Jaargang 5
Nieuwsbrief nr 4
December 2005
Stichting Chenrezig Nederland Emmastraat 150 1814 DT Alkmaar Telefoon 072 5208416 Postbank 9229461 (Registratie K.v. K. Noordwest-Holland 37097691) E-mail:
[email protected] Website: www.chenrezig.nl
Yangteng Tulku Lobsang Tenpi akelige details wil ik dit aan de hand van zijn levensloop laten zien en welke Gyaltsen Rinpoche
rol wij hier nu in hebben gespeeld. De afgelopen jaren werd naarmate wij We zijn uitgenodigd door Dhab Yang- meer inzicht kregen in de financiële teng Ladang om deel te nemen aan de positie van de Ladang ons ook duidelijk hoe belangrijk de stabiliteit van ‘Geshe Lharampa Degree’ van Yangteng Tulku Lobsang Tenpi Gyaltsen onze ondersteuning is. Rinpoche, hem toegekend bij de gratie van Zijne Heiligheid de XIV Dalai Lama, de aan hem toegewijde Gurus en Yangteng Tulku Lobsang Tenpi GyaltDharma vrienden. Voor diegene die de sen Rinpoche (vanaf nu noem ik hem weg nu kwijt is Kusho Yangteen een Kusho) werd onder een andere naam van de monniken door ons gespon28 jaar geleden geboren in Dopa een sord is afgestudeerd. Geen paniek, de vallei ten noorden van Litang in Kham ceremonie heeft al plaats gevonden. (Oost Tibet). Hoewel ik het niet zeker weet waren zijn vader Lobsang Dorjee en moeder Kelsang Yangzom boer, dit is waarschijnlijk, omdat tussen de drie en vier duizend meter hoog ergens op de Tibetaanse Plateau hoogvlakte niet echt veel alternatieven zijn. Hij heeft een broer (ook een monnik) Gelek Jamphel, welke ook in Gosok Ladang studeert en drie zussen. - Paul Vleugels -
Ven. Yangteng Tulku Lobsang Tenpi Gyaltsen Rinpoche
De laatste jaren zijn er binnen de Ladang meerdere monniken afgestudeerd als Geshe, wat maakt deze Geshe Lharampa nu zo uitzonderlijk. Zonder jullie nu te vervelen met eindeloze
Gelek Jamphel
1
1
Zijn oom Lobsang Thubten, ook een monnik en een vooraanstaand religieuze danser (vanaf nu noem ik hem Aku, een afkorting van Aku Jamyang en dat betekent zoiets als ‘oompje’), was een soort persoonlijke secretaris en kamerheer van Yangteen Rinpoche, een gereïncarneerde monnik en abt van Dopa Gompa (een klooster met ongeveer duizend monniken).
Lobsang Thupten
Na het overlijden van deze Yangteen Rinpoche begin jaren zeventig van de vorige eeuw reïncarneerde deze dus in de familie van zijn secretaris en kamerheer. Zo werd dus 28 jaar geleden de huidige Yangteng Rinpoche geboren, Kusho (koosnaampje voor gereïncarneerde monniken).
het ambt van Khenpo behoorlijke politiek gewicht en consequenties had. Er ontstonden problemen met de Chinese machthebbers. Maar ook meer religieuze elementen bleken hun gewicht te hebben. Door de vele reïncarnaties heen bleken de Yangteng Rinpochees op te vallen door hun uitzonderlijke taalkundige en grammaticale inzichten en meditatieve vaardigheden (waaronder poëzie). De laatste eeuwen studeerden deze Rinpochees aan Sera (filosofische universiteit met nadruk op logica) en Gyuto (tantrische universiteit met nadruk op rituelen). Uiteindelijk moest Kusho als een nog jonge onzekere puber, zoekend naar een balans hoe zijn rol als Rinpoche en Khenpo in te vullen, vluchten. Hij werd door zijn begeleider Aku, terwijl achterna gezeten door de Chinezen, door heel Tibet gesleept in een gecombineerde vlucht en pelgrimage. Door de jaren heb ik de impact van het erkend worden als een Rinpochee meerdere malen in de Ladang vorm zien krijgen. De belasting die dit veroorzaakt en de verantwoordelijkheden die hieraan vast zitten zijn enorm en spelen zich vaak achter de gesloten deuren af en binnen in de hoofden. Door de positie van Kusho in Dopa en voor Tibet werd dit nog gecompliceerder. Het werd meer een drama van een onzekere Kusho door Aku langs elk heiligdom in Tibet gesleept en in enkele weken om Kailash (heilige berg in West Tibet) gejaagd om lopend, strompelend soms zelfs gedragen, nagezeten en opgejaagd door de Chinezen, uiteindelijk in Nepal aan te komen. Heel af en toe vertelde Kusho de afgelopen jaren tijdens een illegaal kopje thee drinken hier wat over als de oren van Aku niet aanwezig waren. Vanwege die oren laat ik het dus ook maar hierbij.
