Jaargang 3 Nummer 3 Juni 2015

Jaargang 3 | Nummer 3 | Juni 2015

Bedrijfsreportage

Emiel Willems houdt focus op goede droogstand Rundvee

Hittemix Rundvee voor optimale productie in de zomer Varkens

Bevindingen bij uw varkens in de stal in relatie tot het klimaat Pluimvee

ABZ Diervoeding ontwikkelt bedrijfsscan voor het houden van onbehandelde hennen

Algemeen

Van de directie How to feed the world within the carrying capacity of planet earth? ABZ Diervoeding en haar leden-veehouders staan aan het begin van de voedselkolom. Dagelijks produceren wij samen vers, veilig voedsel van de hoogste kwaliteit op een zeer efficiënte en verantwoorde wijze. De Nederlandse veehouderij loopt wereldwijd voorop in het efficiënt en duurzaam produceren van melk, vlees en eieren. Om deze wereldwijde voorsprong te behouden is het van groot belang ons continu aan te passen aan de veranderende wereld en ons continu te verbeteren. ABZ Diervoeding neemt deel aan verschillende initiatieven om de positie van de coöperatie en haar leden te verbeteren. De efficiëntie van de Nederlandse veehouderij komt onder andere voort uit de ondernemersgeest onder onze veehouders. Hierdoor houden wij in Nederland relatief veel dieren op een beperkte oppervlakte. Daar staat tegenover dat wij in Nederland beschikken over zeer goede grond en goede landbouwpraktijken (kennis en vakmanschap), waardoor deze hogere veedichtheid in Nederland verantwoord is. Dit neemt niet weg dat er thema’s zijn waarop wij schakelen. Vooral het thema fosfaat verdient daarbij de nodige aandacht.

‘Voerspoor’ ABZ Diervoeding is vanaf het eerste moment betrokken bij het Nevedi-initiatief ‘Voerspoor’. Door middel van dit initiatief heeft de diervoederindustrie samen met partijen in de zuivel- en varkensketen stappen gezet om de fosfaatuitstoot te beperken. Het voerspoor is een pakket maatregelen gericht op verlaging van de uitstoot van stikstof en fosfaat. De overheid stuurt al een aantal jaren aan op verplichte mestverwerking, afhankelijk van het fosfaatoverschot op bedrijfsniveau. Efficiënt omgaan met fosforkringlopen is dan ook noodzaak om de ontwikkelingsruimte van de Nederlandse veehouderij te behouden. De afgelopen jaren hebben we door scherpe monitoring van fosforgehalten van grondstoffen, inzet van bijvoorbeeld vernieuwde fytase en betere techniek om fytase in te zetten in onze fabrieken, grote stappen gezet. Ook in 2015 zullen we doorgaan om de toepassing van fosfor in onze voeders zo efficiënt mogelijk in te richten.

KringloopWijzer Het verbeteren van de efficiëntie van fosfor in de ­keten kan alleen als alle schakels in de keten hun bijdrage hierin

leveren. Daarbij is het noodzakelijk dat veehouders de totale mineralenefficiëntie op hun bedrijf verbeteren. Een belangrijke stap hierbij voor melkveehouders is het toepassen van de KringloopWijzer. Een groot aantal van onze veehouders hebben in samenwerking met onze rundveespecialisten al geruime ervaring opgedaan met het toepassen van de KringloopWijzer. De KringloopWijzer brengt voor een specifiek bedrijf eenvoudig de mineralen­kringlopen in beeld. Uit de kringlopen volgen dan weer kringloopscores als excreties van stikstof en fosfaat, overschotten van stikstof en fosfaat, mineralenbenutting en ammoniakemissie. Door het goed beschikbaar krijgen van alle data rondom het veehouderijbedrijf kan een ‘op maat’ bedrijfsadvies worden opgesteld over mineralen­efficiëntie. Meer informatie is te vinden op: www.verantwoordeveehouderij.nl

Mestinvesteringsfonds De veehouderijsector in Nederland staat voor de uitdaging om de verwerking van dierlijke mest en de export van fosfaat vorm te geven. Er zijn in de sector veel initiatieven voor mestverwerking, echter vaak wordt de realisatie van een project vertraagd of gehinderd door perikelen rondom de vergunningsverlening of financiering. ABZ Diervoeding neemt deel aan het Mestinvesteringsfonds. De doelstelling is: • het faciliteren en ondersteunen van projecten voor mestverwerking; • het verstrekken van achtergestelde leningen; • het vergroten van de mestverwerkingscapaciteit; • het afzetten van fosfaat buiten de Nederlandse landbouw. In 2014 zijn er vanuit het Mestinvesteringsfonds aan een aantal nieuwe mestverwerkingsprojecten achtergestelde leningen verstrekt en ook voor 2015 zijn er een aantal zeer serieuze projecten beschikbaar. Hierdoor neemt de mestverwerkingscapaciteit in Nederland toe en kunnen we door de afzet van fosfaat buiten de Nederlandse landbouw de positie van de Nederlandse veehouderij verzekeren. Zie voor meer informatie de website van het mestverwerkingsloket www.mestverwerkingsloket.nl. Tot besluit: Uw coöperatie heeft de focus op diervoeding, in een veranderende wereld. Door middel van onze voeders en ons kundig advies dragen wij graag ons steentje bij aan de uitdaging om vanuit Nederland de wereld van hoogwaardig voedsel te voorzien. Marcel Roordink, directeur

Inhoud Algemeen

Rundvee

Relatiedagen varkens- en pluimveehouderij4 Even voorstellen 15 Veel belangstelling voor land- en tuinbouwbeurs in Zelhem 15 Vraag & Aanbod 15

Hittemix Rundvee voor optimale productie in de zomer Prachtig drachtig begint met Actief Droogstand Download uw ABZ Direct app

Grondstoffen

Emiel Willems houdt focus op goede droogstand

Gronstoffenmarkt3 Inname boerengranen 14

2

Varkens 5 6 7

Bedrijfsreportage 8

Bevindingen bij uw varkens in de stal in relatie tot het klimaat Vetvertering bij varkens

10 11

Pluimvee Walsenlijn Eindhoven gereed  12 ABZ Diervoeding ontwikkelt bedrijfsscan onbehandelde hennen 13 Cijfers proefstal ‘Kip van Morgen’ in de lift 14

