed idee is bloedsimpel, hou het vooral

Op verzoek van de redactie van het tv-programma

eenvoudig en bewaar de lastige details van een

maakte een (voor I-Cane onbekende) gebruiker

vinding voor bij de uitwerking. Anders zijn er later

kennis met het op dat moment beschikbare labo-

nog genoeg juridische en/of financiële klemmen en

ratoriummodel. De blinde persoon in kwestie liep

voetangels die een goed idee in de kiem kunnen

in Maastricht een voor hem onbekende route met

smoren. Voor een uitvinder vormt de markt het

de I-Cane. Dat lukte hem al na een instructie van

grootste probleem. Hoe kom je er op je zolder-

een paar minuten. Het resultaat: een blije gebrui-

kamer achter of er behoefte is aan je vinding?

ker - met een zicht van minder dan drie procent -

Vervang ‘zolderkamer’ door ’souterrain’ en je hebt

vertelde dat hij halverwege de proef ging vertrou-

de werkruimte in een overigens fraaie woning in

wen op de informatie die de stok hem doorgaf via

Simpelveld waar het piepkleine team achter I-Cane

de voelpijl. Huub Grooten, een man met een grote

al jaren werkt aan een wel heel opmerkelijke inno-

internationale staat van dienst in bedrijfsleven en

vatie. Het uitvinden van een intelligente blinden-

overheid, praat er, jaren na dato, nog lyrisch over.

stok heeft I-Cane een paar jaar geleden al eens

“Als je zag hoe die man via de Hoeg Brögk de

50.000 euro opgeleverd. Dit is het prijzengeld dat

Maas overstak, fantastisch!” Dat was toen. Inmid-

is verbonden aan de Swift Award, een prestigieuze

dels is de ontwikkeling van deze stok beland in de

prijs voor projecten die de sociale interactie kunnen

eindfase, fase 3. “Zó ziet de stok er uit”, zegt Slijp,

vergroten.

terwijl hij de werking ter plaatse demonstreert. “Er zit een geweldige hoop technologie in deze stok.

Reportage op landelijke tv

Dat zie je er van de buitenkant echter niet aan af. Deze stok communiceert bijvoorbeeld taalloos met

In oktober 2008, op de Dag van de Witte Stok, be-

de gebruiker via contact met de vingers. Dat is een

steedde een televisieploeg van de VARA uitgebreid

belangrijke innovatie en cruciaal voor de toekom-

aandacht aan de ontwikkeling van deze I-Cane (‘I’

stige acceptatie.”

19

I-Cane Social Technology B.V. Innovatie: Geavanceerde, gps gestuurde blindenstok voor blinden en slechtzienden. I-Cane is een revolutionaire ontwikkeling voor blinden en slechtziende mensen. Het betreft de ontwikkeling van een 20

digitale blindenstok. Deze is reeds ontwikkeld en wordt nu doorontwikkeld en daarna stapje voor stapje naar de markt gebracht. De financieringsbehoefte heeft betrekking op beide. Deze nieuwe generatie blindenstok helpt blinde mensen en slechtzienden met behulp van nieuwe technologie (o.a. gps) hun weg te vinden door stad en streek. Contactgegevens: I-Cane Social Technology B.V. Hans Slijp St. Remigiusstraat 32a

TU Delft betrokken bij ontwikkeling

6369 EM Simpelveld T 045-5446298 E [email protected] I www.i-cane.org

vrijwel alles is geïnnoveerd.” Grooten: “Onze stok, voorzien van de modernste gps-navigatietechniek,

De Stichting I-Cane, met name drijvend op vrijwil-

is nog nergens ter wereld beschikbaar.”

ligers en medewerkers die pro deo werken, heeft de stok uitvoerig laten testen door toekomstige

Een geleidehond kan niet navigeren

gebruikers. Grooten: “We kregen en krijgen louter enthousiaste reacties. We hebben nu de zeker-

Je hoort het tweetal vooral niet zeggen dat hun

heid dat deze stok de veiligheid, mobiliteit en

revolutionaire stok de ‘vervanger’ is van een gelei-

zelfredzaamheid van mensen met een visuele

dehond. Ondanks het feit dat er lange wachtlijsten

beperking aanzienlijk verbetert.” De I-Cane heeft

zijn en de opleiding van de honden kostbaar en in-

een navigatiesysteem en een voelpijl als een soort

tensief is. Ook vindt niet elke blinde het fijn om met

richtingaangever in het handvat. De vinding, deels

een hond om te gaan. Zo zijn blindgeborenen vaak

gerealiseerd in samenwerking met de TU Delft,

bang voor honden. Slijp: “De ‘klassieke’ blindenstok

maakt het voor gebruikers makkelijker om hun weg

en de geleidehond hebben beide een veiligheids-

te vinden. Het bijzondere van de stok is dat er sen-

functie; daarbij heeft de hond in veel gevallen ook

soren in zitten die ervoor zorgen dat de gebruiker

nog eens een sociale functie. De geleidehond is

een beweging in de handpalm voelt, zodat hij weet

geen concurrent voor onze stok maar is juist com-

waar hij heen moet om bijvoorbeeld obstakels en

plementair. Onze stok biedt de gebruiker namelijk

gaten in de weg te vermijden. Slijp: “Mensen zonder

- naast een veiligheidsgevoel en mobiliteit - ook nog

visuele handicap gebruiken vaak elektronische

navigatie. Vergeet niet, voor iemand die blind is, is

snufjes als ze op pad gaan. Maar visueel gehandi-

de buitenwereld een soort jungle met overal obsta-

capten zijn tot op heden nog steeds aangewezen

kels. Een hond is fantastisch, ook in emotionele zin.

op de tachtig jaar geleden bedachte blindenstok.

Maar navigeren zoals de I-Cane dat kan, dat kan

Eigenlijk te gek voor woorden als je bedenkt dat

een hond niet.”


Sympathisanten ondersteunen stichting

drijfveer, maar een groot en kansrijk project als dit heeft alleen kans van slagen als je het busi-

Grooten acht het een ‘maatschappelijke en sociale

nesswise aanpakt.” I-Cane Social Technology BV,

verantwoordelijkheid’ om mobiliteitsbevorderende

zeg maar de zakelijke tak van I-Cane, deed daarom

technologieën beschikbaar te maken voor visueel

een beroep op het Innovatiefonds. Met succes.

gehandicapte personen. “Mobiliteit en commu-

De adviescommissie en de directie van dat fonds

nicatie moeten niet alleen beschikbaar zijn voor

zien duidelijk potentie in het vermarkten van deze

diegenen die over volledige zintuiglijke functies

intelligente stok. Slijp: “Voor deze innovatie hebben

beschikken.” De Stichting I-Cane telt veel sympa-

we eerst en vooral draagvlak gecreëerd bij tal van

thisanten in alle lagen van de samenleving, onder

instanties en organisaties. Vooraf moet je name-

wie bekende ondernemers en bestuurders die hun

lijk kunnen inschatten wat je afzetmogelijkheden

sociaal-maatschappelijke betrokkenheid tonen. Tot

zijn. Die zijn groot, niet alleen in Nederland maar

nu toe heeft de stichting de ontwikkelingskosten

zelfs wereldwijd. Mede dankzij de achtergestelde

en onderzoeken voornamelijk kunnen betalen uit

lening uit het Innovatiefonds zijn we heel dicht bij

donaties en opbrengsten uit regionale en landelijke

de daadwerkelijke productie.” Het assembleren zal

goede-doelen-activiteiten. Grooten: “Dankzij die in-

bij voorkeur plaatsvinden in Limburg. “We zijn ons

komsten konden we met veel passen en meten veel

op dit moment aan het oriënteren bij welk bedrijf, of

realiseren. Instellingen die goede doelen steunen

bedrijven, de productie wordt ondergebracht. In de

hebben echter ook hun limiet.”

loop van 2012 gaan we onze innovatie in de markt zetten.”

