jaargang 3 - nummer 1
Notre Dame JOURNAAL
voor bewoners
NUMMER 1 - JAARGANG 3 1e kwartaal 2016
Foto - zuster Norbertine Rijk
PUUR 1
Notre Dame JOURNAAL
STAAT DE LUCHT IN BRAND?
Dit is gewoon puur natuur. Deze foto is gemaakt door zuster Norbertine op 27 december 2015.
INHOUD
2
3 3 4 5 6 7 8 10 11 12 13 14 14
Van de redactie Opleidingen en puur Puur 2016, puur samenleven Puur uw welzijn Bijwerkingen geneesmiddelen Puur in 2016 Aandacht puur voor Puur Wat is een glutenvrij dieet? Kijk nog eens goed Met bewonersogen puur Nieuwe Schijf van Vijf Spitskoolstamppotje
15 15 16 18 20 21 21 22 22 22 23 24
Mark van Rooten Puur toeval en geluk Woordzoeker Van de cliëntenraadtafel Wist u dat? PUUR GELUK Puur Toestemming Colofon Oproep Puur moedergeluk Natuurlijk
jaargang 3 - nummer 1
VAN DE REDACTIE In onze laatste creatieve sessie als redactie van 3, kwam bijna onmiddellijk het woord PUUR naar boven als kapstok om de artikelen uit deze uitgave aan elkaar te verbinden. Ingegeven door de gezellige maand die voor ons lag en nu alweer achter de rug is: de decembermaand met zijn kenmerken van samen zijn, verbondenheid, gezelligheid omkranst met geneugten als spijs en drank. En onlosmakelijk daaropvolgend de kilo’s die weer ergens anders naar toe moeten dan aan het lichaam. Maar naast puur als in smaak, voedsel, is puur ook te koppelen aan geluk, natuur, werkelijkheid of fictie, periode enz. Dit woord bestaat sinds ongeveer 1265-1270 en heeft minstens 25 synoniemen: geen namaak, echt, zuiver, authentiek, enkel en alleen, klinkklaar, louter, onvervalst, zonder toevoegingen, onvermengd, onverdund, niet verbasterd, naturel, straight, onvervalst, enkel, niets dan, onbedorven, onschuldig, rein, absoluut, alleen, gewoonweg, klaar, onvoorwaardelijk, schoon, helder. De afgeslankte redactie wil op deze plaats Margreet de Jong bedanken, die met haar onvervalst enthousiasme en tomeloze creativiteit heeft bijgedragen aan een jaar Journaals. We gaan als duo verder met de hulp van onze vaste columnisten en enkele nieuwe: Sahar en Loes van de receptie. Dit in afwachting van dat nieuwe creatieve brein dat ons team wil versterken.
OPLEIDINGEN EN PUUR
PUUR Als ik kijk naar alle jaren die ik in de ouderenzorg werk, dit jaar alweer 27 jaar, dan is er veel veranderd in de puurheid van de stagiaires en leerlingen. Daar waar ik in 1986 op mijn rammelend fietsje door weer en wind naar mijn stage ging, komen de studenten van 2015 met de eigen auto, bus of worden ze gebracht door ouders, vriendje of een andere lieve naaste. Als ik me goed beroerd voelde dan zei mijn moeder “eerst proberen, als het niet lukt dan kom je maar naar huis”. Nu zie ik dat studenten zich ziek melden voor minder…. Eenvoudig omdat er geen ouder is die ze achter de broek aanzit. En dat is waar ik me steeds vaker zorgen over maak, er zijn studenten die niet echt een thuis (meer) hebben. Geen moeder met een opgeheven vinger die je maant om ‘het te gaan proberen’… maar op 16-jarige leeftijd je huis uit moeten vluchten, of ouders die zelf hulpbehoevend zijn en er eerst voor de eigen ouders gezorgd moet worden voordat ze naar stage kunnen gaan. Of studenten die al erg jong, gewenst of ongewenst, zelf een kind hebben waar ze voor moeten zorgen. Dan is PUUR een heel ander begrip geworden, de rugzakjes die studenten meenemen zitten aardig vol. Iets waar we op de afdeling en in de begeleiding niet veel mee kunnen of mogen, maar wat steeds vaker een rol speelt. Dit zijn lastige dilemma’s, want waar houdt onze grens op en waar mogen we wel rekening mee houden? Ons personeel werkt niet voor niets in de zorg, we hebben een heel groot hart en willen het liefst voor iedereen zorgen. En dat is ook wat we voorop zetten, we geven iedereen een kans. We starten met een blanco vel, we geloven in de puurheid van iedereen. En die rugzakjes, ach…. we hebben allemaal wel wat, toch? Natascha van Spaandonk, Opleidingsadviseur
3
Notre Dame JOURNAAL
PUUR 2016, PUUR SAMENLEVEN Samenvatting nieuwjaarstoespraak 2015 was een jaar met veel ingrijpende gebeurtenissen: geweld dat zo dichtbij kwam (Parijs, Brussel). Vluchtelingen, die Europa en ook Nederland trachten te bereiken, op zoek naar een veilig onderkomen. Het raakt ons allemaal, we zijn er soms van slag van. Ook de natuur is van slag; de narcissen staan al in bloei. Tekenen van de opwarming van de aarde? Milieu en klimaatsverandering vragen onze bijzondere aandacht en zorg. We mogen blij zijn met het klimaat akkoord dat op 12 december in Parijs is overeengekomen tussen 195 landen. Paus Franciscus heeft in zijn Urbi et Orbi mensen opgeroepen elkaars verschillen te accepteren en in te zien dat iedereen elkaars broeder of zuster is. De paus toonde zich geërgerd over al het geweld in de wereld. “Wat gebeurt er in de harten van de mensheid om zulk geweld voort te brengen?”, vroeg de kerkvader. “Het moet ophouden.” zei hij. Het is essentieel dat we iedereen in zijn of haar waarde laten en in vrede naast elkaar leven. Die vrede begint heel dichtbij: thuis, op straat, in de buurt, in de winkel. Daarvoor is het nodig dat mensen met elkaar in contact komen en blijven, verbonden zijn.
4
Bij het begin van een nieuw jaar kijken we vooruit, of liever opzij; want door opzij te kijken zien we de ander naast ons staan. Eigen regie, familiezorg, ook bij Notre Dame kijken we steeds meer naar wat u zelf nog kunt, we vragen steeds vaker naar wat u van ons vindt, we vragen u om advies bij belangrijke beleidsbeslissingen. De rol van de cliëntenraad wordt steeds groter. Ik geloof in de kracht van mensen en in hun talenten, de veranderingen in de zorg dagen ons uit om samen creatieve oplossingen te bedenken. Zoals een Afrikaans spreekwoord luidt: “Wie snel wil gaan, moet alleen lopen; wie ver wil komen moet samen met anderen gaan.” Notre Dame is een huis om trots op te zijn; bezoekers reageerden heel positief tijdens de open dagen; op 19 maart houden we weer een open dag, specifiek voor de zorg. Laten we durven dromen, durven geven, doen wat we graag willen doen, dicht bij ons hart blijven en onze harten laten spreken. En dat in in een goede gezondheid en met oog voor elkaar. Joop van Dijk, locatiemanager
jaargang 3 - nummer 1
PUUR UW WELZIJN We zijn binnen Notre Dame nu zo’n jaar bezig met de methode Familiezorg. De kern van deze methode richt zich op het hart van de zorg: relaties tussen u als de bewoner, uw familie en de professionals. Iedereen heeft hetzelfde doel: zorgen conform uw wensen met behoud van zo veel mogelijk eigen regie en vrijheid. Bij mensen die buiten het zorgcentrum wonen loopt alles als vanzelf: vrienden en familie komen op visite of u gaat met ze op stap. Ze zijn er met u als u iets te vieren hebt of voor u als u het even niet ziet zitten. U hebt men hen een rechtstreekse communicatie. Ze zijn kortom onderdeel van uw welzijn. Binnen de muren van het zorgcentrum loopt het dan opeens iets anders, want er zijn nu ook professionals die voor u zorgen. Dat is opeens een verandering, maar allen gaan voor uw welzijn. In die driehoek (triade) van communicatie tussen u als bewoner, uw familie en professionals wordt uw welzijn geregeld. Wanneer voelt u zich thuis? Wanneer voelt u zich veilig? Zorg is belangrijk, net zoals een schone leefomgeving en lekker eten. Wat draagt nog meer bij aan uw welzijn? U voelt zich prettig als u uw familie of vrienden in uw buurt hebt. Als u kunt genieten van een film of een wandeling. Als u kunt praten met iemand over wat u bezig houdt. Als u aandacht krijgt. Als u muziek luistert. Enkele medewerkers, Marjan Kuijpers, Annemarie van den Bosch en Iris Vorselaars hebben dat gecombineerd en zijn voor Gaudéte een familiemiddag gaan organiseren. Familie levert een zeer belangrijke bijdrage aan het thuis voelen van de bewoner en moet zich zelf ook welkom en thuis voelen. Hoe beter dan via muziek? Op 17 oktober 2015 was het zover. Na een voorbereidingstijd waarin bewoners van Gaudéte en hun familie in de wandelgangen op informele wijze zijn geïnformeerd over de plannen voor een familiemiddag. Waarin enkele bewoners persoonlijke uitnodigingen hebben gemaakt voor iedereen en waarin op allerlei manieren familie en medebewoners zijn uitgenodigd.
