Jaarlijks verslag. Verantwoording van het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands

Jaarlijks verslag Verantwoording van het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands

Analyse academiejaar 2007-2008

Inhoudstafel Inleiding..................................................................................................................... 2 Analyse...................................................................................................................... 3 A. Doelstellingen en resultaten............................................................................ 3 B. Anderstalige opleidingsonderdelen................................................................ 4 1. Algemene vaststellingen.................................................................................. 4 2. Opleidingsonderdelen die een andere taal tot voorwerp hebben en in die taal worden gedoceerd............................................................................................... 6 3. Anderstalige opleidingsonderdelen in Nederlandstalige opleidingen die gedoceerd worden door anderstalige (gast)professoren ..................................... 6 4. Anderstalige opleidingsonderdelen waarvoor de instelling kan aantonen dat de andere taal een meerwaarde voor de student en de functionaliteit van de opleiding meebrengt ............................................................................................ 7 C. Beperkingen op de regels vermeld in §1 van artikel 91 ................................ 9 1. Voor de bacheloropleidingen is het gebruik van een andere taal dan het Nederlands beperkt tot 10% van het totale opleidingsprogramma van de bacheloropleiding ................................................................................................ 9 2. Voor bachelors- en masteropleidingen: studenten hebben het recht om een examen in het Nederlands af te leggen (uitgez. Art.91, §1-1° en 3°)................. 10 D. Anderstalige opleidingen............................................................................... 11 1. Initiële opleidingen (artikel 91, §2) ................................................................. 11 2. Voortgezette opleidingen............................................................................... 13 3. Opleidingen met internationaal karakter ........................................................ 15 4. Hogere Zeevaartschool ................................................................................. 16 E. Informatie over de toetsing van de adequate taalbeheersing door de Nederlandstalige docenten van de andere taal in functie van hun vakgebied .............................................................................................................................. 16 F. Andere onderdelen van het verslag .............................................................. 17 1. Communicatie met de studenten ................................................................... 17 2. Overzicht van de kennistoetsen .................................................................... 18 3. Gedragscode ................................................................................................. 19 Conclusies .............................................................................................................. 22

Bijlagen

Jaarlijks taalverslag – Departement Onderwijs en Vorming - afdeling hoger onderwijs

1

Inleiding De artikelen 90 en 91 van het decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen (Structuurdecreet) regelen het gebruik van de bestuurs- en onderwijstaal in de hogescholen en universiteiten. Voor de vierde maal hebben de instellingen van het hoger onderwijs, in uitvoering van artikel 91, §6 van het Structuurdecreet, hun jaarlijks verslag inzake het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands ingestuurd. Het doel van de jaarrapporten is om het taalbeleid van alle hoger onderwijsinstellingen op te volgen en na te gaan hoe hun taalbeleid kadert binnen de decretale voorschriften in kwestie. Voorliggende analyse is gemaakt op basis van de ingestuurde rapporten met data en informatie van het academiejaar 2007-2008 zodat een samenvattend beeld wordt gegeven van de huidige praktijk inzake het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands. Het taalverslag is opgedeeld in drie hoofdstukken: inleiding, analyse en conclusies. In het analysedeel worden de volgende rubrieken besproken: doelstellingen en resultaten, de anderstalige opleidingsonderdelen, de beperkingen op de regels vermeld in §1 van artikel 91, de anderstalige opleidingen, informatie over de toetsing van de adequate taalbeheersing door de Nederlandstalige docenten van de andere taal in functie van hun vakgebied, de Hogere Zeevaartschool en tot slot een aantal andere items zoals de communicatie met de studenten, overzicht van de kennistoetsen en de gedragscode. Ter informatie vindt u als bijlage 2 de desbetreffende decretale bepalingen uit het Structuurdecreet en het besluit van de Vlaamse Regering van 11 juni 2004 dat uitvoering geeft aan artikel 91, §6 (bijlage 3). Als basis voor hun rapportering hebben de hogescholen en universiteiten een door ons bezorgd sjabloon 2007-2008 gebruikt (bijlage1). Dit sjabloon werd niet gewijzigd t.o.v. het academiejaar 2006-2007. De verslagen van alle hogeronderwijsinstellingen zijn toegevoegd op CD-rom. Alle universiteiten en hogescholen hebben een verslag ingediend.


2

Analyse A. Doelstellingen en resultaten De instellingen kaderen het taalbeleid dat ze voeren binnen het ruimere internationaliseringsbeleid van hun instelling. Om overeind te blijven in de Europese hogeronderwijsruimte is internationalisering van de opleidingen noodzakelijk. Het verwerven van een internationale en interculturele gerichtheid als voorbereiding op een mondiale samenleving is een essentiële doelstelling van elke hogere onderwijsopleiding. Een goede kennis van het Engels naast de moedertaal is een voorwaarde van tewerkstelling geworden. Hierbij wordt ook verwezen naar de visitatierapporten en de aanbevelingen van de visitatiecommissies om studenten in contact te brengen met het Engelstalige vakjargon. Deze competenties bijbrengen aan onze studenten kan naast uitwisseling van onze eigen studenten ook gerealiseerd worden door meer buitenlandse studenten naar hier te brengen (internationalisation@home). Via contacten met buitenlandse studenten kunnen ook de thuisblijvende studenten internationale ervaring opdoen. Als men het hoger onderwijs echter aantrekkelijker wil maken voor buitenlandse studenten dan volstaat het Nederlands echter niet als enige onderwijstaal. Doorgaans maken de instellingen in de rapporten geen opmerkingen wat het huidige decretaal kader betreft waarbinnen zij hun taalbeleid moeten uitvoeren. De voorwaarde van een equivalente Nederlandstalige opleiding wordt wel door een universiteit als te belastend beschouwd. Universiteiten kennen een meer internationaal samengesteld studentenpubliek. In de KULeuven bv. loopt het aantal studenten die geen Belgische nationaliteit hebben op tot 16 % van het totale studentenpubliek. In het kader van dit internationaliserings- en taalbeleid worden ook door hogescholen uit verschillende provincies meer en meer samenwerkingsinitiatieven genomen en projecten opgestart zoals: - International Class (project van vier hogescholen uit verschillende provincies waarbij Europese studenten in het kader van internationalisation@home naar Vlaanderen aangetrokken worden ); - Samenwerkingsverband euroregio voor Belgische Duitse en Nederlandstalige studenten in Limburg; - Study Programme for Foreign Student: Engelstalige programma’s ten behoeve van de ‘expats community’ in Brussel. …. Een meer internationaal studentenpubliek biedt de kans om buitenlandse studenten te laten kennismaken met de Nederlandse taal en cultuur. Specifieke aandacht in dit verband gaat naar het bijscholen van het Nederlands van deze studenten. In Brussel wordt ook een stijging vastgesteld van het aantal niet moedertaalsprekers in de Nederlandse opleidingen en worden meerdere projecten opgestart die taal ondersteuning en extra begeleiding beogen voor deze studentengroep. De noodzaak aan een goede kennis van de gedoceerde onderwijstaal, zowel bij de docenten als studenten, wordt steeds benadrukt in de rapporten. Hiertoe wordt veel Jaarlijks taalverslag – Departement Onderwijs en Vorming - afdeling hoger onderwijs

3

aandacht besteed aan het openstellen van taalcursussen, aandacht bij de aanwerving van het personeel en als belangrijke rubriek bij de evaluatie van het personeel door de studenten. Binnen de Associatie Universiteit Gent is een werkgroep opgericht om een gemeenschappelijk taalbeleid uit te werken. De instellingen melden ook dat zij een meer geïntegreerde aanpak van het taalbeleid over de verschillende departementen en faculteiten beogen. De rapporten geven doorgaans aan dat er geen ingrijpende wijzigingen zijn ten aanzien van vorig academiejaar. Hoewel sommige instellingen toch spreken van een stijgende vraag vanuit de opleidingen naar een anderstalig opleidingsaanbod. Dit leidt tot een stijging van het anderstalig aanbod op niveau van de opleidingsonderdelen en de anderstalige masteropleidingen met equivalent. Er wordt ook gemeld dat de interne registratie inzake de onderwijstaal intussen beter op punt is gezet. B. Anderstalige opleidingsonderdelen 1. Algemene vaststellingen Het anderstalig aanbod op niveau van de opleidingsonderdelen is gestegen. Dit is in hoofdzaak te wijten aan een verhoging van de anderstalige opleidingsonderdelen in de onderwijsprogramma’s van de nieuwe masteropleidingen die in 2007-2008 voor het eerst zijn gestart. De stijging situeert zich voornamelijk in het keuzepakket maar ook het aantal verplichte opleidingsonderdelen in een andere taal neemt toe. Globaal genomen stellen we bijvoorbeeld 1248 unieke anderstalige opleidingsonderdelen in de initiële opleidingen vast (551 in 2006-2007) in de Katholieke Universiteit Leuven. Hierin zijn ook de opleidingsonderdelen opgenomen die een andere taal tot voorwerp hebben. De Universiteit Antwerpen telt 462 unieke anderstalige opleidingsonderdelen. 129 unieke opleidingsonderdelen betreffen opleidingsonderdelen die met het oog op de functionaliteit van de opleiding of de meerwaarde voor de student in een andere taal worden gedoceerd. In het academiejaar 2006-2007 betrof het aantal binnen deze categorie slechts 54 opleidingsonderdelen. Het is voornamelijk deze categorie van anderstalige opleidingsonderdelen die gestegen is. Een verhoging van het anderstalig aanbod in het studiegebied Wetenschappen heeft voornamelijk betrekking op het onderzoeksluik van het programma. In dit verband wordt ook gewezen op de noodzaak, zoals ook aanbevolen door de visitatiecommissies, om studenten voldoende vertrouwd te maken met het wetenschappelijk Engelstalig jargon. Aan de studenten wordt meestal wel de keuze gelaten om als alternatief voor de Engelstalige opleidingsonderdelen een Nederlandstalig opleidingsonderdeel te volgen. De vraag is natuurlijk of dit alternatief aanbod dat doorgaans minder onderzoeksgericht is wel in het voordeel van de student is.


4

Het anderstalig aanbod in de bacheloropleidingen en zeker in de professionele bacheloropleidingen blijft beperkt. Hier geldt ook de 10 % regel. Deze grens wordt globaal genomen door de instellingen niet overschreden. De analyse van het taalbeleid over het academiejaar 2007-2008 somt een aantal vaststellingen op die ook van toepassing zijn op voorliggend academiejaar. Hierna volgt een weergave van de belangrijkste punten: - Ten behoeve van uitwisselingsstudenten worden relevante opleidingsonderdelen naast het Nederlands ook in het Engels gedoceerd of wordt een specifiek programma voor buitenlandse studenten aangeboden. - De anderstalige opleidingsonderdelen die onderdeel uitmaken van een Nederlandstalige opleiding worden meestal niet specifiek ontworpen. Wel wordt het aanbod van de anderstalige opleidingsonderdelen voor de buitenlandse studenten als keuzevak opengesteld voor studenten uit de Nederlandstalige opleiding. - Vaak worden ook opleidingsonderdelen die onderdeel zijn van het onderwijsprogramma van de volledig anderstalige opleiding, vb. postgraduaatsopleidingen of master-na-masteropleiding, als keuzevak aangeboden in een Nederlandstalige opleiding. - In veel gevallen wordt een equivalent opleidingsonderdeel in het Nederlands aangeboden, voornamelijk in het professioneel hoger onderwijs waar de decreetgever verplicht is om de leerstof van een anderstalig opleidingsonderdeel ook in het Nederlands te doceren of aan te brengen (vb. via het ter beschikking stellen van een Nederlandstalige cursus of Nederlandstalige toelichtingen). - De anderstalige opleidingsonderdelen worden vaak door Nederlandstalige studenten samen met buitenlandse studenten gevolgd. Dit kadert binnen de opzet van internationalisation@home. - In de professionele bacheloropleidingen worden doorgaans geen volledige opleidingsonderdelen maar bepaalde partims van opleidingsonderdelen aan geboden in een andere taal. Anderstalig aanbod wordt vermeden in het eerste bachelorjaar. - In de muziekopleidingen wordt meermaals beroep gedaan op buitenlandse docenten. Studenten kiezen meer specifiek voor een docent en niet voor een instelling. Daarom worden in deze opleidingen meer anderstalige docenten aangetrokken wat tot gevolg heeft dat in meerdere opleidingsonderdelen voorbeeld muziek, bewegingsleer, .... de onderwijstaal een andere taal is. De eigenheid van deze opleidingen verklaart een soms afwijkend taalgebruik. Meestal blijft het theoretisch gedeelte vrij beperkt waardoor het gebruik van een vreemde taal zowel voor de Nederlandstalige studenten als de buitenlandse studenten die een Nederlandse docent hebben geen probleem stelt. Opleidingsonderdelen gedoceerd door anderstalige gastprofessoren kunnen in een ander taal worden gedoceerd. Zij worden wel meegerekend voor het bepalen van de grens van 10 % wat tot gevolg heeft dat in deze opleidingen soms de grens wordt overschreden (zie verder).


5

- Het feit dat de meeste anderstalige opleidingsonderdelen als keuzevak worden aangeboden heeft tot gevolg dat er geen duidelijk zicht is op het aantal Nederlandstalige studenten dat effectief bepaalde opleidingsonderdelen in een andere taal volgt. Het aantal specifiek voor Nederlandstalige opleidingen geconcipieerde anderstalige opleidingsonderdelen blijft eerder beperkt.

2. Opleidingsonderdelen die een andere taal tot voorwerp hebben en in die taal worden gedoceerd De taalkeuze van de opleidingonderdelen die een andere taal tot voorwerp hebben is, zowel voor de bachelor- als de masteropleidingen, aan geen enkele decretale beperking onderworpen. De hogeronderwijsinstellingen hebben in hun rapporten, zowel van hun initieel als post- aanbod, een lijst gemaakt van hun opleidingonderdelen die een andere taal tot voorwerp hebben met vermelding van de doceertaal en het aantal studiepunten, of vermelden de wijzigingen ten opzichte van hun vorige verslaggeving. Deze groep omvat uiteraard het grootste aantal opleidingsonderdelen. Aan de Universiteit Antwerpen zijn er bijvoorbeeld van de 462 anderstalige opleidingsonderdelen 304 die een vreemde taal tot onderwerp hebben. Er zijn geen moemenswaardige wijzigen ten aanzien van de vorige academiejaren. Deze specifieke opleidingsonderdelen zijn zowel in de universiteiten als in de hogescholen grotendeels terug te vinden binnen de taalopleidingen. In mindere mate komen ze ook voor in niet-taalopleidingen zoals: ingenieurswetenschappen, psychologie, toegepaste economische wetenschappen, bedrijfsmanagement, communicatiemanagement, journalistiek,…..