‘In 2012 komen de eerste stokken voor de markt beschikbaar. In 2015 is een productie van meer dan 10.000 stokken gepland’

Kennisinstellingen Het vijfkoppige team van I-Cane werkt nauw samen met externe experts die werkzaam zijn bij bedrijven en kennisinstellingen (o.a. ESA Noordwijk, IMEC Leuven, DLR München). Slijp: “Straks, als de productie op volle toeren draait, is er voor velen werk in de assemblage. Maar ook bij de helpdesk en de serviceorganisatie.” Grooten: “Ik ben altijd in dit project blijven geloven. Ik wist dat het haalbaar

Wereldwijde afzetmogelijkheden

moest zijn, ook in zakelijk opzicht.” In 2012 komen de eerste stokken voor de markt beschikbaar en in

Het naar productie brengen van deze innovatie –

2015 is een productie van meer dan 10.000 stokken

en daarmee zijn we bij de bedrijfsmatige kant van

gepland. Slijp: “Wij verwachten overigens een veel

het verhaal - vergt een forse financiële injectie.

groter afzetvolume.” De stok gaat om en nabij de

Slijp, bedrijfskundige en programmamanager van

1500 euro kosten. Grooten: “We zijn inmiddels in

professie: “Dan heb je het over miljoenen, het

gesprek met zorgverzekeraars of de I-Cane geheel

hele traject van productie tot en met after sales

dan wel gedeeltelijk in het zorgpakket kan worden

inbegrepen. Maatschappelijk ondernemen is onze

opgenomen.”

21

22

Eric Philipsen: “Europa telt twee, hooguit drie vermeerderingsbedrijven voor snoekbaars. Daar zijn wij er één van.”


Na kennis & kunde

23

op weg naar kassa Excellence Fish in Horst-Meterik, het enige professionele snoekbaarsreproductiebedrijf in Nederland, ziet het klantenbestand jaarlijks toenemen. Toprestaurants in onder meer Zwitserland staan in de rij om de door Eric Philipsen gekweekte vis te kopen. “Het wordt pas echt interessant als we grotere volumes kunnen leveren. Dat laatste gaat lukken als we door kunnen gaan met innoveren.” Dat kost geld, veel geld. “Dankzij een achtergestelde lening uit het Innovatiefonds kan ons bedrijf zich nu verder ontwikkelen.”

Excellence Fish in Meterik, een kerkdorp binnen

waarmee ik mij in Europa kan onderscheiden.” Zijn

de gemeente Horst aan de Maas, is een bijzon-

keuze viel op de kweek van snoekbaars, de vis-

der bedrijf. Wetenschappers van kennisinstituten,

soort die bekend staat als ‘ontembaar’. Desondanks

waaronder de Universiteit Wageningen, geven

waagde Philipsen de sprong. “Het is gelukt, al ging

hoog op over hetgeen Philipsen de afgelopen jaren

daar een lang, moeizaam en kostbaar proces aan

heeft gerealiseerd en nog van plan is te doen. Het

vooraf. Het ene probleem was nog niet opgelost

grootste compliment tot dusver: viskenners proeven

of het andere diende zich al weer aan. Duurzame

geen verschil tussen de gekweekte vis uit Meterik

snoekbaarskweek en –productie is een dure

en de wilde snoekbaars uit de wildvang uit Rusland

aangelegenheid. Zonder externe financiers is het

(Kazachstan), maar ook dichterbij (IJsselmeer,

niet te doen.” De afgelopen jaren heeft hij diverse

Maas, Rijn). Wilde snoekbaars is door overbevis-

bijdragen ontvangen uit allerlei Europese innova-

sing inmiddels een bedreigde diersoort, terwijl de

tieprogramma’s, waarbij Philipsen – hij wil dat toch

vraag (tophoreca, exclusieve vishandel) naar deze

graag even hardop gezegd hebben - zèlf behoorlijk

lekkernij in West-Europa alleen maar toeneemt. “Wij

wat geld op tafel heeft gelegd. “Het is niet zo dat er

hebben ons innovatieproces afgestemd op de vraag

vanuit Brussel eventjes een bedrag op je bankreke-

uit de markt”, benadrukt Philipsen nadat hij even

ning wordt gestort.” Dat was ook allerminst het ge-

tevoren een inspectierondje heeft gemaakt langs

val toen hij zich meldde voor een (eventuele) lening

de bassins waar de snoekbaars wordt vermeer-

uit het Innovatiefonds. “Je moet goed beslagen ten

derd. “Het vermeerderen kost een vermogen en de

ijs komen om daar überhaupt voor in aanmerking te

daarmee gemoeide innovaties zijn een kostbare

komen.” Zijn research & development-programma

aangelegenheid.” Even later: ”We produceren

werd door de beoordelaars, onder wie de leden

steeds meer, maar we moeten absoluut naar een

van de Adviescommissie Innovatiefonds, met

veelvoud van ons huidige volume toe.”

enthousiasme ontvangen. “Uiteindelijk is aan ons bedrijf een achtergestelde lening ter beschikking

Bijdragen uit Europese innovatieprogramma’s

gesteld. Let wel, wij hebben heus niet zomaar geld gekregen - was dat maar waar! Over het geleende

Ooit kweekte hij steur en koikarper, dat leverde

bedrag betalen we een stevige rente. Maar dankzij

zowaar geld op. Maar Philipsen wilde méér. “Iets

de achtergestelde lening uit het Innovatiefonds was

24

mijn bank bereid om de vereiste investering mee te

Kennis inkopen bij topwetenschappers

financieren. Het Innovatiefonds heeft als hefboom gefungeerd.”

De benodigde kennis & kunde koopt Excellence Fish deels in bij Europese topwetenschappers en

Personele uitbreiding in volle gang

–onderzoekers op dit gebied. “Om uiteindelijk uit te komen bij kassa.“ Sinds 2000, het jaar waarin hij

Het is al met al snel gegaan. “In januari 2010 heb

het bedrijf opstartte, is Philipsen aan de slag met

ik het eerste gesprek gehad met teamleden van

universiteiten; hij heeft ooit 150 experts, onder wie

het Innovatiefonds. Vijf maanden later al waren

professoren uit 22 landen, in Meterik op bezoek

we zo goed als rond.” Een deel van de geldlening

gehad. “Op zo’n moment besef je dat je met iets

is inmiddels geïnvesteerd en ook de personele

bijzonders bezig bent.” Ja, hij krijgt veel support.

uitbreiding is in volle gang. Philipsen begon des-

Zo ondersteunt Océ uit Venlo hem bij het verwer-

tijds in z’n eentje, nu gaat het richting drie, vier

ken van duizenden computerdata die Excellence

medewerkers aan directe werkgelegenheid. Als

Fish het hele jaar door verzamelt. “Analyseren,

straks ook nog zijn vervolgplannen kunnen worden

conclusies trekken, we zijn er iedere dag mee

gerealiseerd - denk bijvoorbeeld aan meerdere vis-

bezig.” Op termijn is zijn bedrijf winstgevend, dat

kwekerijen ergens centraal in het Noord-Limburgse tuinbouwgebied - komt daar een hoop indirecte werkgelegenheid bij. “Mede door de verwerking

‘Wij hebben ons

van de visproducten.” Kijkend naar de toekomst:

innovatieproces

“Duurzame water- en elektriciteitsvoorzieningen waar straks vele ondernemers in dit gebied gebruik van kunnen maken… geloof me, we hebben nog een wereld te winnen.”


afgestemd op de vraag uit de markt’

Excellence Fish B.V. Innovatie: Productieproces van voortplanting beter beheersbaar maken Excellence Fish B.V. is gestart met het domesticatieproces van snoekbaars en ziet nu, als eerste ter wereld, mogelijkheden om gedurende het hele jaar pootvis te produceren in milieuvriendelijke recirculatiesystemen. Deze pootvis wordt ingezet in de opkweek tot consumptievis. Excellence Fish heeft aangetoond dat het verkrijgen van ouderdieren, bevruchte eieren en de larven voor opkweek mogelijk is. De verdergaande commercialisering is echter nog niet bereikt. Hiervoor is van belang dat de pootvis van goede kwaliteit is en dat er voldoende en continu geproduceerd kan worden. Excellence Fish vraagt een bijdrage uit het Innovatiefonds om het productieproces van de voortplanting beter beheersbaar te maken en de efficiëntie in de larvale opkweekstadia te verhogen. Ontwikkeling en implementatie van een geneticaprogramma maken deel uit van deze ontwikkeling. Contactgegevens:

Excellence Fish B.V. Eric Philipsen Oude Peeldijk 31

5964 NX Horst-Meterik T 077- 4660960 I www.excellencefish.nl

kan niet anders. “We hebben op dit moment een

gemaakt op de investering. Het Innovatiefonds

te kleine cashflow om al die dure innovaties zelf

speelt daar op in, want het is een revolverend

te kunnen bekostigen.” Europa telt twee, hooguit

fonds.” Daarbij wordt een krediet, in dit geval de

drie vermeerderingsbedrijven voor snoekbaars.

achtergestelde lening aan Excellence Fish, op

“Daar zijn wij er één van.” De toekomst ziet er goed

zeker moment afgelost waarna datzelfde krediet

uit. De vraag naar snoekbaars neemt jaarlijks toe,

opnieuw kan worden gebruikt. “Dankzij die lening,

terwijl het aanbod aan wilde snoekbaars jaarlijks

plus een krediet van de bank en het geld dat ikzelf

met vijf procent afneemt. Daardoor is de prijs voor

inbreng, zijn we nu in staat om kennis in te kopen

snoekbaars in 2010 met meer dan tien procent

en onderzoeken te doen. Daarmee houden we

gestegen. Een aantal toprestaurants in Europa is

deze specifieke kennis in Limburg – dat willen we

nu al bereid om veel geld neer te tellen voor de

toch allemaal zo graag? – en ontstaat er op termijn

snoekbaars uit Meterik. “Nederland is dat niet, nóg

een renderend, innovatief bedrijf.” Op welke termijn

niet. Maar straks wél, mits de prijs daalt. Maar dan

kan de consument zijn heerlijke (en tegen die tijd

moeten we eerst grotere volumes produceren.

ook nog betaalbare) snoekbaarsfiletjes in Europese

Daar gaat echter weer dure research aan vooraf.”

supermarkten kopen? “Zo snel mogelijk, uiteraard.

Het is inderdaad het kip-en-het-ei-verhaal. “Zonder

Maar vergeet niet: we hebben hier van doen met

deze achtergestelde lening zouden wij nu niet de

levende have. Snoekbaars vermeerderen is iets

noodzakelijke research kunnen doen.”

anders dan een baksteen produceren.”

Straks ook te koop in de supermarkt Al elf jaar gaan de kosten voor de baten. “We draaien iedere euro twee keer om. Op zeker moment komt echter een omslagpunt en wordt winst

25

26

Arthur van Bergen, algemeen directeur Vershuys: “Het feit dat het Innovatiefonds ja heeft gezegd, is voor een bank van groot belang bij het verstrekken van risicodragend kapitaal.”


Klaar voor fase 2: concept uitrollen richting Randstad “Vers voedsel is gezond, maar écht vers is het pas als de groenten en het fruit op jouw bordje rechtstreeks van het land komen. Vers is het codewoord bij ons bedrijf”, benadrukt algemeen directeur Arthur van Bergen van webshop vershuys.com. “Groente, fruit, vlees & vleeswaren, vis, zuivel, brood en vele andere producten; verser dan wij het inkopen en aansluitend bezorgen is welhaast niet mogelijk.” Via dit innovatieve concept wordt inmiddels bij klanten in Limburg en bijna heel Noord-Brabant bezorgd. “Op termijn, liefst nog dit jaar, willen we ook actief zijn in andere delen van ons land.” Om de uitbreiding van de afzetmarkt te realiseren is wel geld nodig. “Het Innovatiefonds is daarbij een geweldige steun in de rug.”

Een klein maar sfeervol kantoor, daar op het plat-

Klantenbasis van duizenden mensen

teland in Sevenum, met affiches en posters aan de muur die allesbehalve als eetremmers werken.

Vershuys is een initiatief van de eerder genoemde

Wie hier binnenkomt moet meteen het goede leven

Marwin Dekkers, Huub Heijer (groente- en fruit-

proeven, zegt Van Bergen. Commercieel directeur

ondernemer), Martin Frankort en Theo Koning

Marwin Dekkers, specialist op het gebied van

(oprichters Frankort & Koning). Arthur van Bergen,

internetmogelijkheden en –toepassingen, is druk in

logistiek specialist: “Alles draait om efficiënte

de weer. “Ja, het gaat goed met de zaak.” Waarna

levering, de klant moet op ons kunnen rekenen,

alweer een telefoon rinkelt. De bestellingen lopen

365 dagen per jaar. Vershuys is volop bezig met het

de hele middag binnen, via het internet maar ook

opschalen van het concept”, zoals hij het uitdrukt.

telefonisch. Het team met medewerksters heeft am-

In gewone mensentaal: het afzetgebied wordt uit-

per tijd voor een koffiepauze. Het is al snel duidelijk

gebreid. “We zijn eind 2009 begonnen met enkele

dat we bij een jong bedrijf zijn dat in korte tijd ook

klanten per dag. Op dit moment praten we over een

nog eens succesvol blijkt te zijn. Producten bestel-

klantenbasis van duizenden mensen in Limburg en

len via het internet is an sich niet nieuw. Van Ber-

Brabant die hun belangrijkste boodschappen en

gen: “Boeken, cd’s, kleding, dat snapt iedereen wel.

hun gezondheid toevertrouwen aan onze firma.”

Maar verse etenswaren, bij voorkeur ook nog eens

Uitbreiden betekent ook: nieuwe overslag- en be-

uit eigen streek, dat is een heel ander verhaal.” Hij

zorgpunten, zorgen voor aanvullende marketing en

legt uit dat Vershuys rechtstreeks zaken doet met

(nog) meer publiciteit genereren. Maar ook: nieuwe

versproducenten uit de regio. “Zonder tussenhan-

partners (lees: toeleveranciers) zoeken, ook in re-

del, minimale handeling en geen lange transporten.

gio’s buiten Limburg. “Het lukt alleen als je partners

Daardoor kunnen we qua prijs concurreren met de

er óók in geloven.” Hij herinnert zich nog goed hoe

supermarkten.” Bestellingen vóór elf uur ’s morgens

één van die partners, een Limburgse bakker, zich

geplaatst, worden – gekoeld en milieuvriendelijk

in het begin van de samenwerking tevreden moest

verpakt – de volgende dag thuis - op het voorkeurs-

stellen met een piepkleine bestelling per dag. “Nu

tijdstip - gekoeld bezorgd door eigen versagenten.

komt diezelfde bakker aanrijden met een volle wa-

27

28

gen. Als het ons goed gaat, gaat het onze partners

Omzet minimaal verdubbelen

óók goed.” In het eerste jaar van het bestaan (2010) realiseer-

Streekproducten steeds populairder

de Vershuys een omzet van rond de 600.000 euro. Voor dit jaar rekenen de ondernemers op (mini-

In Limburg, maar ook in het aanpalende Brabant,

maal) een verdubbeling. Het bedrijf bezorgt vanuit

zijn tal van speciaalzaken waar vers het credo is.

het distributiecentrum (Fresh Park Venlo) in een ge-

Echte Bakker Gommans Sevenum, Theo Clevers

bied van het zuidelijkste puntje van Limburg tot Til-

IJs Grubbenvorst, Patisserie Broekmans Venlo,

burg en Nijmegen. Nu moet het verzorgingsgebied

Ambachtelijke Slager Hoeben Asten, Kaasboerderij

verder groeien, om te beginnen richting Randstad.

de Ruurhoeve Hoogeloon, Dings Aardbeien Belfeld,

Daarvoor zoekt het bedrijf onder meer logistieke

Smit Vis Veghel, Fruitveiling Margraten en vele an-

franchisenemers. Rekent u even mee? Boeren

dere. O ja, en niet te vergeten LIVAR, bekend van

krijgen gemiddeld 15 tot 20 cent ‘op de euro’ voor

de slogan Er is weer varkensvlees dat smaak heeft.

