Inhoud Voorwoord Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
01 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Functioneren van de ADR
2013
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Algemene Zaken | Buitenlandse Zaken | Veiligh en Justitie | Binnenlandse Zaken en Koninkrijk Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | Financiën Defensie | Infrastructuur en Milieu | Economis Zaken | Sociale Zaken Jaarplan en Werkgelegenheid | Auditdienst Rijk Volksgezondheid, Wel en Sport | Algemene Zaken | Buitenlandse Z Veiligheid en Justitie | Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties | Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | Financiën | Defensie | Infrastruc Milieu | Economische Zaken | Sociale Zaken en Werkgelegenheid | Volksgezondheid, Welzijn Sport | Algemene Zaken | Buitenlandse Zaken Veiligheid en Justitie | Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties | Onderwijs, Cultuur en We
Inhoud Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Jaarplan Auditdienst Rijk 2013
Voorwoord
Functioneren van de ADR
Inlichtingen Auditdienst Rijk mw. J.M. van Zanen-Nieberg RA T (070) 342 72 79 F (070) 342 77 01
[email protected]
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Bijlage(n) Overzicht risico’s en geplande onderzoeken per departement
Inhoud
Voorwoord
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Functioneren van de ADR
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Inhoud
Inhoud
Voorwoord
Voorwoord
• • •
2
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers 2.1 Rijksbrede risico’s en thema’s 2.2 Afspraken met opdrachtgevers
7 7 12
• 3 • •
Functioneren van de ADR 3.1 Ontwikkelingen met betrekking tot de organisatie 3.2 Formatie en budget
17 17 19
•
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken per departement
21
Bijlage
5
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
• 1
Functioneren van de ADR Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Inhoud
1 Voorwoord
Voorwoord
De totstandkoming van de ADR in 2012 vloeit voort uit het streven van het kabinet te komen tot een compacte rijksdienst. In dit jaarplan laten we zien hoe wij als auditdienst op onze beurt de inrichting van die compacte rijksdienst ten aanzien van de auditfunctie verder kunnen faciliteren. Het jaarplan start met het beschrijven van de rijksbrede risico’s en thema’s die wij voor 2013 in kaart hebben gebracht. Deze risico’s en thema’s hebben wij gebruikt bij de gesprekken die we met de verschillende ministeries hebben gevoerd om de departementale risico’s voor 2013 te benoemen. Vanuit de rijksbrede risico’s/thema’s zullen we in 2013 overkoepelende publicaties/rapportages opstellen over de aanpak van Single Information/Single Audit, de inrichting van bedrijfsvoeringsprocessen en over de stelselverantwoordelijkheid van kader stellende ministers. Het in onderlinge samenhang presenteren van risico’s en de daarbij behorende auditbehoeften is één van de winstpunten die direct zichtbaar worden bij de vorming van een centrale auditdienst. We hebben het planningproces daarvoor geharmoniseerd en gestroomlijnd. Het jaarplan biedt een alomvattend overzicht dat meer is dan de optelsom van de departementale plannen.
J.M. van Zanen-Nieberg Algemeen directeur ADR
5 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Het motto van de ADR is: rijk in audit en advies. Vanuit onze rol als interne auditor willen wij maximaal bijdragen aan een overheid die kwaliteit levert voor de burger, slagvaardig en flexibel is, zich voortdurend vernieuwt en efficiënt werkt. We ademen mee met de veranderingen binnen de rijksdienst en de ontwikkelingen in ons vak. We hopen dat met dit jaarplan uit te stralen en dit het komende jaar voluit te gaan waarmaken.
Functioneren van de ADR
Het optimaal bedienen van onze opdrachtgevers – de politieke en ambtelijke leiding van de departementen – staat voor ons centraal. Het is voor ons van het grootste belang om dicht op de departementale processen te zitten en een herkenbaar aanspreekpunt voor onze opdrachtgevers te hebben. Daarom gaan we de inrichting van de ADR (de verdeling van medewerkers over de clusters) verbeteren. Doelstelling daarbij is dat elk departementaal cluster beschikt over een zodanige bezetting met een multidisciplinaire expertise dat het mogelijk is om vanuit dat cluster een compleet basispakket aan dienstverlening aan het desbetreffende departement aan te bieden. Het jaarplan van de ADR geeft inzicht in de activiteiten van de ADR in totaliteit, en biedt daarnaast inzicht in de afspraken die met elk individueel departement zijn gemaakt. Daartoe zijn in de bijlage bij dit jaarplan de auditafspraken per departement opgenomen.
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Dit is het eerste jaarplan van de Auditdienst Rijk. Dit jaarplan is op 28 november 2012 besproken in de SG-commissie en op 12 december 2012 in het SG-overleg. Hierin presenteren we onze werkzaamheden voor 2013. Dat is het eerste volledige kalenderjaar waarin we als ADR actief zijn. Op 1 april 2013 zullen we met de toetreding van de auditdiensten van de ministeries van VenJ en Defensie onze volle sterkte bereiken.
Inhoud
Voorwoord
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Functioneren van de ADR
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Toezicht op publieke organisaties
6 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Inhoud
2
Voorwoord
2.1
Rijksbrede risico’s en thema’s
Gedurende de afgelopen zomer heeft de ADR in beeld gebracht wat – gezien de ontwikkelingen bij het Rijk – belangrijke departementsoverstijgende aandachtspunten zijn voor het komende jaar. Dit heeft geleid tot het benoemen van de volgende vier rijksbrede risico’s/thema’s voor 2013: • • • •
toezicht op publieke organisaties; keteninrichting; transitie bij veranderprocessen; afhankelijkheid van IT-systemen.
Onderstaand wordt nader op elk van deze risico’s/thema’s ingegaan. Hierbij is aangesloten bij de inhoud van het regeerakkoord van het kabinet-Rutte II. De concrete werkzaamheden die wij op het terrein van elk risico/thema in 2013 gaan verrichten, blijken uit de met de departementen gemaakte afspraken (zie de bijlage bij dit jaarplan). Per rijksbreed risico/thema noemen wij onderstaand een aantal voorbeelden uit de departementale afspraken waarmee we aan dat risico/thema invulling geven (zie voor het volledige overzicht de bijlage).
Toezicht op publieke organisaties Ministeries in Den Haag maken beleid dat grotendeels wordt uitgevoerd door zelfstandige bestuursorganen, provincies, gemeenten, rechtspersonen met een wettelijke taak, woningcorporaties, ziekenhuizen, scholen en andere gesubsidieerde instellingen. De besteding van publieke gelden door al deze instellingen dient rechtmatig, ordelijk en controleerbaar plaats te vinden. De minister zal daarop moeten toezien. Dit toezicht vindt op verschillende manieren plaats. Bij de invulling van dergelijke arrangementen is rijksbreed een tendens zichtbaar van toezicht naar sturing. Daarbij komt het streven van het kabinet-Rutte II om te komen tot schaalvergroting in het decentraal bestuur. Het regeerakkoord spreekt over een duidelijke afbakening
7 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
• Single Information/Single Audit: voorstellen voor mogelijke verbeteringen in de SISAsystematiek en de cyclus voor verantwoording en controle van specifieke uitkeringen (toezicht op publieke organisaties en keteninrichting); • inrichting van bedrijfsvoeringsprocessen: adviezen over (de toepassing van) de normatiek voor de bedrijfsvoering met als doel een bijdrage te leveren aan een helder en evenwichtig geheel van normenkaders voor belangrijke onderdelen van de bedrijfsvoering, zoals subsidies, inkoop en informatiebeveiliging (transitie bij veranderprocessen en afhankelijkheid van IT-systemen); • stelselverantwoordelijkheid van kaderstellende ministers: de compactere rijksdienst brengt meer samenwerkingsverbanden met zich mee, die maken dat het helder moet zijn hoe de verantwoordelijkheden zijn ingeregeld in het stelsel dat dan ingevoerd wordt; wij zullen voor de verschillende vormen van samenwerking bezien welke goede voorbeelden te vinden zijn die hier invulling aan geven (keteninrichting en transitie bij veranderprocessen).
Functioneren van de ADR
In 2013 zullen wij overkoepelende publicaties/rapportages uitbrengen aan het SG-overleg over enkele onderwerpen die passen binnen deze thema’s. Hiermee willen wij handvatten aanreiken om de kwaliteit van de rijksdienst verder te versterken. Concreet gaat het om de volgende onderwerpen:
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
De ADR heeft op twee niveaus de risico’s in kaart gebracht: rijksbreed en per departement. In deze paragraaf zijn de uitkomsten van de rijksbrede risicoanalyse beschreven. In de bijlage presenteren wij de risicoanalyse per departement (top vijf van risico’s) en de geplande onderzoeken voor 2013.
Ketens bieden kansen, maar de verbondenheid van ketenpartijen leidt ook tot risico’s. De bewustwording dat sprake is van ketens in de publieke sector heeft er toe geleid dat er steeds meer aandacht is voor keteninrichting en ketenbeheersing. Belangrijke vragen daarbij zijn:
In een keten zullen de handelingen of tussenproducten van de verschillende partijen goed op elkaar moeten aansluiten om tot een goed eindresultaat te komen. Er is echter vaak sprake van complexe aansturing- en uitvoeringsarrangementen. Verantwoordelijkheden zijn niet altijd helder omlijnd of bevatten hiaten, er zijn onduidelijkheden over de vraag wie waarop kan worden aangesproken, etc. In het nieuwe regeerakkoord is aangekondigd dat de procesketens binnen
8 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
• Heeft de minister voldoende instrumenten in handen om zijn verantwoordelijkheid waar te maken en zijn beleidsdoelen te realiseren? • Hoe zijn de ketenregie en het ketenmanagement ingericht? Zijn deze sluitend? Hoe zijn taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden belegd? Vindt er voldoende afstemming plaats? Is de ministeriële verantwoordelijkheid helder ingevuld? • Is de kwaliteit van de informatievoorziening voor sturing, beheersing, verantwoording en toezicht op orde? Wat zijn de afspraken op dit terrein tussen de partners in de keten? • Is het streven naar marktwerking niet te ver doorgeschoten? • Als we stelsels op governance vergelijken, welke lessen zijn daar dan uit te trekken? • Wat zijn relevante internationale ervaringen?