Grondstoffen

Grondstoffenmarkt Het groeiseizoen voor tarwe en gerst is alweer een heel eind gevorderd. De oogsten lijken er op het moment van schrijven wereldwijd goed uit te zien. Al zou het met name in Noord West-Europa wel wat warmer mogen zijn, wil de oogst echt vroeg beginnen. Zoals in de vorige nieuwsbrief al aangekondigd zou het weer een sturende rol krijgen voor de marktrichting. Dit hebben we de voorbije weken ook werkelijkheid zien worden. Verder kijkt de graanmarkt nog altijd iedere week reikhalzend uit naar de exportcijfers. Deze bevestigen week na week dat we toch echt record hoeveelheden gaan exporteren in het lopende seizoen. Dit zal met de normale tot goede komende oogst in het vooruitzicht naar verwachting niet tot problemen lijden. De fysieke graanprijzen geleverd Midden-Nederland hebben vanaf begin dit jaar in vergelijking met voorgaande jaren een stabiele trend laten zien (zie grafiek). De spreiding in prijs was maximaal € 15,- per ton voor tarwe en maïs. Voor gerst was dit zelfs maar € 10,- per ton. De huidige nieuwe oogstprijzen liggen op vrijwel hetzelfde niveau als de oude oogstprijzen. Met de huidige bekend zijnde feiten is er geen reden om aan te nemen dat er een forse prijsdaling dan wel prijsstijging in de graanmarkt te verwachten valt. De valutakoers EUR/USD blijft een terugkerend thema in de markt. De voortdurende onzekerheid over Griekenland en de matige Europese economie drukten de koers van de Euro tot onder de 1.10 met als steunniveau 1.05. De Euro toonde zich echter veerkrachtig en noteerde gedurende de maand mei niveaus van 1.09 tot 1.14, met als gevolg dalende soyaprijzen! De voorspellingen voor de koers lopen erg uiteen van 1.00 in een doemscenario tot 1.20 als alles mee zit.

vloedige regenval in delen van Brazilië en Noord-Amerika (zie landkaart). De schade van de grootste El Niño in de recente geschiedenis (1997-’98) wordt wereldwijd geschat op $ 45 miljard. De productie van landbouwgewassen daalde destijds met 10 tot 15 procent en de prijzen stegen met circa 20 procent.

Palmpitschilfers Eén van de eerste grondstoffen die bij een mogelijke El Niño te maken krijgt met tegenvallende productiecijfers zijn de palmpitschilfers vanuit Indonesië en Malysië. Van oudsher is Europa de grootste importeur van palmpitschilfers. Dit is echter de afgelopen 10 jaar aan het veranderen. Was het aandeel van Europa in 2005 nog 75 procent, in 2014 is dat teruggelopen naar 34 procent (zie tabel, import per land x 1.000 ton). Met name Nieuw-Zeeland is het gaan opnemen in het rantsoen. De verwachting is dan ook dat bij droogte in die gebieden van de wereld de vraag aldaar nog sterker zal gaan toenemen vanwege ruwvoertekorten. Arie Griffioen, inkoper 06 2161 4390 • a.griffi[email protected] 194

192

El Niño Zoals hierboven al aangegeven manifesteert de weermarkt zich nadrukkelijk bij de prijszetting van de grondstoffen. Dit jaar zou dit wel eens kunnen in de vorm van het klimaatfenomeen El Niño (zeer sterke opwarming van normaal koel zeewater langs de evenaar in de oostelijke Grote Oceaan). Dit komt gemiddeld eens in de drie tot zeven jaar voor. De Amerikaanse meteorologische dienst NOAA schat de kans op een El Niño op 80 tot 90 procent. De effecten hiervan zijn droogte in normaal natte gebieden en omgekeerd. De belangrijkste gebieden voor onze grondstoffenmarkt zijn delen van Australië, Nieuw-Zeeland en Azië waar het droog en warm wordt en over-

190

188

186

184

182

180

178

176

174

172

170

168 01-jan 2015

21-jan

10-feb

02-mrt

20-mrt

09-apr

29-apr Maïs

Import palmpitschilfers Land EU Zuid-Korea Australië Nieuw-Zeeland China Overig*

2004 2.577 358 12 91 0 337 3.375 * met name Turkije en Aziatische landen

19-mei Tarwe

Gerst

2014 2.278 733 12 2.017 496 1.134 6.670

3

Algemeen

Relatiedagen varkens- en pluimveehouderij Op 14 en 21 april jl. hebben de relatiedagen voor onze varkens- en pluimveehouders plaats gevonden. Het thema van deze dag was Van bulkwagen tot erf: voer voor vooruitgang. Beide dagen, georganiseerd in samenwerking met Welgro en De Nijborg Agri, vonden plaats in Groenlo bij onze bulkwagenleverancier Welgro. Hier kregen de aanwezigen een indruk hoe de ontwikkeling van het maken van de bulkwagen verloopt, voordat de eerste voerlevering bij hen op het erf wordt bezorgd.

De Nijborg Agri Erik Kampert van De Nijborg Agri hield een boeiende presentatie over de plaatsing van silo’s en silopijpen/vijzels op het boerenerf en het effect hiervan op de structuur van legmeel en de korrelkwaliteit bij varkensvoer. Duidelijk werd dat de ideale situatie in de praktijk lang niet altijd bereikt wordt. Zo moet er allereerst rekening gehouden worden met het plaatsen van de silo. Een korte slang om het voer vanuit de bulkwagen in de silo te blazen, is altijd beter dan een (te) lange slang. Daarnaast is het aantal bochten, dat het voer moet afleggen voordat het in de silo belandt, van belang. Teveel bochten kan zorgen voor ontmenging of heeft een negatieve invloed op de korrelkwaliteit. Ook is het belangrijk welke bochten er gebruikt worden. Langgetrokken bochten zijn beter, maar in prijs ook duurder. Door het verhaal van Erik is men kritischer en bewuster gaan kijken naar de plaatsing van silo’s, vijzels en vulpijpen. Bij bijvoorbeeld nieuwbouw is het

4

raadzaam om deze punten al direct in de bouwtekeningen mee te nemen.

Welgro Arwin Koens gaf voor de Welgro een presentatie over hoe de bulkwagen werkt en hoe de chauffeur de wagen moet bedienen. Arwin liet een filmpje zien die de Welgro gebruikt om een bulkwagenchauffeur te trainen. In dit filmpje is goed te zien hoe de bulkwagen druk opbouwt en hoe het voer gelost wordt. Na de presentatie werden er groepen gemaakt en ging men door de werkplaats. Alle onderdelen van de bulkwagen worden zelf gefabriceerd en gemonteerd, er is geen bulkwagen hetzelfde. Aan het begin zie je alleen een paar assen en grote aluminium platen, gaandeweg het proces vordert, komt er aan het einde een gloednieuwe bulkwagen de werkplaats uitrollen. Aan het einde van de rondgang gaf onze chauffeur Henk Temmermans een demonstratie over hoe een bulkwagen in de praktijk werkt. Henk liet zien aan de hand van een doorzichtige pijp hoe het voer door de pijp loopt. Ook kon je goed zien dat het erg belangrijk is dat de bulkwagen voldoende druk opbouwt. Dit zorgt ervoor dat de vulpijp goed gevuld wordt, zodat de brok zo min mogelijk beschadigt. Ook de invloed van verschillende bochten is goed zichtbaar. Kortom, de relatiedagen waren een groot succes. We hopen u een volgende keer weer te mogen verwelkomen!

Rundvee

Hittemix Rundvee voor een optimale productie in de zomer De optimale temperatuur voor melkkoeien ligt tussen -5 en 23 ˚C. Bij hogere temperaturen kan hittestress optreden, maar daarvoor hoeft het geen 30 graden te worden. Bij hoge luchtvochtigheid kan er bij temperaturen net boven de 20 graden al hittestress optreden.