3. Anderstalige opleidingsonderdelen in Nederlandstalige opleidingen die gedoceerd worden door anderstalige (gast)professoren Op basis van de ingestuurde rapporten stellen we vast dat het aandeel van de anderstalige (gast)docenten in de hoger onderwijsinstellingen zeer beperkt blijft. De gegevens worden ook niet altijd bijgehouden door de instellingen indien het anderstalige gastsprekers zijn of docenten zijn die een deel of enkele uren colleges geven. Doorgaans zijn het Engelstalige gastprofessoren. De decretale taalregeling laat logischerwijze toe dat deze opleidingsonderdelen in een andere taal worden gedoceerd. Een internationale gastspreker verhoogt het internationaal karakter van het onderwijsprogramma wat op zich reeds een meerwaarde kan zijn voor de student. Voor de grens van 10 % die geldt voor de bacheloropleidingen wordt deze groep wel meegerekend. Mogelijk remt dit de instellingen af om gastprofessoren aan te trekken. We stellen vast dat weinig buitenlandse gastsprekers worden ingeschakeld in de onderwijsprogramma’s. Wat toch enigszins te betreuren valt. Voorbeelden ter illustratie: - de Plantijnhogeschool geeft één anderstalige gastdocent aan; - de Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen vermeldt 31 anderstalige (gast)docenten; - de Katholieke Hogeschool Limburg: 4;


6

- de Katholieke Universiteit Leuven telt er 33; - De Universiteit Gent geeft 12 anderstalige gastprofessoren op.

4. Anderstalige opleidingsonderdelen waarvoor de instelling kan aantonen dat de andere taal een meerwaarde voor de student en de functionaliteit van de opleiding meebrengt Wanneer een instelling een andere taal kiest dan het Nederlands voor bepaalde opleidingsonderdelen is een expliciete gemotiveerde beslissing vereist waaruit blijkt dat de andere onderwijstaal een meerwaarde meebrengt voor de student en de functionaliteit voor de opleiding. Hiernaast wordt decretaal ook vereist dat de betreffende docent de andere taal op een adequate wijze beheerst (cfr. punt E). De stijging van het aantal anderstalige opleidingsonderdelen is grotendeels te wijten aan de opstart in 2007-2008 van de masters. Decretaal wordt er geen beperking opgelegd van 10 % voor het gebruik van een andere taal dan het Nederlands voor de masteropleidingen. Het gebruik van een andere taal dan het Nederlands is in bepaalde opleidingen (onderdelen), zeker voor wat betreft het masterniveau, te verantwoorden omdat de voertaal behorend tot een bepaalde tak van de wetenschap een andere taal is dan het Nederlands en dit bijgevolg de functionaliteit van de opleiding ten goede komt en een duidelijke meerwaarde heeft voor de student. Hoger werd reeds gewezen op de visitatiecommissies die het belang van het aanbrengen van het Engelstalig vakjargon voor de student benadrukken en aanbevelen om hiermee rekening te houden bij het uittekenen van het onderwijsprogramma’s. Deze motivering speelt voornamelijk in het studiegebied ‘Wetenschappen’. In de instellingsrapporten wordt per opleidingsonderdeel een motivering vermeld. De belangrijkste aangehaalde motiveringen zijn: - studenten voorbereiden op functies in de private en publieke sector waar kennis, inzicht in en vertrouwdheid met internationale aspecten wordt verwacht; - het belang van talenkennis in het internationaal zakenwezen; - studenten grondig voorbereiden op het beroepsleven; - in het hoger kunstonderwijs kiezen studenten voor een docent, niet voor een instelling; - het opleidingsonderdeel noopt naar zijn beroepsfinaliteit aan anderstalige aanpak; - in de masterfocussen worden gespecialiseerde, hoogtechnologische onderwerpen behandeld waarvan de meeste up-to-date literatuur in informatie nagenoeg uitsluitend in het Engels beschikbaar is; - anticiperen op de steeds globaler wordende wereldmarkt; - internationalisation at home; - samenwerken in een internationale context bevordert de ontwikkeling van noodzakelijke competenties; - het denken, communiceren en handelen van de studenten in een internationale context ontwikkelen en optimaliseren; - uitgebreid vakjargon in de Engelse taal; - vertrouwd geraken met de internationale terminologie; - de voertaal van het onderwerp van het opleidingsonderdeel binnen de internationale handel en binnen de Europese Unie is het Engels;


7

- door de literatuur in het Engels te bediscussiëren leren de studenten management topics in het Engels te behandelen; - de supranationale rechtsspraak is integraal in het Engels; - internationaal gericht wetenschappelijk onderzoek; - stimuleren van mobiliteit van studenten tussen verschillende Europese instellingen.

De UGent motiveert het anderstalig aanbod met het oog op de functionaliteit van de opleiding voor de master in de ‘mariene en lacustriene wetenschappen’ als volgt: ‘Voor een sterk onderzoeksgerichte masteropleiding is het een duidelijke meerwaarde voor de student dat hij/zij de Engelse taal leert gebruiken binnen dit wetenschapsdomein. Engels is immers de taal die bij uitstek gebruikt wordt in internationaal gericht wetenschappelijk onderzoek. De vertrouwdheid met de Engelse taal biedt studenten de kans om ten volle deel te nemen aan onderzoek naar mariene en lacustriene milieus over geografische grenzen heen. Voornamelijk in het kader van het onderzoek voor de masterproef kan het gebruik bijzonder functioneel zijn.‘ Het verplicht percentage van Engelstalige vakken in deze opleiding betreft 50 % van het onderwijsprogramma. Voor sommige studenten die ook bepaalde keuzevakken in het Engels verkiezen leidt dit tot een bijna volledig Engelstalige programma. Ook in het jaarrapport van de KULeuven wordt aangegeven dat de aanbeveling van de visitatiecommissie Biomedische wetenschappen (2005) om het gebruik van het Engels te stimuleren, mede tot een verhoging van het aantal Engelstalige opleidingsonderdelen heeft geleid in de master Statistiek. Instellingen hebben elk hun eigen aanpak om tegemoet te komen aan deze vraag naar meer Engelstalig aanbod in de masteropleidingen binnen het studiegebied Wetenschappen. De KULeuven lijkt er eerder voor te opteren om voor de Nederlandstalige masteropleidingen naast het Nederlands een Engelstalig equivalent aan te bieden (zie verder). De UGent, zoals blijkt uit hoger aangehaald voorbeeld, opteert eerder voor een hoger aanbod van Engelstalige opleidingsonderdelen in de Nederlandstalige opleiding. De Vrije Universiteit Brussel geeft binnen deze categorie een beperkte lijst weer van 23 opleidingsonderdelen die voornamelijk betrekking hebben op bedrijfsgerichte communicatie. De website van de instelling geeft wel een uitgebreid Engelstalig aanbod weer op masterniveau in de Wetenschappen. Het betreft dan volledige opleidingen waarvoor ook een equivalent is aangevraagd (zie verder). De studenten uit het Nederlandstalige equivalent kunnen doorgaans deze Engelstalige vakken als keuzevak volgen. Het aantal van deze opleidingsonderdelen, zeker voor wat de hogescholen betreft, blijft toch nog vrij beperkt zeker binnen de bacheloropleiding. Bij de hogescholen zijn deze opleidingsonderdelen grotendeels terug te vinden in de opleidingen binnen de studiegebieden ‘Industriële wetenschappen en technologie’ en ‘Handelswetenschappen en bedrijfskunde’. Enkele aantallen ter illustratie:


8

- Erasmushogeschool: 8 opleidingsonderdelen; - Groep T-Internationale Hogeschool Leuven: een 17-tal Engelstalige opleidingsonderdelen binnen de masteropleidingen elektromechanica, elektronicaICT en biochemie; - Lessius Hogeschool: 10 opleidingsonderdelen; - Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende: 2 opleidingsonderdelen (bachelor in het office management); - Plantijnhogeschool: 8 opleidingsonderdelen; - Ehsal: bijlage drie van het rapport geeft een uitgebreide lijst weer van meer dan 100 opleidingsonderdelen. Het betreft voornamelijk opleidingsonderdelen die in de Engelstalige master- na masteropleidingen binnen het studiegebied Handelswetenschappen en bedrijfskunde worden gedoceerd en soms als keuzevak kunnen gevolgd worden binnen de initiële Nederlandstalige masteropleiding; - Universiteit Hasselt: 8 opleidingsonderdelen (master in de toegepaste economische wetenschappen); - Universiteit Antwerpen: 129 opleidingsonderdelen; - De Katholieke Hogeschool Leuven biedt opleidingsonderdelen in een ander taal aan in de premaster (schakelprogramma).

C. Beperkingen op de regels vermeld in §1 van artikel 91 1. Voor de bacheloropleidingen is het gebruik van een andere taal dan het Nederlands beperkt tot 10% van het totale opleidingsprogramma van de bacheloropleiding In de analyse betreffende voorgaand academiejaar wordt opgemerkt dat de toepassing van deze regel niet éénduidig is. Om het totale opleidingsprogramma te bekijken waarop de grens van 10 % wordt toegepast moet in feite rekening gehouden worden met de maximale keuzemogelijkheid van de student. Temeer daar zoals hoger aangehaald, wat het anderstalig aanbod betreft, het vaak gaat om keuzevakken. De 10 % regel geldt bovendien zowel wat het niveau van de gehele opleiding betreft als op niveau van de afstudeerrichting. Voor een bacheloropleiding heeft men dus in principe de vrijheid om 18 studiepunten te doceren in een andere taal en dit geldt voor elke afstudeerrichting. De opleidingsonderdelen die een vreemde taal tot voorwerp hebben en de opleidingsonderdelen gevolgd in een andere instelling vallen buiten deze 18 studiepunten. Het blijkt niet altijd duidelijk uit de rapportering hoe het percentage wordt berekend. In de opleidingen worden majors, minors, verbredingvakken en andere keuzevakken aangeboden zodat het programma van elke student dus ook wat de omvang van de gebruikte doceertaal betreft grondig kan verschillen. Enkele illustraties: - De VUB merkt terecht op dat zij bij de berekening van de grens van 10% rekening houden met de maximale keuzemogelijkheid van de student. Bij de samenstelling van het onderwijsprogramma wordt voor elke student rekening gehouden met de decretaal vastgelegde marge.


9

- De KUL berekent het percentage op het globaal aantal anderstalige opleidingsonderdelen (inclusief de taalvakken). Deze vallen normaliter buiten de berekening van de grens. De overschrijding van de 10 % grens is in een aantal opleidingen vermoedelijk daaraan te wijten. - De UA meldt expliciet dat zij volledig de mogelijkheden van de 10 % - regel trachten uit te putten voor de bachelor en ook het anderstalig aanbod in de master verhogen. - De Erasmushogeschool meldt dat aan het conservatorium een occasionele overschrijding van de10 % regel zich kan voordoen en enkel met toestemming van de student in de afstudeerrichting muziek en zang. Zij verantwoordt dit als volgt. Een muziekopleiding aan een conservatorium onderscheidt zich van alle andere hogeschoolopleidingen in die zin dat het voornamelijk individueel onderwijs betreft en dat het primaire medium van communicatie de muziek is. Als medium van kennisoverdracht en competentieverwerving is de taal in de colleges instrument/zang bijgevolg van ondergeschikt belang. Een evaluatie van de occasionele overschrijding van de 10% mag deze speciale context niet uit het oog verliezen en mag niet vergeten dat onze doelstelling erin bestaat internationaal excellerende musici te vormen door internationaal hoogstaand onderwijs te verstrekken op maat en behoefte van de student. Er wordt dan ook, door het breed en internationaal rekruteren van topspecialisten, naar gestreefd om voor elk aangeboden instrument, de mogelijkheid te scheppen om het onderricht naast het Nederlands eveneens in een andere taal aan te bieden. Concluderend kan uit de rapporten afgeleid worden dat het anderstalig aanbod dat gevolgd wordt door onze Nederlandstalige studenten in de bacheloropleiding zeer beperkt blijft. De meeste instellingen melden dat zij de maximale grens van 10 % voor de bacheloropleidingen niet bereiken. Uit de rapporten blijkt slecht zeer sporadisch een lichte overschrijding van de 10% regel. In de masteropleiding waar geen decretale grens is gesteld ligt het anderstalig aanbod wel meermaals rond de dertig procent of meer (voornamelijk wat de universiteiten betreft en zeker als ook rekening wordt gehouden met de keuzepakketten die worden aangeboden. 2. Voor bachelors- en masteropleidingen: studenten hebben het recht om een examen in het Nederlands af te leggen (uitgez. Art.91, §1-1° en 3°) Uit de rapporteringen van de instellingen blijkt dat ze het fundamenteel recht om over een opleidingsonderdeel waarin een andere onderwijstaal dan het Nederlands werd gebruikt, examens af te leggen in het Nederlands, hebben opgenomen in hun onderwijsen examenreglement. Uiteraard is deze regel niet van toepassing voor een aantal instellingen omdat zij binnen hun opleidingen geen anderstalige opleidingsonderdelen aanbieden. Op basis van de ingestuurde verslagen stellen we vast dat de studenten echter bijzonder weinig gebruik maken van dit recht. De studenten ervaren blijkbaar de


10

meerwaarde indien zij een bepaalde opleidingsonderdeel in een andere taal volgen en hebben dan ook geen probleem om het examen in die taal af te leggen. Vermoedelijk ligt dit ook aan het feit dat ingeval het cursusmateriaal in een ander taal is opgesteld, het afleggen van het examen in het Nederlands mogelijk problemen stelt omdat men de link moeilijker kan leggen tussen Nederlands en Engelstalig vakjargon. In dit verband hebben vb. de studenten van de Universiteit Antwerpen gevraagd om een verklarende woordenlijst toe te voegen. Studenten hebben in een aantal instellingen trouwens de keuze om hun examen zowel in het Nederlands als in het Engels af te leggen. Aan de Katholiek Universiteit Leuven wordt de procedure soepel geïnterpreteerd zodat hun studenten maximaal de kans zouden hebben om van dit recht gebruik te maken. Voorbeeld: Universiteit Gent – opleidingsonderdeel Comparative and European Company Law – 3 studenten. Ondanks verhoging van het anderstalig opleidingsaanbod in de initiële masteropleidingen vraagt een student zelden aan om zijn examen in het Nederlands af te leggen.

