Jaargang 16, nr. 1 februari De slagroomketen in beeld. Het imago van vis, vlees en brood. The Frozen Butcher: hamburger als cadeautje

Jaargang 16, nr. 1 – februari 2015

De slagroomketen in beeld The Frozen Butcher: hamburger als cadeautje 01_cover.indd 1

Het imago van vis, vlees en brood 29-01-15 14:52

for your next career move in food Procestechnoloog Afwisselende functie bij dynamische organisatie

Roosendaal

Lonka B.V. is gespecialiseerd in de productie en verkoop van zacht snoepgoed: fudge, caramels, nougat, fruit jellies, fruit gums, rumbonen en chocoladeproducten. Naast het bekende merk Lonka worden ook de merken Van Dungen, Donkers en Marandi gevoerd. Kwaliteit staat op de eerste plaats. De producten worden in een groot aantal Europese landen verkocht. Lonka is een zelfstandig en ambitieus familiebedrijf met veel dynamiek en een professionele bedrijfsvoering. Er werken ± 120 medewerkers, verdeeld over de 2 fabrieken en het hoofdkantoor. Wegens de toekomstige ambities van Lonka zoeken wij een Procestechnoloog die mede verantwoordelijk is voor het analyseren van bestaande en nieuwe productieprocessen en het uitvoeren van projecten gericht op verbetering van efficiency en procesbeheersing. Deze technoloog is bekend met productieprocessen in de food sector en begeeft zich makkelijk op de werkvloer. Consultant: Annemarie van den Bos, telefoon 0317-468686 of 06-53310126

Quality Management Lead with true passion for Quality

Oud-Beijerland

Mars gives its people the most valuable thing in the world: Freedom. The freedom to grow and to excel. Plus the scope to make decisions independently. More than 75,000 associates worldwide are putting the Mars Principles in action every day to make a difference for people and the planet through their performance. Mars Food is the proud maker of Eastern and Southern European meals and sauces for leading brands such as Uncle Ben’s®, Suzi Wan®, Dolmio®, Miracoli® and others. Oud-Beijerland is the location with one of the global HUB’s for R&D, Quality and Food Safety. Currently we are searching for an ambitious Quality Management Lead who is responsible for managing and driving implementation of a robust quality and food safety program within the site, complying with the Mars Global Quality standards. Consultant: Annoek Kogelman, telephone: +31(0)317-468686 or +31(0)6-12504148

Plant Manager Veelomvattende functie met ruimte voor ondernemerschap en initiatief

Rotterdam

MaasRefinery BV is een jong, markten klantgericht bedrijf dat zich toelegt op de specialistische verwerking van plantaardige oliën en vetten voor de levensmiddelenindustrie. Het is een ‘state of the art’ raffinaderij, ontworpen volgens de laatste technologische en milieutechnische ontwikkelingen. MaasRefinery is volop in ontwikkeling en verwerkt zowel conventionele als biologische oliën en vetten. Zij raffineert de olie door middel van bleken en deodoriseren, maar kan de olie ook ontwassen en/of ontslijmen en staat erom bekend zeer lage raffinageverliezen te hebben. Op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu worden zeer hoge eisen gesteld. Voor deze dynamische speler zijn wij op zoek naar een gedreven Plant Manager die verantwoordelijk is voor het aansturen van de gehele productielocatie om doelstellingen op het gebied van onder meer productierendement, kwaliteit en klanttevredenheid te verwezenlijken. Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telefoon 0317-468686 of 06-53137885

Algemeen Directeur Inspirerende leider met lef en gevoel voor ondernemen

Maarssen

Beko Advies BV te Maarssen is een dochteronderneming van de Coöperatieve Vereniging Beko u.a.. Coöperatieve Vereniging Beko is een totaalpartner in business voor brood- en banketbakkers, mede dankzij de synergie tussen haar vijf dochterondernemingen. Met 13 medewerkers organiseert Beko Advies alle oplossingen voor ondernemerschap voor ambachtelijke bakkers en andere versondernemers in Nederland. Het betreft bedrijfseconomische, commerciële en vaktechnische adviezen en ook promoties ‘op maat’. Wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd van de huidige Directeur, zijn wij op zoek naar een gedreven Algemeen Directeur die verantwoordelijk is voor het financiële & commerciële resultaat en het operationele beleid van Beko Advies. Prachtige kans voor ervaren Managers die affiniteit hebben met de ambachtelijke sector en het MKB. Consultant: Bert den Uijl, telefoon 0317-468686 of 06-53959057

Maintenance Manager Bruggenbouwer die structuur brengt in een dynamische omgeving

Zeewolde

Vecozuivel is een jong, innovatief en trendsettend zuivelbedrijf. Bij Vecozuivel werken circa 80 medewerkers. Vanaf de jaren ’90 is zij van de verkoop in de eigen boerderijwinkel uitgegroeid tot een van de grootste leveranciers van biologische, dagverse zuivelproducten aan de grote supermarktketens in Nederland. In 2009 heeft Vecozuivel in Zeewolde haar nieuwe, moderne zuivelfabriek in gebruik genomen. Met de realisatie van de nieuwe fabriek heeft Vecozuivel een grote stap gezet in de verdere professionalisering van de biologische zuivelbranche. Vecozuivel is een innovatief en slagvaardig bedrijf. Om de organisatie verder te versterken zijn wij op zoek naar een pragmatische en initiatiefrijke Maintenance Manager, die verantwoordelijk is voor een optimale technische beschikbaarheid van alle productiemachines, procesapparatuur en overige productie-installaties, waarbij de kwaliteit en continuïteit gewaarborgd blijven. Consultant: Janneke van der Logt, telefoon 0317-468686 of 06-23637490 Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: [email protected]

dupp - food recruitment

Gen. Foulkesweg 66, 6703 BW Wageningen i www.dupp.nl t 0317-468686

Jaargang 16, nr. 1 – februari 2015

Inhoud nr. 1 – februari 2015

De slagroomketen in beeld The Frozen Butcher: hamburger als cadeautje

Het imago van vis, vlees en brood

01_cover.indd 1

29-01-15 14:52

Bij de voorpagina: EVMI bezocht het FrieslandCampina Innovation Centre in Wageningen en brengt het volledige traject van slagroom van boer tot bakker in beeld. Vanaf pagina 26.

Bouwhuis Enthoven

Smood

15

Geëxtrudeerde groenten en fruit

34 36 41

Van ei tot eiproducten

Ondernemersspiegel ‘For profit’ of ‘for benefit’

Productnieuws Mixed

4 8 9

Kort nieuws uit de sector

Steekproef NVWA ‘Certificering vaak niet terecht’

Schuttelaar & Partners Presentatie initiatieven met impact

Eeuwenoude innovatie

12

Dutch Coffee nu eindelijk in Nederland

Hygiënische bekabeling

18 19 22 26 30 32

Presentatie nieuwe norm

Green Box

Snelregelventiel nog sneller

Versfilter Melkunie

42

‘Laatste slok net zo lekker als de eerste’

Compact koelen met natuurlijke gassen

The Frozen Butcher Hamburger als cadeautje

De slagroomketen Van boer tot bakker

Weegsystemen Penko Snelheid fors toegenomen

Beeldvorming Het imago van brood, vlees en vis

Productnieuws

44 46 50

Inuline-claim Beneo goedgekeurd

RASFF

Meer meldingen over Listeria

Service

Cartoon, agenda en colofon

eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015

03_Inhoud.indd 3

3

29-01-15 15:32

Brand bij DE Douwe Egberts in Utrecht heeft de productie van koffie 27 januari korte tijd stilgelegd door 2 brandjes. De bedrijfsbrandweer kreeg het vuur onder controle. Samenwerking Zwanenberg Heyde Hoeve Zwanenberg Food Group en coöperatie Heyde Hoeve gaan nauw samenwerken. Ze willen samen concepten voor vleesproducten ontwikkelen, voor retail, out-of-home en de ambachtelijke slager. Heyde Hoeve brengt het Heyde Hoeve-varken op de markt, waarbij er extra aandacht is voor dierenwelzijn. Quinoa-teelt in de Betuwe In Lingewaard en Overbetuwe gaan 5 telers dit jaar 25 hectare aan quinoa verbouwen. Dat maakt voor dit jaar 10 procent uit van de totale productie van dit ‘superfood’ in Nederland. McCain sluit Grobbendonk McCain Foods in België sluit eind 2015, begin 2016 de productielocatie in het Belgische Grobbendonk. Daardoor dreigen 123 van de 197 banen geschrapt te worden. De productie van de aardappelverwerker wordt verplaatst naar de fabriek van Lutosa (sinds ruim een jaar dochter van McCain) in Leuze. Banen weg bij Duyvis Bij snackfabrikant Duyvis in Zaandam verdwijnen circa 30 van de ruim 140 arbeidsplaatsen. Moederbedrijf Pepsico wil nieuwe productiesystemen invoeren in Zaandam om efficiënter te werken. Die efficiencyslag gaat ten koste van banen. Knoeien met THT-data 4 medewerkers van een kaashandel uit Veenendaal, waaronder de eigenaar, worden verdacht van fraude. Ze zouden onder meer hebben geknoeid met THT-stickers van roomkazen uit het buitenland. Volgens het Openbaar Ministerie gebeurde dat tussen november 2011 en maart 2012. Paprika-oogstrobot doorontwikkeld Wageningen UR gaat in een nieuw Europees onderzoeksproject de paprika-oogstrobot doorontwikkelen. De effectiviteit van de huidige robot is vooral bij het plukken en de doorlooptijd te laag. Zo moet er onder meer een betere waarneming van zachte obstakels komen. Enkco komt met lupinehamburger Enkco heeft op de Horecava de lupinehamburger gepresenteerd. De burger is een combinatie van rundvlees en speciaal voor Enkco in Nederland geteelde lupine. Het bedrijf heeft bovendien een nieuw logo.

4

Mixed

F g

C d “ n F a v H z t r s D m c

Herkemij weg bij Vion Michiel Herkemij is vertrokken als CEO van Vion Food. Volgens De Raad van Commissarissen was het tijd voor een andere leiderschapsstijl om Vion verder op te bouwen. De Raad van Commissarissen heeft Tom Heidman, lid van diezelfde RvC, benoemd tot interim-CEO. Herkemij was net een jaar CEO van Vion. Daarvoor was hij onder meer CEO van D.E Master Blenders 1753. Eerder liet Herkemij al weten ‘geen vleesman’ te zijn. Als man van buiten wist hij echter een aantal ingrijpende beslissingen te nemen, stelt Vion Food, waaronder enkele grote verkopen van bedrijfsonderdelen. Dit heeft volgens de vleesproducent voor meer financiële stabiliteit bij het bedrijf gezorgd. Ook heeft Herkemij een aantal strategische opties uitgewerkt. Onder leiding van de CEO, zag Vion Food voor het eerst sinds lange tijd weer een stijging van het bedrijfsresultaat. Ook is het voortouw genomen om de hele sector transparanter te maken. Zo publiceert Vion als eerste bedrijf in Nederland de keuringsrapporten integraal op haar website, waardoor ook incidenten die in het bedrijfsproces zijn opgetreden, openbaar worden.

Foto: Vion

Kort nieuws

Plukon in de etalage Plukon Food Group, bekend van de merken Friki, Pingo en Maïski, staat te koop. Investeerder Gilde Buy Out Partners heeft de kippenslachter en -verwerker in de etalage gezet. Afgelopen zomer gonsden al geruchten dat het bedrijf te koop stond, maar topman Peter Poortinga liet toen blijken de integratie van recent overgenomen bedrijven eerst te willen voltooien. Gilde rekent erop dat de tijd nu rijp is voor een verkoop. Plukon is één van de grotere spelers op de markt voor pluimveevlees in West-Europa. Het bedrijf heeft door autonome groei en een reeks aankopen (zoals Interchicken, Stolle en Maïski) het aantal slachtingen kunnen uitbreiden van 4 miljoen vleeskuikens per week in 2009, naar bijna 7 miljoen. Er werken in totaal 4000 mensen. Het bedrijf heeft 13 vestigingen in Nederland, Duitsland en België, waarvan 8 slachterijen en 5 verwerkings- en verpakkingsbedrijven. Gilde Buy Out Partners rekent op een opbrengst van 500 tot 600 miljoen euro. Dat zou 7 tot 8 keer het bruto bedrijfsresultaat zijn.

Westland Kaas en Veldhuyzen gaan samenwerken De familiebedrijven Westland Kaas en Veldhuyzen Kaas gaan samenwerken op het gebied van logistieke export en internationale distributie. Westland brengt de logistieke exportactiviteiten en de distributie van een groot aantal landen onder bij Veldhuyzen Kaas. Doel van de samenwerking voor beide organisaties is om een nog sterkere positie op de wereldmarkt te realiseren, met speciale focus op het merk Old Amsterdam. “Als Westland willen we ons nog nadrukkelijker richten op onze core business: de ontwikkeling, marketing en verkoop van merkkazen”, legt CEO Henny Westland van Westland uit. “Onze merken zijn inmiddels wereldwijd vertegenwoordigd in tientallen landen. Om ook in de toekomst internationale groei te realiseren, gaat exportspecialist Veldhuyzen Old Amsterdam en onze andere kazen naar vele landen distribueren.” Voor een aantal landen blijft Westland zelf de marketing en sales van de merkkazen richting klant en consument verzorgen.


04-05-06-07_mixed.indd 4

29-01-15 14:48

T

T S k d w B A z a l

F i

B C 1 a w d k d H p d f n f m “ e o

Column Foodwatch wil verbod op gezondheidsclaims

Controles van certificerende instellingen (CI’s) zijn niet altijd van goede kwaliteit. Dat blijkt uit onderzoek (waarover meer te lezen is op pagina 8). Slechts 59 procent van de levensmiddelenproducenten was terecht gecertificeerd. Bij 32 procent van de bedrijven bleek sprake van overtredingen die goed waren voor een schriftelijke waarschuwing of minimaal één boete, en bij 9 procent was nog meer loos. Het zijn schokkende cijfers.

Window dressing

Top start platform Natural Processing Solutions Top bv is samen met partners, waaronder Cool Wave Processing en JFPT, het platform Natural Processing Solutions gestart. Doel is foodbedrijven meer inzicht te geven in de mogelijkheden van nieuwe verwerkingstechnieken. Echt innovatieve producten vinden hun oorsprong vooral bij innovatieve productiemethoden, stelt het bedrijf. “De kennis op het gebied van technologische innovatie ontbreekt vaak. Dat is waar we bij Top veel vragen over krijgen”, vertelt CEO Wouter de Heij. Basis voor het platform is de website naturalprocessingsolutions.com. Op deze site staan voorbeelden als AMAP, de Melonpeeler en PurePulse. AMAP reduceert derving in verse groenten en fruit. De Melonpeeler zorgt voor het efficiënt handmatig schillen van meloenen met dezelfde snelheid als duurdere automatische apparatuur. Met PurePulse worden verse sappen en andere vloeistoffen met behulp van elektrische pulsen langer houdbaar gemaakt.

FrieslandCampina schrapt banen in Gerkesklooster Bij het nieuwe kaaspakhuis van FrieslandCampina in Gerkesklooster verdwijnen per 1 november 2015 in totaal 9 van de 135 arbeidsplaatsen. Het nieuwe kaaspakhuis wordt verregaand geautomatiseerd. Daardoor is ook minder behoefte aan tijdelijke krachten, meldt het zuivelconcern. Alle medewerkers zijn geïnformeerd. Het nieuwe kaaspakhuis vervangt het oude pakhuis dat op 29 juli 2014 samen met een deel van het pekellokaal is afgebrand (zie foto). De verwachting is dat het pand in november 2015 gereed zal zijn. Het nieuwe complex wordt volgens FrieslandCampina veel flexibeler en efficiënter, zodat beter kan worden ingespeeld op de vraag vanuit de markt. Omdat veel processen zijn geautomatiseerd, verandert het werk van de medewerkers op de locatie inhoudelijk. “Het is wrang dat we van een aantal collega’s afscheid moeten nemen, zeker na wat we de laatste tijd met elkaar hebben doorgemaakt”, stelt plant manager Derrien Jansen. “Daarom zullen wij ons uiterste best doen om de gevolgen voor de betrokken medewerkers zo veel mogelijk te beperken.”

Foto: Jilmer Postma

Foto: Vion

Consumentenorganisatie Foodwatch wil een verbod op gezondheidsclaims op voedingsmiddelen. Afschaffing van de claims is één van de punten uit het ’15 puntenplan voor eerlijke etiketten’. “Een enkel voedselproduct is geen medicijn. Veel gezondheidsclaims zijn misleidend en stimuleren consumenten niet tot een gezond en evenwichtig voedingspatroon. Dit soort claims moet dan ook streng verboden worden”, stelt Foodwatch. Sinds medio december 2012 zijn in de EU slechts 222 generieke gezondheidsclaims toegestaan. Dat aantal werd door de Europese voedselautoriteit EFSA wetenschappelijk bewezen geacht. Voedingsmiddelenbedrijven, brancheorganisaties en lidstaten hadden ruim 4000 claims ingediend. Het 15 puntenplan richt zich naast gezondheidsclaims op de etiketteringsregels die half december 2014 in werking zijn getreden. Foodwatch zegt met het puntenplan te willen bereiken dat minister Schippers van VWS haar ambitie om misleidende marketing van voedselproducten aan te pakken zo snel mogelijk concreet maakt. Foodwatch roept Schippers op om zich ook op Europees niveau in te zetten voor het plan. Consumenten kunnen op de website van foodwatch een petitie tekenen om de actie te ondersteunen. De nieuwe Europese etiketteringsregels laten volgens Foodwatch nog steeds te veel ruimte voor wat zij noemt misleiding. “Zo is de minimale lettergrootte EU-breed slechts 0,9 – 1,2 millimeter, wat voor oudere en slechtziende consumenten te klein is om te kunnen lezen.”

Het maakt duidelijk hoeveel waarde er moet worden gehecht aan een certificaat. Het kán betekenen dat een bedrijf de zaakjes goed voor elkaar heeft, maar het kan dus ook van niet. Daarmee wordt een ingelijst certificaat muurversiering. Je zou verwachten dat certificering al lang niet meer iets is waarvoor je jezelf op de borst kunt slaan. Voedselveiligheid is immers niet iets om je mee te onderscheiden maar een vóórwaarde. Het moet vanzelfsprekend zijn. Retailers eisen echter certificaten. Daarmee is het papiertje zelf voor sommige voedingsmiddelenproducenten het doel geworden, en niet de achterliggende optimale voedselveiligheid en kwaliteit. Kennelijk zijn sommige medewerkers van CI’s bereid een oogje dicht te knijpen om dat doel te bereiken. Of ze zien zelf de tekortkomingen niet en dat is bijna net zo erg. Ik denk het eerste, want wiens brood met eet, diens woord men spreekt. Iets vergelijkbaars zien we trouwens ook bij onderzoeken door wetenschappers in opdracht van het bedrijfsleven. Die vallen vaker positief uit voor de opdrachtgever. Zoals het certificaat zelf belangrijk wordt gevonden vanuit marketingoogpunt, hechten bedrijven ook waarde aan keurmerken. In een rapport dat minister Kamp naar de Tweede Kamer zond, staat dat sommige champignonbedrijven zich aanmelden voor Fair Produce (een keurmerk voor de eerlijke behandeling en beloning van medewerkers) om een beter afzetperspectief te hebben, dus zonder dat ze de doelstellingen ondersteunen. Window dressing dus. De geloofwaardigheid van certificaten en keurmerken komt hierdoor in het geding. Dat zou kunnen leiden tot nieuwe certificaten en keurmerken die pretenderen betere garanties te kunnen bieden. Maar met nog meer certificaten is niemand gediend. Norbert van der Werff, redactiecoördinator eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015

04-05-06-07_mixed.indd 5

5

29-01-15 14:48

Kort nieuws Foodservice slecht vindbaar Bedrijven in de foodservice werken onvoldoende aan hun vindbaarheid op internet. Dit terwijl potentiële klanten zich juist steeds meer via dit kanaal oriënteren. Ook bieden foodservicebedrijven niet de juiste informatie om nieuwe klanten binnen te halen en gebruiken ze de social media te weinig. Dat blijkt uit het trendrapport ‘E-commerce in Foodservice 2015’ van Group7. Magnetisch koelen BASF en TU Delft hebben een koelsysteem ontwikkeld met ‘magnetocalorische’ materialen. Deze materialen zijn toegepast in een wijnkoeling die schoner, stiller en zuiniger is dan conventionele koelingen. Magnetocalorische materialen warmen op wanneer ze in een magnetisch veld terechtkomen en koelen snel weer af, als ze vervolgens weer uit dit veld gehaald worden.

door

koeico rbij s aan at stut de ruim

‘India in 2020 grootste verwerker’ India heeft de mogelijkheden om uit te groeien tot de grootste voedselverwerker ter wereld in 2020. Dat heeft de Indiase minister van Food Processing Industries gezegd tijdens een tweejaarlijkse investerings-top in Gandhinagar. Softijs zonder vet Nizo food research heeft een romig smakend softijs ontwikkeld dat geen vet en ook nog eens 25 procent minder suiker bevat. Dit softijs bevat per 100 gram slechts 99 kcal, gewoon softijs heeft vaak meer dan 160 kcal. ‘Foodverpakking moet kleiner worden’ Verpakkingseenheden van voedingsmiddelen moeten kleiner worden, om obesitas tegen te gaan. Bij een aanbod in small, medium en large is de consument geneigd de middelste variant te kiezen. Omdat de standaard verpakking groeit, wordt waarschijnlijk vaker voor grotere volumes gekozen. Dat stelt Maartje Poelman, onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam, in haar proefschrift. ‘Toename kiloknallers zorgelijk’ Het stunten met vleesprijzen moet stoppen, vindt staatsecretaris Dijksma van Economische Zaken. Zij noemt het ‘een zorgelijke zaak’ dat het aantal kiloknallers in supermarkten weer toeneemt. In haar ogen doen vleesstunts geen recht aan de boer. Die verdient een eerlijke prijs. Mede-oprichter Ojah vertrekt Jeroen Willemsen vertrekt per 1 maart bij Ojah, de producent van vleesvervangers op basis van Beeter. Hij heeft Ojah in 2009 mee helpen oprichten en vindt het nu tijd om verder te gaan. “Mijn rol als starter, pionier en initiator zit er op.”