Pensverzuring

Vet voeren

Hittestress heeft gevolgen voor de ruwvoeropname. Bij de afbraak van met name celwanden in de pens komt veel warmte vrij. Van nature gaat de koe zijn opnamepatroon hierop aanpassen. Koeien in de vrije natuur bevinden zich tijdens warme dagen rond drinkplaatsen en beginnen pas ’s avonds weer te grazen. Ook blijven ze liever staan dan dat ze liggen, omdat ze staand beter hun warmte kwijt kunnen. Als het management niet wordt aangepast op dit natuurlijke gedrag van de koe kan de drogestofopname tijdens warme dagen met wel 10 procent dalen. Omdat vooral de ruwvoeropname onder druk staat, is er een verhoogd risico op pensverzuring. Om de negatieve gevolgen van hittestress te voorkomen, is het advies om een aantal maatregelen te treffen.

Omdat de afbraak van celwanden en vertering van zetmeel veel warmteproductie geeft, helpt het de koe om extra energie in de vorm van verzadigde vetten te voeren. Tot op heden werd in Nederland nog weinig vet gevoerd, omdat dit de productie van melkvet verhoogt. Nu na het afschaffen van het melkquotum wordt dit extra interessant. In warmere landen en in de geitensector blijkt dit met name tijdens periodes van hittestress extra interessant, vanwege de lagere metabolische warmteproductie van deze vorm van energie.

Zweten Door een versnelde ademhaling (CO2) en zweten (Na) verliest een koe veel buffercapaciteit en wordt de koe gevoeliger voor pensverzuring. Pensverzuring gaat gepaard met in eerste instantie lagere vetgehaltes en leidt ook tot lagere productie. Op de langere termijn komt dit ook terug in gezondheid, klauwaandoeningen en verminderde vruchtbaarheid.

Bufferen Er zijn diverse producten en toevoegingen waarmee we de koe makkelijker door de warme periodes heen kunnen helpen. Een pensbuffer aan het rantsoen toevoegen is tijdens de zomer zeker verstandig. Extra natriumbicarbonaat in het rantsoen ondersteunt het bufferende vermogen. Voor een breder werkende buffer kan ook gekozen worden voor de Rupromin Balance. Door andere bufferende componenten is de werking breder en helpt deze effectiever de pens pH te verhogen. Ook het voeren van gisten heeft een positief effect op de pensstabiliteit in periodes van hittestress.

400 gram per dier per dag Voor de komende zomer hebben we ook een combinatie van bovenstaande producten in het assortiment opgenomen onder de naam Hittemix Rundvee. Hierin zitten alle mogelijke toevoegingen die effectief blijken in het stabiel houden van de pens en het meer comfortabel maken voor de koe in warme omstandigheden. Dit product zorgt tijdens periodes van matige tot zware hittestress voor minimaal 2 kg extra melk en minder melkvetdepressie bij een dosering van 400 gram per dier per dag. Vraag uw rundveespecialist voor de juiste toepassing van dit product op uw bedrijf. Jan Rozeboom, nutritionist 033 422 1517 • [email protected]

Tips -

Zorg voor goede watervoorziening. Houd koeien op het heetst van de dag binnen. Verstrek extra buffer. Zorg vaker voor vers voer. Zorg voor goede ventilatie in de stal. Voer 400 gram Hittemix Rundvee per koe per dag.

5

Rundvee

Prachtig drachtig begint met Actief Droogstand Donderdag 28 mei jl. werd in Markelo door CRV een themabijeenkomst georganiseerd over vruchtbaarheid. ABZ Diervoeding belichtte het onderwerp vanuit de voeding en bovendien was de groep te gast bij onze klant Henk en Wilma Stokreef in Markelo. In dit artikel bespreken we welke invloed de voeding in de droogstand heeft op de vruchtbaarheid.

Eicelkwaliteit

Energievoorziening De vruchtbaarheidscyclus – met name de eicel en het follikel – is zeer gevoelig voor vetzuren die afkomstig zijn van lichaamsvet. De zogenaamde NEFA’s hebben een toxische werking richting de eicellen. NEFA’s komen in de circulatie wanneer de koe conditie verliest. Het is dan ook van het grootste belang om de BCS (Body Condition Score) van de droogstaande koeien gelijk te houden gedurende de droogstand. Hiervoor is het nodig om dagelijks de pensvulling van de droge koeien te monitoren. Deze hoort score 4 te zijn op de schaal 1 t/m 5. Bij een goed samengesteld rantsoen zal de droge koe in staat zijn om voldoende energie en eiwit uit het rantsoen te halen voor de groei van het ongeboren kalf en haar eigen onderhoud.

Nageboorte Aanblijven van de nageboorte wordt in het algemeen gezien als erg schadelijk voor het snel opschonen van de baarmoeder. Actief Droogstand heeft als referentiewaarde gesteld dat minimaal 97 procent van de nageboortes binnen 12 uur na afkalven afgekomen moeten zijn. Om dit te bereiken is ook nu een goede drogestofopname cruciaal. Oxidatieve stress als gevolg van NEFA’s verstoren het proces van het afkomen van de nageboorte. Het voeren van 150 gram Vital Dry Extra of 100 gram Vital Dry levert voldoende koper, zink, selenium en vitamine E. Dit zijn de belangrijkste anti-oxidanten. Anti-oxidanten brengen evenwicht en verminderen de schade door oxidatieve stress. Heeft u last van teveel aanblijven van de nageboorte? Voldoende voeropname en het voeren van mineralen is dan al snel effectief voor betere resultaten.

6

ENERGIEBALANS

+

oercel eicelrijping eisprong -70 -56 -42 -28 -14 0

droogstand

14

afkalven

28

42

56

70

84

98

energiebalans

0

cyclussen

De kwaliteit van de eicel is sterk afhankelijk van de voedingstoestand van de koe over een periode van 70 tot 90 dagen. Een te bevruchten rijpe eicel begint al te groeien vanuit de oercel op 2,5 tot 3 maanden voor de eisprong. Op 50 dagen insemineren betekent een eicel bevruchten, die de start gehad heeft in de droogstand. Daarom zijn fouten in de droogstand terug te vinden in het bevruchtingsresultaat drie maanden later. De Actief Droogstandsaanpak houdt volledig rekening met deze relatie: gezonde voedermiddelen, ruime voorziening van spoorelementen en vitaminen, juiste voorziening van mineralen en het sturen op een gezonde pensfermentatie en hoge drogestofopname. Vermoedt u dat er sprake kan zijn van zwakke eicellen (slechte tochtexpressie, terugkomers, onregelmatige tocht)? Analyseer dan ook het droogstandsrantsoen in de voorliggende maanden.