Functioneren van de ADR
Keteninrichting Binnen de publieke sector neemt het bewustzijn dat de vorming en uitvoering van beleid bezien moeten worden vanuit de ketengedachte de laatste jaren sterk toe. Decentralisatie van rijkstaken heeft dit versterkt. Het nieuwe regeerakkoord geeft aan dat een groot aantal taken van het Rijk naar gemeenten zal worden overgebracht. Een ministerie bepaalt het beleid niet solitair en voert dit ook niet in z’n eentje uit. Er is sprake van afhankelijkheid en verwevenheid van ketenpartners. Ketenpartners kunnen andere ministeries zijn, zelfstandige bestuursorganen en rechtspersonen met een wettelijke taak, decentrale overheden (provincies, gemeenten, waterschappen), de Europese Unie, ondernemingen (denk aan PPS-constructies), burgers (belangengroeperingen), etc. Daarbij komt dat ook de beleidsterreinen van verschillende ministeries onderling steeds meer met elkaar verweven raken (bijvoorbeeld in het onderwijs, de zorg en de sociale zekerheid). Bijzondere aandacht in dit verband verdienen de interdepartementale shared service-organisaties binnen het Rijk zelf. Het regeerakkoord van het kabinet-Rutte II stelt dat alle ministeries en zelfstandige bestuursorganen deel zullen nemen aan rijksbrede shared services, onder meer op het gebied van de bedrijfsvoering. Het is de vraag hoe de regiefunctie ten aanzien van die shared service-organisaties het beste kan worden ingericht.
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
• onderzoeken te verrichten naar de inrichting van de departementale toezichtfunctie; • te adviseren over sturings- en financieringsarrangementen; • departementale toezichtplannen met betrekking tot zelfstandige bestuursorganen en rechtspersonen met een wettelijke taak te beoordelen; • quick scans bij zelfstandige bestuursorganen uit te voeren om snel een beeld op hoofdlijnen te krijgen van hun financiën, beheer, risico’s, etc.; • te stimuleren dat de rol die instellingsaccountants spelen bij publieke organisaties verbetert.
Voorwoord
Bevoegdheden en verantwoordelijkheden voor toezicht op publieke organisaties zijn niet altijd helder. Er komen ‘witte vlekken’ in het toezichtbeleid voor. In het nieuwe regeerakkoord wordt aangekondigd dat toezichttaken en adviesfuncties zullen worden samengevoegd, wat moet leiden tot minder bestuurlijke en ambtelijk drukte en regeldruk. De ADR voert onderzoeken uit naar de invulling van toezichttaken en adviseert daarover, zodat de departementen de wijze waarop zij hieraan invulling geven kunnen versterken. We doen dit het komende jaar door:
Inhoud
van taken en verantwoordelijkheden tussen en binnen bestuurslagen. Taken zullen van het Rijk naar gemeenten worden overgebracht, wat gevolgen heeft voor financieringsarrangementen. De bedrijfsvoering van zelfstandige bestuursorganen zal tegen het licht worden gehouden en er zal worden bezien of het onderbrengen van taken in zelfstandige bestuursorganen wel de meest geëigende vorm is.
Inhoud
Voorwoord
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Functioneren van de ADR
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Keteninrichting
9 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Inhoud
Voorwoord
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Functioneren van de ADR
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Transitie bij veranderprocessen
10 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
De keerzijde van informatisering is de grote afhankelijkheid van IT-systemen. Toenemende afhankelijkheid en complexiteit van IT-systemen kan leiden tot belangrijke risico’ s voor de rijksoverheid (denk aan Diginotar). Privacy, databescherming en digitale veiligheid zijn daarom belangrijke onderwerpen. 11 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Afhankelijkheid van IT-systemen De wereld om ons heen verandert in hoog tempo. Informatietechnologie vormt meer en meer de kern van het zenuwstelsel van bedrijven en overheidsorganisaties. De interactie van burgers met overheden wordt daarbij in steeds sterkere mate informatiegedreven. Informatisering biedt belangrijke kansen voor de overheid. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om innovatie en om het vergroten van efficiency. IT-systemen maken continuous monitoring mogelijk, waardoor voortdurend bewaakt kan worden of afspraken en doelstellingen worden gehaald. Ook het werken met basisregistraties biedt kansen voor efficiënter werken. De versnelde effectieve inzet van basisregistraties en keteninformatie wordt expliciet genoemd in het nieuwe regeerakkoord. In de strafrechtketen zullen door IT-systemen beter op elkaar te laten aansluiten efficiencywinsten moeten worden gerealiseerd.
Functioneren van de ADR
• business cases, inclusief effectmetingen, te beoordelen; • mee te werken aan monitoring van de behaalde resultaten; • te onderzoeken hoe de kostprijzen van de producten/diensten die door de shared serviceorganisaties worden geleverd zich ontwikkelen, dit mede in relatie tot de ervaren kwaliteit van deze producten/diensten; • de haalbaarheid van besparingsvoorstellen te beoordelen; • organisatieonderzoeken uit te voeren en mee te denken over de inrichting van veranderprocessen; • ondersteuning te bieden bij beleidsevaluaties door de departementen.
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Transitie bij veranderprocessen Hervormingen en bezuinigingen leiden tot veranderprocessen. De samenvoeging van ministeries en dienstonderdelen, herinrichting van werkprocessen en concentratie van dienstverlening in interdepartementale shared service-organisaties zijn daarvan goede voorbeelden. Het regeerakkoord van het kabinet-Rutte II spreekt over een geïntensiveerde inzet op de programma’s compacte rijksdienst. Het regeerakkoord brengt uitaard ook nieuwe veranderprocessen te weeg. Beleid en uitvoering moeten worden vereenvoudigd. De taken van de product- en bedrijfsschappen zullen overgaan naar het ministerie van Economische Zaken. Het vastgoed van het Rijk moet efficiënter worden beheerd, onderhouden en gebruikt. Het is zaak om veranderprocessen op een beheerste wijze te laten verlopen, waarbij ook aandacht nodig is voor soft controls. De meeste ministeries doen dat elk op hun eigen manier, sommige met een daartoe opgezette programmaorganisatie, andere via de reguliere lijn. Beheerste transitie is een belangrijk aandachtspunt om de doelstellingen van veranderprocessen te behalen en een terugval in kwaliteit van beheer en beheersing te voorkomen. De ADR biedt de helpende hand bij een beheersbare transitie door het uitvoeren van audits en het geven van advies. Het uitwisselen van best practices tussen verschillende ministeries vormt daarbij een belangrijk middel (leren van elkaars ervaringen). We doen dit het komende jaar door:
Voorwoord
• mee te werken aan de doorlichting van ketens; • de bestuurlijke verhoudingen en de taakverdeling op het terrein van beleid, uitvoering en toezicht te evalueren; • de nalevingskosten van nieuwe wet- en regelgeving in kaart te brengen; • mee te denken en te adviseren over de inrichting en werking van de regiefunctie bij shared service-organisaties; • PPS-constructies en DBFM-contracten te onderzoeken.
Inhoud
de rijksdienst tegen het licht zullen worden gehouden om doelmatigheidswinst en kostenbesparing te kunnen realiseren. Na de al gestarte doorlichting van de vreemdelingenketen volgt de veiligheidsketen. De ADR voert vanuit zijn deskundigheid op het gebied van governance – sturing, beheersing, verantwoording en toezicht – audits uit naar de kwaliteit van ketens. Daardoor kan de ADR bijdragen aan het formuleren van generieke uitgangspunten inzake de stelselverantwoordelijkheid van de minister. We gaan dit het komende jaar doen door:
Afspraken met opdrachtgevers In onderstaande tabel zijn de afspraken met de opdrachtgevers weergegeven. Tabel 1: Samenvattend overzicht uren per departement Departement Algemene Zaken
Uren 2.340
Buitenlandse Zaken, incl. Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
42.800
Veiligheid en Justitie
41.550
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, incl. Wonen en Rijksdienst
44.610
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
64.800
Financiën
126.500
Defensie
143.215
Infrastructuur en Milieu Economische Zaken
77.100 117.490 57.550
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
44.600
Onderzoeken op interdepartementaal verzoek
18.000
Totaal benodigde uren
780.555
Voor het ministerie van Defensie en het ministerie van Veiligheid en Justitie zijn de uren voor het gehele jaar 2013 opgenomen. De auditdiensten van deze departementen zullen naar verwachting op 1 april 2013 opgaan in de ADR.
• vraaggestuurde dienstverlening; • wettelijke taak; • werkzaamheden ten behoeve van de Europese Commissie. Vraaggestuurde dienstverlening De vraaggestuurde dienstverlening van de ADR heeft betrekking op alle opdrachten die – anders dan de wettelijke taak en de onderzoeken ten behoeve van de Europese Commissie – worden uitgevoerd op specifiek verzoek van de leiding van het departement. De probleemstelling van de opdrachtgever staat hierbij centraal. De ADR richt zich bij het uitvoeren van vraaggestuurde opdrachten op vraagstukken die samenhangen met sturing, beheersing, verantwoording en toezicht. Op deze terreinen ligt de deskundigheid van de ADR. Specifieke behoeften aan onderzoek en advies kunnen betrekking hebben op financial auditing, IT-auditing en operational auditing. Bijzondere gevallen van vraaggestuurde opdrachten zijn departementsoverstijgende
12 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
In de bijlage bij dit jaarplan zijn de uren per departement nader uitgesplitst in de volgende drie categorieën:
Functioneren van de ADR
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
2.2
Voorwoord
• onderzoek te doen naar projecten met grote IT-componenten, inclusief aandacht voor soft controls bij deze projecten; • mee te denken en te adviseren over de mogelijkheden tot uitbreiding van de digitale dienstverlening door de rijksoverheid; • de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van basisregistraties te toetsen; • de digitale veiligheid (cyber security) en privacybescherming te onderzoeken; • mee te denken over de kwaliteit van de informatievoorziening en te adviseren over de inzet van slimme tools op dit terrein; • onderzoek te doen naar de afspraken en de beheersing rondom IT-sourcing.
Inhoud
De ADR kan de kansen van IT voor de departementen inzichtelijk maken en helpen bij het beheersen van de risico’s die IT-systemen met zich meebrengen. Het komende jaar gaan we dat doen door:
Inhoud
Voorwoord
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Functioneren van de ADR
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Afhankelijkheid van IT-systemen
13 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
De belangrijkste producten van de wettelijke taak zijn de jaarlijkse controleverklaring en het samenvattende auditrapport. Werkzaamheden ten behoeve van de Europese Commissie De werkzaamheden die de ADR in opdracht van de minister uitvoert ten behoeve van de Europese Commissie om invulling te geven aan de voorschriften uit de Europese regelgeving volgen uit de functies die de ADR heeft als: • auditautoriteit voor de Europese structuurfondsen (EFRO en ESF), het Europees visserijfonds (EVF) en de Europese migratiefondsen (EIF, EBF, ETF en EVLF); • certificerende instantie voor de Europese landbouwfondsen (ELGF en ELFPO); • dienst die verantwoordelijk is voor de controle op de aan de Europese Unie af te dragen eigen middelen.
Het totaal aantal geplande uren is als volgt over deze drie categorieën verdeeld: vraaggestuurde dienstverlening
247.245 u
32%
wettelijke taak
454.530 u
58%
werkzaamheden ten behoeve van de EU
78.780 u
10%
780.555 u
100%
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
14 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Functioneren van de ADR
De rapporten die het product zijn van bovengenoemde werkzaamheden van de ADR worden toegezonden aan de Europese Commissie.
