jaargang 12 nr 1 de nachtwacht is een man? lente markt 7 mei *** Lathyrus met sterallures ZUSSEN IN DE BOOMGAARD

jaargang 12 nr 1

lente

markt 7 mei

de nachtwacht is een man?

*** Lathyrus met sterallures

ZUSSEN IN DE BOOMGAARD

r *groen uu

Loterij

Onder de klanten die in de winkel aankopen doen in 2011, wordt een loterij gehouden. De lotnummers zijn de rode cijfers onder aan de bon.

Wedstrijd

Wie kweekt de grootste pompoen? Inleveren in de eerste week van oktober.

Lentemarkt 7 mei

Veel artikelen uit de winkel gaan tegen halve prijs weg. Wees er snel bij!

Maatschappelijke stage

Dit seizoen werkt David op zaterdag mee in de winkel. Hij is leerling op het Bonifatius College

En...

Kom eens langs. We hebben tegenwoordig veel plantjes, gereedschap en andere hebbedingetjes

eerste

winkelnieuwtjes!

01 NR. 2 1 JG.

We zijn allemaal weer volop aan de slag. Na de felle winter werd het een mooi voorjaar. Tijd om de schade te herstellen die hier en daar werd aangericht – ook door mensenhanden. Je vergeet het gelukkig snel, maar we werden rond de jaarwisseling overspoeld door een klein inbraakgolfje. Gelukkig zijn er een paar dappere mannen en vrouwen die nu regelmatig een Nachtwacht lopen, wat afschrikwekkend werkt. En verder begint ons complex zoals we al aankondigden inderdaad een dierentuin te worden, met als nieuwste bewoners bijen en slangen. Ook die zijn niet voor de poes. Naast het verenigingsgebouw (daar gaan we in dit nummer nu eens even niets over zeggen….) is een fantastisch Bijenhotel gebouwd. Dat moet onze fruitproductie flink op kunnen voeren. De slangen zullen zich intussen kunnen concentreren op de enorme muizenpopulatie. In dit nummer spreken we met een enthousiaste nieuwe en ook jonge tuinder, Mariska Lammertsma, die gelukkig geen last heeft van ‘Overkant sentiment’ (wat opeens de kop op stak tijdens de laatste ALV), maar met haar zus Emmy opgeruimd aan de Gebouw-kant tuiniert. Ze waren blij verrast om te zien dat wij allemaal zulke weelderige tuinen hebben. Ze blijken ook veel te hebben gehad aan de snoei- en ziektencursus. Al was het maar om te constateren dat ze inderdaad alle fruitbomen-ziektes in huis hadden! En we zetten de spotlight op een plant: de Lathyrus. Ons nieuwe redactielid Addy de Meij maakt een vliegende start en is gaan praten met de zwijgzame broers Harry en Joop Klarenbeek, specialisten op dit gebied. Ze onthullen een paar belangrijke tips over het succesvol kweken van prijswinnende lathyrussoorten. En ze doen een suggestie die we op onze rondgang door ons complex vaak ook van andere tuinders horen: zouden ook wij niet elk jaar een wedstrijd moeten organiseren waar iedereen zijn mooiste producten toont. Dus niet alleen de grootste pompoen, maar ook de mooiste dahlia of de perfecte tuinboon? Bij voldoende enthousiasme moet dat lukken! Aan de basis-middelen kan het niet liggen: in de winkel is nu echt álles te koop wat er nodig is voor een superproductie. En als je niet kiezen kunt: op het nieuwe terras kun je met koffie en taart nog eens goed overdenken wat je op zo’n eigen lapje grond niet allemaal kunt doen om er je eigen planten- en dierenparadijs van te maken… De redactie 3

t

Lenteweelde

*van he rs

efhebbe li

INHOUD 24

...ZOEKT

NIEUWE AANWAS

Met veel plezier maakt de redactie van Bladgroen elke drie maanden een nieuwe editie van ons verenigingsblad. We stellen daarbij hoge eisen aan onszelf, en dat betekent een behoorlijke inzet. De redactie is daarvoor nu wat klein aan het worden, doordat mensen af moesten haken vanwege hun drukke werk, of – hoe toepasselijk voor onze vereniging – de komst van een baby. Daarom zoeken we:

schrijvers Mensen met een vlotte pen die op verzoek en in opdracht van de redactie bijdragen willen leveren aan Bladgroen. Dat kan ook een terugkerende rubriek zijn (puzzel, kinderpagina, tuingeschiedenis, etc).

vormgever/dtp/fotograaf

We zoeken iemand die enige ervaring heeft met InDesign, (digitale) fotografie en zelfstandig met de door Tessa Lavrijsen ontwikkelde basis layout kan werken. Hiervoor heb je een computer met de juiste software nodig (zoals Adobe CS3/4). Aarzel niet om te reageren.Voeg daarbij wat voorbeelden van je werk. We nemen dan snel contact met je op. Reacties graag aan: [email protected] PS: de redactieleden en andere medewerkers aan Bladgroen worden gecompenseerd doordat ze geen of minder tuindiensten draaien, eea in overleg met het bestuur.

4

In de weeldetuin van de zussen Lammertsma zijn ook de hommels welkom. Een portret uit een tuin in wording.

015 Lathyrus met sterallures

022

redactielid

Iemand die mee wil denken over de inhoud en de koers van Bladgroen, en ook zelf bijdragen kan leveren. Ervaring met schrijven/redactie vinden we belangrijk, net zoals gevoel voor nieuws, belangstelling voor ‘de mens achter de tuinder’, gevoel voor humor en het besef dat je houden aan deadlines een blad scherp, actueel en aantrekkelijk maakt. De redactie vergadert regelmatig en houdt nauw contact met het bestuur en individuele leden.

010 Zussen in de boomgaard

De Lathyrus is een bloem die iedereen vertedert. Maar hij is moeilijk kweekbaar. Over kwetsbare planten en stevige mannenhanden.

022 De nachtwacht is een man?

Op ons complex doen de mannen het zware werk. Maar hoort nachtwacht-lopen daar ook bij? Herma van Dodeweerd verbaasde zich over het zwakke geslacht.

024 Slangen en mensen

015

h

014

Ringslang-hopen aanleggen klinkt als een goed pictionary woord. Ondertussen is het echt een serieuze aangelegenheid. Onze vereniging gaf de aftrap, in weer en wind.