In de Gele zaal is de tafel gedekt met koffie en thee en een lekker soesje. De opkomst is groot. Een pianist speelt vrolijke klanken. Al snel ontstaat er een geanimeerde sfeer. Muziek brengt gezelligheid en is prettig om naar te luisteren, je kunt er samen van genieten en meezingen als je wilt. Hiervoor zijn liedjesboeken gemaakt die gretig gebruikt zijn. De pianist praat met veel humor het programma aan elkaar. En tovert daarmee een lach op vele gezichten. Samen de koffieboel opruimen en elkaar voorzien van een glaasje en een heerlijk hapje. Dan is er ruimte om onderling contact te leggen. In de gezellige sfeer wordt met familie in gesprek gegaan en wordt hen gevraagd wat zij graag zouden willen, wat zij verwachten, welke ideeën zij hebben. Ook wordt er al spontaan hulp aangeboden voor diverse activiteiten. Veel complimenten zijn uitgedeeld en de datum voor een volgende familiemiddag Gaudéte is gepland: 30 januari. Tevreden gasten en gastvrouwen. Kortom: een geslaagd project, waarmee een mooi voorbeeld is gegeven hoe aangenaam en gezellig familiezorg kan zijn. Op 22 maart 2016 worden alle familieleden/ contactpersonen van bewoners van Notre Dame uitgenodigd voor een informatieavond over de methode Familiezorg. Klaartje van Montfort, directeur van het Expertisecentrum Familiezorg, geeft daar een toelichting op. Daarna is het woord aan de familieleden om in tafelgesprekken met leden van de Cliëntenraad ideeën, wensen en verwachtingen naar voren te brengen.
5
Notre Dame JOURNAAL
BIJWERKINGEN VAN GENEESMIDDELEN
Medicijnen zijn bedoeld om beter van te worden. Maar soms geeft een medicijn een nieuwe, onbedoelde klacht. Deze onbedoelde klachten noemen we bijwerkingen. De meeste bijwerkingen zijn gelukkig onschuldig. Altijd is het een kwestie van afwegen: wat zijn de risico’s van de aandoening, hoe vervelend zijn de bijwerkingen en wat zijn de alternatieven. Medicijnfabrikanten zijn wettelijk verplicht alle bijwerkingen bij de overheid te melden. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) beoordeelt vervolgens of een middel veilig genoeg is. Pas dan komt het in Nederland op de markt. In de bijsluiter bij het middel moet de fabrikant de belangrijkste bijwerkingen vermelden. De bijwerkingen die in de bijsluiter staan, zijn gemeld door veel verschillende gebruikers. Het komt nooit voor dat één persoon last heeft van alle bijwerkingen. Bijwerkingen die vaak voorkomen zijn maag- en darmklachten, hoofdpijn, duizeligheid en overgevoeligheid. Maag- en darmklachten, en hoofdpijn en duizeligheid zijn meestal van voorbijgaande aard. Het lichaam moet wennen aan het medicijn, daarna gaan de klachten over het algemeen over. Door het medicijn tijdens of vlak na het eten in te nemen verminderen de maag- darmklachten
6
vaak al. Kijk wel goed in de bijsluiter en op het etiket, sommige middelen moeten op een nuchtere maag ingenomen worden. De bijwerkingen overgevoeligheid en allergie zijn vooral bekend bij antibiotica, maar ook voor andere middelen kunt u overgevoelig zijn. Bij een allergie ontstaat er vaak huiduitslag en jeuk maar ook ernstige reacties als benauwdheid en zwelling in het gezicht of de mond kunnen optreden. Sommige bijwerkingen gaan na verloop van tijd vanzelf over. Bij andere bijwerkingen kan een advies helpen, bijvoorbeeld bij duizeligheid door bloeddrukverlagers kan het helpen het middel voor het slapengaan in te nemen en de tijd te nemen om op te staan. Soms kan de bijwerking met een ander medicijn verholpen worden, bijvoorbeeld bij obstipatie door het gebruik van morfine-achtige pijnstillers kan het helpen om een laxeermiddel te gebruiken. Soms kan uw arts een ander medicijn voorschrijven waarbij u minder last heeft van bijwerkingen. Wanneer de bijwerking niet te verhelpen is, is het een kwestie van afwegen: wat zijn de risico’s van de aandoening en hoe vervelend zijn de bijwerkingen? Hebt u last van een bijwerking? Neem dan altijd contact op met uw arts of apotheker. Annette Leijen, apotheker in Apotheek de Reeshof
jaargang 3 - nummer 1
PUUR IN 2016 Januari 2016 Nederland is vanaf 1 januari tot en met 30 juni voorzitter van de Europese Unie Februari De bezetting van de Nederlands/Vlaamse meidengroep K3 verlaat na 17 jaar de groep definitief en wordt door drie nieuwe zangeressen opgevolgd. Maart 25 maart gaat het voormalige Dierenpark Emmen open als Wildlands Adventure Zoo en kun je een wereldexpeditie maken in één dag. April 6 april Nederlands referendum over de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne. Mei 9 mei Mercuriusovergang. 14 mei In Stockholm vindt de finale van de 61ste editie van het Eurovisie songfestival plaats. 22 mei Oppositie van de planeet Mars. Juni 2 juni Opening van de Gotthard basistunnel. 10 juni EK voetbal in Frankrijk.
Augustus 5 augustus - 21 augustus In Rio de Janeiro vinden de Olympische Zomerspelen plaats. September 16 september Een gedeeltelijke maansverduistering in de bijschaduw. De maan beweegt zich dan door de bijschaduw van de aarde, zodat er op een deel van het maanoppervlak minder direct zonlicht valt. Vanuit Nederland en België is het grootste gedeelte van de eclips zichtbaar, maar het begin moeten wij missen. Oktober 21-22 oktober Nederlandse Brassband Kampioenschappen November 8 november De Amerikaanse presidentsverkiezingen worden gehouden. Overige gebeurtenissen Eind 2016 is de geplande opening van de Koning Willem-Alexandertunnel, als deel van de A2 onder Maastricht door.
Juli Slowakije is van 1 juli tot en met 31 december voorzitter van de Europese Unie. 2 juli - 24 juli De Ronde van Frankrijk. 6 juli – 10 juli De Europese Kampioenschappen Atletiek komen naar Amsterdam! 1.300 atleten uit 50 landen gaan op jacht naar medailles in 44 atletiekdisciplines. 19 juli - 22 juli De honderdste editie van de Nijmeegse Vierdaagse wordt gelopen.