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
• het verschaffen van zekerheid bij de financiële overzichten in het departementale jaarverslag; • het verrichten van onderzoek naar het gevoerde financieel en materieelbeheer en de ten behoeve van dat beheer bijgehouden administraties; • het verrichten van onderzoek naar de totstandkoming van de informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering (de zogeheten niet-financiële informatie); • het verrichten van onderzoek naar de niet-strijdigheid van de in het jaarverslag opgenomen niet-financiële informatie met de financiële informatie; • het verrichten van onderzoek naar de centrale administratie van ’s Rijks schatkist en naar het financieel jaarverslag en de saldibalans van het Rijk.
Voorwoord
Wettelijke taak De wettelijke taak van de ADR vindt zijn grondslag in de artikelen 66 en 67 van de Comptabiliteitswet 2001 en omvat:
Inhoud
opdrachten waartoe in interdepartementaal verband is besloten en de controle van grote projecten die door de Tweede Kamer onder de Regeling grote projecten zijn aangewezen.
Inhoud
Per departement is de verdeling van de uren over deze categorieën (grofweg) als volgt:
Departement
vraaggestuurde dienstverlening uren
Algemene Zaken
wettelijke taak %
werkzaamheden Europa
uren
%
uren
%
0%
2.340
100%
0
0%
20%
34.000
79%
250
1%
21.350
52%
20.050
48%
150
0%
6.700
15%
35.000
78%
2.910
7%
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
29.600
45%
34.850
54%
350
1%
Financiën
41.000
32%
83.400
66%
2.100
2%
Defensie
56.775
40%
86.440
60%
0
0%
Infrastructuur en Milieu
27.200
35%
49.000
64%
900
1%
Economische Zaken
Veiligheid en Justitie Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, incl. Wonen en Rijksdienst
20.970
18%
47.200
40%
49.320
42%
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
3.500
6%
31.250
54%
22.800
40%
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
13.600
30%
31.000
70%
0
0%
Onderzoeken op interdepartementaal verzoek
18.000
100%
0
0%
0
0%
247.245
32%
454.530
58%
78.780
10%
Totaal
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
0 8.550
Buitenlandse Zaken, incl. Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Voorwoord
Tabel 2: Uitgesplitst overzicht uren per departement
Functioneren van de ADR Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
15 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Urenverdeling per departement 90000 85000 80000 75000 70000 65000 60000 55000 50000 45000 40000 35000 30000 25000 20000
10000 5000
16 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Wettelijke taak
Algemene Zaken
Buitenlandse Zaken
Veiligheid en Justitie
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Onderwijs, Cultuur enBinnenlandse Wetenschap Zaken en Veiligheid Koninkrijksrelaties en Justitie Buitenlandse Zaken Algemene Zaken
Werkzaamheden Europa
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Vraaggestuurde dienstverlening
Financiën
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Onderzoeken op interdepartementaal Volksgezondheid,verzoek Welzijn Sociale en Sport Zaken en Werkgelegenheid Economische Zaken Infrastructuur en Milieu Defensie
Financiën
Defensie
Infrastructuur en Milieu
Economische Zaken
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
0
Functioneren van de ADR
15000
Onderzoeken op interdepartementaal verzoek
Voorwoord
• de aard en de omvang van de activiteiten van een departement (inclusief de aard en de complexiteit van de wet- en regelgeving); • departementale keuzes over de werkverdeling tussen FEZ en ADR; • de wijze waarop departementen de meer op doelmatigheid gerichte onderzoeken inrichten.
Inhoud
Duidelijk is dat de verdeling van de uren over de onderscheiden werksoorten per departement verschillend is. Dit heeft te maken met:
Functioneren van de ADR
Inhoud
3
Voorwoord
3.1
Ontwikkelingen met betrekking tot de organisatie
• • • • • • •
instelling SG-commissie; harmonisatie van het planningproces; uitgangspunten voor sturing en capaciteitsverdeling; aansluiting VenJ en Defensie; ontwikkelplan; periodieke afstemming met de Algemene Rekenkamer; speerpunten 2013.
Instelling SG-commissie Conform het organisatie- en formatierapport van de ADR is vanuit het SG-overleg een SG-commissie opgericht. Deze commissie behartigt het gemeenschappelijke belang van de departementen als opdrachtgevers van de ADR. Op 26 september 2012 heeft het SG-overleg de secretarissen-generaal van BZK, IenM en VWS benoemd als leden van deze commissie. De secretaris-generaal van Financiën is – als eigenaar van de ADR – voorzitter van de SG-commissie. De taken van de SG-commissie zijn:
De SG-commissie is voor het eerst op 28 november 2012 bijeengeweest en heeft daarbij voorliggend jaarplan besproken.
Een aantal departementen hanteert op dit moment het kalenderjaar als planperiode, een aantal andere het controlejaar. Vanuit het jaarplan van de ADR bezien is dit onderscheid niet beperkend. Voor de planning 2013 hebben wij voor de departementen die het controlejaar als uitgangspunt hanteren, een zo goed mogelijke inschatting gemaakt van de uren die nodig zijn voor het kalenderjaar 2013. De audit committees van deze departementen kunnen dus in het voorjaar van 2013 – zoals gebruikelijk – het departementale jaarplan voor het controlejaar 2013 bespreken. Elk kwartaal zal door de ADR een actualisatie van de planning wordt gemaakt, zodat
17 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Harmonisatie van het planningproces De ADR streeft naar een heldere en eenduidige afstemming van de auditplanning met de opdrachtgevers. Daarom werken we met één overkoepelend jaarplan en proberen we het proces om tot dat jaarplan te komen zoveel mogelijk volgens een standaardproces en -tijdpad te laten verlopen. Dit maakt het mogelijk om op goede wijze een rijksbreed beeld te schetsen van risico’s/thema’s en vanuit een integrale aanpak te komen tot gerichte departementale en interdepartementale onderzoeken. Dit jaar is voor het eerst zoveel mogelijk met een dergelijk standaardproces en -tijdpad gewerkt. Het voorliggende jaarplan is daarvan het product. De basis van dit jaarplan wordt gevormd door de departementale afspraken (vast te stellen door de departementale audit committees) en het plan voor de op interdepartementaal verzoek uit te voeren onderzoeken (vast te stellen door ICBR/SG-overleg).
Functioneren van de ADR
• de eigenaar adviseren over ontwikkelthema’s van de ADR (beleidsagenda, innovatie, etc.); • de eigenaar adviseren over geschikte kandidaten voor topfuncties binnen de ADR, teneinde recht te doen aan de rechtstreekse betrokkenheid van de ministeries bij benoemingen; • toezien op de kwaliteit van de dienstverlening van de ADR; • bespreken van de inhoudelijke hoofdlijnen van het jaarplan van de ADR.
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Onderstaand wordt ingegaan op ontwikkelingen die verband houden met de organisatie van de ADR. Dit betreft de volgende onderwerpen:
Uitgangspunt is nu dat elk departementaal cluster dient te beschikken over een zodanige bezetting met een multidisciplinaire expertise dat het mogelijk is om vanuit dat cluster een volledig basispakket aan dienstverlening aan het desbetreffende departement aan te bieden. Het departementale cluster is steeds het aanspreekpunt voor het betrokken ministerie. De horizontale clusters zijn binnen hun domein verantwoordelijk voor coördinatie, kennisuitwisseling en het stimuleren van innovatie.
De ADR heeft met het oog op het bovenstaande een meerjarig ontwikkelplan opgesteld (20122014). Het plan geeft richting aan de verdere ontwikkeling door de resultaten te benoemen die in 2014 moeten zijn gerealiseerd, waar relevant geconcretiseerd in kengetallen en streefcijfers. De nulmeting die bij de start van de ADR is uitgevoerd, maakt het mogelijk de beoogde ontwikkelingen te meten, te volgen en te evalueren. In 2012 is ook een vertrouwensscan uitgevoerd die betrokken is bij het opstellen van het ontwikkelplan. Tweejaarlijkse evaluaties vormen de basis voor het concretiseren van de plannen voor doorontwikkeling. De evaluatie zal zich in ieder geval richten op de ontwikkeling van de tevredenheid van de opdrachtgevers, de realisatie van
18 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Ontwikkelplan In het organisatie- en formatierapport van de ADR is nadrukkelijk aangegeven dat het nood zakelijk is dat de ADR zich als organisatie verder ontwikkelt. Dit is een traject dat meerdere jaren vergt. Het gaat immers om het samengaan van verschillende auditdiensten van uiteenlopende samenstelling en cultuur en met verschillen in aanpak en werkwijzen. Daarom is er bewust voor gekozen eerst de medewerkers zo snel mogelijk bij elkaar te brengen in één dienst en vervolgens te gaan werken aan de doorontwikkeling van de ADR.
Functioneren van de ADR
Aansluiting VenJ en Defensie Op 1 april 2013 zullen naar verwachting de auditdiensten van VenJ en Defensie toetreden tot de ADR, waarmee op dat moment alle voormalige departementale auditdiensten zullen zijn opgegaan in de ADR. De voorbereidingen voor de toetreding van VenJ en Defensie verlopen volgens planning. In dit jaarplan zijn de formatie en de budgetten voor VenJ en Defensie al volledig meegenomen, alsof die diensten al vanaf 1 januari 2013 volledig onderdeel zouden zijn van de ADR.
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Bewust is bij de aanvang van de ADR gekozen om de formatie van de clusters zo veel mogelijk gelijk te houden aan de bestaande indelingen voorafgaand aan de ADR om werkzaamheden over 2012 zo ongestoord mogelijk te laten verlopen. De ADR heeft in 2012 een traject doorlopen met als doel te komen tot uniforme uitgangspunten voor sturing en capaciteitsverdeling, resulterend in een meer evenwichtige verdeling van de capaciteit over de diverse clusters. Dit traject leidt tot een bescheiden verschuiving van capaciteit tussen de verschillende clusters die op korte termijn vorm zal krijgen. Daarbij staan de afspraken met de opdrachtgevers en de effectiviteit en efficiency van planning en uitvoering uiteraard voorop.
Voorwoord
Uitgangspunten voor sturing en capaciteitsverdeling In het organisatie- en formatierapport van de ADR is gekozen voor een combinatie van inrichtingsprincipes voor de ADR, leidend tot enerzijds departementale clusters en anderzijds horizontale clusters. Horizontale clusters zijn er voor operational auditing, IT-auditing, apparaatsuitgaven, Europa en voor de activiteiten in het noorden van het land (cluster regio). De horizontale clusters werken departementsoverstijgend. Zo voert het cluster voor apparaatsuitgaven de werkzaamheden voor de wettelijke taak uit ten aanzien van shared service-organisaties en voert dit cluster (andere) rijksbrede onderzoeken uit op het gebied van apparaats uitgaven. Daarnaast is er een cluster voor BZK dat zich specifiek richt op vraaggestuurde onderzoeken met betrekking tot de organisatie van de bedrijfsvoering binnen de rijksdienst (met name DGOBR, met inbegrip van vraaggestuurde dienstverlening aan de shared serviceorganisaties die onder BZK vallen) en voert dit cluster ook departementsoverstijgende onderzoeken uit onder de verantwoordelijkheid van de minister voor Wonen en Rijksdienst.