En verder... 006 Over Ons 007 Snoeien met Joke 008 Zon, wind en water 009 Cursusverslag 014 Hoe doen egeltjes het? 018 Arie Aardworm 020 Koken met Evert 024 Slangen & mensen 027 Van het bestuur 030 Witte pakken, bezige bijen 032 Prikbord

5

DeATVSta lente bladgroen 2010 dion

Bladgroen 2 JG 11

OVER ONS

De afgelopen wintermaanden is er weinig beweging geweest op de tuin. Zowel in aanwezigheid van de leden als in tuinwisselingen en aanmeldingen van nieuwe leden. Maar nu de lente is aangebroken, begint iedereen weer uit de winterslaap te ontwaken en worden de handen stevig uit de mouwen gestoken. Een nieuw tuinjaar en nieuwe plannen. Voor sommigen leden is dit het moment waarop zij het besluit hebben genomen dat het onderhouden van een volkstuin niet meer binnen hun mogelijkheden ligt. Met het doorbreken van het voorjaar zijn er een viertal tuinen opgezegd. Drie huisjes die te koop stonden hebben inmiddels een nieuwe eigenaar gevonden. Tuin 55 van de heer Philips gaat naar Bart Jan Hoeijmakers en Janet de Jonge. Tuin 56 van de

heer Haselkamp is overgenomen door Ben Papendorp en Margreet Ekkers Tuin 83 van Sylvia den Hengst gaat naar Martijn van der Linde. Er staan nu nog 2 huisjes te koop. Tuin 20 van Renée van Gelderen en tuin 73 van Mary van der Zalm Er zijn nog een aantal aspirant-leden op de wachtlijst voor een tuin en met het mooie weer op komst volgen er ongetwijfeld meer aanmeldingen. Hopelijk willen zij deze tuinen overnemen en er komende zomer veel plezier aan hebben. Woudie Blok (tuin 92) en Anneloes van den Brink (tuin 32), ledenadministratie.

OP! TE KO OP! TE KO

Van de activiteitencommissie

Noot van de redactie

snoeien met Joke: beter met z’n tweeën

over de plannen van rijkswaterstaat

Op 19 februari gaf Joke van de Ban weer een snoeicursus. Ze begon met een korte inleiding in het clubgebouw. Ze maakte ons duidelijk dat wortelgestel en bovengrondse delen van struiken en bomen in evenwicht moeten zijn. Wanneer je een boom of struik verplant, beschadig je de wortels, dus moet je de takken ook voor een deel inkorten. Aan de andere kant: wanneer je een verwaarloosde boom drastisch snoeit, zou je ook de wortels enigzins moeten snoeien door in een kring van ca. 1m rondom de stam met een spa de wortels door te steken.

Elke tuinder zal gehoord hebben over de plannen van Rijkswaterstaat om een aantal snelwegen rond Utrecht te gaan verbreden. Wat ze gaan doen met de wegen rondom ons tuincomplex is nog niet duidelijk. We zijn natuurlijk wel benieuwd. Verschillende mensen in de vereniging zijn er mee bezig, en het bestuur natuurlijk ook. Binnenkort besteden we hier in Bladgroen aandacht aan. Wordt vervolgd dus.

Ze adviseerde ons om vanaf juni de waterloten, dat zijn de nieuwe rechtop groeiende takken, weg te halen. Bij bessenstruiken kunnen dan ook de meeste grondscheuten worden weggehaald. Wanneer je twee stevige laat staan, kunnen die later oude takken vervangen. Bessenstruiken goed verzorgen en onderhouden geeft een zichtbaar betere oogst. Daarna werd op de tuin van iedere deelnemer een struik of boom gesnoeid en werden ook de bessen en boompjes op de schooltuintjes onderhanden genomen. Maar grote bomen goed snoeien is een echt vakwerk, dat je niet snel beheerst. Soms is het beter om het met zijn tweeën te doen. Terwijl de een knipt en zaagt kan de ander kijken en aanwijzingen geven.

agenda VOOr jaar 23 april

Pasen voor de kids Sebastiaan Westphal (tuin 80) organiseert een paasprogramma voor de kleintjes. Neem contact op als je een bijdrage wilt leveren.

7 mei

Lentemarkt 12-14 u bij het clubgebouw

31 mei

parkendag

MB 6

7

De lente bladgroen 2010

Bladgroen 2 JG 11

ZON, WIND EN WATER Terwijl de buitentemperatuur langzaam begint te klimmen schrijf ik dit stuk, in de zon achter het keukenraam. De lente komt er eindelijk aan! Dus ook weer tijd om aan de slag te gaan met de voorbereidingen voor een nieuw tuinseizoen. De bloemen- en plantenmarkt op het Janskerkhof wordt drukker bezocht, de rijen bij de kassa van het tuincentrum worden langer en we weten allemaal weer de weg naar ATV Stadion te vinden. Het aanbreken van een nieuw tuinseizoen betekent voor sommigen van ons ook het opkweken van onze eigen (groente)plantjes. En hoe kan dat beter dan in een kas? Hoewel de temperatuur overdag behaaglijk is, is het ’s nachts in de vroege lente vaak nog rond het vriespunt, (Aprilletje zoet… ). Met een kas heb je geen last van die nachtelijke kou, want hij kan afgesloten worden en zo ’s nachts de warmte vasthouden die de zon overdag afgeeft. De jonge plantjes hebben daardoor niet te lijden onder temperatuurschommelingen en groeien rustig door. Let er bij het verplanten wel op dat de jonge plantjes niet in één keer vanuit de kas in de tuin gezet worden. De plantjes zijn daarvoor te teer. Beter is het de stekjes eerst af te harden. Je doet dit door ze op een beschut plekje, bijvoorbeeld onder een boom, een paar uur per dag te laten wennen aan het ruige buitenleven. Zo maken ze een beschermend laagje aan. Een ander voordeel van de kas is dat het zonlicht door het glas gebroken wordt. Diffuus licht heet dat. Planten krijgen zo wel de volle laag zonlicht, maar lopen niet

8

het risico om te verbranden. En als straks het tuinseizoen weer voorbij is, ontdek je nog een pluspunt van je glazen huisje. Want in een goede kas is het zelfs mogelijk om niet-winterharde planten toch door barre winters heen te loodsen. Bovendien kun je straks in de winter zelf tussen het opruimen van je tuin door, in de kas heerlijk op temperatuur komen. Kopen of zelf bouwen Een kas kun je kopen. Met een beetje speurwerk kom je al redelijke kassen tegen vanaf 250 euro. Wil je een mooie kas in Victoriaanse stijl die ook in een Botanische Tuin niet zou misstaan, dan loopt de prijs al snel op tot een paar duizend euro. Maar de echte doe-het-zelvers onder ons zetten natuurlijk hun eigen kas in elkaar. Alles wat je daarvoor nodig hebt, zijn een paar PVC-buizen, wat plastic folie, een paar houten latjes om een stevig frame te maken en een paar rechterhanden. Bij voorkeur plaats je de kas zo, dat de nok van het noorden naar het zuiden loopt. En denk bij het kopen of zelf maken van de kas ook aan de ventilatie. Zit er geen ventilatie in de kas, dan is de kans groot dat het in de zomer toch te heet wordt – en zelfs tomaten en komkommers zijn geen cactussen. Regenwater Staat je kas eenmaal en zijn je plantjes aan het groeien, dan hoeft er nog maar één ding te gebeuren: water geven! Dat kun je doen met een computergestuurd besproeiingssysteem en een zogenoemde

bodemvochtigheidssensor. Maar als je al je geld al uitgegeven hebt aan je kas, zijn er goedkopere opties. Eén daarvan is het slootwater op ons terrein. Dit is niet per se gezond voor de planten. In het slootwater zitten vaak algen en bacteriën die de groei van je planten niet bevorderen. Een andere en betere manier is om een ouderwetse regenton in je tuin te plaatsen. Regenwater is rijk aan mineralen die planten nodig hebben om te groeien. Tegelijkertijd zitten er minder slechte stoffen in regenwater dan in kraanwater. Daarom heeft een druppel regenwater meer plaats voor voedingsstoffen dan een druppel kraanwater. Eén van de stoffen die ook ontbreekt in regenwater is kalk. En dit maakt regenwater niet alleen ideaal voor de planten, maar ook om je ramen te wassen. Kalk laat namelijk witte strepen achter op de ruiten. Daarom profiteren niet alleen je planten in de kas, maar ook je kas zelf van de regenton in de tuin. SB