112 126 140 154

lactatie

tijd in dagen

Voorkom vroeg-embryonale sterfte Zo’n zeven tot acht dagen na de ovulatie kan het bevruchte embryo gaan innestelen in de baarmoederwand. Als dat gebeurt, ontvangt het gele lichaam op de eierstok (dat was eerst het follikel, waar de eicel ‘uitgesprongen’ is) het sein om progesteron te blijven produceren. Progesteron zorgt voor behoud van de dracht en remt het ontstaan van een nieuwe cyclus. Een goede eicel en een gezond embryo zijn voorzien van voldoende vitaminen en spoorelementen om goed te kunnen functioneren en te groeien. Daarom is de voorziening van deze elementen in de voorliggende maanden erg belangrijk. Ook vitamines B, geproduceerd door de pensflora, moeten goed voorradig zijn. Een matige pensflora (veelal bij verschijnselen van pensverzuring) is erg nadelig voor de voorziening van vitamines B. Om een goede pensflora te behouden gedurende het afkalfmoment moet het droogstandsrantsoen al dezelfde componenten bevatten (in beperkte hoeveelheid) als het droogstandsrantsoen. ABZ Diervoeding rekent voor de droge koeien en de melkkoeien met dezelfde hoeveelheid pensenergie per kg drogestof!

Transitiemonitor Juist in deze komende maanden gaan er op veel bedrijven weer veel koeien droog vanwege een afkalfpiek in de nazomer. Om de vruchtbaarheid op uw bedrijf op het hoogste niveau te brengen of te houden, is aandacht voor de droogstand vereist. Graag willen wij uw droogstandsrantsoen analyseren en eventuele verbeterpunten aangeven. Om uw resultaten te monitoren kunt u gebruik maken van onze Transitiemonitor. Vraag hiernaar bij uw rundveespecialist. Gert Roelofs, specialist diervoeding 06 1134 1619 • [email protected]

Download uw ABZ Direct app ABZ Diervoeding wil graag het maximale uit haar voeders halen op uw bedrijf, zodat u het maximale rendement behaalt. Het goed monitoren van uw kengetallen is hiervoor erg belangrijk en dat moet dan ook gemakkelijk uitvoerbaar zijn. Hiervoor zijn we per 2 juni jl. overgegaan van MelkveeExpert naar het begeleidingssysteem ABZ Direct. Voor de Sikma klanten is dit hun vertrouwde programma Rendements Check, alleen met een nieuwe naam.

€

Monitoring

Voeraankopen

Binnen ABZ Direct kunt u een actueel overzicht opvragen en een overzicht met trends op uw bedrijf. Op het actueel overzicht is voor u te vinden hoe uw bedrijf momenteel draait met daarop de tankleveranties, MPR, attentie koeien (MPR) en kengetallen over vruchtbaarheid en celgetal. Zo heeft u in twee pagina’s alle belangrijke informatie van uw bedrijf beschikbaar. Verder kunt u een overzicht opvragen met trends waarin uw voerkosten te zien zijn over verschillende periodes en in vergelijking met bedrijven die een vergelijkbare intensiteit per hectare hebben als uw bedrijf.

ABZ Direct is ook als app beschikbaar voor op uw smartphone. Zo kunt u gemakkelijk en snel uw tankgehaltes zien, de laatste MPR of uw actuele resultaten bekijken. Daarbij kunt u denken aan kg krachtvoer per 100 kg melk, saldo per kg melk enz. Verder kunt u bij “Voeraankopen” zien welk voer er geleverd is met datum en hoeveelheid. Op de afbeelding ziet u het beginscherm van de ABZ Direct app met tankgehaltes, MPR, resultaten en voeraankopen. Op deze manier heeft u informatie nog sneller bij de hand en is het voor u makkelijker om te sturen.

App downloaden Ga naar de App Store op uw smartphone en zoek hier de ABZ Direct app. Vervolgens kunt u deze installeren. Heeft u een Windows phone? Stuur dan een e-mail naar [email protected]. Vervolgens krijgt u een link waarmee u een internetpagina opent die gelijk is aan de app. Peter van den Bos, specialist rundveehouderij 06 8371 3310 • [email protected]

7

Bedrijfsreportage

Emiel Willems houdt focus op goede droogstand Sinds twee jaar is Emiel Willems (29) bedrijfsleider van melkveehouderij Abbink in Vriezenveen. Emiel is voormalig rundveespecialist van ABZ Diervoeding en mag nu alle adviezen waarvan hij ‘zijn’ rundveehouders in het verleden heeft voorzien, zelf in de praktijk brengen. Toen al benadrukte hij het belang van een goede droogstand en juiste opfok van jongvee, en deze focus zie je terug in dit melkveebedrijf. Een bedrijf in opbouw met een jonge veestapel; slechts 16 procent van de 150 melkkoeien heeft meer dan twee keer gekalfd. Het gaat hier om het bedrijf van investeerder Herman Abbink (46), zelf akkerbouwer en aardappelhandelaar, die twee jaar geleden het melkveebedrijf van zijn achterneef Gerrit Abbink (68) heeft gekocht. Toen had het bedrijf zo’n 35 melkkoeien, maar in korte tijd is het sterk uitgebreid tot 150 stuks op dit moment. Deze worden gemolken in een 40-stands carrousel-melkstal, onderdeel van de nieuwe loopstal die eind 2013 is gebouwd, gericht op uitbreiding naar 200 koeien. Opvallend zijn de serreachtige glazen wanden van de melkstal, waardoor van buitenaf mooi zicht is op het melkproces.

8

Het jongvee (totaal 120 stuks) is gehuisvest in de oude ligboxenstal uit 1978 en in een nieuwe kapschuur. Uitbreiding vindt plaats door aankoop van drachtig jongvee van 13 à 14 maanden en vaarzen die op het punt staan te kalven. Emiel: “Een deel van het aangekochte vee komt bij mijn vroegere klanten vandaan. Ik ken alle 150 koeien en weet van elke koe de herkomst.”

Droogstandsmanagement Emiel focust sterk op de droogstand: “Het droogstandsrantsoen is het vertrekpunt van een goede vruchtbaarheid. Door aandacht te besteden aan een goede droogstand, voorkom je problemen in een latere fase, zoals bij het afkomen van de nageboorte. Die moet er binnen zes uur af zijn, vind ik. Daarin is naar mijn idee met het rantsoen tijdens de droogstand te sturen.” Het droogstandsrantsoen bestaat uit kuilgras, snijmaïs, stro, bietenpulp, palatinose-melasse, eiwitaanvulling en droogstandsmineralen (Vital Dry). Bij de bereiding van het droogstandsrantsoen wordt ook water meegemengd, omdat het percentage drogestof essentieel is voor hoge voeropname en om selectie te voorkomen. Op maandag, woensdag en vrijdag wordt het rantsoen voor de aankomende dagen gemengd, waarbij op vrijdag voor drie dagen wordt bereid. Dan gaat er ook Selko-TMR door om het voer lekker fris te houden. Aan alle rantsoenen wordt door Jan Aalderink, rundveespecialist bij ABZ

15,40% 35,30%

49,30%

Verdeling melkveestapel Vaarzen 53 35,30% 2e kalfskoeien 74 49,30% Oudere koeien 23 15,40% Diervoeding, gerekend, niet alleen voor de droge koeien, maar ook voor het jongvee en de melkkoeien. Ook de vruchtbaarheid krijgt de volle aandacht. Om de tochtigheid goed te registreren hebben de koeien een activiteitmeter om de hals. Emiel zet in op een korte tussenkalftijd. Op zijn bedrijf is deze 379 dagen. “Het is een must om de koeien binnen honderd dagen na het afkalven weer drachtig te hebben om grip te houden op de kosten en op de conditie van de koeien. Na het afkalven proberen we de energiebehoefte van de verse koe zo goed mogelijk in te vullen met een speciale startbrok. We hebben geen krachtvoerboxen; alle krachtvoerverstrekking vindt plaats in de melkstal en aan het voerhek, dus gecombineerd met het basisrantsoen.”