Inhoud
de audit committees de voortgang kunnen volgen en zo nodig hun prioriteitstelling kunnen aanpassen.
Speerpunten 2013 In het ontwikkelplan ADR 2012-2014 en de daarbij behorende actielijst zijn de belangrijkste speerpunten beschreven waarop de ADR zich de komende jaren richt. Voor 2013 zijn de belangrijkste acties in dit verband:
3.2
Formatie en budget
Voor het jaar 2013 wordt gerekend met een direct productieve formatie (i.e. zonder management en ondersteuning)2 van 685,48 fte - 78,1 fte = 607,38 fte. Uitgaande van een streefwaarde van 1.200 direct productieve uren per fte kan hiermee 728.850 uur aan dienstverlening gerealiseerd worden.
1 De taakstelling voor 2013 bedraagt € 1.024.605 en dient per 1 januari 2013 te worden gerealiseerd. Dit komt omgerekend neer op 12,97 fte. 2 In mindering zijn gebracht: MT-leden, bedrijfsbureau, cluster KIK, 75% uren clustermanagers.
19 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
De formatie van de (huidige) ADR heeft op 1 januari 2013 een omvang van 527,48 fte (formatie per 31 december 2012: 540,45 fte; taakstelling kabinet-Rutte I voor 2013: 12,97 fte1). In dit jaarplan wordt uitgegaan van een formatie van de ADR in 2013 van 685,48 fte: 527,48 fte + 38,0 fte (VenJ) + 120,0 fte (Defensie).
Functioneren van de ADR
• geharmoniseerde en meer op opdrachtgevers gerichte wijze van rapporteren en communiceren; • uniformering en efficiencyverbetering uitvoering wettelijke taak en werkzaamheden Europa; • meer focus op risico’s bij vraaggestuurde dienstverlening; • duidelijke vormgeving relatiemanagement met ‘blik naar buiten’; • invoering TeamMate als auditproces ondersteunend systeem; • aansluiting auditdiensten VenJ en Defensie; • rapportage aan SG-overleg over overkoepelende onderwerpen; • aanscherpen afspraken met Algemene Rekenkamer (proces en inhoud/weging).
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Periodieke afstemming met de Algemene Rekenkamer Voor de doelmatigheid van het controlebestel bij het Rijk is het van belang dat de ADR en de Algemene Rekenkamer – ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid – zo goed mogelijk met elkaar samenwerken. De ADR en de Algemene Rekenkamer voeren daartoe regelmatig overleg met elkaar om de operationele planning van de werkzaamheden zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Deze afstemming vindt zowel plaats op het niveau van de jaarplanning (zoals ten aanzien van het benoemen van de risico’s per departement) als op het niveau van het controleproces (voortgang van de uitvoering van de wettelijke taak en de daaruit resulterende bevindingen).
Voorwoord
Wat betreft het harmoniseren van aanpak en werkwijzen is van belang dat de ADR in het voorjaar van 2013 zal overgaan tot de dienstbrede invoering van TeamMate als auditproces ondersteunend systeem. TeamMate wordt op dit moment specifiek voor de rijksoverheid ingevuld. Samen met het in 2012 vernieuwde Handboek Auditing Rijksoverheid (HARo) vormt TeamMate het hart van de uniforme werkwijze van de ADR. TeamMate zorgt voor een standaardindeling van het werkproces en stelt daartoe templates beschikbaar. Daarmee worden de vaktechnische kaders en de maatregelen van kwaliteitsbeheersing van de ADR ingebed in het dagelijkse werk. Voor de implementatie van TeamMate is in 2013 een traject voorzien dat onder meer bestaat uit een opleiding voor alle medewerkers van de ADR. In deze opleiding zal nadrukkelijk ook aandacht worden besteed aan de inhoudelijke kant van het uniforme werkproces binnen de ADR (niet alleen de technische kant van het systeem, maar ook de eisen die vanuit het HARo aan de aanpak worden gesteld).
Inhoud
efficiency- en kwaliteitverbetering, innovatie, ontwikkeling van dienstverlening en tevredenheid van de medewerkers.
loonkosten regulier personeel
€ 58.342.602
kosten personele exploitatie (opleiding, etc.)
€ 4.562.398
inhuur externen
€ 3.426.000 6
Totaal personele uitgaven uitgaven ICT materiële uitgaven Totaal uitgavenbudget ADR 2013
€ 478.000 € 3.174.625 € 69.983.625 € 4.934.125
20 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
3 Dit bedrag bestaat uit € 1.022.000 voor Buitenlandse Zaken, € 113.000 voor OCW en € 1.206.000 voor IenM. 4 Uiteindelijk is niet het aantal uren, maar de omvang van het budget voor externe inhuur leidend. Inhuur tegen een hoger tarief zal leiden tot een lager aantal in te zetten uren. 5 In alle vermelde bedragen zijn stelposten voor VenJ en Defensie opgenomen. Deze kunnen afwijken van de budgetten die bij overgang naar de ADR daadwerkelijk zullen worden overgeheveld. 6 Dit bedrag bestaat uit het eerder genoemde budget voor het inhuren van auditcapaciteit van € 3.291.000 plus € 135.000. Het laatste bedrag betreft een inhuurbudget van Financiën dat de ADR gebruikt voor andere doeleinden dan het inhuren van auditcapaciteit.
Functioneren van de ADR
Totaal ontvangstenbudget ADR 2013
€ 66.331.000
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Het uitgaven- en ontvangstenbudget van de ADR voor 2013 is als volgt opgebouwd:5
Voorwoord
Het spreekt voor zich dat de ombuigingen en de taakstelling van het kabinet-Rutte II de komende jaren verandering kunnen brengen in de formatie van de ADR. Een daling van het budget zal door de ADR worden vertaald naar een verminderde beschikbaarheid van controleuren per departement. Door meer doelmatig te werken streeft de ADR er naar om deze vermindering niet te laten leiden tot een verminderd dienstenpalet. Het regeerakkoord bevat voor de rijksdienst vanaf 2016 een taakstelling op de apparaatsuitgaven die oploopt tot € 1,1 miljard structureel vanaf 2018. Hiervan komt € 136 miljoen ten laste van het ministerie van Financiën.
Inhoud
De ADR beschikt voor 2013 over een budget voor het inhuren van auditcapaciteit ter grootte van € 2.341.000 (huidige ADR)3 + € 150.000 (VenJ) + € 800.000 (Defensie) = € 3.291.000. De genoemde bedragen voor VenJ en Defensie zijn schattingen op basis van de thans bekende gegevens. Uitgaande van een tarief van € 75,00 (gemiddeld uurtarief voor een auditor in het mantelcontract van Financiën, exclusief BTW) kan hieruit 36.250 uur aan externe inhuur worden bekostigd.4 Daarnaast beschikt de ADR over een inhuurbudget van 12.500 uur voor werkzaamheden ten behoeve van de Europese Commissie. Tot slot is sprake van een inhuurbudget bij EZ. Hiervoor is € 431.500 aangevraagd; nadere besluitvorming hierover moet nog plaatsvinden. Op basis van deze cijfers komen de direct voor de departementen beschikbare uren in 2013 in totaliteit uit op 728.850 + 36.250 + 12.500 + 4.700 = 782.300 uur.
Inhoud
• Buitenlandse Zaken, incl. Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking • Veiligheid en Justitie
• Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, incl. Wonen en Rijksdienst • Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
• Financiën/Kerndepartement • Financiën/Belastingdienst • Defensie • Infrastructuur en Milieu • Sociale Zaken en Werkgelegenheid • Volksgezondheid, Welzijn en Sport
• Onderzoeken op interdepartementaal verzoek
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
21 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Functioneren van de ADR
• Economische Zaken
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
• Algemene Zaken
Voorwoord
Bijlage Overzicht risico’s en geplande onderzoeken per departement
Inhoud Voorwoord
Per departement hebben wij een top vijf van de belangrijkste risico’s opgesteld. Daarbij gaat het om risico’s die hebben geleid tot auditverzoeken voor 2013. De risico’s hebben wij zoveel mogelijk getracht te rubriceren volgens onderstaande indeling:
Strategische risico’s (politiek-bestuurlijk, beleidsontwikkeling, beleidsuitvoering) Risico’s in regie en toezicht (bedrijfsvoering op afstand, shared service-organisaties, toezicht en inspectie) Risico’s in de bedrijfsvoering (organisatie en personeel, financieel en materieelbeheer, IT en informatiebeveiliging) Risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording (integriteit en fraude, rechtmatigheid, getrouwheid)
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
In deze bijlage presenteren wij de uitkomsten van de risicoanalyse per departement en de wijze waarop wij daarop inspelen met de planning van onderzoeken in 2013.