Braamstruik Vlinders en bijen wijlen bij de roze bloemen De groene en paarse bramen zijn alleen gelaten. Zijn zij zichzelf genoeg ? Missen zij niet het depe zoemen waarmee de bijen tot de bloesem praten ? En ‘t sprakeloze, wankle evenwicht waarmee de vlinders op haar blind gezicht zich even nederdalen. M.Vasalis, uit Vergezichten en gezichten.

9

Bladgroen 2 JG 11

Twee zussen in een wilde boomgaard Interview met Mariska Lammertsma

Mariska: ‘Ik houd van zachte, dikke hommels’ Mariska Lammertsma tuiniert met haar zus Emmy sinds vorig jaar aan ‘de overkant’ (Maar wat is de overkant? Zijn we niet allemaal Overkanters?). Ze namen een verwilderde tuin met een boomgaard over, en wisten eigenlijk niet waar te beginnen. En dan waren er nog die berenklauwen, een flinke houtwal gevuld met tien jaar plantenresten die het zicht benam, en een tuin met gaten, achtergelaten door de vorige eigenaar, waar hij de mooiste planten had staan. Het is maar goed dat Mariska veel afleiding nodig heeft bij het schrijven van haar scriptie, zodat ze vaak naar de tuin moet. Het is een interessante combinatie: door de week schrijft ze over Bernard Lewis, een Midden Oosten deskundige die de Amerikaanse regering Bush adviseerde bij de Irak-oorlog, en in het weekend is ze zelf in een heftige strijd verwikkeld tegen alle ziekten en woekeraars die haar tuin bedreigen.

10

Mariska (25) studeert internationale betrekkingen, geschiedenis en politiek in Utrecht. Haar grootvader had een volkstuin ‘dat was een echte tuinder’ en later hielp ze haar moeder met haar volkstuin in Haarlem ‘die is een soort bioloog en heeft veel verstand van de natuur en van plantjes’. Dat vond ze heel leuk. Alleen waren Mariska en haar moeder niet van de zwarte aarde en de strakke lijntjes. De gepensioneerde oudere mannen om hen heen deden alles anders dan zij, en het bestuur was ook vrij strak, dus bij de keuring kwamen ze er niet vaak doorheen. Mariska: ‘We tuinierden te wild.’ Toen ze bij ATV Stadion kwam kijken, voelde ze zich meteen thuis. ‘Het is hier niet zo gecultiveerd. De natuur zit er nog wel een beetje in. En er zijn niet alleen productietuinen. Hier zitten ook mensen die nog genieten van de natuur en van de weelderige omgeving. Ik ben in het begin meteen op dit stuk, naast het verenigingsgebouw gaan lopen. Pas later heb ik de overkant gezien. Daar is het allemaal wat netter. Hier ziet het er

11

interview

nonchalanter uit. In het begin had ik het idee om een klein stukje land te bebouwen met wat groenten, en verder lekker buiten zijn. Maar toen had ik binnen twee maanden een tuin. En hij was wel 360 vierkante meter. Dat was te groot, dus heb ik mijn zus erbij gevraagd. We dachten dat we het samen wel aankonden. Andere mensen wilden deze tuin niet omdat het een oerwoud was. Er hoort ook een boomgaard bij. Dat is heel erg leuk, maar ook veel werk. De fruitbomen zijn tien jaar lang niet gesnoeid. Daarom hebben we meteen de snoeicursus gedaan. In de lente is het erg zonnig, maar in de zomer, met al dat blad erbij, lijkt het hier wel een schaduwtuin. Het fruit rijpt nauwelijks. We hebben kersen, een paar appels en pruimen, en een mirabel. Die kersen worden ook nog opgegeten door de vogels, want omdat het fruit allemaal zo hoog hangt, kun je er geen net omheen hangen. De appels blijven vrij klein en ongezond, door allerlei ziektes. Toen we de ziektecursus hadden gedaan, dachten we bij elke ziekte die werd behandeld: die hebben wij ook!’ Berenklauwen ‘We zien de tuin nu maar als een meerjarenplan. We hebben toch al het idee om hier langere tijd te blijven, dus dan hoeft het ook niet meteen het eerste jaar perfect te zijn. Ik vind het ook leuk als er mensen langs komen lopen die veel weten en die ons wijzen op bijzondere planten in onze tuin. Wij kijken daar

12

de tuin van Mariska en Emmy

soms overheen natuurlijk. Maar we kunnen niet naar alles gaan luisteren, want dan wordt het niet meer onze tuin. We zijn vorig jaar begonnen om de wildernis te lijf te gaan. We hebben van alles weggehaald. De tuindienst heeft ons geholpen om een houtwal weg te halen waar van tien jaar materiaal was opgestapeld. Ook de berenklauwen zijn gelukkig door de tuindienst weggehaald. Het was verder een heel groot onkruid gebied. Alle leuke planten had de vorige eigenaar al uitgegraven, dus we zagen veel gaten. Bovendien was er veel schaduw, dus we begonnen op een plek waar de meeste zon was om nog wat groenten te krijgen in de zomer. We hebben een stuk vrij gemaakt en zijn van alles gaan proberen, vooral groentes. We wisten dat courgettes en pompoenen best wel makkelijk waren, en dat vinden we lekker, dus daar zijn we mee gestart, maar toen zaten we twee keer per week courgette te eten. Dat komt op een gegeven moment wel je neus uit. We hebben ook artisjok geprobeerd om te kijken of dat hier zou werken. Dat vinden we ook een mooie plant. Dat zijn allemaal experimenten, want heleboel dingen gaan ook niet goed. Daarnaast hebben we een stukje siertuin.’ ‘Mijn zus en ik nemen alle beslissingen over de tuin. Mijn vriend mag de bomen zagen. En hij bouwt de nieuwe website voor de Vereniging, waar wij ons voor hebben opgegeven. Mijn zus heeft minder getuinierd dan ik, maar ze studeert wel aardwetenschappen, dus die vindt het ook