7
Notre Dame JOURNAAL
AANDACHT PUUR VOOR Naast het Heilig Jaar voor de Rooms-Katholieke gelovigen, is 2016 vanaf 8 februari voor de Chinezen het jaar van de aap. Voor de leesliefhebbers is 2016 het jaar van het boek, voor onze culinaire voorbereiders is het het Jaar van de peulvruchten, voor de Bosschenaren begint 2016 als het Jaar van Jeronimus Bosch. Wij gaan hier verder op in. Het Heilig Jaar Rome verwacht 30 miljoen bezoekers in Heilig Jaar 2016, het “Jubileum van Barmhartigheid”. “Het is belangrijk dat gelovigen een leven van barmhartigheid leiden en dit in alle delen van de samenleving uitdragen”, aldus de paus. Op 8 december werd het Heilig Jaar door paus Franciscus geopend. Dit gebeurde door opening van de heilige deur in de Sint Pietersbasiliek. Deze deur wordt alleen in een Heilig Jaar geopend, voor het laatst in het jaar 2000. Paus Franciscus kondigde op 13 maart 2015 een extra Heilig Jaar aan, het “Jubileum van Barmhartigheid”. Paus Franciscus hoopt dat Christenen zich bezinnen op de geestelijke en lichamelijke werken van barmhartigheid. 8 december is het Hoogfeest van de Onbevlekte Ontvangenis, tevens de vijftigste verjaardag van de sluiting van het Tweede Vaticaans Concilie. Het Heilig Jaar zal gesloten worden op 20 november 2016, op het Hoogfeest van Christus, Koning van het Heelal. Wat is de historische duiding van dit bijzondere, eeuwenoude ritueel? Aanvankelijk werden eeuwgetijden gevierd als Heilige Jaren. Maar om meer mensen in de gelegenheid te stellen een Heilig Jaar mee te maken, werd dit al snel verkort tot eens in de vijftig jaar. Later werd dit zelfs eens in de vijfentwintig jaar. Er is echter aan de pausen de mogelijkheid geboden een extra Heilig Jaar uit te roepen. Dit gebeurde in 1933, toen het negentiende eeuwfeest van de kruisdood van Jezus werd gevierd. Ook het jaar 1983-1984 werd als een buitengewoon Heilig Jaar van Verlossing gevierd en werd in 1987-1988 gevolgd door een ander soort bijzonder jaar, het Mariajaar.
8
Jaar van het Boek Boeken verrijken ons leven. Ze brengen ontroering en plezier. Boeken spelen een grote rol bij het vormen van onze cultuur en identiteit. Boeken laten zien wie we zijn, als mens én als samenleving. De laatste jaren verschenen er regelmatig negatieve berichten over boeken en lezen in de media. Er zou steeds minder gelezen worden, boekhandels hadden het zwaar en bibliotheken moesten sluiten. Maar er is veel positiefs te melden. Dit jaar berichtte het Centraal Bureau voor de Statistiek dat het aantal jeugdleden van bibliotheken voor het eerst is gestegen en stijgt de boekenverkoop. Op populaire festivals als Lowlands is literaire programmering niet meer weg te denken: schrijvers blijken nog altijd in staat om ook een jong publiek in vervoering te brengen. Mensen zijn anders gaan lezen, maar de behoefte aan verhalen en duiding, aan informatie en kennis, aan vertier en ontspanning blijft. Dus tijd om te vieren dat het boek springlevend is: tijd voor een (her)verkenning én waardering van het boek in al zijn verschijningsvormen. De Koninklijke Bibliotheek, de CPNB (Stichting Propaganda van het Nederlandse Boek), het Letterkundig Museum, Bijzondere Collecties, de Stichting Bibliotheek van het Boekenvak en de Leescoalitie hebben de krachten gebundeld om 2016 Jaar van het Boek tot een succes te maken. Het boek wordt dit jaar in de schijnwerpers gezet met bestaande én nieuwe activiteiten. Nederland en Vlaanderen zijn gastland op de Frankfurter Buchmesse. Jaarlijkse boekencampagnes pakken extra uit en er komen gloednieuwe evenementen bij. Jaar van de Aap Bent u geboren in bijvoorbeeld 1992, 1980, 1968, 1956? Dan is 2016 voor u bijzonder. Mensen geboren in het Jaar van de Aap zijn geestig, intelligent, en hebben een magnetische persoonlijkheid. Persoonlijkheidskenmerken, zoals ondeugendheid, nieuwsgierigheid en slimheid, maken ze erg ondeugend. Apen zijn meesters van practical jokes, omdat ze graag grappen maken. Hoewel ze geen slechte
jaargang 3 - nummer 1
bedoelingen hebben, kunnen hun streken soms kwetsend zijn voor de gevoelens van anderen.
Kiemgroente: adukiboontjes, alfalfa, kikkererwten, taugé.
Apen zijn de genieën van de Chinese dierenriem. Ze leven in groepen, zijn intelligent en geestig. Niets is voor hen te moeilijk. En als het wel te moeilijk is, zullen ze doorgaan tot het barst. Ze zijn vindingrijk, houden van uitdagingen, hebben respect en hebben inzicht in zaken. Als apen zich ergens voor inzetten, worden ze steeds beter.
Sojaproducten: miso, sojabonen, sojadrink, sojameel, sojasaus, tempé en tofu.
Ze zijn heel erg flexibel en kunnen zich uit situaties redden door gevlei en strategisch manoeuvreren. Als er iets fout gaat zullen ze zelden twee waarschuwingen geven. Apen zijn “planners”, die uit situaties hun eigen voordeel willen halen. Ze kunnen ook snel hun interesse verliezen, wanneer ze geen aandacht krijgen. Apen zijn zo in zichzelf gekeerd, dat ze anderen niet gemakkelijk vertrouwen. Ze kunnen een kleinigheid opblazen tot iets groots. Jaar van de peulvruchten Je hebt ze in verschillende vormen, kleuren en smaken. Ze zijn relatief goedkoop, duurzaam, een goede vleesvervanger en bovenal heel erg gezond: peulvruchten! De Verenigde Naties hebben 2016 uitgeroepen tot het ‘International Year of Pulses’! Het is dan ook verbazingwekkend dat de gemiddelde Nederlander nog geen kilo peulvruchten per jaar eet. De gemiddelde Spanjaard eet er bijvoorbeeld jaarlijks ruim vier kilo van. Toch lijkt hier langzaam verandering in te komen; peulvruchten zijn aan het ‘verhippen’. Er zijn verschillende initiatieven zoals De Bruine Bonenbende, Flexitariër en BOON die proberen de peulvrucht weer op ons bord te brengen. Waarom dat goed is, lees je hieronder. Peulvruchten, een verzamelnaam voor: Verse peulvruchten: doperwten, peulen, snijbonen, sperziebonen, tuinbonen en kousenband. Gedroogde of geconserveerde peulvruchten: bruine en witte bonen, grauwe en groene erwten, kapucijners, kievitsbonen, limabonen, linzen, rode- en zwarte nierbonen (kidneybonen) en spliterwten.