Functioneren van de ADR Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
22 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Inhoud
Algemene Zaken
Voorwoord
Belangrijkste risico’s
2
Integriteitsborging Deze risico’s maken onderdeel uit van het risicoprofiel van AZ. Gelet op het specifieke karakter van het departement van Algemene Zaken worden zeer hoge eisen gesteld aan de informatiebeveiliging en de integriteit van de medewerkers. AZ laat de integriteit eenmaal per 5 jaar onderzoeken door de ADR. Risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording Inrichting van de automatiseringsomgeving en informatiebeveiliging (VIR) De risico’s ten aanzien van de automatiseringsomgeving en informatiebeveiliging houden verband met het bovenstaande risico. Op basis van een rapportage van de Algemene Rekenkamer is de ADR gevraagd nader onderzoek te doen naar de huidige stand van zaken met betrekking tot informatiebeveiliging. Risico’s in de bedrijfsvoering
Overzicht geplande onderzoeken 1
Vraaggestuurde opdrachten
2
Wettelijke taak
Totaal uren 2013
0 2.340
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
2.340
Functioneren van de ADR Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
23 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
2 3
5
Oprichting 3W (SSO voor de internationale functie) Complex project met veel stakeholders dat onder tijdsdruk tot stand moet komen. Hierbij kunnen risico’s ontstaan voor de kwaliteit en de zorgvuldigheid van het implementatietraject. Risico’s in regie en toezicht Oprichting regionale Support Organisaties (RSO) voor posten Overdracht van control en audit door departementale budgethouders aan de RSO’s. RSO’s moeten hun toezicht op de aangesloten posten goed inregelen en uitvoeren. Risico is tevens de opheffing van de projectorganisatie PRO en de overdracht van hun taken aan de lijn medio 2013. Risico’s in regie en toezicht Omvangrijk digitaliseringstraject BZ Aansluiting van digitaliseringstraject op de primaire processen van BZ (waaronder consulaire dienstverlening en de activiteitencyclus) is nog niet gewaarborgd. Daarnaast is de regie bij uitbesteding van geautomatiseerde systemen, en het voldoen aan de eisen voor informatie beveiliging en de Wbp nog niet geheel geborgd. Risico’s in de bedrijfsvoering Rechtmatigheidsrisico bij afbouw van OS-programma’s De bezuinigingen en ombuigingen in de OS-sector leiden tot rechtmatigheidsrisico’s; met name bij exit-posten en bij het afbouwen en ombouwen van bepaalde sectoren in partnerlanden. Risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
24 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Functioneren van de ADR
4
Bezuinigingen en ombuigingen in de OS-sector en diplomatieke sector BZ staat voor een forse bezuinigingsoperatie op OS en het ondersteunend apparaat. Sluiten van posten, concentratie op minder partnerlanden: veel budget bij posten in deze landen, overgang naar kleinschaliger activiteiten waarvoor meer personele deskundigheid nodig is. Daarnaast meer focus op buitenlandse handel en samenwerking met bedrijfsleven. Hiervoor gelden andere spelregels en risico’s. Mogelijk ontvlechting van beleidsvorming, beleidsuitvoering en toezicht binnen de DGIS-sector, waarbij beleidsuitvoering mogelijk geheel buiten het ministerie komt te liggen. Strategische risico’s
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Voorwoord
Belangrijkste risico’s
Inhoud
Buitenlandse Zaken, incl. Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Inhoud
Buitenlandse Zaken, incl. Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Voorwoord
Overzicht geplande onderzoeken Vraaggestuurde opdrachten
8.550
Omzetverklaring bij het CBI Agentschap NL en de Nota Beheer & Toezicht Scheiding beleidsvorming, uitvoering en toezicht Kwaliteitsdoorlichtingen RSO’s Proces verrekening vakdepartementen via RSO’s Evaluatie samenwerking DID, CIO-office en VCI Onderzoek BCD Herinrichting processen DHF en HDPO bij overgang naar 3W Assurance buitenlandvergoedingen vakattachees Uitvoeren reviews ten behoeve van budgethouders Subsidietenders Nuclear Security Summit Doelmatigheid Kleine Programma Fondsen BC PPR strategie Accreditatie-onderzoeken Digitalisering Migratie mantelapplicaties Nieuwe NVIS: Quality Assurance Kennisbehoud DID Identity Management Rijkspas fase 2 Privacy audit biometrische gegevens visumproces Beheerproces Webrichtlijnen BZ sites Nog toe te wijzen 2
Wettelijke taak
3
Opdrachten ten behoeve van de EU
34.000 250
Afdracht eigen middelen Totaal uren 2013
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
25 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
42.800
Functioneren van de ADR
Cyber security
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Voorwoord
pagina niet opgenomen
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Functioneren van de ADR
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
26 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Inhoud
Veiligheid en Justitie
Voorwoord
pagina niet opgenomen
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Functioneren van de ADR
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
27 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Inhoud
Veiligheid en Justitie
2 3
5
IT en informatiebeveiliging Risico is dat standaarden als DWR en BIR niet worden nageleefd. Standaarden kunnen te veel beperkt blijven tot het papier met als gevolg dat de implementatie van kritieke ITvoorzieningen binnen de rijksoverheid niet aan deze standaarden voldoet waardoor de beschikbaarheid en de betrouwbaarheid van deze voorzieningen niet zijn geborgd. Risico’s in de bedrijfsvoering Organisatie en personeel Risico is dat te snel wordt besloten tot concentratie. Voor concentratie is een deugdelijke analyse nodig, bijvoorbeeld in de vorm van een business case en een analyse van de nieuwe risico’s als gevolg van concentratie. Risico’s in de bedrijfsvoering Regie Risico is dat het toezicht in een keten onvoldoende is ingericht. Dit omdat bijvoorbeeld de afspraken tussen ketenpartners niet goed op elkaar aansluiten en dat het toezicht in de keten, mede als gevolg van onduidelijkheid over de stelselverantwoordelijkheid van de verantwoordelijke minister, niet toereikend is ingericht. Risico’s in regie en toezicht
28 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Decentralisatie Risico is dat er onzekerheid bestaat ten aanzien van de juiste besteding van specifieke uitkeringen. De ministeries zullen toezicht willen blijven houden op de uitgaven van decentrale organisaties die vanuit het Rijk gefinancierd worden. Hiertoe kan de ADR reviews uitvoeren bij de accountant van de subsidieontvanger waarbij een risico is dat niet gesteund kan worden op de accountantscontrole die bij de subsidieontvangers heeft plaatsgevonden. Risico’s in regie en toezicht
Functioneren van de ADR
4
Shared service-organisaties (SSO’s) Risico’s zijn dat besparingen als gevolg van shared service-vorming onvoldoende worden gerealiseerd. Dit omdat op de afbouw bij klanten van de SSO niet krachtig genoeg wordt gestuurd, dat klanten onvoldoende verantwoordingsinformatie van de SSO ontvangen en dat de governance van de SSO niet zodanig is ingericht dat optimaal wordt bijgedragen aan de doelstellingen van het Rijk. Risico’s in regie en toezicht
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Voorwoord
Belangrijkste risico’s
Inhoud
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, incl. Wonen en Rijksdienst
Inhoud
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, incl. Wonen en Rijksdienst
Voorwoord
Overzicht geplande onderzoeken Vraaggestuurde opdrachten
6.700
Release X-gram: IT-audit naar de nieuwe release van het systeem X-gram bij VijfKeerBlauw
200
Werking webshop: IT-audit naar de betrouwbare werking van webshop bij een aantal bedrijfs eenheden.
200
Beheer Exact en Qlikview: audit naar opzet, bestaan en werking van de beheerorganisatie rond de rapportagetool Qlikview en Exact Globe/ Exact Synergy. Tevens beoordelen betrouwbaarheid rapportages uit deze systemen.
300
Regas: beoordeling betrouwbaarheid management informatiesysteem Regas.
50
Tool kostprijscalculaties: ontwerpen scenario tool voor kostprijscalculaties/ doorrekenen van begrotingen/jaarplannen/prognoses.
50 250
Reisdocumentenstelsel: onderzoek naar de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van het nieuwe reisdocumentenstelsel.
250
Nieuwe infrastructuur: in het kader van de compacte rijksdienst zal BPR in februari 2013 verhuizen naar een nieuw gebouw. Dit betekent ook dat de kantoorautomatisering zal worden vervangen door de Digitale Werkomgeving Rijk. In het nieuwe gebouw zal het netwerk zowel fysiek als logisch worden gescheiden en zullen extra beveiligingsmaatregelen worden getroffen mede vanwege de aanwezigheid van paspoorten. Onderzoek naar de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de nieuwe infrastructuur.
250
Burger Service Nummer: uitvoering verplichte driejaarlijkse audit zoals die is vastgelegd in de Wet Algemene Bepalingen BSN (WABB).
300
Professionaliseren samenwerking B&I: professionaliseren financiële huishouding Logius.
250
Beheerverslag en TPM: advisering ontwikkeltraject beheerverslag / TPM, inclusief 1 gemeenschappelijk met SSC-ICT uit te voeren audit.
500
Vitaliteitsscan: het in een kort tijdsbestek onderzoek doen bij DHC op een aantal belangrijke aspecten.
100
Projectevaluatie WoON: WoON is een samenwerkingsproject van het CBS en BZK. Het betreft een enquêteonderzoek door het CBS inclusief de bewerking van de data tot een compleet analysebestand. Het gewenste onderzoek betreft een projectevaluatie van WoOn 2012.
300
Advies nieuwe huisvestingsstelsel: eind oktober 2012 is een definitief besluit genomen over de invoering van de eerste fase van het nieuw huisvestingsstelsel. Dit onderzoek betreft een advies aan de RGD over de wijze van invoering.
250
Managen leegstand: onderzoek of VG leegstand voldoende stuurt.
250
Overdrachtmomenten huisvesting: onderzoek of de overdrachtsmomenten huisvesting in het hoofdwerkproces een knelpunt vormen rekening houdende met de veranderingen per 1 januari 2013. Dit onderzoek ligt in het verlengde van de uitgevoerde audit 3 FM door de afdeling C&A.
250
Informatiebeveiligingsplan ENF: het huidige beveiligingsplan van IRIS dient te worden geactualiseerd met de nieuwe ENF processen. IRIS dient te voldoen aan het geactualiseerde beveiligingsplan.
250
Diverse onderzoeken AIVD.
500
Verzoeken in 2013: vraaggestuurde onderzoeken die in 2013 bekend worden. 2
Wettelijke taak
3
Opdrachten ten behoeve van de EU Migratiefondsen Europees Burgerinitiatief
Totaal uren 2013
29 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
PM 2.200 35.000 2.910 2.500 410 44.610
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Vervolgonderzoek samenvoeging RVOB en RGD
Functioneren van de ADR
Stelselverantwoordelijkheid: gemeentes hebben ook invloed op de betrouwbaarheid van GBA. Onderzoek hoe ver de verantwoordelijkheid reikt van BPR inzake GBA.
