Jaarplan 2014
Timon Jaarplan 2014 ten behoeve van de provincie Utrecht, de stadsregio Rotterdam, de gemeente Rotterdam en de gemeente Amsterdam. Oktober 2013
1
Inhoud Voorwoord ............................................................................................................................. 4 1.
2
Beleid ............................................................................................................................ 5 1.1
Algemeen beleid / visie ........................................................................................... 5
1.2
Continuering van beleid ........................................................................................... 6
1.3
Innoverend beleid .................................................................................................... 8
1.4
Cliëntprofielen ........................................................................................................11
Regio Utrecht................................................................................................................13 2.1
Algemeen beleid ....................................................................................................13
2.2
Beleid in relatie tot cliëntprofielen ...........................................................................17
2.1.1
Zorgprogramma’s voor jongeren en hun gezinnen in crisis .............................17
2.1.2 Zorgprogramma’s voor jongeren en jongvolwassenen met meervoudige problemen waarbij ook hun gezin en netwerk betrokken wordt .....................................19 2.1.3 3
Zorgprogramma’s voor tienermoeders, jonge moeders 18+ en hun achterban 22
Regio Rotterdam ..........................................................................................................24 3.1
Algemeen beleid ....................................................................................................24
3.2
Beleid in relatie tot cliëntprofielen ...........................................................................26
3.2.1 Zorgprogramma’s voor jongeren en (jong)volwassenen met meervoudige problemen en hun gezin en/of netwerk .........................................................................26 3.2.2 4
Zorgprogramma’s voor tienermoeders, jonge moeders 18+ en hun achterban 28
Regio Amsterdam .........................................................................................................30 4.1
Algemeen beleid ....................................................................................................30
4.2
Beleid in relatie tot cliëntprofielen ...........................................................................31
4.2.1 Zorgprogramma’s voor (jong)volwassenen met meervoudige problemen waarbij ook hun gezin en netwerk betrokken wordt ...................................................................31 4.2.2 5
Kwaliteit, effectiviteit en veiligheid .................................................................................34 5.1
Kwaliteit..................................................................................................................34
5.1.1
Certificering .....................................................................................................34
5.1.2
Effectieve zorg ................................................................................................34
5.1.3
Cliëntparticipatie..............................................................................................36
5.2
Kennis en innovatiecentrum ...................................................................................36
5.2.1 5.3
Ambities voor 2014 .........................................................................................37
Veiligheid ...............................................................................................................37
5.3.1 6
Zorgprogramma’s voor jonge moeders 18+ en hun achterban ........................32
Ambities voor 2014 .........................................................................................38
Bedrijfsvoering ..............................................................................................................39 6.1
Algemeen beleid ....................................................................................................39
6.2
Facilitaire zaken, huisvesting en organisatie ..........................................................40
6.2.1
Algemeen ........................................................................................................40
6.2.2
Ontwikkelingen ................................................................................................40 2
6.2.3
Ambities voor 2014 - Huisvesting ....................................................................41
6.2.4
Ambities voor 2014 - Diensten en Middelen ....................................................41
6.2.5
Ambities voor 2014 - ICT en facility management ...........................................41
6.3
Personeel ...............................................................................................................41
6.3.1
Algemeen ........................................................................................................41
6.3.2
Ontwikkelingen ................................................................................................41
6.3.3
Ambities voor 2014 .........................................................................................42
6.4
Financiën, Planning & Control, ICT ........................................................................42
6.4.1
Algemeen ........................................................................................................42
6.4.2
Ontwikkelingen ................................................................................................43
6.4.3
Ambities voor 2014 .........................................................................................43
6.5
Relatiebeheer .........................................................................................................43
6.5.1
Algemeen ........................................................................................................43
6.5.2
Ambities voor 2014 .........................................................................................44
6.6
PR en Communicatie .............................................................................................44
6.6.1
Algemeen ........................................................................................................44
6.6.2
Ontwikkelingen ................................................................................................44
6.6.3
Ambities voor 2014 .........................................................................................45
3
Voorwoord Schooluitval, jong ouderschap, middelenmisbruik en beginnende verslavingsproblemen. Afglijden in straatcultuur en criminaliteit, of juist een geïsoleerd bestaan en gebrek aan contact met leeftijdgenoten. Vaak vinden deze problemen bij jongeren hun oorsprong in het gezin. Er is sprake van bijvoorbeeld financiële problemen, psychiatrische problematiek bij ouders of de jongere, relatieproblemen die uitlopen op (v)echtscheiding of onveiligheid in het gezin door misbruik of mishandeling. De gevolgen voor de jongeren, hun gezin en de samenleving kunnen ernstig zijn. En vragen dus snel om een oplossing. Elke gemeente heeft hier wel mee te maken. Maar de oplossing is niet langer alleen een zaak van de overheid en professionals. Burgers krijgen een steeds belangrijker rol. Want de zorg anno nu moet anders. Mensen moeten zelf meer verantwoordelijkheid (leren) nemen om hun problemen op te lossen. Als het echt nodig is, kunnen zij rekenen op ondersteuning van andere burgers en maatschappelijke organisaties. Timon doet graag mee Timon is een bevlogen organisatie met een geheel eigen benadering van de zorg. We richten ons al meer dan 25 jaar op zorg voor gezinnen, jongeren en jongvolwassenen. Wij ondersteunen jongeren bij problemen met opgroeien op weg naar zelfstandigheid en volwassenheid. En we bieden ouders hulp bij opvoedproblemen. Met gerichte programma’s, van ambulante begeleiding, training en coaching, tot specialistische behandeling. Gedreven door overtuiging Onze motivatie en inspiratie is de christelijke levensovertuiging, waarbij iedere jongere of ouder, ongeacht (culturele) achtergrond en levensovertuiging, een beroep kan doen op Timon. Hierbij hebben we aandacht voor diversiteit. Vanuit onze achtergrond zijn we stevig verankerd in de maatschappij, met een uitgebreid netwerk en een actieve achterban. Timon biedt hiermee aan gemeenten keuzevrijheid, zorg voor iedereen én zorg voor burgers die identiteitsgedreven hulp willen ontvangen. Al 25 jaar vrijwilligersinzet Vanaf het eerste uur is de inzet van vrijwilligers verweven in onze zorgvisie. Dit zit in de genen van onze organisatie en medewerkers. Wij kunnen dan ook al ruim 25 jaar bouwen op een omvangrijk netwerk van betrokken en geïnspireerde vrijwilligers. Zij zijn bij uitstek de mensen die jongeren veel aspecten van het ‘gewone leven’ voorleven. Niet alleen als maatje, maar ook als goede buur, wonend in of nabij de verschillende voorzieningen van Timon. De kern van onze zorg In alle veranderingen blijven we werken aan het verwezenlijken van onze missie. Ouders ondersteunen om jongeren op te voeden en veilig in het gezin op te laten groeien, waar mogelijk met steun van het netwerk. Jongeren helpen om weerbaar te worden en de eigen kracht te versterken. Ondersteunen van jongeren om zelfstandig het leven weer op te kunnen pakken. Zodat ze in staat zijn om weer mee te doen in de maatschappij. Waar de hulpverleners professionele zorg bieden, staan vrijwilligers naast de jongere om mee te werken aan herstel van het gewone leven. Bij alle transities en transformatie van zorg blijft onze missie gelijk. Vanuit onze identiteit hebben we hoop en zien wij perspectief voor de jongere en voor gezinnen. Dat geeft ons motivatie om ook in 2014 passende zorg te bieden aan jongeren en hun gezinnen in de hoop dat ook zij weer toekomstperspectief mogen krijgen.
Hannie Olij Directeur bestuurder Timon 4
1. Beleid 1.1 Algemeen beleid / visie Onze doelgroepen Wij richten ons met effectieve zorgconcepten op jongeren en jongvolwassenen van 12 tot 23 jaar, met een onderverdeling naar drie geprofileerde doelgroepen: • Crisishulp voor jongeren en hun gezin • Gespecialiseerde zorg voor jongeren en (jong)volwassenen met meervoudige problemen waarbij ook hun gezin en netwerk betrokken wordt • Tienermoeders en hun achterban Timon is inmiddels uitgegroeid tot een landelijke specialist voor bijzondere doelgroepen als zwerfjongeren en tienermoeders. De media herkennen de kracht van onze professionele zorgconcepten, waarbij de Timon-woongroepen vaak expliciet geroemd worden. Het is één van onze zorgvormen, waarbij vrijwilligers zich voor langere termijn aan jongeren verbinden. Samenwerking Timon kiest positie dichtbij jongeren. Hulp verloopt via reguliere routes, zoals Bureau Jeugdzorg, maar ook via buurt- en wijkteams en onderwijs-zorgprogramma’s. Overal waar dat nodig is, zoeken we samenwerking met ketenpartners uit de nulde, eerste en tweede lijn zoals CJG’s, gemeentelijke welzijnsvoorzieningen, GGD, verslavingszorg, onderwijs, GGZ, politie en justitie. In samenwerkingsverbanden met collega-organisaties voor Jeugd en Opvoedhulp leveren we een dekkend en samenhangend aanbod, zowel inhoudelijk als op de verschillende leeftijden gericht. We nemen deel in multidisciplinair overleg en bieden consultatie, screening en advies. Ook bieden we zelf – of samen met anderen – tweedelijnszorg bij kind, gezin en school, waarbij we op ruime ervaring met trajectregie kunnen bogen. In de vorm van een netwerkorganisatie, Netwerk voor Jeugd, kunnen we een breed palet aan specialistische zorg voor jeugd betrekken (specialistische jeugdzorg voor 023 jaar, jeugdLVB en jeugdGGZ). Hulp wordt geboden volgens de principes van 1 gezin, 1 kind, 1 plan. Daarnaast werkt Timon samen met ketenpartners in specialistische zorgprogramma’s (Victas Verslavingszorg, REC4 onderwijs, Justitie en Reclassering). Als thuis wonen echt niet meer lukt Als de jongere niet meer thuis kan wonen en niet kan terugvallen op het eigen netwerk, bieden we tijdelijke vervangende sociale netwerken: laagdrempelige, kleinschalige voorzieningen die deel uitmaken van de sociale infrastructuur in wijken en steden. Het zijn bij uitstek de vrijwilligers die samen met jongeren werken aan ‘herstel van het gewone leven’. Wij geven daarmee handen en voeten aan de pedagogische civil society. Een duidelijk doel We zien altijd kansen en oplossingen. Onze vraaggestuurde, gespecialiseerde hulp sluit daar op aan. Wanneer wij bij jongeren en hun gezin betrokken worden, is dat tijdelijk en gericht op versterking van hun eigen mogelijkheden en kracht. De jongere en het gezin formuleren zoveel mogelijk de eigen hulpvraag en begeleidingsdoelen en schrijven mee aan het hulpverleningsplan. Hulp thuis staat voorop. Als het ook maar even kan, wordt een beroep gedaan op het netwerk van de jongere. Wanneer zorg in de thuissituatie niet mogelijk is, zoeken we oplossingen zoveel mogelijk in de nabije omgeving, zodat de jongere met zijn leven kan doorgaan - op de eigen school of werkplek. Bij uithuisplaatsing zetten we ons in om dit zo kort mogelijk te laten duren.
5
1.2 Continuering van beleid De kern van onze zorg VEILIG THUIS | GROEIEN IN VEILIGHEID Bij Veilig Thuis is onze zorg gericht op gezinnen waar jongeren in hun ontwikkeling of veiligheid bedreigd worden. Vaak is er in het gezin sprake van huiselijk geweld of kindermishandeling, van een (v)echtscheiding, psychiatrische of verslavingsproblemen van ouders of jongeren, de invloed van loverboys of de impact van eerwraak. Timon sluit aan op de eerstelijns zorg in de wijk en op school en participeert in multidisciplinair overleg met bijvoorbeeld het CJG of (school)maatschappelijk werk. We bieden expertise op het gebied van consultatie, screening, advies en diagnostiek en betrekken waar nodig de tweedelijns zorg bij de jongere, het gezin en school. Kortom, zorg dichtbij. Daarmee kan de zorg zo licht blijven als mogelijk is en voorkomen we doorverwijzing zo lang dat kan. Uitgaan van de kracht van het gezin Als de veiligheid van de jongere het toelaat, wordt samen met het gezin een oplossing gezocht. Zij kunnen rekenen op hulp in de thuissituatie. In samenspraak met het gezin worden daar belangrijke personen uit de directe omgeving bij betrokken zoals familieleden, buren, vrienden of een mentor van school. Bij deze benadering helpen we het gezin om te versterken van wat er wel goed gaat en begeleiden we de gezinsleden bij verbetering van wat er niet goed gaat. Het belang voor de maatschappij Door jongeren met problemen in hun gezinssituatie te helpen, voorkomen we dat zij terecht komen in veel ingrijpender en ‘duurdere’ zorgtrajecten in instellingen, of als overlastveroorzaker op straat belanden. WEERBAAR LEVEN | VERSTERKEN EIGEN KRACHT Bij Weerbaar leven is onze zorg gericht op de jongere die niet langer thuis (of in het netwerk) kan wonen of niet langer op school kan blijven. Er is sprake van een opeenstapeling van problemen, zoals ontoereikende opvoedingsvaardigheden van ouders. Maar ook communicatieproblemen in het gezin of ernstig probleemgedrag bij de jongere, zoals alcoholof drugsmisbruik, schooluitval en criminaliteit of zwerfgedrag. Versterken eigen kracht van jongere en gezin Wanneer een jongere thuis of op school volledig is vastgelopen, biedt opvang in een gestructureerde pedagogische setting vaak uitkomst. Timon beschikt over eigen locaties voor 24-uurs of deeltijdverblijf. Hier leren de jongeren beter weerbaar te worden, en ‘nee’ te zeggen tegen een ongewenste en ‘ongezonde’ leefwereld. Zo leren de jongeren met het trainingsprogramma Equip om verantwoordelijkheid te dragen voor hun eigen denken en doen. Met als doel hen te motiveren en toe te rusten (equiperen) om elkaar te helpen en van elkaar te leren. Het gezin en het eigen netwerk worden zoveel mogelijk bij de hulpverlening betrokken. Opmaat naar zelfstandigheid Dankzij het aanspreken van de eigen kracht van de jongere komt deze sterker uit het zorgtraject en kan de jongere zich gaan richten op een gewenste toekomst. Bij voorkeur weer in het eigen gezin en eigen netwerk.
6
Als terugkeer in het gezin niet lukt, kan bijvoorbeeld kamertraining of nog een poosje in een Timon-woongroep uitkomst bieden. Of als de jongere daar aan toe is: zelfstandig wonen. Het belang voor de maatschappij Door jongeren tijdelijk in een gestructureerde pedagogische setting op te nemen, voorkomen we afglijden met alle mogelijke schadelijke gevolgen, zoals verslaving of criminaliteit. Door hun ontwikkeling te bevorderen en hen weerbaar te maken, leggen we de eerste bouwstenen voor een betere toekomst. ZELFSTANDIG VERDER | WERKEN AAN TOEKOMSTPERSPECTIEF Bij Zelfstandig Verder is onze zorg gericht op thuisloze jongeren (‘zwerfjongeren’), waaronder jonge moeders. Zij staan er vaak alleen voor, kampen doorgaans met financiële problemen en problemen met school of werk. Ook gaat het hier om jongeren die door bijvoorbeeld depressies of angsten een sociaal teruggetrokken leven leiden. Timon gelooft in doorlopende zorglijnen Bij Timon stopt de zorg niet zodra jongeren een bepaalde leeftijd hebben bereikt. Ons streven is juist de jongeren te begeleiden totdat zij zelfstandig verder kunnen. Met deze doorlopende zorglijn voorkomen we een ‘inhoudelijke breuk’ in de behandeling. Wij bieden een groot potentieel vrijwilligers Timon kan - naast gedreven professionals – bouwen op een omvangrijk netwerk van vrijwilligers. Zij wonen dichtbij en werken in kleinschalige voorzieningen samen met jongeren aan ‘herstel van het gewone leven’. Het belang voor de maatschappij Doordat jongeren - met vrijwilligers als ‘goede buren’ - houvast en steun vinden, worden ze weer op de rails geholpen. De inzet van vrijwilligers versterkt de maatschappelijke samenhang en geeft vorm aan de civil society waarin burgers elkaar helpen en samen hun sociaal netwerk en wijk sterker maken.
SAMEN STERK | MEEDOEN IN DE MAATSCHAPPIJ Bij Samen Sterk is ons streven dat jongeren zich weer zelfstandig kunnen redden. Aan de hand van een plan van aanpak gaat de jongere aan de slag. Met eigen woonruimte en steun van vrijwilligers uit de wijk. In samenwerking met onderwijsinstellingen in de wijk begeleiden we jongeren weer terug naar school, zodat ze met de juiste startkwalificaties naar werk kunnen doorstromen. Waar mogelijk dragen we via het netwerk in de wijk stageplaatsen en werkplekken aan. Timon boort bijzondere kracht aan Ook hier stopt Timon niet bij de grenzen van de zorg. We gaan door tot er sprake is van echt herstel. Timon zoekt naar verschillende mogelijkheden om haar zorg te financieren. Waar nodig boren we daarvoor particuliere fondsen aan. En we betrekken naast professionals nadrukkelijk ook wijkbewoners en ondernemers in de wijk. Van jongere met problemen naar actieve wijkgenoot Op wijkniveau creëren we - zoveel mogelijk in samenhang en samenwerking met lokale partners – ‘zorgpunten’, waar de jongeren kunnen aankloppen voor advies en nazorg. Wijkbewoners kunnen hier terecht met hulpvragen of voor doorverwijzing naar specialistische hulp.
