Maart 2016
De Meerpaal
maart 2016
2
MAANDBLAD VAN DE VRIJZINNIGE GELOOFSGEMEENSCHAP FLEVOLAND
www.eigentijdsgeloven.nl jaargang 55 nr. 3
Stilte Zolang er nog ergens iemand bestaat met wie ik als mens kan spreken vind ik ook wel een stilte midden op straat een stilte die niet kan breken. Een kostbare stilte van zuiver glas dat ik zelf met mijn stem heb geslepen. Als ik er niet was en die stem er niet was had niemand die stilte begrepen. Maar als Hij er niet was en Zijn stem was er niet dan was er van stilte geen sprake. Alleen maar zwijgen, zo hard als graniet en dat kan je doodeenzaam maken. Maar de stilte, dat is een tweestemmig lied, waarin God en de mens elkaar raken. Guillaume van der Graft
maart 2016
De Meerpaal
maart 2016
3
OVERPEINZINGEN VAN HET OUDE LAND De primula’s van Pasen Vanwege griep (wie momenteel eigenlijk niet) verdeel ik mijn tijd tussen bed en bank. Ik lummel maar wat rond, doe een paar hazenslaapjes met de vreemdste dromen en verhoog de omzet van de Tempo zakdoekjes bij de Blokker om de hoek. De tissues schijnen naar verfrissende menthol te ruiken, maar zelfs dat ruik ik niet meer. Maar vanochtend had ik zowaar weer eens zin in een boek. Nu is het zo dat op mijn nachtkastje al maandenlang de biografie van de dichteres Ida Gerhardt uit 2014 ligt, geschreven door Mieke Koenen. Het is een dikke pil van meer dan 8oo pagina’s, dus niet echt geschikt om liggend in bed te lezen. Misschien is dat een van de redenen waarom ik er maar niet in opschiet. Maar de andere reden is dat ik eigenlijk ook niet zo geboeid ben door alle ins en outs van haar persoonlijk leven. Haar gecompliceerde relatie met haar familie, vooral ook haar moeder, haar adoratie voor de dichter Leopold die in haar gymnasiumtijd haar docent klassieke talen was (later zou ze zelf ook lerares klassieke talen worden onder andere in Kampen), haar grote liefde voor Marie van der Zeyde, met wie ze samen de Psalmen vertaalde. Het zijn allemaal interessante wetenswaardigheden, maar het blijft op de een of andere manier hangen op het niveau van een opeensomming van feitelijkheden. Ida Gerhardt krijgt er niet echt een sprekend gezicht door, of het moest het beeld zijn van een koppige en eigenzinnige dwarsligger met een diepgeworteld gevoel van miskenning en een allesoverheersende passie voor haar eigen poëzie. Volgens mij is niets zo moeilijk als het schrijven van een goede biografie. Dus zit ik op deze februariochtend niet met de biografie maar met de Verzamelde Gedichten van Ida Gerhardt (van ook al een
De Meerpaal
maart 2016
4
kleine 800 pagina’s) op de bank. Want al ben ik dan inmiddels wat minder geïnteresseerd in haar levensgeschiedenis, een groot bewonderaar van haar poëzie ben ik wèl. Haar gedichten doen me nog het meest aan beeldhouwwerken denken, waaraan lang en intensief is gewerkt: hakken, schuren en polijsten. Het zuiverste handwerk. Ze hebben ook iets oer Hollands, als zijn ze zo uit de klei getrokken. Ik zoek en vind één van mijn lievelingsgedichten: Pasen Een diep verdriet dat ons is aangedaan kan soms, na bittere tranen, onverwacht gelenigd zijn. Ik kwam langs Zalk gegaan, op Paasmorgen, zéér vroeg nog op den dag. Waar onderdijks een stukje moestuin lag met boerse rijtjes primula verfraaid, zag ik, zondags getooid, een kindje staan. Het wees en wees en keek mij stralend aan. De maartse regen had het ‘s nachts gedaan: daar stond zijn doopnaam, in sterkers gezaaid. Ik blijf het een van de mooiste Paasgedichten vinden die ik ken. Zo beeldend, zo vol van het Paasgevoel. Verdriet en leed behoren tot het verleden, zijn opeens en onverwacht gelenigd, en een nieuw of hernieuwd leven dient zich aan (een zondags getooid kindje waarvan de doopnaam in sterkers is gezaaid). Het leven krijgt weer glans (het kind straalt) en kleur (de rijtjes primula). En ergens hint het gedicht ook naar het verhaal over Maria Magdalena die heel vroeg in de ochtend naar het graf van Jezus gaat om zijn dode lichaam te balsemen, maar daar in de tuin een ontmoeting heeft met de Opgestane Hovenier. Ik neem mij voor om, zodra ik beter ben, naar de bloemist te gaan om een paar boerse rijtjes primula te kopen. Voor in de tuin met Pasen alvast. Ik wens u allemaal een stralend en kleurig Pasen! Anja van de Poppe
De Meerpaal
maart 2016
5
Interview met Tineke Benedictus Door: Rinse Dijkstra Niet al te veel toeters en bellen Mijn moeder was doopsgezind en mijn vader was vrijzinnig. In de Wieringermeer, waar ik vandaan kom, was een doopsgezinde gemeente en daar ging ik wel mee naar toe. Ik heb nooit enige vorm van dwang ervaren, ik ging naar de zondagsschool en ik ben zelfs op catechisatie geweest. Later ben ik gedoopt, in Harlingen, daar werkte ik toen. De dooptekst was: “Laten we liefhebben niet met het woord en met de tong, maar met de daad en in de waarheid”. De doop werd gedaan door dominee Gaaikema, de oom van Seth. Hij heeft Nane en mij in datzelfde jaar, 1969, ook getrouwd. De trouwtekst die Gaaikema had gekozen was van Mattheus: “Zoek eerst zijn koninkrijk en zijn gerechtigheid en al het andere zal u bovendien geschonken worden”, dat is uit de Bergrede. Deze teksten komen nog wel eens langs, ze spelen wel eens door mijn hoofd en dan denk ik: “Ja, daar gaat het wel om inderdaad. Hoe ga je met elkaar om, hoe wil je dat je bejegend wordt en hoe bejegen je anderen.” Het is ook een tekst tegen het materialisme: zoek eerst dat, het materiele komt allemaal