Pinda’s, ja u leest het goed, pinda’s zijn biologisch gezien ook onderdeel van de peulvruchtenfamilie. Wat maakt peulvruchten zo gezond? Ze zijn rijk aan koolhydraten (vezels), eiwitten, B-vitamines, ijzer, calcium en fosfor. Daarnaast bevatten peulvruchten weinig calorieën! Vezels zijn met name belangrijk voor een goede werking van de darmen. Daarnaast verlagen vezels het risico op hart- en vaatziekten, door o.a. verlaging van het LDL-cholesterolgehalte (‘slechte’ cholesterol). Ook verbeteren vezels in bijvoorbeeld bonen en linzen de bloedsuikerspiegel bij diabetes mellitus type twee. En last but not least, peulvruchten spelen een rol bij het voorkomen van overgewicht. Ze geven namelijk een vol gevoel, maar leveren weinig calorieën. Zijn peulvruchten koolhydraten/groente/vleesvervanger? Alle drie! Verse peulvruchten zoals snijbonen en taugé worden als groente gezien vanwege hun plek binnen onze maaltijden. De gedroogde en geconserveerde varianten, zoals linzen, worden vaak gebruikt om bijvoorbeeld aardappelen te vervangen. In dat geval dienen ze als koolhydraatbron. Gezonde en duurzame keuze. Peulvruchten als soja zijn een goede optie om af en toe wat minder vlees te eten. Peulvruchten en vlees zijn beide rijk aan eiwitten. Een portie vlees van 100 gram kan worden vervangen door 75 gram peulvruchten. Vegetariërs hebben aanvullingen nodig als granen om alle essentiële aminozuren (bouwstenen van eiwit) binnen te krijgen. Voor de vitamine B12 is aanvulling met producten van dierlijke afkomst nodig, zoals ei en melk (8). Veganisten doen er verstandig aan om supplementen te slikken voor bijvoorbeeld vitamine D, calcium en ijzer. 2016 - Jaar van Jheronimus Bosch
9
Notre Dame JOURNAAL
PUUR
Jaar van Jheronimus Bosch In 2016 viert ’s-Hertogenbosch het 500e jubileumjaar van de bekendste schilder van de stad: Jheronimus Bosch. Hij werd geboren rond 1450 als Jheronimus van Aken in de Vughterstraat. In het huis van zijn grootvader, schilder Jan, en waar ook zijn ooms wonen en het familieatelier delen. Na de lagere school gaat hij naar de Latijnse school. In 1462 kopen zijn ouders een huis aan de Markt. Daar krijgen Jheronimus en zijn broer Goessen hun schildersopleiding. Rond 1480 trouwt hij met Aleid, een dochter uit een welgestelde familie, en gaan wonen in Aleid’s huis tegenover het schildersatelier. Bekende schilder Jheronimus’ bekendheid als schilder groeit in die jaren gestaag, binnen en buiten de stad. In 1488 wordt hij ‘gezworen lid’ van de Lieve Vrouwe Broederschap. Jheronimus’ lidmaatschap van dit elitaire gezelschap, met een eigen kapel in de Sint-Janskerk en een huis voor samenkomsten, bevestigt zijn voorname status. Rond deze tijd begint Jheronimus ook zijn schilderijen te signeren met zijn artiestennaam: ‘Jheronimus Bosch’, naar de stad waar hij woont en werkt. Het gaat Jheronimus voor de wind: dankzij zijn prestigieuze opdrachtgevers is hij in goeden doen, maar bijzonder rijk wordt hij niet. Op 9 augustus 1516 wordt Jheronimus begraven, vanuit de Sint-Jan. Waaraan hij is gestorven weten we niet; er waarde in die periode een besmettelijke ziekte door ’s-Hertogenbosch maar of die hem ook velde, is onbekend. Wel bekend is dat Jheronimus’ werk in de vijf eeuwen na zijn dood onverminderd bijzonder en uniek is gebleven. En dat hij met recht de beroemdste middeleeuwse schilder van Nederland genoemd mag worden. Geboren, getogen en overleden in zijn stad, ’s-Hertogenbosch.
10
Als ‘puur’ het woord is voor dit blad, dan kan het niet anders of je moet een bijdrage leveren die geheel en al van jezelf is. Geen woorden van anderen, geen gedachten die je leent, maar woorden die puur uit je eigen brein komen. Ten minste: dat is wat er als eerste bij me opkwam. Is het echter wel zo gemakkelijk om echt helemaal ‘puur’ te zijn? Helemaal rein, zuiver en onvervalst? Ik ben eens gaan grasduinen hoe puur ‘puur’ eigenlijk is. Het woord ‘puur’ wordt gebruikt door allerlei organisaties, en lijkt daarmee ook een beetje een modegevoelig woord, zoals ‘duurzaamheid’ ook door elke organisatie gebruikt werd het afgelopen jaar, of zoals men in 2014 het woord ‘respect’ ontdeed van zijn puurheid door dit woord zo ongeveer in iedere zin te gebruiken. Sauna Puur – Puur-restaurant – Paviljoen Puur – Heel veel namen die ‘puur’ na of voor hun naam hebben – puur-Amsterdam/ puurKroatië/…. De staatsloterij claimt eerder het ‘Puur Geluk’, als je de loterij wint. Zelf zing ik al jaren in een Vocaal Ensemble met de naam: Pur Sang. Wij willen ook proberen om zo zuiver mogelijk de muziek te zingen zoals deze bedoeld is volgens de mensen die daarvoor doorgeleerd hebben. En misschien moeten we zo die andere naamdragers met ‘puur’ ook zien: mensen die een poging doen om de puurheid uit te laten komen. Het enige dat echt ‘puur’ te noemen is, is pure chocolade; zonder toevoeging. Dus moeten we oppassen dat we bij mensen die het woord ‘puur’ gebruiken ook ‘het kaf van het koren’ kunnen scheiden. Want anders doen we het woord puur teveel onrecht. Het is net als met het geloof: je hoeft er niet heel veel zaken bij te halen om je geloof puur te kunnen beleven. Het gedicht ‘Puur geloof’ van Ingrid van der Weegen eindigt met de woorden: “Want ooit sta ook ik voor U. Omringd met kleuren, donker en licht getint. Zonder woorden, zonder excuses verschijn ik dan aan uw voeten waar ik, staande in uw licht, genade en eeuwige liefde vind.” Misschien is dat wel geluk zonder loterij. Puur. Gabriël Roes, Geestelijk verzorger
jaargang 3 - nummer 1
WAT IS EEN GLUTENVRIJ DIEET?
Wie glutenintolerant is, moet een glutenvrij dieet volgen. Eet je toch gluten, al is het maar een heel klein beetje, dan beschadigt de dunne darm onmiddellijk en kan de darm zijn werk niet goed doen. Gluten is een mengsel van eiwitten dat van nature voorkomt in bepaalde granen. Gluten zit in producten die gemaakt zijn van bepaalde granen , zoals onder andere in alle soorten gewoon brood, beschuit, crackers, gebak, koek en pasta zoals macaroni, spaghetti en vermicelli. Ook zit het in producten waarin een glutenbevattend bindmiddel is gebruikt, zoals soep, saus, worst en aangemaakt gehakt. Door het eten van glutenvrije voeding herstellen de darmen en kunnen ze weer voldoende voedingsstoffen opnemen. De meeste mensen die glutenintolerant zijn, voelen zich al beter na enkele dagen glutenvrij dieet. Klachten zoals misselijkheid, diarree, moeheid en een opgeblazen gevoel verdwijnen binnen enkele weken. Soms kan het even duren voordat klachten verminderen of helemaal verdwijnen. Het duurt een aantal maanden tot jaren voordat de wand van de dunne darm volledig is hersteld. Juist omdat het zo nauw komt, maakt de NCV (Nederlandse coeliakie vereniging) zich hard voor
de veiligheid en betrouwbaarheid van glutenvrije voedingsmiddelen. Ook geeft de vereniging voorlichting. In het glutenvrije dieet ontbreken de graanproducten die veel voedingsvezels, ijzer, vitamine B1 en foliumzuur bevatten. Het is daarom aan te raden om glutenvrije producten te gebruiken die rijk zijn aan voedingsvezels, ijzer, vitamine B1 en foliumzuur. Gemiddeld duurt het een jaar voordat iemand de basisprincipes van het glutenvrije dieet onder de knie heeft. Dieetfouten liggen altijd op de loer, zeker in de beginperiode. Ga altijd na wat de oorzaak is, zodat u fouten in de toekomst voorkomt. Eet iemand per ongeluk gluten, dan kan een reactie optreden. Deze reactie varieert van persoon tot persoon. Sommigen kunnen dagenlang last hebben van bijvoorbeeld buikpijn. Anderen hebben helemaal geen last. Ook als geen reactie optreedt, is het raadzaam het dieet zo snel mogelijk weer nauwgezet te volgen. Het afweersysteem wordt dan niet verder geïrriteerd en eventuele beschadigingen van de darmwand worden voorkomen. Wanneer klachten blijven bestaan raadpleeg dan uw huisarts.