6

Mixed

A s

‘Reststromen monitoren tegen voedselverspilling’ Het monitoren en rapporteren van reststromen in het bedrijfsleven en in de keten krijgt in 2015 de meeste aandacht in de strijd tegen voedselverspilling. Dit om beter zicht te krijgen op wat daadwerkelijk verspild wordt en wat het effect is van initiatieven. Daartoe start dit jaar een pilot. Dat meldt de Alliantie Verduurzaming Voedsel in de resultaten van het ‘Jaar tegen Voedselverspilling’. De resultaten zijn aangeboden aan staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken. Zo heeft Mars een anaerobe afvalwaterzuiveringsinstallatie geopend. Ben & Jerry’s produceert ijs met bio-energie uit afvalwater en ijsresten. Veneca en Unilever hebben een toolkit voor cateraars ontwikkeld. Lidl kwam met de 2 halen, 1 betalen acties, waarbij een tweede product later mag worden gehaald. Bovendien zijn bedrijven als Kellogg’s, H.J. Heinz, FrieslandCampina en retailers de samenwerking aangegaan met de Voedselbanken.

Sander van der Laan weg bij Albert Heijn

A

Sander van der Laan is per 1 februari vertrokken als algemeen directeur van Albert Heijn. Ahold en Van der Laan zijn het er “in gezamenlijk overleg eens over geworden”, dat hij Ahold verlaat, heeft Ahold bekendgemaakt. Wouter Kolk, nu verantwoordelijk voor specialistische winkels en nieuwe markten, wordt de nieuwe algemeen directeur van AH. Hij volgt Van der Laan ook op als lid van het Executive Committee van Ahold. Kolk is sinds 2013 in dienst bij Ahold. Ook in de periode 1991 tot 2007 werkte hij bij het concern, onder meer als commercieel directeur Asia Pacific. In de tussenperiode was hij CEO van kledingretailer WE. Van der Laan lag in 2012 onder vuur vanwege de kortingsregeling van 2 procent die AH bedong bij leveranciers. Bovendien waren er problemen met franchisers. Ook waren de resultaten in 2014 niet optimaal. Het laatste kwartaal was overigens wel goed.

Chef Watson wint Horecava Innovatie Award Softwareprogramma Chef Watson van IBM heeft vorige maand de overall Horecava Innovatie Award 2015 gewonnen. Met de software kunnen koks eindeloos gerechten en voedingsmiddelen combineren tot nieuwe recepten. IBM won ook in de categorie Digital & Social Media. Spicy oils van Verstegen won in de categorie Food & Beverage. De Spice Oils zijn vrij van 14 wettelijke allergenen, bevatten zeer weinig zout en zijn vrij van msg. Ze kunnen gebruikt worden voor vlees, vis en groente, maar ook in sauzen, dressings en wokschotels. De Publieksprijs ging naar de Bacon Bullet van Nextdeli uit Soest. De Bacon Bullet is een stevige snack met een pikante nasmaak, die crunchy is aan de buitenkant met binnenin een smeuïge ragout met hartige bacon. De Karel de Vos Award voor de meest ‘gastgerichte’ innovatie, die de horecaondernemer ondersteunt in zijn bedrijfsvoering en wordt geproduceerd ‘met respect voor mens, dier en planeet’, ging naar Pit-foodconcepts Eindhoven dat in samenwerking met Altoni Pasta uit het Belgische Schoten Zilte Glorie (ravioli gevuld met zeewier) ontwikkelde. Zilte Glorie is volgens de jury een duurzaam initiatief, waarmee op originele wijze aandacht wordt gevraagd voor de acceptatie van zeewier als smakelijke eiwitcomponent en als voedingsmiddel.


04-05-06-07_mixed.indd 6

A d p v A g l e s p m p d b D p

29-01-15 14:48

z L s b m F d V t A w

V

D g W w i g k s V s k D

s

AH stopt met Puur&Eerlijk en start biologische lijn Albert Heijn stopt met AH Puur&Eerlijk. In plaats daarvan komt de retailer met AH Biologisch. De producten in de Puur&Eerlijk-lijn krijgen een nieuwe verpakking met daarop de nieuwe eigen merknaam AH Biologisch. Ook wordt dit assortiment verder uitgebreid. Albert Heijn zegt dit jaar de focus te willen leggen op biologisch. Eén op de drie huishoudens geeft aan vaker te willen kiezen voor biologisch. Meer aandacht en een duidelijkere herkenbaarheid helpen daarbij, stelt de retailer. AH begon in 1998 als eerste Nederlandse supermarkt met een biologisch eigen merk. “Dankzij deze koers verkopen we op dit moment van alle reguliere supermarkten de meeste duurzame producten.” AH Puur&Eerlijk startte in 2009 voor producten met ‘extra zorg voor mens, dier, natuur of milieu’. Biologische producten van Albert Heijn zijn dus voortaan te herkennen aan de verpakkingen, maar ook aan groene kaartjes bij de schappen. Ook krijgen de biologische producten meer aandacht in de Bonusfolders en in Allerhande. De fairtrade-, ecologische en scharrelproducten en duurzame vis blijven gewoon beschikbaar bij Albert Heijn. Die zijn herkenbaar aan het onafhankelijke keurmerk op de verpakkingen. De nieuwe AH Biologisch-verpakkingen zijn vanaf de tweede week van januari gefaseerd ingevoerd in de schappen. Tegelijkertijd wordt Puur&Eerlijk de komende maanden afgebouwd.

Afspraken Kip van Morgen strijdig met concurrentie Duurzaamheidsafspraken over ‘De Kip van Morgen’ (KvM) leveren een beperking op van de concurrentie bij de verkoop van kippenvlees aan consumenten. Dat concludeert ACM (de voormalige NMa) in haar rapport. De voordelen van de afspraken wegen niet op tegen de nadelen (keuzebeperking en meerprijs). Volgens ACM kunnen minder vergaande maatregelen eveneens tot een (verdere) verduurzaming van het kippenvleesassortiment leiden, zoals een betere voorlichting aan consumenten over de keuzemogelijkheden, of initiatieven als het Beter Leven keurmerk. In ‘De Kip van Morgen’ hebben producenten- en retailorganisaties duurzaamheidsafspraken vastgelegd over dierenwelzijn en effecten op milieu en volksgezondheid. Doel is om het reguliere basisassortiment kippenvlees in supermarkten vanaf 2020 volledig te vervangen door een assortiment dat minimaal voldoet aan de KvM-eisen. FNLI, LTO Nederland en CBL noemen de ACM-conclusies “een spaak in het wiel van een belangrijk verduurzamingsinitiatief”. “Bovendien zet dit een rem op andere en toekomstige verduurzamingsinitiatieven.” Volgens de organisaties kan verduurzaming alleen effectief versneld worden als de overheid een constructieve, consequente partner is. Dus een overheid waarbij het ene deel, het andere deel niet tegenwerkt. ACM heeft de KvM-initiatiefnemers geadviseerd de duurzaamheidsafspraken aan te passen, zodat wél wordt voldaan aan mededingingswetgeving. De partijen gaan onderzoeken of er alternatieven zijn.

VW: meer worsten dan auto’s De Duitse autofabrikant Volkswagen heeft vorig jaar meer worsten geproduceerd dan auto’s. Het is nog relatief onbekend dat VW in Wolfsburg ook producent is van eigen worsten en ketchup. Deze worden verkocht in de bedrijfskantines van de autofabrieken en in het stadion van voetbalclub VfL Wolfsburg. Duitse VW-dealers geven bij de aflevering van een nieuwe auto een curryworstpakket cadeau. Vorig jaar verkocht Wolfsburg 7,8 miljoen VW-worsten, ruim 6 miljoen personenauto’s en 536.826 kilo ketchup. De VW-curryworst (voorzien van een eigen onderdeelnummer én het stempel ‘Origineel Volkswagen-onderdeel’) bevat volgens de fabrikant zeker de helft minder vet dan de gemiddelde curryworst. Sinds 2010 is er ook een vegetarische variant. De VW-worsten vallen geregeld in de prijzen bij slagers-competities, zoals ‘worst van het jaar-verkiezingen’.

Kort nieuws Jumbo zoekt producenten Jumbo Supermarkten moedigt leveranciers aan om nieuwe en innovatieve producten te ontwikkelen voor het Jumbo huismerk. De beste producten komen in het schap van alle vestigingen. Leveranciers kunnen zich tot vrijdag 27 februari aanmelden. Kindervoeding met geitenmelk Hyproca Nutrition introduceert kindervoeding op basis van geitenmelk onder merknaam Kabrita. Het Nederlandse bedrijf brengt 3 varianten op de markt. Corbion Purac schrapt banen Corbion Purac gaat reorganiseren in Amsterdam en Gorinchem. Dat maakt dat in ieder geval 20 maar mogelijk zelfs meer dan 50 arbeidsplaatsen komen te vervallen. Baronie sluit vestiging Amsterdam De Belgische Baronie Groep, bekend van chocolademerken als Baronie, De Heer en Stollwerck, sluit de productievestiging van Continental Chocolate in Amsterdam. De productie van chocoladerepen gaat naar het Belgische Veurne en die van de chocoladeletters naar de vestiging in Rotterdam. Effect voeding op genen Nestlé gaat het onderzoek uitbreiden naar de effecten van voeding op de genen en dus op het nageslacht. De onderneming investeert 22 miljoen Zwitserse francs (18,3 miljoen euro) in een samenwerkingsverband met onderzoekers in Southampton, Auckland en Singapore. Samen vormen ze het EpiGen Consortium. Insectenproducten bij alle Jumbo’s Alle bijna 500 Jumbo-supermarkten zijn vorige maand gestart met de verkoop van voedingsmiddelen met insecten. Sinds eind oktober verkochten de Jumbo-supermarkten in Groningen en Haren al insectenproducten. Fabriek Coca-Cola in Gazastrook Coca-Cola bouwt een productielocatie in de Gazastrook. Met een totale investering van 20 miljoen dollar (17,7 miljoen euro) kunnen op termijn 200 directe en ruim 1000 indirecte banen gecreëerd worden. ‘Doolhof aan keurmerken’ “Keurmerken kunnen consumenten helpen, maar er zijn er veel te veel. Bovendien hebben vele niet tot doel duidelijkheid te scheppen. Voor dat doolhof aan labels moet een oplossing komen.” Dat zei de Duitse minister van Voeding en Landbouw Christian Smidt aan de vooravond van de beurs Grüne Woche.


04-05-06-07_mixed.indd 7

7

29-01-15 14:48

Steekproef NVWA

‘Certificering vaak niet terecht’ Tekst en foto: Norbert van der Werff

Controles van certificerende instellingen (CI’s) zijn niet altijd van voldoende kwaliteit. Dat schrijft minister Kamp van Economische Zaken in een brief van medio januari aan de Tweede Kamer over certificering en toezicht. “Certificatie kan dus niet in de plaats van nalevingstoezicht en handhaving komen.”

Aanleiding voor de Kamerbrief was een ‘signaal’ (rapport) van de NVWA, de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en de Inspectie SZW over de relatie tussen toezicht en certificatie van bedrijven, waaronder levensmiddelenfabrikanten. Volgens de inspectiediensten zijn CI’s soms terughoudend in het nemen van maatregelen of sancties wanneer bedrijven de certificatie-eisen on-

voldoende naleven. “Als mogelijke achtergrond hierbij wijzen de inspectiediensten erop dat CI’s commerciële partijen zijn: een CI wordt door een certificaathouder betaald voor het verkrijgen van het certificaat.” Kwaliteit onder druk Daarnaast leiden ook economische omstandigheden ertoe dat de CI’s zo goedkoop mogelijk moeten werken, waardoor de kwaliteit van controles onder druk kan komen te staan. De inspectiediensten wijzen er bovendien op dat de informatie-uitwisseling tussen de toezichthoudende overheid en CI’s niet altijd voldoende is. Ook stellen zij dat certificatie niet geschikt is om fraude en andere malafide praktijken aan te pakken. Toegevoegde waarde Overigens concluderen de inspectiediensten dat certificatie bij het toezicht wel toege-

Champignonbedrijven Volgens het rapport wordt in de champignonsector het keurmerk Fair Produce gebruikt, voor bedrijven waar de medewerkers fair worden behandeld en beloond. Het keurmerk wordt door sommige bedrijven misbruikt als marketinginstrument. “Bij de Inspectie SZW bestaat de indruk dat vanwege het groeiende belang van het keurmerk binnen de sector, zich meer ondernemers aansluiten die niet intrinsiek gemotiveerd zijn om goede kwaliteit te leveren maar zich alleen aanmelden om betere toegang tot de markt te krijgen of te behouden. De kans op niet naleving is bij zulke ondernemers hoger.” Inspectie SZW constateert dat binnen de sector de druk om goedkoop te produceren zeer hoog is, waardoor het voor ondernemers soms moeilijk is zich staande te houden. “De aandacht voor arbeidsomstandigheden lijkt bij de gecertificeerde bedrijven op de achtergrond te raken, reden voor de Inspectie SZW om wel projectmatig bij gecertificeerde bedrijven de arbeidsomstandigheden te inspecteren. Het Fair Produce keurmerk ziet echter niet toe op arbeidsomstandigheden en kan daar dus niet op aangesproken worden.” De Inspectie SZW signaleert in de landen tuinbouwsector relatief vaak overtredingen ten aanzien van het betalen van het wettelijk minimumloon en andere arbeidsvoorwaarden.

8

voegde waarde kan hebben. Kamp onderschrijft die conclusie. “Zoals bedrijven verantwoordelijk zijn voor de naleving van weten regelgeving, zo zijn inspectiediensten verantwoordelijk voor het toezicht hierop. Wanneer bedrijven certificaten bezitten, houdt de verantwoordelijkheid van toezichthouders niet op. Wel kan dit een rol spelen bij het effectiever en efficiënter inrichten van het (risicogebaseerde) overheidstoezicht.” De inspectiediensten hebben gezamenlijk een aantal criteria geformuleerd die ze gebruiken voor het maken van afspraken met private partijen over aangepast toezicht op basis van certificatie. Steekproef De NVWA heeft de inspectieresultaten van circa 1950 levensmiddelenproducenten geanalyseerd. Zo’n 90 procent daarvan is gecertificeerd. Bij een steekproef van de NVWA onder 529 gecertificeerde bedrijven, bleek dat slechts 59 procent van de levensmiddelenproducenten terecht gecertificeerd was, zo staat in het rapport dat Kamp naar de Tweede Kamer stuurde. “Dat wil zeggen dat bij deze bedrijven geen, of slechts geringe overtredingen zijn vastgesteld.” De overige 41 procent was dus ondanks tekortkomingen tóch gecertificeerd. Bij 32 procent van de bedrijven bleek sprake van overtredingen die goed waren voor een schriftelijke waarschuwing of één of meerdere boetes, en bij 9 procent bleek stelselmatig van recidive sprake te zijn, aldus het rapport. “Ook hier treden CI’s niet altijd adequaat op en/of nemen geen passende maatregelen; een instrument als onaangekondigde inspecties wordt niet gehanteerd en het ontbreekt ook hier aan uitwisseling van informatie naar de toezichthouder. Uit nadere analyse van het gegevensbestand blijkt dat deze resultaten ook zichtbaar zijn bij de CI’s met het grootste marktaandeel.”


08_ciinspectie.indd 8

29-01-15 14:30

Presentatie initiatieven met impact

Verbeteren voeding, gezondheid en duurzaamheid Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: Roelof Mulder en Norbert van der Werff

Communicatieadviesbureau Schuttelaar & Partners gaf tijdens het Nieuwjaarscafé Impact in 2015 op 8 januari in Den Haag bedrijven en organisaties die hun stempel op dit jaar gaan drukken de gelegenheid hun innovaties te presenteren. De innovaties hadden betrekking op verbetering van de voeding, gezondheid en duurzaamheid, thema’s waar Schuttelaar & Partners al twintig jaar draagvlak voor tracht te creëren. De bijeenkomst van het communicatieadviesbureau vond plaats in perscentrum Nieuwspoort, een dag na de aanslag bij het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo. Reden voor een korte herdenking bij de nieuwjaarstoost van Marcel Schuttelaar, één van de zes managing partners van het bureau. Schuttelaar zei erover te hebben nagedacht of er überhaupt wel een nieuwjaarstoost moest worden uitgebracht na de schokkende gebeurtenissen in Parijs. “We hebben Schuttelaar & Partners twintig jaar geleden opgericht om de samenleving wat gezonder en beter te maken. In twintig jaar hebben we honderden campagnes gevoerd en bedrijven begeleid. We zijn heel erg tevreden over wat we bereikt hebben, maar soms moet je vaststellen dat het niet goed gaat. Bij de gebeurtenissen bij Charlie Hebdo voel je de grond

onder je wegzakken, de aanslag komt wel heel erg dichtbij…” Schuttelaar wees op het belang van de vrijheid van meningsuiting voor iedereen. Bovendien moet voorkomen worden dat groepen mensen uit elkaar worden gedreven of tegen elkaar worden opgezet. Daarop bracht hij alsnog een toost uit op alle mensen die de wereld beter willen maken op onder meer het gebied van gezondheid en duurzaamheid.

de wantrouwige consument, en daarom een noodzaak is. De groeiende kloof tussen de consument en zijn voedsel moet worden verkleind. Als de consument geen begrip en vertrouwen heeft, maakt hij ook geen bewuste keuzes en is er geen waardering voor de agrifoodsector. “In het WFC kan de totale agrifoodsector worden bekeken en beleefd en dat resulteert in meer waardering.” In het World Food Center, dat zal worden gebouwd op het terrein naast station EdeWageningen in Ede, wordt de vooraanstaande rol van Nederland in de wereldwijde voedsel-

>>>

Spanningsveld Eén van de thema’s van de bijeenkomst was food. In dit deel waren drie sprekers. Onno Franse sprak over nut en noodzaak van het World Food Center (WFC) dat zal worden gebouwd in Ede in de Food Valley. Franse is programmadirecteur healthy living & environment bij Ahold en is tevens lid van de Raad van Toezicht van het World Food Center. Hij beweerde dat het nog te realiseren World Food Center een rol kan spelen in het spanningsveld tussen de trotse agrofoodsector en

Rundvlees met twee sterren Sepha Smit van Plus lichtte de beslissing van de supermarktketen toe om in 2015 volledig over te stappen op rundvlees met twee sterren van het Beter Leven kenmerk. De retailer heeft daarbij gekozen voor Blonde d’Aquitaine runderen. De beslissing om over te stappen op tweesterrenrundvlees was niet zo moeilijk, maar de realisatie met een gesloten keten, continuïteit en transparantie, had heel wat voeten in aarde, stelt ze. “Dat heeft zeker drie jaar gekost.” Er moet namelijk voldoende rundvlees worden geproduceerd dat aan alle voorwaarden voldoet. Plus startte begin november 2014 al met het tweesterrenvlees bij winkels die geen eigen slagerij hebben. Het overige deel van de in totaal 255 winkels moet in de loop van 2015 volgen.

De bijeenkomst werd gehouden in perscentrum Nieuwspoort. Voor de deur van Nieuwspoort was een bloemenmonument gecreëerd voor de slachtoffers van de aanslag bij Charlie Hebdo. eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015

09-10-11_schuttelaar.indd 9

9

29-01-15 14:49

permarkt met directe verkoop aan consumenten en zijn er mogelijkheden voor het uittesten van nieuwe productconcepten.