Over zijn vroege jeugd, de ontdekking dat dit jongetje in het gezin van Lobsang Dorjee en Kelsang Yangzom de gereïncarneerde Yangteng Rinpoche was weet ik weinig. Meer kreeg ik te horen over de problemen die ontstonden nadat hij werd herkend, erkend en geïnaugureerd als Rinpoche en Khenpo (abt van klooster). Er circuleren veel verhalen over deze periode, het blijkt dat deze reïncarnatie en in het bijzonder Eenmaal over dat Himalaya in Nepal meteen op 2 2
privé audiëntie bij Zijne Heiligheid de Dalai Lama, die van zijn tocht op de hoogte was. Na een korte pelgrimage langs de meest belangrijkste boeddhistische heiligdommen in India door naar Sera en Gosok Ladang. Studeren aan Sera was gewoon de meest voor de handliggende stap gezien de al vele levens bestaande samenwerking. Normaal zou deze Rinpoche in een Khangtsen (regionaal college zijn gekomen, daar waar men dus een gelijk Tibetaans dialect spreekt) of hij zou naar zijn eigen Ladang (woonhuis van Rinpoche met medestudenten) gaan. Hij werd echter in Gosok Ladang geplaatst, Gosok Rinpoche was op dat moment abt van Sera en is een persoonlijke vriend van Zijne Heiligheid. Het is ongeveer 1995. Een jaar later heb ik Kusho uit zijn kamer gejaagd (kwam ik pas in 1998 achter) toen ik onderzoek deed in het klooster. De eerste jaren werden door mij minutieus gevolgd tijdens mijn onderzoek. Gemiddeld sliep Zijne Eminentie 3 uur per nacht en regelmatig viel hij in mijn armen als ik midden in de nacht mijn deur opende om naar de wc te gaan. Dit waren de uitzonderlijke moeilijke jaren in de Ladang, meerdere monniken stierven, er was honger en veel ziekte. Hoewel we altijd correct bleven zeggen dat het eten goed was bestond het meer dan vaak enkel uit soep van aardappelschillen met wat rijst en soms een ui. Kusho viel op, leerde duizenden pagina’s tekst van buiten, was scherp in analyses en bleek na een met de zweep ondersteunde start een hoge eigen discipline te ontwikkelen. Hij bouwde voort op zijn al ontwikkelde inzichten van vorige levens. Tegelijk kon hij tijdens een spelletje Karim (soort biljart en sjoelen; mocht eenmaal per jaar worden gespeeld tijdens nieuwjaarsvakantie) onvoorstelbaar vals spelen (gelukkig kon ik dit als niet-Tibetaan tot zeer groot vermaak ‘corrigeren’). Dit zijn de jaren waarin de monniken onzichtbaar zijn, gedienstig, klein, bescheiden een doodsbang om iets te moeten zeggen en een fout te maken. Want niets blijkt te zijn wat het schijnt te zijn. 3
3
Daarna komen de jaren van het vertalen van teksten, kennis en analyses in de snelheid van het debat. Kusho viel op bleek dezelfde nuances aan te brengen als in vorige levens. Hij hoorde bij de besten van zijn studiejaar (klas met ongeveer 150 studenten). Je zag hem veranderen, hij werd rustiger en soms arrogant. Maar het zijn de jaren van eindeloze competities tijdens de debatten en soms wekelijkse beoordelingen uitgedrukt in meerdere categorieën: woordelijke kennis, interpretatiestructuren en nuancering tot in honderden van punten. De ego’s groeien en bloeien er is wedijver, men wil zich onderscheiden er word zelfs soms gevochten, hevig gevochten, maar Kusho niet. Altijd was Aku er, die alles regisseerde, eerst de gebeden (10 minuten) dan maar koude thee, nooit te snel iets drinken (ook niet na wandeling maximaal 15 minuten eenmaal een Cora: religieus rondje om klooster, bij 40 graden) geen begeerte, juiste houding, juiste zithouding. Kan de rest van deze nieuwsbrief vullen met smakelijke voorbeelden: voordat je gaat zitten je kussen controleren op mieren, als je gaat poepen theezeef meenemen om te voorkomen dat een mier verdrinkt in het water uit de kraan wat je nodig hebt om je te wassen, als het licht uitvalt en je per ongeluk op een kakkerlak stapt deze masseren en controleren of je geen leed hebt veroorzaakt. Om maar enkele te noemen.