11
Notre Dame JOURNAAL
KIJK NOG EENS GOED Wat zie je nu, zuster, als je zo naar mij kijkt? Een kribbig oud mens, wiens verstand langzaam wijkt? Onzeker, verbaasd, in het verleden gevangen, morsend met eten, bekruimelde wangen en het enige contact dat mij nog rest is als je zegt: ”Doe nou eens je best”. Zonder gesputter laat ik je begaan je baadt me, je voedt me, je kleedt me weer aan. Als dat alles is, kijk dan nog maar een keer en kijk dan wat beter, want ik ben nog veel meer. Laat me vertellen wie ik ben en wie ik was, hoor mijn verhaal, want dan ken je me pas. Eens was ik een kind, tien jaar oud hier nog maar. Dit is mijn gezin, we beschermden elkaar. Zestien en klaar om de wereld te omarmen. Dromend van liefde om mijn hart te verwarmen. Een bruidje van twintig, mijn hart maakt een sprong. Mijn belofte is heilig, ook al ben ik nog jong . Met vijfentwintig ben ik zelf aan de beurt, mijn leven wordt door kinderen gekleurd Een vrouw van dertig, mijn kroost groeit zo snel nu nog verbonden maar blijft dat straks wel? Bij veertig hebben zij de woning verlaten. Met moeite vullen wij samen de gaten. Hier ben ik vijftig, weer kleintjes op schoot.
Opnieuw omringd door kinderen, de blijdschap is zo groot. Maar dan wordt het donker, mijn lief overlijdt. Angst voor de toekomst, mijn vijand de tijd. Mijn kinderen zijn druk met hun eigen gezin en ik denk aan de jaren en aan wie ik bemin. Nu ben ik oud, mijn omgeving tot last. Lichaam en geest door de tijd aan getast Mijn huid is gerimpeld, kracht en gratie gaan heen Op de plaats van mijn hart zit daar nu een steen Maar diep van binnen woont nog immer dat kind dat danst en verliefd is, dat zingt en bemint. Ik houd van dit leven en beleef het steeds weer, Ik proef nog de vreugde, maar ook vaak het zeer. Ik denk aan de jaren die zijn weggedreven Probeer me te schikken in wat is gebleven. Dus open je ogen en kijk nog eens goed. Besef dat de tijd ook met jou straks dit doet Kijk naar mijn hart. Zuster, maak me weer blij. Kijk nog wat beter en zie...... MIJ. Phillis McCormack – Nederlandse vertaling Pauline van Tienhoven www.vilans.nl
12
jaargang 3 - nummer 1
MET BEWONERSOGEN PUUR
CILTY TAMINIAU Terwijl ik door de buurt wandel, in het donker en naar binnen kijk in al die huizen die de gordijnen (lekker op z’n Hollands) gewoon open hebben, het mag immers gezien worden, valt het me op dat de Kerstverlichting al weer snel aan het verdwijnen is. Ruim voor Driekoningen. Daar denk ik eens over na. De verklaring ligt waarschijnlijk in het feit dat men ook steeds vroeger met de Kerstversiering begint. Sinterklaas is maar net klaar met zijn festiviteiten, hij kijkt nog even of al zijn Pieten heelhuids uit de schoorstenen zijn gekropen, hij kijkt of zijn paard goed verzorgd is zodat zij allen met een gerust hart de zeereis naar Spanje kunnen maken. Hij controleert uiteraard ook de grote jute zak, hij kijkt of er niet per ongeluk een kind in zit, een kind dat wel lief is geweest, maar dat zooo graag naar Spanje wil... Enfin Sinterklaas heeft zijn hielen nog niet gelicht of tjoeps daar prijkt de eerste Kerstboom met lichtjes en al in de voorkamer... Och dat is toch ook hartverwarmend heerlijk, die Kerstsfeer. Tenminste als je zo bevoorrecht bent dat je mensen om je heen hebt die je lief zijn. Als je daarnaast ook mag wonen in een vriendelijke verzorgende omgeving, waar men weet wie je bent, waar men je hartelijk en met respect behandelt. Als je niet gebukt gaat onder het verdriet van verlies, een verlies dat al het andere teniet kan doen. Pure vreugde. Puur verdriet. Puur.
Het leek me een gemakkelijk onderwerp: puur. Maar grutje-me-trutje nee, pure puur bestaat niet. Zonder filosofisch te worden (ik zou niet durven) kan puur alleen puur genoemd worden als het ook opgevuld wordt met iets anders. Pure chocolade (dat is het eerste waar ik aan denk) bestaat niet, er zit altijd nog iets bij. Bestaat puur geluk? Eigenlijk alleen maar omdat we ook weten wat ongeluk of verdriet is. Ga zo maar door. Oeps dacht ik, dit gaat niet lukken, het wordt vast pure onzin! (Ik zou niet durven). Er is één persoon die bij mij het pure gevoel van puur opwekt. Vooral in deze moeilijke periode, waarin zij moet leven met de ziekte van Alzheimer, straalt zij een pure goedheid uit. Mevrouw Mutsaerts is puur goed van hart en ziel. Zij heeft de kinderlijke blijheid, tevredenheid weten te behouden, waarmee ze ons ‘ontwapent’ . Het is niet alleen haar hart, maar ook haar ziel die haar zo puur maakt. Ik herinner me een voorval een aantal jaar geleden. Ik legde te veel nadruk op iets waarvan ik vond dat ze dat moest doen, iets waarvan ik dacht dat het goed voor haar zou zijn. Toen werd ze spontaan echt boos op mij! Ik schrok me een hoedje! Zij zag dat ik schrok en begon zich meteen te verontschuldigen en ‘het weer goed te maken’. Zij is absoluut de meest pure persoon in goedheid en in naastenliefde die ik ken. Puurder dan pure chocolade, en dat wil wat zeggen!
13
Notre Dame JOURNAAL
SPITSKOOLSTAMPPOTJE MET HAM EN ANANAS Ingrediënten 900 gram kruimige kookaardappelen 2 el olie 1 ui (gesnipperd) 1 rode paprika (fijngesneden) 2 el kerriepoeder 2 zakken gesneden spitskool (a 300 g) 1 blik ananasschijven (op sap (432 g),( in stukjes) 1 duopakje hamblokjes (250 g)
Bereidingswijze Kook de aardappelen volgens de aanwijzingen op de verpakking. Verhit ondertussen in een wok de olie en fruit hierin de ui goudbruin. Voeg de paprika en het kerriepoeder toe en roerbak een minuut. Schep
de spitskool erbij en roerbak nog vijf minuten. Schenk het ananassap, de stukjes ananas en de hamblokjes erbij en stoof de kool in circa tien minuten gaar. Giet de aardappelen af en stamp ze tot een grove puree. Schep het spitskoolmengsel met de ham- en ananasblokjes erdoorheen. Verdeel de stamppot over vier borden.
OP NAAR DE NIEUWE SCHIJF VAN VIJF De Gezondheidsraad heeft in november 2015 de Richtlijnen Goede Voeding uitgebracht. Dit zijn nieuwe adviezen over gezond eten die in een nieuwe Schijf van Vijf worden uitgewerkt. De lancering van de nieuwe Schijf wordt in het voorjaar 2016 verwacht. Volg je de huidige Schijf van Vijf dan ben je heel gezond bezig. Uit de nieuwe adviezen kunt u nu al als aanvulling op de huidige Schijf van Vijf gebruiken: meer peulvruchten, dagelijks wat ongezouten noten, dagelijks groene of zwarte thee, gefilterde koffie in plaats van ongefilterde koffie (kookkoffie of cafetiere-koffie) en liever geen alcohol. Voordat de richtlijnen in de Nieuwe Schijf vertaald kunnen worden is genoeg onderzoek nodig. Want het beeldmerk moet iedereen kunnen aanspreken. Nederland heeft een multiculturele samenleving met allerlei verschillende eetgewoonten en -gebruiken. Zo zijn er landen die (bak)bananen indelen bij aardappels en landen waar aardappels juist bij de
14
groente horen. Nederlanders eten noten vooral als snack, maar voedingskundig gezien zijn ze een prima vleesvervanger. Ook worden de foto’s in de huidige schijf soms erg letterlijk genomen. Hoewel dat lapje vlees en het blok tofu als symbolen moeten worden gezien voor het ‘zuivel, vlees, vis en vervangers’, wekt het voor sommige mensen de indruk dat deze producten een ‘must’ zijn. Mensen denken daarnaast dat ze niet volgens de richtlijnen eten, omdat ze bijvoorbeeld geen vlees eten of melk laten staan, terwijl ze met hun eetpatroon toch precies binnen de lijntjes van de Schijf kleuren. Met de nieuwe vormgeving hoopt men een bredere groep aan te spreken. Want met de Schijf van Vijf kan elke Nederlander zijn eetpatroon gezond(er) maken volgens eigen (smaak)voorkeuren.