7
Zo ontstaat een georganiseerd netwerk van ‘maatjes’ in de wijk, leren jongeren ook iets terug te doen voor hun buren en omgeving en groeit de wijk uit tot een krachtige en hechte gemeenschap. Bij terugval en uitstroom staan de zorgpunten garant voor professionele achtervang en nazorg. Het belang voor de maatschappij Doordat jongeren weer perspectief vinden met woonruimte, onderwijs en werk kunnen zij uitgroeien tot burgers die zelf een stimulerende rol spelen in de ontwikkeling van de wijk. Zo verbetert ook de kwaliteit van de buurt. HET RESULTAAT VAN ONZE INZET Versterken van de wijk Kenmerkend voor de benadering van Timon is dat wij nadrukkelijk gebruik maken van het zelfregelend vermogen van de samenleving. Met onze activerende aanpak, gebaseerd op principes van Wrap Around Care, gaan we een werkalliantie aan met de jongeren en ondersteunen we hen zodat zij zelf weer richting aan hun leven gaan geven. Ze leren gebruik te maken van de voorzieningen die aanwezig zijn in onze maatschappij en regelingen die geboden worden. Onder meer door huisvesting, scholing en het toeleiden naar werk vinden ze hun plaats in de maatschappij. Beperken instroom ‘dure’ zorg Dankzij deze actieve en vroegtijdige aanpak van de problemen, zoveel mogelijk in hun eigen omgeving en met de inzet van het sociale netwerk, voorkomen we dat de jongere in een latere fase moet aankloppen voor zwaardere en daarmee duurdere vormen van zorg. Die ‘dure’ specialistische hulp hoeft alleen ingeschakeld te worden als dat echt noodzakelijk is. 1.3 Innoverend beleid De positie van Timon in de komende jaren Op basis van onze expertise en anticiperend op de ontwikkelingen in ons werkveld kiest Timon voor een afgewogen en gestructureerd zorgaanbod: 1. Op (boven)regionaal niveau: specialistische (jeugd)zorg. 2. Op gemeentelijk niveau: doorlopende zorglijnen en begeleiding van jongvolwassenen, waaronder zwerfjongeren en jonge moeders. 3. Op wijkniveau: ondersteunen en helpen integreren van jongeren in de samenleving en het ontwikkelen van social communities om zo de juiste condities te creëren waaronder jongeren weer volledig kunnen gaan participeren in de samenleving. 4. Op alle drie niveaus bieden we onderwijs-zorg arrangementen en specifieke vrijwilligersconcepten. 1. Specialistische (jeugd)zorg op (boven)regionaal niveau Timon is op regionaal en bovenregionaal niveau aanbieder van specialistische (jeugd)zorg. We richten ons hierbij primair op de regio’s waarin wij nu al actief zijn en staan voor goede verbindingen naar gemeenten, de wijkteams, zorgadviesteams in het onderwijs en andere specialistische zorgaanbieders. Voor Timon blijft crisishulpverlening een speerpunt en we willen hierin graag de preferred partner van gemeenten zijn, met zowel ambulante vormen als tijdelijke opvang. Naast onze nieuwe, effectieve screeningsmodule bieden we zoveel mogelijk specialistische pedagogische behandeling in een kleinschalige setting. En we onderzoeken de mogelijkheden om de behandelgroepen en crisisopvang om te bouwen tot gezinshuizen of andere kleinschalige verblijfsvormen. Met steeds als uitgangspunt: het bieden van zorg geografisch dichtbij de jongere en inzet om deze zo snel mogelijk terug naar huis te laten keren. 8
Uitwerking per regio In de drie regio’s waar Timon met name actief is – de provincie Utrecht, de stadsregio Rotterdam en Amsterdam – gelden verschillende uitgangsposities. Daarom werken we ons beleid steeds per regio uit. 2. Doorlopende zorglijnen op gemeentelijk niveau Timon biedt op gemeentelijk niveau zorgtrajecten voor jongvolwassenen in de leeftijd van 18 tot 23 jaar die vaak met een meervoudige problematiek te kampen hebben. Het betreft onder meer thuisloze jongeren of zwerfjongeren en jonge moeders. Voor ‘oudere’ jeugd tot 18 jaar en nieuwe instromers bieden we doorlopende zorglijnen met programma’s als ambulante begeleiding en begeleid wonen. Zo zorgen we voor continuïteit, net zo lang als nodig is om het begeleidingstraject zonder problemen af te ronden. Activerende aanpak Omdat de meesten van deze jongeren en jongvolwassenen voortijdig hun opleiding hebben afgebroken, komen zij moeilijk aan werk, blijven ze economisch afhankelijk en participeren zij nauwelijks in de maatschappij. Bij jonge moeders staat het verwerven van startkwalificaties op de arbeidsmarkt extra onder druk door vroeg ouderschap. Timon richt zich daarom op empowerment van de eigen krachten, een activerende en niet probleemgerichte aanpak. Vanuit het Wrap Around Care principe regisseren we samenwerking tussen de jongere, de professional, leden uit het eigen netwerk en vrijwilligers. 3. Ontwikkelen van netwerkondersteuning op wijk- en buurtniveau De projecten van Timon kenmerken zich door continuïteit en zijn altijd gericht op een helder doel. Na een traject van (boven)regionale specialistische hulpverlening of een vorm van begeleiding op gemeenteniveau, helpen we jongeren uiteindelijk te integreren in de eigen wijk en buurt. Een aansprekend voorbeeld hiervan is het project U-Turn. Thuishavens Met U-Turn ontwikkelen we zogeheten Thuishavens voor jongeren en jongvolwassenen. In deze communities that care vinden zij een veilige woonplek in de eigen buurt en waar ze begeleiding en steun krijgen van vrijwilligers – van gemotiveerde buurtgenoten tot actieve vrienden, familie en omwonenden. Tegelijk bieden we de mogelijkheid om startkwalificaties te behalen en uitzicht op een betaalde baan. We werken dan ook nauw samen met onderwijsinstellingen en ondernemers in de wijk. Zodat de jongeren zelfredzaam worden en actief meedoen in de samenleving. Uitrol Met de ontwikkeling van thuishavens en steunpunten in de wijk wil Timon ook laagdrempelige ‘loketten’ of ‘vraagbaken’ creëren waar jongeren, hun familie en buurtgenoten voor advies of steun kunnen aankloppen. Want laagdrempelige aanlooppunten helpen bij het voorkomen of verergeren van problemen en dragen bij aan ‘ont-zorgen’. Deze aanlooppunten kunnen waar nodig doorverwijzen naar specialistische hulp.
9
4. Onderwijs-zorg arrangementen en vrijwilligersconcepten op (boven)regionaal, gemeentelijk en wijkniveau Op alle drie niveaus: (boven)regionaal, gemeentelijk en wijkniveau biedt Timon onderwijszorgarrangementen en specifieke vrijwilligersconcepten. Onderwijs-zorgarrangementen In het kader van Passend Onderwijs moet het onderwijs steeds meer zorg bieden aan jongeren met forse problematiek. Timon sluit aan bij het onderwijs door het bieden van onderwijs-zorgarrangementen op regionaal en lokaal niveau. We werken nauw samen met de eerstelijns zorgstructuur op scholen voor voortgezet onderwijs en ROC’s. We bieden consultatie, training en advies aan de medewerkers in de school-zorgstructuur (zorgcoördinatoren, mentoren, docenten) en screening van jongeren met complexere problematiek en hun gezin. Waar nodig wordt er in aanvulling op schoolmaatschappelijk werk een specialistische interventie in het gezin ingezet zodat het gezin weer een steunende context kan bieden aan de jongere. Daarnaast bieden we specialistische zorg aan jongeren en hun gezin met complexe problematiek die (tijdelijk) niet aan het regulier voortgezet onderwijs kunnen deelnemen en uitgevallen zijn uit het onderwijs of in een reboundvoorziening geplaatst zijn van een regionaal samenwerkingsverband van voorgezet onderwijs. Via onze aanvullende specialistische jeugdzorg voor de jongere en het gezin werken we in nauw overleg met alle betrokken partijen aan het vasthouden van de jongere op school. We nemen waar nodig deel aan zorg- en adviesteams en adviseren docenten en mentoren over de specifieke aanpak van de betreffende jongere. Onze onderwijs-zorgarrangementen in het kader van U-turn zijn erop gericht om de jongeren en jongvolwassenen hun startkwalificaties te helpen behalen. We gaan hiervoor samenwerkingsconvenanten aan met de scholen die daartoe opleiden. Ook creëren we zorgpunten op scholen voor de ondersteuning van jongeren uit onze zorgprogramma’s, waar ook de andere jongeren van school terecht kunnen met hulpvragen als ze dreigen uit te vallen. Daarnaast gaan we samenwerkingsverbanden aan met het bedrijfsleven om jongeren passende stageplekken te bieden of arbeidsplaatsen in het kader van een leerwerk traject. Inzet vrijwilligers Op alle drie niveaus (specialistische jeugdzorg, lokaal en wijkniveau) kiezen we voor inbedding van professionele hulp in vrijwilligersaanpakken. In aanvulling op de intensieve zorg van professionele hulpverleners in residentiële settingen en begeleid-wonenvoorzieningen zetten we waar mogelijk vrijwilligers in ‘als goede buur’. Daarnaast starten we steeds meer maatjesprojecten om jongeren en jongvolwassenen een maatje te bieden die hen begeleidt op verschillende levensdomeinen. Inbedding van een vrijwilligersaanpak in onze professionele hulp is ook een belangrijk kenmerk van U-turn: betrokken buurtgenoten, verbonden met de wijk, helpen de jongeren te integreren in de buurt; maatjes zijn beschikbaar voor verschillende activiteiten. Bij terugval bieden professionals van Timon achtervang in de vorm van een wijksteunpunt of zorgpunt. Dit steunpunt is ook beschikbaar voor de rest van de wijk bij hulp- en ondersteuningsvragen. De samenwerking met een grote maatschappelijke achterban, waaronder kerken, is onderscheidend voor de werkwijze van Timon en levert ons een groot aantal betrokken en vaak zeer deskundige vrijwilligers op die we bij onze zorgtrajecten kunnen betrekken.
10
1.4 Cliëntprofielen A. Crisishulp voor jongeren en hun gezin De zorgprogramma’s die Timon voor deze doelgroep biedt, richten zich op volgende cliëntprofielen van het Nederlands Jeugdinstituut (NJI): - 2A Het gezin heeft behoefte aan begeleiding om de opvoedingsvaardigheden van ouders en de communicatie/interactie in het gezin te verbeteren. Timon biedt hiervoor de module Ambulante Spoedhulp (ASH) en Intensief Ambulant bij Crisis (IAC). - 2B Het gezin heeft behoefte aan begeleiding om de opvoedingsvaardigheden van ouders en de communicatie/interactie in het gezin te verbeteren. De hulp dient tevens om de veiligheid van de jeugdige te waarborgen. Timon biedt hiervoor de module Signs of Safety (SOS). - 10A De jeugdige heeft een tijdelijk vervangende woonsituatie nodig met een (residentieel) behandelklimaat en aanvullende individuele behandeling gericht op het verminderen van ernstige gedragsproblemen, zodat de jeugdige weer thuis kan gaan wonen. Het gezin heeft gezinsbehandeling nodig om terugkeer van de jeugdige in het gezin mogelijk te maken. Timon biedt hiervoor de module crisisopvang in combinatie met ASH of Multi Dimensionele Familie Therapie (MDFT). - N.B. screeningsmodule B. Gespecialiseerde zorg voor jongeren en (jong)volwassenen met meervoudige problemen waarbij ook hun gezin en netwerk betrokken wordt De zorgprogramma’s van Timon voor deze doelgroep richten zich op volgende cliëntprofielen van het NJI: - 2A Het gezin heeft behoefte aan begeleiding om de opvoedingsvaardigheden van ouders en de communicatie/interactie in het gezin te verbeteren. Timon biedt hiervoor de module Gezin Centraal, MDFT en contextuele gezinsbegeleiding. - 2B Het gezin heeft behoefte aan begeleiding om de opvoedingsvaardigheden van ouders en de communicatie/interactie in het gezin te verbeteren. De hulp dient tevens om de veiligheid van de jeugdige te waarborgen. Timon biedt hiervoor de module SOS. - 2C Het gezin heeft behoefte aan begeleiding om de opvoedingsvaardigheden van ouders en de communicatie/interactie in het gezin te verbeteren. De jeugdige heeft daarnaast behoefte aan individuele hulp en/of deeltijdbehandeling (bijv. om te leren omgaan met (de gevolgen van) ingrijpende gebeurtenissen en/of eigen problematiek, om te leren een dagbesteding te vinden/houden). Timon biedt hiervoor de module Focus, in combinatie met MDFT. - 4 De jeugdige heeft behoefte aan begeleiding gericht op het vinden/houden van een dagbesteding en/of vermindering van/leren omgaan met eigen problematiek. Timon biedt hiervoor de module Focus, in combinatie met MDFT. - 5A De ouders hebben behoefte aan individuele hulp voor het leren van specifieke opvoedingsvaardigheden, om beter te leren omgaan met de problemen van de jeugdige, zodat deze problemen verminderen en/of hanteerbaar worden voor ouders. Timon biedt hiervoor de modules Gezin Centraal en MDFT. - 9A De jeugdige heeft behoefte aan een permanent vervangende residentiële woonsituatie, gericht op het leren van vaardigheden om zelfstandig te kunnen gaan wonen. Timon biedt hiervoor de module Kamertrainingscentrum Bunnik in combinatie met de module contextuele gezinsbegeleiding. - 9B De jeugdige heeft behoefte aan een permanent vervangende residentiële woonsituatie, gericht op het leren van vaardigheden om zelfstandig te kunnen gaan wonen. De jeugdige heeft daarnaast een aanvullende behandeling nodig, gericht op de vermindering van gedragsproblemen en/of het verminderen van/leren omgaan met (de gevolgen van) een psychiatrische stoornis/ernstige psychische problematiek van de jeugdige. Timon biedt hiervoor de modules behandelgroep in combinatie contextuele gezinsbegeleiding. 11
-
-
10A De jeugdige heeft een tijdelijk vervangende woonsituatie nodig met een (residentieel) behandelklimaat en aanvullende individuele behandeling gericht op het verminderen van ernstige gedragsproblemen, zodat de jeugdige weer thuis kan gaan wonen. Het gezin heeft gezinsbehandeling nodig om terugkeer van de jeugdige in het gezin mogelijk te maken. Timon biedt hiervoor de module behandelgroep in combinatie met MDFT. 10B De jeugdige heeft een tijdelijk vervangende woonsituatie nodig met een (residentieel) behandelklimaat en aanvullende individuele behandeling gericht op het verminderen van ernstige gedragsproblemen, zodat plaatsing in een vervangende gezinssituatie mogelijk wordt. Timon biedt hiervoor de module behandelgroep.