Maar dan komt het werkelijk begrijpen, verinnerlijken en jaren van afzondering, retraites, mediteren, dagen weken soms zelfs jaren afgesloten, opgesloten soms zelfs in het donker. Jaren van stil zitten denken, heroverwegen en systematisch logisch en meditatief verdiepen. Kusho werd dikker (het eten werd ook beter). Tijdens deze jaren verdwijnen de studenten geheel in het niets. Heel onwereldlijk zie je ze soms leven, soms ademen of toch niet tijdens dagenlange bewegingsloze meditaties. Hun ri-
tuelen wijzigen er komt een individuele invulling omdat men zijn kwaliteiten leert toespitsen. Aan hun tempel kun je zien wie ze worden of al zijn. Ze worden oud, genuanceerd en ineens kun je met elke monnik uren praten zonder woorden. Ook met Kusho aan het eind van deze periode wandelen zonder woorden, thee drinken zonder woorden en bij elkaar zitten zonder woorden. Het was toen al duidelijk dat Kusho weer een Lharampa zou worden. Tijdens de jaren waarin de studie werd afgerond van de Madhayamika Prasangika (hoogste filosofie school volgens Gelugpa) begon hij aan zijn laatste examens. Zes jaar moest hij deelnemen aan de debatten tussen Sera, Gapen en Drepung, bij elkaar vijfentwintigduizend monniken studenten. Het eerste jaar werd hij tweede (zenuwen) in de debatten daarna telkens eerste. Hij schreef weer poëzie en zijn grammaticaal inzicht is fenomenaal. Hij geeft al jaren les aan jongerejaars studenten. Hoewel zijn affiniteit lijkt te liggen bij taalstructuur, grammatica en dus logica blijken uit zijn inzichten die hij hier vaak meditatief uit weet te halen dat hij ook vaardig is in tantrische, rituelen kennis. Voor ons zijn dit werelden van verschil, elkaar bijna uitsluitend. In het Tibetaans Boeddhisme is een diep inzicht dat deze onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en niet alleen in elkaars verlengde liggen maar
over dezelfde universele zaken gaan.
Het was de afgelopen jaren niet duidelijk wat Kusho na zijn Geshe Lharampa zou gaan doen. Een terugkeren naar Tibet lijkt vooralsnog niet mogelijk, hoewel dat een wens is van Kusho en nog meer van Aku. De wereld buiten Tibet of het klooster is niet echt de wereld van Kusho en al helemaal niet van de ouder wordende Aku. Mogelijk toch ook gaat hij in dit leven weer enkele jaren verder studeren aan Gyuto, nu bij Dharmasala Himachal Pradesh. Zo zijn er nog meerdere meer of minder waarschijnlijke mogelijkheden. Over enkele weken ga ik thee drinken en eens kijken wat het gaat worden. Vanuit de stichting hebben we het gehele proces ondersteund door stabiliteit te bieden in de levensomstandigheden. Veel meer valt daar eigenlijk ook niet aan toe te voegen; dat wat normaal de familie doet. Voor zijn afstuderen hebben we een bescheiden bijdrage gedaan in de kosten voor de ceremonie. Als persoonlijk cadeau krijgt hij een art-deco theelichtje met spiegel waardoor het lichtje maal duizend in de weerspiegeling is te zien maar niet echt (een grapje tussen enkele filosofische scholen en ooit een grapje van hem toen hij stiekem mijn thee had opgedronken).