hun producten. Er blijft dus 80 cent ‘liggen’ tussen

“Op onze website laten we bewust zien met welke

inkoop en supermarkt. Door de tussenhandel uit

streekproducenten wij zaken doen. Dat is een van

te schakelen verwacht Vershuys op redelijk korte

de redenen waarom de kwaliteitshoreca en het be-

termijn quitte te kunnen draaien en op de langere

drijfsleven ons steeds vaker weten te vinden.” Niet

termijn winstgevend te zijn. “Ons businessplan staat

alleen voor echte verskwaliteit en streekproducten

nog steeds fier overeind.”

maar ook voor culinaire evenementen, picknicks en

Om verder te kunnen groeien is echter vers geld

verslunches. “Wij gaan, wat de productrange be-

nodig. Daarmee zijn we bij het Innovatiefonds

treft, met de seizoenen mee. Wij leveren aardbeien

gekomen. “Ons concept is innovatief, maar dat

tijdens het aardbeienseizoen, dus niet het hele jaar

brengt ook een bepaald risico met zich mee.” De

door. Asperges idem dito. Heeft alles met vers te

gesprekken met de teamleden van het Innovatie-

maken.”

fonds verliepen voortvarend, zegt Van Bergen. “Wij maakten onze wensen en mogelijkheden kenbaar, zij stelden op hun beurt de eisen waaraan moest worden voldaan om eventueel in aanmerking te komen voor een lening, waarbij het Innovatiefonds ook nog een participatie zou nemen.” Dat traject is succesvol afgerond. “Over drie à vier jaar stapt het Innovatiefonds er weer uit, bij voorkeur met winst, het is immers een revolving fund.” Nee, het Innovatiefonds gaat vooral niet op de stoel van de ondernemer (Vershuys) zitten. “Men kijkt wel over onze schouders mee. Logisch als je ergens geld in steekt.” Rabobank, huisbankier van Vershuys, doet ook mee. “Het feit dat het Innovatiefonds ja heeft gezegd, is voor een bank van groot belang bij het verstrekken van risicodragend kapitaal.”


Vershuys B.V. Innovatie: vernieuwend proces waarin meerdere partijen/organisaties samenwerken om tot toegevoegde waarde te komen. Vershuys® - opgericht in juni 2009 – is een vernieuwende marketing & logistieke ketenintegrator/ dienstverlener die oogstkwaliteit-versproducten van geselecteerde regionale Limburgse en Brabantse versproducenten op bestelling via internet met behulp van gekoeld transport naar de consument (thuis, op het werk of via verspunten) brengt onder/met een sterk(e) en geregistreerd(e) merk/formule. Het betreft een breed versassortiment: AGF, aangevuld met vlees/vis, brood/gebak, zuivel/eieren, versmaaltijden, streekproducten en houdbare op verse ingrediënten gebaseerde artikelen. Het gaat om een alternatief afzetsysteem c.q. een nieuw businessconcept voor versproducten uit de regio. Naast daadwerkelijke afzet, is er ook sprake van interactie met de consument. De gehanteerde aanpak genereert kennis en informatie omtrent consumentengedrag. Het internet wordt gebruikt als verkoopmedium met levering aan huis (of werk), maar ook afzet via vershuyswinkels is mogelijk. Het betreft hier een vernieuwende procesinnovatie waarin meerdere partijen/organisaties samenwerken om tot echt toegevoegde waarde te komen. In het geval van Vershuys zijn dat internet- en marketingpartijen, agro-producenten, overige versproducenten (vlees, brood e.d.), fijnmazige en macro logistieke dienstverleners, versboerderijen, overheids- en gemeentelijke organisaties (o.a. GGD’s) die samenwerken binnen deze nieuwe door internet mogelijk gemaakte waardeketen. Gefaseerd breidt men vanaf de start het verzorgingsgebied, alsook de te leveren producten/ diensten uit (groei en opschaling). Middels de Vershuys menu-service (inzet/expertise voedingsconsulente) kan/gaat men ook alternatieven bieden voor kant-en-klaar producten en met de ‘senioren bel- en bestelinterface’ speelt men in op de vergrijzing en leefbaarheid in bijvoorbeeld dorpskernen.

Contactgegevens: Vershuys B.V. Arthur van Bergen Tongerlostraat 35 5975 NC Sevenum T 077-3333000 E [email protected] I www.vershuys.com

Forse personele uitbreiding

gauw over zo’n dertig, veertig personen, al dan niet in deeltijd.” Dat worden er de komende jaren mini-

Vershuys heeft - voorjaar 2011 - een tiental vaste

maal enkele tientallen méér. “We blijven echter met

werknemers in dienst en daarnaast een aantal flexi-

beide voetjes op de grond. Wij zijn hardwerkende

bele arbeidskrachten, zoals chauffeurs/versagenten

mkb’ers. Die kunnen goed rekenen en doen vooral

en logistieke medewerkers. “In totaal praat je al

geen gekke dingen.”

29

30

Sjra Smeets, medeoprichter en –eigenaar van C2CP BV: “Uiteindelijk willen we op onze locatie in Sittard doorgroeien naar een personeelsbestand van twintig, vijfentwintig medewerkers.”


Hoe C2CP de financiering alsnog rond kreeg Op zekere dag lazen ze in het Limburgs Dagblad dat de Provincie Limburg een Innovatiefonds had opgericht. “Dat was in november 2009. We hebben meteen de telefoon gepakt om een afspraak te maken.” Vijftien maanden later is ondernemer Sjra Smeets, samen met zijn zakenpartner Joop Lemmens, aan de slag met C2CP BV (Cradle to Cradle Products). Mede dankzij een achtergestelde lening uit het Innovatiefonds kregen de oprichters/eigenaars van C2CP de financiering alsnog rond.

We bevinden ons in een grote hal met kantoorunits

to cradle introduceerden, niet Braungart. Ere wie

in Sittard, meer bepaald: Industrieterrein-Noord.

ere toekomt.”

Het is nog maar een paar weken geleden, vertelt Smeets, dat C2CP haar nieuwe behuizing heeft

Risicodragend kapitaal

betrokken in een reeds bestaand pand. “Tot voor kort zaten we in het LIOF Bedrijven Centrum in

Smeets, geboren Limbrichtenaar, kan bogen

Sittard, aan de Dr. Nolenslaan. Op die plek hebben

op een fraaie loopbaan in het bedrijfsleven. Hij

Joop en ik de plannen uitgewerkt die we nu op deze

bekleedde leidinggevende posities bij regionaal,

locatie gaan uitvoeren.” Nee, dat was nog niet zo

nationaal en internationaal opererende firma’s

eenvoudig. “Je kunt pas starten als je de finan-

en zette voor diverse werkgevers fabrieken op in

ciering rond hebt. Dat is gelukt, mede dankzij het

het buitenland, tot in China aan toe. ”Ik heb vele

Innovatiefonds.”

takken van sport beoefend, vrijwel altijd in de

De kern van het Cradle to Cradle principe ligt in het

innovatieve sfeer.” In de jaren negentig koos hij

concept: afval is voedsel. Alle gebruikte materialen

voor het zelfstandig ondernemerschap. Dat is hem

zouden - na hun leven in het ene product - nuttig

bijzonder goed afgegaan, hij heeft belangen in

kunnen worden ingezet in een ander product, zon-

diverse succesvolle bedrijven. Eén van de firma’s

der kwaliteitsverlies. Sterker nog, alle restproducten

die zich de komende jaren wil bewijzen is C2CP.

moeten hergebruikt kunnen worden of in ieder

“Joop Lemmens en ik zijn meerdere jaren met het

geval milieuneutraal zijn. Smeets: “Pas dan is deze

concept bezig geweest, we ondervonden grote

kringloop compleet.” De Duitse chemicus Michael

belangstelling bij mogelijke partners, waaronder

Braungart (1958) geldt als referentiepunt op het ge-

DSM. Zo is het balletje gaan rollen.” Met het C2CP-

bied van recyclage en groene productietechnieken.