Directeur van topsector Agri&Food Kees de Gooijer en Trouw-journalist Maaike Bezemer voorzagen de voordrachten tijdens de bijeenkomst in Den Haag van commentaar.

ketens getoond. Er komt aandacht voor thema’s als gezondheid, duurzaamheid, herkomst en innovatie. De focus ligt op lokaal en internationaal. Het WFC richt zich zowel op consumenten als de agrifoodsector zelf. In het WFC kunnen bedrijven samen met

overheid en wetenschap hun verhaal vertellen aan consumenten. Het WFC stimuleert de dialoog tussen burgers, maatschappelijke organisaties en de agrifoodsector. Ook educatie, bijvoorbeeld aan schoolklassen, krijgt een belangrijke plek. Bovendien komt er een su-

Slotspreker Maarten Hajer van het Planbureau voor de Leefomgeving betoogde dat overheidsondersteuning noodzakelijk is om te voorkomen dat innovaties stranden in de opschalingsfase.

10

PPS Franse wees op het belang van samenwerking. Er is niet alleen voor de agrifoodsector en de wetenschap een rol weggelegd, maar ook voor de overheid en bouwbedrijven. Daarnaast is de input van game- en leasurebedrijven nodig, ondernemingen die ervaring hebben op het gebied van ‘experience’. “Het World Food Center moet een iconische plek worden waar beleving en interactiviteit centraal staan.” Franse riep de deelnemers op om deel te nemen aan de publiek-private samenwerking (PPS), die in 2015 van start gaat. Taken van de PPS zijn het uitwerken van het WFC-concept en van de business case per bedrijf. Daarbij gaat het vooralsnog om een investering in tijd – enkele dagen per maand gedurende anderhalf jaar – en niet om een investering in geld. In deze fase worden per bedrijf of cluster van bedrijven workshops gehouden om de mogelijkheden uit te werken. De participanten bepalen samen het totaalconcept. Ook wordt er een exploitant gezocht. Geïnteresseerden in deelname aan de PPS kunnen zich per e-mail melden op [email protected]. In totaal is een investeringsbedrag nodig van circa 47 miljoen euro. De helft daarvan moet worden gefinancierd door overheden en middels subsidies. De gemeente Ede heeft inmiddels een bedrag van 5 miljoen euro gereserveerd. Eiwit uit zeewier Zalm voeren met eiwitten uit zeewier, dat wordt geteeld van afvalstoffen die vrijkomen bij de kweek van diezelfde zalm. Daar vertelde Job Schipper van Hortimare over. Bij de grootschalige teelt van zalm in de Noorse



29-01-15 14:49

fjorden komen meststoffen vrij als fosfor en stikstof. Die kunnen worden benut om zeewier te telen. Hortimare heeft nu in Noorwegen een zeewierkwekerij van twee hectare, waarin zo’n 50 ton zeewier wordt geproduceerd, met 15 procent eiwit. “Die marine eiwitten lijken op de eiwitten in vis. Ze kunnen in visvoer worden verwerkt in plaats van soja of vismeel.” Schipper verwacht een ton aan zeewier-eiwit te kunnen produceren. Een ander voordeel is dat bij de teelt van zeewier een habitat ontstaat voor allerlei organismen, die onder meer de larven van de zalmluis eten. De zalmteelt profiteert daarvan. Directeur van topsector Agri&Food Kees de Gooijer die samen met Trouw-journalist Maaike Bezemer de voordrachten van commentaar voorzag, was enthousiast over het project, maar stelde dat 1000 kilo veel te weinig is om voldoende te produceren voor een kwekerij. Hij stelde de vraag of de eiwitten niet beter voor humane consumptie kunnen worden aangewend. Bezemer was positief over de poging een gesloten kringloop te realiseren, maar zei zich af te vragen of je kweekzalm wel moet willen eten. Groenteconsumptie Vleeswarenproducent Zwanenberg gaat producten met groente op de markt brengen, zoals een bietenburger, een bonenburger en groentespreads. Deze maand wordt gestart met producten voor de foodservice, later volgt ook de retail. CEO Ronald Lotgerink van Zwanenberg gaf aan dat slechts 5 procent van de consumenten de norm van 200 gram groente per dag haalt, de hoeveelheid die geadviseerd wordt in de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad. Zwanenberg meent dat dat aandeel naar 50 procent moet en wil dat bevorderen door samenwerking in het netwerkplatform ‘purple bee hive’ van innovatieve onder

Onno Franse meent dat het World Food Center een rol kan spelen in het spanningsveld tussen de trotse agrofoodsector en de wantrouwige consument.

nemers en andere stakeholders. Lotgerink constateert dat er op het gebied van brood en zuivel sinds 1960 veel innovaties zijn geweest en het assortiment enorm uitgebreid is. “Met groente zijn we echter niet verder gekomen dan gesneden groente, groente in

blik en soep…” Er zijn dus nog veel mogelijkheden. Hij vertelde dat Zwanenberg een paar jaar geleden de vleesconsumptie zag afnemen. Consumenten vinden vlees te duur en willen duurzaam leven. “Daarom zijn we naar andere markten gaan kijken.”

Innovatie Naast food werden de thema’s innovatie en afval belicht. Rob Verver van Ten Cate vertelde over het bedrukken van ‘outdoor fabrics’ zoals doek voor tenten en zonwering met een soort printing-on-demandsysteem. Daarbij is een zeer grote besparing van water, energie en materiaal mogelijk. Gijsbert van de Wijdeven van de Bioneedles Technologies Group belichtte vaccineren met een bionaald. Daarbij wordt een biologisch afbreekbare naald met de vaccinatie onder de huid geschoten. De bionaalden zijn volgens Van de Wijdeven gemakkelijk te vervoeren en ze hoeven niet te worden gekoeld. Daardoor komen vaccins beschikbaar voor mensen die nu moeilijk kunnen worden bereikt. Inge Eggermont van Stichting Hedra ging in op de inzameling van drankenkartons en Hans Peters van Sire lichtte een tipje van de sluier op van de nieuwe campagne over ondervoeding en overvoeding. Slotspreker Maarten Hajer van het Planbureau voor de Leefomgeving ging in op sociale innovatie, noodzakelijk om veranderingen te kunnen doorvoeren. Hij betoogde dat innovatie niet aan de markt overgelaten kan worden. Om te voorkomen dat innovaties stranden in de opschalingsfase is Inge Eggermont van Stichting Hedra beantwoordt een vraag over de inzameling van drankenkartons. overheidsondersteuning noodzakelijk.



11

29-01-15 14:50

Innovatief zijn met eeuwenoude zetmethode

Dutch Coffee:

nu eindelijk in Nederland Tekst: Clara Bloemhof | Foto’s: Dutch Coffee

Koffie is booming. De een na de andere koffiezaak schiet uit de grond, ieder met zijn eigen specialiteit. Koffie staat voor genieten, de tijd nemen. De dagen van snelle kantoormensen met enorme, papieren Starbucks-bekers op straat lijken voorbij. We willen zien hoe de koffie langzaam door het filter de kan in pruttelt. Naast de comeback van filterkoffie zien we een ‘nieuw’ soort koffie op de markt: Dutch Coffee. Koud gezette koffie die er tot 18 uur over doet om gezet te worden.

In San Francisco spotte trendwatcher Hans Steenbergen van Food Inspiration het koffiezaakje FRONT. Barista’s Brando en Justin presenteren de koffiebonen in reageerbuisjes. Koffie die compleet is afgestemd op de smaak van de klant. Koude koffie wordt op ijsblokjes geschonken en vervolgens wordt er voor de ogen van de klant melk doorheen geroerd. De melk in deze ‘cold brew coffee’ geeft een prachtig wolkig effect. Het mag dan hip and happening zijn in San Francisco, maar cold brew is van oorsprong een Nederlandse vinding. Toch was het tot voor kort nergens in Nederland te krijgen Joost Leopold van Koffieschool Leopold toonde op de Food Inspiration Days de Dutch coffee maker: een enorm apparaat waarin met behulp van koud water langzaam koffie wordt gezet. Waar de Koffieschool zich richt op educatie, hebben de jonge ondernemers Robert Nijhof en Jits Krol de handschoen opgepakt om deze oud-Hollandse scheepskoffie(zetmethode) te gaan vermarkten. Vorig jaar startten zij het bedrijf Batavia Dutch Coffee. Vanuit Leiden proberen zij de ‘betere horeca’ te overtuigen van het product Dutch Coffee. Maar ook bijvoorbeeld een bakker met een beetje lef kan de klant verleiden met deze smaakrijke koude delicatesse. VOC-verleden Het idee om deze koud gezette koffie naar Nederland te halen, ontstond toen Krol op reis was in Zuid-Korea. “Daar wordt overal ‘Dutch Coffee’ geschonken”, laat Nijhof 12

weten. “Als Jits dan vroeg waar de naam Dutch Coffee vandaan kwam, kreeg hij steevast als antwoord dat dit de koffie is die in Nederland wordt gedronken”, lacht hij. De werkelijkheid ligt net iets anders. In de VOCtijd was koud gezette koffie dé manier voor de Nederlandse scheepslieden om koffie te kunnen drinken. Warm gezette koffie is niet houdbaar; niet handig voor zo’n lange reis. Dit gebruik werd geïntroduceerd in het Verre Oosten, waar het tot op de dag van vandaag een populair product is. Ook in Australië is Dutch Coffee in opkomst. Waarom deze oud-Hollandse koffie dan nooit mee terug is gegaan naar het eigen land, valt over te speculeren. “Hier is weinig informatie over te vinden”, merkt Nijhof, die veel onderzoek heeft gedaan naar de herkomstlanden van koffie. “Waarschijnlijk komt het doordat in die tijd koud water drinken niet geheel risicovrij was en de handelaren daarom, eenmaal terug aan wal, weer overstapten op warm gezette filterkoffie.” Tijdens een verblijf in India, waar de twee studiepartners samen een hafjaar bij een IT-bedrijf aan de slag konden, begon het idee om de Dutch Coffee naar Nederland te halen, te borrelen. “Eenmaal terug, startten we in juni 2014 in een

Dutch Coffee met gecondenseerde melk.


12-13_koffie.indd 12

29-01-15 14:31

k d p B k v k v a l e d f z i

kantoor van 25 vierkante meter. Vier maanden later verhuisden we naar een groter pand, aan de Munikkenstraat in Leiden. Batavia Dutch Coffee is onder andere te drinken bij Restaurant De Vooruitgang in Eindhoven. Dutch Coffee verkoopt de traditionele koffiezetapparatuur, met een instapmodel al vanaf 250 euro. Dit model slaat vooral goed aan bij particulieren die in eigen keuken willen experimenteren, merkt Nijhof. “Wel vereist deze zetmethode enige kennis. We zien dat de afnemers van de grotere Dutch Coffee-zetters veelal gespecialiseerde koffiezaakjes zijn of winkels met een eigen barista in dienst.” Dutch Coffee-ondernemers Jits Krol (links) en Robert Nijhof.

Gebottelde Dutch Koffie Voor ondernemers die de luxe van een eigen barista niet hebben, en ook geen tijd hebben om te experimenteren met de oneindige mogelijkheden van Dutch Coffee, heeft het ondernemersduo gebottelde Dutch Coffee ontwikkeld onder het merk Batavia Coffee. “We hebben een systeem gebouwd dat het water gedurende 18 uur door de koffie laat passeren. Waar je met een kleiner apparaat na 3,5 uur ‘al’ van

deze koffiezetmethode kunt genieten, is het credo wel: hoe langzamer het zetproces, hoe rijker de smaak.” Ook in de zomer, wanneer een groeiend aantal mensen voor een verfrissende ijskoffie kiest, biedt de Dutch Coffee een goed alternatief voor deze suiker- en vetrijke koffie. “Dutch Coffee is niet alleen vol van smaak, maar heeft eigenlijk ook niets meer nodig dan een paar ijsblokjes”, stelt de koffiekenner, die het drankje zelf het liefst zwart drinkt. Mocht de voorkeur toch bij de zoete inslag liggen, dan is een combinatie met (gecondenseerde) melk ook goed mogelijk. Eindeloos veel smaken “Er zijn zó veel verschillen te proeven tussen de koffies uit verschillende landen”, laat Nijhof weten, die met zijn koffiepartner wel meer dan tachtig koffies testte voor zij op het assortiment gebottelde Dutch Coffee kwamen. “Zet maar eens een koffie van bonen uit Colombia naast een Ethiopische koffie. Doorgaans haal je de Zuid-Amerikaanse koffies er zó uit: ze zijn allemaal wat kruidig en groenig van smaak. Dat komt doordat de meeste koffieplanten in dit continent afstammen van één koffieplant, die ooit door de Amsterdamse Botanische Tuin cadeau werd gedaan aan de koning van Frankrijk. Die het op zijn beurt weer meenam

naar de ‘nieuwe wereld’: Zuid-Amerika. Ethiopië is daarentegen een origineel koffieland, waardoor de koffies uit Afrika heel erg variëren in smaak. Van watermeloen tot citrus en van chocolade tot rode bessen.” Door deze eindeloze smaakdiversiteit kunnen patissiers en chocolatiers ook experimenteren met koud gezette koffie”, tipt Nijhof. “Juist doordat de smaak zoveel rijker is dan met warm gezette koffie, zou die specifieke koffiesmaak veel meer naar voren komen in bijvoorbeeld een bavarois.” Goede marge Hoewel deze koud gezette koffie het in de horeca margetechnisch nooit zal winnen van een warme espresso, valt de prijs voor een fles Dutch Coffee mee: uit een fles gaan ongeveer vijf glazen van 80 milliliter. Nijhof adviseert een gemiddelde verkoopprijs van 2,50 euro per glas, afhankelijk van de locatie waar de zaak zich bevindt. Met de aangepaste horecaprijs biedt dit een goede marge. “Dutch Coffee presenteert het mooist in een whiskeytumbler met ijsblokjes of in een hoekig Duralexglaasje”, adviseert Nijhof, die samen met zijn compagnon in de running zit voor het winnen van een landelijke startup-competitie. In de eerste ronde waarin het concept werd beoordeeld, wonnen zij de eerste prijs. Erg grappig, vindt Nijhof zelf: “Met een eeuwenoude koffiezetmethode wonnen wij het op innovatie.” Meer informatie op dutch-coffee.nl / bataviacoffee.com. eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015

12-13_koffie.indd 13

13

29-01-15 14:31

De beste natuurdarm voor de beste worst

Improvement by nature

CTH BV Almere - The Netherlands T +31 (0)36 532 25 52 F +31 (0)36 532 40 84 E [email protected] CTH is part of Darling Ingredients International

WAT DOET U MET UW HOOGWA ARDIGE (POEDER)PRODUCTEN WANNEER DEZE NIET MEER VOLDOEN A AN DE HOOGSTE KWALITEITSEISEN BINNEN DE VOEDINGSINDUSTRIE?

food feed (2)

safety processing

Hoogwaardige halffabricaten en/of eindproducten in de verpakking die nu hun weg vinden naar derden. Hierbij is uw grootste bedrijfsrisico dat deze producten alsnog kunnen verschijnen op uw afzetmarkt.

FOOD2FEED SAFET Y PROCESSING BIEDT U DE OPLOSSING

Meer informatie over ons bedrijf vindt u op www.vanzutven.com

Wij helpen u het hoogste rendement te halen uit deze afgekeurde producten. Daarbij houdt u zelf de regie in handen want de producten blijven uw eigendom. Food2Feed Safety Processing betekent voor u als producent 100% garantie op verantwoorde reststroomverwerking van uw hoogwaardige producten naar feed producten. Dit wordt uitgevoerd binnen een dicht en geborgd proces met heldere registraties en uitgebreide controles.

K WALITEITSKEURMERK VOOR UW RESTSTROMEN

Geëxtrudeerde groenten en fruit als gezonde basis

‘Smood geeft vitaminekick’ Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Tom van der Meer, Smood

Groente- en fruitland Nederland gooit zijn eigen glazen in door versproducten tegen dumpprijzen te verkopen, vindt Henri Michiels van Smood. In zijn ogen zijn groenten en fruit een onderschatte bron van essentiële voedingsstoffen, want er valt nog zeer veel uit te halen. Zijn bedrijf extrudeert en coat groente- en fruitstromen voor nutraceuticals, croutons en muesli en als gezonde basis voor eindproducten.

Foodconcept Smood is ontstaan vanuit de basisgedachte dat versproducten als groente en fruit gezond zijn, maar slechts beperkt houdbaar. Met Smood-technologie worden groenten en fruit langer houdbaar gemaakt, terwijl de vitaminen en andere gezonde bestanddelen in het product behouden blijven. Henri Michiels is met zijn bedrijf Smood in Sevenum al drie jaar bezig met het concept. Bij het persen van groenten en fruit als wortel en tomaat wordt volgens hem 35 procent

aan sap eruit gehaald, zodat feitelijk 65 procent aan hoofdstroom (vochtige massa, pitten, schillen en vezels) overblijft. “Dit is een heel gezonde massa waar we sowieso wat mee kunnen en ook móeten doen. Zo bevatten tomaten bijvoorbeeld een keur aan vitaminen, flavonoïden, antioxidanten, lycopeen en bètacaroteen. Dit is allemaal beschikbaar, alleen was het voor ons zaak om dit van vers om te zetten naar houdbare producten. Er worden in hoofdzaak verse en ongeperste

groente- en fruitproducten verwerkt, in piekmomenten en bij hoog aanbod.” Gentle touch drying Smood heeft samen met toeleverancier machinebouwer Dinnissen de technologie in eigen huis om via een extruder met achterliggende coating-technologie al deze voedingsstoffen te behouden. Volgens Michiels gebeurt dat door op een zo laag mogelijke temperatuur (onder de 50 graden Celsius) te

>>>


15-16-17_smood.indd 15

15

29-01-15 14:31

Oorspronkelijk gezond snackalternatief Smood bracht in 2012 gezond fingerfood op basis van groente, fruit en granen op de markt als alternatief voor zoutjes. In 2013 lag het in vijf verschillende smaken in de schappen van supermarkten. De producten hadden geen toegevoegde vetten, suiker, zout, geen kleur-, geur en smaakstoffen en geen conserveringsmiddelen. Smood heeft na de introductie de focus verlegd. Directeur Henri Michiels ziet het nu als vitaminekick en gezonde toevoeging aan diverse eindproducten. Dat neemt niet weg dat Smood eind 2015, begin 2016 wederom met gezond fingerfood op de markt komt, maar dan in een verbeterde versie. Smaak en gezondheid zijn dan verder geoptimaliseerd, zonder toevoeging van suiker.

conserveren. “Het gaat om een slimme vacuümcoating droogtechnologie”, wil hij na aandringen kwijt. “Gentle touch drying, waarbij op een milde, voorzichtige manier vocht uit de massa wordt onttrokken. Door te verwarmen tot onder de 50 graden behoudt het product smaak, vitaminen en andere voedzame stoffen, waardoor deze beschikbaar blijven in het (eind)product.” De bewerkte producten zijn zo’n twaalf maanden houdbaar. De bedoeling is om geen kunstmatige stoffen toe te voegen en dat gaat voor 99 procent lukken, zegt hij. “Toch zijn werkstoffen en kleurstoffen soms nodig, evenals een minieme toevoeging van vet, suiker en zout.”

Geen commodity De groenten en fruit voor Smood komen onder andere van tuinders uit de regio Venlo. “Het productaanbod is bij voorkeur Nederlands omdat dat kwalitatief goed en betrouwbaar is. Nederland is een echt groente- en fruitland. Maar die sector is in crisis”, verzucht hij. “Veel tuinders zijn failliet gegaan, ook hier in de regio, en de verwachting is dat zo’n 20 procent in Nederland binnen nu en twee jaar failliet zal gaan. Deze onzekere situatie speelt eigenlijk al een jaar of zes, dus al vóór de boycot door Rusland.” Telers van groenten en fruit maar ook van tarwe en maïs kunnen volgens hem bijna geen droog brood

De Smood-productielijn waar geïnteresseerde voedingsmiddelenfabrikanten hun eigen producten aangevuld met Smood-technologie kunnen (laten) testen.