C. Tienermoeders en hun achterban De zorgprogramma’s van Timon voor deze doelgroep richten zich op de volgende cliëntprofielen van het NJI: - 9C De jeugdige heeft behoefte aan een permanent vervangende woonsituatie, gericht op het leren van vaardigheden om zelfstandig te kunnen gaan wonen, met zorg voor de relatie jeugdige (tienermoeder) en baby (veiligheid en opvoedingsvaardigheden) en begeleiding voor vermindering eigen problematiek. Timon biedt hiervoor de module Talita en ambulante opvoedondersteuning voor tienermoeders. Tariefstelling Timon richt zich binnen het jeugdzorgstelsel op de doelgroep met categorie middelzwaar tot zware problematiek: jongeren met meervoudige en complexe problematiek. Uit de benchmark van Bureau Jeugdzorg* blijkt dat Timon zich met haar NDUZ-tarief (Domein Niet Uitstroom gestuurde Zorg) en DUZ-tarief (Domein Uitstroom gestuurde Zorg) in een middenpositie bevindt in vergelijking met de collega-zorginstellingen. Wij denken dat deze tariefstelling passend is bij de zwaarte van onze doelgroep. * Zie de bijlage met de vraag- en aanbodanalyse van Bureau Jeugdzorg
12
2
Regio Utrecht
2.1 Algemeen beleid De zorg voor onze jeugd heeft als uitgangspunt: - Sluit aan bij de vraag van cliënt - Gaat uit van de eigen kracht van cliënt - Wordt ingestoken via 1 gezin, 1 plan - Is zo licht en zo kort mogelijk - Vindt zoveel mogelijk plaats in de thuissituatie (terug dringen residentiële zorgvormen) - Sluit aan bij aanpalende zorgdomeinen In hoofdstuk 1 zijn deze uitgangspunten verder uitgewerkt in het algemene beleid van Timon, evenals de hoofdstukken 5 en 6 gelden deze algemene beleidsuitgangspunten onverkort voor de regio Utrecht. Timon onderschrijft van harte de visie dat ‘alle Utrechtse kinderen veilig en zo goed mogelijk, thuis opgroeien’. Wij stellen hierbij de cliëntvraag centraal en richten ons op het versterken van de eigen kracht van het gezin of zijn omgeving. Daarom hebben we de afgelopen jaren ingezet op afbouw van residentiële bedden en de vrijkomende middelen ingezet voor specialistische ambulante interventies. De begeleiding van jongeren en hun gezin geven we vorm vanuit het gedachtegoed van Wrap Around Care. Het ‘gewone leven’ is hierin een belangrijk uitgangspunt. Door het netwerk van een jongere te betrekken, hoeft specialistische hulp alleen ingeschakeld te worden als dat echt noodzakelijk is. Inspelen op diversiteit Een substantieel aantal cliënten van Timon is afkomstig uit andere culturen. Dit vraagt om begeleiding met oog voor culturele verschillen. Hiervoor hebben we binnen alle afdelingen het model Beschermjassen geïmplementeerd: mensen of groepen veiligheid en warmte bieden in hun eigen ‘oude vertrouwde’. Deze werkwijze bestrijdt uitsluiting en creëert verbinding. De kennisgroep ‘Diversiteit en Beschermjassen’ binnen Timon richt zich op het bestendigen van deze methodiek en geeft advies om de kwaliteit van de hulpverlening te verbeteren. Integrale samenwerking Timon participeert in het samenwerkingsverband Netwerk voor Jeugd, waarin verder deelnemen: Jeugdzorg: Youké (voorheen: Trajectum en Zandbergen), Jeugd LVB Reinaerde, Jeugd GGZ Altrecht en Indigo. Dit netwerk staat voor beschikbaarheid van hulp. Bij meervoudige vragen kan de expert van jeugdzorg-jeugdggz-lvb snel, laagdrempelig en toegankelijk aansluiten op de vragen vanuit het wijkteam en met de cliënt een gezamenlijk plan maken. Dankzij geïntegreerde samenwerking in een aantal zorgprogramma’s ontstaat een samenhangend en dekkend zorgaanbod, geclusterd per geografisch gebied. Hierdoor krijgen cliënten een integraal zorgprogramma – zonder schotten en binnen dezelfde sociale omgeving – en worden wisselingen in woonplaats, school en hulpverlening zoveel mogelijk voorkomen.
13
Wachtlijst: Goede afstemming in- en doorstroom Timon heeft het instroom- en doorstroomproces per regio gecentraliseerd en voor de verschillende zorgprogramma’s een norm trajectduur vastgesteld. Dankzij centralisatie van aanmelding en instroom kan de regio-organisatie adequaat sturen op tijdige en passende instroom. Door nieuwe aanmeldingen per regio wekelijks te bespreken en tweewekelijkse afstemming voor de wachtlijst en bezetting, is steeds tijdig bekend wanneer jongeren kunnen instromen, waar problemen in de doorstroming kunnen ontstaan en welke aanvullende acties noodzakelijk en mogelijk zijn. Zo zorgt Timon dat er binnen de gestelde financiële en operationele kaders steeds kwantitatief voldoende en tijdig aanbod is. Indien er een (structurele) meervraag is, wordt overlegd met de Provincie Utrecht. De resultaten van de inspanningen worden maandelijks ter verantwoording opgenomen in de Provincie monitor en zijn ook voor gemeenten inzichtelijk. De online Provincie monitor neemt een belangrijke plaats in bij het sturen op het behalen van de afgesproken prestaties met de Provincie Utrecht. De regiomanager stuurt en regisseert dat de productiecapaciteit in overeenstemming is met de afgesproken capaciteit. Waar er wachtlijsten ontstaan, draagt Timon bij aan het wegwerken van deze wachtlijst en medewerkers zoveel mogelijk te flexibiliseren om een wijzigende vraag van een goed aanbod te kunnen voorzien. Er vindt tweewekelijks overleg plaats met de collega-zorgaanbieders waarin er informatie wordt gedeeld over de omvang en opbouw van de wachtlijst(en) en waarin de open plaatsen en ketenplannen besproken worden om tijdig eventuele knelpunten op te lossen. Wekelijks wordt een overzicht gegeven van cliënten die langer dan 30 dagen op zorg wachten en worden acties gepland om te voorkomen dat een jongere langer dan de norm van 60 dagen op de wachtlijst staat. Zo wordt ook over de grenzen van de eigen instelling gekeken om jongeren sneller te kunnen helpen door – in overleg met de cliënt –hulpverleningstrajecten van elkaar over te nemen. Met deze werkwijze worden jongeren snel geholpen en kan een goede doorstroom worden georganiseerd. Ketenafspraken Timon spant zich maximaal in om jongeren zo snel mogelijk hulp te bieden en bevordert de door- en uitstroom onder meer door overleg met ketenpartners over vervolghulp in de vorm van ketenplannen. In 2014 willen we dan ook verder invulling geven aan de samenwerking met de collega-zorgaanbieders en Bureau Jeugdzorg. In de afgelopen jaren hebben we met collega-aanbieders gewerkt aan het verbeteren van stelselbrede samenwerking. De zorgaanbieders zijn een commitment aangegaan voor een gezamenlijke aanpak van de in-, door- en uitstroomproblematiek. Timon heeft hierin een actieve bijdrage, ook door het leveren van menskracht in de vorm van een kwartiermaker en logistiek manager. Verdere verbetering mogelijk Door het integraal bewaken van de instroom en doorstroom voor het gehele aanbod aan jeugdzorg en 18+ in de regio Utrecht kan nog beter gestuurd worden op tijdige doorstroming van jongeren uit specialistische – en daarmee dure behandelgroepen – naar bijvoorbeeld woongroepen. Van residentiële naar ambulante hulp In aanloop naar de transitie van de jeugdzorg tekenen zich de contouren af van buurt- en wijkteams en CJG’s die de nulde en eerste lijn versterken. Zoals eerder aangegeven acht Timon het van belang om de hulp zo dicht mogelijk bij de cliënt thuis te organiseren. Vandaar dat we residentiële plekken hebben omgebouwd naar ambulante trajecten. We verwachten dat de ambulante hulp in de toekomst grotendeels door buurt- en wijkteams zal worden uitgevoerd. Tegelijkertijd blijft er vraag naar specialistische ambulante interventies, zoals de systeembehandeling MDFT of de groepsgerichte gezinsinterventie bij problematische echtscheidingen. Hiervoor is specifieke kennis en intervisie nodig.
14
Passende expertise Bij deze ontwikkeling sluit Timon aan op de eerstelijns zorg in de wijk en op school en zal daar waar mogelijk participeren in de ontwikkeling van buurt- en wijkteams. Hierbij bieden wij expertise op het gebied van consultatie, screening, advies en diagnostiek. En we betrekken waar nodig de tweedelijns zorg bij de jongere, het gezin en school. Kortom, zorg dichtbij zo lang het kan. Daarmee kan de zorg zo licht blijven als mogelijk en voorkomen we doorverwijzing naar intensievere zorg. Inkoop bovenregionale zorg Ondanks de grotere aandacht voor preventie en ondanks vroegtijdige integrale hulpverlening zal er altijd een doelgroep zijn die specialistische zorg nodig heeft. Dit betreft zowel ambulante hulp (MDFT) als residentiële hulp. Timon biedt specialistische hulp voor jongeren met meervoudige problematiek. Voor deze doelgroep zal een preventieve aanpak van de buurtteams in een aantal gevallen niet voldoende zijn. Van deze doelgroep is bekend dat zij zich niet altijd verhoudt tot de buurt waaruit zij afkomstig is. De jongeren komen vaak uit gebroken gezinnen, zijn weinig gehecht, veroorzaken overlast in de ene gemeente, gaan op school (of spijbelen) in een andere gemeente en verblijven soms vaker bij familie en vrienden dan bij het gezin van herkomst. Denk hierbij aan de tienermoeders die Timon in behandeling heeft, de meiden met specifieke seksegerelateerde problematiek en de jongeren met meervoudige problematiek die voor behandeling van hun gedragsproblematiek tijdelijk verblijven in de Behandelgroep te Zeist, vaak gecombineerd met deeltijdbehandeling bij Focus. De crisiszorg, 24-uurs residentiële behandeling, behandeling en verblijf voor tienermoeders en tienermeiden zullen naar verwachting bovenregionaal ingekocht blijven worden. Frictiekosten beperken Timon verkeert in de positie veel huurpanden te hebben met huurcontracten van korte tot middellang termijn. Voor onze panden in eigendom geldt voor het grootste gedeelte dat de boekwaarde hoger ligt dan de hypotheekverplichting. Waar dat niet aan de orde is, zullen er maatregelen worden getroffen in 2014. Binnen het transitieproces doet Timon er alles aan de frictiekosten zo laag mogelijk te houden. Bijvoorbeeld door geen vaste verplichtingen meer aan te gaan, maar ook te werken met veel tijdelijke contracten waarbij medewerkers na drie jaar uit dienst gaan. Goed werkgeverschap Desondanks hecht Timon er waarde aan om kwalitatief goed opgeleide medewerkers te hebben en te houden. We blijven investeren in deskundigheidsbevorderende maatregelen, ook voor tijdelijke krachten. Timon wil een goed werkgever zijn en gaat voor continuïteit van specialistische zorg voor haar doelgroep. Wanneer medewerkers overgaan naar buurtteams of zorgadviesteams hecht Timon er aan om ze goed toegerust en opgeleid over te dragen. Experimenteermiddelen Ter voorbereiding op de transitie heeft de Provincie Utrecht in 2013 experimenteermiddelen beschikbaar gesteld aan de gemeenten. Ook ging Timon van start met pilots in de regio’s Zuidoost, Lekstroom en Utrecht-West en nemen Timon medewerkers deel aan buurtteams in Utrecht Stad. Gezien het gebruik van ons jeugdzorgaanbod door inwoners van de regio’s Lekstroom, ZuidOost en Utrecht-West zijn wij tevreden met het feit dat we in ruime mate bij mogen dragen aan de experimenten die in deze regio’s uitgevoerd worden. Hierdoor raken we nog beter ingebed in de lokale zorgstructuren binnen deze regio’s. 15
Bij de ontwikkeling van ons zorgaanbod willen we nog sterker aansluiten bij vragen vanuit de regio Food Valley. In de steden Amersfoort en Utrecht werken we loyaal mee aan het meedenken in de ontwikkeling van de buurtteams en leveren daar ook medewerkers voor. Het betreft de volgende pilots: - Regio Utrecht Stad: 3 buurtteams (waarvan 2 regulier, 1 MBO) waarin 3 Timon medewerkers participeren - Regio Utrecht-West: versterken Voortgezet Onderwijs en verbinding CJG; toegang bieden tot indicatievrije specialistische jeugdzorg - Regio Zuidoost (Zeist): Project Versterking Voortgezet Onderwijs - Regio Lekstroom: Effectievere samenwerking van betrokken zorgpartners met behulp van coaching volgens de principes van Wrap Around Care Passende ondersteuning Voortgezet Onderwijs Passende ondersteuning CJG Dankzij de onderwijs-zorgpilots en aansluiting bij CJG’s is de expertise en inzet van Timon eerder en effectiever beschikbaar. Hierdoor zal de instroom in de tweedelijns zorg verminderen. In 2014 willen wij deze pilots continueren en in afstemming met gemeenten en partners verder verbeteren. Ook buiten de reeds lopende pilots wil Timon constructief meedenken met gemeenten over de aansluiting bij de lokale (zorg-)structuren met als doel het leveren van maatwerk. De methodiek van de pilots gaan we inhoudelijk verder uitwerken. De koppeling met reboundvoorzieningen en de deeltijdbehandeling voor jongeren met tijdelijke schooluitval neemt hierbij een belangrijke plaats in. Hiermee laat Timon zien dat zij haar bestaande specialistische expertise weet om te zetten naar innovatieve zorgarrangementen die passen bij de transformatie van zorg in aanpakken voor: - schoolmijders en spijbelaars; - jongeren met beginnende verslaving; - jongeren die afglijden naar straatgedrag en criminaliteit Binnen de regio Utrecht wil Timon zich – met de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs en Scholen voor Voortgezet Onderwijs en ROC’s – verder ontwikkelen tot de expert op het vlak van onderwijs-zorgarrangementen Voortgezet Onderwijs. De deeltijdbehandeling van Timon (Focus) onderhoudt al een samenwerking met Beukenrode Onderwijs. Hiermee kan gericht gewerkt worden aan een snelle terugkeer naar school indien jongeren onverhoopt toch uitvallen. Ook kan het team van Focus outreachend werken en de jongere in de thuis- en schoolsituatie ondersteunen door de combinatie van het behandelprogramma met MDFT. Doelstelling van al deze pilots en participatieprojecten is om leerervaringen op te doen met betrekking tot nieuwe werkwijzen en nieuwe vormen van samenwerking samen met lokale partners, welke aansluiten bij de uitgangspunten van de transitie en transformatie.