concept toog het tweetal naar bancaire instellingen

Braungart is samen met William McDonough auteur

die enthousiast waren over het concept en de

van Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make

kansen. Eén bank, als geen ander geworteld in de

Things. “De hele wereld kent Braungart. Maar het

Limburgse samenleving, wilde de investering zelfs

waren de oude Egyptenaren die door hergebruik

grotendeels financieren. “Maar omdat geld tegen-

van het door hun zelfgeproduceerde papier cradle

woordig een schaars goed is, ook bij banken, ging

31

C2CP B.V. Innovatie: Opgeschuimde kunststof pallet Vanuit de kennis en ervaring van de oprichters (kennis met betrekking tot kunststoftechnologie, afvalmarkt, recyclinginstallaties, ondernemerschap) is de ontwikkeling van een kunststof pallet doorgevoerd die niet bestaat uit massief kunststof maar uit kunststof die opgeschuimd 32

wordt. De opgeschuimde kunststof pallet is lichter dan hout en heeft door het proces betere technische eigenschappen dan hout en massieve kunststof. Via een local-2-local concept worden kunststofreststromen - ingezameld bij bedrijven (DSM, Sabic) en gemeenten verwerkt tot eindproduct en lokaal afgezet (o.a. DSM). Het project betreft het oprichten van een productiefaciliteit waarmee een grote CO2-reductie mogelijk wordt gemaakt, ontbossing wordt tegengegaan en hoge toegevoegde waarde wordt geleverd aan reststromen van kunststoffen. Contactgegevens: C2CP BV Nieuwstadterweg 21 Postbus 128 6130 AC Sittard T 06-53279963 E [email protected]

dat niet door. Daar komt bij dat banken bepaald

Want de volgende vraag luidde: Heeft u ook al een

niet staan te trappelen als je risicodragend kapitaal

klant? Jazeker! En bepaald niet de minste.” Met de

nodig hebt voor een innovatie die zich nog moet

toezegging van het Innovatiefonds op zak gingen

bewijzen.” Toen viel hun oog op een verhaal in het

de eigenaars van C2CP naar de bank, in dit geval

Limburgs Dagblad over het Innovatiefonds. “We

de Triodos Bank. Smeets: “Wij stoppen er zelf

hebben diverse gesprekken gevoerd met mede-

trouwens ook veel geld in.” Uiteindelijk is alles op

werkers van het Programmabureau Innovatiefonds;

z’n pootjes terecht gekomen. “Het geld uit het Inno-

dat waren constructieve bijeenkomsten. Daarbij

vatiefonds heeft als hefboom gefungeerd. Zonder

gingen de medewerkers overigens bepaald niet

die achtergestelde lening, zijnde een kwart van de

over één nacht ijs.” Het bedrijfsplan werd kritisch

totale investering, hadden we de financiering niet

bekeken en vervolgens getoetst en beoordeeld

rond gekregen. Over die lening betalen we een

door externe specialisten om de onafhankelijkheid

marktconform rentepercentage. Het Innovatiefonds

te borgen.” Op zeker moment gaf het Innovatie-

is geen filantropische instelling.”

fonds groen licht. “Maar dan nog ben je er niet.

‘De kern van het Cradle to Cradle principe ligt in het concept: afval is voedsel’


33

Concept kopiëren voor andere locaties C2CP is in Sittard inmiddels gestart met de inrichting van de productiefaciliteit waar de ontwikkeling doorgevoerd wordt van een unieke kunststof pallet [zie kader]. Smeets verwacht dat er eind 2011 in Sittard zo’n vijftien mensen aan de slag zijn, om uiteindelijk door te groeien naar een personeelsbestand van twintig, vijfentwintig medewerkers. Het is de bedoeling dat het ‘Sittardse C2CP-concept’ wordt gekopieerd voor andere locaties. Over het hoe, waar en wanneer, wordt in een later stadium overlegd met o.a. DSM. “We gaan vervolgstappen zetten”, zegt hij, “maar vooral niet overhaast. Het proces moet wel beheersbaar blijven.” Hij heeft nog geen dag spijt gehad van het feit dat C2CP met het Innovatiefonds ‘in zee’ is gegaan. “We hadden te maken met gedreven medewerkers en kundige – door het Innovatiefonds aangezochte - specialisten die alles nauwgezet hebben doorgerekend. Onnodige bureaucratische rompslomp? Integendeel, het hele proces is juist vlotjes en snel verlopen.”

34

Vincent Larik (links) en Richard Houben: “Zeg maar gerust dat dankzij het Innovatiefonds ook bij andere partijen het geld los is gekomen.”


Na toezegging Innovatiefonds meteen richting bank en LIOF Startende ondernemers in Life Sciences hebben – door de hoge innovatiegraad in deze sector - vaak veel ondersteuning nodig. Daarbij gaat het enerzijds om geld, anderzijds om de juiste netwerken. Richard Houben en Vincent Larik, oprichters/eigenaars van Applied Biomedical Systems B.V. in Maastricht, ontbreekt het bepaald niet aan netwerken. Bovendien hebben beiden een fors bedrag geïnvesteerd in hun veelbelovende bedrijf, dat onder meer ver gevorderd is met de ontwikkeling van een diagnostisch instrument dat boezemfibrilleren vroegtijdig kan opsporen. Daardoor kunnen de gevolgen van deze veel voorkomende hartritmestoornis worden voorkomen. Het prototype van hun innovatie, waarvan ze de naam nog even geheim houden, is gereed. Nu gaat het om het zetten van vervolgstappen. “Het Innovatiefonds heeft er voor gezorgd dat ook andere partijen financieel meedoen in dit project.”

Richard Houben (Scientific director) en Vincent

ABS producten ontwikkelt en aanbiedt voor een

Larik (director Operations) kennen elkaar al meer

zeer laagdrempelig gebruik door medisch personeel

dan twintig jaar, ze waren zelfs collega’s bij Med-

en patiënten. “Wij richten ons op een brede doel-

tronic, een toonaangevende onderneming in de

groep.” Naast de activiteiten in Life Sciences, levert

medische technologie. Bij dat bedrijf bekleedden

ABS ook consultancy en contractonderzoek op aan-

beiden leidinggevende posities. Toch namen ze

verwante gebieden, in het bijzonder de cardiologie

op zeker moment ontslag bij Medtronic omdat ze

en dan met name wat betreft medische apparatuur.

hun medisch-technologische kennis en ervaring

ABS houdt kantoor in BioPartner in Maastricht,

voortaan wilden ‘combineren’ met het zelfstandig

een hoogwaardig bedrijfsverzamelgebouw voor

ondernemerschap. “Daar hebben we nog geen dag

starters en bedrijven die nieuwe biotechnologische

spijt van gehad.”

geneesmiddelen, behandelmethoden en diagnostica ontwikkelen, produceren en/of vermarkten.

Producten gericht op brede doelgroep

Deze locatie, vertelt Houben, is met het oog op hun vakgebied een perfecte omgeving. “In dit gebouw

Applied Biomedical Systems richt zich op het

is zo ongeveer iedereen bezig met innovaties,

onderzoek naar en de productie van betrouwbare

biotechnologie en medische technologie.”

en kosteneffectieve diagnostische middelen in de medische sector. Eén van die diagnostische

Van twee naar zes teamleden

middelen is het zojuist genoemde instrument dat boezemfibrilleren vroegtijdig kan opsporen [zie ka-

Begonnen ze in 2009 met z’n tweeën, binnenkort

der]. Larik: “We hebben de ambitie om de komende

staan zes personen op de loonlijst. “Een forse groei

jaren verder te groeien. Niet alleen in personele zin

voor een relatief klein bedrijf als het onze”, zegt

maar ook wat betreft de samenwerking met andere

Larik. Dat komt mede door het extra werk dat het

bedrijven in onze sector.” Houben benadrukt dat

‘boezemfibrilleren-instrument’ met zich meebrengt.