wel goed. Dat zijn teksten die ons als kompas zijn meegegeven, 46 jaar geleden al. Daarna verhuisden wij naar Leidschendam, daar ben ik even lid geweest van de doopsgezinde gemeente in Den Haag. Nane ging in Wageningen werken, we gingen in de Betuwe wonen. Toen kwam ik bij de doopsgezinde gemeente in Wageningen. Daar was een zondagsschool die mensen nodig had en zo kwam ik in het zondagsschoolgebeuren terecht. Daarna kwamen we in 1974 in Lelystad. Een buurvrouw attendeerde mij op het VPCC, het Vrijzinnig Protestant Contact Centrum en voor mij was het vrij vanzelfsprekend om daar lid van te worden. Ze zaten te springen om zondagsschoolmensen en ik werd al na een paar keer gevraagd om dat te doen door Egbert ter Haar. Maaike Terpstra, Iet Grim en ik hebben dat werk toen ter hand genomen, we hadden drie groepen! Ik heb dat wel zo’n 15 jaar gedaan. De kerk werd toen gehouden in de
De Meerpaal
maart 2016
6
Zuiderzeeschool, later in het Rode Klif. Eerst hadden we dominee Veen en daarna dominee Hilverda en daarna Jelmer Koornstra. Via de zondagsschool ben ik bij het IKOS terecht gekomen, die verzorgde het godsdienstonderwijs op de openbare scholen. Heb ik ook jarenlang gedaan, in Lelystad, in Swifterbant en in Dronten. Ik heb ook een aantal jaren in het werkgroep bestuur van de afdeling Lelystad gezeten, daar deed ik toen de notulen. Ik ben lange tijd nogal actief geweest voor de VGF. Toen onze jongste zoon werd geboren, in 1977, ben ik een tijdje uit het bestuur gegaan. De zondagsschool ben ik nog wel blijven doen. Ik zit ook in de bezoekgroep, dan zit je tegen het pastorale werk aan. Moet je daar nou over schrijven in De Meerpaal? Misschien vinden mensen die je bezoekt het wel helemaal niet prettig om iets in de Meerpaal te lezen over zichzelf. Aan de andere kant vind ik, dat als je met elkaar wilt meeleven, je wel wat van elkaar moet weten. Met elkaar lief en leed delen is binnen de VGF toch wel iets bindends. Zeker als mensen sterven moet daar aandacht voor zijn, daarin moet je zeker geen steken laten vallen. Ik voel me happy bij de VGF, ik voel me er vertrouwd. In de VGF voel ik warmte, een band met elkaar. Ik ben alleen lid hier in huis, Nane gaat wel eens een enkele keer mee, bijvoorbeeld met Kerst, en dat vindt hij ook leuk. Ik hoef niet al te veel toeters en bellen, allerlei experimenten en moeilijke dingen. Ik ben opgevoed met: “Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg”. Als ik een goede preek hoor waar je wat mee kunt, dan vind ik het wel genoeg. Je zult mij daarom misschien niet zo snel bij een soepzondag treffen. Maar het is natuurlijk heel goed dat er leuke dingen worden georganiseerd voor mensen die daar behoefte aan hebben. In onze geloofsgemeenschap zit veel talent. Zo vind ik de muziek die gemaakt wordt goud waard. Dat je zo met meerdere mensen een dienst kunt dragen vind ik wel prachtig. De verschillende invalshoeken die ik in preken hoor heb ik altijd heel plezierig gevonden. Jelmer was weer heel anders dan zijn voorgangers en Johan had weer een andere benadering dan hij.
De Meerpaal
maart 2016
7
Ik vind het ook heel fijn dat ik, doordat we met gastpredikanten werken, steeds naar verschillende voorgangers kan luisteren. Soms hoor je dan dingen waarbij je denkt: “Ja, daar gaat het om. In het menselijk verkeer of hoe je tegen wat niet aan te tonen is aan kunt kijken. Gaat het nou om het lijntje naar boven of gaat het om het lijntje tussen mensen, hoe we het met elkaar moeten rooien op deze aardbol? Ik heb niet zo’n concreet lijntje naar boven. Dat boven is in ieder geval geen grijze man met een baard, veel meer een mysterie dat niet goed onder woorden is te brengen. Als kind beleefde ik dat anders, ik kon als kind hevig zitten bidden, dat doe ik niet zo hard meer. En toch is er iets blijven hangen. Ik zal altijd bij een kerk willen horen. Maar dat wil niet zeggen dat je dan dus precies snapt hoe het werkt. Er zijn wel een aantal cruciale momenten in je leven dat je zegt: “ja, helemaal niks is ook niks”. Onze buurman is 14 dagen geleden overleden, hartstikke plotseling, daar zijn we hier met z’n allen nog niet helemaal over heen. Dan word je weer even wakker geschud, dan denk je: “Ja, zo kan het ook gaan“. Hij is vanuit de Petruskerk begraven, een Katholieke uitvaart, wel heel mooi. Een bepaald ritme in een kerkdienst, een ritueel, vind ik er wel bij horen, daar houd ik wel van. Zoals Anja van de Poppe het ritueel opbouwt, met veel gedichten en kunst, dat spreekt mij wel aan. Zij is ook wat meer van het verticale, Johan de Wit wat meer van het horizontale. Ik hoef daar niet tussen te kiezen, het is allebei goed en oprecht. Horizontaal en verticaal kunnen gecombineerd zijn. Op de zondagsschool hield ik er ook van om gewone, aardse verhalen te vertellen. In Duitsland staat ergens een Christusbeeld en daar zijn de handen van af. Dat beeld moet na de oorlog weer gerepareerd worden, maar die handen kunnen ze niet meer vinden en dan zeggen ze: ”Maar die handen hoeven er ook niet aan, wij, als mensheid, zijn die handen”. Zulk soort beelden spreken mij wel erg aan. Er zijn wel meer van die gewone verhalen die precies pakken waar het om gaat. Ik heb in godsdienstonderwijs altijd veel gebruik gemaakt van beelden uit boeken en verhalen. De symboliek ervan probeerde ik wel aan kinderen door te geven. Misschien dat daarin dat verticale lijntje dan toch wel erg goed uit de verf kwam.