sterk punt. Zit liever met de deur dicht rustig te werken. Gelukkig heeft Nathalie dat ook. Het werd dus twee dagen monniken sorteren, labeAls voorbereiding op mijn bezoek weer even naar Parijs geweest. Alleen al om dit als excuus len en classificeren. Die antropologie blijft toch te noemen heeft het wel wat. Onverwachts was wel handig daarnaast. Maar dat verhaal heb ik al Zijne Eminentie Gosok Rinpoche er ook omdat eens vaker verteld. Wil wel weer eens wat hiereen sponsor en non aan het overlijden was. Dus mee, maar dat komt later. het liep storm van mensen die vooral veel moeten en volgens moesten. De bekende onrust en centrum activiteiten. Niet echt mijn
Ici Paris
-Paul Vleugels -
4
4
leek. Voor ons was dit de reden om hier verder niet actief te worden. Sinds een jaar begint het echter een meer stabiele klooster gemeenschap te worden waar naast het gewone monastieke leven ook onderwijs gegeven word aan jonge monniken. De tweeëntwintig Gelek’s welke in een vorige nieuwsbrief al ter sprake kwamen. Jonge kinderen vanuit Oost India achter Assam in het Himalaya waar al tientallen jaren een onafhankelijkheidsstrijd gaande is. De ouders geven deze kinderen in zorg aan het klooster omdat ze zelf niet in staat zijn deze kinderen te voeden en Nathalie Perreau, Werkzaam voor Programme naar school te sturen. Geleidelijk aan zie je dat d’Aide aux Tibetains, verbonden aan Detchene het hele klooster zo tot ontwikkeling komt er Eusel Ling te Parijs Ook voor komen docenten en ook andere activiteiten het eerst eens lang met Gelek Phuntsok gespro- ontstaan: Thanka’s schilderen, Mandala’s maken en schrijfvaardigheden ontwikkelen. Ik zal in ken, over de studieresultaten van bepaalde monniken. Over een gezamenlijke reis met de maart ook dit klooster bezoeken. Met Gelek Rinpoche naar Tibet in 2007 om daar eventu- Phuntsok en Nathalie Perreau hebben gekeken hoe we naast Gosok Ladang ook hier projecten eel een paar kloosters te fotograferen, alle monniken in beeld te krijgen en mogelijke pro- kunnen formuleren en gezamenlijk coördineren. jecten. Eens kijken wat de nabije toekomst brengt en hoe alle actie die iedereen nu inzet er uiteindelijk gaan uitzien. Wat wel meer naar voren kwam is dat hoewel een groot gedeelte van de monniken in Gosok Ladang nog geen sponsor heeft en in voornamelijk Frankrijk het laatste jaar nogal wat sponsors zijn afgevallen er wel sprake is van een redelijk stabiele situatie. Terwijl in Gosok Rigzin Phodrang Phuntsok Jonge Gelek’s vanGosok Rigzin Choeling Monastery in Nepal met de instroom Phodrang Phuntsok Choeling Monastery van de Gelek (22) uit het oostelijke Himalaya een beroerde financiële situatie is ontstaan. Dit Gosok Rinpoche ‘moest’ niet veel van ons, klooster werd gebouwd na een grote schenking vroeg wat we gedaan hadden en bedankte voor vanuit Taiwan werd geopend in 2002. Aanvan- de hulp. Wel gaf hij aan dat gezien de stabiliteit kelijk verbleven er vooral monniken net gevlucht uit Tibet en op weg naar Gosok Ladang of monniken die ziek waren. Geleidelijk aan kwam er een periode dat veel monniken van hieruit een visum aanvroegen en zo naar voornamelijk de USA vertrokken. Door het inventariseren werd precies duidelijk wie, wanneer en om hoeveel monniken het gaat, vele van deze legden ook hun geloften af en werden weer Gelek Phuntsok, Paul en Nathalie Perreau 5 5
was. Aangenaam is dat men dat zelf dan ook aangeeft, want hoe moet je zoiets bespreekbaar maken. Maar voor ons als bestuur moeten we het allemaal wel kunnen verantwoorden. Met deze nieuwe indeling zijn hier weer verantwoorde keuzes te maken. Er is meer nood en vaak grote nood. Dit verhaal staat geheel los Voor ons sluit dit sterk aan bij het gevoel dat van de sponsoring en donaties aan projecten in het allemaal wel loopt met de huidige financiële de Bylakuppe dorpen. Maar hierover meer in de ondersteuning in Gosok Ladang. Hoewel er al- nieuwsbrief van maart volgend jaar (die net als tijd nog wel doelen zijn te formuleren en het deze iets te laat zal zijn omdat ik pas 4 april tegras ook voor monniken bij de buren altijd rugkom uit Nepal). groener is, vonden wij dat het groen genoeg
Foto: Steve Lomas
in Gosok Ladang nu eerst naar Phuntsok Choeling gekeken moet worden. Veel van deze jonge monniken zijn ziek en er mag wel een gebouw staan, voor de rest is het nog leeg. Bovendien komen er nog enige tientallen monniken in de nabije toekomst.
DeJonge Gelek’s vanGosok Rigzin Phodrang Phuntsok Choeling Monastery
6
6