16
Vrijwilligers essentieel binnen het Timon zorgconcept Timon kan in de regio Utrecht – naast gedreven professionals – bouwen op een omvangrijk netwerk van vrijwilligers. Zij wonen dichtbij de jongeren en werken in kleinschalige voorzieningen samen aan ‘herstel van het gewone leven’. Doordat jongeren met vrijwilligers als ‘goede buren’ houvast en steun vinden, worden ze weer op de rails geholpen. De inzet van vrijwilligers versterkt de maatschappelijke samenhang en geeft vorm aan de civil society waarin burgers elkaar helpen en samen hun sociaal netwerk en wijk sterker maken. Binnen de regio Utrecht werken wij met onze vrijwilligersconcepten in het kamertrainingscentrum Bunnik, een woongroep in Utrecht, een woongroep in Amersfoort, drie woongroepen in Houten en twee locaties voor jonge moeders, eveneens in Houten. Decentralisatie AWBZ en de ontwikkeling van thuishavens Met ingang van 1 januari 2015 wordt de extramurale begeleiding uit de AWBZ bekostiging gehaald en aan gemeenten overgedragen. Voor gemeenten wordt het zorgbeleid en de inkoop van zorg daarmee een steeds belangrijkere taak. Met Timon U-turn, een wijkgerichte aanpak is Timon in staat zogeheten ‘thuishavens’ te ontwikkelen voor jongeren en jongvolwassenen. In 2014 zullen we dit U-Turn concept nadrukkelijker voorleggen aan de gemeenten en waar mogelijk opstarten. Hierbij ligt de focus op de gemeenten Amersfoort, Houten en Zeist. 2.2 Beleid in relatie tot cliëntprofielen Timon richt zich – binnen de kaders van de jeugdzorg (tot 18/23 jaar) – met zorgprogramma’s op drie doelgroepen: A. Jongeren en hun gezinnen in crisis (zie 2.2.1.); B. Jongeren en jongvolwassenen met meervoudige problemen waarbij ook hun gezin en netwerk betrokken wordt (zie 2.2.2..); C. Tienermoeders, jonge moeders 18+ en hun achterban (zie 2.2.3.). 2.1.1 Zorgprogramma’s voor jongeren en hun gezinnen in crisis Timon biedt een passend palet aan zorgprogramma’s in crisissituaties: zowel ambulant als residentieel voor jongens en meiden in de leeftijd van 12 tot 18 jaar (23 jaar bij verlengde jeugdzorg) en hun gezin dat in een fase van crisis verkeert. Zowel bij een acute crisis als een uitputtingscrisis. De inzet van Timon Het zo snel en adequaat mogelijk kunnen helpen van jongeren en hun gezin in crisissituaties, om daarmee te bereiken dat zij daar kunnen blijven waar ze, als het veilig en verantwoord is, het beste kunnen opgroeien. We werken hierbij nauw samen met andere ketenpartners en richten ons op beperking van de instroom in specialistische zorg door nauwe samenwerking met diverse organisaties in het lokale, gemeentelijk domein. Het resultaat van de inzet Binnen de crisishulpverlening hebben we in 2013 met succes een screeningsmodule geïmplementeerd. Hierbij is nauw samengewerkt met het Ambulatorium van de Rijksuniversiteit van Utrecht. In het vrijwillig kader kunnen we met deze screeningsmodule een onderbouwd advies verschaffen over de eventueel benodigde vervolgzorg. Binnen 1 week is een globaal advies haalbaar en binnen 4 weken een goed uitgewerkt advies. Met deze screeningsmodule kan Timon tijdens crisissituaties, in opdracht van wijkteam of CJG, de toeleiding verzorgen naar specialistische zorg op basis van een goed onderbouwd advies. 17
Focus blijft om de jongere thuis te laten wonen met de benodigde zorg, of wanneer dat niet mogelijk is een oplossing in het netwerk te zoeken. Een advies voor een residentiële plaatsing is altijd de laatst mogelijke optie, wanneer alle andere mogelijkheden uitgeput zijn. In combinatie met de screeningsmodule wordt naast een (tijdelijke) verblijfsplaatsing ambulante hulp in het gezin gegeven. Dit blijkt zo effectief dat vraag naar Timon Crisishulp sterk is toegenomen en uitbreiding van capaciteit vereiste om aan de vraag te kunnen voldoen en wachtlijsten te voorkomen. De modules van Timon Ambulante Spoedhulp (ASH) Intensief Ambulant bij Crisis (IAC) Signs of Safety (SoS) Diagnostisch screeningsprogramma Netwerkanalyse (Partiële) residentiële crisisopvang Noodbed Aantal plekken/trajecten De crisisopvang in Zeist: 10 plekken crisis verblijf Ambulante Spoedhulp: 140 trajecten Ambities voor 2014 Timon is de grootste jeugdzorgaanbieder van crisishulp in de provincie Utrecht. Wij gaan er van uit dat de crisishulp ook na de transitie geconcentreerd zal blijven in een specialistisch team op bovenregionaal niveau. Dit geldt voor de residentiële crisisopvang voor jongeren vanaf 14 jaar - inclusief de screeningsmodule. Maar ook voor de inzet van ambulante crisisaanpakken. Gezien de benodigde 24-uurs beschikbaarheid bij crisis en de hoge mate van specialisme leent deze kennis en expertise zich minder voor het onderbrengen in een buurtteam. We zullen de gemeenten in 2014 dan ook benaderen om dit specialisme bovenregionaal te continueren. Met onze ambulante spoedhulp en ambulante vormen van screening en diagnostiek gaan we mee in de ontwikkeling van SAVE-teams op lokaal niveau. We werken met de SAVE-teams ook al samen aan hulp in gezinnen waar de veiligheid van kinderen in het geding is. Schaalgrootte vereist Om crisisverblijf te kunnen realiseren is een zekere schaalgrootte nodig. Timon beschikt in Zeist over een voorziening met 10 plaatsen. We onderzoeken of we deze crisishulp ook in andere regio’s kunnen organiseren. Werken aan ontschotting In 2014 werkt Timon samen met haar netwerkpartners aan ontschotting van de crisiszorg. De ambitie is om integraal crisishulp te bieden waar opvoedingsproblematiek centraal staat en daarnaast sprake is van GGZ problematiek en/of LVB problematiek. Uitbreiding ASH De afgelopen jaren is er steeds een groter beroep gedaan op Ambulante Spoedhulp (ASH) dan in de beschikking was toegekend. Om aan deze toenemende vraag te kunnen voldoen zal Timon het komende jaar 152 ASH-trajecten beschikbaar stellen. We hebben de ambitie om onze capaciteit nog verder te flexibiliseren. Vanuit onze reguliere ambulante capaciteit kunnen wij ook binnen 24 uur een ambulante crisisinterventie inzetten om wachtlijsten te voorkomen. Dit kan door – naast de inzet van een kernteam ASH – onze ambulante medewerkers nog breder te scholen in de interventie ASH en Signs of Safety. We zijn hier medio 2013 al succesvol mee gestart. 18
2.1.2
Zorgprogramma’s voor jongeren en jongvolwassenen met meervoudige problemen waarbij ook hun gezin en netwerk betrokken wordt
De doelgroep bestaat hier uit jongens en meiden van 12-23 (23+) jaar met meervoudige problemen. Zij hebben ernstige gedragsproblemen, soms in combinatie met psychiatrische problematiek, overmatig tot problematisch gebruik van alcohol en drugs en andere vormen van verslaving (bijv. gameverslaving). Het kan ook gaan om school- en spijbelproblemen, (beginnende) delinquentie en (ernstige) gezinsproblemen. We onderscheiden drie subdoelgroepen in de leeftijdscategorie 12 tot 18 jaar: 1. Jongeren met problematisch middelengebruik en spijbelgedrag. Zij bewegen zich richting de straatcultuur, of gaan meer en meer op straat leven; 2 Schoolweigeraars: jongeren die met medeweten van ouders thuis op de bank zitten; 3. First offenders: jongeren die weinig weerbaar en beïnvloedbaar zijn, ‘meelopers’ en ‘afglijders’. Hieronder vallen ook meiden die beïnvloedbaar zijn door bijvoorbeeld loverboys. Tot de doelgroep behoren ook jongeren die uitstromen uit JeugdzorgPlus-voorzieningen of die bijvoorbeeld MDFT volgen. Voor jongvolwassenen (18+) – waaronder zwerfjongeren – geldt dat ze nog geen perspectief hebben op zelfstandige woonruimte en nog niet beschikken over voldoende vaardigheden om zich zelfstandig te handhaven in de maatschappij. De inzet van Timon Het zo snel, zo kort en zo licht als mogelijk helpen van jongeren en hun ouders. Om te bereiken dat zij daar kunnen blijven waar ze, als het goed en verantwoord is, het beste kunnen opgroeien. We werken hierbij nauw samen met andere ketenpartners en richten ons zowel op het beperken van de instroom, als het bevorderen van uitstroom door nauwe samenwerking met organisaties in het lokale, gemeentelijk domein. Vanuit het perspectief van nazorg en doorlopende zorglijnen 18+ onderzoeken we steeds of het gewenst is dat Timon een naadloos vervolg in de begeleiding kan bieden in een Begeleid Wonen voorziening. We beschikken in de provincie Utrecht over een substantiële capaciteit Begeleid Wonen: in Amersfoort, Houten (3), Utrecht en Zeist. De begeleiding valt veelal binnen de kaders van het gemeentelijke en/of AWBZ-beleid. Het betreft onder andere de Timon-woongroep, een in Nederland nog steeds uniek model van een professionele voorziening die is ingebed in een georganiseerd ondersteunend sociaal netwerk van buren. De modules van Timon Behandelgroep i.c.m. contextuele gezinsbegeleiding of MDFT Behandelgroep meiden met specifieke seksegerelateerde problematiek of met behoefte aan een categorale voorziening op basis van culturele of godsdienstige achtergrond Kamertraining Deeltijdbehandeling Focus Gezin Centraal (Intensief Ambulant regulier) Multi Dimensionele Familie Therapie (MDFT) Netwerkanalyse Tops (voorheen Equip) Begeleid Wonen en woongroepen Ambulante begeleiding bij zelfstandig wonen 19
Aantal plekken/trajecten Behandelgroep (behandeling en verblijf) 16 plaatsen waarvan: 12 plaatsen in Zeist en 4 plaatsen in Utrecht Behandelgroep meiden (behandeling en verblijf) in Houten: 8 plaatsen Kamertraining in Bunnik: 6 plaatsen Deeltijdbehandeling Focus in Odijk: 16 plaatsen Gezin Centraal: 40 trajecten MDFT: 41 trajecten Woongroepen in Amersfoort (7 plaatsen), Culemborg (4 plaatsen), Houten (15 plaatsen), Utrecht (6 plaatsen), Zeist (3 plaatsen): totaal 35 plaatsen. AWBZ ambulante begeleiding bij zelfstandig wonen (bij uitstroom uit de woongroepen): flexibel aantal trajecten. Ambitie voor 2014 Samenwerking met Victas Timon werkt intensief samen met Victas (verslavingszorg). Daarmee bieden we een meerwaarde voor betrokken gemeenten. De ambulante verslavingsbehandeling van Victas is bijvoorbeeld ingebed in onze pedagogische begeleiding van de jongere en diens gezin. Daarnaast bieden we aanvullende specialistische jeugdzorg aan jongeren met een indicatie voor klinische opname in de detox van Victas. Hiermee wordt een terugkeer in gezin en school voorbereid en begeleid. Naast het huidige behandelaanbod willen we in 2014 samen met Victas, CJG’s, wijkteams en onderwijs inzetten op preventie en vroegsignalering bij jongeren met toenemend middelengebruik. Aansluiting bij het onderwijs Timon biedt Onderwijs-Zorgarrangementen bij verschillende scholen en in diverse gemeentes. Met als doel een betere aansluiting van de specialistische hulpverlening bij het onderwijs. In 2014 zullen we onze aanpakken voor schoolmijders doorontwikkelen en nog beter laten aansluiten bij het onderwijs. Naast de vooral generalistische inzet door buurtteams of CJG is het wenselijk om tijdig zwaardere specialistische hulp in te kunnen zetten om uitval te voorkomen. Timon wil hiertoe de specialismen zoals MDFT gezinsbehandeling en de Focus deeltijdbehandeling verder ontwikkelen, zodat deze optimaal aansluiten bij de behoefte van CJG, zorgadviesteams, zorgstructuren op school en samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. In overleg met de MDFT Academie ontwikkelen we een MDFT-light variant die ook inzetbaar is in het onderwijs. Omdat wij een contract met Justitie en de VNG hebben, kunnen we MDFT ook inzetten voor jongeren die afglijden naar criminaliteit, of juist terugkeren na detentie en een reclasseringsmaatregel of een gedragsbeïnvloedende maatregel hebben gekregen van de rechter. Bredere inzet screeningsmodule Timon gaat de screeningsmodule voor het crisisdomein zodanig aanpassen dat deze ook in combinatie met de deeltijdbehandeling van Focus kan worden gegeven. De samenwerking met Beukenrode onderwijs speelt hierin een essentiële rol. De eerste stappen hiervoor zijn in 2013 gezet. In 2014 moet de module worden doorontwikkeld en bestendigd. De screeningsmodule wordt hiermee ook geschikt voor reboundvoorzieningen en mogelijk voor het regulier onderwijs. Ambulante hulp We verwachten dat Intensief Ambulant regulier steeds vaker als hulpverleningsvorm onderdeel zal worden van buurt en wijkteam. Wij ondersteunen deze ontwikkeling en werken nauw samen met de gemeenten om onze goed toegeruste medewerkers over te dragen aan deze teams.
20
Onze ambitie is om onze specialistische ambulante vormen nog verder te ontwikkelen zodat we een passend aanbod hebben voor buurtteams en zorgadviesteams die vanuit hun (gezins)plannen intensieve specialistische aanpakken in willen zetten. Een voorbeeld hiervan is MDFT. MDFT gezinsbehandeling is een geprotocolleerde behandelvariant voor specifieke problemen: gezinnen met jongeren met beginnende verslaving, criminaliteit en langdurige schooluitval, veelal vanwege internaliserende problematiek. Op verzoek van Bureau Jeugdzorg (vraag-aanbod analyse) onderzoeken we hoe we nazorg als vervolg op een MDFT interventie kunnen organiseren. De ambitie is om dit in 2014 te bieden. Bovenstaande geldt ook voor ouderschapsbemiddeling. Wij hebben in 2013 al onze ambulante werkers opgeleid om in samenwerking met het Netwerk voor Jeugd antwoord te geven op de toenemende vraag naar ouderschapsbemiddeling. Voor deze zorgvorm is ook in de vraag-aanbod analyse aandacht gevraagd. In het kader van hulp bij (v)echtscheiding biedt Timon bijeenkomsten voor lotgenoten. Omdat de deelnemers hier de problematiek die voortvloeit uit de (v)echtscheiding herkennen, ontstaat draagvlak voor veranderingen. De groepsaanpak blijkt een goede ingang om de empathie voor de andere ouder te vergroten en de destructieve interactiepatronen te doorbreken. Wij ontwikkelen deze therapeutische variant in samenwerking met het Lorentzhuis te Haarlem. Behandel- en woongroepen koppelen In 2014 gaan we verder met onze inzet op ambulante zorg. Waar mogelijk verminderen we onze residentiële vormen van zorg of bieden deze flexibeler aan. We willen de behandelgroepen in keten zetten met onze woongroepen, waarbij vrijwilligers een (tijdelijk) sociaal netwerk voor de jongeren bieden. De verwachting is dat jongeren dan korter in de behandelgroepen kunnen verblijven en sneller naar goedkopere verblijfsvarianten zoals woongroepen en gezinsgroepen doorstromen. De wijk in Timon heeft een projectgroep ingesteld om te onderzoeken hoe haar woongroepen het beste kunnen aansluiten bij het gemeentelijk beleid. Regionaal zetten we in op kleinschalige voorzieningen in de wijk. Voorbeelden hiervan zijn de Timon-woongroepen en het kamertrainingscentrum (KTC) in Bunnik dat de vorm heeft van een gezinsgroep. Deze kleinschalige voorzieningen bieden een plek in de buurt waar tijdelijk hulpverlening en behandeling mogelijk is voor jongeren die niet thuis kunnen wonen. Van hieruit kunnen de jongeren naar hun eigen school en sport gaan en hun eigen sociale netwerk behouden. We onderzoeken plannen om een tweede woongroep in Amersfoort te starten. Er heeft zich al een groep vrijwilligers gemeld die als ‘goede buren’ wil fungeren. Residentieel verblijf inkorten Waar mogelijk verkorten we het residentiële verblijf op locatie en betrekken we het netwerk nog nadrukkelijker. Mogelijkheden tot deeltijdverblijf, flexibeler opvang, maar ook het ombouwen naar kleinschalige verblijfsvarianten zullen we verder onderzoeken en waar mogelijk implementeren. Vooruitlopend op de transitie van de Jeugdzorg per 1 januari 2015 willen we onze capaciteit voor behandeling en het verblijf van oudere jeugd komend jaar verder terugbrengen. We onderzoeken ook of een deel van de residentiële behandelgroep en een deel van de crisisopvang uit Zeist overgeheveld kan worden naar de regio Food Valley. Deze (nieuwe) combinaties zullen we ondersteunen met specialistische ambulante hulp en mogelijkheden tot deeltijdbehandeling. Ambitie opvang en behandeling tienermeiden In 2013 hebben we nieuwe trajecten gerealiseerd voor de doelgroep Meiden van 16 tot 18 jaar die naast problematiek op verschillende levensgebieden kampen met persoonlijkheidsproblematiek. 21
Deze meiden hebben vaak ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt en is er sprake van seksespecifieke of cultuurbepaalde problemen. Veelal gaat het om geweld in afhankelijkheidsrelaties, waaronder loverboyproblematiek en eerwraak. Voor een deel betreft het hier meiden die uitstromen uit een JeugdzorgPlus voorziening (gesloten setting). We willen onze kennis en expertise voor de behandeling van deze doelgroep verder ontwikkelen door het beschrijven van de interventie, de methodiekhandleiding en het uitvoeren van praktijkgestuurd effectonderzoek. Daarnaast participeren we in een onderzoek van het Verwey Jonkerinstituut en zullen we onze kennis delen met collega-instellingen zoals Fier Fryslan. Met dit aanbod hopen we ook een antwoord te geven op de vraag binnen de provincie naar een categorale voorziening voor meiden. 2.1.3 Zorgprogramma’s voor tienermoeders, jonge moeders 18+ en hun achterban Het betreft hier (aanstaande) tienermoeders van ongeveer 16 tot 18 jaar en jonge moeders 18+ en hun kinderen. Veelal is er sprake van ernstige gedragsproblematiek, soms in combinatie met persoonlijkheidsproblematiek of een ontwikkelingsstoornis. Ook is vaak sprake van problematiek in het gezin van herkomst van de tienermoeders. Door deze combinatie stagneren de moeders in hun leertraject en ontbreekt het vaak aan een startkwalificatie. Dit bemoeilijkt aansluiting op de arbeidsmarkt. De jonge (aanstaande) moeders hebben doorgaans ook geen perspectief op zelfstandige woonruimte en beschikken nog niet over voldoende vaardigheden om zich zelfstandig te handhaven in de maatschappij. De inzet van Timon Talita heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een hoogwaardig zorgprogramma voor tienermoeders, waarin gewerkt wordt met bewezen effectieve interventies. In samenwerking met de Hogeschool Utrecht is het werken volgens de principes van Wrap Around Care (WAC) inmiddels volledig geïmplementeerd en geborgd. De zorgmodule van Talita is omschreven volgens de criteria van het Nederlands Jeugdinstituut. Onderzocht wordt of deze module kan worden toegelaten tot de databank van effectief bewezen interventies van het NJI. Dit programma wordt grotendeels ook ingezet binnen een voorziening voor tienermoeders van 18-23 jaar: Mevita geheten. Doorverwijzing vindt plaats door de GGZ en de Brede Centrale Toegang van Utrecht (Centrum gemeente MO) voor zwerfjongeren. Beschikbare modules Behandeling en verblijf Video Interactie Begeleiding (Basic Trust) Deeltijdbehandeling Timon Focus Intensief Ambulant tienermoeders Signs of Safety Begeleid Wonen en woongroepen Ambulante begeleiding bij zelfstandig wonen Aantal plekken/trajecten Behandeling en verblijf tienermoeders in Houten: 12 plaatsen Begeleid wonen jonge moeders 18+ in Houten: 13 plaatsen Diverse plekken voor jonge moeders binnen de capaciteit van de woongroepen in Amersfoort, Culemborg, Houten, Utrecht en Zeist
22
Ambitie voor 2014 Maatjesproject Houten In Houten begeleiden we jonge moeders om zelfstandig te kunnen wonen en bij het opbouwen van een netwerk. In 2014 willen we in de gemeente Houten starten met een maatjesproject voor zowel de locaties Talita als Mevita. Deze maatjes werken samen met de jonge moeders aan het opbouwen van een netwerk en helpen hen om te ‘landen in de wijk’. Zo willen we bijdragen aan een snellere uitstroom en ontstaat de mogelijkheid om langer nazorg te leveren. Deze nazorg wordt bij voorkeur binnen de gemeente van herkomst geboden. Nog meer dan voorheen zal de gemeente van herkomst dan ook betrokken worden bij de huisvesting van de jonge moeders. In Talita en Mevita besteden we met trainingen en bijeenkomsten ook nadrukkelijk aandacht aan gezinsrelaties en de rol van de vader in de opvoeding van het kind. Gezien de grote mate waarin tienermoeders GGZ problematiek hebben, is de ambitie om in 2014 in samenwerking met Altrecht (partner in Netwerk voor Jeugd) te onderzoeken hoe we verder kunnen ontschotten ten aanzien van deze doelgroep en integrale jeugd- en GGZ zorg kunnen bieden.