35

36

Houben: “We hebben het erg druk en daar zijn we

dit moment niet te springen als je om risicokapitaal

maar wat blij mee.” De toegenomen activiteiten

vraagt.” Daarbij was de ene bank bereidwilliger

kunnen niet los worden gezien van de financiële

dan de andere, stelt Houben. “Eén bank was zelfs

ondersteuning vanuit het Innovatiefonds richting

bereid om heel ver te gaan, maar uiteindelijk ging

ABS. Larik: “We hebben met heel wat banken rond

het toch niet door. Vergeet ook niet: we zaten toen

de tafel gezeten, maar u weet: banken staan op

met z’n allen midden in een economische en ban-

Applied Biomedical Systems B.V. Innovatie: diagnostisch instrument om boezemfibrilleren vroegtijdig te detecteren. In dit ontwikkeltraject gaat het om de ontwikkeling, klinische validatie en op de markt brengen (aan de hand van een technologisch platform) van een diagnostisch instrument om boezemfibrilleren vroegtijdig te detecteren. Door vroegtijdige detectie kunnen patiënten beter behandeld worden, kan het risico op een herseninfarct sterk worden gereduceerd en kan de progressie van de ziekte worden afgeremd. Het instrument is gemakkelijk toepasbaar en kan dus laagdrempelig en breed worden ingezet. Het apparaat zal vooral door huisartsen en doktersassistenten worden gebruikt om patiënten met vage klachten, zoals vermoeidheid, een licht gevoel in het hoofd, kortademigheid en hartkloppingen te diagnosticeren. Het innovatieve element is de nieuwe manier om langdurig intermitterend te meten met een uitermate simpel, makkelijk te gebruiken, efficiënt en accuraat diagnostisch apparaat waardoor inzet in met name de huisartsenpraktijk mogelijk wordt. Contactgegevens: A.B.S. B.V. Oxfordlaan 70 6229 EV Maastricht Postbus 1036 6201 BA Maastricht T 043-3885885 E [email protected] E [email protected] I www.ab-sys.eu


caire crisis.” En ja, je kunt dan nog zo’n prachtig en

je geld verdient, is een heel ander verhaal. Die

vooral veelbelovend diagnostisch instrument in han-

marketingkennis heeft ABS nu aangevuld door een

den hebben, zelfs een ‘meedenkende’ bankier in

marketing- & sales-director aan te trekken. Die weet

Limburg kan geen kant uit als diens hoofdkantoor,

hoe je medische technologie en hulpmiddelen kunt

ergens in Nederland of Duitsland, extreem strenge

verkopen.”

kredietregels hanteert. Larik: “Uiteindelijk kwamen

ABS, met als ‘product’ de vroegtijdige detectie van

we in contact met het Innovatiefonds. Vanaf dat

chronische ziekten (Houben: “De facto is dat onze

moment zat de vaart er in. We hebben een plan

core-business”), komt in 2012 op de markt met

ingediend dat een onafhankelijk extern bureau in

het diagnostisch instrument dat boezemfibrilleren

opdracht van het Innovatiefonds vervolgens van A

vroegtijdig kan opsporen. Larik: “Dat is dan één van

tot Z heeft getoetst. Ook de Adviescommissie van

de vele producten die wij vanaf het begin al voor

het Innovatiefonds liet zich wat dat betreft niet on-

ogen hadden.” Houben, veelzeggend: “Er hangen

betuigd.” Houben: “Op 28 september 2010 bereikte

nog méér appels te rijpen aan de boom van Applied

ons het geweldige bericht dat het Innovatiefonds

Biomedical Systems...”

een lening aan ons bedrijf ging verstrekken. Met die toezegging zijn we naar de Rabobank en LIOF gegaan. Beide zijn inmiddels co-financier en sinds eind januari 2011 is LIOF ook aandeelhouder van Applied Biomedical Systems.” Larik: “Zeg maar gerust dat dankzij het Innovatiefonds ook bij andere partijen het geld los is gekomen.”

‘Er hangen nog méér appels te rijpen aan de boom van Applied Biomedical Systems’

‘Out of pocket money’ voor marketing ABS heeft een gezonde kasstroom. “Maar op zeker moment”, zegt Houben, “heb je ook nog out of pocket money nodig, onder meer om je producten te vermarkten. Marketing is een vak apart. Wat R&D is en hoe R&D werkt, dat weten we zelf wel. Diagnostische producten op de markt brengen waarmee

37

38

Ben Slager, algemeen directeur van SolarExcel: “Onze unieke folie kan het rendement van zonnecellen 5 tot 25 procent verbeteren.”


‘Waarom Limburg? Daar schakelden ze het snelst en gingen ze over tot actie’ Er was veel pers, ook landelijke, bij de aankondiging begin februari dat een nieuw zonne-energiebedrijf wederom gekozen heeft voor Limburg. Er zijn warempel robuustere bedrijven geannonceerd die minder media-aandacht kregen. Nu moet gezegd dat SolarExcel een folie gaat produceren dat het rendement van zonnecellen 5 tot 25 procent kan verbeteren. “Dit product zou best wel eens de wereld kunnen gaan veroveren.”

Ben Slager, Bart Kranz en Ko Hermans zijn

LIOF.” Het contact met LIOF was meteen goed.

ondernemers, werkzaam in de solarindustrie. Het

“Het klikte. We merkten al snel dat de mensen van

drietal ontwikkelde een unieke folie [zie kader]

LIOF verstand hebben van de solarwereld; zij be-

dat geschikt is voor toepassing op alle nieuwe en

grepen meteen waar wij het over hadden en niet te

bestaande typen zonnepanelen. De folie kan trou-

vergeten: wat voor grote marktpotentie onze folie

wens ook worden aangebracht op reeds geplaatste

heeft.” In de gesprekken met LIOF werd snel een

zonnemodules. Op deze ochtend in het Provincie-

bruggetje geslagen naar het Innovatiefonds. “Enfin,

huis in Maastricht trekt hun innovatie veel bekijks.

afspraak gemaakt, prima gesprek en met een goed

Slager, algemeen directeur van SolarExcel, weet

gevoel terug naar Rhenen.” Daar heeft SolarExcel

zich tijdens de persconferentie omringd door

haar tijdelijke thuisbasis.

personen wier organisaties en instellingen de productie van deze folie mede mogelijk maken. Slager

Hoe lang duurde het voordat u van het In-

(44), chemisch ingenieur: “Met name het Innova-

novatiefonds groen licht kreeg?

tiefonds en Industriebank LIOF komen de eer toe dat ik vandaag kan melden dat onze proeffabriek in

“Laat ik het zo zeggen: tussen het eerste contact

augustus 2011 van start gaat in Noord-Limburg.”

met het fonds en de uiteindelijke toekenning zat een redelijk lange tijd, maar dat kwam vooral

Product met grote marktpotentie

omdat wij geen haast maakten. Wij waren op dat moment bezig met het leggen van vele contacten

Daar gaat, zoals altijd bij start-ups, een verhaal

in binnen- en buitenland; met venture capitalists

aan vooraf waarbij financieringsgeld in negen van

en potentiële afnemers en ook met andere regio-

de tien keer de rode draad is. “Wij zijn een jong

nale ontwikkelingsmaatschappijen in Nederland.

bedrijf en relatief nieuw in deze markt, maar we

Bovendien hebben wij in die periode veel tijd

hebben wel iets bijzonders ontwikkeld.” Met die

gestoken in de technische en productietechno-

boodschap ging Slager de boer op, op zoek naar

logische vervolmaking van ons bedrijf. Op zeker

een of meerdere partijen die de opstartfase van

moment zijn wijzelf vol gas gaan geven richting

‘zijn’ folie wilde financieren. “Dan kom je al snel

Innovatiefonds, waarna we redelijk snel tot zaken

terecht bij een regionale ontwikkelingsbank als

zijn gekomen.”

39

40

Tot welke constructie heeft dat uiteindelijk

Limburg dan bij Avantis in Heerlen. Daar was echter

geleid?

geen pand beschikbaar om een proeffabriek te starten en nieuwbouw zou te lang gaan duren. Avantis

“LIOF neemt een belang van circa 8 procent in het

is voor ons, op dit moment, nèt even te ver weg; we

aandelenkapitaal van SolarExcel, het Innovatie-

zouden te veel tijd kwijt zijn aan woon/werkverkeer

fonds een belang van ongeveer 2,5 procent. Het

en we komen nu al tijd tekort. Een proeffabriek in

Innovatiefonds verstrekt daarnaast een achterge-

Noord-Limburg is daarom de beste optie, in ieder

stelde lening. Op dit moment zijn we over aanvul-

geval voor dit moment. Zodra SolarExel overgaat

lende financiering in gesprek met een bank die

op massaproductie komt Avantis absoluut weer in

voornamelijk in groene energie doet. Ook dat ziet er

beeld.”

al met al goed uit; kortom, we kunnen starten met

Hoe ziet de planning er uit?

de proeffabriek.”