Jongvee Een goede start van jongvee is de basis van het latere succes, vindt Emiel. Daarom krijgen de kalveren vanaf de herfst tot het voorjaar direct na de geboorte een jasje aan tot ze een week of zes oud zijn. “Zo blijft het kalf lekker warm. De voedingsenergie wordt omgezet in groei en gaat niet verloren aan warmteproductie”, licht Emiel toe. Vanaf dag 1 krijgen ze drie keer per dag melk. Deze frequentie is niet alleen om de groei te bevorderen, maar ook voor extra controle. Ook krijgen ze al gelijk de beschikking over ruwvoer, krachtvoer en water. Tussen 4 en 12 weken staan de kalveren bij de drinkautomaat. Vanaf 6 weken krijgen ze in de voergoot onbeperkt basisrantsoen voor melkkoeien en veel schoon drinkwater.

“Dit is een training om veel voer op te nemen, naast het gewone hooi en de brok. De kalveren ontwikkelen zich enorm op dit rantsoen. Vreters worden niet geboren, maar gemaakt”, aldus Emiel. De praktijk wijst dat ook uit. Emiel heeft onlangs de groei van zijn jongvee gemeten. Kalveren van 0 tot 3 maand groeien gemiddeld 932 gram per dag, die tussen de 3 en 12 maand groeien 1.036 gram per dag. Op gemiddeld 14 à 15 maanden worden de pinken voor het eerst geïnsemineerd. Emiel: “Wij houden van een goed ontwikkelde vaars en daarom beginnen we niet te vroeg. Op gemiddeld 25 maanden kalven de vaarzen voor het eerst. Een goed ontwikkelde vaars kan de productie na afkalven goed aan. De melkgevende vaarzen hebben we dan ook goed krachtvoer bijgevoerd. Daar zijn we niet te zuinig in geweest. De pinken zijn goed in conditie gebleven en we hebben weinig uitval gehad. Wanneer er te weinig eiwit in het rantsoen zit, met name aan het eind van de lactatie en bij het jongvee, dan slaat dat om in vervetting. Zit het niet in het voer, dan wordt dat gecorrigeerd.” Kengetallen melkveebedrijf Abbink, Vriezenveen Grond

84,5 ha

- waarvan snijmaïs

15,8 ha

- gras

68,7 ha

Aangekocht maïs

15 à 20 ha (maïs voor mest)

Melk- en kalfkoeien

150 stuks

Jongvee

120 stuks

Rollend jaargemiddelde

9.022 kg

% vet

4,19

% eiwit

3,41

Tussenkalftijd

379 dagen

Ontwikkelingen Emiel kiest bewust voor weidegang. “In de eerste plaats oogt het mooi. Maar het is ook een kostentechnische beslissing geweest. We hebben in de stal niet gekozen voor een emissiearme vloer, omdat daar een flinke investering voor nodig was. Weidegang is dan een logisch gevolg.” Het proces om de weidegang tot een succes te maken is nog in ontwikkeling. Vanaf dit jaar gaan ook de drachtige pinken naar buiten en wordt het jongvee getraind in het grazen, ter voorbereiding op de melkproductie. Daarnaast is het de bedoeling om aan het eind van het jaar 200 koeien te melken. “We hebben daarvoor alle koeien nodig. We kunnen nu nog niet selecteren en er moet zo weinig mogelijk uitvallen. Dat is de komende tijd belangrijk”, besluit Emiel. Jolette van Eijden Jan Aalderink

9

Varkens

Bevindingen bij uw varkens in de stal in relatie tot het klimaat Als varkenshouder besteedt u veel aandacht, tijd en geld aan de gezondheid van uw dieren. U overlegt met diverse erfbetreders en laat zo nodig extra onderzoek uitvoeren. Maar denkt u bij gezondheidsproblemen ook aan het stalklimaat? Het is goed om voor de zomerperiode met hogere buitentemperaturen de instellingen te controleren. Een goed stalklimaat is van groot belang voor de gezondheid van uw varkens. Als veehouder kunt u al een indruk van het stalklimaat krijgen door goed te kijken naar de signalen die uw varkens afgeven. Hieronder staan enkele signalen vermeld die kunnen duiden op klimaat problemen.

Ademhaling; hoesten, niezen, benauwdheid Deze verschijnselen wijzen mogelijk op Influenza-, App-, Mycoplasma- of circo-virusinfectie. Bloedonderzoek kan een indicatie geven van de oorzaak en helpt bij het bepalen van de behandeling. Maar wat te doen als de klachten terugkeren na behandeling of als het herstel van de dieren langzamer gaat dan verwacht? Bedenk dan dat het stalklimaat direct van invloed is op longgezondheid. Bij een slecht stalklimaat zijn varkens vatbaarder voor allerlei ziektes. Dit zien we dan ook terug op de slachtlijn in meer afwijkingen bij de borstvliezen en de longen. Zeker als er geen sprake is van klinische verschijnselen op het bedrijf kunnen deze verschijnselen voor u als een verrassing komen. Vaak wordt gedacht dat dergelijke afwijkingen veroorzaakt worden door infecties zoals App of Mycoplasma. Uit onderzoek is echter gebleken dat in de meerderheid van de gevallen deze afwijkingen vooral door klimaat- en managementproblemen worden veroorzaakt.

Gedrag; onrust, agressie Management technische zaken als voer- en drinkwaterverstrekking en hokbezetting kunnen oorzaken zijn van onrust en agressief gedrag. Maar ook een afwijkend klimaat kan de oorzaak zijn. Bij een afwijkend klimaat zullen aanpassingen in de voer- en drinkwaterverstrekking of het toepassen van medicijnen niet tot oplossingen leiden.

Liggedrag Varkens gaan op andere plekken liggen om tocht of koude

10

luchtval te ontwijken. Ze gaan bijvoorbeeld op de roosters liggen en bevuilen het dichte vloergedeelte, waardoor de varkens en het hok bijzonder smerig worden. Dit kan ook gebeuren bij een vloerverwarming die niet goed werkt. Bij een klimaatmeting zal dit snel aan het licht komen. Het najaarsverwerpen waarbij zeugen op ongeveer vier weken na inseminatie weer berig worden, is op veel bedrijven een terugkerend probleem. Het probleem wordt versterkt door stalklimaatfactoren. ’s Zomers is de kraamstal vaak te warm, waardoor zeugen onvoldoende eetlust hebben en te mager in de dekstal aankomen. In het vroege najaar is de dekstal/wachtstal te koud met vooral te grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht. Najaarsverwerpen vraagt om een structurele aanpak en dus ook om aanpassingen in de stalklimaatbeheersing.