leuk om hier buiten te zijn. Ze is 28 en zit nu in Amerika voor haar onderzoek. Ze is bezig met blaadjes plukken en beestjes observeren in Florida.’ Heb je de tuin om bewuster met eten om te gaan? ‘Deels wel. Ik ben een groenteneter. Ik vind vlees niet zo lekker. Dus voor mij is dat zeker belangrijk. Maar ik vind het ook leuk om alles te zien groeien. Dat je ziet waar alles vandaan komt, van zaadje tot vrucht. Daar doe ik het vooral voor. Niet voor de oogst zelf. Misschien zeg ik dat ook omdat onze oogst vorig jaar niet zo groot was. We hebben dat van huis uit ook wel meegekregen. We zijn niet uit op een grote produktie.’ Overkant ‘We zitten hier dichtbij de nieuwe bijenstal, dus ik wil sowieso meer drachtplanten neerzetten. Maar verder niet. Wel heb ik gisteren mijn eigen hommelhotel gemaakt. Als je een bloembak in de grond doet met de gaatjes omhoog dan komen daar misschien wel hommels. Vorig jaar hebben we er per ongeluk een kapot gemaakt, dus om het goed te maken hebben we nu een nieuwe. Ik houd erg van hommels. Ik vind ze zo lekker dik en zacht en ze maken zo’n leuk geluid. Ik word daar rustig van. Het zijn zulke goedaardige insecten. Ik vind het leuk om daarnaar te kijken, maar als ik ga zitten zie ik zoveel dingen die ik moet doen, dat ik weer snel

aan de slag ga. Ik had er wel fantasieën over om hier te gaan studeren, maar dat komt er niet van.’ ‘We komen hier ook wel vaak bij elkaar langs. We zitten hier met allemaal mensen die niet perse een huisje willen, die een beetje nonchalanter zijn. Ik was er in het begin wel bang voor dat er mensen langs zouden komen die alleen maar kritiek zouden leveren. Maar hier zeggen ze: ‘Wat heb je al veel gedaan en wil je nog een plantje.’ Eigenlijk was het me tot nu toe niet opgevallen dat er een tegenstelling was van ons tegen de overkant. Dat hoorde ik pas op de laatste ledenvergadering. Maar ik voel dat helemaal niet. Ik voel me juist heel erg vertegenwoordigd in het bestuur. Misschien zit ik er nog niet lang genoeg hoor. Het is ook maar net wie je regelmatig spreekt. Ik voel me zeker niet achtergesteld. Ik vind het leuk om bij een vereniging te horen. Iedereen is erg begaan met de natuur.’ Wat wil je beslist nog doen in je tuin? Eigenlijk willen we asperges. Dat gaan we dit jaar doen. Maar hoe meer je erover leest, hoe moeilijker het lijkt. Dat zijn van die uitdagingen. En sommige dingen lijken moeilijker dan ze zijn – bonen gaan bij ons elke keer mis. Daarom zijn we ons gaan verdiepen in de voeding. Dat maakt het een stuk ingewikkelder. Verder gaat het impulsief. Het moet wel een hobby blijven. We hadden ook een kasje neergezet, maar die vond ik meteen heel lelijk. Gelukkig is hij weggewaaid.’ PT

13

hhhhhhhh hoe doen egeltjes het? De lente bladgroen 2010

Van vroeger herinner ik me een affiche met twee kneuterige egeltjes en de tekst: Hoe doen egeltjes hèt? ’t Had iets met ideële voorlichting over sex en enge ziektes te maken. Iedereen maakte daar toen trouwens een eigen lollige variatie op. (Zoiets als ‘Hoe doet de volkstuinder het? Met zijn schoffeltje!’). Maar die scharrelige egeltjes: moesten die met rubbertjes in de weer? Ik heb het antwoord zitten zoeken in de folder Egels op uw terrein een uitgave van de Zoogdiervereniging (2009). En dacht u dat het erin stond?! Ja, hoor. Bladzijde 5: Het voortplantingsseizoen loopt van mei tot en met augustus. Het paren duurt lang en gaat gepaard met veel geluid. Egels zijn trouwens nachtdieren, dus overdag zult u daar dan niet van genieten. Het mannetje loopt steeds maar rond het vrouwtje in een poging haar over te halen om te paren. Het kan uren duren voordat het vrouwtje toegeeft (of er alsnog vandoor gaat!). Egels paren net als andere zoogdieren: op z’n hondjes. Interessant, hè? Nu ik u toch te pakken heb, kan ik net zo goed doorgaan. Na zo’n 34 dagen worden er gemiddeld vijf jonkies geboren, die al na zes weken voor zichzelf kunnen zorgen. Hoe krijgen die ouders dat zo snel voor elkaar vraag je je dan als menselijk zoogdier af. Dus in juni zou u al jonge egeltjes op het complex kunnen zien rommelen. De winterslaap begint weer in oktober in een winternest van droge bladeren onder een heg of onze houtwallen. Ze laten ’s winters hun lichaamstemperatuur zakken. Soms worden ze tussendoor wakker, maar in het voorjaar ontwaken ze weer. Controleer uw composthoop even op egels (of 14

een nestje jonkies) voordat u er met een mestvork in prikt of in de fik steekt. Egels zijn vleeseters, maar ook een vegetarisch restaurant met paddenstoelen op het menu lopen ze niet voorbij. Het is prettig om ze op een tuincomplex te hebben, want slakken vinden ze een heerlijk hapje (kan oplopen tot zo’n 40 per nacht), maar ook andere insecten of wat ze maar tegenkomen aan smakelijks. Egels mogen geen melk: dan worden ze ziek (diarree).Wel een schaal vers water. Of een paar brokjes kattenvoer of een lekker balletje gehakt. Ook gebruikt u in de tuin natuurlijk alleen milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen en geen pesticiden of muizengif waarvan ze kunnen eten. Slakken die van gif ‘gesnoept’ hebben vormen een dodelijk hapje voor de egel. Hoe krijg je egels in je tuin? Maak een doorgangspoortje van 15 x15 cm in het gaas (wel even overleggen). Geen schapengaas waarin ze klem kunnen komen te zitten. Pas ook op met netten. Die moet je hoger dan vijftien cm hangen. Egels zijn sportief: ze kunnen hard rennen en goed zwemmen, maar kunnen niet tegen steile oevers op. Een loopplankje of lichte helling om eruit te kunnen, helpt. Ook fijn voor de vogels.