D. Anderstalige opleidingen 1. Initiële opleidingen (artikel 91, §2) Decretaal kunnen initiële bachelor- en masteropleidingen in een andere taal worden aangeboden indien het opleidingsprogramma specifiek gericht is op buitenlandse studenten en er een equivalente opleiding in het Nederlands wordt georganiseerd. Dit kan eventueel via samenwerking en takenverdeling tussen instellingen binnen dezelfde provincie. Op basis van de verslagen stellen we vast dat het aanbod van anderstalige initiële opleidingen relatief beperkt blijft. In het academiejaar 2007-2008 zijn de meeste masteropleidingen gestart waaronder ook een aantal anderstalige masteropleidingen. Globaal tellen we 43 anderstalige aangeboden masteropleidingen en 7 anderstalige bacheloropleidingen. 41 opleidingen worden georganiseerd door de universiteiten (waarvan 30 aan de Katholieke Universiteit Leuven) en 9 door de hogescholen. De taal van deze opleidingen is het Engels met uitzondering van de Franstalige master “Master en langue et littérature françaises” aangeboden door de Katholieke Universiteit Leuven. Het aantal studenten blijft in dit anderstalig initieel aanbod relatief laag. Dit is bijvoorbeeld ook het geval in een aantal Engelstalige opleidingen binnen de wetenschappen aan de Katholieke Universiteit Leuven die zij, na een positieve beoordeling van de Erkenningscommissie, konden organiseren vanaf 2007-2008. Het beperkt aantal anderstalige bacheloropleidingen met equivalent trekt doorgaans toch wat studenten. Zo telt bv. de bachelor of Philosophy aan de KULeuven 38


11

anderstalige studenten en drie Nederlandstalige. De bachelor of Business Administration aan de EHSAL telt 91 anderstalige en 85 Nederlandstalige studenten. De bachelor of Industrial Sciences aan Groep T telt 68 anderstalige en 6 Nederlandstalige studenten. Instellingen hebben ook de mogelijkheid om in uitvoering van artikel 53 bis van het Structuurdecreet een erkende bachelor -of masteropleiding in het buitenland aan te bieden. Zo telt de Bachelor of Business Administration georganiseerd door de EHSAL op hun Campus in Dubai 256 anderstalige studenten. Het zijn hoofdzakelijk anderstalige studenten die zich inschrijven voor deze opleidingen. Voor alle opleidingen, mits een paar uitzonderingen, bedraagt het percentage anderstalige studenten meer dan 90% t.o.v. het aantal Nederlandstalige studenten. De studenten hebben zeer diverse nationaliteiten zonder dat één specifieke nationaliteit de bovenhand haalt. In deze initiële opleidingen wordt voornamelijk gedoceerd door Nederlandstalige docenten. Het aantal anderstalige docenten is beperkt. De Vrije Universiteit Brussel geeft geen cijfers van de Nederlandstalige – en anderstalige docenten per opleiding. Een lijst met de anderstalige initiële opleidingen met studenten- en docentengegevens vindt u terug in bijlage 4. De Groep T-Internationale Hogeschool Leuven vermeldt in haar verslag ( en opgesomd in hun bijlage 1) dat zij in het kader van hun internationale strategie een wereldwijd netwerk van contacten met buitenlandse universiteiten heeft uitgebouwd. In het Structuurdecreet is in artikel 64 §4 (ingevoegd door het minidecreet van 16 juni 2006) een specifieke procedure voorzien op grond waarvan de instellingen een verzoek tot taalwijziging moeten aanvragen bij de Erkenningscommissie. Deze commissie beoordeelt deze aanvragen en controleert of aan de voorwaarde van equivalentie wordt voldaan. In 2008 heeft de Erkenningscommissie van de instellingen een zeer beperkt aantal vragen ontvangen om een anderstalige initiële masteropleiding te organiseren naast de Nederlandstalige opleiding. Het ging telkens om de organisatie van een Engelstalig equivalent. Voor geen enkele bacheloropleiding werd een aanvraag ingediend. Volgende aanvragen zijn positief beoordeeld: Naam opleiding Universiteit Antwerpen Master of Applied Economics Sciences: Business Administrtion Katholieke Universiteit Leuven Master of Literary Studies Master of Business Economics Master of Information Management

Equivalentie Nederlandstalige opleiding master in de toegepaste economische wetenshappen: bedrijfskunde master in de literatuurwetenschappen master in de toegepaste economische wetenschappen master in het informatiemanagement


12

Hogeschool Gent Master of Music

master in de muziek

De volgende argumenten werden aangehaald voor het inrichten van een Engelstalig equivalent: - instroom van buitenlandse studenten bevorderen; - buitenlandse studenten: de bijkomende belasting tot het leren van de Nederlandse taal naast het ‘zware’ opleidingsprogramma; - uitwisselingsakkoorden met Europese en niet-Europese instellingen; - kadert in het gedachtegoed van de Bologna-verklaring en het streven naar de internationalisering van het onderwijs en de beroepscarrière (Engels als voertaal in internationale bedrijven) in het algemeen. De KHLeuven biedt een equivalente Engelstalige bachelor aan waar de studenten worden verplicht een jaar studie in drie verschillende landen te volgen waaronder één in Vlaanderen en met het voordeel van multidiplomering De KUleuven merkt het volgende op in dit verband: ‘Ook hier geldt de algemene motivering om opleidingen in een andere taal aan te bieden. De opleidingen richten zich naar een internationaal studentenpubliek, wensen voor Vlaamse studenten een internationale ervaring mogelijk te maken en zijn vaak gespecialiseerd in specifieke vakgebieden. De Erkenningscommissie heeft de wenselijkheid en de macrodoelmatigheid van het anderstalig aanbod onderzocht en goedgekeurd. Aansluitend op de opmerking op pagina 8 merken we op dat vb. de KULeuven voor de meeste opleidingen in de wetenschappen een equivalente opleiding in het Engels aanbiedt vb. master of Statistics, master of Biology, master of Chemistry, master of Mathematics…... Het aantal studenten in deze opleidingen is zeer beperkt en overwegend anderstalig. Een groot aantal van de opleidingsonderdelen binnen deze anderstalige opleidingen worden als keuzevak opengesteld voor de studenten die het Nederlandstalige equivalent volgen.’ In de praktijk volgen de Nederlandstalige en de anderstalige studenten samen deze opleidingsonderdelen. Voor de in de rapporten aangegeven anderstalige opleidingen stellen we vast dat alle instellingen een Nederlands equivalent opleidingsprogramma organiseren. 2. Voortgezette opleidingen De hogescholen en universiteiten bepalen vrij de onderwijstaal van hun postinitieel onderwijsaanbod: bachelor-na-bacheloropleidingen; master-na-masteroppleidingen; opleidingstrajecten in het kader van na- en bijscholing. Decretaal moet er voor deze anderstalige opleidingen geen Nederlandstalig equivalent worden georganiseerd. Opleidingsaanbod


13

Door het aanbieden van anderstalige (voortgezette) opleidingen kunnen instellingen zich ondermeer concurrentieel opstellen met soortgelijke opleidingen/programma’s aan Europese en niet-Europese hoger onderwijsinstellingen. De opleidingen verdiepen zich binnen een bepaald domein: Europees recht, ontwikkelingseconomie, voedingsproblematiek, … In de Wetenschappen wordt het als aangewezen beschouwd om een opleiding op niveau van de master na master in een andere taal aan te bieden. In de bijlage 5 zijn de voortgezette opleidingen opgesomd met studenten- en docentenaantallen. Postgraduaten en modules zijn niet opgenomen in de bijlage. De onderwijstaal is voor alle opleidingen het Engels met één uitzonderingen: Máster en Estudios Ibéricos e Iberoamericanos (Spaans). Studentenpopulatie Deze opleidingen worden doorgaans ontwikkeld specifiek ten behoeve van een internationaal studentenpubliek. De opleidingen bereiden de buitenlandse studenten voor op verantwoordelijke functies in hun land, industrie, overheid, universiteiten, …. Deze anderstaligen opleidingen worden dan ook sterk bevolkt door anderstalige studenten. In een aantal opleidingen zijn er uitsluitend anderstalige studenten ingeschreven. Uit de rapporteringen van de instellingen stellen we een grote diversiteit van landenherkomst van de student vast. Er is geen enkele specifieke nationaliteit die in het oog springt. Eén uitzondering: Master of Business Adminstration van de Universiteit Antwerpen waar 154 van de 159 studenten afkomstig zijn van de Russische Federatie. Uiteraard kunnen ook Nederlandstalige studenten deze opleidingen opvolgen. Zij kunnen zo hun kansen vergroten op de internationale arbeidsmarkt. Het faciliteert hen ook de toegang tot andere internationale programma’s en het bestuderen van internationale gevalstudies en onderzoek, deelneming aan internationale congressen, … Ter illustratie enkele opleidingen: - opleidingen met 100% anderstalige studenten: - Master of Nanophysics aan de Universiteit Antwerpen; - Master of Phylosophy aan de Katholieke Universiteit Leuven; - Master of Legal Theory aan de Katholieke Universiteit Brussel. - opleidingen met een groot aantal anderstalige studenten: - Master of Business Administration aan de EHSAL – Europese Hogeschool Brussel; - Master of E-Media aan Groep T – Internationale Hogeschool Leuven; - Master of International and Comparative Law aan de Vrije Universiteit Brussel; - Master of European Studies: European Diversity and Integration aan de Katholieke Universiteit Leuven. - opleidingen met overwegend (of uitsluitend) Nederlandstalige studenten:


14

- Master of Banking and Finance aan de Universiteit Gent; - Master of Management aan de Universiteit Antwerpen; - Master of Restorative Dentistry aan de Katholieke Universiteit Leuven. Docentenpopulatie Op basis van de instellingsverslagen stellen we vast dat het aantal anderstalige docenten in de anderstalige opleidingen beperkt blijft. Het zijn vooral Nederlandstalige docenten die doceren in de anderstalige voortgezette opleidingen. De Katholieke Universiteit Leuven heeft geen data van hun anderstalige docenten verstrekt. In een aantal opleidingen wordt uitsluitend gedoceerd door Nederlandstalige docenten. Enkele voorbeelden: - Master of Statistical Data Analysis aan de Universiteit Gent; - Master of Global Management aan de Universiteit Antwerpen. Het aantal Nederlandstalige en anderstalige docenten zijn ook terug te vinden in bijlage 5. 3. Opleidingen met internationaal karakter De International Course Programme-opleidingen (ICP) zijn opleidingen die specifiek gericht zijn op de problemen van de ontwikkelingslanden en hebben als voornaamste doelgroep studenten afkomstig uit ontwikkelingslanden. Deze opleidingen worden doorgaans interuniversitair georganiseerd. Erasmus Mundus is een programma van de Europese Unie. Het Erasmus Mundusprogramma kadert binnen een poging om het hoger onderwijs in Europa aantrekkelijker te maken voor buitenlandse studenten, het over de gehele wereld te promoten en de samenwerking met landen buiten de EU te bevorderen. De ICP-opleidingen alsook de Erasmus Mundus opleidingen kunnen volledig in een andere taal worden georganiseerd. Aangezien het karakter van deze opleidingen is de studentenpopulatie overwegend anderstalig. In bijlage 6 vindt u een overzicht van deze opleidingen met studenten- en docentenaantallen. Ter illustratie enkele opleidingen: - Opleidingen met 100% anderstalige studenten: - Advanced Studies in Aquaculture (ICP); - Master of Bioethics (EM); - Master of Ecological and Marine Management (ICP). In een aantal hogeschoolverslagen worden onder dit punt een aantal specifieke vakken/modules/opleidingonderdelen/postgraduaten opgesomd die ingericht worden voor buitenlandse studenten en inkomende uitwisselingsstudenten. Dit is dan ook een troef om te kunnen deelnemen aan internationale uitwisselingsprojecten. Zo volgden er bijvoorbeeld in de Hogeschool Gent in het academiejaar 2007-2008 100


15

buitenlandse studenten één of meerdere opleidingsonderdelen in het internationaal curriculum. Deze trajecten worden grotendeels aangeboden in de studiegebieden Handelswetenschappen en bedrijfskunde, Industriële wetenschappen en technologie en Gezondheidszorg. Enkele voorbeelden: - Hogeschool Gent: International Management Programme; Business and Languages; postgraduaat Dutch & Translations; - XIOS Hogeschool Limburg: International Information Technology Module for Bachelors (30 studiepunten); - Arteveldehogeschool: Raising International Business Awareness (30 studiepunten); Module Communication & Management (51 studiepunten); International Course on International Competence; - Plantijnhogeschool: Applied Law Studies and Studies in European Management; - Katholieke Hogeschool Limburg: Changing Logistic Management (20 studiepunten); - Lessiushogeschool: Europese master in gespecialiseerde vertaling; - Karel De Grote-Hogeschool Antwerpen: International Business Course (met 106 anderstalige studenten). 4. Hogere Zeevaartschool Het onderwijs in de Hogere Zeevaartschool is tweetalig. De positionering van deze instelling is specifiek op het vlak van de taalregeling. Aan de Nederlandstalige studenten wordt enkel onderwijs aangeboden in het Nederlands en de Franstalige krijgen enkel Franstalig onderwijs aangeboden. De instelling biedt 2 opleidingen aan: - Professionele bachelor in de scheepwerktuigkunde - Academische bachelor en master in de nautische wetenschappen Procentueel waren er in het academiejaar 2007-2008 ongeveer 60% (341) Nederlandstalige studenten tegenover 40% (218) Franstalige studenten.

E. Informatie over de toetsing van de adequate taalbeheersing door de Nederlandstalige docenten van de andere taal in functie van hun vakgebied De instellingen zorgen dat hun docenten over een voldoende taalkennis beschikken over hun vakgebied bij hun aanstelling. Het onderwijzend personeel moet bij aanwerving niet alleen beschikken over de nodige bekwaamheidsbewijzen (licentiaat, doctoraat, buitenlands gelijkwaardig diploma), maar ook voldoende kennis hebben van de noodzakelijke internationale standaardtaal. Uiteraard wordt het aspect over de taalbeheersing in alle instellingen bewaakt bij hun interne kwaliteitsbewaking. In de gedragscode van de instellingen wordt doorgaans een systeem opgenomen om de taalbeheersing van de docenten te toetsen. Vaak behoort de adequate taalbeheersing ook tot de docentenevaluatie. Zo wordt bijvoorbeeld elk academiejaar in de EHSAL door een externe organisatie een assessment georganiseerd waarvoor alle docenten die doceren in anderstalige opleidingsonderdelen worden uitgenodigd om deel te nemen.