Problemen met gespeende biggen Bij gespeende biggen stijgt de ventilatiebehoefte snel naarmate ze ouder worden. Verkeerde instellingen van de computer of afwijkingen aan de hoeveelheid per dier geventileerde lucht kunnen tot een hogere luchtvochtigheid en infectiedruk leiden of tot koude luchtval. Dit kan zich uiten in diarree of streptokokkeninfecties. Herkent u één of meer signalen? Besteed dan aandacht aan het stalklimaat. Kijk naar de luchtsnelheid, de luchtverdeling, te grote dag- en nachtverschillen in de temperatuur, koude luchtval en de hoeveelheid geventileerde lucht per dier. Waar hangt de voeler? Is er windinvloed bij de luchtinlaat? Onze varkensspecialisten hebben diverse hulpmiddelen om u te helpen bij het realiseren van een optimaal klimaat. Ad Kolen, specialist varkenshouderij 06 2291 8553 • [email protected]

Vetvertering bij varkens Als vervolg op eerdere artikelen over vezel- en eiwitvertering in ons ABZ Nieuws (edities 4-2014 en 1-2015), willen we met dit artikel beschrijven hoe vetvertering bij varkens werkt en welke keuzes we daarom in vetten en oliën maken. Vetten zijn maar een klein deel van de voersamenstelling, maar bevatten veel energie. Hierdoor speelt vet een grote rol bij de energieopname. Echter, met name bij gezondheidsproblemen en bij jonge dieren werkt de vetvertering vaak (nog) niet optimaal. Daarom maken wij keuzes in het soort en de hoeveelheid vet of olie in het voer. Vetten en oliën zijn eigenlijk hetzelfde. We spreken over een olie als het vloeibaar is en over een vet als het hard (gestold) is op kamertemperatuur. Dit hangt af van de vetzuren die in het product zitten. Vetten en oliën bestaan namelijk uit vetzuren die per drie vetzuren aan een glycerolmolecuul vast zitten. Zie een voorbeeld van een vet met verschillende vetzuren hieronder:

Figuur 1. Vetmolecuul. Glycerol is het bovenste stuk, met 3 lange (verzadigde) vetzuurketens

Om te worden opgenomen in het lichaam, moeten de vetzuren worden losgeknipt van het vetmolecuul. Dit gebeurt in de dunne darm door lipase, een enzym dat wordt geproduceerd door de alvleesklier. Losse vetzuren en het glycerolmolecuul met één vetzuur (vaak worden alleen de buitenste twee eraf geknipt) blijven hierna over en vormen belletjes van vetzuren (micellen), die in het lichaam kunnen worden opgenomen. Bij vetvertering is de lengte van de vetzuurketens belangrijk en ook of ze verzadigd of onverzadigd zijn. Dit wordt aangegeven met getallen. Een vetzuurketen bestaat simpel gezegd uit een keten van koolstofatomen, bijvoorbeeld C18:0. Bij een onverzadigd vet is de verbinding dubbel tussen twee van deze atomen, dit schrijven we bijvoorbeeld als C18:1. Op één vetzuur kunnen meerdere van deze dubbele bindingen zitten, bijvoorbeeld C18:2 als het twee dubbele zijn. Hoe meer van deze dubbele bindingen, hoe krommer dat het vetzuur wordt. Bij de kortere en de onverzadigde (kromme) vetzuren kan de lipase makkelijker het vetzuur van het glycerol-gedeelte afknippen. Hierdoor wordt het vet beter verteerbaar. Alle soorten dierlijke en plantaardige vetten of oliën bevatten een mengsel van vetmoleculen met verschillende vetzuren. Palmolie bijvoorbeeld bevat veel lange vetzuren die verzadigd zijn en vetzuren die maar één keer onverzadigd zijn. Hierdoor is het vet wat moeilijker verteerbaar voor jonge dieren en is het vet gestold bij kamertemperatuur. Hetzelfde geldt voor varkens- en rundveevet. Soja-, zonnebloem- en raapolie lijken erg op elkaar en bevatten weinig verzadigde vetzuren en veel vetzuren die twee keer onverzadigd zijn. Hierdoor kan het vet van sojaolie makkelijker worden losgeknipt dan dat van palmolie en is het beter verteerbaar. Pluimveevet zit qua samenstelling tussen palmolie en sojaolie in.

Er bestaan daarnaast ook nog speciale vetten. Omega-3 vetzuren zijn de bekendste. Deze vetzuren hebben lange ketens en hebben minstens drie dubbele bindingen. Ze zitten vooral in lijnzaad(olie) (C18:3) en in vis/zalmolie en geven een positief effect op de vitaliteit en gezondheid. Je vindt deze vetten vaak terug in speen-, biggen en zeugenvoer. Ook kokos- en palmpitolie zijn bijzonder, vanwege hun positieve effect op darmgezondheid. Kokosolie en palmpitolie bevatten veel middellange vetzuren (tussen de 8 en 14 atomen). Deze vetzuren kunnen los (zonder micel) worden opgenomen en zijn daardoor ook een snelle energiebron voor de darmcellen. De middellange vetzuren kunnen daarnaast celwanden van bacteriën openmaken, waardoor ze een antimicrobieel effect hebben. Er zijn ook een aantal additieven op de markt die deze middellange vetzuren bevatten. Door de hogere prijs van deze producten worden ze vaak ingezet in specifieke voeders zoals speenvoer. In al onze fabrieken waar we varkensvoer maken, staan de verschillende beschreven types oliën en vetten tot onze beschikking. Door deze oliën en vetten gericht in te zetten, ziet u het effect hiervan in uw stal: betere vertering, gezondheid en dus in voerefficiëntie/rendement. Koen Luijben, nutritionist 040 238 0777 • [email protected]

Figuur 2. Links het verzadigd vetzuur, in het midden een vetzuur met één dubbele binding en rechts met twee dubbele bindingen.

11

Pluimvee

Walsenlijn Eindhoven gereed voor productie van structuurvoeders voor pluimvee Onlangs is de uitbreiding van de fabriek Eindhoven met de nieuwe walsenlijn afgerond. Hierdoor is het voortaan mogelijk om ook in Eindhoven structuurvoeders voor pluimvee te produceren met daarin enkelvoudig gewalste grondstoffen.

walsinstelling bewerkt. Hierdoor komt iedere grondstof die gewalst wordt met een optimale verdeling van de deeltjesgrootte in het voer. Over het belang van de structuur en de homogeniteit van pluimveemeel is ook al geschreven in onze ABZ Nieuws van oktober 2014. Doordat we met deze nieuwe installatie het voer homogener kunnen maken, bereiken we dat er minder ontmenging en selectieve opname zal plaatsvinden. Door de homogenere samenstelling is ook de voederwaarde (eiwit, energie, mineralen, enz.) gelijkmatiger verdeeld over de grove en fijne fracties in het voer.