16



29-01-15 14:32

meer verdienen, vanwege de concurrentie met landen buiten de EU maar ook omdat ze in Nederland en in Europa als geheel aan alle kanten worden uitgeknepen. “Waarom moeten de producten tegen dumpprijzen verkocht worden? Dat lijkt voor consumenten gunstig, maar op de langere termijn levert dit alleen maar inferieure producten op. Dat is de verkeerde weg. Alle schakels in de keten moet er fair aan kunnen verdienen, met redelijke prijzen. We hoeven het niet goedkoop weg te geven. Tuinders moeten weg uit de commoditysfeer en veel meer inzetten op kwaliteit en het gezonde aspect. Groenten en fruit geven een vitaminekick. Tomaten, paprika, wortel, blauwe bes en appel zijn prachtige producten, maar we hebben er te weinig oog voor in Nederland. Ook moeten we oppassen dat we kennis en patenten op technologieën en procestoepassingen niet zo maar exporteren en op deze manier uit handen geven.” Testen op Smood-lijn Smood wordt nu geleverd in croutons voor soep en salades, muesli/cruesli en nutraceuticals met meer dan 65 procent groente/ fruitbestanddelen en geen toegevoegde suikers. Maar volgens Michiels ligt er nog meer in het verschiet. Het gaat dan om geëxtrudeerde en gecoate ingrediënten als basis voor diverse voedingsmiddelen. “Denk aan een vitaminekick voor bijvoorbeeld op brood- en banketproducten, zetmeelproducten met wortel, maar ook glutenvrije ingrediënten met quinoa.” Het bedrijf heeft hier vele miljoenen in geïnvesteerd. Geïnteresseerde voedingsmiddelenfabrikanten kunnen zelf testen op de Smood-productielijn of er hun eigen producten aangevuld met Smoodtechnologie laten vervaardigen. Doordat verse groenten en fruit via technologie langer houdbaar gemaakt zijn, kunnen fabrikanten hun afzetregio’s verder vergroten en consumenten wereldwijd van gezonde voeding voorzien, stelt hij. Toekomst voor gezond “Ik zie dit echt als de toekomst voor de wereld, ook voor mijn kinderen. De jonge ge-

neratie heeft gezonde producten nodig, dus we moeten weg van het vet, de suiker en het zout. Het is op het gebied van obesitas al behoorlijk mis, maar als we niet oppassen wordt het nog veel erger. Fabrikanten van voedingsmiddelen zullen hierin mee moeten. Groenten en fruit hebben zo’n impact op de gezondheid, dat we eigenlijk verplicht zijn om daarop voort te bouwen.”

Weg bij Dinnissen Henri Michiels is begin 2015 teruggetreden als directeur en aandeelhouder bij Dinnissen. Hij gaat zich nu volledig richten op Smood, waar hij al drie jaar bij betrokken is. Zijn aandelen en werkzaamheden bij Dinnissen zijn overgenomen door de huidige directeuren/aandeelhouders Henk Kuijpers, Frans Bakker en Wouter Kuijpers. Michiels was sinds 1984 werkzaam als projectmanager bij Dinnissen, sinds 2002 als directeur-aandeelhouder.



1 7

29-01-15 14:32

Werkgroep presenteert norm hygiënische bekabeling Tekst en foto: Wouter Burggraaf, Burggraaf & Partners B.V.

Bij hygiënische bekabeling is niet voor alle problemen een pasklare oplossing voorhanden. Dat bleek tijdens een workshop Hygiënische Bekabeling, een jaar geleden. Daarom ging een na afloop opgerichte werkgroep aan de slag. De resultaten van hun werk worden op 21 april gepresenteerd.

De bijeenkomst in april, Terugkomdag Bekabeling, is het vervolg op de workshop Hygiënische Bekabeling die SafeFoodFactory samen met EHEDG Nederland een jaar geleden organiseerde bij het ROVC in Ede. Daarbij ging het zowel om machinebekabeling als om veldbekabeling. Diverse sprekers schetsten toen in lezingen de huidige stand van de techniek. Hans Beuger van de NVWA ging in op de verplichtingen van zowel de machinebouwer als het voedingsmiddelenbedrijf. Sprekers van Mead Johnson en FrieslandCampina benadrukten het belang van goed reinigbare systemen voor producenten van babyvoeding en hun behoefte aan praktische oplossingen. Daarbij is voedselveiligheid leidend en niet het prijskaartje. Technisch manager Frans Saurwalt van Kropman Contamination Control belichtte de noodzaak om bekabeling mee te nemen in het 3D-ontwerp. Tenslotte vertelde René Bakker van schoonmaakbedrijf Hago Food & Industry over de moeilijkheden waar de schoonmaker tegenaan loopt. Werkgroep Aan het einde van de workshop bleek er echter nog geen eenduidige, goede oplossing te zijn. Daarom werd een oproep gedaan voor een nationale werkgroep die met praktische oplossingen moest komen die in een nieuwe praktijknorm kunnen worden vastgelegd. Die werkgroep ging in februari 2014 aan het werk met 18 leden, onder voorzitterschap van het in

Meer info Tijdens de Terugkomdag Bekabeling op 21 april in Ede wordt de Praktijknorm Hygiënische Bekabeling gepresenteerd. Diverse leveranciers presenteren in de pauzes hun nieuwste producten met betrekking tot hygiënische bekabeling. Meer informatie is te vinden op www.safefoodfactory.nl.

18

Hygiënisch ontwerpen Bij de eisen voor hygiënisch ontwerpen hoort niet alleen reinigbaarheid tot op microbieel niveau, maar ook voorkomen dat vuil zich ergens ophoopt en dat schuilplaatsen ontstaan voor insecten of ander ongedierte. Dat geldt ook voor kabels.

Uitgebreide testen met bestaande en nieuwe kabeldraagsystemen.

hygiënisch ontwerpen gespecialiseerde adviesbureau Burggraaf & Partners. Vertegenwoordigd waren de voedingsmiddelenbedrijven FrieslandCampina en Heineken, onderzoeksinstituut NIZO, machinebouwers, bekabelingsbedrijven en paneelbouwers, adviesbureaus, een schoonmaakbedrijf en fabrikanten van kabelgoten, connectoren, beschermkabels, kabels en schakelkasten. De werkgroep bracht in totaal 11 werkbezoeken en boog zich over diverse potentiële conflicten ten aanzien van bekabeling, met betrekking tot ATEX, EMC, brandbeveiliging en de normen NEN 1010 en NEN 3140. Daarbij passeerden ook de mogelijkheden de revue om bekabeling te combineren of zelfs draadloos te gaan. Reinigen kabelgoten Tijdens het bezoek aan kabelgootproducent Niedax werd een praktische sessie gehouden met het nat, gecontroleerd nat en droog reinigen van kabelgoten. De uitkomst was nogal frustrerend: geen enkel kabeldraagsysteem bleek reinigbaar. De conclusie was dat draadgoot, kabelbinder en verticale ophanging – tot

nu toe de standaard hygiënische oplossing – ook niet goed reinigbaar was. De kabelbinder bleef door de schaduwvelden een nest van vervuiling. In de praktijk worden ook meer kabelbinders gebruikt dan strikt noodzakelijk. De draadgoot met de vele dwarsverbindingen hinderde het gebruik van doekjes en bij sommige constructies haalde de schoonmaker zijn handen open. Een verticale verbinding die te dicht langs de muur lag, werd bij een natte reiniging eerder vuiler dan schoner. Het blijkt dat er nooit systematisch is gekeken naar de reiniging. Daarna is hard gewerkt aan een totaal nieuwe, wél reinigbare oplossing. De resultaten daarvan worden 21 april samen met de nieuwe praktijknorm getoond. In deze praktijknorm wordt ingegaan op de verschillende bekabelingsmogelijkheden van ‘basic hygiene’ zonering tot ‘high hygiene’ zonering, en tevens of deze systemen nat, gecontroleerd nat of droog gereinigd kunnen worden. In de bijbehorende risicoanalyse wordt ook gekeken naar eventuele ongelukken waarbij de verpakking open gaat en de omgeving, inclusief bekabeling, vervuild raakt.


18_hygienischebekabeling.indd 18

29-01-15 14:32

Geschikt voor temperatuurswisselingen in bakproces

Green Box: compact koelen met natuurlijke gassen Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Koma

De Green Box is een koeling in containervorm die als koudemiddelen de natuurlijke gassen propaan en CO2 gebruikt, in plaats van het synthetische freon. Machinebouwer Koma uit Roermond heeft deze in eigen huis ontwikkelde unit geplaatst en geïnstalleerd bij een Duitse biologische bakker.

Bio-Bäckerei Knoll/Backstube Backen mit Leidenschaft GmbH in Bremen kwam bij Koma terecht toen het bedrijf besloot te gaan verhuizen. “Op de nieuwe locatie wilden ze zo veel mogelijk duurzaam, natuurlijk en biologisch werken, dus ook in de koeling, conservering en het verdere productieproces”, vertelt Koma-directeur Olaf Graff. De bakkerijbranche heeft behoefte aan een temperatuurbereik van -40 tot en met +40 graden Celsius. Binnen dat bereik heeft het deeg te maken met snelle temperatuurswisselingen, voor snel invriezen, remrijzen en rijzen. De Green Box voldoet daar volgens Graff geheel aan. Er wordt gewerkt met een mix van de omgevingsvriendelijke koelgassen CO2 en propaan en als koudedrager wordt de vloeistof temper (op basis van kaliumacetaat) gebruikt.

Bremen vervoerd om daar met een kraan op zijn plek te zetten. Daarna hoefde alleen nog maar het leidingwerk aangesloten te worden, waarna de Green Box storingsvrij in bedrijf kon gaan.” Er is in totaal twee jaar aan ontwikkeld. De totale bouwfase duurde zo’n acht maanden. De unit is sinds september bij Knoll operationeel.

Container Meest bijzondere aan de Green Box is dat het een compacte unit is: de koeling past in zijn geheel in een container. Deze wordt in de Koma-fabriek in Roermond in elkaar gezet en voorgemonteerd. “In deze container zitten de koelcompressoren en vriezers ingebouwd. De Green Box is vervolgens in zijn geheel, kanten-klaar op een oplegger geplaatst en naar

Drukverschillen De Green Box is een nieuwe, compacte versie van een prototype dat Koma in 2012 tijdens de IBA bakkersvakbeurs in München heeft gepresenteerd. De Nederlandse primeur beleefde dit systeem tijdens Bakkersvak 2013. Ook dit prototype werkte al met een mix van de omgevingsvriendelijke gassen CO2 en propaan. Toch bleek dat toen in de praktijk lastig

te realiseren. “Allereerst omdat deze gassen de neiging hebben om instabiel te worden”, licht Graff toe. “Bovendien werden propaan en CO2 vooral gebruikt bij grote industriële bedrijven en supermarktketens die een constante temperatuur, -18 of +8 graden Celsius nodig hebben. In de bakkerijsector wordt

Het monteren van het inwendige van de Green Box.

>>>

Subsidie De overheid stimuleert de aanschaf van duurzamer koelsystemen via de subsidieregelingen EIA (energie-investeringsaftrek) en MIA/Vamil (milieu-investeringsaftrek/willekeurige afschrijving milieu-investeringen). Meer info: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (voorheen Agentschap NL), www.rvo.nl.


19-20-21_greenbox.indd 19

19

29-01-15 14:33

De compacte koelmachine past in een container en is zo per oplegger te vervoeren.

echter vooral gewerkt met temperatuurfasen die wisselen tussen -18 en +28 graden Celsius. Het gebruik van propaan en CO2 is dan lastig omdat de temperatuurverschillen zorgen voor veranderingen in druk.” Kleppen en ventielen Zo verandert de druk bij ongebakken producten in de remkast voortdurend. “Bij te grote

temperatuurverschillen ontstaat dan uitdroging en dat zorgt voor een mindere kwaliteit bakkerijproducten. Toen we dat onderkenden, hebben we even pas op de plaats gemaakt, om dit probleem in alle rust aan te pakken.” Uiteindelijk werden de drukverschillen bij de Green Box opgelost met een in eigen huis ontwikkeld en gepatenteerd kleppen- en ventielensysteem.

Veiligheidseisen “De R&D rond de Green Box was voor ons compleet nieuw en behoorlijk gecompliceerd”, blikt de Koma-directeur terug. “Zo hadden we wel ervaring met temper, maar nog niet in de combinatie met propaan en CO2.” Ook zijn extra veiligheidseisen voorgeschreven omdat er in gesloten ruimten gewerkt wordt met het brandbare propaan en

Green Box De Green box is een 40 feet container van 3 bij 7 bij 3 meter. De unit weegt 8000 kilo en bevat koelcompressoren met CO2 en propaan en een tank voor koudedrager temper. Het systeem zorgt voor conditionering van schappen, fermentatiekamers, roomkoelers en recovery op propaan/temper. Ook is er shockfreezing en deepcooling doordat de CO2 uitzet. De condensatiewarmte van de CO2 wordt via een cascadesysteem met propaan afgevoerd. De propaancompressors zijn verbonden aan het warmte-terugwinsysteem van de bakkerij. Het maakt het toch al zuinige systeem nog zuiniger. Bakkers die de Green Box plaatsen, moeten vanwege de brandbare en gevaarlijke stoffen wel rekening houden met extra veiligheidseisen. Ook zijn veiligheidstrainingen voor de medewerkers nodig.

20



29-01-15 14:33

CO2, dat bij inademing in hoge concentraties dodelijk is. Niet alleen diende het Koma-personeel goed geïnstrueerd te worden, ook moesten er detectie- en alarmsystemen komen en een set zuurstofmaskers. Flexibel inzetbaar In Duitsland is er veel interesse in de Green Box, stelt Graff. Dat komt ook mede omdat Koma in oktober tijdens de Südback 2014 in Stuttgart een innovatietrofee met de Green Box heeft gewonnen. België heeft ook interesse en Nederland gaat tevens warmlopen voor het concept, vertelt hij. Grote voordeel van de Green Box is dat deze flexibel inzetbaar is. “De container kan eigenlijk overal waar ruimte is, relatief eenvoudig geplaatst worden en kan bij een verhuizing simpelweg worden gedemonteerd en elders weer worden geplaatst. Dan hoeft alleen het leidingwerk afgekoppeld en weer aangekoppeld te worden.” Bijkomend voordeel is volgens Graff, dat het gebruik van koudemiddelen in deze vorm vele malen zuiniger is dan traditionele koudetechniek. “En dat is zeker bij onze oosterburen op dit moment een hot item. De Green Box heeft een terugverdientijd die, afhankelijk van het gebruik, op vier tot vijf jaar ligt.” Led-verlichting Bij de Green Box wordt nu nog uitsluitend gewerkt met CO2 en propaan. Andere combinaties, zoals CO2 en koudemiddel R407f, zijn in ontwikkeling. “Bovendien wordt nog bekeken of een dergelijk systeem ook in miniformaat te produceren is, voor kleine installaties. En verder zijn we bezig de unit nóg zuiniger te maken. Denk alleen maar aan het gebruik van Led-verlichting”, vertelt Graff.

De Koma-koeling op CO2 en propaan bij bakkerij Knoll in Bremen.

Soorten koudemiddelen Synthetisch koudemiddelen als freon (eigenlijk Freon 22, R22 of chloordifluormethaan) staat al jaren in een kwaad daglicht. Het gaat om (h)cfk’s oftewel (gechloreerde) fluorkool(water)stoffen en hfk’s (fluorkoolwaterstoffen) die de ozonlaag aantasten. Het Europees Parlement zette daarom in 2012 in op natuurlijke koudemiddelen, al waren exacte details toen nog niet bekend. Het prototype van de Green Box met natuurlijke koudemiddelen werd gepresenteerd toen er in de sector nog veel onduidelijkheid was en dus onrust heerste, schetst Koma-directeur Olaf Graff de situatie van 2012. Op dit moment mag een bestaande koelinstallatie (nog) wel draaien met R22, maar sinds 1 januari 2015 is het bijvullen ervan verboden. Vanaf volgend jaar mogen R22 of met R22 gemengde koudemiddelen niet meer gebruikt worden. Kijk voor meer informatie op www.infomil.nl (zoek op R22).



21

29-01-15 14:33

Product tijdens hele productieproces onder nul graden

The Frozen Butcher: hamburger als cadeautje Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Zandbergen World’s Finest Meat, Tom van der Meer

The Frozen Butcher is een hamburgerconcept dat door de vormgeving en opvallende achthoekige verpakking een ambachtelijke, exclusieve uitstraling heeft. Zandbergen World’s Finest Meat uit Zoeterwoude wil dé slager van het vriesvak in de supermarkt worden en breekt een lans voor een eerlijk product met een verhaal over kwaliteit, specifieke smaak en herkomst.

T D r w s s d v F h k m f v h

De verpakking met los inlegvel, met extra informatie.

22


22-23-24_frozenbutcher.indd 22

“ l t “ w g t d g o e h d E v k v e e v e l t d p s

29-01-15 14:34

“We zijn al een jaar of vijf bezig met private label producten voor meerdere klanten”, vertelt Adriaan Figee van The Frozen Butcher. “Toen al ontstond de gedachte: waarom gaan we niet meer doen met die kwalitatief goede grondstoffen? Al snel kwamen we op een retailproduct met aparte vormgeving. Het doosje oogt als cadeautje en wordt ook zo geopend. Daarvoor voelt het voor de koper ook echt als verwenproduct.” Binnenin zit een los inlegvel, met extra informatie over het vleesras, de herkomst van het product en de bereidingswijze. Elke hamburger bestaat uit vlees van vleesvee, als Wagyu en Angus. Het heeft slagerskwaliteit en is afkomstig van hele spierdelen van het dier, dus niet van snippers. “Het heeft een mooie dooradering met vet en dat geeft een volle smaak.” Het product bestaat ook voor 100 procent uit vlees en soms wat zout en kruiden. Er zitten geen conserveermiddelen, kleuren smaakstoffen of andere additieven in. “Dat is niet nodig, want onze producten blijven gedurende het hele productieproces onder de nul graden, dus blijft het op smaak en vers.” Technologie De vers geproduceerde hamburgers gaan direct na de productie de invriestunnels in, waar het tussen de -35 en -40 graden Celsius is. Daardoor wordt het product al heel snel naar -18 graden Celsius gebracht. “Nederlanders zijn niet gewend om ingevroren vlees en vleesproducten te kopen”, zegt Figee. “Ze kopen het liever vers en vriezen het dan zelf thuis in. Hierdoor gaan cellen kapot, wat na ontdooiing zorgt voor minder mooie en smakelijke vleesproducten. Onze fast frozen technologie zorgt ervoor dat de vezels en spiercellen intact blijven.” Hoe lang het fast frozen proces duurt, is volgens hem

afhankelijk van de vleessoort, het vetpercentage in het vlees, de hoeveelheid product en hoe het verpakt is. “Reken op acht tot twaalf uur tot het product op de gewenste temperatuur is, om de slagerskwaliteit te waarborgen.” De vleeskwaliteit en productiewijze betaalt zich volgens hem uit in de volle smaak. De structuur en bite is ook wat grover dan van andere diepvrieshamburgers. Dat komt mede door de gebruikte vormtechniek. Bij hamburgers van The Frozen Butcher komen de ‘vleespilaren’ (de vleesstructuren zoals ze uit de machine komen) losjes op elkaar en wordt er niet geperst. “Hierdoor versmeert het niet. Ook blijven de hamburgers wat ruller, waardoor ze sappiger blijven. Dit komt de smaak ten goede.” Bekende herkomst Behalve kwaliteit en smaak is ook de herkomst belangrijk. “Het vlees is met 100 procent zekerheid afkomstig van bekende bronnen”, vertelt Figee. “Zo komt het lamsvlees uit Nieuw-Zeeland en is het Angus-vlees afkomstig uit Noord-Amerika. Ook voor Wagyu-, biologisch en Ibérico-vlees is de herkomst 100 procent te garanderen.” Is vlees

van verder weg niet per definitie minder duurzaam, dan vlees uit de buurt? Figee vindt van niet. “Voor elke container vlees die wij invoeren, zouden acht containers aan veevoer moeten worden ingevoerd. En ook lokaal vee stoot CO2 uit. Wat is dan duurzamer? Bovendien: Nederlands vlees is geen optie, in de hoeveelheid en kwaliteit die wij nodig hebben. De Nederlandse veestapel bestaat voor ruim 80 procent uit melkvee en minder dan 20 procent uit vleesvee. In bijvoorbeeld Amerika is dat eerder andersom, waardoor het aanbod aan kwalitatief goed vlees van hele spierdelen daar veel groter is”, stelt Figee.

>>>

Transparantie De roep om transparantie na de vele voedselschandalen helpt bij het op de markt zetten van The Frozen Butcher, erkent Adriaan Figee. “Het sterkte ons ook in onze opvattingen. De timing was goed, maar het was niet de aanleiding. We gaan namelijk uit van onze eigen kracht. Hier staan we als familiebedrijf voor.” Vleesimporteur Zandbergen World’s Finest Meat is in 1973 opgericht door de broers Cor en Ton Zandbergen. Zij hebben zestig jaar ervaring in het vak. Hun vader had een eigen slagerij.



23

29-01-15 14:34

Wagyu-runderen.