16

Wanneer de taalbeheersing onvoldoende blijkt uit de evaluatie voorziet de meerderheid van de instellingen dat de docenten opfrissings- en/of vervolmakingscursussen kunnen volgen. Ter illustratie: - Vrije Universiteit Brussel: de semesteriële interne studentenevaluaties bieden de mogelijkheid om onvoldoende taalbeheersing van de Nederlandstalige docenten van de andere taal in functie van hun vakgebied in het aangeboden onderwijs (al dan niet in een andere taal, dan het Nederlands) op te sporen; - Katholieke Universiteit Leuven: de K.U.Leuven stelt zich echter garant dat bij de aanstelling van personeel een voldoende kennis van de voor het onderwijs noodzakelijk internationale standaardtaal aanwezig is en dat dit via de interne kwaliteitszorg wordt bewaakt; - Erasmushogeschool Brussel: nieuwe docenten worden bij aanwerving tijdens de selectieprocedure getoetst op de kennis van de andere taal indien hun vakgebied dit vereist. Hierbij wordt onder meer geopteerd voor het geven van een proefles in de andere taal; - De studentenraad van groep T meldt in dit verband: in de Engelstalige opleidingen zijn de studenten echter minder tevreden over de kennis van het Engels van een deel van het onderwijzend personeel. Het gaat hier echter vooral over het gebrek aan vakjargon en in mindere mate over de slechte beheersing van deze taal. Volgens ons verdient dit wel extra aandacht bij de interne kwaliteitszorg.’. Een aantal instellingen hebben een specifiek toetsingssysteem uitgewerkt. Ter illustratie: - Katholieke Hogeschool Kempen: de beoordeling van de beheersing van de vreemde taal komt aan bod tijdens functioneringsgesprekken en steunt voor een groot deel op zelfevaluatie als een onderdeel van het persoonlijk ontwikkelelingsplan van de docent; - Karel de Grote-Hogeschool KH Antwerpen: de adequate kennis van de onderwijstaal wordt getest via een mondelinge toets georganiseerd door de hoofdverantwoordelijke van het Centrum voor talen. Mede door het groeiend meertalig onderwijsaanbod is het van uitermate belang dat de docenten (en hun studenten) de onderwijstaal op een gedegen manier beheersen. Op basis van de verslagen stellen we vast dat de instellingen inderdaad oplettend zijn voor de goede kwaliteit van de gebruikte onderwijstaal en hier dan ook veel aandacht aan besteden. Bijlage 7: overzicht per instelling.

F. Andere onderdelen van het verslag 1. Communicatie met de studenten De studenten kunnen de essentiële informatie over de anderstalige opleidingsonderdelen en anderstalige opleidingen raadplegen via diverse wegen:


17

• • • • • • • • • • •

ECTS-fiches (vereiste voorkennis, beschrijving, learning outcomes, ….) Lessius: Deze worden opgemaakt in het Nederlands en voor uitwisselingsstudenten in de taal van het programma. mondeling via het studentensecretariaat (elektronische) studiegids / studiefiches / programmagids blackboard e-mail informatie- en opleidingsbrochures departementale wegwijs elektronische leeromgeving Toledo website van de instelling onderwijsen examenreglement …..

De communicatie tussen de docenten en hun studenten voor de opleidingsonderdelen gedoceerd in een andere taal dan het Nederlands gebeurt, zowel schriftelijk als mondeling, veelal in de doceer- en werktaal van de lessen. Toch wordt er soms voor de Nederlandstalige studenten afgeweken van deze regel. De communicatie voor de opleidingen die een vreemde taal tot onderwerp hebben gebeurt in de betrokken taal. Via het elektronisch platform kunnen de docenten van de Katholieke Universiteit Leuven per opleidingsonderdeel bijkomende informatie over de taalregeling geven.

2. Overzicht van de kennistoetsen De toelating tot de eerste inschrijving in een opleiding (zowel in de Nederlandstalige als de anderstalige opleidingen) kan afhankelijk worden gemaakt van het slagen voor een kennistoets in de taal waarin de opleiding wordt georganiseerd. In de onderwijsen examenreglementen van de instellingen worden de taalvereisten bepaald en opgenomen. Doorgaans zijn de resultaten van de kennistoets, zowel bij de hogescholen als de universiteiten, bindend voor het al dan niet toelaten van de student in de betrokken opleiding. Een uitzondering wordt gemaakt voor de Erasmusstudenten. Uit de rapporten blijkt dat bepaalde instellingen de studenten verplichten om een taalcursus te volgen indien blijkt dat hun taalkennis ontoereikend is. Een aantal instellingen maken daarentegen geen gebruik van de mogelijkheid om de toegang in een bepaalde opleiding afhankelijk te stellen van het slagen voor een taaltoets door de student. In de instellingsverslagen wordt meestal een nauwkeurige oplijsting gegeven van de regels omtrent taaltoetsen en de afgenomen kennistoetsen. Ter illustratie:


18

- Vrije Universiteit Brussel: van alle anderstalige studenten wordt een bewijs van de kennis van de onderwijstaal vereist. De universiteit legt voorafgaandelijk het niveau van de vereiste taalkennis vast op advies van de organiserende faculteit; - Universiteit Antwerpen: er wordt nagegaan in hoeverre de anderstalige student een Nederlandstalige opleiding kan starten; - Karel De Grote-Hogeschool Antwerpen: de partneruniversiteiten waar de Erasmusstudenten vandaan komen worden op voorhand gevraagd hun studenten te selecteren op taalkennis; - Universiteit Antwerpen: van de 100 studenten die deelnamen aan een taaltest Nederlands waarvan er slaagden 57. Voor de Engelse taalproeven wordt vooral gebruik gemaakt van bestaande taalproeven met bepaalde minimum scores: - TOEFL (Test of English as Foreign Language) - IELTS (International English Language Testing System) Soms wordt een gelijkwaardige toets afgenomen door het instituut voor taalonderwijs verbonden aan de instelling. Voor de Nederlandse taalproef wordt onder andere gebruik gemaakt van: - Nederlands staatsexamen - CNaVT (Certificaat Nederlands als Vreemde Taal) (Project van de Katholieke Universiteit Leuven, België en de Universiteit van Amsterdam, Nederland, onder auspiciën van de Nederlandse Taalunie)

Een instelling meldt dat zij een opleidingsoverschrijdende departementale cursus Basisnederlands en academisch Nederlands extra curriculair en remediërend organiseert.

3. Gedragscode De instellingsbesturen stellen, na raadpleging van de studenten, een gedragscode op en leggen ze vast in het onderwijsen examenreglement. De gedragscode en de evaluatie door de studentenraad van de code maken deel uit van de jaarlijkse taalrapportering. Reeds naar aanleiding van vroegere rapportering is vastgesteld dat de omvang van de gedragscodes aardig verschilt van instelling tot instelling. Een aantal instellingen nemen gewoon de decretale voorschriften over. Hier tegenover zijn er instellingen die grondig te werk gaan en een uitgebreide code opstellen. De studentenraad wordt doorgaans geraadpleegd alvorens de gedragscode wordt goedgekeurd. Als onderdeel van de onderwijsen examenreglementering wordt deze gedragscode sowieso naderhand aan de studenten voorgelegd. Doorgaans vermelden de instellingen in hun gedragscode het recht van een student om over de leerstof in het Nederlands te worden geëxamineerd. Zij vermelden tevens de aanvraagprocedure hoe de studenten hun recht kunnen doen gelden voor het afleggen van een examen in het Nederlands. Ondanks deze expliciete vermelding wordt, zoals hoger aangehaald, uitermate weinig gebruik gemaakt van dit recht.


19

In de codes is ook meestal een systeem opgenomen om de taalbeheersing van het onderwijzend personeel te toetsen (zie hoger). Enkele voorbeelden van inspraak van de student: - De Hogeschool voor Wetenschap en Kunst voegt de evaluatiedocumenten van de participatiecommissie met betrekking tot de verschillende departementale gedragcodes toe aan het rapport. Voor het departement Muziek, Podiumkunsten en Onderwijs werd als volgt beslist met betrekking tot anderstalige studenten: ‘Anderstalige studenten worden enkel toegestaan als zij een forumtaal actief machtig zijn (Engels, Frans, Duits) en na het slagen voor de artistieke toelatingsproef. Toegelaten studenten krijgen de gelegenheid om intensief Nederlands te studeren (bij voorkeur aan het instituut voor Levende talen van de K .U. Leuven). Zij wonen de lessen bij in het Nederlands en krijgen in het eerste programmajaar de faciliteit om de leerstof te verwerken via de studie van een anderstalig naslagwerk, hierin bijgestaan door de titularis van het opleidingsonderdeel. Deze werkwijze werd de door participatiecommissie als een werkbare en relevante oplossing beschouwd gezien de artistieke en pedagogische context.’ - De Groep T - Internationale Hogeschool Leuven voegt als bijlage 4 het standpunt toe van de Studentenraad in verband met het taalgebruik. ‘De communicatie met studenten verloopt zoals gezegd praktisch altijd in zowel het Nederlands als het Engels om zowel de Nederlandstalige als de anderstalige studenten te bereiken. Wij hebben geen weet van recente taalproblemen in de Nederlandstalige opleidingen. Daar we toch regelmatig contact hebben met de studenten, lijkt het ons dat de gedragscode hier dit academiejaar volledig nageleefd wordt. In de Engelstalige opleidingen zijn de studenten echter minder tevreden over de kennis van het Engels van een deel van het onderwijzend personeel. Het gaat hier echter vooral over het gebrek aan vakjargon en in mindere mate over de slechte beheersing van deze taal. Volgens ons verdient dit wel extra aandacht bij de interne kwaliteitszorg.’ - Hogeschool Gent: de departementraad rapporteert jaarlijks over de toepassing van de gedragscode aan het bestuurscollege. - De Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende meldt dat de studentenraad geen evaluatie heeft gegeven van de toepassing van deze gedragscode. Er zal worden gevraagd dat de studentenraad hier in de toekomst aandacht zal aan besteden. - De studentenraad van de Universiteit Hasselt meldt voor 2007-2008 geen tekortkomingen en voegt eraan toe: ‘De meningen over anderstalige (gast)colleges zijn verdeeld binnen de studentenpopulatie van de UHasselt. Een deel van de studenten vindt deze een meerwaarde voor hun opleiding, anderen vinden dat het de opleiding nodeloos moeilijker maakt en dat anderstalige cursussen meer dan voldoende zijn.’ - De Universiteit Gent meldt dat de faculteiten jaarlijks aan de rector in de maand oktober rapporteren over de toepassing van de gedragscode. - Naar aanleiding van de goedkeuring van de gedragscode door de studentenraad van de Universiteit Antwerpen werd gesteld dat Engelstalig en anderstalig materiaal Jaarlijks taalverslag – Departement Onderwijs en Vorming - afdeling hoger onderwijs

20

voor de studenten geen probleem levert en bijdraagt tot de internationalisering van onderwijs. Er werd gevraagd in dit verband bepaalde voorstellen uit te voeren zoals het toevoegen van een verklarende woordenlijst ingeval in cursusmateriaal in een andere taal wordt gehanteerd. Dit vermijdt problemen ingeval cursusmateriaal in een andere taal is opgesteld en het examen in het Nederlands. Het geven van een cursus Engels om studenten ter voorbereiding van de opleiding Wiskunde voor te bereiden op het professioneel hanteren van een anderstalig handboek.


21

Conclusies Voor de vierde maal stellen de instellingen een taalrapport op. De rapportering door de instellingen gebeurt doorgaans zorgvuldig en geeft een vrij duidelijk beeld. Het is een handig instrument om eventuele evoluties kort op te volgen. Het komt niet direct tot uiting in de huidige rapportering maar naar aanleiding van de bespreking van het ontwerp van basisdecreet en het rapport van de rationalisatiecommissie is duidelijk gebleken dat de instellingen de taalregelgeving te beperkend vinden. De rapportering over het werkjaar 2007-2008 geeft ook aan dat er een wens is naar meer anderstalig aanbod. Na vijf jaar is het misschien aangewezen om aan de hand van deze rapporten een evaluatie van het taalbeleid uit te voeren. Een onafhankelijke commissie kan de praktijk toetsen aan de gegevens die jaarlijks worden aangeleverd. In het kader van deze evaluatie kan artikel 91 van het Structuurdecreet kritisch onder de loep genomen worden. Laat deze regelgeving voldoende ruimte aan de instellingen om een goed internationaliseringsbeleid te voeren? Bereikt men met het opleggen van de equivalentievoorwaarde het beoogde effect? Betekent dit verplicht dubbel aanbod geen overlast voor de instellingen: vaak blijken de opleidingen weinig studenten te tellen. Met het oog op de rationalisatie van het aanbod leidt dit dubbel aanbod niet tot een efficiënte inzet van middelen. In bepaalde masteropleidingen zijn de visitatiecommissies nogal duidelijk in hun aanbevelingen. Het kan de instellingen niet kwalijk genomen worden dat zij op een of ander manier in het onderwijsprogramma hieraan tegemoet trachten te komen door meer anderstalige opleidingsonderdelen op te nemen. Wat de bacheloropleidingen betreft blijkt de regelgeving het beoogde effect te bereiken. Het anderstalig aanbod blijft zeer beperkt en voornamelijk opleidingen of opleidingsonderdelen waarvoor duidelijk een meerwaarde of een anderstalig publiek aanwezig is, worden aangeboden in die ander taal. Tot slot volgende algemene vaststellingen: - Op niveau van de masteropleidingen die in het academiejaar 2007-2008 zijn opgestart, zijn er globaal genomen wel meer opleidingsonderdelen in een andere taal. - De 10 % regel in de bacheloropleidingen wordt doorgaans gerespecteerd. In bepaalde masteropleidingen, waar de beperking niet geldt, kan het anderstalig aanbod van opleidingsonderdelen tot 30 % of meer oplopen. Zeker als men rekening houdt met de keuzevakken. - Er worden met de opstart van de eerste masteropleidingen, ondermeer in de wetenschappen, meer volledig anderstalige masteropleidingen aangeboden met equivalent. Deze zijn voornamelijk bevolkt door anderstalige studenten en tellen vaak weinig studenten.


22

- Het aantal bacheloropleidingen in een ander taal met equivalent blijft zeer beperkt. Deze enkele bacheloropleidingen trekken wel studenten aan. De doelgroep betreft voornamelijk anderstalige studenten. - De instellingen schakelen zeer weinig anderstalige docenten of gastdocenten in om de anderstalige opleidingsonderdelen aan te bieden. - Studenten maken zelden gebruik van hun recht om het examen in het Nederlands af te leggen.