jaargang 3 - nummer 1
STELT ZICH VOOR MARK VAN ROOTEN
PUUR TOEVAL EN GELUK Wij zijn Rietje van der Zalm en Ria Pijnenburg. Wij waren op bezoek met de open dag van Notre Dame en zaten gezellig aan een kopje koffie, toen we in gesprek kwamen met de mevrouw die koffie voor ons inschonk. Wij vroegen haar hoe het met de vrijwilligers was op Notre Dame, waarop zij ons vertelde dat die er veel te weinig zijn. Wij antwoordden: “Als je in nood zit mag je ons bellen”. Dat gebeurde de week erna al. Omdat wij samen al bekend zijn met het werken met ouderen zoals bij de Zonnebloem, zijn we meteen al ingeschakeld. Daarna hebben we nog een gesprek gehad met Evelien Pigmans. We hebben met elkaar de afspraak gemaakt om zaterdags om de veertien dagen koffie en thee te komen schenken tussen 19.00 en 20.00 uur op Gaudéte en Bethanië.
Ik ben geboren op 2 mei 1968 in Velp (Gelderland). Ik woon samen met mijn vrouw Annelies en zoon Bas van 17 jaar en dochter Sanne van 14 jaar in Bavel. Sinds 1 januari werk ik in Notre Dame als assistent-kok. Na de hotelschool in Turnhout te hebben afgemaakt heb ik een hele tijd in de horeca gewerkt. Nadat onze kinderen geboren zijn heb ik voor koken in de zorg gekozen en dat bevalt me het best. Mijn vorige werkgever was Stichting de Breedonk in Breda, waar ik kookte in een Grand Café voor ouderen. Iedere week verzon ik een nieuwe menukaart met lekkere gerechten. Alles werd daar gekookt met verse producten.
We zijn ook inzetbaar voor allerlei andere dingen, zoals bij de bingo of bloemstukjes maken. Wij vinden het samen superleuk en zo nodig komen we graag. Het dank-je-wel van de mensen doet ons goed. We hopen dat we het nog lang kunnen volhouden. Rietje en Ria
Heb ik nog dromen, wensen, doelen? Een van mijn dromen is om een reis te maken naar het amazonegebied in Zuid-Amerika. Ik ben een dierenliefhebber dus daar is genoeg te beleven denk ik. Mijn hobby’s zijn tennissen en vissen. Ook wandelen met mijn hond Luca vind ik heerlijk. Verder lees en kook ik graag en zit graag bovenop het nieuws. Een volière staat ook nog op mijn verlanglijstje maar voorlopig voer ik de vogels in de tuin. Er zitten er al een heleboel.
15
Notre Dame JOURNAAL
WOORDZOEKER Een woordzoeker met allerlei beroepen/roepingen. Streep de genoemde woorden weg, horizontaal, verticaal en af en toe diagonaal, en de oplossing (een gezegde) blijft over. De oplossing kunt u in het postvakje van de redactie Notre Dame Journaal deponeren uiterlijk 15 april 2016. De winnaar van de vorige keer is zuster Irmgard Bos met de oplossing: Wintersport Veel plezier en succes!
AANNEMER ADVOCAAT AMBT ANALIST ARCHEOLOOG BAAS BAKKER BANKIER BEAMBTE BIOLOOG BOER BOSWACHTER BRANDWEERMAN BUTLER CHEF CLOWN DEKEN DROGIST DRUKKER GIDS GUIDE HERDER
16
HOOFD HOVENIER JAGER JOB JUF KAMPKOK KAPPER KEELARTS KELNER KOERIER KOK KOSTER KROEGBAAS LABORANT LOODGIETER LOODS MAJOOR MAKELAAR METSELAAR MEID MODEL MOSSELMAN
NAR NORN OBER OORARTS OPERAZANGER OPMAKER PAUS PILOOT RECTOR REDER REPORTER RUITER SJEIK SMID TELER THERAPEUT TOLK VAK WALSER WEERMAN WEVER ZUSTER
jaargang 3 - nummer 1
B
A
K
K
E
R
B
D
R
U
K
K
E
R
K
I
R
B
E
W
E
E
R
M
A
N
N
N
A
R
O
B
A
L
A
D
A
E
G
J
A
G
E
R
O
L
U
N
N
A
E
M
C
L
O W N
R
C
E
O
T
K
E
D
R
B
T
K
E
O
E
E
H
G
O
L
I
R
V W
T
O
O
D
P
A
P
E
B
G
E
E
N
O
A
E
R
K
P
E
E
O
O
A
A
R
R
R
C
L
L
E
A
O
R
O
R
L
A
T
O
L
K
A
S
E
K
R
P
A
B
T
O
S
G
I
D
S
A
E
R
A
U M
Z
E
E
O
B
T
A
M
B
T
R
A
P
I
A
A
R
R
G M
H
O
O
F
D
L
E
I
T
K
N
N
I
A
E
E
V
A
K
E
L
O
L
E
E
G
N
O
N
T
R
K
D
K
I
A
S
O
R
R
E
P
D
A
S
A
A
A
H M
B
E
O
D
T
R
A
E
L
E
P
M
A
J
O
O
R
T
G
G
O
U
K
I
L
E
P
N
B
S
R
S
M
I
D
I
S
E
S
A
U
K
N
O
S
A
L
O
O
D
S
E
N
T
A
T
O
E
S
E
N
K
O
S
T
E
R
T
E
R
D
K
M W
L
T
E
R
R
G
U
I
D
E
D
Z
U
E
A
M H
E
A
M
S
J
E
I
K
R
U M
R
C
A
E
L
R
E
W
S
N
T
E
O
S
O
C
H
N
R
A
T
I
E
E
J
U
F
G
T
D
H
T
J
D
R
S
D
V
B
A
A
S
I
E
E
E
E
O
E
T
K
O
E
R
I
E
R
S
R
L
F
R
B
R
S
H
N
R
B
O
E
R
T 17
Notre Dame JOURNAAL
VAN DE CLIËNTENRAADTAFEL Spiegelglad en mooi weer Het is de afgelopen maanden mooi en zacht weer geweest. Maar met Driekoningen was het vooral in het noorden spiegelglad en gevaarlijk om buiten te komen. Er was zelfs zoveel ijs op de straten, dat er hele wedstrijden werden georganiseerd als opmaat voor de al lang gedroomde Friese Elfstedentocht. Voor de ouderen was het verstandiger om gewoon thuis te blijven. En toch zijn meer dan 750 mensen in het ziekenhuis terecht gekomen met gebroken beenderen, armen, heupen etc. Dat zou voor ouderen desastreus zijn. Een lang genezingsproces en dan maar hopen dat het weer helemaal goed komt. Het is te hopen dat het rond Notre Dame deze wintermaanden sneeuw- en ijsvrij blijft. De CR heeft vorig jaar met het management afgesproken dat de ingang en directe omgeving ijsvrij zal blijven. Door het zachte weer beginnen ook al knoppen uit te komen. De lente begin pas op 21 maart en dat duurt nog wel even. Wees voorzichtig, maar geniet ook als het mooi weer is van onze tuin in deze winter van 2016.