“Deze hoge kwaliteit grondstof, samen met het centraal stellen van traceerbaarheid vormt een belangrijke onderscheidende factor van de burgers. Er wordt alleen met boerderijen

The Frozen Butcher The Frozen Butcher bestaat uit zes verschillende, kwalitatief goede hamburgers: Angus Burger, US Beef Burger, Organic Burger, Wagyu Burger, Lamb Burger en Ibérico Burger. In Nederland wordt het verkocht bij slagerij Kaldenberg (de slagerij van Sligro) en Sligro zelf. Daar verkoopt het boven verwachting. “Het vriesvak bij Nederlandse supermarkten bestaat op vleesgebied vooral uit snackproducten”, vertelt Adriaan Figee van het bedrijf. “In Duitsland, maar ook in Frankrijk zijn consumenten hele vleesdelen in de diepvries al veel meer gewend. Nederlandse retailers zijn al wel geïnteresseerd, al moet hier het verhaal tegenover de (meer)prijs centraal staan. Maar wie goed vlees wil en weet wat hij eet, gaat vooral voor kwaliteit en minder voor kwantiteit.” In Europa gaan de hamburgers naar Duitsland, Scandinavië, Frankrijk en België. Ook Portugal en Spanje hebben interesse. Er is een retaillijn (met twee hamburgers van elk 125 gram) en grotere verpakkingen (met twaalf burgers). Het assortiment van The Frozen Butcher wordt binnenkort uitgebreid met nieuwe producten.

en slachterijen gewerkt die het bedrijf persoonlijk kent en waar de grondstof volgens het ‘farm to fork’ principe volledig traceerbaar is. De dieren van deze boerderijen lopen vrijwel het gehele jaar buiten en staan niet in stallen. Hierdoor spelen negatieve dierenwelzijnsaspecten ook geen rol.” Figee wil die openheid ook laten zien op www.frozenbutcher.com. “Verder denken we aan een app met informatie over het ras, de herkomst en de bereiding, en aan een chefkok die onze producten bereidt en de informatie overbrengt. Natuurlijk is er een prijsverschil, maar dat is prima uit te leggen.”

Innovation Award The Frozen Butcher is in oktober 2014 vlak vóór de vakbeurs Sial op de markt gezet. “We waren dan ook zeer verheugd dat we direct de Sial Innovation Award in de categorie vleesproducten wonnen.” De jury die uit 1700 geselecteerde concepten uiteindelijk 16 winnaars koos, was vooral te spreken over het verhaal erachter (herkomst en kwaliteit) en de vormgeving. Zandbergen profileert The Frozen Butcher als merk. Het bedrijf zelf blijft liever op de achtergrond. “Wij zijn toeleverancier van grondstoffen en dus bij consumenten niet bekend. Dat hoeft ook niet.”

Productrange The Frozen Butcher.

24



29-01-15 14:34

www.anugafoodtec.com Internationa onale beeu urs voor leverancierss in de levensmidd deelen- en drankenind ndustrie

ONE FOR ALL. ALL IN ONE. Food Processing | Food Packaging | Food Safety | Food Ingredients | Services & Solutions

KEULEN, KE E 24 t/m 27-03-2015 Bezoek de toekomst van de levensmiddelenindustrie. De nieuwste technologieën, trends, innovaties. Anuga FoodTec. Steeds de vinger aan de pols.

Uw rechtstreekse contact: RS Vision Expo BV Excl. Vertegenwoordiging van Koelnmesse in Nederland Panoven 13, 3401 RA IJSSELSTEIN Tel: + 31 (0) 30 – 3036450 Fax: +31 (0) 30 - 3036456 [email protected]

AFT_2015_Anzeige_Eisma_Voedingsmiddelen_Industrie_191x130mm_NL.indd 1

Wake-Up Call voor innovatieve ondernemers in agrofood-keten Veranderende markten hebben veranderende inzichten nodig. Daarom organiseert Fountainheads in samenwerking met EVMI bijeenkomsten die een beeld schetsen van de trends en ontwikkelingen, maar die vooral ook een podium bieden voor uitwisseling van nieuwe inzichten en ideeën met andere ondernemers, al dan niet uit dezelfde bedrijfstak of branche. De eerste Wake-Up Call vindt plaats op 4 maart in Amersfoort. Deze ontbijtsessie is intiem van opzet en daardoor is er beperkt ruimte. Bovendien: abonnees van EVMI krijgen bijna 30% korting. Mis deze unieke kans niet en schrijf u vandaag nog in!

Kijk voor meer informatie en het aanmeldformulier op www.eismamediagroep.nl/wake-up-calls

13.11.14 10:38

FrieslandCampina toont traject slagroom

Van boer tot bakker Tekst: Clara Bloemhof | Foto’s: Clara Bloemhof en FrieslandCampina

Het FrieslandCampina Innovation Centre in Wageningen bestaat één jaar. In dit expertisecentrum kan íeder product van de zuivelgigant, van babyvoeding tot kaas, geproduceerd worden. In de fabriek en de laboratoria

D R D

wordt continu gewerkt aan verbetering. Met als één van de succesvolle resultaten de vernieuwde Débic slagroom, de Prima Blanca Max. EVMI ging een dag mee en bracht het traject van de room, van boer tot bakker, in beeld.

De boerderij

Melken De boer toont enthousiast het volautomatische melksysteem: de koeien laten zich melken door een melkrobot wanneer zij daar aan toe zijn. “Dat is een combinatie van behoefte tot melken, vanwege de druk die in de uier ontstaat, en lokken met voer”, vertelt Van Steenbergen. Naar gelang de melkproductie, krijgt de koe smakelijke brokken als beloning. De koe loopt voor het melken een box in, de robot doet de rest. Het mechanisme wast, droogt en melkt de eerste melk eruit – hierin is het celgetal relatief hoog. Vervolgens start het ‘echte’ melken. “Per sessie is de opbrengst ongeveer 10 liter. Hoe meer melk, hoe meer brokken de koe krijgt.” Sommige koeien zien de brokken, die extra pulp van suikerbiet bevatten, echt als een traktatie en weten de box regelmatig te vinden, lacht de boer.

Z

De koe Hier begint het allemaal: bij de koe. Boer Evert van Steenderen in Bennekom heeft er 115. Van Steenderen levert alle melk aan FrieslandCampina, goed voor ongeveer een miljoen liter per jaar. 26

FrieslandCampina-boer Van Steenderen (52) is van oudsher verbonden aan FrieslandCampina. Hij is zeer tevreden over de samenwerking. Dit jaar deed de boer voor het eerst mee aan de open dag van Campina. Een erg geslaagde dag waarop zo’n 1500 consumenten een kijkje in de stal kwamen nemen.


26-27-28-29_koeslagroom.indd 26

29-01-15 15:01

I e

De Fabriek

De melk wordt opgevangen in de melktank. Om de drie dagen komt de RMO-truck (Rijdende Melk Ontvangst) langs om de verse melk op te halen. De rauwe melk bevat dan nog 4,2 procent vet.

Melkstroom We zijn in de proeffabriek van FrieslandCampina: het FrieslandCampina Innovation Centre. In de welkomstruimte valt de prachtig vormgegeven melkstroom meteen op. De stroom, die begint in de nok en uitloopt in de ontvangstbalie, lijkt door de hele ruimte te gaan.

Zelf is boer Evert van Steenderen dol op de verse, rauwe melk. “Heerlijk toch!”

In de vroege ochtend haalt de RMO-truck de rauwe melk bij de boerderij op en rijdt door naar de fabriek van FrieslandCampina.

Boer = basis FrieslandCampina is een op en top Nederlands bedrijf, in handen van 20.000 boeren. Geert Frank, Channel Development Manager Bakery en Horeca, is maar wat trots op dit gegeven. Achter de ontvangstbalie is in beeld gebracht – op foto en film – hoe het werkt bij FrieslandCampina, en hóe belangrijk die boer precies is voor het concern. “De boer staat aan de start van de keten. Zonder boeren geen FrieslandCampina”, benadrukt Frank nog maar eens. >>> eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015


2 7

29-01-15 15:01

Laboratorium In het laboratorium van het Innovation Centre wordt geëxperimenteerd met het opkloppercentage van de slagroom.

Technical assistent Emanuel Sandrini toont het traject van de melk vanaf het moment dat de RMO-truck het terrein van de fabriek oprijdt, schematisch in beeld gebracht.

De grossier

D

De melk komt binnen in de ontvangsttank, ook wel RMO-tank genoemd. Hier gaat ongeveer 12.000 liter in. Vervolgens wordt de melk gecentrifugeerd en stroomt het de ontromer in. In de ontromer wordt, de naam zegt het al, de room onttrokken van de rauwe melk. Dit proces wordt versneld door de melk te centrifugeren. “Gestreefd wordt naar een vetheidspercentage van 40 procent voor de room”, vertelt Sandrini.

Steekproef De pakken Débic Prima Blanca Max komen ’s ochtends vroeg binnen bij de grossier. Hier bij Bakeplus in Haaften is Peter van Lisdonk de controller. “Twee tot drie keer per week komt bij ons de slagroom binnen. We doen bij elke levering een steekproef. Is de slagroom boven de 7 graden Celsius, dan gaat het product retour. Gelukkig gebeurt dit bijna nooit. ’s Zomers houden we natuurlijk extra rekening met de temperatuur; onze eigen wagens zijn dan ingesteld op 3 graden Celsius. Voor ons geldt namelijk hetzelfde: onze afnemers controleren ook regelmatig de temperatuur van de geleverde producten. Dat is alleen maar goed.”

Dan volgt het aftappen van de room uit de opslagtank. De room wordt vervolgens in de opklopmachine gedaan, om er lucht in te slaan. Als eenmaal de gewenste structuur is bereikt, wordt de slagroom verpakt.

Omloopsnelheid Van Lisdonk laat weten dat er een grote omloopsnelheid is in de slagroom. “Bepaalde soorten zijn tien dagen houdbaar. Een bakker die op maandag bestelt, heeft het woensdag in huis. Het is dus van groot belang dat we de houdbaarheid zo lang mogelijk kunnen houden.”

28



29-01-15 15:03

T B d e k

V v g c l o

De bakker

Tank per week Bij Patisserie Robert van Woerekom in Lunteren komt de slagroom niet in dozen maar in gekoelde tanks binnen. De tanks worden geseald afgeleverd en zijn rechtstreeks afkomstig van FrieslandCampina. Iedere week krijgt banketbakker Robert van Woerekom verse slagroom binnen.

Voor gebruik dient de tank te worden ontlucht via het ontluchtingsnippel bovenop de tank. Vervolgens wordt de slagroom afgetapt in een rvs-emmer en gaat het de blazer in. Robert van Woerekom schafte onlangs een nieuwe machine (Top Cream) aan bij Bakon. Hierbij wordt gekoelde en gedesinfecteerde lucht van onderaan de machine naar boven geblazen, zodat een gelijkmatige opslag ontstaat van 180 procent overrun, zo laat de banketbakker weten.

Verschillende soorten slagroom “Bakkers gebruiken vaak dezelfde soort slagroom voor al hun producten. Dat is geen goed uitgangspunt”, vindt Van Woerekom. “Bij ieder product is een ander type slagroom nodig. Zo gebruik ik ongezoete slagroom voor quiche en gezoete voor slagroomschnitt. In bavaroises van vruchtenpurees is de smaak van de slagroom van minder groot belang dan bij een slagroomtaart. Dat is iets waar bakkers meer naar zouden kunnen kijken.”

Klaar voor het laatste deel van het traject: de reis van de bakker naar de feesttafel van de consument. eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015


29

29-01-15 15:03

Regelgeving voor afvullen

Snelheid weegsystemen fors toegenomen Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: PENKO, Norbert van der Werff

Een elektrisch speelgoedtreintje in het gebouw van producent van weegapparatuur PENKO illustreert het principe. De locomotief rijdt over een weegcel, waarna op het display in verschillende kleuren te zien is of de trein te licht is of niet. Is dat het

w r o e e w d v w h w l

geval, dan wordt de locomotief afgerangeerd. Het principe geldt ook bij het verpakken van levensmiddelen, maar dan wel wat sneller. Het weegsysteem kan tot 1600 metingen per seconde verrichten.

Vincent van der Wel vindt het vreemd dat bij vloeistoffen, dus ook bier en frisdrank, het volume moet worden teruggerekend naar het volume bij 20 graden Celsius.

30

De regels voor het afvullen van vloeistoffen en van vaste stoffen zijn verschillend. Vaste producten moeten worden gewogen. “Maar goed ook, want probeer meel maar eens te tellen”, zegt Vincent van der Wel van PENKO, dat systemen ontwikkelt voor het wegen van zowel consumentenverpakkingen als grootverpakkingen voor business-to-business. Onder de klanten van PENKO in de voedingsmiddelenindustrie zijn verwerkers van chocolade, noten, eieren, vis en vers fruit. Ook de conservenindustrie werkt met weegsystemen van het bedrijf. Van der Wel is bij het in Ede gevestigde bedrijf verantwoordelijk voor de publiciteit en verzorgt de interne opleiding van nieuwe medewerkers. Bovendien is hij voorzitter van de Vereniging van Leveranciers van Weeginstrumenten en vice-president van de Europese koepelorganisatie CECIP. Vloeistoffen hoeven niet te worden gewogen, maar moeten volgens de wet op volume worden verkocht, doceert Van der Wel. Daarbij moet het volume worden teruggerekend naar het volume bij 20 graden Celsius. “Een vreemde regel. Bier en frisdrank drink je niet bij die temperatuur…” Als er op gewicht zou


30-31_penko.indd 30

29-01-15 15:11

A D h M t m g i v k b d 7 d

D v r d b

aardappelen, één stuk meer of minder direct een groot effect heeft op het gewicht in de verpakking.

worden afgevuld en verkocht, hoeft er geen rekenslag te worden gemaakt. Je krijgt dan ook geen afrondingsfouten. Die zijn weliswaar een paar cijfers achter de komma, maar op een jaarproductie maakt dat wel wat uit. Bij wegen tel je feitelijk het aantal moleculen, dus dat gaat altijd goed. “De meetmiddelen voor het wegen vallen onder de Metrologiewet, worden gecontroleerd en vallen onder het markttoezicht voor meetmiddelen, maar werkwaardig genoeg geldt dit alles voor volume niet.” Afwijking De maximale afwijking van de vulmachine voor het afvullen op gewicht is vastgelegd in de Meetmiddelen Richtlijn (MID) 2014/32/EU. De toegestane afwijking is afhankelijk van de massa (m) van de vulling. Naarmate de vulling groter is, neemt de procentuele afwijking af. Er is in de richtlijn gekozen voor een afwisseling van een procentuele afwijking met een afwijking in grammen. Daardoor is er geen verschil bij de overgang van de ene klasse naar de andere. Zie de bovenste twee regels van de tabel: 7,2 procent van 50 gram, de grenswaarde van de klasse, is immers precies 3,6 gram.

Waarde van de massa (m) van de vullingen in gram

Maximaal toelaatbare afwijking van het gemiddelde voor de klasse van elke vulling m ≤ 50 7,2 % 50 < m ≤ 100 3,6 g 100 < m ≤ 200 3,6 % 200 < m ≤ 300 7,2 g 300 < m ≤ 500 2,4 % 500 < m ≤ 1 000 12 g 1 000 < m ≤ 10 000 1,2 % 10 000 < m ≤ 15 000 120 g 15 000 < m 0,8 % De berekende afwijking van het gemiddelde van elke vulling mag worden aangepast, om rekening te houden met het effect van de deeltjesgrootte van het materiaal. Dat is van belang omdat bij grote producten, denk aan

E-teken In de procesindustrie kunnen kleinverpakkingen worden afgewogen volgens e-teken. Dat betekent dat het gemiddelde gewicht van een partij (bijvoorbeeld de productie van een uur) minstens het gedeclareerde aantal grammen is. Als toegestane afwijking gelden de grammen en percentages uit de tabel. Bovendien geldt dat voor 2,5 procent van de verpakkingen de afwijking groter mag zijn dan de norm uit de tabel (dus voor kleine verpakkingen minder dan 50 gram met 7,2 procent). In geen enkel geval mag er echter minder dan twee keer de toegestane maximale afwijking in een verpakking zitten (dus voor genoemde kleine verpakkingen minder dan 50 gram min 14,4 procent). Vanzelfsprekend kunnen afwijkingen sowieso maar bij een beperkt aantal verpakkingen voorkomen, omdat anders voor de hele partij het gemiddelde niet wordt gehaald. Bedrijven die níet afvullen volgens e-teken moeten ervoor zorgen dat in álle verpakkingen minimaal het gewicht zit dat op de verpakking is vermeld. Ze kunnen dus niet volstaan met voldoen aan de gemiddelde-eis. Een ander voordeel van voeren van het e-teken is dat de producten dan zonder grenscontroles kunnen worden vervoerd naar andere EU-lidstaten. Nadelen zijn er ook. Toelating voor het e-teken moet worden aangevraagd bij NMI-Certin en er is een uitgebreide administratie nodig die door de NVWA kan worden gecontroleerd. Die administratie bijhouden wordt overigens volgens Van der Wel wel weer vergemakkelijkt door de moderne apparatuur, die alle metingen automatisch vastlegt.

Toezicht De voedingsmiddelenindustrie is de laatste jaren opgeschrikt door fraude. Gebruikers van weegapparatuur gedragen zich echter volgens Van der Wel netjes. Mogelijk hangt dat ermee samen dat het toezicht door Verispect, in opdracht van de overheid, goed functioneert, meent hij. Weegapparatuur moet bij oplevering worden geijkt en zowel de leverancier als de afnemer moeten daarop toezien. Verispect controleert de in gebruik zijnde apparatuur. Volgens Van der Wel gebeurt dat gemiddeld eens in de vier jaar. PENKO kalibreert bij klanten jaarlijks de weegsystemen, waarna de apparatuur van een sticker wordt voorzien. Als de toezichthouder kort daarna zo’n sticker aantreft, kan deze besluiten af te zien van nadere inspectie. PENKO dient wel een goede administratie bij te houden. Bovendien neemt Verispect steekproeven om het oordeel van PENKO te controleren.

PENKO adviseert bij hoge snelheid voor het stuurcircuit gebruik te maken van gelijkspanning in plaats van wisselspanning, omdat er ook exact op tijd afgeschakeld moet worden. Als er verschillen zijn in de afschakeltijden waarmee de klep sluit, belanden er wisselende hoeveelheden van het product in de verpakkingen. Elektronica De load cell slijt volgens Van der Wel niet omdat er geen bewegende onderdelen zijn. “De weegcel heeft bijna het eeuwige leven. Alleen bij grove overbelasting of als je in de buurt gaat lassen, wordt de weegcel onbetrouwbaar. Slijtage vindt meestal plaats in het mechanische deel van de vulmachine en dan wordt het afvullen onnauwkeuriger. Die onderdelen kunnen worden vervangen.” De elektronica gaat minstens zo’n 10 jaar mee. Herstel is daarna financieel niet aantrekkelijk en het is beter dan een nieuwe versie aan te schaffen, adviseert Van der Wel. De nieuwe elektronica is bovendien een stuk gebruiksvriendelijker geworden, met een touchscreen waarbij niet hele menu hoeft te worden doorgelopen.

Meer wegingen per seconde De afwijkingen worden onder meer beïnvloed door de aard van het product. “Als er een klont in het meel zit, ploft die in één keer in de verpakking.” Ook de snelheid waarmee wordt gevuld, is van belang. Als de snelheid van de aanvoer toeneemt, terwijl niet vaker gemeten wordt, neemt de nauwkeurigheid af. Volgens Van der Wel is de snelheid van weegsystemen echter de afgelopen jaren fors toegenomen van zo’n 250 tot circa 1600 metingen per seconde, waardoor er juist nauwkeuriger kan worden geregeld. Het systeem reageert dan binnen 0,6 milliseconden (0,0006 seconde). Van der Wel verwacht dat het in de toekomst nog sneller kan. eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015

30-31_penko.indd 31

31

29-01-15 15:12

Analyse imago brood, vlees en vis

Wat is gezond? Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: Koos Groenewold, Bakkers in bedrijf, Vlees+

Wat gezond is en wat niet, was jarenlang geen punt van discussie. Die tijden zijn veranderd. Consumenten vormen hun eigen beeld, met behulp van de grote hoeveelheid informatie die van alle kanten tot hen komt. Hoe staat het met het imago van brood, vlees en vis? Consumenten kijken op zijn zachtst gezegd kritisch naar de voedingsmiddelenindustrie, de overheid en wetenschappers. De Schijf van Vijf van het Voedingscentrum wordt niet meer zonder meer voor waar aangenomen. Boeken over alternatieve eetpatronen vliegen de winkel uit. Consumenten gaan shoppen bij allerlei voedingstheorieën en kiezen daaruit wat in hun straatje past. Ze bepalen zelf wat gezond is en wat niet. De voedselschandalen die in de media breed worden uitgemeten, sterken mensen in hun mening dat ze niet op het bedrijfsleven kunnen vertrouwen. Aan de andere kant hebben ook nieuwe wetenschappelijke inzichten afbreuk gedaan aan het gezonde imago van sommige producten.