23

Bijlage 1: sjabloon 2007-2008 Verantwoording van het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands 1. Doelstellingen en resultaten De instelling beschrijft de doelstellingen en resultaten die worden beoogd met het taalbeleid van de instelling. De instelling geeft voornamelijk weer welke specifieke accenten zij als instelling vooropstellen en of er ten aanzien van vorige jaren bepaalde wijzigingen in het taalaanbod en het taalbeleid zijn vast te stellen. 2. Anderstalige opleidingsonderdelen – INITIELE OPLEIDINGEN 2.1. Opleidingsonderdelen die een vreemde taal tot onderwerp hebben en die in die taal worden gedoceerd • studiegebied • naam van de opleiding • naam opleidingsonderdeel • taal opleidingsonderdeel • aantal studiepunten Voor zover de rapportering van de vorige jaren reeds een duidelijk overzicht van deze gegevens omvat volstaat het om de gewijzigde of nieuwe gegevens mee te delen. 2.2. Anderstalige opleidingsonderdelen in Nederlandstalige opleidingen die gedoceerd worden door anderstalige gasthoogleraren of gastprofessoren • studiegebied • naam van de opleiding • naam opleidingsonderdeel • taal opleidingsonderdeel • aantal studiepunten Voor zover mogelijk dient ook aangegeven te worden of er beroep wordt gedaan op buitenlandse gastlectoren om vb. enkele colleges binnen een bepaald opleidingsonderdeel te doceren. 2.3. aantal anderstalige (gast)docenten die opleidingsonderdelen of delen van opleidingsonderdelen in een andere taal doceren aantal per studiegebied 2.4. aantal Nederlandstalige (gast)docenten die opleidingsonderdelen of delen van opleidingsonderdelen in een andere taal doceren aantal per studiegebied

2.5. Anderstalige opleidingsonderdelen waarvoor de instelling kan aantonen dat de andere taal een meerwaarde voor de student en de functionaliteit van de opleiding meebrengt (met toevoeging van een expliciete motivering) De opleidingsonderdelen die een vreemde taal tot voorwerp hebben worden onder deze rubriek niet vermeld evenmin de anderstalige opleidingsonderdelen die studenten aan een andere instelling van hoger onderwijs volgen, of gedoceerd worden door anderstalige gastdocenten en(artikel 91 §1 1°,2° en 3°) De informatie wordt opgesplitst in bachelors en mastersopleidingen 2.6. De instellingen geven aan hoe zij aan de beperkingen opgenomen in artikel 91 §1 tegemoetkomen. De belangrijkste beperking betreft de regel dat voor de bacheloropleidingen het gebruik van een andere taal dan het Nederlands wordt beperkt tot 10 % van de omvang van het opleidingsprogramma. Voor het bepalen van die grens worden de opleidingsonderdelen die een vreemde taal tot voorwerp hebben niet meegenomen evenmin de anderstalige opleidingsonderdelen die studenten aan een andere instelling van hoger onderwijs volgen(artikel 91 §1 1° en 3°). In de rapportering wordt specifiek per opleiding het percentage anderstalige opleidingsonderdelen aangeduid in verhouding tot het gehele opleidingsprogramma. 2.7. Voor bachelors- en mastersopleidingen: studenten hebben het recht om een examen in het Nederlands af te leggen (uitgez. Art.91§1-1° en 3°) Hoeveel studenten maken hierover gebruik per studiegebied? Voorziet de instelling in een specifieke procedure om dit aan te vragen?. Duidt het aantal afgenomen examens in het Nederlands aan. 2.8. Informatie over de toetsing van de adequate taalbeheersing door de Nederlandstalige docenten van de andere taal in functie van hun vak gebied 3. Anderstalige opleidingsonderdelen – VOORTGEZETTE OPLEIDINGEN Overzicht van alle opleidingsonderdelen aangeboden in andere taal • studiegebied • naam van de opleiding • naam opleidingsonderdeel • taal opleidingsonderdeel

• aantal studiepunten Voor zover de rapportering van vorig jaar reeds een duidelijk overzicht van deze gegevens omvat volstaat het om de gewijzigde of nieuwe gegevens mee te delen. 4. Anderstalige opleidingen 4.1. Overzicht van de anderstalige opleidingen aangeboden in een andere taal van de initiële opleidingen: (uitgezonderd ICP-opleidingen en masters Erasmus Mundus – cfr. punt 5) • studiegebied • naam anderstalige opleidingen • onderwijstaal van de opleiding • aantal Nederlandstalige en anderstalige studenten + de procentuele verhouding van de anderstalige studenten t.o.v. de Nederlandstalige studenten • land van herkomst van de anderstalige studenten (met aantal) • aantal anderstalige (gast)docenten • aantal Nederlandstalige docenten • naam equivalente Nederlandstalige opleidingen • aantal studenten in de equivalente Nederlandstalige opleidingen Gelieve tevens per opleiding het volgende te vermelden: • omschrijving van het specifieke karakter van het programma ten behoeve van de buitenlandse studenten • eventuele verwijzing naar de samenwerkingsovereenkomst (art. 91 § 2 - 2de lid) 4.2. Overzicht van de anderstalige opleidingen aangeboden in een andere taal van de voortgezette opleidingen: (uitgezonderd ICP-opleidingen en masters Erasmus Mundus – cfr. punt 5) • studiegebied • naam anderstalige opleidingen • onderwijstaal van de opleiding • aantal Nederlandstalige en anderstalige studenten + de procentuele verhouding van de anderstalige studenten t.o.v. de Nederlandstalige studenten • land van herkomst van de anderstalige studenten (met aantal) • aantal anderstalige (gast)docenten • aantal Nederlandstalige docenten

5. Opleidingen met internationaal karakter Overzicht van de International Course Programme-opleidingen en de mastersopleidingen Erasmus Mundus • studiegebied • naam van de opleiding • aantal Nederlandstalige en anderstalige studenten + de procentuele verhouding van de anderstalige studenten t.o.v. de Nederlandstalige studenten • aantal Nederlandstalige docenten • aantal anderstalige (gast)docenten 6. Andere onderdelen van het verslag 6.1. Informatie over de communicatie Hoe gebeurt de communicatie (schriftelijk en mondeling) met de studenten in het kader van de anderstalige opleidingsonderdelen? 6.2. Overzicht van de kennistoetsen • Hoe wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid om in anderstalige opleidingen de toegang tot deze opleidingen afhankelijk te stellen van het slagen voor een toets over de voldoende kennis van de gebruikte onderwijstaal (artikel 20 van het Flexibiliseringsdecreet)? • lijst van de afgenomen kennistoetsen: naam opleiding taal 6.3. Gedragscode • •

gedragscode opgenomen in het onderwijsreglement evaluatie door de studentenraad van de toepassing van de gedragscode

Bijlage 2 DECRETALE BEPALINGEN UIT HET DECREET VAN 4 APRIL 2003 BETREFFENDE DE HERSTRUCTURERING VAN HET HOGER ONDERWIJS IN VLAANDEREN Afdeling 9. - Taalregeling Art. 90. De bestuurstaal in de hogescholen en universiteiten is het Nederlands. Art. 91. § 1. De onderwijstaal in hogescholen en universiteiten is het Nederlands. In de bachelors- en in de mastersopleidingen kan evenwel een andere taal worden gebruikt voor de volgende opleidingsonderdelen : 1° de opleidingsonderdelen die een vreemde taal tot onderwerp hebben en die in die taal worden gedoceerd; 2° de opleidingsonderdelen die gedoceerd worden door anderstalige gasthoogleraren of gastprofessoren; 3° de anderstalige opleidingsonderdelen die, met instemming van het instellingsbestuur, worden gevolgd aan een andere instelling voor hoger onderwijs. Het instellingsbestuur kan tevens beslissen dat in beperkte mate voor opleidingsonderdelen een andere taal dan het Nederlands wordt gebruikt wanneer de meerwaarde voor de studenten en de functionaliteit voor de opleiding blijkt uit de expliciet gemotiveerde beslissing daartoe en op voorwaarde dat de hiervoor aangewezen docent de andere taal op adequate wijze beheerst. In geen geval kan eenzelfde opleidingsonderdeel, behalve in de gevallen hierboven vermeld in het tweede lid, 1° en 3°, en in de gevallen waarin het opleidingsonderdeel door een anderstalige gastdocent wordt gedoceerd, volledig in een andere taal aangeboden worden. Voor de bachelorsopleidingen is het gebruik van een andere taal dan het Nederlands beperkt tot ten hoogste 10% van de omvang van het opleidingsprogramma; voor het bepalen van die grens worden de opleidingsonderdelen bedoeld in het tweede lid, 1° en 3°, niet meegerekend. In het hoger professioneel onderwijs geldt bovendien de beperking dat over de leerstof die in een andere taal wordt aangeboden, behalve in de gevallen vermeld in het tweede lid, 1° en 3°, nooit een examen afgenomen kan worden, tenzij dezelfde leerstof ook in het Nederlands werd aangebracht of gedoceerd. Met inachtneming van het voorgaande hebben de studenten het recht over een opleidingsonderdeel waarin een andere onderwijstaal dan het Nederlands werd gebruikt, examen in het Nederlands af te leggen, met uitzondering van de opleidingsonderedelen bedoeld in het tweede lid, 1° en 3°. § 2. In afwijking van het bepaalde in § 1, kan het instellingsbestuur bachelors- en mastersopleidingen volledig in een andere taal dan het Nederlands aanbieden indien het om opleidingsprogramma's gaat die specifiek ten behoeve van buitenlandse studenten zijn ontworpen op voorwaarde dat er in dezelfde instelling een equivalente opleiding in het Nederlands wordt aangeboden. Desgevallend kan het aanbod van een anderstalige opleiding en van de equivalente opleiding in het Nederlands worden verwezenlijkt door samenwerking en taakverdeling tussen voor de betrokken opleiding bevoegde instellingen binnen eenzelfde provincie zonder dat afbreuk gedaan wordt aan het recht van de student om een volledige opleiding in het Nederlands te volgen overeenkomstig de voorschriften van § 1.

Voor de toepassing van deze paragraaf worden het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de provincie Vlaams-Brabant als één geheel beschouwd. Voorafgaand aan het indienen van de omvormingsvoorstellen zoals bedoeld in de artikelen 123 en 125 moet er een akkoord tussen de instellingen zijn als de equivalente opleiding niet aan dezelfde instelling wordt aangeboden. Dit akkoord wordt bij het omvormingsdossier gevoegd. § 3. In afwijking van het bepaalde in §§ 1 en 2, kan het instellingsbestuur mastersopleidingen in een andere taal dan het Nederlands aanbieden indien het gaat om opleidingsprogramma's die specifiek in het kader van het International Course Programme van ontwikkelingssamenwerking ten behoeve van buitenlandse studenten zijn ontworpen of indien het gaat om mastersopleidingen van Erasmus Mundus. (gewijzigd door artikel 107 van het decreet van 30-4-2004, inwerkingtreding 1-1-2003) § 4. In afwijking van § 1, bepaalt het instellingsbestuur de onderwijstaal in de bachelorsopleidingen waarvoor de inschrijving alleen openstaat voor personen die reeds in het bezit zijn van een graad van bachelor, de mastersopleidingen waarvoor de inschrijving alleen openstaat voor personen die reeds in het bezit van een graad van master, en in de onderwijsen andere studieactiviteiten die als nascholing of bijscholing worden georganiseerd bedoeld in artikel 17. § 5. Het instellingsbestuur stelt terzake een gedragscode op na raadpleging van de studenten en legt deze vast in het onderwijsen examenreglement. § 6. Het instellingsbestuur geeft rekenschap over zijn beleid inzake het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands in een jaarlijks verslag met een overzicht van de doelstellingen en resultaten onderbouwd door kwantitatieve gegevens en over de wijze waarop het de betreffende decretale voorschriften heeft gehandhaafd. Dit verslag wordt aan de Vlaamse regering en aan het Vlaams Parlement bezorgd binnen de drie maanden na het einde van het academiejaar. De Vlaamse regering bepaalt de nadere regelen betreffende de wijze van verantwoording.

Bijlage 3: 11 JUNI 2004. - Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de regeling van de wijze van verantwoording van het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands De Vlaamse Regering, Gelet op het decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen, inzonderheid op artikel 91; Gelet op het advies van de Inspectie van Financiën, gegeven op 11 maart 2004; Gelet op het advies nr. 37.166/1 van de Raad van State, gegeven op 27 mei 2004, met toepassing van artikel 84, § 1, eerste lid, 1°, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State; Op voorstel van de Vlaamse minister van Onderwijs en Vorming; Na beraadslaging, Besluit: HOOFDSTUK I. - Definities Artikel 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder : 1° anderstalige docent : een docent die niet voldoet aan één van de voorwaarden opgesomd in 6°; 2° anderstalige student : een student die niet voldoet aan één van de voorwaarden opgesomd in 7°; 3° decreet : decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen; 4° instelling : een hogeschool of een universiteit; 5° instellingsbestuur : het bestuur van een hogeschool of een universiteit; 6° Nederlandstalige docent : een docent die voldoet aan één van de volgende voorwaarden : a) geslaagd zijn voor een toets over de voldoende kennis van het Nederlands, of b) in het bezit zijn van ten minste één Nederlandstalig diploma op grond waarvan men is benoemd of aangesteld, of c) gedurende minstens drie jaren aan een Nederlandstalige instelling voor hoger onderwijs hebben gedoceerd in het Nederlands; 7° Nederlandstalige student : een student die voldoet aan één van de volgende voorwaarden : a) geslaagd zijn voor een toets over de voldoende kennis van het Nederlands, of b) ten minste één leerjaar in Nederlandstalig secundair onderwijs met vrucht hebben voltooid, of c) geslaagd zijn verklaard voor een opleiding, of één of meerdere opleidingsonderdelen, met een totale studieomvang van ten minste 60 studiepunten in Nederlandstalig hoger onderwijs; 8° studentenraad : de raad bedoeld in artikel II.48 het decreet van 19 maart 2004 betreffende de rechtspositieregeling van de student, de participatie in het hoger onderwijs, de integratie van bepaalde afdelingen van het hoger onderwijs voor sociale promotie in de hogescholen en de begeleiding van de herstructurering van