Het? Het antwoord op de vraag hoe die beestjes met al die stekeltjes hèt doen luidde toen: Héél voorzichtig! Maar dat wist u inmiddels al. RvW

h

Bladgroen 2 JG 11

liefde voor de lathyrus Halverwege maart, een beetje schemerig zo aan het eind van de dag, nergens meer activiteit. Het is stil op de tuin, de enige reden waarom ik er ben is Harry Klarenbeek. Mij is verteld dat hij er altijd om een uur of zes te vinden is. En inderdaad ontwaar ik hem in de verte, onder de hoge bomen, aan de rand van de tuin, stevig aan het spitten. Harry is eigenaar van tuin 83, een tuin die bij veel mensen vraagtekens oproept: de helft ervan is voorzien van panelen, een soort Heras - hekwerk. Daarnaast een schuur vol met spullen, bloempotten, rekken, bedenk het maar. Een introverte, toegewijde plek van een tuinder die ervoor gaat. Van oorsprong is Harry een echte Utrechter. ‘Ik ben in Wittevrouwen geboren, in de Poortstraat. Later woonde ik samen met mijn tweelingbroer in de Dadelstraat. Samen met hem begon ik deze tuin. Nu leeft hij niet meer. Toen hij ziek werd heb ik altijd voor hem gezorgd.’ ‘Ik heb mijn hele leven getuind. Eerst 25 jaar op Ons Buiten. Toen die tuin weg moest voor nieuwbouw ben ik naar ATV Stadion gekomen. ‘Van kleins af aan heb ik in de volkstuin gewerkt, al op mijn zesde was ik daar te vinden. Ik heb het tuinieren van huis uit meegekregen, ik ben er in meegegroeid. Mijn vader had hier ook een tuin, daar, schuin aan de overkant op 97. En twee tuinen verder, op 95 zit Joop, ook een broer

van mij.’ Joop? ‘Ja Joop, iedereen noemt hem Johan, maar hij heet gewoon Joop!’ Zo hoor je nog eens wat. Lathyrus verbouwen zit in de familie. Vader Klarenbeek deed het ook. Lathyrus. En dahlia’s, net als Harry. En Joop. ‘In feite verbouw ik voor de helft bloemen en de helft groenten’, zegt Harry. Joop heeft geen belangstelling om groente te telen: ‘Dan moet ik een vriezer aanschaffen om de oogst in te bewaren, dat wordt veel te duur voor mijn eenpersoonshuishouden, ik ga liever naar de supermarkt’. Harry: ’Dahlia’s zijn intensief om te verbouwen. Het is zuiver hobby. Zaaien en groeien is niet genoeg, je moet er veel aandacht aan besteden. Dat geldt al helemaal voor de Lathyrus. Dat is een veredelde erwt in feite. Om ze mooi op hoogte te krijgen langs de rekken moet je de planten dieven, net als tomaten. Dus de zijscheuten in de oksels van de plant weghalen. En je moet ook de ‘handjes’ weghalen, de krulletjes waarmee de lathyrus zich vasthecht aan het rek. Die maatregelen stimuleren de plant om door te groeien. En zo gauw je een peul ziet moet je die ook meteen verwijderen, anders denkt de lathyrus dat zijn taak erop zit, en stopt hij/zij met bloeien.’ Momenteel verbouwt Harry onder andere de Zuid-Afrikaanse Lathyrus, een bloemvorm tussen orchidee en cyclaam. Deze variant moet op heel schrale grond staan, Harry heeft er veel werk aan. 15

De lente bladgroen 2010

Wat is het geheim van Harry’s bloemenvoorspoed? ‘Ik gebruik koekorrels, geen verse mest, want daarmee bevorder je mollen en ratten. Koekorrel kun je samen met minerale kalk gebruiken. Gewone kalk moet je separaat gebruiken, want samen met koemest levert dat ammoniak en verzuring op. Dahlia’s moet je sowieso niet teveel mest geven, dan produceert de plant alleen maar meer blad’. Gaat Harry voor de Zuid-Afrikaanse variant, Joop verdiept zich al jaren in lathyrus van het Spencertype. ‘Gekruist door Graaf Spencer, rond 1860, het is een soort die zijn oorsprong vind in Sicilië. De wilde vorm was paars/blauw van kleur, bijna zwart. ‘Bestaat nu niet meer’, zegt Joop.Terwijl Harry de lathyrus tegen het hekwerk aan zet, heeft Joop een constructie gebouwd van latten en touwtjes. ‘Dan kan ik de bladranken door de touwtjes vlechten’. Koningin Juliana De broers zijn allebei lid van de Nederlandse Lathyrusvereniging, Harry gaat ook vaak naar de Utrechtse Dahlia Vereniging. De Lathyrusvereniging presenteert zich op de Floriade en allerlei andere tentoonstellingen. Je kunt Lathyrus exposeren als plant en ‘op vaas’. ‘En,’ zegt Joop, ‘dat moet dan een vaas 16

Bladgroen 2 JG 11

van glas zijn. Dan komt er genoeg licht bij de stelen. En er mag niet meer dan twee centimeter water in staan’. Koningin Juliana was de beschermvrouwe van de vereniging. Ze was dol op Lathyrus. ‘Soestdijk deed altijd volop mee als er een lathyrusshow werd georganiseerd,’ zegt Harry. ‘Vroeger ging zelfs mijn hele vakantie erin zitten, ik deed mee met de wedstrijden, er moest een stand worden opgebouwd…. Tegenwoordig doe ik soms nog wel mee aan vaaskeuringen.’ Maar de laatste tijd staat Harry’s hoofd er niet naar. Er zijn andere zaken die zijn aandacht vragen. Hij is inmiddels 57 jaar en tot voor een half jaar terug werkte hij als beheerder van een tennispark. Daar hebben inmiddels de bezuinigingen toegeslagen. Dat heeft ertoe geleid dat Harry voor het eerst van zijn leven te maken kreeg met werkloosheid. Toch maakt hij zich niet al te grote zorgen dat hij niet meer aan de bak komt: ‘Ik heb een groot netwerk, veel kennissen in mijn omgeving; vroeg of laat gaat het wel weer lukken.’

Graaf Spencer

Harry: ‘Ik heb de tuin voor mijn ontspanning. Ik vind mijn rust in het tuinieren. Het zou erg leuk zijn als er weer een bloemen – en fruitshow op de tuin werd georganiseerd in het najaar. Dat iedereen zijn mooiste product laat zien, met keurmeesters om alles te beoordelen, en een prijs voor de beste prestatie. En ook een kinderprijs. De kinderen zouden bijvoorbeeld bloemstukjes kunnen maken, net zoals dat vroeger gebeurde. En nu soms ook nog, op andere tuinen’. Harry zou het fantastisch vinden. AdM

17

De lente bladgroen 2010

Bladgroen 2 JG 11

arie aardworm Beste luitjes, hoe is tie? Julluitjes hebben iets nieuws erbij. De nachtwacht. Stoere, gezonde Hollandse jongens en meissies. Elke nacht staan ze paraat. Ik wandelde toevallig met mien vrouw Alie. Je wil wel eens een bovengronds luchie happen, niewaar. Julluitjes hebben zo’n beest met vier poten, zijn naam is hond en dan gaan julluitjes daarmee wandelen en dat noemen julluitjes de hond uitlaten. Wij aardwormen hebben dat soort dinges niet. We doen daar niet an. Daarom gaan we gewoon met zijn beidjes Alie en ik wat lopen. Zo gezeg de beentjes strekken. En toen schrok ik me het apezuur of erger nog, ik schrok me het apelazarus. Daar stonden ze dan aan het eind van de weg. Schimmen doemden op uit het duister. De een indrukwekkender dan de ander. Het deed me ergens aan denken. Het is wel heel lang geleden. Ik kan er niet zo makkelijk meer op kommen. Ja, nu weet ik het al weer: de nachtwacht van Rembrandt. Alie en ik (nou ja ik eerder dan Alie) doken gauw de bosjes in om ze eens goed van dichtbij te begluren en hun praatjes af te luisteren en die praatjes die hadden ze, for sure. En een uit18