Volkorenbrood bevat

Brood ‘Brood daar zit wat in’, luidde vroeger de slogan van het Voorlichtingsbureau Brood. Wát er dan in zat, hoefde eigenlijk niet eens te worden gezegd. Dat brood gezond was, wist iedereen wel. Dat geldt zeker voor volkorenbrood, onder meer vanwege de voedingsvezels, de vitamines en mineralen. Brood heeft nog steeds een goed imago, maar toch brokkelt dat een beetje af. Er bleek opeens veel zout in te zitten. De bakkerijsector spande zich daarop in om collectief en stapsgewijs minder zout te gaan gebruiken en pareerde daarmee de ‘aanval’ op het goede imago. Ook de klachten van enkele jaren geleden dat bakkerijen door toevoeging van mout suggere-

ren dat een brood veel voedingsvezels bevat, terwijl dat niet altijd zo is, lijkt de sector niet veel te deren. Even was daar in februari 2014 een nieuwe affaire, aangezwengeld door een uitzending van de Keuringsdienst van Waarde. Daarin werd gesteld dat in China L-cysteïne wordt gemaakt uit haren afkomstig van kapperszaken waar sigarettenpeuken tussen de haren op de vloer liggen. L-cysteïne wordt gebruikt als hulpstof in broodverbetermiddel en in mixen voor brood om het deeg soepel te houden. Dat daar ook daadwerkelijk haar voor wordt gebruikt, kon niet worden aangetoond en werd bovendien door leveranciers van bakkerij-ingrediënten ontkend. Dan is er vanuit de VS ook nog een antiglutensentiment komen overwaaien. ‘Schrap de tarwe uit je dieet, verlies overgewicht en word weer helemaal gezond’ staat er op de cover van Broodbuik van William Davis, ook in Nederland een bestseller. Naast coeliakie bestaat er ook nog glutensensitiviteit, maar slechts een paar procent van de bevolking kampt daarmee. De belangstelling voor een glutenvrij dieet wordt een hype genoemd, maar zou wel eens een trend kunnen blijken. Hoe dan ook is het schadelijk voor het gezonde imago van brood. Positief is weer de vele aandacht voor authentieke voeding en onbewerkte producten in kookprogramma’s op tv. Dergelijke programma’s sporen de consument aan echte, eerlijke producten op tafel te zetten en dat kan ook leiden tot herwaardering van brood.

veel voedingsvezels.

Vlees Ook vlees profiteert van de aandacht op tv en in andere media voor natuurlijk. Het gaat dan vooral om ambachtelijke producten. Slowfood is al jaren een trend. In de voedingsmiddelenindustrie is er aandacht voor zoutreductie in vlees en vleeswaren, maar bij consumenten lijkt dat thema wat minder te leven. De discussie over de relatie tussen rood vlees en kanker lijkt wat naar de achtergrond verdwenen. Duurzaamheid leeft in de vleesindustrie en de retail. Bedrijven stappen over op duurzamer geproduceerd vlees, met minimaal één ster 32


32-33_imago.indd 32

29-01-15 15:16

v b v v m W m s b V w p s w v k v v w k H a i o W d v d

van het Beter Leven kenmerk van de Dierenbescherming. Toch wordt de aandacht daarvoor overschaduwd door campagnes van bijvoorbeeld Wakker Dier, dat vindt dat het allemaal niet snel en niet ver genoeg gaat. Wakker Dier weet met oude en nieuwe media de publieke opinie te bespelen en slaagt erin bedrijven aan te zetten tot nieuw beleid ten aanzien van dierenwelzijn. Voor de productie van vlees is veel land, water en energie nodig. Bovendien zorgt de productie van vlees voor een hoge CO2-uitstoot. Vleesvervangers zijn duurzamer. Ze worden steeds beter qua smaak. Het aantal vegetariërs groeit waarschijnlijk niet, maar er komen wel steeds meer flexitariërs die ook voor vleesvervangers kiezen. Dat zal de vleesindustrie echter niet schaden, want de wereldwijde vraag gaat stijgen door bevolkingsgroei en een hogere welvaartsstandaard. Het imago van vlees is de afgelopen jaren aangetast door de fraude met paardenvlees in rundvleesproducten. Daarbij is een beeld ontstaan van taferelen die thuishoren in het Wilde Westen. In 2014 concludeerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid zelfs dat het vlees dat in de winkel ligt, niet veilig is. Door de complexiteit van de keten is de tracering

Varkenskotelet.

niet altijd op orde. Ook was er ophef over omgekat niet-biologisch vlees. Al met al is het imago van vlees verslechterd.

De vitrine van Vishuis Renkum.

Vis Consumenten die vlees niet meer vertrouwen, kunnen ervoor kiezen meer vis te eten. Consumenten voelen dat wel in hun portemonnee. Daar staat tegenover dat het gezondheidsimago van vis goed is, met name vanwege de onverzadigde vetzuren als EPA en DHA. Ook chefs in restaurants inspireren de thuiskok tot culinaire hoogstandjes. Voor wie het wat gemakkelijker wil, hebben visspecialisten prachtige specialiteiten ontwikkeld. Toch zijn er achter de horizon wel wat bedreigingen. Zo toonde Wakker Dier afgelopen najaar aan dat garnalen, tilapia en pangasius afkomstig van kwekerijen in ZuidoostAzië vaak multiresistente bacteriën bevat. In het najaar van 2012 werd een groot aantal mensen ziek van met Salmonella verontreinigde gerookte zalm, maar dat leidde slechts tot een tijdelijke terugval van de verkoop. Over het algemeen is in Nederland het vertrouwen sneller weer hersteld dan bijvoorbeeld in Zuid-Europa. Verder leeft bij consumenten nog steeds het idee dat de zeeën worden leeggevist. Daar zet de sector tegenover dat steeds meer duurzame vis wordt aangeboden. Naast het MSC-keurmerk voor wild gevangen vis is er sinds de zomer van 2012 ook het ASC-keurmerk voor verantwoord gekweekte vis. eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015

32-33_imago.indd 33

33

29-01-15 15:16

A

Bouwhuis Enthoven verwerkt eieren voor industrie

Van ei tot eiproducten Tekst en foto’s: Durkje Hietkamp

Bouwhuis Enthoven verwerkt dagelijks meer dan drie miljoen eieren tot een compleet assortiment vloeibare en gedroogde eiproducten. Het gaat daarbij vooral om alternatieve eiproducten, die volgens het bedrijf buiten de EU niet gemaakt kunnen worden.

Nederlandse eieren De eierprijs is laag en de voerprijs hoog. Het vervangen van uitgelegde hennen is daardoor zo’n grote investering dat steeds meer pluimveehouders in financiële problemen raken, vertelde Kees van Vliet, sectormanager pluimvee bij de ING Bank, op de Agrivaknet-bijeenkomst. “In de eerste helft van 2014 had slechts 21 procent van de legpluimveehouders een positieve liquiditeit.” Volgens hem speelt ook de verplichte omschakeling naar een alternatief huisvestingsysteem een rol. “Veel bedrijven hebben in 2011 en 2012 geïnvesteerd om te voldoen aan het kooiverbod. Zij moeten aflossen. Dat zorgt voor extra druk.”

Vogelgriep Dit artikel is geschreven vóór de recente uitbraak van vogelgriep. Kijk voor actuele ontwikkelingen hierover op evmi.nl en www.plattelandspost.nl.

34

Bij de eiproductenfabrikant in Raalte worden de eieren, afkomstig van zo’n 200 pluimveehouders, gesorteerd per soort, bijvoorbeeld kolonie, scharrel, biologisch of vrije-uitloop. Vervolgens scheiden geavanceerde machines de eieren in eidooier en eiwit. “Het ei wordt gebroken. Het eigeel wordt opgevangen in een passend bakje, het eiwit stroomt hierlangs naar een tweede onderliggend bakje”, vertelt Gabrielle Jonkers, quality assurance manager bij moederbedrijf de Gebroeders Van Beek (zie kader rechtsboven). “Van het eiwit worden continu heel snel foto’s gemaakt. Eiwit waarin iets afwijkends wordt gezien, worden uitgeselecteerd.” De eieren worden in de fabriek verwerkt tot vloeibaar heelei en eigeel, of heeleipoeder, eigeel- en eiwitpoeder. “Heeleipoeder wordt vaak gebruikt om de nutritionele waarden te optimaliseren en eiwitpoeder is een gewild

bindmiddel, onder andere in vegetarische producten maar ook in diervoeding”, aldus Jonkers. Ze legt uit dat, afhankelijk van de wens van de klant, aan eigeel bijvoorbeeld zout of suiker kan worden toegevoegd. Eigeel met zout gaat vooral naar de sauzenindustrie. Veel vloeibaar eigeel met suiker gaat naar de ijsindustrie. De vloeibare eiproducten worden gepasteuriseerd, zodat een bacteriologisch veilig product wordt verkregen. Direct na pasteurisatie wordt eidooier in een highcare-omgeving verpakt. Droog eiwit Van het eiwit wordt poeder gemaakt. Op de lysozym-afdeling worden eerst de lysozymen uit het eiwit gehaald. Lysozym is een antimicrobieel stofje dat het kuiken direct na de geboorte beschermt tegen infecties. Het wordt in voedingsmiddelen gebruikt als natuurlijk conserveermiddel tegen grampositieve bacteriën. Bekende toepassingen zijn kaas (ter preventie van afwijkingen door gasvorming als gevolg van de uitgroei van Clostridia) en wijn (ter preventie van afwijkingen door


34-35_bouwhuiseieren.indd 34

29-01-15 15:17

d p z t r G a A d v D D z v w D E (

O

Gebroeders van Beek Group Bouwhuis Enthoven is een van de vier bedrijven van de Gebroeders van Beek Group. De Gebroeders van Beek is een familiebedrijf dat ruim 90 jaar geleden begon als kleinschalig eierpakstation. Inmiddels is het uitgegroeid tot een succesvolle combinatie van eierbedrijven. De nadruk ligt op het creëren van toegevoegde waarde. “Dit doen we bijvoorbeeld met de introductie van het merkei ‘De Blije Kip’, maar ook door eieren verder te verwerken of stoffen uit eieren te extraheren. Wij steken sterk in op alternatieve eiproducten die ze buiten de EU niet kunnen maken”, zegt directeur inkoop Petro Boon.

Alle eieren die in de fabriek binnenkomen, worden per soort verwerkt. In het laboratorium wordt onder andere de stevigheid van eiwit gemeten.

de groei van melkzuurbacteriën). Naast toepassing in deze voedingsmiddelen wordt lysozym ook gebruikt in de farmaceutische industrie. Hiervoor wordt momenteel een investeringsproject afgerond. Het bedrijf is al GMP-gecertificeerd om lysozyme in de farma af te zetten. Aansluitend op de winning van lysozym wordt de suiker uit het eiwit gehaald. Dat gebeurt via extractie. “Eiwit bevat 0,2 procent suiker. Dat moet eruit. Anders krijg je bruin poeder. Dit doen we door er gist bij in te doen. Gist zet de suiker om in water en koolstofdioxide”, vertelt Jonkers. “Via ultrafiltratie wordt het water eruit geperst. Het eiwit blijft achter. Dan gaat het de droogtoren op.” Bouwhuis Enthoven beschikt over een verticale droger (boxdroger), een horizontale droger en een

plaatdroger. “Het drogen met de plaatdroger is een heel bijzonder proces”, zegt ze. “Hierdoor ontstaan heel mooie kristallen en een zeer gebruiksvriendelijk eindproduct voor bijvoorbeeld bakkers. Voordeel van kristaleiwit is namelijk dat het heel mooi opschuimt.” Eiwitpoeder wordt afgevuld in zakken. “Het eiwit is nog steeds rauw, want als je het zou verhitten, verandert de chemische samenstelling”, aldus Jonkers. De afgevulde zakken gaan daarom in hotrooms, volledig geconditioneerde ruimtes. De producten verblijven hier minimaal 14 dagen op hogere temperaturen. Dit is nodig voor het afdoden van micro-organismen en het verkrijgen van de functionaliteit van het eiwit, zoals het waterbindend, of schuimend vermogen. “De gedroogde eiwitten gaan de hele wereld

Door het drogen van eiwitten met een plaatdroger ontstaat kristaleiwit met schuimstabiliteit voor bijvoorbeeld bakkerijproducten.

over”, vertelt de quality assurance manager. “Een groot deel gaat naar Japan voor gebruik in bijvoorbeeld hammen, surimisticks en noedels. Verder wordt eiwitpoeder gebruikt in chocola, noga, negerzoenen en vegetarische burgers.”

‘Voorspong slinkt’ Nederlandse pluimveehouders scoren goed op kostprijsbeheersing en technische dierprestaties, stelt Petro Boon, directeur inkoop bij de Gebroeders Van Beek. “Maar de voorsprong ten opzichte van Duitsland zie ik wel kleiner worden”, waarschuwt hij. “Kostprijsbeheersing blijft een absolute must.” Twee van de drie eieren in Nederland worden geëxporteerd. Verwacht wordt dat het aantal kippen niet zal dalen, terwijl de productie per hen wel stijgt. Door het grote aanbod van eieren in de Europese Unie blijven de prijzen laag, verwacht Boon. Vooral door het toenemende aanbod in Duitsland, de grootste afzetmarkt voor scharreleieren. Onderzoeken en testjes, bijvoorbeeld met het eigeel, worden uitgevoerd in het laboratorium. eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015

34-35_bouwhuiseieren.indd 35

35

29-01-15 15:18

Ondernemersspiegel, Jan-Henk Bouman

‘For profit’ of ‘for benefit’ Is de deeleconomie een netwerk- of een samenwerkingseconomie? Gaat het om onbaatzuchtig delen of baatzuchtig innen? Jan-Henk Bouman (Fountainheads) schetst in zijn column de volgende stap van het internet. “Het ís al aan het gebeuren, dus kijk wat dit voor kansen biedt.”

Er komt een nieuw samenspel tussen netwerken van transport, energie en communicatie wat uitmondt in een nieuw Superinternet: The Internet of Things, stelt econoom/schrijver/adviseur Jeremy Rifkin. Net als bij het ‘huidige internet’ geldt dat als de infrastructuur er eenmaal ligt, de kosten voor gebruik laag zijn en alleen maar lager worden. Er komen straks meer dan 50 miljard sensoren online die allemaal Big Data produceren. En op die Big Data kunnen bedrijven en iedereen thuis analyses doen, met slimme algoritmes ten behoeve van de eigen creativiteit en productiviteit. Kosten reproductie naar nul Volgens Rifkin zullen veel reproductiekosten van goederen naar (bijna) nul gaan. Dit is al gebeurd in de muziekindustrie en bij Wikipedia en blogs. Het delen van kennis, muziek en nieuws kost bijna niets. Je kunt dus veel meer voor elkaar gaan produceren en samen delen. Als de marginale kosten van bedrijven naar bijna nul gaan, wordt het moeilijk om winstgevend te blijven. Dit is de trigger voor een geheel nieuw economisch systeem: de Sharing Economy en de Collaborative Commons. In deze economie zijn mensen geen consumenten maar weer gewoon mensen. We krijgen alles wat we nodig hebben van elkaar, of we delen het met elkaar en waar nodig kopen we het van elkaar zonder tussenkomst van bedrijven of instellingen. En als iets nog niet bestaat of je wilt iets bestaands aanpassen, doe je dat met of voor elkaar in lokale mini-fabrieken die nu in veel steden worden opgezet, zoals FabLabs. Dit zijn coöperatieve werkplaatsen waar uitvinders en ontwikkelaars samenwerken in een collectieve infrastructuur.

Wake-up Call Fountainheads organiseert op 4 maart in Amersfoort in samenwerking met Eisma Businessmedia, uitgever van onder andere EVMI, een eerste Wake-Up Call voor ondernemers. Abonnees van EVMI kunnen hier met korting heen. Meer info: eismamediagroep.nl/wake-up-calls-toelichting.

Velen ‘eigen bedrijf’ Lokale fabricage verandert onze manier van consumeren. Wij worden prosumers maar bovenal mensen die met elkaar verbonden zijn. Die waarde willen toevoegen aan elkaar en de wereld om ons heen. Géén anonieme bedrijven of instellingen die vaak waarde onttrekken met hun huidige economische principes. Als individuen en publiek worden wij ‘het bedrijf’ maar dan wel op basis van nieuwe, nog niet vaststaande principes. Nu zijn velen ‘eigen bedrijf’ bij Uber of AirBnB. Als straks het Superinternet zorgt voor de juiste infrastructuur, zijn de mogelijkheden immens. Dan kunnen we bijvoorbeeld gratis energie met elkaar delen. China investeert de komende jaren 82 miljard dollar in een ‘internet voor energie’, zegt Rifkin, zodat iedereen zelf zijn eigen wind- of zonne-energie kan opwekken en delen. De marginale kosten van energie opwekken en delen zijn dan tot (bijna) nul gereduceerd. Eigen doelen Dit nieuwe systeem kan vanuit het oude meerdere wegen kiezen, zegt Michel Bauwens, oprichter van de P2P-Foundation en schrijver van het boek ‘De wereld redden – met peer-to-peer naar een post-kapitalistische samenleving’. Zo heeft AirBnB een ander doel dan Couchsurfing. Bauwens werkt met een kwadrant over de P2P-economie en onderdelen van de deeleconomie. Links van de horizontale as staat ‘for profit’, rechts staat ‘for benefit’. Sommige volgers van de deeleconomie dachten aanvankelijk dat Uber, Lyft en AirBnB in de markt zaten als een ideologische ‘for benefit’ partij, maar ze zitten natuurlijk aan de ‘for profit’ kant. Is er dan iets mis met de deeleconomie? Nee hoor, elke partij heeft zijn eigen doelen en zit in een ander kwadrant. Uber denkt al aan verbreding richting UberRush (fietskoerier voor pakketjes), UberChopper (helikopter) en UberKittens (jonge katjes op bestelling). Ze willen wereldwijd het leidende platform worden. Daar kun je wat van vinden, maar het is niet te stoppen. Je moet hét platform worden, want er is geen tussenweg. Lees de volledige column en het vervolg: Hyperconnectiviteit kan ook marktverstorend zijn: van platform naar coöperatie. Zie: fountainheads.nl/de-deeleconomie-heeft-een-gruwelijke-impact-op-samenleving-economie-en-politiek

36


36_ondernemersspiegel.indd 36

29-01-15 15:18

Bedrijvengids De EVMI-bedrijvengids is een praktische lijst van bedrijven die actief zijn in de voedingsmiddelenindustrie. Deze lijst is ook te vinden op www.evmi.nl, waar u kunt zoeken op alfabet, categorie en regio. Staat uw bedrijf nog niet in de EVMI-bedrijvengids? Kijk dan op www.evmi.nl/bedrijvengids voor de mogelijkheden om ook uw bedrijf in dit overzicht op te nemen.

Advies/Consultancy

Coveris Rigid Netherlands B.V.

Lubron Waterbehandeling BV

Watergoorweg 69 3861 MA NIJKERK 088-5790900 www.coveris.com

Postbus 540 4900 AM OOSTERHOUT 0162-426931 www.lubron.eu

MasterLab BV

ACO BV Postbus 217 7000 AE DOETINCHEM 0314-368280 www.aco.nl

Postbus 1 5830 MA BOXMEER 0485-589470 www.masterlab.nl

DNV GL Business Assurance Certificering & Training Zwolseweg 1 2994 LB Barendrecht 010-2922700 www.dnvba.nl Huijbregts Groep Postbus 165 5700 AD HELMOND 0492-596300 www.huijbregts.nl

www.bessels.com

Merieux NutriSciences Postbus 153 6710 BD EDE 0318- 649444 www.merieuxnutrisciences.nl

Improving Quality Liniestraat 1 -A 4051 BN OCHTEN 06-22940774 www.improvingquality.nl

ISACert Nederland

Cadansinterim Den Akker 2 6658 KL Beneden-Leeuwen 0031 (0) 6 46 353 756 www.cadansinterim.nl

Obrechtstraat 28 E 8031 AZ ZWOLLE 0031 (0) 88-4722378 www.isacert.nl

Uw bedrijfsgegevens ook op deze pagina’s? Ga naar www.evmi.nl/ bedrijvengids of bel voor meer informatie naar 088-2944847 eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015 eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014

_EVMI_bedrijvengids_8-2014.indd 37

37 43 26-01-15 16:32

Brenntag Nederland BV Postbus 79 3300 AB DORDRECHT 035-5889200 www.brenntag.nl

Nederlandsch Octrooibureau Jan Willem Frisolaan 13 2517 JS ‘S-GRAVENHAGE 070-3312598 www.nlo.nl

Tebodin Netherlands B.V. Postbus 16029 2500 BA Den Haag 070-3480911 www.tebodin.com

Chr. Hansen Gelderlandhaven 5A 3433 PG NIEUWEGEIN 030-6019920 www.chr-hansen.com

Nutrilab BV Postbus 7 4284 ZG RIJSWIJK 0183-446305 www.nutrilab.nl

Heeft u al een gratis abonnement op de digitale

Codrico Rotterdam B.V.