het hoger onderwijs in Vlaanderen. In afwachting van de inwerkingtreding van bedoeld decreet wordt de studentenraad bedoeld, omschreven in artikel 62 van het decreet van 12 juni 1991 betreffende de universiteiten in de Vlaamse Gemeenschap of in artikel 282, respectievelijk 300 van het decreet van 13 juli 1994 betreffende de hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap. HOOFDSTUK II. - Jaarlijks verslag Afdeling 1. - Doelstellingen en resultaten Art. 2. Het instellingsbestuur verantwoordt in een jaarlijks verslag zijn beleid inzake het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands met een overzicht van de doelstellingen en resultaten. Dit overzicht toont aan dat de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs dan wel de herkomst van de studenten een ander taalgebruik dan het Nederlands verantwoorden. Afdeling 2. - Decretale voorschriften en kwantitatieve gegevens Onderafdeling 1. - Anderstalige opleidingsonderdelen Art. 3. Het instellingsbestuur geeft een overzicht van de opleidingsonderdelen die in andere onderwijstaal dan het Nederlands worden aangeboden, met specifiëring van de taal in kwestie, het aantal studiepunten, de naam van de opleiding en het aantal examens, dat in het Nederlands werd afgenomen over die opleidingsonderdelen. Daarnaast bevat dit overzicht ten minste de volgende kwantitatieve gegevens : 1° het aantal anderstalige (gast)docenten die opleidingsonderdelen in een andere taal doceren; 2° het aantal Nederlandstalige docenten die opleidingsonderdelen in een andere taal doceren. Dit overzicht geeft tevens de wijze aan waarop de instelling het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands voor bepaalde opleidingsonderdelen op basis van artikel 91, § 1, van het decreet respecteert aan de hand van : 1° de motivering van de meerwaarde voor de student en functionaliteit van de opleiding; 2° de aanduiding van het percentage anderstalige opleidingsonderdelen ten aanzien van de omvang van het volledige opleidingsprogramma van een opleiding; 3° de toetsing van de adequate taalbeheersing door de Nederlandstalige docenten van de andere taal in functie van hun vakgebied. Onderafdeling 2. - Anderstalige opleidingen Art. 4. Het instellingsbestuur geeft een overzicht van de bachelors- of mastersopleidingen die volledig in een andere onderwijstaal dan het Nederlands aangeboden worden met specifiëring van de andere onderwijstaal en de graad van de opleiding. Daarnaast bevat dit overzicht tenminste de volgende kwantitatieve gegevens : 1° het aantal anderstalige studenten en het aantal Nederlandstalige studenten in de

anderstalige opleiding; 2° het aantal studenten in de equivalente opleiding in het Nederlands; 3° het aantal anderstalige (gast)docenten in de anderstalige opleidingen; 4° het aantal Nederlandstalige docenten in de anderstalige opleidingen. Het instellingsbestuur geeft de wijze aan waarop het de bepalingen van artikel 91, §§ 2 en 3 inzake het volledig aanbieden van een bachelors- of mastersopleiding in een andere onderwijstaal respecteert aan de hand van : 1° de omschrijving van de specifieke gerichtheid van een opleidingsprogramma op buitenlandse studenten; 2° de aanduiding van de equivalente opleidingen in het Nederlands, met eventuele verwijzing naar een samenwerkingsovereenkomst; 3° de herkomst van de studenten met aanduiding van de procentuele verhouding anderstalige studenten ten aanzien van Nederlandstalige studenten die de anderstalige opleiding volgen. Onderafdeling 3. - Opleidingen met een internationaal karakter Art. 5. Het instellingsbestuur geeft, indien van toepassing, een overzicht van de International Course Programme-opleidingen en de mastersopleidingen van Erasmus Mundus. Dit overzicht bevat tenminste de volgende kwantitatieve gegevens : 1° het aantal anderstalige studenten en het aantal Nederlandstalige studenten in de opleidingen; 2° het aantal Nederlandstalige docenten en het aantal anderstalige (gast)docenten in de opleidingen. Onderafdeling 4. - Andere onderdelen van het verslag Art. 6. Het verslag bevat een overzicht van de kennistoetsen inzake het Nederlands of een andere onderwijstaal die in uitvoering van artikel 70 van het decreet werden afgenomen. Art. 7. De gedragscode opgenomen in het onderwijsreglement en de evaluatie door de studentenraad van de toepassing van deze gedragscode maken deel uit van het verslag. HOOFDSTUK III. - Slotbepalingen Art. 8. De bepalingen van dit besluit treden in werking met ingang van het academiejaar 2004-2005. Art. 9. De Vlaamse minister, bevoegd voor het Hoger Onderwijs, is belast met de uitvoering van dit besluit. Brussel, 11 juni 2004. De minister-president van de Vlaamse Regering, B. SOMERS De Vlaamse minister van Onderwijs en Vorming, M. VANDERPOORTEN

Bijlage 4: aangeboden initiële anderstalige opleidingen tijdens het academiejaar 2007-2008 Instelling

studiegebied

soort

taal

naam opleiding

KULeuven

Wijsbegeerte en moraalwetenschappen

BA

E

Bachelor of Philosophy

Nederlandstalige anderstalige studenten studenten

% a.s. tov N.s.

Nederlandstalige Anderstalige docenten docenten

3

38

93%

38

5

Nederlands equivalent: bachelor in de wijsbegeerte met 187 studenten KULeuven Wijsbegeerte en MA E Master of Philosophy moraalwetenschappen

0

31

100%

22

3

Nederlands equivalent: master in de wijsbegeerte met 55 studenten KULeuven Godgeleerdheid, BA E Bachelor of Theology and godsdienstwetenschappen en Religious Studies kerkelijk recht

1

51

98%

46

4

Nederlands equivalent: bachelor in de godgeleerdheid en godsdienstwetenschappen met 128 studenten KULeuven Godgeleerdheid, MA E Master of Law, Religious godsdienstwetenschappen en and Society kerkelijk recht

0

7

100%

5

0

Nederlands equivalent: master in de samenleving, recht en religie met 4 studenten KULeuven Godgeleerdheid, MA E Master of Theology and godsdienstwetenschappen en Religious Studies kerkelijk recht

1

53

98%

37

5

Nederlands equivalent: master in de godgeleerdheid en godsdienstwetenschappen met 60 studenten KULeuven Godgeleerdheid, LIC E Licentiate in Canon Law godsdienstwetenschappen en kerkelijk recht

0

11

100%

9

3

-

-

-

12

0

0

1

100%

21

0

-

-

-

11

0

Nederlands equivalent: licentiaat in het kerkelijk recht met 10 studenten KULeuven Taal- en letterkunde MA E Master of Linguistics and Literature: English Nederlands equivalent: master in de taal- en letterkunde met 121 studenten KULeuven Taal- en letterkunde MA E Master of Western Literature Nederlands equivalent: master in de westerse literatuur met 84 studenten KULeuven Taal- en letterkunde MA F Master en langue et littérature françaises Nederlands equivalent: master in de taal- en letterkunde met 121 studenten

KULeuven

Archeologie en MA E Master of Archeology kunstwetenschappen Nederlands equivalent: master in de archeologie 21 studenten KULeuven Rechten, notariaat en MA E Master of Criminology criminologische wetenschappen Nederlands equivalent: master in de criminologische wetenschappen met 150 studenten KULeuven Psychologie en pedagogische MA E Master of Educational wetenschappen Studies Nederlands equivalent: master in de educatieve studies met 39 studenten KULeuven Psychologie en pedagogische MA E Master of Social and wetenschappen Cultural Anthropology Nederlands equivalent: master in de sociale en culturele antropologie met 62 studenten KULeuven Sociale MA E Master of Human Sexuality Gezondheidswetenschappen Studies Nederlands equivalent: master in de seksuologie met 53 studenten KULeuven Bewegings- en MA E Master of Rehabilitation revalidatiewetenschappen Sciences and Physiotherapy Nederlands equivalent: master in de revalidatiewetenschappen en de revalidatie met 76 studenten KULeuven Wetenschappen MA E Master of Molecular and Cellular Biophysics Nederlands equivalent: master in de biochemie en de biotechnologie met 33 studenten KULeuven Wetenschappen MA E Master of Statistics

-

-

-

10

0

1

6

86%

5

1

1

16

94%

25

1

0

9

100%

15

1

0

2

100%

19

0

2

2

50%

22

0

3

3

50%

47

2

10

14

58%

62

1

Nederlands equivalent: master in de statistiek met 7 studenten KULeuven Wetenschappen MA E

Master of Biology

0

1

100%

42

0

Nederlands equivalent: master in de biologie met 35 studenten KULeuven Wetenschappen MA E

Master of Chemistry

0

2

100%

25

0

Nederlands equivalent: master in de chemie met 17 studenten KULeuven Wetenschappen MA E

Master of Physics

-

-

-

30

1

Nederlands equivalent: master in de fysica met 19 studenten KULeuven Wetenschappen MA E

Master of Mathematics

-

-

-

26

1

Master of Astronomy and Astropysics

0

1

100%

9

0

Nederlands equivalent: master in de wiskunde met 25 studenten KULeuven Wetenschappen MA E Nederlands equivalent: master in de sterrenkunde met 7 studenten

KULeuven

Wetenschappen

MA

E

Master of Geography ism de VUBrussel

Nederlands equivalent: master in de geografie met 22 studenten KULeuven Toegepaste wetenschappen MA E

Master of Engineering: Materials Engineering Nederlands equivalent: master in de ingenieurswetenschappen: materiaalkunde met 5 studenten KULeuven Toegepaste wetenschappen MA E Master of Engineering: Electrical Engineering (ICT) Nederlands equivalent: master in de ingenieurswetenschappen: elektrotechniek (ICT) met 37 studenten KULeuven Toegepaste biologische MA E Master of Tropical Natural wetenschappen Resources Management Nederlands equivalent: master in de bio-ingenieurswetenschappen: landen bosbeheer met 25 studenten KULeuven Gecombineerde studiegebieden MA E Master of Nanoscience and Nanotechnology Nederlands equivalent: master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie met 12 studenten KULeuven Gecombineerde studiegebieden MA E Master of Bio-informatics

-

-

-

26

0

0

3

100%

32

3

0

12

100%

29

0

7

1

13%

28

1

2

7

78%

75

0

4

10

71%

47

0

-

-

-

-

1

25%

32

0

7

100%

10

1

Nederlands equivalent: master in de bio-informatica met -- studenten KULeuven Gecombineerde studiegebieden MA E Master of European Studies: Transnational and Global Perspectives Nederlands equivalent: Master in de Europese studies: transnationale en mondiale perspectieven met -- studenten KULeuven Gecombineerde studiegebieden MA E Master of Earth 3 Observation Nederlands equivalent: master in de aardobservatie met -- studenten Universiteit Economische en toegepaste MA E Master of Economic Policy 0 Antwerpen economische wetenschappen

Nederlands equivalent: master in de economische wetenschappen: economisch beleid met 8 studenten Universiteit Economische en toegepaste MA E Master of Culture De opleiding is niet gestart in 2007-2008. De faculteit wenst te starten met het Antwerpen economische wetenschappen Management Nederlandse equivalent. Nederlands equivalent: master in het cultuurmanagement Universiteit Economische en toegepaste MA Antwerpen economische wetenschappen

E

Master of Organsational Management

Nederlands equivalent: master in het organisatiebeleid Universiteit Economische en toegepaste MA Hasselt economische wetenschappen

E

Master of Management

Nederlands equivalent: master in de toegepaste economische wetenschappen met 74 studenten

De opleiding is niet gestart in 2007-2008. De faculteit wenst te starten met het Nederlandse equivalent. 3

22

86%

19

2

Universiteit Gent

Toegepaste wetenschappen

MA

E

5

100%

-

-

Nederlands equivalent: master in de ingenieurswetenschappen: materiaalkunde – afstudeerrichting textielkunde met -- studenten VUBrussel Economische en toegepaste LIC E Master of Management 3 3 economische wetenschappen Science (*1)

50%

-

-

80%

-

-

-

-

-

-

-

100%

-

-

37%

1

11

52%

49

2

98%

20

13

Variant binnen de opleiding handelsingenieur met 14 studenten VUBrussel Wetenschappen MA E

Master of Textile Management

Master of Biomolecular Sciences

0

1

4

Nederlands equivalent: master in de biomoleculaire wetenschappen met 0 studenten VUBrussel Wetenschappen MA E Master of Geography Inschrijvingen aan de KULeuven Ism de KULeuven Nederlands equivalent: master in de geografie VUBrussel Toegepaste wetenschappen MA E Master of Applied Sciences and Engineering: Computer Science Nederlands equivalent: master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen met studenten VUBrussel Toegepaste wetenschappen MA E Master of Applied Sciences 0 11 and Engineering: Applied Computer Science Nederlands equivalent: master in de ingenieurswetenschappen: toegepaste computerwetenschappen met 5 studenten Katholieke Handelswetenschappen en PBA E Bachelor Business 7 4 Hogeschool bedrijfskunde Management - Marketing Leuven Nederlands equivalent: bachelor in het bedrijfsmanagement – afstudeerrichting marketing met 333 studenten EHSAL Handelswetenschappen en BA E Bachelor of Business 85 91 Europese bedrijfskunde Administration Hogeschool Brussel – Campus Brussel EHSAL Handelswetenschappen en BA E Bachelor of Business 4 252 Europese bedrijfskunde Administration Hogeschool Brussel – Campus Dubai Nederlands equivalent: bachelor in de handelswetenschappen met 1406 studenten

EHSAL Europese Hogeschool Brussel

Handelswetenschappen en bedrijfskunde

MA

E

Master of Business Administration

14

17

55%

68

92%

0

8

100%

0

4

100%

0

3

100%

0

5

100%

0

16

100%

Nederlands equivalent: master in de handelswetenschappen bedrijfsmanagement / informaticamanagement met 212 studenten Groep T Industriële wetenschappen en BA E Bachelor of Industrial 6 Internationale technologie Sciences (*2) Hogeschool Leuven Nederlands equivalent: bachelor in de industriële wetenschappen: 1 ste en 2 de jaar met 543 studenten Groep T Industriële wetenschappen en BA E Bachelor of Industrial Internationale technologie Sciences: Hogeschool Electromechanical Leuven Engineering (3) Nederlands equivalent: bachelor in de industriële wetenschappen: elektromechanica met 100 studenten Groep T Industriële wetenschappen en MA E Master of Industrial Internationale technologie Sciences: Hogeschool Electromechanical Leuven Engineering Nederlands equivalent: master in de industriële wetenschappen: elektromechanica met 106 studenten Groep T Industriële wetenschappen en BA E Bachelor of Industrial Internationale technologie Sciences: Chemical Hogeschool Engineering (3) Leuven Nederlands equivalent: bachelor in de industriële wetenschappen: chemie met 32 studenten Groep T Industriële wetenschappen en MA E Master of Industrial Internationale technologie Sciences: Chemical Hogeschool Engineering Leuven Master of Industrial Sciences: Biochemical Engineering Nederlands equivalent: master in de industriële wetenschappen: chemie / biochemie met 46 studenten Groep T Industriële wetenschappen en BA E Bachelor of Industrial Internationale technologie Sciences: Electronic Hogeschool Engineering (3) Leuven Nederlands equivalent: bachelor in de industriële wetenschappen: elektronica-ICT met 47 studenten

18

1

Groep T Industriële wetenschappen en MA E Master of Industrial Internationale technologie Sciences: Electronic Hogeschool Engineering Leuven Nederlands equivalent: master in de industriële wetenschappen: elektronica-ICT met 38 studenten

0

13

100%

Totaal docenten voor Groep T Leuven

60

Onder de noemer “Gecombineerde studiegebieden” ressorteren opleidingen die niet in één bepaald studiegebied thuis te brengen zijn. (*1) Is eigenlijk een afstudeerrichting binnen handelsingenieur (oude structuur). (*2) De studenten van de ABA Bachelor of Industrial Sciences: Chemical Engineering / Electronic Engineering / Chemical Engineering volgen het eerste en tweede jaar gezamenlijk.