rusting, jongens, daar is de pliesie niks bij. De een had een bijl, de ander een honkbalknuppel, weer een ander liep vervaarlijk met een schroevendraaier te zwaaien. D’r liep er ook een de laan op en neer te rennen. Een soort van warmlopen denk ik. Wat ze allemaal wel hetzelfde hadden was een ronde metalen buis. Dan drukten ze op een knoppie en daar kwam me een lichtflits uit! De hele omgeving in lichterlaaie, alsof het dag was. Prachtig man, heel stoer, net die A-team. Volgens mijn verveelden ze d’r eigen, gingen mekaar lopen bestralen. Wat een mafketels bij mekaar. Ik wil niet in hun gezelschap gezien worden. Er liepen ook vrouwen bij, ik kon ’t niet goed zien, maar volgens mijn met mattenkloppers en deegrollers. Nou die hadden ook babbeltjes voor tien. Toen deed zo’n gepigmenteerde medemens het hek open en verdween de hele meute het duister in. Ik fluisterde tegen me vrouw Alie, dat hebben we dan ook weer gezien. Kom we gaan. Trouwens, nog eens wat. Ik begrijp er geen moer meer van: het is bij jullie meer vergaderen dan tuinieren. En

waar gaat het allemaal over. Gaan we ? Of gaan we niet? Uit ons paleis, dan. Sommige wijsneuzen zeggen dat het op instorten staat. Geloof Arie Aardworm nou maar. Ze liegen dat ze barsten. Als het gaat om bouwval heb ik het veel en veel erger gezien. Er moet wel veel gebeuren voor er een plaatje op ons Soestdijk wordt geplakt: ‘onbewoonbaar verklaard’. Ja, zo ver laten we het niet komen. Er zijn toch heel veel sociale werkplaatsen gesloten: waar zijn al die gasten? Zeker lekker van Drees trekken en uitslapen. Mooi niet !!!!! Die gaan we toch inzetten om ons paleisje op te knappen. Op hoog Cathelijne lopen er ook veel jongelui doelloos rond. Nee, en nog eens nee: we blijven lekker in ons stulpie. En dan kunnen we heel vaak vergaderen. Onderwerp, je raadt het zo: ‘Gaan we of gaan we niet’. Ik hoor ze vaak tegen elkaar zeggen: ‘Wist je het al, we gaan volgende week weer vergaderen’. Alweer! Hoezo alweer? Leuk toch. Het gaat om ons verenigingsgebouw. Ik ga liever naar een ATV Stadion vergadering dan naar de bios of de schouwburg. En trouwens: is het geen idee om onder de grond te gaan? Wat is er mis

met een aardhol? Overal gangetjes naartoe, ruimte zat voor een kantine. Enkelt een terrassie ligt wat moeilijk. Wisten jullie het al? Nee echt niet ! Ik heb nu een belangrijke positie op het complex. Ja Ja. Ik Arie Aardworm vorm de super buitenbestuurlijke éénmansfractie. Ik ga over heel veel zaken: de winkel, de schooltuinen, de bijenstal. Daar gaf ik laatst ook adviezen over de aanvliegroute van die bijen. Dat klussiesmannetje had het gat aan de verkeerde kant gemaakt. Brutus, hoe moeten die arme beesten er nu invliegen? Stronteigenwijs, gewoon niet luisteren naar wat ik zeg. Het bestuur weet wel van mijn bestaan en acties. Laatst vroegen die lepe lui mij: ‘Zou je niet in het bestuur willen? Jij heb verstand van alles. Je bent zeer bekwaaaam’. Ik keek ze zo aan en zei: Jullullie bent vandaag goed uitgeslapen. Ik heb je door. Je kan me wat, ik blijf lekker in mijn buitenbestuurlijke éénmansfractie. Doei !’

Groetjes van Arie Aardworm.

19

koken met Evert

stoofschotel met aubergine en courgette

voor vier personen

Tegenwoordig zie je op veel tuinen van die enorme planten met soms reusachtig uitgegroeide courgettes eraan die uit de tijd van de dinosaurussen lijken te stammen.Vooral als de tuinder even een lang weekendje weg is gebleven, weet je niet wat je ziet. Wat moet je ermee? Er zit niet zoveel smaak aan. Laat ze niet zo groot worden, hoe kleiner, hoe steviger en sappiger. En…we máken er smaak aan.

Ingrediënten 1 grote aubergine 1 middelgrote courgette. 1 rode paprika 400 gr half om half gehakt 2 rijpe tomaten (of een klein blikje puree) 2 uien 1 teentje knoflook 1 bouillonblokje 3 theelepels korianderpoeder (ook wel ketoembar). Kant en klaar*). (olijf)olie Bereiding Snijd de aubergine in ronde plakken, de courgettes in middelgrote blokjes, de paprika en tomaten in stukjes. Snipper de ui. Rasp de knoflook fijn. Doe een scheut olie in de pan en roerbak het gehakt met een vork. Als het gehakt een beetje kruimig is voeg je de gesnipperde ui en de geraspte 20

knoflook erbij. Bak ook even de korianderpoeder mee (niet aan laten bakken: daar wordt de poeder niet lekkerder van) en kort daarop de plakjes aubergine, paprika. Blijf roeren en bakken op een redelijk vuur. Doe dan de blokjes courgette in de pan en stoof het geheel met een bouillonblokje. Deksel dus op de pan en op laag vuur tot de courgette zacht (maar niet te blubberig) is. De courgette geeft vocht af, maar misschien moet er toch wat water bij. Houd het in de gaten. Proef. Zout? Peper kan ook. Serveer met rijst. Of u voegt tegelijk met de aubergine kleine stukjes aardappel toe: dat is erg lekker en u heeft dan een complete maaltijd. En maar één pan om af te wassen. Smakelijk eten!

*) Koriander is kant en klaar in poedervorm of in zaadjes te krijgen. Wat heel lekkers is, en geuriger dan gekochte poeder: neem de zaadjes, rooster ze lichtbruin in een droge koekenpan. Regelmatig even opgooien zodat ze niet aanbranden. Stamp ze dan fijn in een vijzel. Sjonge, wat ruikt dat lekker. Uw eigen poeder!