De Meerpaal
maart 2016
8
Het pianolopertje heb ik geborduurd voor mijn grootmoeder toen ik 16 was. Het is een schellekoord, dat stond toen in de Ariadne. Mijn grootmoeder overleed in 1968, we waren nog verloofd. Toen kwam het bij mijn moeder, die overleed in 1992 en toen heb ik het weer meegenomen. Ik heb het naast mijn bed gehangen, ik was er wel aan gehecht omdat het is bezeten door de drie Christina’s, mijn oma, mijn moeder en ikzelf, het verbindt ons drieën als het ware. Maar op onze piano lag een lopertje dat mijn schoonmoeder had geborduurd, dat was versleten. Toen heb ik dat schellekoord vermaakt tot pianolopertje.
De Meerpaal
maart 2016
9
‘De Godslamp brandend houden’ –poëzie over God Om liefde Om liefde gaan wij een leven, zeilen wij over de zee vliegen wij langs de hemel om liefde gaan wij een leven met licht en met donker mee. Vogeltje van de bergen, wat zwoeg je dapper voort? Om wat ik uit de verte van liefde heb gehoord. Om liefde gaan wij een leven, graven wij diep in de nacht, kruipen onder de hemel om liefde gaan wij een leven om weten en stille kracht. Mensje een van de velen, waar snelt je voetstap heen? Waar is te vinden dat ene, daar snellen mijn voeten heen.
Om liefde gaan wij een leven, sterven wij dood na dood, wagen de verste wegen om jou op hoop van zegen, mijn liefde mijn reisgenoot. Dalen van zwarte aarde, bergen van hemelsblauw, om alles ga ik dit leven om alles of niets met jou. Huub Oosterhuis
Als ik de titel van deze rubriek lees, komt onmiddellijk het woord --liefde-- bij mij naar boven. Liefde in al haar schakeringen, van vriendschap tot passie, van zorgzaamheid tot compassie. Het in liefde naar elkaar omkijken, houdt de Godslamp brandend. "Alle werkelijke leven is ontmoeting" zegt Martin Buber. Deze uitspraak en de liefde hebben mijn keuze bepaald. "Om liefde" van is mijn keuze. Thea Wierda- Kuperus
Thea geeft het stokje door aan Bert van der Munnik.
De Meerpaal
maart 2016
10
VAN DE WERKVLOER PAASCYCLUS Deze maand vieren we als VGF gezamenlijk Pasen. Dat doen we dan ook wat uitgebreider dan gewoonlijk. Als experiment. Niet de hele Paascyclus, maar een dienst op Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Paasmorgen. De achterliggende gedachte is dat het goed is om als VGF ook samen Pasen te vieren en dus ook eens vaker bij elkaar over de vloer te komen. Ik zet de diensten voor u even op een rijtje: Witte Donderdag, 24 maart om 19.30 uur in het Odd Fellowhuis in Dronten Traditioneel wordt op Witte Donderdag de laatste maaltijd van Jezus met zijn discipelen met brood en wijn herdacht. Dat zullen wij ook doen. Geen ‘zwaar’ Avondmaal (daar zijn nog altijd velen voor beducht), maar een delen van brood en wijn dat ingebed is in teksten en liederen uit het Paasoratorium ‘Als de graankorrel sterft’ van Marijke de Bruyne. Persoonlijk vind ik het een prachtig oratorium met aansprekende teksten en mooie (ook zingbare) melodieën. De cantorij uit de afdeling Lelystad onder leiding van Cora van der Sar, aangevuld met enkele leden uit de andere afdelingen, zal in deze dienst als gelegenheidskoor optreden. Ze zijn inmiddels al hard aan het oefenen, met Harry Kaptein achter de piano. Dat wordt vast mooi! Goede Vrijdag, 25 maart om 19.30 uur in het Rode Klif in Lelystad Op Goede Vrijdag herdenken wij het sterven van Jezus. Het wordt dus een ingetogen dienst. We kijken naar beelden uit de kruisweg van Jezus getekend door Anne van Buul en luisteren naar teksten die daarbij geschreven zijn door Janneke Nijboer. Het koor zal niet optreden, maar wel zullen we luisteren naar Passiemuziek. Op Goede Vrijdag komen we in stilte aan en gaan we ook weer in stilte weg. Er wordt dus vooraf of nadien niet gezamenlijk koffiegedronken (houdt u daar rekening mee!) en ook geen handen geschud na afloop van de dienst. Misschien
De Meerpaal
maart 2016
11
vindt u dat wat koud of kil, maar zo is het niet bedoeld. Het geeft aan dat onze gedachten naar andere dingen uitgaan dan eten of drinken en onderling contact en gezelligheid. Paasmorgen, zondag 27 maart om 9.00 uur in de Open Haven in Zeewolde Dat wordt een vroegertje. Te meer omdat van 26 op 27 maart de klok een uur vooruitgezet wordt en de zomertijd dus begint. Maar zo hoort het eigenlijk ook, want Pasen begint bij het krieken van het licht op deze feestelijke dag met de uitroep: ‘De Heer is waarlijk opgestaan!’. Het Licht in de gedaante van de nieuwe Paaskaars wordt de kerk binnengedragen. Een vrolijke en lenteachtige toon zal worden gezet. Hopelijk zal het koor ook optreden, maar dat is, nu ik dit schrijf, nog even onduidelijk. En anders zingen wij gewoon allemaal uit volle borst. Volgende maand weer wat meer over andere zaken. Ik hoop u bij een van de Paasvieringen te mogen begroeten, nog mooier zou het zijn bij alle drie! Anja van de Poppe
De Meerpaal
maart 2016
12
PRIKBORD ZONDAG ZINDAG Op zondag 6 maart wordt er opnieuw een Zondag Zindag gehouden met het thema “Nieuw Leven”. De bijeenkomst wordt gehouden van 15.00-16.30 uur in Woonzorgcentrum De Hoven, het Ravelijn 181 Lelystad. Senioren uit De Hoven en de omwonenden uit de omgeving van de Hoven zijn van harte uitgenodigd.