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Voorwoord
Belangrijkste risico’s
2 3 4
Publiek-private samenwerking De publieke organisaties moeten ondernemen zonder het publieke belang uit het oog te verliezen. OCW heeft de regels niet in een eenduidig en helder kader opgenomen. Het vinden van de balans tussen de genoemde uitersten in combinatie met een ingewikkeld kader, maakt het ondernemen in de publieke sector een complexe en risicovolle onderneming. Risico’s in regie en toezicht Doordecentralisatie huisvesting primair onderwijs Door decentralisatie in bekostigingsystematiek ontstaat het risico op doorvertaling van nadelige consequenties van transacties; bijvoorbeeld duurzame afwaardering van een vastgoedportefeuille. Deze doorvertaling versterkt de complexiteit en risico’s voor de gekozen bekostigingssystematiek. Strategische risico’s Uitvoering programma compacte rijksdienst Risico’s zijn dat de departementen onvoldoende geëquipeerd zijn op de veranderingen in het kader van concentratie van taken in eigen organisatieonderdelen. De veranderingen liggen op het gebied van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Een groot risico vormt de drang om organisatieonderdelen te klonteren, waardoor de eventuele consequenties van dit gebeuren (‘nieuwe’ risico’s) niet voldoende meegewogen worden. Risico’s in de bedrijfsvoering Inkoopbeheer Het inkoopbeheer is bij het ministerie OCW niet op orde. De AR heeft dit proces als een onvolkomenheid aangemerkt. Dit sluit aan bij de bevindingen van de ADR. Door concentratie van de apparaatsuitgaven op één artikel is de kans aanwezig dat door rechtmatigheidsfouten de artikeltolerantie wordt overschreden. Risico’s in de bedrijfsvoering, risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
30 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Functioneren van de ADR
5
Financieel toezicht scholen Het toezicht spitst zich tot nu toe niet voldoende op het detecteren van toekomstige continuïteitsproblemen bij de onderwijsinstellingen. Risico’s in regie en toezicht
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Inhoud
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Inhoud
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Voorwoord
Overzicht geplande onderzoeken
2 3
Vraaggestuurde opdrachten
29.600
Opdracht SG kolom
3.200
Opdracht DGPV kolom
2.500
Opdracht DGHBWE kolom
2.500
Opdracht DGCM kolom
2.500
Opdracht DGDUO kolom
2.500
Opdracht controleverklaring baten-lastenagentschappen
2.500
Opdrachten ten behoeve van DUO
9.600
Nog toe te wijzen
4.300
Wettelijke taak
34.850
Opdrachten ten behoeve van de EU Programma Life Long Learning
Totaal uren 2013
350 350 64.800
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Functioneren van de ADR Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
31 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Voorwoord
Belangrijkste risico’s
2
3
5
Vervolg aanbevelingen uit rapporten van Commissie-De Wit De Commissie-De Wit heeft veel belangrijke aanbevelingen gedaan om de financiële stabiliteit in de toekomst, met name in crisis- en onzekere tijden, het hoofd te kunnen bieden. Bij elk der aanbevelingen kan en dient Financiën in bepaalde mate een bijdrage leveren qua aanpassingen in beleid en/ of wetgeving. Dat kan op vele terreinen zoals een goede voorbereiding met het opzetten van een crisisstructuur, risicomanagementbeleid, scenarioanalyse, verdere versterking van toezicht, enz. Strategische risico’s Staatsdeelnemingenbeleid IBO-onderzoek gericht op inbouwen van prikkels in begrotingssystematiek waardoor kosten van beleid worden ervaren en om helderheid te verschaffen over verdeling van rollen: beleidsdepartement en Financiën als aandeelhouder. De SG heeft al aangekondigd dat de ADR ingeschakeld zal worden voor een aanvullend onderzoek. Aspecten die daarbij van belang zijn; op welke wijze dient governance vraagstukken opgepakt te worden en hoe doet Financiën dat? Strategische risico’s Juridische functie Binnen Financiën zijn er vele dossiers waarbij intern juridische adviezen worden ingewonnen. Het gaat om dossiers waar grote financiële en politieke belangen me zijn gemoeid. Vraag is of er voldoende checks and balances zijn ingebouwd in het wetgevingsproces en adviesaanvragen en of Financiën de ‘legal council’ functie goed heeft ingevuld. Risico’s in de bedrijfsvoering
32 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Financiële derivaten Huidige problemen met Vestia, decentrale overheden tonen aan dat gebruik van SAWPS niet zonder risico is. Echter het gebruik van derivaten als SWAPS vereist behoorlijke financiële kennis en in 2011 is al gebleken dat grote fouten zijn ontstaan bij Financiën. Dit is recentelijk uitvoerig in de pers geweest. Bovendien komen vanuit Basel III nieuwe richtlijnen aan, wat weer invloed heeft op de financiële derivaten. Risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording
Functioneren van de ADR
4
Kredietcrisis/euroschuldencrisis Een belangrijk dossier betreft de nasleep van de kredietcrisis en de interventies die destijds zijn gepleegd en veel aandacht vergt van de organisatie en grote financiële risico’s met zich meebrengt (ING Back-up Facility, afstoten financiële instellingen, oprichting EFSF en ESM, invullen rol aandeelhouder, inrichten governance, enz.). Strategische risico’s
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Inhoud
Financiën/Kerndepartement
Voorwoord
Belangrijkste risico’s
2 3
Afhankelijkheid IT-systemen (continuïteit en beveiliging) Het primaire proces van de belastingdienst is zodanig afhankelijk van het continue en betrouwbaar functioneren van IT-systemen dat een verstoring hierin vrijwel direct impact zal hebben op dienstverlening aan burgers en bedrijven. Daarnaast is er ondermeer sprake van intensivering en professionalisering van cybercrime en toenemende spanning tussen kostenbesparing en kwaliteitsbeheersing binnen de IV-keten. Risico’s in de bedrijfsvoering Overvolle en onhaalbare ICT-portfolio Er is een toenemend risico dat de gewenste verbeteringen in de geautomatiseerde ondersteuning van bedrijfsprocessen niet tijdig en met onvoldoende kwaliteit worden geïmplementeerd als het gevolg van onbalans in vraag en aanbod: • Vraag: wet- en regelgeving, onderhoud en nieuwe ontwikkelingen, noodzaak vervanging binnen IT-landschap. • Aanbod: taakstelling, lange doorlooptijden en grote benodigde capaciteit als gevolg van verknooptheid IT-landschap. Risico’s in de bedrijfsvoering Keteninrichting, kwaliteit basisregistraties en gemeenschappelijke overheidsdiensten Het risico bestaat dat gemeenschappelijke voorzieningen zoals basisregistraties en overheidsdiensten niet voldoen aan de specifieke eisen van de Belastingdienst waardoor de continuïteit en de juistheid van de bedrijfsprocessen worden bedreigd. Een ander risico is dat de kwaliteit van de basisregistraties die de Belastingdienst verzorgt niet aansluit bij de normen van de derdengebruikers. Risico’s in de bedrijfsvoering
33 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
5
Continuïteit gedurende transitie bij veranderprocessen Het herbeleggen van de bestuurlijke verantwoordelijkheden en de herinrichting van de werkprocessen van de belastingregio’s zijn belangrijke veranderprocessen die veel managementaandacht zullen vergen. Het borgen van de continuïteit tijdens de transitie is van groot belang omdat de processen de financiële slagader van Nederland raken. Strategische risico’s
Functioneren van de ADR
4
Kwaliteit toezicht en dienstverlening De commissie-Stevens plaatste in juni 2012 kanttekeningen bij de handhavingsregie. Tegelijkertijd leidt een voorgenomen reorganisatie tot een nieuwe bestuurlijke structuur en het herbeleggen van verantwoordelijkheden bij het maken van keuzes bij de handhaving en het uitvoeren daarvan. Dit alles kan leiden tot de situatie (of althans het beeld) dat de Belastingdienst onvoldoende werk maakt van haar toezichtstaak waardoor te weinig wordt geheven, ten onrechte geld wordt uitbetaald en burgers niet tijdig worden bediend. Risico in regie en toezicht
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Inhoud
Financiën/Belastingdienst
Inhoud
Financiën | Overzicht geplande onderzoeken Vraaggestuurde opdrachten
41.000 400
Niet fix Mijnbouwwet
400
Niet fix Landinrichtingsrente
400
Niet fix verkennende onderzoeken
200
PPS CFD
200
TPM en Porti B/CIE
150
WPG FIOD
650
WPG FIOD (her)controle
100
Controle AFM
2.500
Personeelsfonds Financiën
40
Internationale activiteiten
3.600
CA: Basisregistraties
300
CA: Div. Gegevenshuishouding
200
CA: NuVo Schone Poort
800
CA: Productiebesturing
400
CA: SEPA II (2012) Implementatie
100
CA: SEPA 2013
800
CA: VIA 2013
300
CA: Inkomensafhankelijk huurverhoging
300
Relaties trajecten DWB, Cool: gen, LOA
400
Diversen governance ontwerpproces IV-Keten
400
CIE: nog te bespreken
PM
CAO: nog te bespreken DGBel: Coördinatie audits IV-Keten 2012 - 2013
PM 1.200
DGBel: Fin-BZK coördinatie Grote Projecten 2012
100
DGBel: Mededeling IV-keten BD 2012
800
DGBel: Cluster IV: Aanbesteding/selectie ontwerptool
200 1.800
Douane: Audit AGS 2012
120
Douane: Audit EMCS-NL
120
Douane: Audit Supd@x
120
Douane: Groot onderhoud
300
Douane: IRIS IER (BC)
300
Douane: Toekomst DOI/DOH
300
Douane: Document-huishouding (DHH)
300
Douane: NuVo
300
Douane: CDIU
300 1.200
DV: Vernieuwing websites BD
300
DV: Dijkverzwaring
300
IBBD: Audit LTB
300
IBBD: Coördinatie
350
IBBD: Vernietigen gegevensdragers
300
IBBD: risicoanalyse projecten
300
IBBD: spionage
300
IBBD: trendanalyse 2013
100
IBBD: zelfanalyse 2013
750
IBBD: projectaudit HIL 2013
500
IBBD: Diversen nog te bepalen LKB: Audit Herinrichting invordering
34 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
100 1.600
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
DV: Online Dienstverlening Belastingdienst, PF-items: (van B/CA) Digitaliseren IH d.m.v. e-mededelen / Mijn Belastingdienst.nl / Vervanging Easytax-OLAV
Functioneren van de ADR
DGBel: Mededeling IV-keten BD 2012
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Niet fix Kansspelbelasting
Voorwoord
1
Inhoud
Financiën | Overzicht geplande onderzoeken LKB: Beheersing app-ontwikkeling
300
LKB: Depotstelsel
300
LKB: KNB WUR Overdrachtsbelasting
800
LKB: Kosten continuïteit ABS
400
LKB: LAK informatiebeveiliging koppelvlakken
300
LKB: LAK: Ontvlechting Loonketen
300
LKB: Nieuwbouw OB-systeem
1.200
LKB: AGB055 Bedrijfsproces M1SS
300
LKB: diversen PF-items toezicht: Toezicht Groot onderhoud / TOE039 DigKlantb Port Tijdig aangifte / TOE012 Digitaal Klantbeeld Data / TOE031 Digitaal Klantbeeld Berichten
800
LKB: ASB059 Verplichtstelling XBRL
300
LKB: AGB057 Verhuurderheffing (VHH)
300
LKB: INN009 Land.Impl Overheidsvordering
300
LKB: ASB065 SEB Herinr. 2 Uitvoer.proc. SEB
300
LKB: ASB077 Belastingrenteregeling SEB
300
Toeslagen: Audits 2012 / 2013
800
Nog te corrigeren uren op bovenstaande opdrachten (CA: basisregistraties t/m Toeslagen: Audits 2012 / 2013)
-2.460
Overige dienstverlening
250
Staatsdeelnemingenbeleid
PM
Social controls juridische afdeling
PM
Vervolgonderzoeken kredietcrisis / eurocrisis / schuldencrisis
PM
Horizontaal Toezicht/ Werkkostenregeling
PM
SEPA
PM
Informatiebeveiliging
PM
Nog te specificeren opdrachten en urentoekenning kernministerie (waarbij ook de urentoekenning van de voorgaande PM-posten ingevuld wordt).