“We verwachten tegen augustus de proeffabriek

‘Zodra SolarExel overgaat op massaproductie komt Avantis absoluut weer in beeld’

draaiende te hebben. De benodigde machines zijn al besteld. De investering voor de proeffase bedraagt circa vijf miljoen euro. Uiteraard zijn we volop in gesprek met potentiële klanten. De reacties uit de markt variëren van zeer positief tot nog positiever. Eind augustus verlaten de eerste producten de proeffabriek.”

Eén van de criteria om in aanmerking te

Hoeveel werk is gemoeid bij de opstart?

komen voor een bijdrage uit het fonds is dat de aanvrager, in dit geval SolarExcel, in

“Tegen eind 2011 zullen zo’n vijftien, twintig mensen

Limburg gevestigd moet zijn dan wel bereid

bij SolarExcel werkzaam zijn. Vanaf het moment dat

is dat te doen. Uw bedrijf zit in Rhenen.

we overstappen op massaproductie zal dat aantal snel oplopen. Ik durf wat dat betreft nog geen

“Over pakweg een half jaar niet meer. We zijn volop

voorspelling te doen, maar gezien de reacties uit de

bezig met het bekijken van een aantal locaties in

markt op onze innovatie, zijn we ten aanzien van

Noord-Limburg, in de regio Venray of Venlo. Uiter-

verdere personele uitbreiding op de langere termijn

aard hebben we Avantis bekeken, daar is immers al

bijzonder positief. Honderd medewerkers tegen de

een solarcommunity. De mensen die op dit moment

tijd dat we overgestapt zijn op massaproductie is

het project bij ons trekken wonen dichter bij Noord-

bepaald geen utopie.”


SolarExcel B.V. Innovatie: folie waarmee zonnecellen veel meer licht kunnen vangen waardoor de opbrengst fors toeneemt. Het SolarExcel product is een gestructureerde toplaag die zowel op nieuwe als bestaande zonnecellen aangebracht kan worden en daarmee alle restreflecties wegneemt waardoor de output van een zonnecel recht evenredig wordt vergroot (32%). Dit is tevens het vernieuwende element in dit project. Doel van het project is het opschalen van de SolarExcel productie en deze producten naar de markt brengen. Zonnecellen of zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit. Dit geldt enkel en alleen voor het zonlicht dat ook daadwerkelijk wordt geabsorbeerd door de zonnecel. Een zonnecel heeft tot 35% reflectieverliezen, dat wil zeggen: licht dat door het glas of de actieve lagen in een zonnecel wordt gereflecteerd en dus geen kans heeft om te worden geabsorbeerd en derhalve niet omgezet kan worden in elektriciteit. Het SolarExcel product reduceert deze reflectieverliezen tot bijna 0% en zorgt daardoor voor een hogere output van de zonnecel. SolarExcel is ontstaan in 2007 toen het idee (op dat moment nog in concept) van het reduceren van reflectieverliezen van zonnecellen vorm begon te krijgen. Het concept is eerst gematched met de theorie. Ook is een zeer intensieve patentstudie uitgevoerd en is een patentstrategie opgesteld. Uiteindelijk is alles uitontwikkeld en staat SolarExcel nu op het punt om op grote schaal deze producten te gaan produceren en in de markt te zetten. Indien SolarExcel zich in Limburg vestigt, zal dit in eerste instantie zeer waarschijnlijk in NoordLimburg zijn. Het initiatief versterkt daarmee de BBO (Beeldbepalende Ontwikkeling) open campus Avantis indirect. Er wordt in eerste instantie gekozen voor Noord-Limburg omdat de initiatiefnemers in deze regio zitten en zij op korte afstand willen wonen van deze proeffabriek. Zij spelen vanwege hun technische achtergrond een belangrijke rol in het welslagen van het opstarten van het productieproces in deze proeffabriek. Ook wil men snel van start en de vinding aankondigen in september 2011 op dé solarconferentie (World Conference on Photovoltaic Energy Conversion in Valencia); SolarExcel heeft daar een bestaande productiehal voor nodig. Een geschikte productiehal voor Solar Excel is nu niet voorhanden op Avantis. Contactgegevens: SolarExcel Ir. Ben Slager (CEO) Remmerden 132 3911 TZ RHENEN

T 0317-683481 E [email protected] I www.solarexcel.nl

Hoe dan ook, welkom in Limburg.

Er waren meer kapers op de kust?

“Dank u! Wij hebben er zin in. Limburg wil scoren

“Absoluut. De keuze viel uiteindelijk op Limburg

met de hele keten rond zonne-energie, dat merkten

omdat ze daar het snelst schakelden en tot actie

we tijdens de gesprekken met de mensen van LIOF

overgingen.”

en Innovatiefonds. Zij roken hun kans en ja, wij natuurlijk ook. In zo’n setting kom je tot zaken.”

41

Ivo van Ham, innovatieadviseur bij Syntens: “Aansturen op - alleen maar - taken & targets is lang niet altijd de beste manier om tot betere resultaten te komen.”


Het resultaat telt, niet de manier waaróp het gebeurt Soms is de romantiek van het ondernemerschap ver te zoeken. Crisis en tegenslag kunnen zwaar op de maag liggen van een mkb’er. Moeilijke tijden vragen veel energie en het is niet makkelijk om gemotiveerd te blijven. ”Daar is echter iets aan te doen”, zegt Ivo van Ham, innovatieadviseur bij Syntens, het landelijke innovatienetwerk dat ondernemers in het midden- en kleinbedrijf stimuleert en begeleidt bij innovatieprojecten. Eén van die projecten heet RGO, Resultaatgericht ondernemen. “Deze methodiek van sociale innovatie is in het bijzonder geschikt voor ondernemers en ondernemingen met mogelijkheden, maar waarbij het de ondernemer niet lukt om zijn ideeën te verzilveren.”

Sociale innovatie, echt spannend klinkt het niet,

ondernemer onder meer kritisch naar zijn zelfbeeld.

geeft ook Van Ham toe. “We zullen het met

Dan blijkt o.a. dat aansturen op (alleen maar) taken

deze term moeten doen zolang er geen betere

& targets lang niet altijd de beste manier is om tot

naam voor is. Dat laat onverlet dat je met soci-

(betere) resultaten te komen. Jos Ridderbeks, de

ale innovatie het organiserend vermogen van de

man uit het filmpje, draait er niet om heen. Keihard

ondernemer en de onderneming aanzienlijk kunt

werken, toekomstgericht denken en winst maken,

vergroten.” Even later: “Heeft u al het filmpje op de

maar toch: echt vlotten wilde het maar niet. RGO

website van Syntens gezien over Jos Ridderbeks

opende hem de ogen. “Ik kwam er achter dat je je

uit Echt?” (www.syntens.nl/rgo). Deze entrepreneur

eigen medewerkers veel meer ruimte moet geven

(campers, caravans, vouwwagens) legt precies uit

bij het uitvoeren van hun werkzaamheden. Het

waar het bij RGO om gaat. “Zonder ook maar één

rendement is dan veel groter. Dat betekent wel dat

keer de term sociale innovatie te hanteren!” Van

je bereid moet zijn om de koers in je eigen bedrijf

Ham, bioloog en bedrijfskundige, werkte geruime

compleet te verleggen.” Dat doet de ‘baas’ dan

tijd in het bedrijfsleven. Hij kan zich voorstellen dat

vooral niet in z’n eentje, maar samen met de me-

menige mkb’er niet meteen in opperste staat van

dewerkers, benadrukt Van Ham. “Personeel heeft

opwinding raakt bij termen als ‘sociale innovatie’

meer invloed op het bedrijfsresultaat dan menige

en ‘RGO’. “Ik kom zelf uit een ondernemersfamilie,

directeur denkt. Dat betekent wel dat RGO in een

ik weet hoe de gemiddelde ondernemer denkt en

open setting moet worden besproken, waarbij je je

redeneert.”

personeel als het ware medeplichtig maakt (in de goede zin des woords). Je vraagt je medewerkers

Vijftig bedrijven in Limburg doen mee

wat ze van hun job vinden. Hebben ze ideeën? Hoe kan het beter? Steeds met als uitgangspunt:

Van Ham heeft Limburg en Brabant als werkterrein.