23
3 3.1
Regio Rotterdam Algemeen beleid
De zorg voor onze jeugd heeft als uitgangspunt: - Sluit aan bij de vraag van cliënt - Gaat uit van de eigen kracht van cliënt - Wordt ingestoken via 1 gezin, 1 plan - Is zo licht en zo kort mogelijk - Vindt zoveel mogelijk plaats in de thuissituatie (terug dringen residentiële zorgvormen) - Sluit aan bij aanpalende zorgdomeinen In hoofdstuk 1 zijn deze uitgangspunten verder uitgewerkt in het algemene beleid van Timon, evenals de hoofdstukken 5 en 6 gelden deze algemene beleidsuitgangspunten onverkort voor de regio Utrecht. Timon is in de regio Rotterdam inmiddels uitgegroeid tot een specialist voor bijzondere doelgroepen zoals zwerfjongeren en tienermoeders. Ook vervullen we in toenemende mate een spilfunctie op het snijvlak van jeugdzorg en zorg voor jongvolwassenen. We creëren in dit kader doorlopende zorglijnen voor jeugdigen met forse problematiek. Zij kunnen via onze behandelmodulen doorstromen naar begeleid wonen en leren zo om zelfstandig en zelfredzaam te worden. Versterken eigen kracht Onze effectieve zorgconcepten zijn gericht op versterking van eigen mogelijkheden en kracht van de jongere. Hierbij combineren we professionele hulpverlening met de inzet van vrijwilligers als goede buur en maatje. Ook richten we ons met Thuishavens en het U-Turn concept nadrukkelijk op de inbedding van de jongeren in de eigen wijk en stimuleren we het behalen van startkwalificaties. Doorlopende zorglijnen We hebben de in het jaarplan 2013 voorgenomen capaciteit voor jeugdzorg gecontinueerd. Onze participatie in onderwijszorgprogramma’s in de regio hebben we in 2013 bijgesteld, omdat een collega-aanbieder reeds in dit aanbod voorzag. In samenspraak met de SRR hebben we ons vervolgens gericht op het versterken van de doorlopende zorglijnen voor jongeren van 16-23 jaar. Hier gaan we in 2014 mee door. Zorgaanbod in 2014 Op basis van onze expertise en anticiperend op de ontwikkelingen in de maatschappij en het werkveld, kiest Timon in 2014 voor een zorgaanbod dat zich richt op: 1. Het bieden van innovatieve vormen van specialistische jeugdzorg op (boven)regionaal en lokaal niveau. Dit aanbod sluit naadloos aan op de lokale structuur van de wijkteams. Waar Timon in de wijken aanwezig is, zullen we zoveel mogelijk een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de wijkteams; 2. Flexibilisering en ombouw van het jeugdzorgaanbod, zodat we enerzijds vroegtijdig kunnen inspelen op het kader van het Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel. Anderzijds kunnen we zo een passend antwoord geven op het Advies Zorginkoop 2014 van BJZ en het zwaarwegend advies zorginkoop 2014 van de samenwerkende gemeenten; 24
3. Het verder ontwikkelen van doorlopende zorglijnen en begeleiding van jongeren en jongvolwassenen op lokaal niveau. Met als uitgangspunt een met de partners overeengekomen regiefunctie op het thema ‘zelfstandigheid/uitstroom uit de jeugdzorg’ voor het gehele veld; 4. De ondersteuning van gezinnen en het helpen (re)integreren van jongeren in de samenleving,. We zetten hierbij in op het behalen van startkwalificaties, het versterken van eigen kracht, het ontwikkelen van informele zorgnetwerken en het betrekken van vrijwilligers binnen de context van social communities op wijkniveau. Hiertoe continueren we U-Turn en bouwen we het concept van de Thuishavens verder uit; 5. Het bieden van innovatieve vormen van zorg voor jongvolwassenen zoals tienermoeders en zwerfjongeren/zorgmijders met onze concepten van woonbegeleiding en ambulante zorg; 6. Een goede aansluiting op de inhoudelijke zorgvragen van de lokale gemeenten, juist ook op het snijvlak van jeugdzorg en de zorg voor jongvolwassenen; 7. Intersectorale samenwerking om tot een betere integrale zorgverlening te komen. In het bijzonder gaat het om samenwerking met de GGZ en de verslavingszorg. Lokaal en wijkniveau In het kader van de proeftuin decentralisatie jeugdzorg in de regio Nieuwe Waterweg Noord (NWN en vanuit onze ambitie om doorlopende zorglijnen op lokaal niveau te versterken, wil Timon participeren in het wijkteam van de gemeente Vlaardingen. Onze specialistisch ambulant hulpverleners beschikken over kennis en expertise in Signs of Safety en Wrap Around Care. Zij kunnen generalisten in de wijkteams consultatie en advies bieden en zo een preventieve bijdrage leveren en voorkomen we dat problemen bij jongeren en hun gezinnen verergeren. Hiermee beperken we de instroom naar duurdere vormen van zorg. Daarnaast kunnen onze hulpverleners op lokaal niveau specialistische jeugdzorg curatief inzetten. U-Turn Timon voegt met het wijkgerichte U-Turn concept een informele zorgstructuur toe aan de wijkteams. Hiermee ondersteunen we jongeren en jongvolwassenen in de laatste fase van zelfstandigheidstraining op weg naar participatie in de maatschappij. Zij krijgen met onderwijs de kans om startkwalificaties te halen en uitzicht op een betaalde baan. Timon biedt deze steun vanuit communities that care, ondermeer in de wijken Schiebroek, Alexander en Delfshaven. We werken ook nauw samen met onderwijsinstellingen en ondernemers in de wijk. Participatie in de wijkteams is dan ook mogelijk, maar mede afhankelijk van de onderhandelingen met andere zorgaanbieders. Samenwerking met ketenpartners en stakeholders Timon wil de samenwerking met ketenpartners en stakeholders in 2014 continueren. Hierbij investeren we specifiek in samenwerking met de GGZ en de verslavingszorg in de regio om effectiever hulp te bieden aan jongeren met een problematiek die zowel een aanpak van jeugdzorg als GGZ vraagt. Innovatie In 2014 bouwt Timon voort op effectief bewezen interventies. Zo kunnen we procescoaching bieden bij het werken volgens het Wrap Around Care model, dat het principe 1 gezin, 1 plan en coördinatie van zorg insluit. Wij bieden deze coaching ook in andere regio’s aan voor wijkteams en teams die verbonden zijn aan CJG’s. Waar mogelijk zullen we deze expertise ook delen in de regio NWN. Tegelijkertijd zullen we blijvend innoveren en specifieke interventies en nieuwe financieringsstromen onderzoeken.
25
Professionalisering In het kader van de beroepsregistratie-eisen dient elke specialistisch hulpverlener van Timon te beschikken over deskundigheid op de terreinen als Wrap Around Care, Signs of Safety, Beschermjassen, contextueel werken en motiverende gesprekstechnieken. Daarnaast investeren we opnieuw in de kennis van psychopathologie en verslavingsproblematiek met specifieke aandacht voor onderkenning bij jongeren en jongvolwassenen. Met deze professionalisering sluiten we aan op het actieplan ‘professionalisering Rotterdam’. Bovendien bereiden we hulpverleners uit de eigen organisatie en bij ketenpartners via professionalisering voor op de transitie. 3.2
Beleid in relatie tot cliëntprofielen
Timon richt zich in de stadsregio Rotterdam met zorgprogramma’s op de volgende doelgroepen: Jongeren en jongvolwassenen met meervoudige problemen en hun gezin en/of netwerk; Tienermoeders, jonge moeders 18+ en hun achterban. 3.2.1
Zorgprogramma’s voor jongeren en (jong)volwassenen met meervoudige problemen en hun gezin en/of netwerk
Doelgroep We richten ons hier op jongens en meiden van 15-23 (23+) jaar met meervoudige problemen. Zij hebben ernstige gedragsproblemen, soms in combinatie met psychiatrische problematiek, overmatig tot problematisch gebruik van alcohol en drugs of andere vormen van verslaving (bijv. gameverslaving). Het kan ook gaan om school- en spijbelproblemen, (beginnende) delinquentie en (ernstige) gezinsproblemen. We onderscheiden drie subdoelgroepen in de leeftijdscategorie 15 tot 18 jaar: 1. Jongeren met problematisch middelengebruik en spijbelgedrag. Zij bewegen zich richting de straatcultuur, of gaan meer en meer op straat leven; 2 Schoolweigeraars: jongeren die met medeweten van ouders thuis op de bank zitten; 3. First offenders: jongeren die weinig weerbaar en beïnvloedbaar zijn, ‘meelopers’ en ‘afglijders’. Hieronder vallen ook meiden die beïnvloedbaar zijn door bijvoorbeeld loverboys. Tot deze doelgroep behoren ook jongeren die uitstromen uit JeugdzorgPlus-voorzieningen of die bijvoorbeeld MDFT volgen. Voor jongvolwassenen (18+) – waaronder zwerfjongeren – geldt dat ze nog geen perspectief hebben op zelfstandige woonruimte en nog niet beschikken over voldoende vaardigheden om zich zelfstandig te handhaven in de maatschappij. De modules van Timon Behandeling en Verblijf De Uitdaging Ambulante begeleiding Gezin Centraal Tops (voorheen: Equip) Begeleid Wonen en woongroepen Ambulante begeleiding bij zelfstandig wonen
26
Aantal plaatsen/trajecten Behandelgroep (behandeling en verblijf) in Vlaardingen: 13 plaatsen Begeleid wonen jeugdzorg in Vlaardingen/Rotterdam: 6 plaatsen Begeleid wonen voor jongeren 18+ in Rotterdam: 75 plaatsen (waaronder 6 plaatsen in de woongroep Delfshaven) Begeleid wonen voor jongeren 18+ in Vlaardingen: 12 plaatsen Ambitie voor 2014 Timon handhaafde in 2013 de capaciteit van de gespecialiseerde zorg voor de doelgroep 1523 jaar, om zo tegemoet te komen aan de grote vraag. In 2014 wil Timon een bijdrage leveren aan de geformuleerde ambities bij de transitie en transformatie. Zo willen we stevige generalisten in de wijken positioneren en flexibele zorgtrajecten creëren. Dit doen we door 15 reguliere ambulante trajecten om te bouwen naar begeleid wonen trajecten in de regio NWN. Het betreft hier een arrangement wonen en ambulante begeleiding, eventueel in samenwerking met de GGZ. Verder versterken we wijkteams met jeugdzorgspecialisten. Hiermee komen we ook tegemoet aan de vastgestelde normen voor afbouw die door zorgaanbieders en gemeenten worden overeengekomen in het transitiearrangement. Proeftuin Timon realiseert deze ambities in nauw overleg met de gemeenten, zoals Vlaardingen, waar wij een groot deel van het jeugdzorgaanbod leveren. Tegelijkertijd volgen we in de stuurgroep ‘Proeftuin NWN’ de ontwikkelingen van decentralisatie jeugdzorg. Waar wenselijk kan Timon in de regio een bredere bijdrage leveren, bijvoorbeeld de regievoering over doorlopende zorglijnen. Dit sluit aan bij ‘Het zwaarwegend advies zorginkoop samenwerkende gemeenten’. Doorlopende zorglijnen Het te realiseren aanbod voor begeleid wonen in de gemeente Vlaardingen resulteert in een doorlopende zorglijn op lokaal niveau en draagt bij aan een snellere uitstroom uit behandelgroep de Uitdaging (specialistische jeugdzorg). Dit moet in 2014 gerealiseerd worden.. Wij zijn van mening dat de capaciteitsafbouw van zwaardere vormen van residentiële jeugdzorg voor oudere jeugd, om versterking vraagt van doorlopende zorglijnen waar we deze jongeren ondersteunen op weg naar zelfstandigheid. Dit voorkomt uiteindelijk hogere kosten in het volwassenencircuit. Volledige regie Timon wil samen met collega-zorgaanbieder Prokino in de gehele regio de regie gaan voeren over de doorlopende zorglijnen voor jongeren van 15-23 jaar. De plannen hiervoor krijgen het komend jaar vorm, waarbij we nauwe samenwerking zoeken met de gemeenten, de collega-zorgaanbieders, wijkteams en lokale teams. Afstemming huisvesting Om onze ambitie van doorlopende zorglijnen te kunnen realiseren, dient er voldoende geschikte en betaalbare huisvesting te zijn. Dit vormt een speerpunt in onze besprekingen met de corporaties en de gemeenten Vlaardingen, Schiedam en Maassluis. Daarnaast willen we het inhoudelijke beleid van omklapwoningen in Delfshaven verder vorm geven. Deze omklapwoningen worden ingebed in ons beleid van ‘landen in de wijk’, thuishavens en UTurn.
27
Werk maken van werk Veel jongeren in onze Begeleid Wonen trajecten missen een adequate schoolopleiding of betaald werk en de gemeenten hebben toeleidingstrajecten op dit vlak veelal wegbezuinigd. Daarom willen we een lange termijnplan ontwikkelen om zelf en met ketenpartners stageplekken en werkplekken te creëren. Hiertoe zullen we de contacten met lokale ondernemers verstevigen. Compleet schuldhulpaanbod We willen de schuldhulp verbeteren door zelfstandig beheerrekeningen te openen. Uit de pilot Project Schulden blijkt dat dit veel voordelen oplevert, zowel voor de jongeren als voor de schuldeisers, waartoe Timon regelmatig behoort. We zullen hier concrete plannen voor uitwerken en deze in onze werkwijze integreren. Uitbreiden aanbod Spijkenisse en Zuid-Hollandse Eilanden Als gevolg van de transitie ontstaat er ook vraag naar het hulpaanbod van Timon in o.a. Spijkenisse en Goeree-Overflakkee. We zullen hier in 2014 – al dan niet met partners– actief op ingaan. 3.2.2
Zorgprogramma’s voor tienermoeders, jonge moeders 18+ en hun achterban
Doelgroep We richten ons hier op meiden en (aanstaande) tienermoeders van ongeveer 16 tot 18 jaar, jonge moeders 18+ en hun kinderen. Veelal hebben zij ernstige gedragsproblematiek, soms in combinatie met persoonlijkheidsproblematiek of een ontwikkelingsstoornis. Daarnaast is vaak sprake van problematiek in het gezin van herkomst. Dit resulteert vaak in stagnatie in hun leertraject en bij veel moeders ontbreekt het aan een startkwalificatie. Aansluiting op de arbeidsmarkt wordt hierdoor ernstig bemoeilijkt. De modules van Timon Zelfstandigheidstraining (Ambulante) begeleiding Video Interactie Begeleiding (Basic Trust) Signs of Safety Wrap Around Care Begeleid Wonen en woongroepen Aantal plaatsen/trajecten Behandeling en verblijf tienermoeders 18- in Rotterdam: 7 plaatsen Begeleid wonen jonge moeders 18+ in Rotterdam: 19 plaatsen intensief en 27 plaatsen regulier Ambitie voor 2014 In het kader van doorlopende zorglijnen willen we de Thuishavens in Schiebroek en Alexanderpolder verder ontwikkelen. Dit betekent dat we hier geschikte locaties voor geclusterd wonen moeten realiseren. Onderzoek hiernaar vindt plaats samen met Laurens Wonen. In Schiebroek willen we samen met ketenpartners, Pameijer en DOCK ook een goed functionerend inloopcentrum realiseren ten behoeve van de Thuishaven. Ook passende inzet van vrijwilligers en het borgen van de kwaliteit van ons zorgaanbod, via volgzorg en effectmeting staan hoog op de agenda. Net als het verstevigen van de samenwerking met scholen (ROC/Life college), werkgevers en andere wijkpartners gericht op dagbesteding en meedoen als wijkbewoner. Tot slot willen met partners als de GGZ, Pameijer en Prokino nauwer samenwerken aan integrale zorg.