Met de ingebruikname van de nieuwe walsenlijn op de productielocatie in Eindhoven, zijn de productieprocessen van pluimveemelen in Eindhoven en Nijkerk aan elkaar gelijk. Het effect van walsen is dat het aandeel grove en fijne delen in het voer wat dichter bij elkaar komen te liggen, waardoor je een homogenere structuur krijgt. Daarnaast heeft het enkelvoudig walsen van grondstoffen nog een extra voordeel. Iedere grondstof wordt met een eigen specifieke

12

Het overschakelen op de nieuwe productiemethode in Eindhoven zal de komende tijd zorgvuldig worden doorgevoerd. Wij verwachten met de ingebruikname van de walsenlijn nog beter aan de behoefte van uw dieren te kunnen voldoen, door de meest optimale structuur van pluimveevoeders te leveren. Heeft u over bovenstaande of over de omschakeling naar de nieuwe productiemethode in Eindhoven nog vragen? Neem dan contact op met uw pluimveespecialist. Ad van de Ven, nutritionist 040 238 0777 • [email protected]

ABZ Diervoeding ontwikkelt bedrijfsscan voor het houden van onbehandelde hennen In 2018 zal het nieuwe ingrepenbesluit voor pluimvee van kracht gaan. Zo mogen de snavels van hennen vanaf dit moment niet meer behandeld worden. In de afgelopen periode hebben de stagiaires Carolien van Hooijdonk en Rudolf Dantuma bij ABZ Diervoeding een onderzoek uitgevoerd naar het houden van onbehandelde hennen. Hier is veel kennis opgedaan over het houden van onbehandelde hennen en er is een bedrijfsscan ontwikkeld.

Effecten van onbehandelde snavels Het behandelen van de snavels gebeurt al decennia, maar waarom doen we het eigenlijk? Het weghalen van de punt van de snavel zorgt ervoor dat de hennen minder schade kunnen aanrichten bij hun soortgenoten wanneer er sprake is van verenpikkerij. Verenpikkerij komt vaak voor bij koppels leghennen, maar aangezien de schade door pikkerij op dit moment meestal meevalt, wordt het niet als een (groot) probleem gezien. Het is bekend dat hennen met onbehandelde snavels sneller kaal worden en ook dat er vaker sprake is van kannibalisme. Verenpikkerij start vaak op de rug en aan de basis van de staart bij de hennen. Pikkerij leidt tot een gedeeltelijk (of volledig) kale kip, met gevolgen voor dierwelzijn, technische prestaties en uiteraard negatieve financiële gevolgen voor de legpluimveehouder. Zo nemen kale hennen tot 15 gram meer voer op in vergelijking met hennen die een volledig verenkleed hebben. Naast een hogere voeropname worden de legprestaties slechter en hebben kale hennen vaker verwondingen op de huid. Als gevolg van de verwondingen neemt de gevoeligheid van de hennen voor bepaalde ziektes zoals Coli en Salmonella toe. Verder is de uitval hoger wanneer er verenpikkerij plaatsvindt in de koppel. Deze gevolgen geven aan waarom het belangrijk is om het verenkleed in een optimale conditie te houden. Wij verwachten dat het verenkleed een belangrijke prestatieparameter wordt bij het houden van onbehandelde hennen.

Aangeleerd gedrag Het probleem met verenpikkerij is dat wanneer een aantal hennen begint met pikken, steeds meer en uiteindelijk vrijwel alle hennen dit gedrag gaan vertonen. Dit wordt veroorzaakt door een sterke gedragsimitatie, die van nature bij elke kip voorkomt. De hennen kopiëren dus elkaars gedrag, de goede eigenschappen, maar helaas ook de slechte eigenschappen zoals onder meer verenpikkerij. Deze eigenschap van het imiteren van gedrag start al vanaf het uitkomen van het ei tot aan het eind van hun leven. Het is essentieel te voorkómen dat hennen beginnen met dit pikgedrag, zodat de hennen dit gedrag ook

niet van elkaar kunnen overnemen. Dit laatste blijkt in de praktijk niet altijd eenvoudig. Dit is een grote uitdaging voor elke pluimveehouder. Verstandig is om niet alleen verenpikkerij te voorkomen, maar juist gewenst gedrag te stimuleren, zoals zandbaden en scharrelen.

Oorzaken van verenpikkerij Verenpikkerij is een multifactorieel probleem, wat wil zeggen dat het gedrag door meerdere redenen kan worden veroorzaakt. De oorzaak ligt vaak bij een combinatie van factoren, zoals huisvesting, management, voeding, genetica, stress en gezondheid. Vooral stress is een factor die een rol speelt. Stress wordt veroorzaakt door combinaties van de andere voorgenoemde oorzaken. Factoren die stress kunnen veroorzaken zijn ziektedruk of juist het gebrek aan het kunnen uiten van een natuurlijke behoefte, zoals voldoende scharrelmogelijkheid. De afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van verenpikkerij. Uit deze onderzoeken zijn een aantal oorzaken naar voren gekomen die verenpikgedrag kunnen opwekken. Desondanks zijn nog niet alle oorzaken van verenpikkerij bekend en daarmee is een eenduidige oplossing voor het voorkomen en verminderen van verenpikkerij nog niet bekend.

Bedrijfsscan ABZ Diervoeding heeft een bedrijfsscan ontwikkeld, waarmee de situatie op het bedrijf wordt geanalyseerd. Hieruit komt een overzicht met bijbehorend advies, waarin staat hoe pluimveehouders zich het beste kunnen voorbereiden op het houden van hennen met een onbehandelde snavel. Het advies is gebaseerd op huisvesting, management en voeding, op basis van de huidige bedrijfssituatie. Met deze bedrijfsscan willen wij graag een bijdrage leveren in de weg naar het zo goed mogelijk houden van onbehandelde hennen. Bent u geïnteresseerd in de bedrijfsscan? Onze pluimveespecialisten willen deze graag met u bespreken. Marnix van de Wetering, nutritionist 033 422 1510 • [email protected]

13

Pluimvee

Cijfers proefstal ‘Kip van Morgen’ in de lift Sinds februari heeft ABZ Diervoeding een proefstal voor vleeskuikens ter beschikking. Op dit moment worden hier proeven gedaan voor de ‘Kip van Morgen’. De stal heeft een oppervlakte van 565 m² en is verdeeld in twee groepen, die afzonderlijk van elkaar van water en voer kunnen worden voorzien. Door de toegestane bezetting volgens normen van de ‘Kip van Morgen’ kunnen hier in totaal 9.500 eendagskuikens worden opzet. De tweede ronde is afgesloten en graag willen wij via deze nieuwsbrief de resultaten met u delen.

De resultaten van de tweede ronde zijn als volgt: Opzetdatum Ras

2 april 2015 Hubbard JA987 16,8 kuikens per m2

Bezetting Gemiddelde periode Gemiddeld gewicht per kuiken Gemiddelde groei per dier per dag

47 dagen 2.352 gram 50,0 gram

Bruto voerconversie

1,854

Netto voerconversie (1.500 gram)

1,513

Voetzoollaesies Bruto voerwinst per afgeleverd kuiken

10 punten € 0,731

Technische cijfers De 9500 Hubbard JA987 kuikens zijn opgezet met een bezetting van 16,8 kuikens per m2 op 2 april 2015. Op 47 dagen zijn de kuikens weggeladen met een gemiddeld gewicht van 2.352 gram. De gemiddelde groei per dier per dag kwam uit op 50,0 gram. Dit is exact de maximale groei van 50 gram per dier per dag, zoals deze is toegestaan. De bruto voerconversie komt uit op 1,854. Terug gerekend naar 1.500 gram komt de netto voerconversie op 1,513. In vergelijking met de eerste resultaten in de proefstal voor de ‘Kip van Morgen’ zitten de cijfers in de lift.