Namens de organisatoren, Riet van der Honing, tel.0320 260395
VAN HET AB Open Haven Met de auto is het slechts 25 minuten vanaf Lelystad en 35 minuten vanaf Dronten. Een kerkgebouw waar wij als Vrijzinnige Geloofsgemeenschap Flevoland een aandeel van 5% in hebben. Na jaren puzzelen over hoe nu verder, is er een eerste fase afgerond. De renovatie is zichtbaar, er is een nieuwe beheerder en bestuurlijk staat de zaak er weer vers voor. Onze vertegenwoordiging bestaat uit Jan Veenink in de beheerscommissie en Henne Vulperhorst neemt deel aan het Bestuurlijk Overleg Gezamenlijke Kerken (BOGK), kortweg het bestuur. Financieel hebben wij afspraken met de plaatselijke PKN afdeling. Onze jaarlijkse bijdrage is € 2250,= de komende twee jaren. Dit omdat wij het verstandig vonden geen nieuwe commerciële uitdaging aan te gaan, zonder dekkende begroting. Onze medegebruikers hebben hiervoor wel gekozen en stellen ons daarvoor financieel vrij. Tot september van dit jaar maakt de Christen Gemeente gebruik van onze ruimte in Open Haven. In mei zullen wij met de kerken evalueren hoe de zalen indeling geweest is en of wij verder gaan met de Christen Gemeente. Inmiddels is met onze eigen afdeling
De Meerpaal
maart 2016
13
de tussenstand opgemaakt. De zaalindeling en de tijden waarop van de zalen gebruikt kan worden gemaakt kan beter. Vergeet Open Haven niet als u zakelijk of privé wat te vieren heeft. Er zijn waarschijnlijk meer mogelijkheden dan u denkt! Edwin Goedegebuure
Mutaties Bedankt:
Mevr. M.C. Middelburg-Luyendijk, Kempenaar 04-29, 8242 BE Lelystad Overleden:
Mevr. I. Spanjer-de Vries, Breehorn 58, 8223 CP Lelystad Adreswijziging:
Mevr. J. Klungel-Boven, Chrysantenlaan 1, 9951 GS Winsum Mevr. A.M. Bakker-Dijt, Bremerstraat 217, 8232 RZ Lelystad Collectes januari 3 jan Dronten 10 jan Lelystad 17 jan Dronten
24 jan Zeewolde 24 jan Lelystad
AID - India VGF Stichting Skyway VGF VGF - Pianobegeleiding voor nieuw Liedboek VGF AID - India VGF AID - India VGF
€ 65,10 € 71,90 €100,88 €100,20 €117,20 € 85,00 € 57,48 €124,50 €110,41 € 94,00
VAN DE REDACTIE
Wie komt de Meerpaalredactie versterken? Wij zoeken met spoed een redactielid er bij. Onze voorkeur gaat uit naar iemand uit Zeewolde.
De Meerpaal
maart 2016
14
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN BIDDINGHUIZEN-DRONTEN-SWIFTERBANT In Memoriam Sjoukje Rispens-Vogel Sjouk werd geboren op een boerderij in het Friese Anjum, kwam met haar man Sieb in Kollumerpomp te wonen en daar werden zoon Anco en dochter Sietske geboren. Het jonge gezin kreeg in 1958 een gemengd bedrijf toegewezen in de Noordoostpolder, in Tollebeek. Men richtte zich op fokvee en pootaardappelen. In 1969 werd een nieuwe uitdaging aanvaard: een akkerbouwbedrijf aan de Biddingweg onder Swifterbant. Er hoefde niet meer gemolken te worden. In de natte klei was wel veel aardappelopslag. Studiegenoten van Anco hielpen en ze schaftten met zijn allen in de keuken van mem. Wat zal zorgzame Sjouk daarvan genoten hebben! In 1982 gingen Sjouk en haar man naar De Meteoor 16 in Dronten. De tuin zag er altijd piekfijn uit evenals Sjouk zelf. ‘Onberispelijk’ is een woord, dat ook in een ander opzicht bij haar paste: “Sjoukje zou nooit een kwaad woord over een ander zeggen”, aldus Ida Buining, die jarenlang met Sjouk heeft gebridget. Sjouk genoot ten volle van het spel en van de gezelligheid, die het met zich mee bracht. Het waren lichtpuntjes voor haar, met name toen haar man vanwege zijn afnemende gezondheid heel veel zorg en aandacht van Sjouk vroeg. Toen hij in 2013 overleed waren de krachten van Sjouk ook bijna op. In het voorjaar van 2015 kon ze niet meer in haar eigen huis blijven en is ze verzorgd in woonzorgcentrum De Regenboog. Daar is ze op 9 januari rustig ingeslapen. Zaterdag 16 januari is in Crematorium Őlandhorst liefdevol afscheid van Sjouk genomen. Tineke Hiemstra (met dank aan Egelien Dam en Ida Buining)
Vakantiebrochure Allegoeds Allegoeds vakanties organiseert op non-profitbasis kleinschalige vakanties in Nederland met zorg en begeleiding. Er is een brochure binnengekomen met de titel ‘Nooit te oud voor
De Meerpaal
maart 2016
15
vakantie!’. De brochure ligt op de tafel in het Odd Fellowhuis als er kerkdiensten zijn en is zeker de moeite waard om in te kijken en wie weet plannen te maken. Het bestuur
Ontspannen eten Verslagzondagochtendgesprek Onder die titel schreef Rita Zeelenberg - dochter van Krijnie – een boek om mensen te helpen evenwichtig te eten. Het was een goed idee van de commissie om haar te vragen met dit onderwerp het zondagochtendgesprek van 24 januari in te vullen: inbreng ‘van buiten’ brengt afwisseling. Wim Spaans herdacht eerst met passende woorden Rindert Kommerij, die vanaf 2003 lid was van de commissie. Rindert kon goed luisteren en was een wijs mens. Rita liet ons ervaren hoe je kunt eten met aandacht. ‘Mindful’ heet dat tegenwoordig. De (28!) deelnemers kregen de opdracht met een lepeltje één rozijn uit een schaaltje te pakken (dat is wat anders dan een handvol grijpen) en die voor ons neer te leggen. Meteen was er hilariteit, want twee heren hadden de rozijn al in hun mond gestopt! In stilte en met de ogen dicht richtten we onze aandacht op de rozijn, mochten hem tussen duim en wijsvinger houden en daarna op de tong leggen. Weer wat later mochten we beginnen met (lang) kauwen en uiteindelijk doorslikken. We hebben in die vijf minuten veel meer rozijn geproefd dan anders. Dát te ontdekken was de bedoeling van Rita. Met veel voorbeelden en humor leidde ze daarna het gesprek over eten met aandacht en het meer betekenis geven van eten: dat het waard is om ervoor te bidden en/of te danken! Het boek is te koop bij de boekhandel. De linzenschotel van pagina 56 smaakte zo lekker, dat Jaap en ik vergaten mindful te eten… Tineke Hiemstra