28
Derde Thuishaven in Zuid In Rotterdam-Zuid bestaat behoefte aan ambulante begeleiding voor jonge moeders die uitstromen uit Begeleid Wonen. Plannen om hier een derde Thuishaven te openen, vragen om nader onderzoek en het is wenselijk om aan te sluiten bij bestaande ketenpartners in deze wijk. In 2014 zal hier meer duidelijkheid over ontstaan en bij een positief besluit kan de Thuishaven mogelijk in 2015 gerealiseerd worden. Jonge moeders (18+) Timon wil in 2014 onderzoeken of er behoefte is aan begeleid samenwonen van de jonge moeder met kind en de vader. Ook gaan we een aanbod voor jonge vaders ontwikkelen. Verder zullen we onderzoeken hoe het geclusterd wonen op één locatie voor 18- en 18+ zorginhoudelijk goed geborgd kan worden. De focus op veiligheid blijft ook in 2014 actueel. Dit stelt specifieke eisen aan onze panden, goed toegerust personeel en het sturen op een veilige sfeer en gedrag in onze woonlocaties. In 2014 gaan we verder met de professionalisering van ons team met onder meer aandacht voor Contextueel werken en de aanstelling van een aandachtfunctionaris Signs of Safety. Tot slot willen we beter inzicht in vraag en aanbod voor de ‘zware’ doelgroep, om uitbreiding van de subsidieaanvraag voor 2015 gedegen te kunnen onderbouwen. Jeugdzorgmoeders (18-) Om tegemoet te komen aan de grote vraag naar gespecialiseerde jeugdzorg voor tienermoeders 18- hebben we in 2013 vier jeugdzorgplaatsen gecontracteerd. Uiteindelijk kwamen we dit jaar tot realisatie van 7 trajecten. Gezien de wachtlijst, de aanhoudende vraag en de signalen dat deze doelgroep noodgedwongen buiten de regio passende hulp zoekt, willen we ook in 2014 voor 7 trajecten een contract afsluiten.
29
4 4.1
Regio Amsterdam Algemeen beleid
De zorg voor onze jeugd heeft als uitgangspunt: - Sluit aan bij de vraag van cliënt - Gaat uit van de eigen kracht van cliënt - Wordt ingestoken via 1 gezin, 1 plan - Is zo licht en zo kort mogelijk - Vindt zoveel mogelijk plaats in de thuissituatie (terug dringen residentiële zorgvormen) - Sluit aan bij aanpalende zorgdomeinen In hoofdstuk 1 zijn deze uitgangspunten verder uitgewerkt in het algemene beleid van Timon, evenals de hoofdstukken 5 en 6 gelden deze algemene beleidsuitgangspunten onverkort voor de regio Utrecht. Amsterdam krijgt te maken met omvangrijke veranderingen in de zorg. In het koersbesluit ‘Om het Kind’ en het koersbesluit ‘Amsterdamse zorg; Noodzaak voorop’ wordt een vernieuwende aanpak beschreven. Dit moet er toe leiden dat Amsterdammers die zorg en ondersteuning nodig hebben deze snel, goed en op maat krijgen. Bij de nieuwe manier van werken staat de noodzaak van zorg voorop en wordt altijd gekeken naar wat mensen zelf of hun omgeving kunnen regelen. Professionals ondersteunen de hulpvragers bij het vinden van mogelijkheden en waar nodig bieden zij professionele zorg en ondersteuning. Vanaf 2015 wordt in Amsterdam zorg en ondersteuning allereerst aangeboden via: Wijkzorgteams Ouder-en-kind teams Samen-Doen teams Hiervoor wordt de stad in 22 gebieden van ongeveer 40.000 inwoners opgedeeld. De Wijkzorgteams en Ouder-en-kind teams gaan de spil vormen in de Amsterdamse zorg. Het gebiedsgericht en op maat zorg verlenen is één van de pijlers onder de verdere uitwerking van het nieuwe Amsterdamse zorgbeleid. Amsterdam begint komend jaar al met dit zorgsysteem in vijf wijken en met verschillende proeftuinen. De rol van Timon in het nieuwe beleid Timon wil daar waar mogelijk actief participeren in pilots en proeftuinen die betrekking hebben op de transitie AWBZ naar Wmo en de transitie jeugdzorg. Onze concepten sluiten aan bij de visie van Amsterdam en de kerngedachten van de Wmo, waarbij het gebruik van eigen kracht, bevorderen van zelfredzaamheid, kunnen acteren in sociale netwerken en participatie in de samenleving centraal staan. Het gaat hier om gespecialiseerde aanpakken voor jongeren, begeleid wonen voor adolescenten en nazorg in de wijk. In samenwerking met andere lokale en regionale organisaties wil Timon deze doorlopende zorglijnen ontwikkelen in Amsterdam. Ons onderscheidende aanbod In Amsterdam zijn de begeleid wonen voorzieningen van Timon voornamelijk gericht op de OGGZ doelgroep. De gemeente heeft tot nu toe aangegeven dat de maatschappelijke opvang als gespecialiseerd aanbod stadsbreed zal worden ingevuld.
30
Wij onderscheiden ons binnen de maatschappelijke opvang door de inzet van (inwonende) vrijwilligers en onze expertise in begeleiding van jonge moeders. Verder ligt de kracht van Timon in de doorlopende zorgprogramma’s (12 tot 23 jaar). We bieden kleinschalige vormen van begeleid wonen met inzet van vrijwilligers en professionals en een zo goed mogelijke uitstroom in de wijk. 4.2
Beleid in relatie tot cliëntprofielen
Timon richt zich in de regio Amsterdam met zorgprogramma’s op twee doelgroepen: (Jong)volwassenen met meervoudige problemen waarbij ook hun gezin en netwerk betrokken wordt; Jonge moeders 18+ en hun achterban. 4.2.1
Zorgprogramma’s voor (jong)volwassenen met meervoudige problemen waarbij ook hun gezin en netwerk betrokken wordt
De doelgroep bestaat uit (jong)volwassenen. Binnen deze doelgroep onderscheiden we twee subgroepen:
Hulpvragers die zijn aangewezen op maatschappelijke opvang en meestal uit een crisisopvangvoorziening dan wel een instroomhuis komen. Het betreft vrouwen (met kind) tussen 18 en 45 jaar. Er is veelvuldig sprake van ernstige ontregeling op tal van leefgebieden: relatieproblemen (binnen de primaire steungroep en de sociale omgeving), identiteitsproblemen, opvoedingsproblemen, geweldservaringen, incest, eenzaamheid, depressie, rouwverwerking, schuld- en angstgevoelens en psychiatrische problematiek. (Jong)volwassenen die bij instroom meestal geen perspectief hebben op zelfstandige woonruimte en niet over voldoende vaardigheden beschikken om zich zelfstandig te handhaven in de maatschappij.
Onze voorzieningen bieden in dit kader maatschappelijke opvang, huisvesting en begeleiding. Doorlopende zorglijnen Daarnaast onderscheiden we de doelgroep jongeren en jongvolwassenen (18-23 jaar, 23+) die nog niet beschikken over voldoende vaardigheden om zich zelfstandig te handhaven in de maatschappij. Vanuit het perspectief van nazorg en doorlopende zorglijnen 18+ biedt Timon deze jongeren zowel ambulante begeleiding op diverse locaties in Amsterdam, als een vorm van Begeleid Wonen binnen de Timon-woongroep. De ambulante zorg wordt bekostigd op grond van de AWBZ en aanvullend op basis van de Wmo. Als voor een cliënt geen indicatie door het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) is afgegeven, terwijl verblijf in de Begeleid Wonen voorziening past bij de vraag van cliënt, zet Timon private financiering in. De modules van Timon Ambulante begeleiding bij zelfstandig wonen Begeleid Wonen en woongroepen Aantal plaatsen/trajecten Begeleid wonen in 2 woongroepen in Amsterdam: 10 plaatsen Flexibel aantal trajecten ambulante begeleiding bij zelfstandig wonen Deze voorzieningen en programma’s vallen onder het gemeentelijk beleid en de AWBZ.
31
Uitbreiding capaciteit Begeleid Wonen Timon ontwikkelt beleid om haar aanbod Begeleid Wonen 18-23 jaar in de gemeente Amsterdam uit te breiden. Timon biedt kleinschalige woonvormen waarbij vrijwilligers als goede buur betrokken zijn. Onze aanpak past hiermee goed in de visie van de gemeente Amsterdam om minder 24 uurs verblijf voorzieningen te hebben, maar meer woonplekken waar begeleid wonen geboden wordt. In overleg met de gemeente willen wij het aantal plaatsen verder uitbreiden ook voor de doelgroep zwerfjongeren 18-23 jaar. Een doelgroep waarmee Timon in andere regio’s veel expertise heeft opgebouwd. Timon heeft een pand op het oog in Amsterdam waar deze uitbreiding zou kunnen plaatsvinden. Ook zijn we met bestaande jeugdzorgaanbieders in gesprek om het woonconcept van Timon in te zetten voor de begeleiding van jongeren die uitstromen uit de jeugdzorg. Ambitie voor 2014 - Timon neemt deel aan relevante lokale ketens en netwerken in Amsterdam en is gericht op samenhang en samenwerking om de dienstverlening aan de cliënten te optimaliseren. - Timon onderzoekt hoe haar woongroepen het beste kunnen aansluiten bij het gemeentelijk beleid. - Timon gaat in twee wijken waar relatief veel cliënten naar uitstromen meer wijkbewoners betrekken bij het goed ‘landen in de wijk’. - Timon onderzoekt de mogelijkheden voor woonbegeleiding van jonge moeders 18- in samenwerking met jeugdzorgaanbieders. - Timon onderzoekt de mogelijkheid om te participeren in een wijkteam. - Timon wil ook in andere gemeenten in de regio begeleid wonen bieden aan zwerfjongeren/jonge moeders. - Timon is volwaardig partner aan de volwassen veldtafel. - Timon onderzoekt creatieve vormen van vervolghuisvesting. 4.2.2
Zorgprogramma’s voor jonge moeders 18+ en hun achterban
De doelgroep bestaat uit jonge moeders van ongeveer 18-23 jaar en hun kind(eren) met OGGZ problematiek. Veelal is er sprake van ernstige gedragsproblematiek, soms in combinatie met persoonlijkheidsproblematiek of een ontwikkelingsstoornis. Hierdoor stagneren de moeders in hun leertraject en ontbreekt het hen vaak aan een startkwalificatie. Dit bemoeilijkt aansluiting op de arbeidsmarkt. Onze inzet In het kader van de ketenaanpak zwerfjongeren biedt Timon woonbegeleiding aan 11 jonge moeders. Zij worden via de Veldtafel jonge moeders aan Timon toegewezen. In 2013 hebben we voor deze 11 plekken begeleid wonen het Franciscushuis geopend. De modules van Timon Begeleid Wonen Ambulante begeleiding bij zelfstandig wonen Video Interactie Begeleiding (Basic Trust) Signs of Safety Aantal plaatsen/trajecten Groepsbegeleid Wonen in ’t Arendsnest in Amsterdam: 11 plaatsen Zelfstandig begeleid wonen in de Hilmanhof in Amsterdam: 10 plaatsen Zelfstandig begeleid wonen in het Franciscushuis in Amsterdam: 11 plaatsen Flexibel aantal trajecten ambulante begeleiding bij zelfstandig wonen 32
Empowerment in het gewone leven Timon is binnen de maatschappelijke opvang een specialist op het gebied van begeleiding jonge moeders. We willen dat alle medewerkers de jonge moeders begeleiding kunnen bieden vanuit de principes van Wrap Around Care, in combinatie met Video Interactie Begeleiding (VIB) en gebaseerd op de Basic Trust methode en Signs of Safety. Hierbij staat het empoweren van de moeder centraal. Zij is verantwoordelijk voor haar traject en de begeleiding richt zich op het vergroten en bestendigen van haar competenties om zelfstandig te wonen. Daarbij maken we samen met de jonge moeder een analyse van haar netwerk en kijken we wie de nodige ondersteuning kan bieden. Vanuit de methode Basis Trust richten we onze begeleiding specifiek op het activeren en versterken van een veilige gehechtheid van de jonge moeders en hun kind(eren). In 2014 zal Timon dit programma verder uitbouwen en borgen in de Amsterdamse regio door opleiding en bijscholing van personeel en integratie in de zorgprogramma’s. Het hervatten van een opleiding en het behalen van een startkwalificatie vormt een speerpunt in de begeleiding van de moeders. Hierdoor verbetert hun positie op de arbeidsmarkt aanzienlijk en zal de moeder meer volwaardig kunnen participeren in de maatschappij. Ook het (versterken van het) eigen netwerk van de moeder en de inzet van vrijwilligers spelen een belangrijke rol om de hulp zo dicht mogelijk bij het gewone leven vorm te geven. Ambitie voor 2014 - Timon heeft de ambitie om in 2014 in Amsterdam een tweede locatie voor geclusterd wonen voor jonge moeders(18-23) te realiseren, in overleg en in samenwerking met de gemeente. - Timon wil het huidige aanbod zo mogelijk uitbreiden, verder differentiëren en versterken. Dus een ontwikkeling in de breedte én de diepte. - Timon werkt in 2014 met de zelfredzaamheidsmatrix in Amsterdam. - Timon onderzoekt de mogelijkheden om de gezinsbehandeling MDFT in Amsterdam in te zetten. - Timon onderzoekt de mogelijkheden voor woonbegeleiding jonge moeders 18- in samenwerking met jeugdzorgaanbieders. Nazorg In het beleidsplan van de gemeente Amsterdam wordt veel nadruk gelegd op de warme overdracht, zodra mensen uit de maatschappelijke opvang komen. Naast de overdracht naar wijkgerichte zorg en welzijnsinitiatieven, wil Timon ook de verbinding maken met vrijwilligers die in de wijk wonen waarnaar de cliënt uitstroomt. Samen met www.burennetwerk.nl zijn we hiervoor een project gestart waarbij vrijwilligers gekoppeld kunnen worden aan cliënten die uitstromen. Timon wil wijkbewoners verbinden aan haar organisatie en kiest er voor om in 2014 te investeren in twee Amsterdamse wijken waar cliënten veelal naar uitstromen. Deze wijkbewoners ondersteunen cliënten bij het ‘landen in de wijk’.
33
5 5.1
Kwaliteit, effectiviteit en veiligheid Kwaliteit
5.1.1 Certificering Kwaliteitsbeleid wordt binnen Timon cyclisch vormgegeven. In het kwaliteitshandboek is het kwaliteitssysteem en de werking daarvan weergegeven. Twee keer per jaar wordt tijdens de managementreview, zowel op organisatieniveau als op regioniveau, de stand van zaken rond kwaliteit besproken en de werking van het kwaliteitssysteem beoordeeld. Timon is HKZ gecertificeerd voor zowel Jeugdzorg, GGZ en Maatschappelijke Opvang en voldoet aan de NEN/ISO 9001 norm. In 2014 zal de nadruk liggen op het veiligheidsbeleid, geïntegreerd in het kwaliteitsbeleid, waarbij wordt voldaan aan het door de brancheorganisatie GGZ vereiste GGZ-addendum, maar ook aan overige kwaliteitsnormen zoals het kwaliteitskader voorkomen seksueel misbruik in de jeugdzorg (het kader ‘Rouvoet’). Het blijvend borgen van kwaliteit en veiligheid en toch flexibel kunnen opereren binnen een sterk veranderende omgeving, is het komend jaar een belangrijk aandachtspunt. 5.1.2
Effectieve zorg
Prestatie-indicatoren in de Jeugdzorg In de jeugdzorg gelden sinds 2006 de landelijke prestatie-indicatoren jeugdzorg. Voor jeugdzorgaanbieders gaat het daarbij om: doelrealisatie, cliënttevredenheid, reden beëindiging hulp, vermindering problematiek. De precieze oplevering van deze indicatoren en de normering verschilt per subsidieverstrekker. Hoewel de landelijke prestatie-indicatoren nog niet definitief zijn vastgesteld, wordt er een pleidooi gehouden om deze te behouden. Waarbij vooralsnog wordt voortgeborduurd op het huidig kader. Het komende jaar volgen wij, betreffende de jeugdzorg, de afspraken zoals die gemaakt zijn in de regio’s. Prestatie-indicatoren in de Jongvolwassenenzorg In de jongvolwassenen zorg is men de afgelopen jaren vooralsnog uitgegaan van dezelfde prestatie-indicatoren als bij de jeugdzorg. In de regio Rotterdam wordt al langer gewerkt met een meer outputgericht instrument om de effectiviteit van zorg te meten, de zelfstandigheidsmatrix. Daarbij hebben zij een beweging ingezet om al eerder (vanaf 16 jaar) de ZRM in te kunnen zetten. Ook bij andere gemeenten wordt voor jongvolwassenen in toenemende mate gebruik van de Zelfredzaamheidsmatrix vereist. Voor het komende jaar is het van belang de ZRM bij deze doelgroep voor heel Timon in te voeren, waarbij ook beoordeeld moet worden of en met welke andere prestatiegegevens de resultaten van de ZRM een goed beeld geven van de kwaliteit van zorg. Zoveel mogelijk eenduidigheid en aansluiting tussen PI’s jeugdzorg en jongvolwassenzorg is gewenst. Cliënttevredenheid Voor het meten van de cliënttevredenheid wordt komend jaar weer de C-toets afgenomen. Dit is in handen gelegd van de onafhankelijke deskundige, Bureau Walvis, om tot betrouwbare en objectieve meetresultaten te komen. In 2013 kennen de cliënten een algehele score toe van 7,9. We zien dit als erkenning en waardering van onze cliënten voor de betrokken en professionele inzet van onze medewerkers. Ook komend jaar zullen we ons inspannen om dezelfde hoge scores vast te houden. Klachtenregistratie Ook worden gegevens geregistreerd met betrekking tot klachten, incidenten en calamiteiten. Voor een juiste interpretatie van deze gegevens is het belangrijk de prestaties op genoemde indicatoren te analyseren en te combineren.