2

Bijlage 5: anderstalige voortgezette opleidingen 2007-2008 Instelling

studiegebied

soort taal naam opleiding

Nederlandstalige studenten

anderstalige studenten

% a.s. Nederlandstalige Anderstalige tov docenten docenten N.s. 24 53% 4

UGent

Gecombineerde studiegebieden

MNM

E Master of American Studies (interuniversitair)

21

UGent

Rechten, notariaat en criminologische wetenschappen

MNM

E Master of European Criminology and Criminal Justice Systems

11

4

26%

7

0

UGent


MNM

E Master of Advanced Studies in European and Comparative Law

3

22

88%

31

6

UGent

Wetenschappen

MNM

E Master of Molecular Biotechnology

25

24

49%

36

2

UGent

Wetenschappen

MNM

E Master of Marine and Lacustrine Sciences

8

0

0%

21

0

UGent

Wetenschappen

MNM

E Master of Applied Microbial Systematics

2

2

50%

14

0

UGent

Wetenschappen

MNM

E Master of Statistical Data Analysis

23

13

36%

16

0

UGent


GGS

2

4

67%

32

0

UGent


MNM

13

6

UGent


MNM

E Advanced Studies in Biomedical and Clinical Engineering (afbouw) E Master of Nuclear Engineering (interuniversitair) E Advanced Studies in Textile Engineering

0

5

100%

4

29

UGent

Economische en toegepaste economische wetenschappen

GGS

11

3

21%

9

1

UGent


MNM

1

3

75%

4

0

UGent


MNM

E Advanced Studies in Operations and Technology Management E Master of Advanced Accounting – Financial Reporting E Master of Banking and Finance

20

1

5%

8

0

UGent


MNM

E Master of Marketing Analysis

15

4

21%

5

0

(aan UG) 6

4

UGent

Diergeneeskunde

MNM

UGent

Farmaceutische wetenschappen MNM

UGent

Toegepaste biologische wetenschappen

GGS

KUBrussel


KUBrussel

E Master of Laboratory Animal Science E Master of Applied Pharmaceutical Sciences

18

2

11%

17

0

4

4

50%

15

0

E Advanced Studies in Agricultural Development

2

8

80% Afh. van opgenomen keuzevakken

0

MNM

N/F Master in de intellectuele rechten

58

21

27%

5

3


MNM

E/F Master of Legal Theory

0

25

100%

6

10

KUBrussel

Politieke en sociale wetenschappen

MNM

37

28

43%

8

3

UAntwerpen

Taal- en letterkunde

MNM

2

2

50%

7

0

UAntwerpen


MNM

24

20

40%

9

3

UAntwerpen


MNM

E Master of Global Management

8

60

88%

0

UAntwerpen


MNM

E Master of Finance

9

16

64%

16 (afhankelijk van keuzevakken) 6

UAntwerpen


GGS

E Banking (interuniversitair)

14

1

0,6%

7

0

UAntwerpen


MNM

0

159

100%

9

1

UAntwerpen


MNM

E Master of Business Administration (Executive master) E Master of Transport and Maritime Management

2

35

95%

16

0

UAntwerpen


MNM

E Master of Transport and Maritime Economics

1

13

93%

13

0

UAntwerpen


MNM

E Master of Management

12

4

25%

-

-

UAntwerpen

Wetenschappen

MNM

E Master of Nanophysics

0

9

100%

10 (afhankelijk van keuzevakken)

0

E Master of Quantitative Analysis in the Social sciences E Master of Advanced Studies in Linguistics (interuniversitair) E Master of American Studies (interuniversitair)

0

UAntwerpen


MNM

UAntwerpen


MNM

UAntwerpen


MNM

KULeuven

Wijsbegeerte en moraalwetenschappen

MNM

KULeuven

Godgeleerdheid, godsdienstwetenschappen en kerkelijk recht

MNM

KULeuven


KULeuven

E Master of Globalisation and Economic Development (IOB) E Master of Gouvernance and Developement (IOB)

0

9

100%

0

13

100%

0

21

100%

0

35

100%

E Master of Advanced Studies in Theology and Religion

4

57

93%

50

-

MNM

SP Máster en Estudios Ibéricos e Iberoamericanos

7

11

61%

6

-


MNM

0

3

100%

-

-

KULeuven

Geschiedenis

MNM

E Master of Advanced Studies in Linguistics (interuniversitair) E Master of Medieval and Renaissance Studies

3

3

50%

14

-

KULeuven

Geschiedenis

MNM

15

7

32%

13

-

KULeuven


MNM

E Master of “Europe and the World 1500-2000 studies: Expansion, Exchange, Globalization” E Master of Laws (LLM)

1

21

95%

32

-

KULeuven


MNM

E Master of European Social Security

1

12

92%

3

-

KULeuven


MNM

E Master of Laws in Energy and Environmental Law

4

12

75%

2

-

KULeuven

Psychologie en pedagogische wetenschappen

Mnm

E Master of Cultures and Development Studies

21

35

63%

50

-

KULeuven


GAS

E Social and Cultural Anthropology

1

18

95%

21

-

KULeuven


GAS

E Educational Studies

0

8

100%

14

-

E Master of Development Evaluation and Management (IOB) E Master of Philosophy (MPhil)

9 In het IOB werken ze met anderstalige gastdocenten 13 In het IOB werken ze met anderstalige gastdocenten 10 In het IOB werken ze met anderstalige gastdocenten 30 -

KULeuven


MNM

E Master of Advanced Studies in Economics

10

16

62%

21

-

KULeuven


MNM

E Master of Financial Economics

11

9

45%

22

-

KULeuven


MNM

E Master of Advanced Business Studies

6

8

57%

21

-

KULeuven


MNM

E Master of International Business Economics

9

9

50%

20

-

KULeuven


MNM

E Master of Social Policy Analysis

3

12

80%

6

-

KULeuven


MNM

E Master of European Politics and Policies

4

20

83%

18

-

KULeuven


GAS

E Engineering

0

1

100%

12

-

KULeuven


MNM

49

26

35%

37

-

KULeuven


MNM

5

2

29%

5

-

KULeuven


MNM

11

26

70%

7

-

KULeuven


MNM

11

32

74%

29

-

KULeuven


MNM

E Master of Industrial Management E Master of Nuclear Engineering E Master of Conservation of Monuments and Sites E Master of Artificial Intelligence E Master of Human Settlements

7

22

76%

19

-

KULeuven


MNM

E Master of Urbanism and Strategic Planning

8

19

70%

20

-

KULeuven


GGS

E Science in Tropical Agriculture

0

2

100%

4

-

KULeuven

Tandheelkunde

MNM

12

1

8%

6

-

KULeuven

Tandheelkunde

MNM

1

4

80%

14

-

KULeuven

Tandheelkunde

MNM

1

2

67%

10

-

KULeuven

Tandheelkunde

MNM

0

3

100%

-

-

KULeuven

Tandheelkunde

MNM

E Master of Restorative Dentistry E Master of Oral Health Research E Master of Forensic Odontology E Master of Paediatric Dentistry and Special Dental Care E Master of Endodontics

1

1

50%

5

-

KULeuven

Tandheelkunde

MNM

E Master of Periodontology

5

2

29%

5

-

KULeuven

Tandheelkunde

MNM

E Master of Orthodontics

6

0

0%

11

-

KULeuven


MNM

E Master of European Studies: European Diversity and Integration E Master of Medical Imaging

1

34

97%

35

-

KULeuven


MNM

4

13

76%

35

-

KULeuven


MNM

E Master of Financial and Actuarial Engineering

25

9

26%

7

-

VUBrussel

Bewegings- en revalidatiewetenschappen

GGS

E MBA-European Sport Management

-

-

-

-

-

VUBrussel

Wetenschappen

GGS

E Molecular Biology and Biotechnology E Environmental Science and Technology

1

14

93%

-

-

VUBrussel

Wetenschappen

GGS

-

-

-

-

-

VUBrussel

Wetenschappen

MNM

E Master of Computer Science

2

16

89%

-

-

VUBrussel


GGS

E Applied Computer Sciences

5

17

77%

-

-

VUBrussel

Rechten , notariaat en criminologische wetenschappen

MNM

E Master of International and Comparative Law

1

41

98%

-

-

VUBrussel


MNM

4

6

60%

-

-

VUBrussel


MNM

9

22

71%

-

-

VUBrussel


MNM

1

0

0%

-

-

VUBrussel


MNM

2

0

0%

-

-

VUBrussel


MNM

E Master of Advanced Studies in Linguistics (interuniversitair) E Master of Business Information and Service Management E Master of Economics of International Trade and European Integration E Master of Nuclear Engineering (interuniversitair) E Master of European Urban Cultures

5

0

0%

-

-

VUBrussel


MNM

E Master of American Studies (interuniversitair)

-

-

-

-

VUBrussel


MNM

E Master of European Integration and Development

7

46

-

-

87%

Hogeschool SintLukas Brussel

Audiovisuele en beeldende kunst

MNM

E Master of Transmedia

9

8

47%

4

6



GVS

E Master of Business Administration – Campus hogeschool Brussel (afbouw)

1

29

97%

5

0



GVS

E Master of Business Administration – Campus Dubai (afbouw)

1

77

99%

19

3



GVS

E Master of Business Information Systems (afbouw)

0

5

100%

-

-



MNM

E Master of European Business

5

12

71%

19

6

Groep T Internationale Hogeschool Leuven Hogeschool voor Wetenschap & Kunst

Industriële wetenschappen en technologie

MNM

E Master of E-Media

2

21

91%

14

2


MNM

E Master of International Business

6

16

73%

16

4

De KULeuven spreekt in hun tabellen van interne en externe docenten. De VUBrussel heeft geen data aangeleverd ivm de docenten. Onder de noemer “Gecombineerde studiegebieden” ressorteren opleidingen die niet in één bepaald studiegebied thuis te brengen zijn.

Bijlage 6: opleidingen met een internationaal karakter 2007-2008 Instelling

studiegebied

naam opleiding

UGent


International Master of Science in Rural Development (EM)

UGent


Master of Science in Photonics (EM)

UGent


UGent

Nederlandstalige studenten

anderstalige studenten

% a.s. tov Nederlandstalige N.s. docenten

Anderstalige docenten

3

80

96%

25 (11 UG)

60 (aan andere instellingen)

3 (0 in UG)

40 (12 in UG)

93%

29 (gast)

European Master in Nuclear Fusion Science and Engineering Physics (EM)

1

35

97%

25 (gast)

30 (1e jaar gast) 16 (2e jaar – gast) 80 (gast)


Master of Laws in Law and Economics (EM)

1

23

96%

4

1

UGent

Wetenschappen

Master of Nematology (ICP)

2

20

91%

24

5

UGent


Master of Physical Land Resources (1ste jaar) (ICP)

0

22

100%

13 (+3 vub)

0

UGent


Advanced Studies in Physical Land Resources (ICP)

1

25

96%

8 (+7 VUB)

0

UGent


Master of Aquaculture (1ste jaar) (ICP)

2

23

93%

8

0

UGent


Advanced Studies in Aquaculture (ICP)

0

25

100%

15

0

UGent


Master of Food Technology (1ste jaar) (ICP)

0

26

100%

6 (+7 KUL)

0

UGent


Advanced Studies in Food Technology (ICP)

0

23

100%

10 (+8 KUL)

0

UGent


Master of Nutrition and Rural Development (1ste jaar) (ICP)

2

66

97%

25

0

UGent


Master of Environmental Sanitation (1ste jaar) (ICP)

0

23

100%

19

0

UGent


Advanced Studies in Environmental Sanitation (ICP)

UAntwerpen


Molecular biology (ICP)

UAntwerpen

Wetenschappen

Master of Ecological Marine Management (ICP)

0

1

-

(VUB)

(VUB)

UAntwerpen


Master of Economics of Interrnational Trade and European Integration (EM)

1

21

95%

-

-

UHasselt/tUL

Wetenschappen

Master of Statistics (ICP)

29

119

80%

28

5

KULeuven

Bewegings- en Master of Adapted Physical Activity revalidatiewetenschappen (EM)

1

34

97%

-

-

KULeuven


Master of Nanosciences and Nanotechnology (EM)

1

34

97%

-

-

KULeuven


Master of Bioethics (EM)

0

26

100%

1

-

KULeuven


Master of Human Settlements (ICP)

7

22

76%

19

-

KULeuven


Master of Food Technology (ICP)

0

14

100%

7

-

KULeuven


Master of Molecular Biology (ICP)

0

19

100%

6

-

KULeuven


Master of Water Resources Engineering (ICP)

2

22

92%

10

-

VUBrussel

Sociale gezondheidswetenschapp en Sociale gezondheidswetenschapp en Sociale gezondheidswetenschapp en Wetenschappen

Human Ecology (GAS) (ICP)

0

10

100%

-

-

Human Ecology (GGS) (ICP)

0

33

100%

-

-

Master of Human Ecology

1

25

96%

-

--

Master of Science in Ecological Marine Management (ICP) (GGS)

0

11

100%

-

-

VUBrussel

VUBrussel

VUBrussel

0 -

24 -

100% -

38 -

0 -

VUBrussel

Wetenschappen

Master of Ecological and Marine Management (ICP)

0

13

100%

-

-

VUBrussel


Molecular Biology (GGS) (ICP)

0

3

100%

-

-

VUBrussel

Biomedische wetenschappen (geneeskunde – wetenschappen) Gecombineerde studiegebieden

Medical and Pharmaceutical Research (GGS) (ICP)

2

11

85%

-

-

Water Resources Engineering (GAS) (ICP)

-

-

-

-

VUBrussel


Master of Science of Water Resources Engineering (GGS) (ICP)

-

-

-

-

VUBrussel


Master of Physical Land Resources (GGS) (ICP)

0

8

100%

-

-

VUBrussel


Master of Science in Photonics (EM)

0

4

100%

-

-

Katholieke Hogeschool Sint-Lieven

Industriële wetenschappen en technologie

Master in Food Science, Technology and Nutrition (EM)

0

33

100%

18

5

VUBrussel

Bij de gezamenlijk georganiseerde opleidingen worden de studenten soms geregistreerd in één instelling. De VUBrussel heeft geen data aangeleverd ivm de docenten.