Uticon Engineering Consultancy BV Beemdstraat 3 5653 MA Eindhoven +31 40 29 74 600 www.uticon.nl

nieuwsbrief van EVMI? Ga naar de website en

Postbus 46 7390 AA TWELLO 0571-272141 www.lifrank.nl

Ranks Meel BV Azelis Food & Health Benelux

Burg. Reigerstraat 89 3581 KP UTRECHT 030-2516772 www.opp.nl

Fa. L.I. Frank

Ingrediënten en grondstoffen

registreer u!

O. P. & P. Product Research BV

Rijnhaven Z.z. 15 3072AJ ROTTERDAM 010-2906666 www.codrico.com

Meerpaal 5 4904 SK Oosterhout (NB) 0162-423240 www.azelis.com

Postbus 16 4233 ZG AMEIDE 0183-606200 www.ranksmeel.nl

Simac QuadCore BV Précon Food Management BV Postbus 26 3980 CA BUNNIK 030-6566010 www.precon-food.nl

De Run 1101 5503 LB VELDHOVEN 040-2582100 www.simacquadcore.nl

Bakels Senior NV Postbus 44 1380 AA WEESP 0294-414559 www.bakels-senior.nl

38

Raps Benelux Postbus 369 5680 AJ BEST 0499-373525 www.raps.com



26-01-15 16:33

Refresco Benelux B.V.

Van Delft Biscuits BV

Dinnissen BV

Oranje Nassaulaan 44 6026 BX MAARHEEZE 0172-630630 www.refresco.nl

Postbus 365 3840 AJ HARDERWIJK 0341-411624 www.vandelftbiscuits.nl

Horsterweg 66 5975 NB SEVENUM 077-4673555 www.dinnissen.nl

Remia C.V. Dolderseweg 107 3734 BE DEN DOLDER 030-2297911 www.remia.nl

Roem van Yerseke B.V. Groeninx van Zoelenstraat 35 4401 KZ YERSEKE 0113-577700 www.roemvanyerseke.nl

VAN HEES B.V. Voltaweg 35a 6101 XK Echt Tel: +31(0)475 411 249 www.vanheesecht.nl

Royaan B.V. Hoge Maat 8 3961 NC WIJK BIJ DUURSTEDE 0343-596659 www.royaan.nl

Endress+Hauser B.V. Nikkelstraat 6-12 1411 AK NAARDEN 035-6958611 www.endress.nl

Verstegen Spices & Sauces B.V. Postbus 11041 3004 EA ROTTERDAM 010-2455100 www.verstegen.nl

Schobbers BV, H. CH. Vasco da Gamaweg 8 5928 LD VENLO 077-3969120 www.schobbers.nl

Voor het meest actuele nieuws uit de voedingsmiddelenindustrie gaat u naar www.evmi.nl

Vipam BV Poppenbouwing 26 a 4191 NZ GELDERMALSEN 0345-565670 www.vipam.nl

Eriks Bv Toermalijnstraat 5 1812 RL ALKMAAR +31 72 514 15 14 www.eriks.nl

Vollebregt Fresh Company

Hethon Nederland BV

Platinastraat 10 2718 RZ ZOETERMEER 079-3610067

Vlijtstraat 47-49 7005 BN Doetinchem Tel: 074-2500555 Website: www.hethon.nl

Machines, apparatuur en toebehoren/ diensten DPA Processing & Technology

Intertaste Food Ingrediënts Postbus 5631 3297 ZG PUTTERSHOEK 078-6762344 www.intertaste.eu

Gatwickstraat 11 1043 GL Amsterdam 020 – 5151555 www.dpaprocessing-technology.nl

Hosokawa Micron B.V. Gildenstraat 26 7005 BL DOETINCHEM 0314-373333 www.hosokawamicron.nl

Krohne Nederland b.v. Postbus 110 3300 AC DORDRECHT 078-6306200 www.krohne.com



39

26-01-15 16:33

LSBL Services VOF

Spraybest Europe BV

Galvanistraat 1 6716 AE EDE 0 318 69 69 99 www.lsbl.nl

Zwanenburgerdijk 335 1161 NN ZWANENBURG 020-4976780 www.spraybest.nl

Mettler-Toledo BV Postbus 6006 4000 HA TIEL 0344 638363 www.mt.com

Munters BV Postbus 229 2400 AR ALPHEN AAN DEN RIJN 0172-433231 www.munters.nl

Rittal BV Postbus 246 6900 AE ZEVENAAR 0316-591911 www.rittal.nl

Techmation B.V.

Roma Nederland BV

TQC BV

Postbus 59 4940 AB RAAMSDONKSVEER 0162-512012 www.romaned.nl

Molenbaan 19 2908 LL CAPELLE A/D YSSEL 0180-631344 www.tqc.eu

SCA Hygiëne Products BV

Welding Constructions

Postbus 670 3700 AR ZEIST 030-6984600 www.sca.com

Chamotte 13 4191 GT Geldermansen 06-53729521 www.weldingconstructions.nl

Postbus 195 4250DD Werkendam 0183-500 331 www.techmation.nl

Scharff Techniek BV Atoomweg 51 3542 AA UTRECHT 030-2410972 www.scharfftechniek.nl

Schouw Informatisering B.V. Oxoid BV Scheepsbouwersweg 1 B 1121 PC LANDSMEER 020-4106500 www.oxoid.com

Pedak Meettechniek BV Postbus 3030 6093 ZG HEYTHUYSEN 0475-497424 www.pedak.nl

Postbus 435 4870 AK ETTEN - LEUR 076-5042520 www.schouw.org

De volgende editie van EVMI verschijnt op: Dinsdag 23 maart Sluitdatum reserveren advertenties: Dinsdag 3 maart Voor vragen over advertenties: Wilma Zijlstra: 088-2944847 Felix Berentsen: 06-42759518

40



26-01-15 16:33

Snelregelventiel nog sneller

Nieuwe sorteermachine: grote volumes aardappelen

SMC heeft het AS-snelheidsregelventiel met one-touch fitting verbeterd. Zo is de AS-serie nu makkelijker en sneller te ver- en ontgrendelen dankzij het drukknopvergrendelingsmechanisme en doordat een grotere knop geplaatst is. Ook het monteren of verwijderen van de slang gaat soepeler, omdat de kracht die nodig is tijdens onderhoud en assemblage, verminderd is. Zo is tot 30 procent minder kracht nodig voor het insteken van de slang en tot 20 procent minder voor het weer verwijderen ervan. Bovendien scheelt het werktijd nu de slangverbinding hoger geplaatst is. In de AS-serie is ook een kleurenidentificatie geïntroduceerd, waardoor het risico op fouten vermindert. Verder is er een verbeterde ontwerpflexibiliteit en een groter portfolio aan slangverbindingen van 2 tot 16 millimeter doorsnee. Een lagere hoogte garandeert volgens SMC plaatsbesparingen, met PBT-thermoplastische en vernikkelde bodymaterialen, die een hoge corrosieweerstand en goede afwerking bieden.

Tomra Sorting Food heeft vorig jaar de Modus geïntroduceerd, een nieuwe sorteermachine voor aardappelen. Vroeger werden de meeste gewassen aardappelen mechanisch gesorteerd omdat er geen optische sorteerder voorhanden was die grote volumes kon verwerken en in de buurt kwam van de traditionele mechanische roosters, vierkante mazen en roller sizers. Een nadeel van mechanische sortering is echter dat er alleen gesorteerd kan worden op basis van breedte, zegt Jim Frost, marketunitmanager whole products bij Tomra Sorting Food. “De Modus is een optische sorteermachine voor gewassen aardappelen die kan sorteren op basis van breedte en lengte, of een combinatie van beide.” De Modus heeft een verwerkingscapaciteit tot 45.000 kilo per uur. Tomra biedt de Modus vrijstaand aan, of geïntegreerd met een van haar sorteerders.

Meer info: SMC www.smcpneumatics.nl

Snelhardende vloer BASF Construction Chemicals heeft een snelhardend kunststof vloersysteem met de naam Ucrete Fast. Het bestaande kleurenassortiment (crème, geel, groen, groen/bruin, rood, grijs en oranje) is kortgeleden uitgebreid met blauw. Met het Ucrete fast systeem kan de vloer bij een omgevingstemperatuur van 10 graden Celsius al na vijf uur na het aanbrengen volledig worden belast. Omdat deze vloeren ook duurzaam zijn en bestand tegen extreme thermische, chemische en mechanische belastingen, zijn ze geschikt voor onder meer de voedingsmiddelenindustrie en de (petro)chemische industrie. Ucrete Fast kan worden toegepast op betonnen ondergronden met 10 procent restvocht, zonder dat dit ten koste gaat van de hechting en de duurzame werking, stelt het bedrijf. Meer info: BASF Construction Chemicals www.master-builders-solutions.basf.nl

Meer info: Tomra www.tomra.com/food

Kunststof conveyor belt voor hoge temperaturen Cambridge Engineered Solutions introduceert SLATrak, een Teflon conveyor belt die bestand is tegen temperaturen tot 260 graden Celsius en waarbij het product niet aan de lamellen blijft plakken. Daarom kan deze transportband geplaatst worden binnen een frituuromgeving. De band is bedoeld voor lichtgepaneerde, gefrituurde voedingsmiddelen als kipnuggets en vis- en groenteproducten met een beslaglaagje (zoals kibbeling en uienringen). Ze worden direct na het frituren nat op de band gebracht en kunnen daar dan hun krokante korst verder ontwikkelen. In tegenstelling tot metalen transportbanden zorgt de SLATrak voor het transporteren van de producten gedurende het frituurproces, zonder dat deze vastkleven aan de gladde lamellen. Hierdoor wordt verspilling van het product voorkomen. Omdat de kunststof lamellen van de conveyor belt gebruikt worden bij hoge temperaturen, biedt het geen voedingsbodem voor bacteriën. In het vervolgproces (de verdere productie en het verpakken) wordt onder lagere temperaturen gewerkt. Daarom gaan de producten op dat moment over op metalen transportbanden. SLATraks kunnen draaien op bestaande conveyors van voedingsmiddelenfabrikanten. Zo zijn geen retrofits of aanpassingen aan tandwielen nodig. Alle materialen zijn FDA-goedgekeurd. Meer info: Cambridge Engineered Solutions www.cambridge-es.com

Nactis neemt Robertet Savoury over Nactis Flavours heeft Robertet Savoury overgenomen. Daarmee krijgt de Franse ingrediëntenleverancier de beschikking over een producent van grondstoffen van plantaardige oorsprong. Het bedrijf zet (Maillard)smaakstoffen en gehydrolyseerde plantaardige eiwitten (hvp’s) om in hartige aroma’s voor soepen, sauzen, seasoning en kant-en-klaarmaaltijden. De overname van het dochterbedrijf van de Belgische Robertet Group betekent de zevende overname van Nactis sinds 2001. Nactis Flavours www.nactis.fr


41_prodnws1.indd 41

41

29-01-15 14:35

Onder het toeziend oog van managing director Bas Padberg neemt staatssecretaris Dijksma de productielijn, met daarin opgenomen het Versfilter, in gebruik.

Melkunie-melk langer vers door Versfilter

‘Laatste slok net zo lekker als de eerste’ Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: Melkunie, Norbert van der Werff

Melkunie heeft een nieuwe filtertechniek ontwikkeld om melk langer vers te houden. Ook na het openen van het pak blijft de melk nog zeven dagen goed. Daarmee wil het bedrijf voorkomen dat veel melk wordt weggegooid.

De belangstelling voor de start van de productie met de nieuwe filtertechniek op 22 januari was groot. Veel media en relaties waren naar de fabriek in Nijkerk gekomen. Arla Foods Nederland had ook staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken weten te strikken. Zij roemde Melkunie vanwege de innovatie en nam de productielijn met daarin het Versfilter in gebruik. 42

De ontwikkeling van het Versfilter en de vernieuwing van het proces kostte Arla Foods Nederland twee jaar. Het filteren is één extra stap in de productie. Voor de boeren verandert er niets en ook de verwerking van de melk gebeurt op dezelfde manier. Nieuw is dat de melk vóór het verpakken gefilterd wordt waardoor het aantal bacteriën verder gereduceerd wordt. Over het Versfilter zelf

doet het bedrijf wat geheimzinnig. “Dat is het geheim van de smid”, legt operations director van Arla Foods Nederland Bart van Schaik uit. “Maar stel je een koffiefilter voor.” Begin 2013 bracht Arla lactosevrije melk op de markt, waarbij ook gefilterd werd. Van Schaik erkent dat daarmee veel kennis is opgedaan, maar stelt dat de producten verder los van elkaar staan. Door de melk te filteren, wil Melkunie voorkomen dat consumenten een enkele dagen daarvoor geopend pak weggooien omdat ze de melk niet meer fris vinden ruiken en smaken, ook al is de voedselveiligheid niet in het geding. Eerst bleef een geopend pak melk


42-43_arla.indd 42

29-01-15 15:34

d i s d s n N b w n d m h d e t n m

Melkunie wist veel media-aandacht te trekken.

drie dagen vers, met behulp van het Versfilter is dat zeven dagen. “Mensen vonden de eerste slok altijd het allerlekkerst. Na drie tot vier dagen gooiden ze het pak weg. Nu is de laatste slok net zo lekker als de eerste”, zegt managing director Bas Padberg van Arla Foods Nederland. “Wij vinden het zonde dat door de beperkte houdbaarheid zoveel verse melk wordt verspild. Met melk die na zeven dagen nog net zo lekker smaakt als op de eerste dag, verwachten we de melkverspilling bij mensen thuis flink terug te dringen.” Naast het filter is de hygiëne nog eens extra onder de loep genomen, vertelt Padberg. Alles bij elkaar zorgt dat voor een tht-datum van vijftien in plaats van negen dagen. Dat voorkomt niet alleen verspilling bij consumenten thuis, maar zorgt er ook voor dat de derving bij su-

permarkten, bijvoorbeeld kleinere verkooppunten met een langere doorlooptijd, afneemt. Voedselverspilling Staatssecretaris Dijksma wees op het belang van innovatieve producten en verpakkingen en voorlichting aan consumenten om verspilling tegen te gaan. Er gaan enorme hoeveelheden voeding verloren, in Nederland zo’n 50.000 vrachtwagens met voedsel per jaar, zo’n 50 kilo per persoon. Dat kost een gemiddeld huishouden 340 euro per jaar. “Dat is onhoudbaar, het moet anders. We hebben forse ambities om voedselverspilling tegen te gaan, maar zonder de hulp van de consument en het bedrijfsleven lukt dat niet.” Hoewel het jaar tegen voedselverspilling is afgelopen,

gaat de strijd in 2015 door. Dat is volgens Dijksma absolute noodzaak. Ze stelde dat de meeste winst te behalen is bij eenpersoonshuishoudens en bij consumenten onder de 25 jaar. Door de gootsteen Padberg legde uit dat met name veel melk door de gootsteen wordt gespoeld. In Nederland is dat zo’n 70 miljoen liter per jaar. Dat is per huishouden tien pakken melk per jaar. Hij noemt dat zonde want melk wordt gemaakt met liefde en er gaat ook veel energie in zitten. “We maken melk voor de consument en niet voor de prullenbak.” Melkunie gaat de filtertechniek niet op andere zuivelproducten toepassen, omdat de bacteriën daar juist een bijzondere rol vervullen. eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015

42-43_arla.indd 43

43

29-01-15 15:34

Nieuwe naam Kampffmeyer Kampffmeyer Food Innovation GmbH heeft een nieuw corporate design en een nieuwe naam: GoodMills Innovation GmbH. Dit volgt op de naamsverandering van het Duitse moederbedrijf VK Mühlen AG dat in oktober GoodMills Deutschland GmbH is gaan heten. De rebranding is de volgende stap in een uniforme merkaanwezigheid. GoodMills Innovation verwerkt jaarlijks 2,7 miljoen ton graan voor klanten in de bakkerijsector en de voedingsmiddelenindustrie. Meer info: GoodMills Innovation www.goodmillsinnovation.com

Inuline-claim Beneo goedgekeurd EFSA heeft een artikel 13.5 gezondheidsclaim over de prebiotische vezel inuline van Beneo goedgekeurd. De goedgekeurde claim is dat Beneo’s inuline de normale darmfunctie ondersteunt door de stoelgangfrequentie te verhogen, zonder hierbij diarree te veroorzaken. Dit komt doordat inuline niet verteerd wordt in de dunne darm, maar volledig gefermenteerd wordt in de dikke darm. De EFSA-evaluatie is gebaseerd op zes bij mensen uitgevoerde interventiestudies. Er zijn significante resultaten waargenomen bij een inname van 12 gram per dag. Beneo stelt dat de toevoeging van inuline aan een formulering de stoelgangfrequentie verhoogt en er bovendien toe kan bijdragen dat de algemene bevolking de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voedingsvezels haalt. De door Beneo ingediende aanvraag bevatte nieuwe en vertrouwelijke wetenschappelijke bevindingen en is daarom een artikel 13.5 gezondheidsclaim. Nu er een positief advies van EFSA is, komt de weg vrij voor goedkeuring door de Europese Commissie, de lidstaten en het Europees Parlement, stelt Beneo. Dit zal volgens de ingrediëntenleverancier de deur openen voor nieuwe toepassingen in voedingsmiddelen en dranken. Meer info: Beneo www.beneo.com

Kratzak met microperforaties PerfoTec introduceerde op vakbeurs Fruit Logistica een nieuwe bulk- en transportverpakking voor groente en fruit, de PerfoTec Flexfresh Liner. De slimme plastic zak laat de juiste hoeveelheid zuurstof door voor een langere houdbaarheid en kan gebruikt worden in bestaande kratten en dozen. Groente en fruit hebben zuurstof nodig om vers te blijven. De hoeveelheid zuurstof varieert echter per soort en gedurende het seizoen. PerfoTec levert apparatuur die op locatie precies de benodigde hoeveelheid zuurstof meet en deze informatie vervolgens vertaalt naar het juiste aantal microperforaties per verpakking. Daarmee kan de houdbaarheid flink worden verlengd en verspilling worden tegengegaan, wat weer kosten bespaart. Voor de nieuwe transportverpakking heeft de teler of handelaar alleen nieuwe meetapparatuur nodig. PerfoTec levert op basis van die informatie de microgeperforeerde kratzakken. Eerst werd de oplossing alleen toegepast bij voorverpakte groenten en fruit in de retail. Nu is het ook voor bulk en transport beschikbaar. Meer info: PerfoTec www.perfotec.com

Retractable pH-armaturen met extra veiligheid

Isotron Systems lanceert de Vision 430 Operator Panel PLC (OPLC) van Unitronics met geïntegreerd 4.3 inch breedbeeld touchscreen (480 x 272) met vijf programmeerbare toetsen en diverse geïntegreerde ‘on board’ I/O-mogelijkheden. De ‘widescreen’-functionaliteit van deze nieuwe OPLC biedt een toegenomen hoeveelheid geheugen voor het opslaan van realistische afbeeldingen. De Vision 430 heeft een Micro SD-kaartslot voor datalogging en voor het maken van een back-up van het programma. Er is een mini-USB-poort voor het programmeren en de OPLC is eenvoudig uit te breiden met extra I/O-modules. De V430 kan met een optionele insteekmodule communiceren met andere apparaten. De V430 kan onder meer toegepast worden bij transportinstallaties, poortbesturingen, machinebesturingen, toegangscontrole, bewakingsinstallaties, verwarming/ventilatie/airco, afvalwaterzuiveringen en pompbedieningen.

Met de nieuwe Cleanfit CPA871 en CPA875 (foto) pHarmaturen van Endress+Hauser hebben medewerkers altijd toegang tot de pH-sensor. De pH-armaturen zorgen ervoor dat de pH-sensor continu in en uit de leiding of tank gestoken kan worden voor reiniging, kalibratie of vervanging. Ook is er aandacht voor de veiligheid van werknemer en proces. Zo kan bij deze nieuwe armaturen de pH-sensor niet verwijderd worden als het armatuur nog in het proces steekt. Ook is het onmogelijk om het armatuur in het proces te steken als er geen pHsensor gemonteerd zit. Er is dus nooit een open poort richting het proces en daardoor geen kans op lekkage. De armaturen zijn eenvoudig handmatig tot 8 bar procesdruk te bedienen (en pneumatisch tot 16 bar). Met behulp van Memobase Plus kalibratiesoftware, waarmee de pH-sensor in het lab of de werkplaats gekalibreerd wordt, wordt tevens de aanwezigheid van operators in de fabriek geminimaliseerd.