VOOR DE MAALTIJD Is het brood, is het graan, is de akker, is de wassende maan,
De Meerpaal
maart 2016
16
is de brandende zon, is de ploegende boer, is de hand van de bakker, is de Bron. Etend proef ik het geheimenis, dat in al het Ene is. Hein Stufkens ( Uit: Ontspannen eten)
De motivatie van Miriam Guensberg als schrijfster Het is altijd spannend als je een activiteit organiseert: is er belangstelling voor en krijgen de aanwezigen ‘waar voor hun geld’? Wat een verrassing: er moesten stoelen worden bijgezet in het Odd Fellowhuis. Miriam Guensberg begon met het laten zien van enkele aangrijpende beelden uit vluchtelingenkampen: van kinderen, die hun ouders hadden verloren en van mensen, die zelfs nog in een verwoeste stad musiceerden. Door die beelden zette Miriam de toon van haar betoog en onderstreepte ze de vraag, die ze zichzelf stelde toen ze begon aan het schrijven van de boeken Poolse tranen en Ooit. Die vraag is: hoe is het mogelijk, dat mensen, die ontzettend veel ellende en verlies meemaken in bij voorbeeld oorlogssituaties desondanks in hun verdere leven veerkracht blijken te bezitten en liefde voor hun medemens kunnen blijven opbrengen? Die vraag onderzocht ze al toen ze afstudeerde in de filosofie. Ze ontdekte, dat binnen de wetenschap de antwoorden niet te vinden waren, maar dat ze die moest zoeken binnen de beperking van haar eigen fantasie en inlevingsvermogen. Toen ging Miriam Guensberg schrijven. Inspiratiebron was haar pools-joodse vader Doleck Guensberg, wiens hele familie in de Tweede Wereldoorlog vermoord is. Hij had als arts deelgenomen aan de Eerste Poolse Pantserdivisie, verschrikkelijke dingen gezien, maar hij sprak zelden over de oorlog. Hij moest zijn studie geneeskunde in Italië (als jood mocht hij in de dertiger jaren niet studeren in Polen) overdoen in Engeland en ook die diploma’s bleken in het naoorlogse Nederland niet geldig te zijn. Guensberg werd uiteindelijk een geliefde anesthesist in Twenthe, De boeken van Miriam Guensberg lezen als een eerbetoon aan mensen, die ondanks alles positief in het leven staan. Veel vluchtelingen hebben dezelfde levensopdracht. Miriam
De Meerpaal
maart 2016
17
Guensberg zet zich daarom in voor de Stichting Vluchteling en besteedt een deel van de opbrengst aan deze organisatie. www.vluchteling.nl Tineke Hiemstra
Vooraankondiging excursie naar Deventer op zondag 29 mei Die dag bezoeken we om 11.30 uur het Etty Hillesumcentrum, krijgen daar tot 13.00 uur een presentatie over het leven van Etty Hillesum. Na de lunch (omstreeks 14.30 uur) maken we onder leiding van een gids een stadswandeling langs plaatsen die herinneren aan Joods leven in Deventer. Kosten voor presentatie en wandeling €15,00 per persoon. Els Thurkow en ondergetekende zoeken komende maand een gezellige lunchgelegenheid waar eventueel mensen die minder goed ter been zijn zich tijdens de wandeling kunnen verpozen. Het is waarschijnlijk de bedoeling om met auto’s te gaan, maar dat bekijken we nog. Opgave en nadere informatie bij Els Thurkow, tel. 0321 319952 en Tineke Hiemstra, tel.0321 313105. www.ettyhillesumcentrum.nl Vervoer naar de diensten in Lelystad en Zeewolde. Als u de informatie over de drie diensten heeft gelezen, dan weet u dat wij op donderdag 24 maart om 19.30 uur de Avondmaalviering in Dronten hebben, op vrijdag 25 maart om 19.30 uur een dienst in Lelystad en op zondagochtend om 9.00 uur de paasdienst in Zeewolde. Om ieder de gelegenheid te bieden aanwezig te zijn, hebben wij een vervoerschema gemaakt. Vrijdag 25 maart: vertrek van het parkeerterrein Odd Fellowhuis om 18.45 uur. Zondag 27 maart: vertrek van het parkeerterrein Odd Fellowhuis om 8.00 uur. Is het moeilijk voor u om bij het Odd Fellowhuis te komen? Bel dan: Anne de Jong 0321 319825. Hij zorgt dat u opgehaald wordt. Chauffeurs: als er nog plaats is in de auto, kom op het parkeerterrein zodat wij zoveel mogelijk samen rijden. Thea Wierda
De Meerpaal
maart 2016
18
Geen zondagochtendgesprek. In verband met de gezamenlijke dienst in Zeewolde is er 27 maart geen zondagochtendgesprek. De werkgroep
Felicitatiedienst 80+ In de afgelopen 5 jaar heb ik met veel plezier de felicitatiekaarten geschreven. Omdat ik er nu nieuwe taken bij heb gekregen, heeft Hilde Samsen uit Biddinghuizen deze taak van mij overgenomen. Thea Wierda
Onderstaand een aanvulling op de lezing van drs. Rinus van Warven op 3 maart. De Tempel en de Islam Moderne kruisvaarders moeten Europa opnieuw redden van het islamitische spook. Om dat te bewerkstelligen richt de Noorse schutter Anders Breivik in 2002 in Londen een nieuwe Orde van Tempeliers op. Hij zegt zijn inspiratie te ontlenen aan de machtige en rijke kruisvaarderorde uit de Middeleeuwen. Wie waren de Tempeliers? Het lijkt op het eerste gezicht geen gekke kwajongensgrap om de tempelridders van toen weer eens van stal te halen. De Orde van de Tempeliers is per slot van rekening in het leven geroepen ten tijde van de eerste kruistochten met als taak om de ‘ongelovigen’ te bestrijden. Maar er schuilt een vette adder onder het spirituele gras. De Tempeliers hebben een enorme geestelijke omwenteling doorgemaakt. Waren ze aanvankelijk bezig met het bestrijden van de islam, ze werden later voorstanders van het gesprek met de moslims. Juist ten tijde van de kruistochten kwamen ze er achter dat ze door de Kerk waren bedrogen en dat er helemaal geen sprake was van een moslim-spook. Sterker nog: ze maakten kennis met een lichtbroederschap van Ormoez waarbij joden, moslims en christenen samen spraken over humanitaire waarden als vrede, recht en barmhartigheid. De Tempeliers werden de eerste religieuze humanisten: pleitbezorgers voor openheid, tolerantie, verdraagzaamheid en dialoog. Deze dialoog is tot op de dag van vandaag niet populair. Het lukt tot op de dag van vandaag niet goed om joden, christenen, moslims, boeddhisten en hindoes met elkaar in