Zuster Irmgard Bos en pater Jan Schrama nemen afscheid
In 2016 zullen aan de hand van de kaderbrief 2016 ook veranderingen worden doorgevoerd binnen WZC Notre Dame. Gewerkt wordt onder andere aan kleinere zorgteams en betere beveiliging, toezicht en begeleiding van de bewoners. Ook zullen er nieuwe Prezo speerpunten worden opgesteld naar aanleiding van een Auditonderzoek in mei (na 3 jaar). Ook zal meer aandacht komen voor de
18
PG-bewoners en de familiezorg in de zgn. triade (samenwerking tussen bewoner, familie en professional). Een uitgebalanceerd en op maat ZorgLeefplan voor iedere bewoner is een belangrijk streven in 2016. De nieuwe CR zal in haar jaarplan 2016 deze punten zeker opnemen. Verkiezingen en uitslag nieuwe leden Iedere drie jaar worden verkiezingen gehouden voor een nieuwe cliëntenraad. In oktober/november 2015 zijn alle bewoners opgeroepen per brief om zich kandidaat te stellen of om kandidaten voor te dragen. Een kiescommissie werd ingericht, onder leiding van Joop van Dijk (locatiemanager). Rika de Jongh (ondersteunende diensten) en Peter Vermijs (ambtelijk secretaris CR). Voor drie kiesgroepen werden 13 kandidaten geteld. In het weekend van 12-13 december hebben de bewoners massaal gestemd. Dat betekent dat de bewoners het erg belangrijk vinden dat ze goed vertegenwoordigd worden in de CR. Dit medezeggenschapsorgaan van de bewoners wordt steeds belangrijker binnen De Wever en Notre Dame. En ook landelijk. De kiescommissie heeft op 15 december de stemmen geteld en kwam tot de volgende gekozen leden van de Cliëntenraad. Kiesgroep FDNSC: mevrouw Ingrid Jansen en mevrouw Tjitske Veenhuizen. Kiesgroep MSC: broeder Harrie de Bruijn en mevrouw Jolanda van Dongen. Voor de kiesgroep niet-religieuzen ten slotte: mevrouw Mieke de Jong en mevrouw Bernadette Kriellaars. Zuster Hermien Lorist is tot zevende lid van de CR gekozen naar aanleiding van de uitslag gebaseerd op het aantal uitgebrachte stemmen. Op woensdag 25 januari wordt de nieuwe Cliëntenraad geïnstalleerd en wordt afscheid genomen van de oud-leden. Wij wensen de leden van de cliëntenraad heel veel succes in de komende drie jaar en dat zij de belangen van alle bewoners goed behartigen. Sfeer en beleving verhogen in 2016 Ook op dit terrein zijn er veel ontwikkelingen. Meer en meer rijpt het inzicht, dat sfeer en beleven steeds wezenlijker worden voor intramurale bewoners. Ook in Notre Dame verandert de fysieke omgeving en de wens naar meer beleving. We willen kleinere teams en leefgroepen, meer individuele aandacht. Dat betekent dat ook de huiskamers worden aangepast. Het is vaak enorm zoeken naar
jaargang 3 - nummer 1
de juiste ambiance, fysieke omgeving en het menselijk aspect. Om de sfeer en beleving te verhogen in een woonzorgcentrum wordt in het blad Gastvrije zorg een aantal ideeën geopperd. We noemen een aantal geopperde ideeën/adviezen: • Zorg voor de juiste basisvoorwaarden in het huis. Is het gebouw opgeruimd? Hoe maken we het voor iedereen gezellig? Is hier iemand verantwoordelijk voor? Het hierbij betrekken van familie en bewoners. Wat spreekt aan? • Blijf zo dicht mogelijk bij de normale leefomgeving. Vooral voor onze PG bewoners van belang. Als je gedesoriënteerd bent, is het juist belangrijk dat je comfort ervaart, dat er herkenbare dingen in de ruimte staan. Grote kleurverschillen maken angstig. • Geef bewoners een ruimte waar iets is te zien, te voelen en te horen. Beleving en ambiance kun je goed realiseren via deze zintuigen. Werk met muziek, geurend eten en mooie schilderijen. • De meerwaarde van meedoen. Laat bewoners zoveel mogelijk meewerken aan de inrichting, meewerken in de tuin en in de keuken of samen een kunstwerk maken • De geurbeleving. Het voorkomen van onaangename geurtjes. Een prettige geur toevoegen via een fijn vernevelingssysteem. Geur kan ook herinneringen terughalen. De nieuwe CR zal aan deze aspecten van sfeer en beleving zeker aandacht gaan besteden.
Cliëntenraadvergaderingen 9 november en 18 december 2015 Op de agenda van de cliëntenraad dd. 9 november stonden o.a.: de postbussenkwestie c.q. postbezorging, sluitingstijden receptie, Domotica, dienstkleding, beleid familiezorg en de triade, project Leven in vrijheid, verzwaard adviesrecht medezeggenschap, CR-verkiezingen, kaderbrief De Wever 2016, de concept begroting 2016. Het zwaartepunt lag op de kaderbrief en de begroting. De CR heeft verzwaard adviesrecht ten aanzien van de begroting. De heer Van Dijk heeft een goede en uitgebreide toelichting gegeven op de begroting. De CR had veel vragen over de zorgverlening (de kleinere zorgteams) en de effecten op de begroting, huisvestingskosten en kosten welzijn. In de uitgangspunten kon de CR zich goed vinden. Meer verantwoordelijkheid bij de bewoners en familie. En meer eigen regie. De CR heeft een positief advies afgegeven. De postbezorging heeft enige vergadertijd gevraagd, omdat de CR eraan hecht dat iedereen zijn eigen post zelf rechtstreeks in handen krijgt. Het project ‘Leven in Vrijheid’ zal in 2016 verder moeten worden uitgevoerd. De CR heeft meegekeken naar de procedure van de verkiezingen van een nieuwe CR. Tot slot heeft de CR onder voorwaarden een positief advies afgegeven inzake de medezeggenschapsovereenkomst.
Lees verder op pagina 20
De nieuwe Cliëntenraad. Vlnr: P. Vermijs, B. Kriellaars, I. Jansen, M. de Jong, H. Lorist, J. van Dongen, T. Veenhuizen, H. de Bruijn
19
Notre Dame JOURNAAL Vervolg van pagina 19 Ze heeft de voorwaarden hierbij vastgelegd in een brief aan de locatiemanager.
WIST U DAT?
De vergadering van 18 december stond in het teken van de nieuwe CR. Men was erg blij dat er een grote opkomst was om te stemmen. De CR is blij dat er een goed team gevormd is en ook is gekozen. Zij wenst hen veel succes. Op 27 januari wordt deze officieel geïnstalleerd. Ook zijn de CCR vergaderingen besproken en belangrijke punten zijn ingebracht door Zr. H. Lorist. Met de afkortingenlijst zijn de leden blij. Ze kunnen zo beter de stukken lezen. In 2016 (mei) komt er weer een Audit voor Prezo. De CR is benieuwd wat de speerpunten gaan worden voor de komende drie jaar in ons huis. Slotwoord Het is al februari als dit Notre Dame Journaal verschijnt. De cliëntenraad wil graag voor de overige 11 maanden alle bewoners, medewerkers, vrijwilligers en familieleden een heel fijn en goed 2016 toewensen. Met een zachte winter en een prachtig zonnig voorjaar. En beleef en ervaar dit nieuwe levensjaar ten volle, is het advies.
De nieuwe CR van Notre Dame mevrouw Ingrid Jansen broeder Harrie de Bruin mevrouw Jolanda van Dongen mevrouw Mieke de Jong mevrouw Bernadette Kriellaars zuster Hermien Lorist mevrouw Tjitske Veenhuizen Peter Vermijs is secretaris Hebt u nog vragen of suggesties dan kunt altijd contact opnemen met een van de afzonderlijke CR leden of met de secretaris. Informatie via mail:
[email protected].