Financiële cijfers Niet alleen de technische cijfers zitten in de lift. Dit geldt ook voor de voerwinst. De bruto voerwinst kwam afgelopen ronde uit op € 0,731 per afgeleverd kuiken. Dit is een toename van € 0,101 per afgeleverd kuiken in vergelijking met de vorige ronde. Hier zijn meerdere verklaringen voor, namelijk: gestegen opbrengstprijs per kilogram, verbeterde technische resultaten en verlaagde voerkosten, hetgeen geresulteerd heeft in een toename van de bruto voerwinst van 16 procent. Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met één van onze pluimveespecialisten. Jeroen Doornhof, specialist pluimveehouderij 06 5262 2335 • [email protected]

Inname boerengranen In navolging van voorgaande jaren is het ook dit jaar weer mogelijk om uw boerengranen te leveren aan de coöperatie. Tarwe, gerst, triticale en rogge kunt u, mits de kwaliteit het toelaat, rechtstreeks bij onze fabrieken aanleveren in Nijkerk, Eindhoven, Markelo en Stroobos. Maïslevering is alleen mogelijk via een drogerij. De granen worden afgerekend tegen de geldende dagprijs bij levering. Betaling vindt plaats binnen 21 dagen na levering. Indien u interesse heeft om dit seizoen uw granen te leveren, dan verzoeken wij u op korte termijn contact op te nemen met ondergetekende. Arie Griffioen, inkoper 06 2161 4390 • [email protected]

14

Even voorstellen Gert-Jan van Beek is 20 april begonnen als specialist pluimveehouderij. Gert-Jan is 22 jaar oud en woont in Lunteren. Hij is afgestudeerd aan de CAH Dronten, studie “bedrijfskunde & Agribusiness”. Gert-Jan zal zich richten op leghennen.

Evert Bos is 18 mei bij ons teruggekomen om zijn functie als specialist pluimveehouderij weer op te pakken. Velen van jullie zullen hem nog wel kennen, aangezien hij reeds 16 jaar bij ons gewerkt heeft. Evert zal zich richten op leghennen en kalkoenen.

Ben van Raaij is 1 mei begonnen als interim verkoopmanager varkenshouderij. Ben is 63 jaar en woont in Warnsveld. Hij heeft een lange carrière in de voerindustrie en de varkenshouderij.

Rienk van Oosten is 1 juni begonnen als specialist pluimveehouderij. Rienk is 30 jaar oud en woont in Driel. Hij is afgestudeerd aan de HAS Den Bosch en heeft ruime ervaring in de pluimveesector. Rienk zal zich richten op de moederdieren.

Wij wensen Gert-Jan, Evert, Ben en Rienk veel succes in hun nieuwe job!

Vraag & Aanbod Te koop • 90 meter RVS hogedrukleiding, compleet met kranen en eventueel met goede Karcher hogedrukspuit. Telefoon 0342 46 1477 E-mail [email protected] • Droogvoermachine onderdelen, 15 gelagerde voerbochten, (rond 50) VDL en Daltec, ± 300 meter sleepkabel, afslagsensoren met houders, div. klein materiaal. Telefoon 06 5332 6386 E-mail [email protected]

Deze en meer advertenties vindt u terug op: www.abzdiervoeding.nl/ vraag-en-aanbod/

Veel belangstelling voor Land- en Tuinbouwbeurs in Zelhem Van woensdag 3 t/m vrijdag 5 juni jl. vond voor de tweede keer de Landen Tuinbouwbeurs Oost Nederland plaats, ditmaal op de Petershoek in Zelhem. Het was zonnig en warm en vele bezoekers (18.863) namen de gelegenheid om contacten op te doen en zich te oriënteren. Er waren diverse demonstraties te zien, zoals: efficiënt voeren met minder mankracht, het mest scheiden, de machineveiling door Troostwijk, de veebeoordelingen en het fokkerijplein. ABZ Diervoeding was dit jaar voor het eerst aanwezig met een stand en onze deelname is prima verlopen.

Wij hebben met vele rundveehouders - maar ook met varkens- en pluimveehouders - op een ontspannen wijze van gedachten kunnen wisselen. ABZ Diervoeding is een transparante landelijk werkende voercoöperatie met “Het beste dichtbij” en dat spreekt aan. Onze buitendienst kan volop aan de slag met de opgedane contacten. Wij kijken met voldoening terug op deze zomerse buitenbeurs en danken een ieder voor zijn bezoek aan onze stand.

Volg ons via social media

Colofon Aansprakelijkheid

Bij de samenstelling van deze nieuwsbrief is de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht. Voor schade van welke aard dan ook, die een gevolg is van handelingen of beslissingen gebaseerd op informatie uit deze nieuwsbrief, aanvaardt ABZ Diervoeding geen enkele aansprakelijkheid.

Opzegging

Wilt u onze nieuwsbrief niet meer ontvangen? Stuur dan een e-mail naar [email protected] of geef dit telefonisch door op één van onze kantoren.

Eindredactie

Jolande Baselmans en Gerrie van de Poll, [email protected]. De eerst volgende ABZ Nieuws verschijnt in augustus 2015.

15

Verkoop en advisering Algemeen

Order-Entry Nijkerk Order-Entry Eindhoven

033 422 1510 [email protected] 040 238 0777

Rundvee- en geitenhouderij Roel van Ee (Verkoopmanager)

06 2126 6227 [email protected]

Varkenshouderij

Ben van Raaij (Verkoopmanager a.i.) 06 2290 7066 [email protected]

Pluimveehouderij

Cor van Dijk (Adjunct directeur)

06 2126 6226 [email protected]

Enkelvoudige grondstoffen (in- en verkoop)

Arie Griffioen

06 2161 4390 [email protected]

Neem een kijkje op onze website www.abzdiervoeding.nl voor de overige contactgegevens.

Sikma Veevoeders B.V. Algemeen Order-Entry Stroobos 0512 35 1281 [email protected] Rundvee- en schapenhouderij Jan Dijkstra (verkoop en advisering) 06 5320 3352 [email protected] Neem een kijkje op www.sikmaveevoeders.nl voor de overige contactgegevens.

Coöp. Arkervaart-BramecoZon U.A. Postbus 5, 3860 AA Nijkerk [email protected] www.abzdiervoeding.nl

Kantoor Nijkerk Westkadijk 4 Telefoon 033 422 1510 Fax 033 246 0772

Kantoor Eindhoven Hastelweg 159 Telefoon 040 238 0777 Fax 040 238 0780

Kantoor Stroobos Groningerstreek 20 Telefoon 0512 35 1281 Fax 0512 35 2276