De Meerpaal
maart 2016
19
gesprek te krijgen. Er zijn tal van plekken op de wereld te vinden waar mensen van deze religies vreedzaam samenleven, maar de huidige angst voor de islam laat zien dat een werkelijke dialoog nog ver weg is. En het waren de Tempeliers die dat anders gewild hadden. Drs. Rinus van Warven is cultuurfilosoof en godsdienstwetenschapper. Hij is voorzitter van een landelijk netwerk van mensen die de dialoog tussen de verschillende religies voorstaan. Wim Samsen
LELYSTAD Mededeling van het afdelingsbestuur Het bestuur van de afdeling Lelystad is onaangenaam getroffen door de onaangekondigde mededeling van Centrada (eigenaar van Het Rode Klif) op 16 februari, dat deze ruimte vanaf half april 2016 hoogstwaarschijnlijk niet meer beschikbaar is voor onze samenkomsten. Het bestuur beraadt zich op deze situatie en komt zo spoedig mogelijk met nadere mededelingen. Vrouwencontact Ds. Anja van de Poppe was vanmorgen in ons midden. Het was een morgen van wederzijds kennis maken. Door middel van een rondje vertelden we onze levens geschiedenis en hoe we betrokken raakten bij de VGF. Hoe ons programma tot stand komt en we met plezier de tweede woensdag in de maand elkaar ontmoeten, al sinds ±1976. Op een gegeven moment viel het woord zusterkring en daar past het volgende verhaal goed bij: Zusters, om bij stil te staan Op een dag zat een jonge vrouw bij haar moeder thee te drinken. Ze spraken over het leven, het huwelijk, over de verantwoordelijkheden in het leven en de verplichtingen die volwassenheid met zich mee brengt. De moeder roerde in de thee en zei bedachtzaam tegen haar dochter: “Vergeet je zusters niet.
De Meerpaal
maart 2016
20
Ze worden steeds belangrijker naarmate je ouder wordt. Hoeveel je ook van je gezin houdt je zult altijd je zusters nodig hebben. Denk eraan zo af en toe samen wat te ondernemen. En onthoud dat “zusters’’ alle vrouwen betekent. Je vriendinnen, je dochters, je collega’s en al je vrouwelijke familieleden. Je hebt vrouwen nodig. “Zo is het met vrouwen” Wat een grappig advies, dacht de jonge vrouw. Mijn man en het gezin dat we zullen stichten zullen zeker alles zijn dat ik nodig heb om mijn leven waardevol te maken. Toch luisterde ze naar haar moeder. Ze hield contact met haar zusters en maakte ieder jaar meer vriendinnen. Naarmate de tijd verstreek, kwam ze er langzamerhand achter dat haar moeder wist waar ze het over had. Als door de tijd veranderingen en mysteries in een vrouw groeien zijn ‘zusters’ de steunpilaren in haar leven. De tijd verstrijkt Het leven gebeurt Afstand scheidt Kinderen groeien op Liefde groeit en vergaat Geliefden overlijden Harten breken Ouders sterven Loopbanen eindigen Maar….zusters zijn er, tijd en afstand maken niet uit. De wereld zou niet hetzelfde zijn zonder deze verbondenheid tussen vrouwen. Het was een fijne ochtend, waarin we als zusters die verbondenheid ook echt voelden Neem een gedicht of spreuk die je aanspreekt mee en vertel er iets over is het onderwerp voor 9 maart om 10 uur bij mij op de Boeier 02-94 tel. 0320-222068 Maaike Terpstra
De Meerpaal
maart 2016
21
Zondagochtendgesprek van 7 februari Ons gesprek over het onderwerp “Is God een projectie?” werd vooraf gegaan door het lezen van een gedicht van Gerard Reve: Dagsluiting Eigenlijk geloof ik niets en twijfel ik aan alles, zelfs aan U. Maar soms, wanneer ik denk dat Gij waarachtig leeft, dan denk ik dat Gij liefde zijt en eenzaam en dat in dezelfde wanhoop Gij mij zoekt zoals ik U. God is de aanduiding van iets, waarvan wij ons geen voorstelling kunnen maken, maar die velen als een realiteit beleven, waardoor het eigen bestaan als beter bewust ervaren wordt. Arie van den Beukel, bekend geworden door het schrijven van een aantal boeken, stelt daarin de arrogantie van de moderne wetenschap aan de kaak. Hij is emeritus hoogleraar in de natuurkunde en wil laten zien dat het niet dwaas of onwetenschappelijk hoeft te zijn om in God te geloven. Ook de wetenschap is niet in staat om antwoorden te geven op de diepste zinvragen van het leven. Als God werkelijk bestaat, dan moet je er onmiddellijk aan toevoegen dat Hij boven ons uitgaat . Iemand of iets, dat je per definitie niet bevatten kunt. En niemand kan God “bewijzen”. Het is het Mysterie, het Andere. Moet je dom zijn om in God te geloven? Of op z’n minst naïef, onkritisch en zweverig? Hoewel velen hebben afgerekend met de illusie dat er een God bestaat, wil God maar niet van het toneel verdwijnen. De mens ziet graag datgene wat hij wenst te zien. Is het geloof in God onuitroeibaar? Misschien is er toch meer aan de hand en is geloven in God niet zo dom als het lijkt. We lazen tot slot een uitspraak van de verzetsstrijder Henk van Randwijk. Hij was een gelovig man. Ook hij sloot de mogelijkheid
De Meerpaal
maart 2016
22
niet uit dat het geloof in God een illusie is. Maar, zei hij, zelfs als dat zo is, dan zal ik er nooit spijt van hebben dat ik die illusie heb gehad. De volgende bijeenkomst vindt plaats op 6 maart ten huize van Herman en Trudi van Wenum, Parkzijde 28, tel. 0320 226755. Het onderwerp is “eenzaamheid”. Van harte welkom! Trudi van Wenum
Impressie eerste soepmaaltijd in Lelystad Eerst eens proberen hoe het bevalt. Dat was het uitgangspunt van de eerste ‘soepmaaltijd’ in Lelystad, na de dienst met Anja van de Poppe op 14 februari. Dat Anja zelf, ondanks haar goede voornemen om ook mee te eten, direct na de dienst snipverkouden het pand moest verlaten was erg jammer, maar veerkrachtig als de afdeling is liet zij zich daardoor niet uit het veld slaan. Met ons veertienen namen we omstreeks 12 uur plaats aan de lange eettafel en kregen de door Freddy en John van Arnhem