Aubergine In het latijn: Solanum melongena Het woord aubergine is afgeleid van een Indiaas (Sanskriet) woord wat betekent: de plant die winderigheid geneest. Aubergine wordt ook wel eens eierplant genoemd. Dit is afgeleid van het Engelse eggplant. Dat klopt. De oervorm is wit van kleur en hij had het formaat van een ei. Doorgeteeld

is de huidige aubergine veel groter. Het bekendst is de paarse maar er zijn ook witte, gele en gestreepte variëteiten. Aubergine is een vrucht die voor groente doorgaat en als zodanig wordt gebruikt. Het is een vruchtgroente die het hele jaar door verkrijgbaar is. Het meest in de periode maart tot oktober. In de herfst en de maanden januari en februari is de aubergine uit de Nederlandse kas beperkt verkrijgbaar. Sommige tuinders hebben ze in de kas. Op een koele plek, en liever niet in de koelkast, is hij zeven dagen houdbaar. Rauw moet je de aubergine zeker niet eten. Hij bevat de natuurlijke gifstof solanine. Deze stof kan maag- en darmklachten veroorzaken. Na twee minuten stoven is deze stof geneutraliseerd. 21

De lente bladgroen 2010

slangen mensen Sommige tuinders hadden stiekem gehoopt op een slangenbezweerder, met een gouden muts, een fluit en vervaarlijk rollende ogen (en misschien ook wel met een paar danseressen erbij…), maar op deze druilerige Hollandse zaterdagochtend werden er alleen foto’s van slangen getoond en een paar rode petjes uitgedeeld door ambtenaren van de gemeente en de provincie Utrecht. De officiële aftrap van het ringslang-hopen aanleggen, vond bij ons,ATV Stadion, op 26 maart

22

&

plaats! En daar waren we trots op. (Die petjes kwamen later goed van pas, want het bleef doormiezeren.) De ambtenaren waren blij verrast met de enorme opkomst op de vroege ochtend, want er waren bijna dertig mensen aanwezig (dat de meesten verplichte tuindienst hadden, hebben we ze maar niet verklapt). Onze voorzitter, Evert Muntslag, leidde de ochtend soepel in. Met zijn bij ons inmiddels zo vertrouwde enthou-

siasme hield hij een gloedvol betoog over het fenomeen volkstuinen, die vroeger vooral werden gebruikt om voedsel te verbouwen, daarna om te recreëren, maar die nu steeds meer in waarde toenemen omdat er in de stad nu eenmaal weinig groene plekken zijn waar de natuur zijn gang kan gaan. ‘De ringslang in het bijzonder’, praatte hij zijn vooral voor de ambtenaren en ons, kritisch publiek, bedoelde peptalk naar het onderwerp van deze vroege ochtend toe. De ringslang. Hoe ziet die er eigenlijk uit? Maar twee (!) aanwezigen wisten dat, waaronder uiteraard onze Margit, die een wandelende encyclopedie is. De vertegenwoordiger van de gemeente, mevrouw Gitty Korsuize, en Ariena Brinkman lieten daarom wat foto’s rondgaan. Daarbij benadrukten ze hoe nuttig de ringslang kan zijn bij het in toom houden van schadelijke dieren. Bij muizen konden we ons allemaal wel iets voorstellen, maar toen ze het over kikkers en padden had, werd er toch wat gemor gehoord. Die koesteren we juist, want ook die worden bedreigd. Vertederend was vervolgens wel weer dat de ringslang van ons afhankelijk is voor zijn voortplanting. Onze voorzitter zag daar dan ook vooral een taak voor zichzelf, tot hilariteit van de aanwezigen – in het bijzonder bij de mannen van de maandagploeg. Mevrouw Korsuize bracht de zaal weer tot rust door te wijzen op haar eigen taak: ‘Het is mijn ambitie als gemeente om de ringslang onder de arm te nemen en te streven naar 18 slangenhopen verspreid over heel

Utrecht’. Die ochtend Bladgroen zouden 2 erJGbij11 ons twee worden aangelegd. Jos Spier van de Ringslang Werkgroep Houten vertelde ons hoe. Omdat het broeihopen moeten zijn, moeten ze goed in de zon liggen, bij voorkeur zuid gericht, met verschillende lagen bladeren, takken en mest, die vooral in het midden van de hoop moet liggen. Ringslangen komen tot halverwege Zweden voor. Ze worden ruim een meter lang.Voor de mens zijn ze niet gevaarlijk of giftig. Ze kunnen alleen als ze zich bedreigd voelen een Cobra-houding aannemen, hard sissen en een smerige vloeistof afscheiden. Dat klinkt allemaal weinig gezellig, maar het is voor het goede doel. En dat doel is vermenigvuldiging. Jos Spier vertelde dat ze in Houten in vijf jaar tijd van 6 naar 2539 eitjes zijn gegroeid. Ook daar zijn kennelijk enthousiaste voorzitters. Een oudere aanwezige merkte op dat waar nu het (toekomstige / ex-Fortis) Provinciehuis staat vroeger een moeras was waar het krioelde van de ringslangen. Het is mooi dat de slangen nu terugkomen, na een bijzonder lange omweg. Misschien helpt hun aanwezigheid (en die van nog veel meer bedreigde planten, dieren en mensen) om heel ATV-Stadion tot beschermde enclave te verklaren. Wie weet heeft dat effect op de plannen om de A27 en A28 onze kant op te verbreden. Er kunnen wat ons betreft niet genoeg ambtenaren zijn die het leefgebiedenbeleid in hun portefeuille hebben. PT

23

De lente bladgroen 2010

DE NACHTWACHT Wat een genoegen is het om een tuin te kunnen bewerken en resultaat te hebben van je werk.Voor mij gold dat vanaf 2009 ook en geldt dat nog steeds, maar vooral ook voor het schattige tuinhuisje. Helaas had het huisje in 2009 nogal wat mankementen, maar als nieuwe eigenaar wilde ik er wel veel energie en mijn spaarcenten in steken om het te repareren. Het huisje is nu al behoorlijk opgeknapt, maar nog niet klaar. Toen hoorde ik van mijn Beukenlaantje-buren verhalen over inbraak, vernieling en illegaal gebruik van de tuinhuisjes als slaapplaats en de tuin als toilet. Ik vond dit een ontzettend naar idee en de gedachte dat dit ons allen kan overkomen maakte mijn plezier aanmerkelijk minder. Een aantal “stoere” tuiniers hebben toen besloten om elke week een avond te besteden aan de bewaking van het complex met huisjes. Deze ‘nachtwacht’ is wat mij betreft een echte oplossing. Evert heeft de tuiniers die er wat aan willen doen bij elkaar geroepen en voorgesteld om voor elke avond een groepje van drie of vier personen te vormen, die ’s avonds laat het hele complex inspecteren en de huisjes met lampen van dichtbij bekijken om goed te kunnen zien of er iemand illegaal aanwezig is en/ of er iets is vernield. Bij de tuiniers die wilden lopen waren Ina (van de winkel) en ikzelf de enige vrouwen die bereid waren om mee te doen. De rest van de groep bestond uit 24

Bladgroen 2 JG 11

Ingezonden

mannen. Nu heb ik natuurlijk niets tegen het lopen van de nachtwacht met mannen, maar ik heb me wel afgevraagd waarom er niet veel meer ‘stoere’ vrouwen meelopen. Het is namelijk absoluut niet donker op het complex en er is een goede afspraak gemaakt met de politie: zodra wordt geconstateerd dat er iemand is die er niet hoort te zijn, bellen we meteen de politie en gaan niet zelf de onbevoegde persoon aanspreken of van het complex af sturen. Dat doet de politie wel. Inmiddels is er één man gearresteerd die in een huisje lag te slapen dat niet van hem was en hij bleek bij zijn aanhouding door de politie ook in het bezit te zijn van een grote tas met inbrekersspullen. We gaan voorlopig nog even door met het lopen van de nachtwacht in de hoop dat we weer het volle genoegen van onze tuin terugkrijgen. Daarom wil ik meer stoere tuiniers, en met name ook meer vrouwen oproepen om mee te doen. Ook ik heb een partner, kinderen, een hond en mijn eigen bezigheden. Als Ina en ik het op kunnen brengen, dan moeten meer vrouwen het kunnen. Kom op meiden, help mee en maak het tuinieren nog leuker. Het kost alleen maar reistijd heen en weer en een wandeling over het complex, die ongeveer een uur duurt, dus je kunt zelf uitrekenen hoeveel tijd het voor jou inneemt.