2.760
Concentratie (Transitie bij veranderprocessen)
2.600 650
Keteninrichting (basisregistratie)
650
Oninbaarheid vorderingen Toeslagen
350
Bedrijfsvoering BES-eilanden
350
Claimrisico naleven wet en regelgeving
350
Management aandacht Specials
350
Cultuur
350
MEV 2008 - 2012
100
Bestuurskosten P-Direkt
100
Follow-up substitutie aangiften IH
300
2
Wettelijke taak
3
Opdrachten ten behoeve van de EU Landbouwrestituties (incl. administratieve nacontrole)
400 1.200 83.400 2.100 1.500
BTW-afdrachten
250
Nationale verklaring
350
Totaal uren 2013
35 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
126.500
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Coördinatie t.b.v. vraaggestuurde opdrachten
Functioneren van de ADR
Kwaliteit toezicht
Bedrijfsvoering Douane
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
400
Voorwoord
LKB: BCM
Voorwoord
pagina niet opgenomen
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Functioneren van de ADR
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
36 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Inhoud
Defensie
Voorwoord
pagina niet opgenomen
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Functioneren van de ADR
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
37 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Inhoud
Defensie
Voorwoord
Belangrijkste risico’s
2 3
De oprichting van de nieuwe nationale bewegwijzeringsdienst In het regeerakkoord Rutte-II is opgenomen dat de bewegwijzering voortaan zal plaatsvinden door de op te richten nationale bewegbewijzeringsdienst binnen RWS. Risico’s zijn de ontvlechting bij de huidige partner en de invlechting bij RWS en de commerciële activiteiten van deze dienst. Risico’s in de bedrijfsvoering Achteruitgang in het financiële beheer bij de ILT Wanneer het afsluitings- en verantwoordingsproces, dat sinds de vorming van de ILT begin 2012 achteruit is gegaan, ondanks de genomen maatregelen begin 2013 nog steeds onvoldoende op orde is, ontstaat het risico dat over 2012 niet (tijdig) kan worden voorzien in een controleverklaring. Hetzelfde risico geldt voor het financieel beheer in 2013. Risico’s in de bedrijfsvoering Invoering vraagsturing bij het KNMI Ingevolge de verwachte besluitvorming over de ‘Veranderopgave KNMI’ wordt bij het KNMI vraagsturing ingevoerd. Dit is voor het KNMI een majeure verandering in aansturing, financiering en verantwoording. Risico’s in de bedrijfsvoering
38 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
5
Implementatie Ondernemingsplan 2015 bij RWS In 2013 wordt binnen RWS gestart met de implementatie van het Ondernemingsplan 2015: een majeure wijziging in de organisatie en verschuiving van personeel, die zal plaatsvinden naar aanleiding van het regeerakkoord Rutte-I. Deze nieuwe situatie brengt risico’s in termen van continuïteit met zich mee. Gezien de ingrijpende wijziging in de organisatiestructuur zal er een herbezinning moeten gaan plaatsvinden op onze controleaanpak. Risico’s in de bedrijfsvoering
Functioneren van de ADR
4
Risico’s bij het Spoor De risico’s bij het Spoor omvatten: a De nieuwe concessie voor exploitatie van het hoofdrailnet, waarin de exploitatie van de HSL-Zuid zal worden ondergebracht. Dit gezien de wezenlijke impact op de begroting van IenM (IF-A, spoorartikel) en op de reiziger (tariefontwikkeling en aanbod van Intercity’s op trajecten waar ook HiSpeed aanbod is). b Binnen Spoor is ook de implementatie van ERTMS de komende jaren een programma van wezenlijke financiële omvang. c De komende analyse van de organisatie en ordening op het spoor en de mogelijke gevolgen daarvan voor NS en ProRail. Strategische risico’s
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Inhoud
Infrastructuur en Milieu
Inhoud
Infrastructuur en Milieu
Voorwoord
Overzicht geplande onderzoeken Vraaggestuurde opdrachten
27.200
Opdrachten Bestuurskern (en algemeen) Opdrachten Rijkswaterstaat Opdrachten ILT Opdrachten KNMI Opdrachten NEA Regeling Grote Projecten: • Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) • Rijk-Regioprogramma Amsterdam-Almere-Markermeer (RRAAM) • Zandmaas en Grensmaas • Ruimte voor de Rivier • Project Mainportontwikkeling Rotterdam • HSL Zuid 2
Wettelijke taak
49.000
Audit Bestuurskern
17.500
Audit Rijkswaterstaat
22.000
Audit ILT
3.400
Audit KNMI
1.500
Audit NEA Audit P-beheer 3
7.000
800 3.800
Opdrachten ten behoeve van de EU
900 500
Interreg IV B/C
400
Totaal uren 2013
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
39 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
77.100
Functioneren van de ADR
KP 6/7
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Voorwoord
Belangrijkste risico’s
2 3
Reorganisatie departement Vanaf de start van het nieuwe ministerie EL&I, nu EZ, is de organisatie volop in ontwikkeling en heeft geleid tot diverse veranderprocessen. Voor EZ is het goed beheersen van deze processen van strategisch belang. Een niet functionerende organisatie vormt immers een belangrijk risico voor het realiseren van beleidsvoornemens van EZ. Het nieuwe regeer akkoord heeft tevens gevolgen EZ. Te denken valt aan de positionering van de DG Inter nationale Betrekkingen in relatie tot de benoeming van een nieuwe Minister Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Risico’s in de bedrijfsvoering Compacte rijksdienst De diensten van EZ maken een belangrijk onderdeel uit van het realiseren van een compacte, slagvaardige en zuinige beleidsuitvoering en hebben nu te maken met ingrijpende reorgani saties. In 2015 zal de fusie tussen Agentschap NL en Dienst Regelingen tot DG Uitvoering gerealiseerd moeten zijn. Deze fusie is omvangrijk en kan leiden tot een substantieel risico ten aanzien van de beleidsuitvoering en in financiële zin, doordat AgNL en DR verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van een groot aantal subsidie en/of andere financiële instrumenten. De fusie leidt tot ingrijpende organisatieveranderingen. Per 1-1 2013 start de nieuwe Autoriteit Consument en Markt (ACM). Dit is de fusieorganisatie van de toezichthouders Opta, NMa en de Consumentenautoriteit. Voor ACM zal nog een belangrijke wet door de Tweede Kamer goedgekeurd moeten worden, waarin onder andere het financieringsmodel en de werkwijze in de wet zal worden vastgesteld. Tegelijkertijd heeft ACM behoefte aan een financieel transparante overgang en een goede harmonisatie van de financiële grondslagen. Risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording Concentratie ICT-dienstverlening Een verdere centralisatie van de serviceverlening inzake IT bij Dienst ICT Uitvoering (DICTU). Deze shared service ontwikkeling leidt tot een verschuiving van verantwoordelijkheden en afhankelijkheden. Risico’s in de bedrijfsvoering
40 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
5
Innovatie en (duurzaam) ondernemerschap In 2012 is begonnen met het uitvoeren van het Bedrijfslevenbeleid, gericht op het versterken van de innovatie- en concurrentiekracht van Nederland. Het succes van dit beleid is voor EZ van strategisch (politiek en beleidsmatig) belang. Het versterken van de economie en duurzaam ondernemen staan hoog op de politieke agenda en is in het nieuwe regeerakkoord 2012 bekrachtigd. Strategische risico’s
Functioneren van de ADR
4
Regiofunctie natuurbeheer Het natuurbeheer wordt van EZ gedecentraliseerd naar de provincies. Dit is een complex proces met een hoog politiek- en financieel afbreukrisico, dat consequenties heeft voor de organisatie van EZ alsmede voor de aansturing. Strategisch bezien dient in dit proces uitmate zorgvuldig te worden geopereerd. Strategische risico’s
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Inhoud
Economische Zaken
Inhoud
Economische Zaken
Voorwoord
Overzicht geplande onderzoeken Vraaggestuurde opdrachten
20.970
In verband met de introductie van een nieuwe planningscylcus van de ADR is nog geen capaciteit toegekend aan individuele opdrachten. 2
Wettelijke taak
47.200
3
Opdrachten ten behoeve van de EU
49.320
Landbouwfondsen (ELGF en ELFPO) Horizontale werkzaamheden regio EFRO
11.710 2.790 23.520
EVF
4.600
Interreg IV A
6.500
Nationale verklaring Totaal uren 2013
200 117.490
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Functioneren van de ADR Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
41 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Voorwoord
Belangrijkste risico’s
2 3 4
Single Information/Single Audit (SISA) Het toezichtstelsel op de specifieke uitkeringen via Single Information/Single Audit (SISA) werkt niet naar behoren gezien de ontoereikende accountantscontrole bij de gemeentelijke verantwoording. Dit noodzaakt tot aanvullende werkzaamheden door het ministerie van BZK, de betrokken departementen en de ADR. Risico’s in regie en toezicht Kwaliteit uitvoering van Europese subsidieregelingen De tijdigheid en kwaliteit van de uitvoering (met name 1e-lijnscontrole) van Europese subsidieregelingen door het Agentschap SZW is niet toereikend. Hierdoor wordt het budget niet volledig uitgeput of moeten terugbetalingen van subsidiegelden aan de Europese Commissie plaatsvinden. Risico’s in de bedrijfsvoering De overdracht van taken aan de Haagse Inkoopsamenwerking (HIS) In 2013 wordt het contractbeheer van SZW overgedragen aan de HIS. Er is een risico dat de kwaliteit van het contractbeheer door de overdracht terugvalt beneden het vereiste niveau, dat na grote inspanning juist is bereikt. Belangrijke aspecten van contractbeheer zijn volledigheid van dossiervorming en het voldoen aan Europese aanbestedingsregelgeving. Risico’s in de bedrijfsvoering, risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording BES-eilanden: kwaliteit uitvoering van SZW-regelingen SZW verstrekt uitkeringen in Caribisch Nederland voor volks- en werknemersverzekeringen. Er is een risico dat de uitkeringen niet rechtmatig zijn door ontoereikende processen, systemen en fraude. Voorts is er een risico op ontoereikend financieel beheer. Het financieel belang is beperkt, het afbreukrisico is groot. Risico’s in de bedrijfsvoering, risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
42 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Functioneren van de ADR
5
Overdracht van het integratie- en inburgeringsbeleid naar SZW In het regeerakkoord is bepaald dat het integratie- en inburgeringsbeleid wordt overgedragen van het ministerie van BZK aan het ministerie van SZW. Het risico bestaat dat door de overdracht, afwikkeling oude posten en andere werkwijzen het financieel beheer afwijkt en binnen SZW als ontoereikend wordt beoordeeld. Risico’s in de bedrijfsvoering, risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Inhoud
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Inhoud
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Voorwoord
Overzicht geplande onderzoeken Vraaggestuurde opdrachten
3.500
Programmering moet nog plaatsvinden. 2
Wettelijke taak
3
Opdrachten ten behoeve van de EU
31.250 22.800
ESF
20.600
EGF
2.200
Totaal uren 2013
57.550
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Functioneren van de ADR Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
43 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Voorwoord
Belangrijkste risico’s
2