Resultaatgericht ondernemen. De baas blijft de

”In beide provincies maken steeds meer onderne-

leider, maar het bedrijf is méér dan alleen de baas

mers gebruik van RGO. Alleen al in Limburg doen

die de stalorders uitdeelt. Het bedrijf, dat zijn wij

nu vijftig MKB-bedrijven mee.” Bij RGO kijkt een

met z’n allen.”

43

Syntens/Resultaatgericht ondernemen (RGO) Innovatie: praktische toepassing binnen het MKB door meer, beter en slimmer gebruik te maken van competenties van medewerkers. In de afgelopen jaren is door Syntens, met steun van de Provincie Limburg, gewerkt aan de ontwikkeling van het concept Resultaatgericht ondernemen (RGO). Dit concept beoogt MKB44

ondernemers beter in staat te stellen te ondernemen. Door meer, beter en slimmer gebruik te maken van competenties van medewerkers, stelt een ondernemer zich zelf beter in staat om ook extern gericht bezig te zijn, te werken aan de toekomst van zijn bedrijf en innovaties op te sporen die zijn bedrijf op een hoger plan kunnen tillen. Het voorliggend project borduurt hierop voort in die zin dat de resultaten van de ontwikkelfase nu worden verankerd, uitgerold en opgevolgd. De uitrol gebeurt via trainer/coaches (waarvan er nog een aantal wordt opgeleid) c.q. de opvolging van de resultaten en de effecten via het Netwerk Sociale Innovatie (NSI) van de Universiteit Maastricht. De innovatie van dit project zit niet zo zeer in het concept - dat grotendeels is ontwikkeld - als wel in de praktische toepassing, de daadwerkelijke implementatie, binnen het MKB. De innovatie wordt vanuit een concept nu daadwerkelijk geïmplementeerd. De doorontwikkeling van het concept en daarmee ook mogelijk een dimensie toevoegend aan de innovatie, gebeurt door de feedback die ondernemers krijgen vanuit het opvolgingsproces bij het NSI. Uiteindelijk moet het MKB de vruchten plukken van deze innovatie doordat ondernemers sterker leiding geven aan hun onderneming en werknemers sterker hun rol binnen de onderneming weten waar te maken. Ze worden immers maximaal aangesproken op hun competenties en er is oog voor doorontwikkeling (leven lang leren). Ook ondernemerschap bij werknemers wordt op deze manier bevorderd. Innovatie van de onderneming wordt van binnenuit bevorderd. De werknemer leert daar oog voor te hebben, terwijl de werkgever leert oor te hebben voor de inbreng van zijn werknemers. Contactgegevens: Syntens Ivo van Ham E [email protected] T 088-4440144 I www.syntens.nl


RGO geldt voor álle niveaus in het bedrijf

45

‘Alleen al in RGO lukt ook alleen maar als je het doorvoert op alle niveaus. Jos Ridderbeks, opnieuw de man uit het filmpje, liet het op zekere dag aan de interieur-

Limburg doen nu 50 MKB-bedrijven mee’

verzorgster zelf over wat en hoe ze moest poetsen, welke poetsmiddelen ze nodig heeft en waar ze die kan kopen. Haar rendement is nu vele malen

baas is en processen alleen nog maar zo efficiënt

hoger; bovendien zeemt deze werkster nu fluitend

en goedkoop mogelijk worden gemanaged. “Het

de ramen. “Het resultaat telt, niet de manier waaróp

Angelsaksische model heeft weinig tot niets op met

het gebeurt”, zegt Ridderbeks nu achteraf.

sociale innovatie.”

Van Ham benadrukt dat je met ‘collectieve ambitie’

Van Ham, sprekend namens de organisatie die

veel meer bereikt dan met het rauwe ik-ben-de-

hij vertegenwoordigt (Syntens), is verheugd dat

baas-en-zo-doen-we-het. Hij ontmoet iedere week

het Innovatiefonds sociale innovatie ondersteunt.

minimaal één ondernemer die zegt: ‘Ik wil graag

“Een van de belangrijkste effecten die RGO op de

groeien maar weet niet hoe ik het aan moet pak-

onderneming, de ondernemer en de medewerkers

ken.’ Dan begint Van Ham heus niet meteen te

heeft, is dat de innovatiekracht van de organisatie

orakelen over sociale innovatie, laat staan over

bij een bedrijf toeneemt. De bedrijfsleiding en de

visiedocumenten of strategische plannen ‘want daar

medewerkers krijgen immers de koers beter tussen

moet je bij een mkb’er vooral niet mee aankomen.’

de oren, ze weten welke kant ze op moeten.”

Diezelfde ondernemer staat wél open voor een praktische manier van leidinggeven waarmee hij-en-zijn-medewerkers aan de slag kunnen. “Daardoor neemt de arbeidsparticipatie van z’n medewerkers fors toe.”

Geschikt voor ‘Rijnlandse’ ondernemingsmodel RGO is niet geschikt voor ieder bedrijf. ”Het past bij het Rijnlandse ondernemingsmodel, niet bij het Angelsaksische.“ Het Rijnlandse model staat voor de overlegcultuur zoals we die bijvoorbeeld in Limburg kennen, voor solidariteit, voor waardering voor vakmanschap en voor andere waarden dan alleen geld; waarden zoals kwaliteit en geluk. Daarmee staat dit model lijnrecht tegenover het Angelsaksische, in zijn meest rauwe vorm (zoals in de VS, Groot-Brittannië en Singapore), waarbij geld vaak de enige maatstaf lijkt te zijn, de aandeelhouder de

46

Innovatiefonds in het kort

- € 20 mln, max € 4 mln voor subsidies - Participaties, leningen en borgstelling - Subsidies via Provincie - Staatssteunproof - Adviescommissie inzake:

-Innovatie

-De onderneming

-Financieringsconstructie

Innovatiecriterium - Vernieuwing die neerslaat in producten, diensten, processen of organisatievormen - Sociale innovatie: kennisinstellingen 20% vaste kosten 80% in relatie tot implementatie in het MKB

Criteria Innovatiefonds - In Limburg gevestigd - Innoveren in Limburg, Koersvast, Beeldbepalende Ontwikkelingen, Versnellingsagenda - Eenmalige bijdrage -

Min. € 25.000,=

-

Looptijd van max. 5 jaar

en max. € 1.000.000,=;

-

Max. 50% van de huidige totale financieringsbehoefte wordt bijgedragen

Leningen en participaties - Marktconform (dus geen staatssteun) - Rentetarief BNG - Waardering aandelen


adviescommissie De onafhankelijke Adviescommissie Innovatiefonds telt zeven leden. De commissieleden zijn:

Prof. dr. Gerlach Cerfontaine (voorzitter), hoogleraar Regional Innovation Policy, Universiteit Maastricht Prof. dr. Jan Cobbenhagen, professor Entrepreneurship, Universiteit Maastricht Prof. dr. Anita van Gils, Associate Professor, Universiteit Maastricht Drs. Archi Leenaers, directeur Anatech/laboratoriuminstrumenten Jos Nelissen, algemeen directeur Newtricious/Food Peter Thijssen, oud-directeur ING Drs. Cor Zelissen, CEO Mainport (ICT)

47

48

Programmabureau Innovatiefonds

Het Programmabureau Innovatiefonds fungeert als klankbord voor bedrijven die een aanvraag indienen. De medewerkers van dit bureau onderhouden de contacten met de ondernemers. V.l.n.r. Roy Hamans, Susan Boltong, Nadine Depondt, Anouk Courage-Gelissen (statutair directeur Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V.), Wilma Janssen-Custers en Ralph Joosten.


jaarverslag 2010 Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V

Recommend Documents