20
• 20 gram chocolade per dag goed is voor hart- en bloedvaten? • Pure chocolade gezond is? • Doosjechocolade.nl iedere dag op zoek is naar nieuwe smaken en combinaties om chocoladekunstwerkjes van te maken? • De chocoladevoorkeur per land verschilt? Het Nederlandse volk heeft een zwak voor pure chocolade, terwijl Engelsen van romige melkchocolade houden en de Fransen juist blij worden van een stukje pittige chocolade. • In Zwitserland de meeste chocolade gegeten wordt? Een gemiddelde Zwitser eet 11 kilo chocolade per jaar, terwijl wij in Nederland gemiddeld ongeveer 5 kilo per jaar eten. • Maar.... dat record kunnen we toch met gemak verbreken?
jaargang 3 - nummer 1
PUUR GELUK
Let op: voordat u begint met lezen is het belangrijk te weten dat ik niet leid aan depressie, of illusie van grootheid. Het is enkel een vraag die wordt gesteld door mijn bewustzijn. De definitie van puur is volgens het van Dale woordenboek ZUIVER, ONVERVALST. De vraag die dan bij mij ontstaat is: bestaat dit? Wat is zuiver of onvervalst? Neem nou puur geluk. Bestaat er dan een zuivere of onvervalste vorm van geluk? Is geluk niet iets wat je maakt? Je moet immers in staat zijn om veel dingen te doen en veel dingen te laten om aan puur geluk te komen. Zo moet je genieten van het moment, zonder stil te staan bij de toekomst. Of je moet juist een goede daad verrichten zonder er iets voor terug te verwachten. Maar is geluk ook niet verbonden met hoop? Misschien zelfs nog belangrijker, LIEFDE? Maar wil dat niet zeggen dat we dan ook te maken hebben met hopeloos zijn en haat. Zijn al deze elementen (hoe positief of negatief) niet van essentieel belang voor het creëren van puur geluk? Als het inderdaad zo is dat aan alles een voorwaarde en/ of toevoeging verbonden is, het woord puur geen enkele toegevoegde waarde heeft? Is het dan niet zo dat het woord puur enkel de rol van bekrachtiging vervult, waarbij de veronderstelling wordt geschept dat er een verscheidenheid aan mate van geluk aanwezig is? Maar als we daadwerkelijk uitgaan van verscheidenheid aan mate van geluk verliest dan het woord puur niet zijn identiteit in de huidige vorm? Want heb je niet alleen wel of geen geluk?
PUUR Als ik denk aan puur, denk ik direct aan mijn favoriete bier; La Trappe. Er worden op de brouwerij veel soorten La Trappe-bieren gebrouwen, bijvoorbeeld Blond, Dubbel, Trippel en Quadruppel. Allemaal hebben ze hun eigen gistingsproces, smaak en karakter. Het allerlekkerste biersoort vind ik La Trappe Puur, een fris-hoppig, licht Trappistenbier. Bij het brouwen van dit bier zijn uitsluitend hoogwaardige biologische ingrediënten gebruikt. De receptuur is geboren uit de combinatie van een continu streven naar topkwaliteit en een passionele toewijding aan bier, altijd met respect voor mens en natuur. Ik ben al jaren geboeid door Abdij Koningshoeven en de Trappisten. De Abdij is niet ver van mijn huis, het is pakweg 30 minuutjes fietsen. De terugweg is een dikke 60 minuten fietsen want nuchter kom ik niet van de brouwerij vandaan, wel vrolijk. Ja, als ik zou moeten kiezen, dan zou ik Trappistin worden. Maar het is dat Kasper mijn lief is. Niet zomaar ene Kasper maar Kasper Houben. Een voorvader van mijn lief Kasper Houben, genaamd Caspar Houben († 1899) was eigenaar/ bewoner van Koningshoeven. Opa de grootgrondbezitter kocht de hoeven van Koning Willem ll en schonk het jaren later aan arme paters, de Trappisten. Mijn eigen Kasper wist dit zelf niet, maar ik ontdekte het toen ik ooit door een toevalstreffer in de Caspar Houbenstraat in Tilburg fietste (vlakbij het Stadsstrand). In de zomer fietsen Kasper en ik graag naar de Abdij. Kasper gaat dan even terug naar zijn ‘roots’. Wat kun je daar toch een fantastische en interessante rondleiding krijgen! Daarna heffen we graag een glas koud La Trappe Puur; proost! Loes Stoop, receptie
Sahar Setorg, receptie
21
Notre Dame JOURNAAL
TOESTEMMING Om ons blad te illustreren, zullen wij her en der gebruik maken van foto’s die bij diverse gelegenheden zijn gemaakt. Het kan voorkomen dat ook u op een foto staat. Als u liever niet wilt dat een foto gebruikt wordt, waarop u staat, dan houden wij hier rekening mee. Vult u dan onderstaande strook in en stuur deze naar ons (postvakje redactie Notre Dame Journaal).
OPROEP Op maandagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur komt dit nijver groepje bij elkaar in de ontmoetingsruimte. Hun breiwerk, haakwerk en borduursels zijn te koop en te zien in de vitrine in de gang bij de ontmoetingsruimte.
Naam: ……………………………………………………………………………. Afdeling/appartement: ....………………………………………….. wil liever niet dat foto’s waar hij/zij op staat worden gepubliceerd in Notre Dame journaal.
COLOFON Notre Dame journaal is een informatieblad voor bewoners van Notre Dame en hun relaties. Het blad verschijnt vier x per jaar. Redactie Annemarie van den Bosch Rika de Jongh Puzzels Bart Brekelmans Redactiesecretariaat Rika de Jongh T 013 463 35 55 E
[email protected] Opmaak Afdeling Communicatie Drukwerk Diamantgroep Drukkerij Kopij dient bij voorkeur digitaal (per mail) te worden aangeleverd bij het redactiesecretariaat. De redactie behoudt zich het recht voor stukken te weigeren, in te korten of te wijzigen.
22
De opbrengst in 2015 was bijna € 1000! Het geld is voor een goed doel: het missieproject van de congregatie. Ook overtollige materialen zijn te koop tegen zeer lage prijzen. Komt u ook eens kijken? Miep Bom – vrijwilliger
jaargang 3 - nummer 1
PUUR MOEDERGELUK
Ine Vermeer - Spapens met dochter Evy, geboren 10 december 2015. Evy is 51 centimeter en 3740 gram
23
Notre Dame JOURNAAL
NATUURLIJK
Foto - zuster Norbertine Rijk Duiven op Notre Dame Hoog in de bomen op een rij. Vijf soorten komen veel voor in de lage landen. De verschillen. Houtduif (Columba palumbus) De houtduif kan zeer snel vliegen. Ze komt veel voor in parken, bossen of grote tuinen waar ze wilde en slordig uitziende nesten maken. Kenmerken: de witte vlek in de hals, hun borst kleurt grijs-roodachtig en witte tekeningen op de vleugels. Holenduif (Columba oenas) De holenduif is kleiner dan de houtduif. Kenmerken: vooral donker grijsachtig gekleurd en een groen-paarse vlek in de hals. Deze duif is het jaar door te zien in de buurt van akkers en parken. De holenduif maakt haar nest in boomholtes en rotsgaten. Rotsduif of stadsduif (Columba livia) Ook wel de tamme duif genoemd, omdat ze al jarenlang als huisduif wordt gehouden, onder meer als lokduif voor de jacht of als postduif.
24
Ze leeft voornamelijk op steile kliffen en stamt af van de stadsduif. Turkse tortel (Streptopelia decaocto) Deze soort verblijft nog niet erg lang in onze streken. De eerste waarneming in Nederland dateert van eind jaren 40. Kenmerken: grijs-bruinachtige kleur en het donkere streepje met wit in de nek. Door de vrij slanke lange staart komt deze duif elegant over. Zomertortel of tortelduif (Streptopelia turtur) De zomertortel is vooral te herkennen aan zijn schubbenpatroon op de vleugels. Daarnaast valt de zwart-blauwe tekening in de nek goed op. Het dier is vrij schuw maar verraadt zichzelf door de tamelijk herkenbare roep. Het aantal broedparen neemt sterk af. Deze duif staat daarom op de lijst van bedreigde diersoorten.