3
5
Invoering SAP-3F Tot op heden is de informatievoorziening (rapportages e.d.) niet op orde. Dit brengt risico’s met zich mee voor de uitvoering, de control en de verantwoording door VWS en voor de controle door de ADR. Daarnaast heeft de gewijzigde control binnen VWS gevolgen voor de door VWS uit te voeren beheersmaatregelen en zal de invloed daarvan op de (inrichting van de) controle door de ADR geëvalueerd moeten worden. Toereikend beheer van de financiële administratie als gevolg van de conversie n.a.v. ‘Verantwoord Begroten’ en de overgang naar SAP-3F inclusief de controle van de saldibalans (tussentijds afsluiten) en objectenbeheer (juistheid en volledigheid). Risico’s in de bedrijfsvoering, risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording Verantwoording Caribisch Nederland Verantwoording verplichtingen/uitgaven Caribisch Nederland via de RCN, een onderdeel van het zorgverzekeringskantoor. Risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording Beleggen van uitvoerende taken bij SSO’s De compacte rijksdienst zorgt voor het beleggen van uitvoerende taken bij shared serviceorganisaties (SSO’s). De regiefunctie van het ministerie en een voor een goede invulling van die functie noodzakelijke informatievoorziening is een risico. Risico’s in regie en toezicht
44 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Opheffing NVI De opheffing van het baten-lastenagentschap NVI en de inrichting van een tijdelijke projectdirectie met het restant van de NVI en delen van het RIVM. Splitsing en privatisering jeugdinstellingen (controleverklaring bij slotbalans). Risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording
Functioneren van de ADR
4
Onvolkomenheden in het beheer De AR heeft in het RJV 2011 het subsidiebeheer kern, de informatiebeveiliging kern en drie baten-lastenagentschappen en het inkoopbeheer RIVM als onvolkomenheden aangemerkt. Dit sluit aan met de bevindingen ADR met dien verstande dat het inkoopbeheer van geheel VWS (aanbestedingsregels) als risico wordt gezien ook door de overheveling van de inkoopfunctie naar de Haagse Inkoopsamenwerking (HIS). In 2012 is er een normatiek subsidie beheer ingevoerd. Clustering van het subsidieproces bij SZW, OCW en VWS (back office) en de introductie van een interdepartementaal ECS (CRD 17). Risico’s in de bedrijfsvoering, risico’s in rechtmatigheid en de verantwoording
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Inhoud
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Inhoud
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Voorwoord
Overzicht geplande onderzoeken Vraaggestuurde opdrachten VIR - gerubriceerde informatie
150
WBP
200
Baseline informatiebeveiliging
250
Baseline informatiehuishouding
250
Controleverklaring RIVM
600
Controleverklaring CBG
210
Academische component (vaststellingen)
100
Reviewprogramma
600
Beoordeling financieel verslag directe uitvoeringstaken CVZ 2012
200
Proces risicoverevening binnen VWS
300
Beoordeling jaarrekening CAK (wtcg+beheer)
150
Projectbeheer en I-departement
250
Identity Management en Rijkspas
250
Rapportages grote ICT-projecten
300
Marjolein
300
Beoordeling financieel verslag fondsen
800
Controleverklaringen t.b.v. RIVM en NVI
170
Bijdrage aan ECS
600
Beheerskosten CVZ en NZA
300
Toezicht NZA
800
Modernisering AWBZ
350
Beleidsontwikkelingen en coördinatie Toezicht
150
Advisering regelgeving zorgsector
200
Jaardocument zorginstellingen
600
Procesverantwoording definitieve afrekening risicoverevening CVZ 2008
200
Verantwoording algemene kas CVZ 2012
200
Ondersteuning transitie CAK naar ZBO
200
Advisering project intensivering toezicht
100
Afloop ketenonderzoek WTCG
150 60 500
RIVM Praeventis
150
Beveiligingsassessment DiGiD Regelhulp
300
Inkoopsysteem (Digi-inkoop)
350
Werkkostenregeling
400
Quick scan normatiek subsidiebeheer
150
Reserve Wettelijke taak
Totaal uren 2013
45 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
200 2.160 31.000 44.600
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Aansturing en toezicht op ZBO’s en RWT’s
Mandatering NC 4&5 mei
Functioneren van de ADR
400
RJ werkgroep
2
13.600
VIR algemeen
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Inhoud
Onderzoeken op interdepartementaal verzoek
Voorwoord
Voor elk onderzoek zal een concreet onderzoeksvoorstel worden gemaakt dat met alle belanghebbenden zal worden afgestemd. De wens van de ICBR is om bij de onderzoeken ook aandacht te geven aan best practices die kunnen worden gedeeld. Dit zal in elk onderzoeksvoorstel worden opgenomen. Vanuit de ADR zal worden gestuurd op een optimale synergie tussen de onderzoeken en daarmee het voorkomen van overlap in de onderzoeken.
Overzicht geplande onderzoeken Vraaggestuurde opdrachten Shared service-organisaties
18.000 2.200
Governance SSO’s: vaststellen welke invloed de governance van SSO’s in de praktijk heeft op het succes van een SSO. Betreft in ieder geval de vormgeving van de rollen eigenaar, opdrachtgever en kadersteller. Dienstverlening SSO’s: beoordelen van de ontwikkeling van de dienstverlening van SSO’s. Zijn er verschuivingen te onderkennen, komen klanten meer of minder centraal te staan en is er een toenemende afhankelijkheid van de SSO. Risico’s afbouwproces: monitoren van de risico’s in het afbouwproces en vaststellen van de tijdige afbouw van personele en materiële middelen bij departementen in de situatie van shared services (batenmanagement). Integrale kostprijsmethodiek: advies over de integrale kostprijsmethodiek van SSO’s. Beheersverslag Logius: verdere ontwikkeling van het jaarverslag van Logius tot een beheersverslag waarmee departementen kunnen worden geïnformeerd over de voor hen door Logius verrichte uitgaven. In het bijzonder bij dit onderzoek aandacht voor het voorkomen van stapeling van controles. SISA
4.000
Door middel van reviews vaststellen dat accountants van gemeenten en provincies de controle van de specifieke uitkeringen zoals verantwoord in de SISA-bijlage op de juiste wijze hebben uigevoerd. Voor 2013 wordt een nieuwe aanpak ontwikkeld. ICT en beveiliging
3.300
Kritieke voorzieningen: gebruik makende van de inventarisaties van de kritieke (IT-) voorzieningen binnen de rijksoverheid een meerjarenplan maken voor onderzoek naar deze kritieke voorzieningen. Digipoort: Digipoort is het elektronische postkantoor van de overheid voor bedrijven en instellingen. Vaststellen van de betrouwbaarheid en de beschikbaarheid van Digipoort.
Functioneren van de ADR
DWR-standaarden: vaststellen dat de infrastructuren en de beheerprocedures bij departementen voldoen aan de DWR-aansluitvoorwaarden. Vaststellen dat de portals en de samenwerkingsruimten bij de DWR-clients (bijvoorbeeld SSC-ICT) voldoen aan de DWR-standaarden. Onderzoek wordt pas definitief ingepland na afstemming met de Rijks BVA. Wet Bescherming Persoonsgegevens: in relatie tot de Wet Bescherming Persoonsgegevens nagaan bij departementen dat gebruik wordt gemaakt van actuele autorisatiematrices. Onderzoek wordt pas definitief ingepland na afstemming met de Rijks BVA. Grote ICT-projecten: Voortzetten van de samenwerking met andere organisaties binnen de rijksoverheid gericht op het verder ontwikkelen van kennis op het gebied van grote ICT-projecten. Tevens verzorgen van de jaarlijkse samenvattende rapportage inzake grote ICT-projecten voor de Kamer. Enterprise Architectuur Rijk: nagaan of de ontwikkelde standaarden voldoende kaderstelling bieden voor toetsing van de naleving van deze standaarden op een later moment. Betreft bijvoorbeeld rijksstandaarden voor toegang en connectiviteit.
Business cases geven inzicht in de kosten van de huidige werkwijze en een schatting van de kosten van de herziene werkwijze en de transitiekosten. Ondersteunen bij het opstellen van business cases voor rijksbrede projecten en veranderingen. Tevens nagaan of het incasseren van de baten voldoende wordt gemanaged.
46 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
500
Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
Privact Impact Assessment (PIA): een PIA is een hulpmiddel voor het vaststellen van de privacyrisico's van nieuwe verwerkingen. Binnen het Rijk zijn diverse PIA’s beschikbaar. Kunnen deze PIA’s nog worden verbeterd gezien de eisen die je redelijkerwijs zou mogen stellen aan een PIA. Business cases
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
1
Inhoud
Onderzoeken op interdepartementaal verzoek
Voorwoord
Overzicht geplande onderzoeken 1.600
Werkkostenregeling: in 2013 dient de Werkkostenregeling te zijn geïmplementeerd. Uitvoeren van een indicatief onderzoek bij de departementen naar de werking van de maatregelen om de Werkkostenregeling te implementeren. Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk: vaststellen hoe de totstandkoming is van gegevens over inkopen en aanbesteden in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk (incl. de afstemming met FEZ). Vaststellen of de wijze waarop de gegevens t.a.v. realisatie van het 1%-quotum worden verzameld voldoende transparant en betrouwbaar is. Functiegebouw Rijk: vaststellen of er sprake is van een eenduidige (rekening houden met de beleidsvrijheden) toepassing van het Functiegebouw Rijk bij departementen. ZBO-register: onderzoek van de procedures inzake de actualiteit van het ZBO-register. Tevens aan de hand van een scherpe definitie van een ZBO nagaan of het register compleet is. Overkoepelende publicaties/rapporten
6.400
De ADR heeft in beeld gebracht wat belangrijke departementsoverstijgende aandachtspunten voor 2013 zijn. Dit heeft geleid tot het benoemen van de volgende vier rijksbrede thema’s voor 2013: • toezicht op publieke organisaties; • keteninrichting; • transitie bij veranderprocessen; • afhankelijkheid van IT-systemen. Vanuit deze thema’s zullen we in 2013 overkoepelende publicaties/rapportages uitbrengen over enkele concrete onderwerpen die daarbinnen passen. Hiermee willen wij handvatten aanreiken om de kwaliteit van de rijksdienst verder te versterken. Totaal uren 2013
18.000
Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Bedrijfsvoering
Functioneren van de ADR Overzicht risico’s en geplande onderzoeken
47 | Jaarplan ADR 2013 | ADR: rijk in audit en advies
Inhoud Voorwoord Risico-inventarisatie en afspraken met opdrachtgevers
Algemene Zaken | Buitenlandse Zaken | Veiligh en Justitie | Binnenlandse Zaken en Koninkrijk Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | Financiën Defensie | Infrastructuur en Milieu | Economis Zaken | Sociale Zaken en Werkgelegenheid | Vo Welzijn en Sport | Algemene Zaken | Buitenlan Zaken | Veiligheid en Justitie | Binnenlandse Z en Koninkrijksrelaties | Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | Financiën | Defensie | Infrastruc Milieu | Economische Zaken | Sociale Zaken en Werkgelegenheid | Volksgezondheid, Welzijn Sport | Algemene Zaken | Buitenlandse Zaken Veiligheid en Justitie | Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties | Onderwijs, Cultuur en We Financiën | Defensie | Infrastructuur en Milieu Economische Zaken | Sociale Zaken en Werkge Volksgezondheid, Welzijn en Sport | Algemen Zaken | Buitenlandse Zaken | Veiligheid en Jus Functioneren van de ADR Overzicht risico’s en geplande onderzoeken