Bijlage 7: Informatie over de toetsing van de adequate taalbeheersing door de Nederlandstalige docenten van de andere taal in functie van hun vakgebied. KUBrussel

KULeuven

UAntwerpen

UHasselt/tUL

De K.U.Brussel staat er bij de aanstelling van haar personeel voor garant dat een voldoende kennis van de voor het onderwijs noodzakelijk internationale standaardtaal aanwezig is. Bij de interne kwaliteitsbewaking van opleidingen wordt dit aspect bewaakt. De K.U.Leuven stelt zich echter garant dat bij de aanstelling van personeel een voldoende kennis van de voor het onderwijs noodzakelijk internationale standaardtaal aanwezig is en dat dit via de interne kwaliteitszorg wordt bewaakt. De Universiteit Antwerpen is zich bewust van het feit dat Nederlandstalige docenten de andere taal op een adequate wijze moeten beheersen. In het academiejaar 2006-2007 werkte een werkgroep taalgebruik een concrete gedragscode en toetsbeleid uit. Deze gedragscode maakt deel uit van het Onderwijs- en Examenreglement en wordt jaarlijks opnieuw voorgelegd aan de Onderwijsraad en de Raad van Bestuur. De gedragscode werd in het academiejaar 2007-2008 ook in het Engels vertaald. In de gedragscode (zie punt 6.3) werd een luik kwaliteitszorg in hoofde van de docent opgenomen. “Artikel 16: Kwaliteitszorg in hoofde van de docent 1° Als een anderstalige als ZAP-lid wordt aangesteld aan de Universiteit Antwerpen kan de faculteit voorstellen dat het betrokken ZAP-lid tijdens de normale proefperiode van drie jaar vóór de benoeming de nodige inspanningen doet om voldoende beheersing van het Nederlands te verwerven. 2° Wanneer docenten een opleidingsonderdeel aanbieden in een andere taal dan hun moedertaal, dient het instellingsbestuur daarop toe te zien door middel van een systeem van kwaliteitszorg en te waarborgen dat de docenten deze taal op adequate wijze beheersen. Dit gebeurt naar aanleiding van de decretaal voorgeschreven evaluatieprocedure. Indien daaruit blijkt dat het taalbeheersingsniveau ontoereikend is, kan de faculteit de docent adviseren c.q. verplichten om een vervolmakingsopleiding te volgen.” Conform de gedragscode garandeert de universiteit bij de aanstelling van haar personeel dat zij beschikken over voldoende kennis van de voor het onderwijs noodzakelijke internationale standaardtaal. Dit aspect wordt bewaakt bij de interne kwaliteitsbewaking van de opleiding. Er wordt op gewezen dat een aantal ZAP-leden gedurende een periode in het buitenland hebben gewerkt en daar hebben gecommuniceerd in de internationale standaardtaal. Via wetenschappelijke literatuur, eigen publicaties, deelname aan congressen, contacten gastprofessoren, … onderhouden ze hun kennis van de internationale standaardtaal.

UGent

VUBrussel

Zie „Gedragscode voor onderwijstaal anders dan het Nederlands aan de Universiteit Gent‟, goedgekeurd door de Raad van Bestuur d.d. 18 februari 2005, gewijzigd in de vergadering van 25 mei 2007: „Artikel 6: toezicht over de taalbeheersing van - en faciliteiten voor lesgevers in geval van een anderstalig opleidingsonderdeel of een anderstalige Opleiding Bij aanduiding van de lesgevers ziet de faculteitsraad, samen met de kwaliteitscel onderwijs (KCO), toe opdat voldaan is aan de vereisten m.b.t. taalkennis van de betrokken lesgever. De KCO waakt steeds over de kwaliteit en het niveau van de taalkennis van de betrokken lesgever. De bewaking door de KCO anticipeert bovendien op de kwaliteitseisen gesteld door de visitatiecommissie en de vereisten voor accreditering. De KCO rapporteert hierover aan de faculteitsraad. De faculteitsraad geeft desgevallend advies aan de betrokken lesgever over de wenselijkheid van – en de mogelijkheden tot vervolmaking in een door de universiteit daartoe erkende instelling voor talenonderwijs. De semestriële interne studentenevaluaties bieden de mogelijkheid om onvoldoende taalbeheersing van de Nederlandstalige docenten van de andere taal in functie van hun vakgebied in het aangeboden onderwijs (al dan niet in een andere taal, dan het Nederlands) op te sporen. Alle bachelor- en mastersopleidingen zijn jaarlijks per semester het voorwerp van een periodieke onderwijs-evaluatie door studenten met als doelstelling het onderwijsproces te optimaliseren en die in essentie gericht is op het detecteren c.q. remediëren van problemen; in tweede instantie is de onderwijs-e-valuatie een algemene tevredenheidsenquête over de kwaliteit van het verstrekte onderwijs. De onderwijs-e-valuatie betreft een standaardenquête die per opleidingsonderdeel peilt naar de tevredenheid over de volgende aspecten: de inhoud van het hoorcollege en de didactische kwaliteiten van de lesgever, de kwaliteit van het studiemateriaal, de studietijdervaring, de aangeleerde vaardigheden in WPO, en de wijze van examineren. Aan de onderwijs-evaluatie werden in 2006-2007 2de semester twee nieuwe subenquêtes toegevoegd, een betreffende het opleidingsprogramma en een betreffende de opleidingsfaciliteiten. De periodieke onderwijs-e-valuaties worden georganiseerd, gecoördineerd en beheerd door de Cel Kwaliteitszorg en Accreditatie van de dienst Onderwijszaken, onder toezicht van de Vicerector Onderwijs. De periodes waarin de onderwijs-e-valuatie wordt georganiseerd, worden jaarlijks vastgelegd in de academische kalender.

De onderwijs-e-valuatie verloopt volledig elektronisch via een voor derden ontoegankelijke intranetpagina. De studenten hebben toegang via een individueel paswoord. De academische overheid neemt de nodige maatregelen teneinde aan studenten de anonimiteit van deze bevraging te garanderen. Met het oog op het bekomen van representatieve gegevens is deelname voor alle studenten verplicht. De verplichting heeft specifiek betrekking op de registratie op de betrokken intranetpagina en niet op het invullen van de enquête zelf. De registratie gebeurt door middel van het inloggen met de persoonlijke username en paswoord van de VUB-e-mailaccount. Ingeval van niet-deelname kan toepassing gemaakt worden van het orde- en tuchtreglement voor studenten. De resultaten worden gerapporteerd na elke semesterevaluatie. De globale resultaten worden gerapporteerd aan de studenten en de Voorzitter van de opleidingsraad. De docenten krijgen de globale resultaten en hun individueel resultaat per opleidingsonderdeel. De Decaan ontvangt de globale resultaten en alle individuele resultaten relevant voor zijn faculteit. De Vice-Rector Onderwijs tenslotte ontvangt alle resultaten. De individuele resultaten worden gerapporteerd van zodra drie studenten effectief hebben deelgenomen aan de evaluatie van een opleidingsonderdeel. De globale resultaten worden gerapporteerd onder de vorm van histogrammen die de gemiddelde tevredenheid uitdrukken, per geëvalueerde opleiding en per geëvalueerd opleidingsjaar, en dit voor alle geëvalueerde aspecten. De individuele resultaten betreffen minstens een gemiddelde waarde en een signaalwaarde, beide uitgedrukt in een categorie (Zeer Slecht – Slecht – Middelmatig – Goed - Zeer Goed). Wanneer een signaalwaarde slecht of zeer slecht is, spreken we van een probleemsignaal, dat verder dient opgevolgd te worden. De opvolging van de resultaten is verplicht van zodra deze voldoen aan de volgende representativiteitsregel: een deelnamepercentage van 50% met een n-waarde van ten minste 3 studenten. Elk negatief resultaat (i.e. een probleemsignaal) maakt het voorwerp uit van een opvolgingsprocedure, waartoe de Decaan het initiatief dient te nemen en waarin ook de docent die het probleemsignaal kreeg en de opleidingsvoorzitter van de opleiding waarin het probleemsignaal voorkomt, worden betrokken. De Vicerector Onderwijs houdt toezicht op de opvolging en de eventuele remediëringsinitiatieven. De individuele resultaten van onderwijs-e-valuaties door studenten, waarvan de gegevens worden bewaard en beheerd door de Cel Kwaliteitszorg en Accredita tie van de dienst Onderwijszaken, maken in toepassing van artikel 41 van het AP-reglement deel uit van de

Arteveldehogeschool EHSAL – Europese Hogeschool Brussel

Erasmushogeschool Brussel

Groep T Internationale Hogeschool Leuven Hogere Zeevaartschool Artesis Hogeschool Antwerpen Hogeschool Gent Hogeschool Sint-Lukas Brussel Hogeschool voor Wetenschap & Kunst

criteria inzake onderwijstaken die gehanteerd worden bij de toetsing van het academisch dossier aan het verwachtingspatroon van een ZAP-lid. --Adequate taalbeheersing vormt een onderdeel van de docentenevaluatie en ook de bijsturing op dat vlak gebeurt conform deze procedure. Tijdens academiejaar 2007-2008 werden alle docenten in anderstalige opleiding(sonderdel)en opnieuw uitgenodigd om deel te nemen aan een assessment, georganiseerd door een externe organisatie en aansluitend indien wenselijk een aangepaste opfrissings/vervolmakingscursus te volgen, met aandacht voor de specificiteit van lesgeven en ontwikkelen van cursusmateriaal in het Engels. Het professionaliseringsaanbod van de hogeschool neemt ook trainingen op mbt ‘omgaan met diversiteit’ in de klaspraktijk. Voortraject: face-to-face gesprek in functie van doelstellingen, verwachtingen en inhoud van de training. Taaltraining Engels: • Schriftelijk Engels (6 uur): 6 deelnemers Op basis van een analyse van ingestuurde teksten van deelnemers aan de training wordt ingegaan op fouten die typisch zijn voor moedertaalsprekers van het Nederlands. • Follow-up (2u): 1 deelnemer Opvolgtranect voor deelnemers taaltraining 2006-2007 • Mondeling Engels (8 uur): 12 deelnemers Uitbreiding woordenschat, presentatievaardigheden (spreken), interactie met anderen (luisteren en spreken). Nieuwe docenten worden bij aanwerving tijdens de selectieprocedure getoetst op de kennis van de andere taal indien hun vakgebied dit vereist. Hierbij wordt onder meer geopteerd voor het geven van een proefles in de andere taal. De docenten zijn in het bezit van de nodige bekwaamheidbewijzen (licentiaatdiplopma of doctoraat) om in de betreffende taal te doceren. ----Diplomavereisten bij aanwerving --De Nederlandstalige docenten die taalvakken doceren beschikken over de nodige vereiste diploma’s. Bij het doceren van niet-taalvakken moeten de docenten kunnen aantonen dat ze over voldoende taalbeheersing beschikken. Voor de toegepaste taalkunde geen specifieke toetsing – aanwerving op basis van kwalificaties.

Hogeschool West-Vlaanderen

Karel de Grote-Hogeschool KH Antwerpen

Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende Katholieke Hogeschool Kempen

Katholieke Hogeschool Leuven

Katholieke Hogeschool Limburg Katholieke Hogeschool Mechelen

Katholieke Hogeschool Sint-Lieven Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen Lessius Hogeschool

Plantijnhogeschool

Alle Nederlandstalige docenten die in functie van hun vakgebied, met uitzondering van netwerkeconomie vreemde talen, hebben minstens een universitair diploma in die betrokken taal. In netwerkeconomie werd de betrokken docent getoetst aan zijn Engelstalige cursussen, die internationaal als voorbeeld golden in een Tempusproject. Voorafgaand aan de toewijzing van een docent aan een opleidingsonderdeel, wordt de adequate kennis van de onderwijstaal getest via een mondelinge toets met het hoofd van het Centrum voor talen van onze hogeschool. Indien nodig wordt de docent nog doorverwezen naar een cursus ‘Academic English’ die door het Talencentrum van de Universiteit Antwerpen wordt georganiseerd voor docenten van de associatie die het vereiste taalniveau niet halen of hun talenkennis verder willen perfectioneren. --Een docent kan, in samenspraak met het departementshoofd en het hoofd internationalisering, aantonen dat hij/zij in aanmerking komt voor het lesgeven in een andere taal. De beoordeling van de beheersing van de vreemde taal komt aan bod tijdens functioneringsgesprekken en steunt voor een groot deel op zelfevaluatie als een onderdeel van het persoonlijk ontwikkelingsplan van de docent. De K.H.Kempen biedt aan alle docenten de mogelijkheid om gepersonaliseerde taalcursussen te volgen op de campus Geel op een aanvaardbaar dagmoment bij een minimum deelname van 15 cursisten. (zie ook richtlijnen van het fonds internationalisering – Kwaliteitshandboek). De KHLeuven staat bij de aanstelling van haar personeel ervoor garant dat een voldoende kennis van de voor het onderwijs noodzakelijke internationale standaardtaal aanwezig is. Bij de interne kwaliteitsbewaking van opleidingen wordt dit aspect bewaakt. nvt De Katholieke Hogeschool Mechelen wil proactief omgaan met deze problematiek en start met een professionaliseringscursus ‘Academic English’ – ‘lesgeven in het Engels’. De cursus loopt in het tweede semester. Er is geen toetsing voorzien van de adequate taalbeheersing door de Nederlandstalige docenten van een andere taal in functie van hun vakgebied. --De Nederlandstalige docenten die de opleiding verzorgen beschikken minimaal over het diploma van licentiaat taal-en letteren of licentiaat vertaler-tolk, of over een doctoraatsdiploma in de taal-en letteren, met een verdere specialisatie voor de vreemde taal waarin zij lesgeven, of een gelijkwaardig buitenlands diploma. Er gebeurt geen formele toetsing ivm de adequate taalbeheersing van de andere taal. De

Provinciale Hogeschool Limburg XIOS Hogeschool Limburg

hogeschool gaat bijzonder zorgvuldig te werk bij het toekennen van opdrachten, zowel wat de beheersing van het vakgebied betreft als wat de taalbeheersing betreft. --Voor de opzet van de internationale module in de opleiding toegepaste informatica werden de betrokken docenten een jaar lang gecoacht inzake het gebruik van het Engels als onderwijstaal zowel schriftelijk als mondeling.

Jaarlijks verslag. Verantwoording van het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands

Recommend Documents