34
Dit wordt in een cyclisch proces twee keer per jaar besproken tijdens de managementreview op regioniveau, van waaruit doelstellingen worden geëvalueerd en indien van toepassing opnieuw geformuleerd. Afgelopen jaar hebben we binnen Timon alle ingekomen klachten naar tevredenheid kunnen afhandelen. Opschaling naar de klachtencommissie is niet aan de orde geweest. Effectiviteitsmeting De effectiviteit van de zorgprogramma’s wordt gemeten door middel van de afname van een gedragsvragenlijst aan het begin en het eind van het zorgtraject. Hiermee wordt de beoogde afname van gedragsproblematiek gemeten. Het Praktijkgestuurd Effectonderzoek op basis van de gedragsvragenlijsten wordt voortgezet. Programma-evaluatie vindt plaats op de teams volgens de afgesproken cyclus. De keuze voor de huidige gedragsvragenlijsten en wijze van onderzoek is afgestemd met het regionaal platform Praktijkgestuurd Effectonderzoek (SEIJN methodiek). Wanneer er structureel gebruik gemaakt is van de ZRM, zullen ook deze gegevens gebruikt worden in de Programma-evaluatie op de teams. Voor een goede terugkoppeling van gegevens zal analyse per team mogelijk moeten zijn. Duurzame resultaten Zowel intern als extern is er behoefte aan beoordeling van de duurzaamheid van resultaten. Follow up onderzoek na uitstroom is een kans om hier zicht op te krijgen. De ambitie is om cliënten na uitstroom drie jaar te volgen en effectmeting in te zetten op het meten van bestendiging van de effecten van zorg. Deze pilot gaat in Rotterdam van start voor de doelgroep zwerfjongeren. Leren van resultaten De verschillende onderzoeken – naar cliënttevredenheid, doelrealisatie, de reden beëindiging zorg en vermindering problematiek – geven een uitgebreid beeld van de kwaliteit van zorg. Bij Timon worden de uitkomsten twee keer per jaar geanalyseerd en besproken en van daaruit kunnen doelen worden geëvalueerd en geformuleerd. De regio-MR waarbij de stand van zaken rond kwaliteit, veiligheid, cliëntenbeleid en nieuwe ontwikkelingen per regio worden gerapporteerd en gezamenlijk geëvalueerd, zal het komende jaar worden voortgezet. Het afgelopen jaar is gebleken dat het een goed instrument is om de verbinding te leggen tussen de beleidscycli op de verschillende niveaus. Kwaliteit en effectiviteit van de zorg na de transformatie Met betrekking tot het aantonen van de resultaten van de verschillende pilots en experimenten, zoals die in het kader van de transitie plaatsvinden, wordt naar aanleiding van de gevraagde resultaten bepaald welke indicatoren toereikend zijn. Daarbij wordt, in samenwerking met de verschillende gemeenten, gezocht naar een eenduidige wijze van resultaatmeting over de verschillende pilots. Timon zal daarbij actief aangeven wat vanuit de inhoud en de bestaande mogelijkheden een voor haar werkbare en kwalitatieve wijze van verantwoorden is. Daarmee worden deze transitie-experimenten ook gebruikt om te komen tot verantwoording die passend is bij de vernieuwde jeugdzorg. Resultaatgericht Aansluitend op maatschappelijke ontwikkelingen is er aangaande kwaliteitsbeleid een beweging zichtbaar: van procesgerichte prestatie-indicatoren (PI) en de daarbij horende wijze van auditen naar resultaatgerichte prestatie-indicatoren en audits (outcome). Om naar verschillende partners aan te kunnen geven wat de kwaliteit van zorg is en zelf intern te sturen op kwaliteit is het belangrijk om vast te stellen welke indicatoren gezamenlijk een voldoende beeld schetsen van de kwaliteit en effectiviteit van de geboden hulpverlening. Door de transitie zal verantwoording naar meer partners (gemeenten) moeten plaatsvinden. Daarbij is het belangrijk om de kwaliteit en effectiviteit van de hulpverlening per doelgroep aan te kunnen geven. 35
5.1.3
Cliëntparticipatie
Timon kent een cliëntenraad op instellingsniveau waarin vertegenwoordigers van cliënten van Timon (kunnen) participeren. Nadat de bezetting in 2013 is verhoogd, ligt de nadruk in 2014 op het borgen van de positie van de raad en de verbinding met de andere vormen van cliëntparticipatie binnen Timon. Ook ontstaan - naast de huisvergaderingen - lokale raden. We volgen de ontwikkeling van deze verschillende vormen van cliëntparticipatie en delen de leerervaringen tijdens de managementreview. In het kader van cliëntparticipatie wordt actief samengewerkt met het AKJ middels spreekuren, voorlichting en ondersteuning. Samen met JIJ-Utrecht wordt actief gewerkt aan de ontwikkeling van cliëntparticipatie binnen Timon. Een van de onderdelen is dat de resultaten van de JIJ-meter welke eind 2013 beschikbaar zijn gekomen, in 2014 binnen de diverse locaties worden besproken. Samen met de jongeren worden verbetervoorstellen vastgesteld welke vervolgens in 2014 uitgevoerd gaan worden. Daarnaast zal in 2014 worden beoordeeld hoe in de praktijk de resultaten worden toegepast van het gehouden onderzoek naar het verhogen van de participatie van cliënten en hun ouders die ambulante jeugdzorg ontvangen. De cliëntenraad zal in samenspraak met de jongeren een werkwijze introduceren waarbij eerstgenoemde hun vertegenwoordigende rol goed kunnen invullen en de jongeren op een voor hen eenvoudige wijze de leden van de cliëntenraad weten te vinden. 5.2
Kennis en innovatiecentrum
Het stafteam bestaat uit behandelcoördinatoren en intakecoördinatoren. Dit team vormt het kennis en innovatiecentrum van Timon en speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van het behandelaanbod. Ook draagt het grote verantwoordelijkheid in het bewaken van de kwaliteit van zorg. Met het oog op het nieuwe zorgstelsel dienen de kwaliteit en effectiviteit van Timon’s zorgprogramma’s voor externe stakeholders volledig transparant te zijn. De kwaliteitscyclus binnen Timon krijgt concreet vorm door: het beschrijven en vernieuwen van modules; het vormgeven van de effectmeting in het kader van praktijkgestuurde effectonderzoeken (practice based evidence); en het uitvoeren van programma evaluaties. Het stafteam speelt een essentiële rol in het vormgeven van de kennis en innovatiestructuur binnen Timon. De stafleden sturen de diverse kennisgroepen en het stafteam is de plek waar de kennis wordt gevolgd en getoetst op bruikbaarheid voor de hulpverlening. De kennisgroepen zorgen vervolgens voor verdere verspreiding van de kennis naar de verschillende voorzieningen. De kennisgroepen bevatten dan ook leden uit de verschillende voorzieningen en regio’s om binnen Timon een optimaal bereik te hebben. De huidige kenniswerkgroepen die bijdragen aan de kwaliteit van het primair proces zijn: - Visiegroep Middelengebruik (in samenwerking met Victas) - Kennisgroep Diversiteit en Beschermjassen - Kennisgroep Veiligheid - Kennisgroep gehechtheid en werkalliantie Opleidingsadvies Het stafteam geeft als kennis- en innovatiecentrum gevraagd en ongevraagd advies over de kwaliteit van zorg. De kennis en ervaring van medewerkers vormt een belangrijk criterium om de kwaliteit van zorg te waarborgen. 36
De staf en de aan de staf verbonden kennisgroepen doen daarom algemeen of specifiek aanbevelingen over het opleidingsniveau van medewerkers en zij adviseren over de inhoud van het opleidings- en scholingsplan 2014. 5.2.1
Ambities voor 2014
Kennisgroepen Voor 2014 is de doelstelling om bovengenoemde kennisgroepen uit te breiden met een kennisgroep Wrap Around Care en een kennisgroep Contextueel werken. Nieuwe structuur In 2013 zijn in het kennis en innovatiecentrum twee senior-gedragswetenschappers aangesteld om meer focus te krijgen op het inhoudelijk beleid en zorgvernieuwing. Hiermee voorziet de staf in de toenemende vraag naar effectieve en oplossingsgerichte zorgprogramma’s. Tegelijkertijd moet het stafteam zich buigen over de rol van de behandelcoördinatoren in het primair proces. Versoberen van de zorg is, gezien de economische ontwikkelingen, een noodzaak. Het stafteam zal hiervoor dan ook aanbevelingen doen, waarbij consequenties voor de kwaliteit van zorg worden meegewogen. Tevens zal de staf gevraagd worden om met voorstellen te komen om onze 24-uurs voorzieningen waar mogelijk: kleinschaliger te maken geografisch te spreiden met meer inzet van vrijwilligers Met de ambitie om de aangekondigde bezuiniging van 30% door te voeren zonder kwaliteitsverlies. Instroom Het veranderende zorgstelsel maakt dat jongeren en hun ouders op een andere manier worden toegeleid naar specialistische zorg. Het proces van aanmelding en intake moet hierop zijn voorbereid en cliëntvriendelijk zijn ingericht. De intakecoördinatoren anticiperen hierop door het zorgloket te vernieuwen met als speerpunten: klantvriendelijkheid, snelle verduidelijking van de zorgvraag en efficiënte toeleiding naar zorg. 5.3 Veiligheid Veiligheid en bescherming van kinderen en jongeren tegen o.a. seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag is een belangrijk onderdeel binnen ons werk. Het thema Veiligheid raakt zowel cliënten als medewerkers en staat ook in 2014 onverminderd bovenaan de agenda. Hiervoor is de kenniswerkgroep ‘Veiligheid’ Timon-breed actief. Deze kenniswerkgroep bestaat uit medewerkers van alle locaties, een gedragswetenschapper, de kwaliteitsfunctionaris en een lid van het management team. In dit kwaliteitskader ‘Voorkomen van seksueel misbruik in de jeugdzorg’ wordt een tijdslijn geschetst waarin staat wanneer aan welke eisen/richtlijnen moet worden voldaan. Het implementatieplan met betrekking tot dit kwaliteitskader is medio 2013 binnen Timon besproken en vastgesteld. De uitvoering loopt volop. Voor het waarborgen van veiligheid in de gezinnen waar Timon hulp verleent, is gekozen voor de inzet van de veiligheidsbenadering volgens Signs of Safety. Deze benadering wordt over alle voorzieningen van Timon uitgerold. In de regio Utrecht participeert Timon in een ketenbrede werkplaats om deze module verder te ontwikkelen en transitieproof te maken. Het bespreken van de thema’s seksuele ontwikkeling, grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik is geborgd binnen cruciale overleggen zoals: de aanmeldingscommissie (tijdens de risico-inventarisatie); het startgesprek; de evaluaties van het hulpverleningsplan; 37
teamoverleggen waar standaard de incidenten op de agenda staan; stafvergadering, via terugkoppeling van de kenniswerkgroep Veiligheid; interne intervisie op basis van casuïstiek; externe intervisie door aandachtsfunctionarissen LAAK; thema-avonden ‘seksualiteit en relaties’ op de voorzieningen; de managementreview.
5.3.1 Ambities voor 2014 Voor 2014 staan de volgende acties gepland: - We implementeren een basismethodiek om het thema ‘seksuele ontwikkeling en grensoverschrijdend gedrag’ met jeugdigen en ouders, in de leefgroepen en teams bespreekbaar te maken. - De mening van klagers over het verloop van de klachtafhandeling wordt opgenomen in de managementreview en het jaarverslag. - We komen met een plan van aanpak voor het inrichten van een lokale leeromgeving, met als doel om door reflectie en discussie met ketenpartners te leren van actuele casuïstiek. - We stellen een richtlijn op voor het organiseren van een intern multidisciplinair overleg bij een casus van (vermoeden van) seksueel misbruik. - We komen met een richtlijn voor het organiseren van een extern multidisciplinair overleg bij een casus van (vermoeden van) seksueel misbruik. Hiertoe maken we afspraken met de relevante ketenpartners. - Er komt een door de organisatie vastgesteld hulpverleningsaanbod voor slachtoffers en daders. Veiligheidsbeleving Timon heeft in 2013 een instrument (IZEP) ingevoerd waarmee de beleving van de veiligheid in kaart wordt gebracht. Met als doel om structureel aandacht te geven aan het thema Veiligheid en hier met elkaar over te discussiëren. IZEP benoemt verschillende aspecten van veiligheid en vraagt om een inschatting van de teamcultuur op deze aspecten. Hierbij kan het gaan over de subjectieve beleving van veiligheid op het werk en over objectieve omstandigheden, zoals de veiligheid van gebouwen. In 2014 worden de uitkomsten van de meting bij alle locaties en teams besproken. Aan de hand hiervan worden vervolgens verbeterpunten opgesteld en opgenomen in het jaarplan van de locatie of het team en in de managementreview van de regio en de organisatie als geheel.
38
6 6.1
Bedrijfsvoering Algemeen beleid
Bedrijfsvoering behelst alle ondersteunende bedrijfsprocessen die dienen bij te dragen aan het zo goed mogelijk laten functioneren van de primaire processen van Timon, namelijk de zorgverlening aan cliënten. Deze ondersteunende bedrijfsprocessen hebben betrekking op de volgende domeinen: Kwaliteitszorg en certificering (zie hoofdstuk 5), Personeelszaken, Facilitaire zaken, Financiën en control, Relatiebeheer en PR en communicatie. Toekomstproof, flexibel en robuust De verschillende transities eisen het nodige van onze bedrijfsvoering. Binnen de huidige subsidiestromen worden– vooruitlopend en anticiperend op de transitie - wijzigingen doorgevoerd die consequenties hebben voor onze (financieel-) administratieve organisatie. De nieuwe opdrachtgevers stellen deels andere eisen aan administratie en verantwoording. Dit betekent dan ook dat wij onze bedrijfsvoering en processen dienen aan te passen. Timon beschouwt deze verschillende transities als een kans. Een kans om de zorg beter te maken, dichter bij de burger en opdrachtgever te brengen. Een kans ook om met minder middelen meer te doen. Om deze kansen te kunnen verzilveren is een ‘state of the art’ bedrijfsvoering nodig die voldoende toekomstproof is. Dat veronderstelt dat álle ondersteunende bedrijfsprocessen enerzijds voldoende flexibel zijn om in te kunnen spelen op soms zeer snel veranderende vragen, zowel extern als intern. Anderzijds moeten ze voldoende robuust zijn om continuïteit en bedrijfszekerheid te garanderen. Daartoe dienen de bedrijfsprocessen van Timon ‘in control’ te zijn en bij te dragen aan de strategische ondernemingsdoelstellingen. Het in 2013 ingezette beleid hieromtrent zullen wij in 2014 verder borgen. Maatschappelijk ondernemerschap Van overheden, zorgkantoren en maatschappelijk ondernemers wordt de komende jaren een grote mate van stuurmanskunst en rolvastheid gevraagd. Ook wij moeten heldere posities innemen op de inhoud van het beleid én duidelijkheid creëren met betrekking tot de regels van het ‘spel’ van de inkoop en levering van zorg. Timon wil hierin opereren als maatschappelijk ondernemer en samen met gemeenten en andere partners tot goede zorg komen voor reële prijzen. De verschillende transitie-arrangementen in de regio’s, waaraan Timon een bijdrage heeft geleverd, bieden naar verwachting een goed kader voor deze ambities. Krimp en groei: Sober en toegevoegde waarde Vanaf 2015 krimpen de macrobudgetten voor de jeugdzorg met minimaal 15% oplopend naar 2017. Een realistische schatting leert echter dat de krimp kan oplopen tot wel 40% en soms al eerder kan intreden dan 2017. Dat zijn krimpcijfers die voor menige instelling fataal kunnen zijn. Tegelijkertijd is er ook sprake van groei als gevolg van ombuigingen, restitutie van zorg en nieuw uitgebrachte offertes. Voor de bedrijfsvoering van Timon betekent dit dat de organisatie ingericht moet worden op scenario’s van krimp en groei zonder in te boeten op continuïteit. De solide financiële positie, het sobere beleid, de geringe balansrisico’s en het flexibele personeelsbestand bieden hiervoor een goed uitgangspunt. Het in 2013 ingezette beleid hieromtrent wordt in 2014 voortgezet. Daarnaast gaat Timon in 2014 nog scherper sturen op kostprijzen, tarieven en toegevoegde waarde voor de verschillende stakeholders.