bereide maaltijd (twee gangen notabene) voorgeschoteld. Mosterdsoep en vegetarische selderiesoep streden, samen met de heerlijke kazen, om de prijs voor het beste gerecht. Maar het toetje versloeg voor menigeen alles, zeker bij diegenen die gek
De Meerpaal
maart 2016
23
zijn op zoete toetjes. Dat alles ging ook nog eens vergezeld van een heerlijk wijntje of vruchtensapje. Die ambiance was natuurlijk een prima voedingsbodem om verder na te praten over de dienst (“Stilte”), lief en leed met elkaar te delen, elkaar beter te leren kennen en na afloop te concluderen: dit gaan we vaker doen, zo eens in de maand. Wellicht dat we nog wat meer inhoud aan deze bijeenkomsten mee geven door een lid in de gelegenheid te stellen het een en ander te vertellen over wat hem of haar nu bezig houdt. Of om eens iemand uit te nodigen die een bijzonder verhaal kan vertellen. Kortom: dit was zeker voor herhaling vatbaar. Een idee voor de andere afdelingen wellicht? Aderieke Karst Jacques Timmers
Kerstengelen Op 8 september, zijn we onderweg naar het VUmc voor ons eerste gesprek over een mogelijke niertransplantatie. Marjolijn is bereid mij een nier te geven. Om ons te ontspannen en mentaal voor te bereiden op wat hopelijk staat te gebeuren, komen we nu uit Texel, waar we een heerlijk weekje hebben doorgebracht. Ter hoogte van Hoorn gaat de telefoon: schoonzoon Rob heeft op nu.nl gezien dat het VUmc een waterprobleem heeft. We zetten de radio aan. Het ‘waterprobleem’ blijkt een heuse watersnoodramp te zijn. Wat betekent dat voor onze afspraak, vragen we ons af. Gaat het om het hele ziekenhuis en/of de poli? We proberen te bellen. Vlak voor Purmerend krijgen we contact. De medewerker zegt dat het jammer is dat men ons nog niet heeft kunnen bereiken, maar inderdaad: alle afspraken zijn geannuleerd. We zijn even uit het lood geslagen, maar realiseren ons dat de gevolgen voor de liggende patiënten en de medewerkers oneindig veel groter zijn dan voor ons. Uiteindelijk kregen we al heel snel een vervangende afspraak op 23 september. De transplantatie vond 22 december plaats. Ik mocht 28 december naar huis, Marjolijn door wat complicaties pas op 2 januari. Nu gaat het om het herstellen van de operaties en het blijvend voorkomen van afstoting met behulp van medicijnen.
De Meerpaal
maart 2016
24
Vaak kregen we te horen: wat sneu dat jullie met Kerst in het ziekenhuis liggen. Welnee, zeggen wij nu. Ik kreeg het mooist denkbare kerstgeschenk en de wijze waarop alle artsen, verpleegkundigen en andere medewerkers ons behandelden, verzorgden, verpleegden en vooral bejegenden, maakt dat ze in onze ogen kerstengelen zijn. We zijn de afgelopen weken nog veel meer kerstengelen tegengekomen: de kinderen die als een warme deken om ons heden stonden, familie, vrienden, kennissen en gemeenteleden. De stroom van appjes, mails, telefoontjes, kaarten, bloemen heeft ons geholpen bij deze megaklus. Hartelijk dank! Mede namens Marjolijn, Andries Greiner
Kerkvrijwilligers gezocht voor Woonzorgcentrum de Hoven Elke vrijdagavond van 19.00-19.45 uur zijn er diensten in woonzorgcentrum De Hoven. Voorgangers uit verschillende Lelystadse kerken en de geestelijk verzorger gaan hierin afwisselend voor. De diensten worden bezocht door (aanleun)bewoners en wijkbewoners, alsmede door een aantal dementerende bewoners van de afdeling kleinschalig wonen op de eerste etage. Zij waarderen deze diensten als bijzonder waardevol. Na afloop is er koffiedrinken. Ter versterking van het vrijwilligersteam zijn wij op zoek naar: 1. Twee vrijwilligers die ongeveer eenmaal per drie weken minder-mobiele bewoners van de tweede en derde etage willen ophalen/brengen en na afloop het koffiedrinken willen verzorgen. 2. Enkele vrijwilligers die dementerende bewoners van de eerste etage persoonlijk willen begeleiden naar, van en tijdens de kerkdienst. Frequentie in overleg. Vanwege de samenstelling van dit team geven we de voorkeur aan vrijwilligers die geen lid zijn van de PGL, maar van een van de andere kerken. Voor inlichtingen en opgave kunt u contact opnemen met Erna Lensink, geestelijk verzorger in De Hoven, e-mail:
[email protected], tel. 0320 294949
De Meerpaal
maart 2016
25
ZEEWOLDE Terugblik zondag 24 januari Na de dienst op zondag 24 januari hebben we met elkaar gesproken over de achterliggende periode (september 2015– januari 2016) en over de periode die komen gaat (februari t/m juni 2016).Ook Edwin Goedegebuure, afzwaaiend voorzitter, was hierbij aanwezig. De eerste periode, met diensten om 10.30 uur in de zaal van de Parochie en de tweede periode waarin de diensten om 09.00 uur zullen beginnen. Inleidende vragen waren: Wat zijn we tegengekomen? Waar lopen we tegenaan? Wat zijn nieuwe ideeën? Een ieder die iets wilde delen in de groep heeft hiervoor de gelegenheid gekregen. Wat kwam er zoal ter sprake: o We voelen ons gast in een ruimte die niet van ons is. o We hebben behoefte aan eigenheid, aan een eigen plek. o De Jol is niet echt een gezellige ruimte om in te zijn. o De komende vieringen zullen om 09.00 uur beginnen. Dat is wel erg vroeg. o Proberen een interessante spreker uit te nodigen voor een lezing. Wat hebben we met elkaar afgesproken: o We zullen de komende periode eens proberen om een viering in de Jol om 10.00 uur te houden (terug in de ruimte waarin de VGF afdeling Zeewolde ooit is begonnen ). o Proberen om de Jol gezelliger te maken. o In de evaluatie die komen gaat met Christen Gemeente en BOGK aangeven dat we graag terug zouden willen naar de Kogge. o Proberen om voorgangers vroeg te benaderen voor hun preekbeurt in Zeewolde, zodat er een PR-stukje geplaatst kan worden in de plaatselijke krant, Zeewolde Actueel, over deze dienst. De sfeer van het gesprek was goed. Opbouwend, met ideeën voor het vervolg.