Meer info: Isotron Systems www.isotron.eu

Meer info: Endress+Hauser www.nl.endress.com

Nieuwe Operator Panel OLC

44


44_prodnws2.indd 44

29-01-15 15:34

Munters-nieuw.pdf

1

07-02-13

AROVAC ADV FOOD Portrait_NL_HiRes.pdf

10:55

Bag Filling Units

Vocht

Palletisers

24/04/14

11:03

Stretchhooders

VACUÜM M FOOD ZAKKENVUL MACHINES

de onzichtbare vijand

C

Het maakt niet uit wat u produceert. Wij leveren het ideale productieklimaat.

Bag Vacuumisers

1

M

Y

CM

Arodo ontwerpt en ontwikkelt zakkenvul machines voor het vacuüm verpakken van diverse voedsel producten. Dit brengt vele voordelen met zich mee ten opzichte van conventioneel verpakken:

ichten w e g l u v Voor af 50 kg! tot

Geen micro perforaties Langere levensduur 100% bescherming tegen vocht Geen geuren en/of lekkages Zeer geschikt voor fijn poederproducten zoals melkpoeder, voedsel ingrediënten, etc. Capaciteit op aanvraag.

MY

CY

CMY

K

ARODO BVBA Tel. +32 14 67 23 32

Droge bulkproducten zijn vaak minder droog dan goed is voor een vlot verlopend productieproces. Droge lucht is een efficiënte oplossing van begin tot eindproduct. Als vocht uw rendement bedreigt, praat dan met Munters.

Munters Vochtbeheersing Energieweg 69, Po box 229 NL 2400 AE Alphen aan den Rijn Tel +31 (0) 172433231 • Fax +31 (0) 172442960

www.munters.nl/vocht

[email protected] www.arodo.com

Houd www.evmi.nl binnenkort in de gaten voor nieuwe achtergrond & analyse-thema’s, exclusief beschikbaar voor abonnees van EVMI. Heeft u uw online account nog niet geactiveerd? Ga dan naar www.evmi.nl/registreer om optimaal gebruik te maken van uw abonnement.

Europees waarschuwingssysteem RASFF

e O a l f h

Meer meldingen over Listeria Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: EVMI, Norbert van der Werff

Het aantal meldingen in het Europese waarschuwingssysteem RASFF over onveilige producten uit Nederland is flink toegenomen. Ook was er een forse groei van meldingen over producten die op de Nederlandse markt zijn terechtgekomen. De grensoverschrijdende incidenten hadden vooral betrekking op ‘groente en fruit’ en op ‘speciaalvoeding en voedingssupplementen’.

In 2014 is er geen enkele melding in de categorie voedselfraude/vervalsingen gedaan in het Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF), het Europese waarschuwingssysteem van de Europese Commissie, de voedselautoriteiten van de EU-lidstaten en EFSA. Dat was het jaar ervoor wel anders. In 2013 was deze categorie dé grote stijger in het RASFF. Er werd 12 keer gewaarschuwd over fraude met Nederlandse producten, waarvan 11 keer over paardenvlees. Vorig jaar was er wel de affaire met vlees van slachterij Van

Hattem (zie onderstaand kader), dat de productie van bijna twee jaar moest terughalen omdat er mogelijk paardenvlees was vermengd met rundvlees, maar dat werd geboekstaafd onder het label ‘poor and insufficient controlls’ vanwege het ontbreken van deugdelijke traceability-gegevens. In totaal waren er 237 meldingen over onveilige producten die zijn gedistribueerd in Nederland, wat overigens niet hoeft te betekenen dat die ook in de winkel terecht zijn gekomen. Het jaar daarvoor waren dat

P H g 2 l I s k f t m o v t g v d g k r v j d

Terughaalacties in Nederland De recalls in 2014 in Nederland die in de openbaarheid kwamen, hadden vooral betrekking op de etikettering van de houdbaarheid en van allergenen en op bacteriologische verontreiniging. Slachterij Van Hattem moest in februari alle partijen vlees uit de handel halen die tussen 1 januari 2012 en 23 januari 2014 door het slachthuis waren verwerkt. Het bedrijf kon de herkomst en bestemming van het vlees niet staven met documenten en kon bovendien geen duidelijkheid geven over enkele tientallen paarden en pony’s. De NVWA vermoedde dat het paardenvlees was verwerkt in rundvleessnippers en andere producten. Deen Supermarkten deed eind januari als afnemer van vlees van Van Hattem een recall van drie rundvleesproducten in verband met de mogelijke aanwezigheid van paardenvlees. Tege46

lijkertijd haalde de retailer ook bakjes Deen knoflooksaus terug, vanwege mogelijke ongewenste bacteriegroei. Door een fout in het productieproces was de knoflooksaus mogelijk verontreinigd door niet-verhitte grondstoffen.

N m b l d

Vlees en vis Onder de teruggehaalde producten waren nog meer vleesproducten en ook visproducten. De Deense producent Vejle Seafood A/S haalde in februari Ocean Sea Forellen Filets knoflook terug, die in de schappen van de Lidl lagen, omdat de verpakkingen voorzien waren van een verkeerde houdbaarheidsdatum. Medio februari deed producent Fiorucci een recall van de Salame Milano omdat de vleeswaren E. coli konden bevatten. Het product werd in Nederland alleen bij Albert Heijn verkocht. Half oktober liet de NVWA een partij rundvlees die vanuit Polen was geleverd aan een

I g L c b 2 v b m

Op AH Sockeye Zalm stond een verkeerde TGTdatum.


46-47-48-49_rasff.indd 46

29-01-15 15:35

B E t D g

er met 188 aanzienlijk minder geweest. Ook het aantal meldingen over producten afkomstig uit Nederland – dan wel via Nederland in de EU terechtgekomen – is in 2014 flink gestegen. Waren dat er in 2013 130, het afgelopen jaar was dat gestegen tot 176. Pathogenen Het aantal meldingen over Listeria monocytogenes was opnieuw hoog. Vorig jaar waren er 20 meldingen over producten op de Nederlandse markt, één meer dan een jaar eerder. In het totale systeem werd 95 keer gewaarschuwd voor Listeria, in 2013 was dat 72 keer en in 2012 76 keer. Ook uit andere cijfers blijkt dat Listeria al enkele jaren aan het toenemen is. Listeria-infecties komen veel minder voor dan infecties van Campylobacter of Salmonella, maar lijden vaker tot sterfgevallen en in het geval van zwangere vrouwen tot een vroeggeboorte. Listeria wordt doorgaans het meest aangetroffen in vis- en vleesproducten, met name gerookte vis. Van de 20 meldingen over producten die waren gedistribueerd naar Nederland, ging het 5 keer om gerookte zalm of forel en 6 keer om rauwmelkse kaas. Ook waren er diverse vleesproducten bij en één keer pistachenootjes. Drie meldingen waren er over enoki-paddenstoelen uit Zuid-Korea. >>>

Drie meldingen waren er over Listeria in enoki-paddenstoelen uit Zuid-Korea.

Nederlandse uitsnijderij, uit voorzorg van de markt halen. Mogelijk bevatte het vlees de bacterie die miltvuur veroorzaakt. Het mogelijk besmette vlees was geleverd aan 19 bedrijven in Nederland. In november haalde AH de Albert Heijn Basic gerookte zalmfilet uit voorzorg terug, vanwege Listeria. Albert Heijn waarschuwde eind december bovendien voor een verkeerde ‘te-gebruiken-tot’ (TGT-) datum van 25 december 2015 op de AH Sockeye Zalm in verpakkingen van 100 gram. De zalm zou dan echter microbiologisch beslist niet meer in orde zijn, maar moest een jaar eerder al verorberd zijn. Bacteriën Er moesten in 2014 meer producten worden teruggehaald wegens micro-organismen. De Duitse wijnproducent Peter Mertes riep Portugiesischer Roséwein lieblich 2012 van >>>

Merken die te maken kregen met recalls: De gesneden Fiorucci Salame Milano kon E. coli bevatten. Op de knoflookvariant van Ocean Sea Forellen Filets stond een verkeerde houdbaarheidsdatum. Op de flessen van Portugiesischer Roséwein lieblich van de Duitse wijnproducent Peter Mertes (inmiddels met een ander etiket) stond een te hoge druk. eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015

46-47-48-49_rasff.indd 47

47

29-01-15 15:35

Salmonella was met 35 meldingen van producten die Nederland bereikten ook ruimschoots vertegenwoordigd in de RASFFnotificaties. Dat waren er 13 meer dan in 2013. Salmonella werd vooral gesignaleerd in pluimveevlees (15 keer) en varkens- en rundvlees (samen 5 keer), maar ook 2 keer in chlorellapoeder. Algen worden immers tegenwoordig ook in voedingsmiddelen verwerkt. In totaal waren er 73 meldingen over pathogenen, tegenover 62 in 2013. Naast Salmonella en Listeria, was er een groot aandeel voor E. coli-bacteriën, al dan niet in de shiga-toxine-producerende vorm (STEC). Onder STEC zaten diverse malen exotisch vlees: diepgevroren zebravlees uit Zuid-Afrika en tot driemaal toe kangoeroevlees uit Australië en uit België. Het merendeel van de producten met E. coli betrof echter rauwmelkse kaas (5 keer) en schelpdieren (7 keer).

In rauwmelkse kaas werd diverse keren Listeria monocytogenes en E. coli aangetroffen.

9 z ( g a f g a Z g O d

Zware metalen Maar liefst 18 keer werd over producten die de Nederlandse markt bereikten melding gedaan van zware metalen. Een jaar eerder was dat slechts 5 keer. Cadmium werd gevonden in paardenvlees uit Roemenië (3 keer) en verse spinazie uit België (2 keer). Kwik werd

1 b h d d r s M e a H M

Eieren van hobbykippen bevatten over het algemeen hogere gehaltes aan dioxines en PCB’s dan eieren die in de winkel worden

A B N M b w u w T p t

verkocht. Dat blijkt uit een onderzoek van Rikilt en RIVM. Aanleiding voor het onderzoek waren metingen bij enkele particuliere kippenhouders bij Harlingen, waar in sommige eiermonsters relatief hoge gehaltes werden aangetroffen.

48


46-47-48-49_rasff.indd 48

29-01-15 15:35

9 keer gedetecteerd, waarvan 6 keer in zwaardvis. In foodadditief trinatriumcitraat (E331) uit China werd 3 keer arsenicum aangetroffen. Opvallend was verder het grote aantal meldingen over onveilige groente en fruit; 57 keer tegen 27 keer in 2013. In 44 gevallen werden (een te hoog concentraat aan) residuen van insecticiden aangetroffen. Zo werden 12 keer residuen van ethefon aangetroffen, voornamelijk in druiven. Ook in de categorie speciaalvoeding en voedingssupplementen waren veel grensover-

schrijdende incidenten waarbij Nederland genoemd werd als distributieland. Maar liefst 24 keer was er sprake van een onveilig product. Voor het overgrote deel ging dat om voedingssupplementen met stoffen die in de EU niet zijn toegestaan. Drie keer ging het om kindervoeding; in biologische gierst met appel en peer uit Duitsland werd de giftige stof atropine aangetroffen, in havermout uit Groot-Brittannië zat glas en in kindervoeding van Nutricia uit Nederland zat een te hoog gehalte aan jodium.

Rasff Het Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) is een database waarin de Europese Commissie, de nationale voedselautoriteiten van de EU-lidstaten, voedselagentschap EFSA, de Toezichthoudende Autoriteit van de Europese vrijhandelassociatie (EVA) en de EVAleden Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein informatie uitwisselen over grensoverschrijdende incidenten met voeding. Het systeem richt zich naast food op ‘feed’ en op ‘contact materials’, non-food producten waaruit stoffen zouden kunnen migreren naar voeding. Het systeem maakt onderscheid in alerts (waarschuwingskennisgevingen waarbij andere leden direct actie moeten ondernemen: in 2014 voor food 661 keer), weigeringen producten toe te laten tot de EU bij de grenscontroles (1188 keer), en information for attention/ information for follow-up (als het product vermoedelijk maar in één land of niet meer op de markt is (samen 753 keer)).

17 keer werden in het RASFF residuen van de insecticide ethefon gemeld, voornamelijk in druiven. In Nederland werd 12 keer ethefon gevonden.

1 liter terug, die in Nederland werd verkocht bij Lidl-filialen. Door nagisting kon er een te hoge druk op de fles ontstaan, waardoor deze zou kunnen barsten. Op 1 juli bleek dat de recall van Reblochon de Savoie, Franse rauwmelkse kaas, vanwege Salmonella-besmetting was uitgebreid naar Nederland. Medio augustus deed Mars Chocolate Drinks een vrijwillige recall vanwege de mogelijke aanwezigheid van de bacterie Bacillus Subtilis. Het ging om 4 melkdrankjes met de smaken Mars, Snickers, Milky Way en Bounty. Allergenen Begin juli waarschuwde Lidl consumenten in Nederland in een advertentie voor Belbake Mix voor Cheesecake Stracciatella. De bakmix bevat gluten, terwijl dit niet op de verpakking was vermeld. Ikea, dat begin juli alle donuts uit de Nederlandse vestigingen had gehaald wegens het ontbreken van een deugdelijk THT-datum, haalde 1 oktober alle (volkoren) pasta met elandvorm uit de winkels. De Pastaälgar en Pastaälgar Fullkorn konden name-

lijk soja bevatten, wat niet op de verpakking vermeld stond. Een week later kreeg ook Plus te maken met een allergenenprobleem. De retailer haalde de Gevulde brie Toscane terug omdat het product cashewnoot bevatte, terwijl dat niet op de verpakking stond. Pepsico waarschuwde medio november voor Cheetos zoutjes met niet gedeclareerde melk. De zakjes Smith Cheetos Spinners Paprika konden namelijk gevuld zijn met chips met kaassmaak en die bevatten melkeiwit en lactose. Eerder was er om dezelfde reden al een alert van Poiesz voor de Cheetos Spinners Paprika van het eigen merk. Fisherman’s Choice haalde in december Asian Choice Seafood Mix terug. Het product bevatte de allergenen gluten, soja en ei en dat was niet op de verpakking vermeld. Dekamarkt waarschuwde consumenten eveneens in december voor de saus die was meeverpakt bij de beenham honing mosterd. Op het etiket was niet vermeld dat de saus in het apart bijgevoegde sachet de allergenen soja, ei, selderij en melk kon bevatten.

Van een heel andere orde was de recall in februari van Nutrilon Nenatal 1, een speciale flesvoeding voor premature baby’s nadat ze ontslagen zijn uit het ziekenhuis. Het product is alleen verkrijgbaar via apotheken, ziekenhuizen en facilitair bedrijven. De kwetsbare doelgroep kon mogelijk last krijgen van een te hoog jodiumgehalte. Nutricia raadde ouders aan een arts te raadplegen wanneer hun kind minder dronk, minder actief was, meer sliep dan gebruikelijk of wanneer de ouders bezorgd waren. De Aziatische supermarktketen Amazing Oriental riep eind maart een partij Nissin Cup Instant Noodles Seafood terug, vanwege een licht afwijkende geur van de verpakking. FrieslandCampina deed in november uit voorzorg een recall van Mona Toetjesfeestlepels. Met de toetjes zelf was niets mis, maar er konden deeltjes van de lepel afbreken. Eind november haalde de Belgische wafelproducent Biscuiterie Thijs in meerdere landen, waaronder Nederland, wafels terug. Het product was blootgesteld aan verfdampen. eisma voedingsmiddelenindustrie | februari 2015

46-47-48-49_rasff.indd 49

49

29-01-15 15:35

In de rubriek Agenda staan evenementen en activiteiten vermeld voor de komende weken. Op www.evmi.nl is de volledige lijst beschikbaar voor zover de activiteiten bekend zijn bij de redactie. Daar vindt u ook uitgebreide informatie over de evenementen.

Agenda 11 februari Lezing van prof. Mark Post over de kweekvleesburger, Leiden

17 februari Masterclassreeks Modern Leiderschap – Richting geven & loslaten, Delft

18 februari Lezing van prof. Jaap Seidell over het voedsellabyrint, Leiden

25-26 februari PLMA Roundtable, Nice (F)

Volkswagen produceert niet alleen auto’s maar ook eigen worsten, voor werknemers en voor toeschouwers in het voetbalstadion van Wolfsburg. Vorig jaar heeft VW meer worstjes (7,8 miljoen) dan auto’s (6,1 miljoen) van de band laten rollen. Techneuten en worst-

4 maart

makers in Wolfsburg zetten alles op alles om dit jaar weer de grootste VW-producent te worden.

Wake-Up Call voor ondernemers, Amersfoort

4 maart Lezing van Prof. dr. Lucas Reijnders over duurzame voeding, Leiden

6 maart Start tweedaagse cursus innovatieve reinigingstechnieken, Utrecht

11 maart Infodag BRC Food versie 7/Food Fraud, omgeving Utrecht

18-20 maart Food Proteins Course 2015, Amsterdam

18 maart Lezing van Prof. dr. ir. Remko Boom over technologie tegen voedselschaarste, Leiden

19 maart

Colofon Eisma Voedingsmiddelenindustrie is het vakblad voor de professional in de levensmiddelenindustrie. Het richt zich op kwaliteitsmanagers, productontwikkelaars, marketingmanagers en algemeen managers bij bedrijven in de voedings- en genotsmiddelenindustrie, de toeleveranciers en de afnemers van deze bedrijven. UITGAVE Eisma Businessmedia bv, Postbus 361, 7000 AJ Doetinchem REDACTIE Norbert van der Werff (redactiecoördinator), tel. (088) 2944829 Tom van der Meer (eind)redactie, tel. (088) 2944830 Clara Bloemhof, Baukje van der Meer, Lieneke Schuitemaker (redactie) [email protected] DIRECTIE Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Gerbert Tiecken, uitgeefdirecteur UITGEVER Jacqueline Wijbenga MARKETING Ria Hoekstra, tel. (088) 2944862, [email protected]

Cursus allergenenmanagement, Veenendaal

ADVERTENTIES Verkoop binnendienst: Wilma Zijlstra, tel. (088) 2944847, [email protected] Senior accountmanager Felix Berentsen, tel. (06) 42759518, [email protected]

17-18 april

TRAFFIC ZeeDesign, tel.: (0517) 531672, fax: (0517) 531810, [email protected]

Protein Summit Asia 2015, Singapore

ABONNEMENTEN E-mail: [email protected] Tel. (088) 226 66 48 De reguliere abonnementsprijs voor Nederland bedraagt € 210,(excl. 6% BTW) per jaar en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Voor andere landen en andere abonnementssoorten op aanvraag. Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden, een maand voor het einde van de abonnementsperiode; u ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging. BANKRELATIE IBAN: NL64RABO0335434991 BIC: RABONL2U VORMGEVING ZeeDesign, Witmarsum DRUK Scholma druk bv, Bedum © 2015, Eisma Businessmedia bv Leeuwarden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Leveringsvoorwaarden: zie www.eismamediagroep.nl.

21 april Terugkomdag bekabeling, Ede

50

www.evmi.nl


50_agendacartooncolofon.indd 50

29-01-15 14:36

Nr.

1

mediabedrijf voor professionals

TOTAALWINNAAR VAKBLADEN & SPECIFIEK ADVERTEERDERS IN VAKBLADEN (ADFORMATIE KERSTRAPPORT 2014)

Beste klanten, dank voor deze top waardering! De Molenaar - PlattelandsPost - Het Schaap - Petfood Magazine - EVMI – De Paardenkrant - De Paardenkrant Extra - Bit - Dressuur - Horses.nl - Hengstenboek Horsetelex.nl - P|f - Sign+ Magazine - Stitch & Print International - De Voetbaltrainer - Bouwwereld - Aannemer - Eisma’s Schildersblad - SchildersVakkrant Glas in Beeld - ArchitectuurNL - Technisch Gebouwbeheer - Installatie en Sanitair - ZZP’er in de Bouw - Bouwproducten.nl - Aandrijftechniek Metaal Magazine - Products4Engineers - Bulk - Recycling Magazine Benelux - TTM - Bestelauto - Zakenauto - LogistiekTotaal - VerpakkingTotaal MarktVisie - Vismagazine - Vis Special - Bakkers in Bedrijf - Vlees+ - Vakblad IJs! - Piloot & Vliegtuig - Eisma Business Spectrum - Eisma Content Media.

Eisma Media Groep is uitgever van hoogwaardige informatie- en communicatieproducten en diensten (o.a. vaktijdschriften, websites, e-mail nieuwsbrieven, events & awards en leermiddelen) in diverse business to business- en educatieve markten. Vanuit de vestigingen in Leeuwarden en Doetinchem zorgen 150 professionals voor kennis en communicatie mogelijkheden die leiden tot succesvolle resultaten van onze klanten (meer dan een half miljoen ondernemers en onderwijsinstellingen in Nederland).

www.eisma.nl

Jaargang 16, nr. 1 februari De slagroomketen in beeld. Het imago van vis, vlees en brood. The Frozen Butcher: hamburger als cadeautje

Recommend Documents