39
Efficiënt en effectief Intern zal Timon de overhead verder proberen te reduceren. Vooruitlopend op de scenario’s van groei en krimp ligt hier bedrijfsvoeringsbreed een effiency taakstelling van 2%. De effectiviteit van bedrijfsvoering wordt in 2014 versterkt met het Timon-breed invoeren van projectmanagement. Nog ontbrekende processen – met name planning & control – worden in 2014 beschreven en geborgd. 6.2
Facilitaire zaken, huisvesting en organisatie
6.2.1
Algemeen
Het team Faciliteiten maakt deel uit van de afdeling Bedrijfsvoering en geeft structurele en incidentele facilitaire ondersteuning. Dit gebeurt organisatie-breed – medewerkers, cliënten en vrijwilligers – zowel proactief als reactief. Daarnaast ontwikkelt het team beleid op facilitair vlak om de regio’s en regiomanagers te ondersteunen. 6.2.2
Ontwikkelingen
Kosten en kwaliteit in balans Binnen Timon zijn kosten en kwaliteit én de verhouding daartussen altijd erg belangrijk geweest. Dit geldt temeer voor de faciliteiten die we gebruiken. Door de ontwikkelingen in de komende twee jaar, waarvan de ‘transitie jeugdzorg’ de meest dominante is, wordt dit verder aangescherpt. Middelen en diensten moeten van goede tot uitstekende kwaliteit zijn, waarbij de prijs laag moet zijn met het accent op een goede prijs/kwaliteitsverhouding. Daarbij moeten de benodigde middelen en diensten flexibel zijn: in inzet (gebruik), vorm (contract) en omvang (schaalbaar). Het ‘nieuwe werken’ Uit onderzoek is gebleken dat verdere invoering van ‘flexibel werken’ (gebaseerd op de principes van ‘het nieuwe werken’) een goede basis kan zijn om face to face contact te intensiveren en dus effectiever én efficiënter te werken. Daarnaast worden medewerkers tijdelijk ‘uitgeleend’ aan collega-instellingen of netwerken, wat ook om flexibiliteit vraagt. Tenslotte wordt het delen van kennis en informatie tussen medewerkers essentieel. Teamen regio-overstijgend werken vereist dit. Flexibel werken biedt hierin veel mogelijkheden, waarbij de stelregel wordt ‘ik deel alle informatie tenzij…’ in plaats van de conventionele gedachte ‘ik deel alleen wanneer dat gevraagd wordt’. In 2014 zal verder worden gewerkt aan de invoering van flexibel werken bij met name ambulante teams. Naar een integraal huurbeleid Timon verhuurt in alle drie regio’s tientallen woonruimtes aan cliënten en vrijwilligers in allerlei varianten. Op haar beurt huurt Timon deze woningen / panden vrijwel zonder uitzondering van corporaties. Dit betekent dat Timon niet alleen huurder is, maar ook ‘huurbaas’ in een huurmarkt die sterk in beweging is met allerlei (financiële) risico’s van dien. Daarom realiseren we in 2014 een integraal huurbeleid waarin allerlei ontwikkelingen beter met elkaar in verband gebracht worden. Zo kunnen we op een verantwoorde wijze betaalbare woningen voor jongeren met een zorgvraag bieden. Uitgangspunten De uitgangspunten voor het team Faciliteiten zijn: kosten reduceren, flexibiliteit vergroten, aanbod verder verduidelijken en flexibel werken mogelijk maken. De werkzaamheden van het team Faciliteiten worden conform de NEN 2748 norm uitgesplitst naar: huisvesting, diensten en middelen, ICT, externe voorzieningen en Facility management.
40
6.2.3
Ambities voor 2014 - Huisvesting
We zetten in 2014 in op het realiseren van een lager energieverbruik, het invoeren van ‘flexibel werken en het actualiseren van onderhoudsplannen teneinde de courantheid van huur- en kooppanden verder te bevorderen. Verder realiseren we een integraal huurbeleid dat aansluit op ontwikkelingen in de markt. 6.2.4
Ambities voor 2014 - Diensten en Middelen
Het periodiek beoordelen van leveranciers conform de geldende HKZ procedure en het borgen van verbeteringen die hieruit voort vloeien. Daarnaast een brede analyse van prijzen van de diverse leveranciers uit oogpunt van kostenreductie. 6.2.5
Ambities voor 2014 - ICT en facility management
Het realiseren van VPN verbindingen voor privé pc / laptop van medewerkers die vanuit huis willen werken en de verdere technische ondersteuning van flexibel werken. Een verdere integratie van telefonie en het kantoornetwerk. Het verder optimaliseren en betrouwbaar houden van verbindingen. Het verder verduidelijken wat het groeiend aantal medewerkers van Faciliteiten kunnen verwachten en het documenteren van nog ontbrekende processen. 6.3
Personeel
6.3.1
Algemeen
De Jeugdzorg is sterk in ontwikkeling. De manier waarop Timon het personeelsbeleid wil vormgeven past goed bij verandering. Goede kwaliteit van hulpverlening en een grote mate van flexibiliteit – in aanbod en inzet – hebben er voor gezorgd dat Timon de laatste jaren is gegroeid. Het behouden van goede kwaliteit van hulpverlening en dus gekwalificeerde medewerkers en een grote mate van flexibiliteit in aanbod en inzet zijn op dit moment belangrijke voorwaarden om continuïteit te kunnen realiseren. Hiertoe is een strategisch personeelsbeleid nodig dat inzet op de kwaliteit van de professional, een flexibele inzet en een robuuste organisatie. 6.3.2
Ontwikkelingen
Arbeidsmarkt, boeien en flexibel binden De arbeidsmarkt is voor werkgevers gunstig. Het aantrekken van nieuwe medewerkers verloopt tot nu toe redelijk soepel. Wel is de zekerheid die we hen kunnen bieden laag, maar dat is in de hele sector het geval. Functies als Behandelcoördinator of Stafhoofd zijn vanouds moeilijk in te vullen, dat is nu niet anders. Om in de toekomst beter in de markt te staan zijn twee acties mogelijk: bestaande lokale netwerken in de regio (kerken, vrijwilligers) beter benutten voor werving en selectie en Social Media gebruiken in de wervingsstrategie. Daarbij is het belangrijk dat Timon bekend staat als een betrokken en onderscheidende organisatie. De inzet moet zijn om medewerkers flexibel te binden en zo breed mogelijk in te kunnen zetten. Vast/flexibel De organisatie moet zich in 2014 verder voorbereiden op een andere manier van werken: veranderende inzetbaarheid – veranderend aanbod, minder gebonden aan locatie of regio – brede scoop, inclusief aanpalende sectoren en samenwerking in en buiten de keten, zoals Netwerk voor Jeugd. Hiervoor zijn duidelijke randvoorwaarden nodig, zoals afspraken met OR en sociaal plan. Dit voorbereiden is belangrijk op alle niveaus, waarbij op elk niveau een eigen dynamiek van toepassing is. Daarom wordt voor elk niveau/functiegroep een sterkte/zwakte analyse gemaakt. Op basis daarvan kan een plan van aanpak worden 41
opgesteld om de gewenste flexibiliteit in beeld te brengen en te realiseren. Daarnaast zal PZ beleid ontwikkelen om juist ook medewerkers met flex-contracten aan de organisatie te binden door in te zetten op identiteit, cultuur en onderscheidend vermogen. Kort en goed: het moet aantrekkelijk en prikkelend zijn om bij Timon te kunnen werken. Ontwikkelen hoger- en middenkader Voor hoger- en middenkader zal in 2014 en verder een ontwikkelprogramma worden opgesteld en uitgevoerd dat medewerkers competent maakt in het omgaan met de verschillende eisen die uit de transities voortvloeien. Dit programma is een vervolg op de ingezette training Projectmanagement van 2013 en sluit aan op de geformuleerde wenselijke cultuurverandering met betrekking tot zakelijkheid en elkaar aanspreken. Ontwikkelen professionals Het meerjaren-opleidingsprogramma is gestart. Als onderdeel daarvan worden de basisopleidingen in een meerjarenprogramma aangeboden. Aanvullend worden andere methodieken actief getraind en geïmplementeerd. De vorm waarin dit gebeurt, is in ontwikkeling: medewerkers opleiden tot trainer, die vervolgens intern teams opleiden, waarnaast een ‘kenniswerkgroep’ de verdere ontwikkeling coördineert en stimuleert. Deze aanpak moet worden doorontwikkeld en de effectiviteit moet worden gemeten. We ontwikkelen in 2014 een reflectie- en opleidingsmethodiek die voldoet aan de voorwaarden van de verplichte beroepsregistratie. Ook voeren we in 2014 de methodiekscan in om zo de ontwikkelmogelijkheden van professionals beter in kaart te kunnen brengen. Beroepsregistratie Een belangrijke ontwikkeling is de ontwikkeling van de HBO-opgeleide Jeugdzorgwerker tot meer autonome professional. HBO‘ers zullen meer eigen verantwoordelijkheid moeten nemen met betrekking tot hun professionele autonomie. Timon kan dit ondersteunen door de benodigde reflectie te ontwikkelen. Arbeidsomstandigheden De uitkomsten van de RI&E (2011) worden in 2014 verder ingevoerd. In januari 2014 houden we een nieuwe MTO. Op basis hiervan volgt er Timon-breed en voor elk team een eigen plan van aanpak met betrekking tot de eventuele verbeterpunten. 6.3.3 Ambities voor 2014 De huidige inwerkprogramma’s worden geëvalueerd en waar nodig geactualiseerd. Per regio/voorziening/functiegroep wordt een FTE meerjarenplanning gemaakt t/m 2016 om kwaliteit en kwantiteit te kunnen borgen. Per functiegroep is een ontwikkelprogramma 20142016 opgesteld en in uitvoering, gebaseerd op een samenhangende visie op leren en ontwikkelen. Het kwaliteitskader verantwoorde werkindeling is geïmplementeerd, Actieplan ‘Werken met eigen autonomie’ voor HBO’ers is vastgesteld en in uitvoering. Er is een ontwikkelprogramma voor WO’ers vastgesteld en in uitvoering. 6.4
Financiën, Planning & Control, ICT
6.4.1 Algemeen In de exploitatie- en investeringsbegroting vertalen we de activiteiten van Timon financieel en begroten we de te verwachten opbrengsten en kosten. De vigerende wet- en regelgeving vanuit de (rijks)overheden is daarbij leidend. Dit proces wordt geborgd door een binnen de organisatie opgestelde Planning & Control cyclus. De kwaliteit van registratie wordt beschreven en geborgd vanuit de Kaderregeling AO/IC (Administratieve Organisatie / Interne Controle). Deze regeling geeft aan voor welke administratieve organisatie- en interne controlegegevens moeten worden beschreven en hoe de procedures moeten worden gevolgd. 42
6.4.2
Ontwikkelingen
Informatiesturing De interne bewaking en het sturen van de systemen voor de risicobeheersing vindt plaats binnen Planning & Control cyclus. De kern van deze cyclus is: het voor het management mogelijk maken om in een vroeg stadium (bij)sturingsmaatregelen te nemen. Dit gebeurt op basis van goed onderbouwde plannen en permanente monitoring. Hiertoe worden kwartaalrapportages verstrekt met informatie over afwijkingen tussen begroting en exploitatie, productieoverzichten en realisatie prestatie-indicatoren. In de P&C cyclus gaat het om drie soorten informatie: sturingsinformatie, interne verantwoordingsinformatie en externe verantwoordingsinformatie. Op al deze aspecten is de informatiesturing van Timon op zich op orde. Gezien de eisen die de verschillende stakeholders in de transitie aan Timon stellen behoeft dit wel nadere ontwikkeling. Hiervoor is een apart verbeterprogramma ingericht, dat er in voorziet dat de informatiesturing medio 2014 aanzienlijk is verbeterd en toekomstproof is. Hiertoe wordt een nieuw informatiemodel met een modulair kostprijssysteem ontwikkeld. Ook worden de P&C processen opnieuw gedocumenteerd. Risicomanagement De risico’s die Timon loopt hangen nauw samen met het al dan niet behalen van overeengekomen of (zelf) opgelegde prestaties. In de reguliere managementrapportages en de managementreviews worden de belangrijkste prestatie-indicatoren en risico’s gemonitord op basis van een aantal vastgestelde meetinstrumenten. Deze instrumenten hebben onder meer betrekking op het primair proces (cliënten), het personeel en het financiële beleid. Door deze cyclus worden prestaties in beeld gebracht en eventuele risico’s gesignaleerd. Op basis hiervan kan het management sturen en zo nodig bijsturen. De afdeling Bedrijfsvoering (inclusief Control) neemt hierbij een belangrijke positie in, aangezien zij het management steeds tijdig en adequaat van de benodigde informatie voorziet uit de verschillende systemen. Ook in het kader van de transities zal deze activiteit een steeds nadrukkelijker rol krijgen. 6.4.3 Ambities voor 2014 We zullen in de eerste helft van 2014 de informatiesturing verbeteren conform de uitgangspunten en eisen zoals vervat in het verbeterplan bedrijfsvoering. Ook gaan we over tot het documenteren van de P&C processen en het verbeteren van de Q-rapportages. Voorts gaan we periodiek risicoanalyses uitvoeren, ontwikkelen en verstrekken we maandrapportages en richten een projectadministratie in. 6.5
Relatiebeheer
6.5.1 Algemeen In 2014 zal relatiebeheer zoveel mogelijk moeten anticiperen op de mogelijke gevolgen van de aanstaande transitie. Dit heeft concreet tot gevolg: de verwachte vermindering van subsidies dient (deels) opgevangen te worden door een verhoging van diaconale bijdragen. Ook zal er een grotere rol weggelegd zijn voor kerken en individuele burgers in de zorg voor kwetsbare groepen. Dit betekent dat er nauwere banden moeten ontstaan tussen Timon, de kerken en individuele christenen. En er zal een grotere inzet van vrijwilligers worden gevraagd bij de zorg voor jongeren. Relatiebeheer zal daarom nauw moeten samenwerken met het Team Vrijwilligersconcepten bij het werven van zowel vrijwilligers als giften bij de achterban.
43
6.5.2 Ambities voor 2014 We zetten in op het verhogen van het totaal aan bijdragen van kerken en particulieren en het verhogen van het aantal bij Timon betrokken en steunende kerken en particulieren, met name in de regio Amsterdam en de regio Rotterdam. 6.6
PR en Communicatie
6.6.1 Algemeen De overheveling van de jeugdzorg naar gemeenten gaat gepaard met een stevige korting op het budget. Voor Timon betekent dit dat de zorg voor jongeren en hun gezin versoberd moet worden, zonder dat we willen inboeten op de kwaliteit van zorg. De overgang naar gemeenten is tegelijk ook een kans om onze zorg beter te organiseren. Een snelle en laagdrempelige toegang tot zorg voor jongeren en hun ouders is van belang. De PR en communicatie van Timon zal ook in 2014 gericht zijn op het verwerven en verder uitbouwen van de positie bij de verschillende lokale overheden en andere stakeholders. Ook de directe communicatie met jongeren en ouders krijgt meer aandacht. 6.6.2
Ontwikkelingen
Social media De inzet van social media kan een belangrijke rol spelen in het toegankelijk maken van onze zorg. Als Timon via social media beter zichtbaar en bereikbaar is, verlagen we de drempel tot zorg voor jongeren en hun gezinnen. Het biedt de mogelijkheid om zorg op afstand te verlenen waar dat kan en jongeren waar gewenst (kortstondig) te blijven volgen bij uitstroom. Door goed gebruik van social media geven we extern nog meer ‘gezicht’ aan Timon. Laagdrempelig Timon wil in 2014 in diverse plaatsen en wijken Thuishavens creëren. Timon beoogt met deze Thuishavens wederkerigheid door de gecombineerde inzet van vrijwilligers, professionals, betrokken buurtgenoten, cliënten zelf en hun sociaal netwerk. Timon stimuleert in 2014 daarom ook actief dat jongeren, vrijwilligers en buurtgenoten zich digitaal via besloten groepen bij Facebook in informele netwerken verbinden. Zo ontstaat een laagdrempelig medium waar jongeren, buren en vrijwilligers wederkerigheid vorm kunnen geven: hier kunnen ze elkaar een praktische hulpvraag voorleggen of hulp aanbieden. Pilot Timon start met een pilot project ‘Nazorg’, waarbij de doelgroep jonge moeders 18+ in Rotterdam actief wordt gevolgd bij uitstroom. We zetten social media in om deze cliënten op een goede en laagdrempelige manier te kunnen volgen. Dialoog In 2013 zijn – o.a. in samenwerking met het Netwerk voor Jeugd (NvJ) – diverse werkbezoeken georganiseerd voor onder meer vertegenwoordigers van gemeenten én medewerkers uit de nulde- en eerstelijns zorg. Tijdens deze bijeenkomsten worden de gasten uitgenodigd om mee te denken over de ontwikkeling van de (jeugd)zorg én soms ook in het bijzonder Timon’s zorgproducten. In 2014 wil Timon deze dialoog ook digitaal aangaan. Naast Twitter kunnen Timon en NvJ binnen LinkedIn een eigen groep of kenniskring starten waarin de transitie en transformatie van zorg het centrale thema vormt. We kunnen ook actief deelnemen aan bestaande groepen. Website Timon is bezig met de invoering van een nieuwe huisstijl en een nieuwe website. Na oplevering van onze website in de nieuwe huisstijl wil Timon deze website in 2014 ook geschikt maken voor mobiel gebruik. Timon onderzoekt wat de gevolgen zijn van de diverse samenwerkingsverbanden voor de digitale omgeving van Timon. 44
6.6.3 Ambities voor 2014 In 2014 willen we beleid ontwikkelen voor social media. Dit beleid omvat de inzet van deze media bij de werving en binding van vrijwilligers en donateurs en het toepassen van social media binnen Thuishavens en bij volgzorg. Ook gaan we van start met het gestructureerd gebruik van social media door medewerkers. We gaan verder met ontwikkelen van onze website en intranet en het ontwikkelen en uitvoeren van deelplannen PR en Communicatie voor de regio’s. Ook zetten we in op het verbinden van een grotere achterban aan Timon.
45