De Meerpaal
maart 2016
26
Vooruitblik op zondag 13 maart In de dienst van zondag 13 maart om 09.00 uur zal ds. Johan de Wit uit Andijk voorgaan. We vinden het plezierig dat ds. Johan de Wit een openvallende preekbeurt wil komen vullen. Henne Vulperhorst
Een warme jas! De titel van dit stukje suggereert dat het een winters geheel wordt, waarom anders een warme jas aangetrokken. Toch zijn dingen niet altijd wat ze lijken te zijn. 'Een warme jas' is de titel van een boek, geschreven door Ineke Ludikhuize. Zij is theoloog, oud-voorzitter van de VVP Nederland, exdirecteur van Passage, maar vooral – tot voor kort – full time mantelzorger. In 2013 zegde ze haar baan op om voor haar man (oudpoliticus Wim Aantjes) te zorgen. Zij weet als geen ander wat het betekent om mantelzorger te zijn. In haar boek gaat zij in op de mooie, maar ook lastige kanten van dit werk. Wij hebben haar uitgenodigd om over haar boek en ervaringen te komen vertellen: immers, het aantal mantelzorgers in Nederland groeit snel! Het zijn mensen die onbetaald en vaak langdurig zorgen voor zieke familieleden of vrienden. Dit gaat niemand in de koude kleren zitten. Het vraagt offers en aanpassingen. Vandaar ook de titel van haar boek. Daarnaast verkent ze de maatschappelijke en religieuze vragen die mensen stellen als het over (mantel)zorg gaat. Daarbij horen vanzelfsprekend woorden als naastenliefde, plicht, vrijwilligerswerk, maar vooral ook de onmisbare humor! Velen van ons zijn bewust of onbewust eveneens mantelzorgers met de nodige vragen en belastingen. Maar ook voor hen die geen ervaring hebben belooft het niet alleen een boeiende, maar ook leerzame en inspirerende lezing te worden.
De Meerpaal
maart 2016
27
Er zal genoeg gelegenheid zijn om uw vragen aan Ineke Ludikhuize voor te leggen. U komt toch ook? Wanneer: dinsdag 19 april 2016 Waar: Kerkcentrum Open Haven, Kerkplein 8, Zeewolde Zaal open: 19.30 uur Aanvang: 20.00 uur Open Haven Open gaat zich verbreden Onlangs hebben de organisatoren van de Grote Veiling en het Open Haven Open evenement samen om de tafel gezeten om een aantal zaken op elkaar af te stemmen. Beide evenementen waren erop gericht om door middel van samenbindende activiteiten geld binnen te halen voor onder meer de aanschaf van nieuw meubilair in de middenruimte en het aanpassen van de geluidsinstallatie. Zowel de veilingcommissie als de Open Haven Open-werkgroep kijkt terug op twee geslaagde evenementen. Voorafgaand aan het gezamenlijk overleg is er afzonderlijk door beide partijen kritisch gekeken naar het verloop van de verschillende activiteiten. De ervaringen, positieve en negatieve, zullen in de toekomst worden gebruikt om gezamenlijk verder te bouwen onder de noemer: Open Haven Open. Tijdens genoemd overleg is de intentie uitgesproken om voortaan alle activiteiten ten behoeve van ons kerkcentrum onder die paraplu plaats te laten vinden. De komende tijd zal er door de verschillende werkgroepen nagedacht worden over de invulling en het stroomlijnen van het een en ander. Het komend najaar komt er in ieder geval weer een Grote Veiling en wel op vrijdag 28 oktober. Op zaterdag 8 oktober zal het Open Haven Open evenement plaatsvinden met onder meer een creabeurs en 's avonds Music-all inn. Wellicht worden er nog een aantal andere, leuke activiteiten toegevoegd. Natuurlijk is het binnenhalen van geld (afgelopen jaar totaal 12.000 euro) een niet te verwaarlozen aspect, maar meer nog wil Open Haven Open het samenbindend karakter, binnen en buiten de kerk, versterken. Tienke Drost-Stellingwerf
De Meerpaal
maart 2016
28
KERKDIENSTEN 6 mrt.
10.00 uur
13 mrt.
10.00 uur
Lelystad
13 mrt.
9.00 uur
Zeewolde
24 mrt.
19.30 uur Donderdag 19.30 uur
Dronten
Dronten
ds. Kubacki, Leiden collecte: AID India
ds. E. de Lange, Lelystad collecte: Diaconie
ds. Joh. de Wit, Andijk collecte: Diaconie
Witte
25 mrt. Goede
27 mrt.
Gezamenlijke dienst
Lelystad
ds. H.A. van de Poppe Gezamenlijke dienst
Vrijdag
09.00 uur
Zeewolde
10.00 uur 10.00 uur 9.00 uur
Dronten Lelystad Zeewolde
Pasen
3 apr. 10 apr. 10 apr.
ds. H.A. van de Poppe
ds. H.A. van de Poppe Gezamenlijke dienst
ds. Joh. de Wit, Andijk ds. H.A. van de Poppe ds. Kubacki, Leiden
DE KERKDIENSTEN WORDEN GEHOUDEN IN:
Dronten in het Odd Fellowhuis, De Ketting 6 Lelystad in Het Rode Klif, Zuiderzeelaan 32 Zeewolde in de Open Haven, Kerkplein 8 ACTIVITEITEN
3 maart 6 maart 9 maart
lezing Rinus van Warven zondagochtendgesprek vrouwencontact
Dronten Lelystad Lelystad
KOPIJ VOOR HET VOLGENDE NUMMER INLEVEREN VOOR 13 MAART
[email protected]