Herma van Dodeweerd

Een tuin om tot jezelf te komen. Een rustgevende tuin – eenvoudig, harmonieus om te zien en een vredige plek om te vertoeven – is een tuin waar evenwicht is en waarvan de verzorging precies genoeg aandacht van je vraagt en zeker niet te veel is. Het is een plek waar je helemaal jezelf kunt zijn, ontspannen en op je gemak. In een rustgevende tuin is het luisteren naar het lied van een vogel en het opsnuiven van de geuren net zo belangrijk als het onderhoud. We leven in een hectische wereld en hebben allemaal behoefte aan een ‘veilige haven’, een plek waar we onze dagelijkse zorgen even kunnen vergeten, waar we onszelf kunnen zijn, waar we de natuurlijke loop der dingen weer ervaren en ons tevreden voelen, ook al is het maar heel even. Sommigen gaan helemaal op in een boek, anderen geven de voorkeur aan een of andere manier van bewegen. Maar je tuin is een van de weinige plekken waar je echt voldoening kunt vinden. Het contact met de natuur doet spanningen en frustraties verdwijnen. Als het goed is prikkelt de tuin al je zintuigen en verrijkt hij je gevoel. Je kunt jezelf letterlijk ‘aarden’ als je je handen in de grond stopt. Het voldane gevoel en de bewondering die we ervaren wanneer we zaadjes in de grond stoppen, water geven en zien opkomen, is puur en daarom heel waardevol. De verrukkelijke smaak van je eigen fruit kan niets overtreffen, de verscheiden-

heid en pracht van je eigen bloemen zijn uniek voor het moment waarop je ze ervaart. De manier waarop je de tijd in de tuin doorbrengt, bepaal je helemaal zelf.Voel je je volmaakt gelukkig achter je grasmaaier, lig je misschien veel liever naar de lucht te staren door het bladerdak, of gaat er niets boven je eigen moestuin? De keuze die je maakt is bepalend voor de stijl van je tuin. Een combinatie van moes en siertuin en is prachtig om te zien. Maar je zult in een dergelijke tuin weinig rust vinden, want er is altijd wat te doen. Een bescheiden groentetuintje kan echter een heel decoratieve, productieve en rustgevende plek zijn. Een informele of wilde tuin daarentegen heeft een tuinder nodig die van een bepaalde mate van wanorde houdt maar zich ook weet te ontspannen. Het is namelijk onbegonnen werk om zo’n tuin een heel seizoen in de bloei te houden. Je moet accepteren dat deze tuin zijn hoogtepunt heeft en de tuin zaad laten vormen om de continuïteit ervan te waarborgen. Deze stijl past heel goed bij mensen die liever met de natuur samenwerken dan haar in toom te houden.

Angelica Pelczar

25

De lente bladgroen 2010

Bladgroen 2 JG 11

Van het bestuur We hebben een stevige winter achter de rug en perioden met veel sneeuw. Die bleef liggen ook. Voor groot en klein even een tijdje ijspret. Jammer genoeg is er net geen Elfstedentocht gehaald. Nu breekt het voorjaar door. Ons complex komt tot leven en veel leden zijn al druk aan het werk op hun tuin. Maar voor de start van het seizoen waren al andere ploegen actief. Bomen zijn gerooid en andere gesnoeid. Ook de wilgen op de Oostbroekselaan en enkele op ons complex zelf zijn professioneel geknot. Het versnipperen van al dat vrij gekomen hout resulteerde in twee bibelebonse bergen houtsnippers. De angst sloeg ons om het hart. Raken we dit ooit nog kwijt? Maar er is goed gebruik van gemaakt en er is vrijwel niets meer van over. Winkel en terras De zithoek bij de winkel is nu weer vrij en het terras is ingericht. Er is dit jaar een ruim aanbod aan pootgoed: aardappelen en uien. Dit jaar zijn cacaodoppen in de aanbieding. Je ondersteunt met de aankoop daarvan de cacaoboeren in de derde wereld. En het knispert zo lekker als je erop loopt. Dan weet je het weer: ‘Ik ben op mijn tuin’. Vergaderingen Begin 2011 hebben we twee keer vergaderd: een keer extra en onze gewone ALV. Het bestuur heeft hard gewerkt om alle informatie uit te werken en op papier te zetten. Vaak zien we al gauw over het hoofd hoeveel werk het allemaal is en is onze blik meer gericht op wat ontbreekt 26

of juist niet. Toch zijn er leden die langszij komen en ons als bestuur benaderen om hun waardering uit te spreken voor al het werk dat toch maar wordt gedaan. Bedankt. Vacatures Bestuur & Bladgroen Er is een uitdrukking Vele handen maken licht werk. Daarom weer het verzoek aan leden zich op te geven voor een informatief gesprek “bestuursfunctie”. Meld je aan bij de voorzitter. En je wordt zeker uitgenodigd. Ook de redactie van Bladgroep kan versterking gebruiken. Neem daarvoor contact op met de redactie. Communicatie Van de meeste leden hebben we een email adres, maar van 31 niet. Dat kost veel geld aan portokosten en veel leden kunnen we zodoende niet snel bereiken voor activiteiten. We hebben als bestuur besloten om die leden te benaderen. Het aantal leden dat geen e-mail heeft ligt nu op rond ca vijf personen. De pacht komt nu binnen via mail. Aan de website is gewerkt door mevrouw Lammertsma en mevrouw de Meij. Het ziet er nu al mooi uit maar we gaan voor perfectie. Het mededelingenbord wordt regelmatig ververst. Hebt u een mededeling voor het (afgesloten) bord: geef dat dan door aan de voorzitter.

Donateurs Lange tijd hadden we een lijst van donateurs: oud-leden en anderen die ATV Stadion een warm hart toe dragen. Dit is in de afgelopen jaren aan onze aandacht ontsnapt, maar we zijn druk bezig om een bestand aan te maken en donateurs te benaderen. Bijenstal De financiering voor de bijenstal is rond. En Jan van de Leeden en enkele seniore mannen zijn er druk mee geweest. Als u dit leest, is hij al feestelijk geopend! We hebben in ons programma het aanplanten van bijen- en vlinderplanten. Let op je tuin of je zelf nog wat over hebt om te doneren aan de groep. Bied dit aan in een potje. Contactpersoon voor de bijengroep is mevrouw Hilly Steins. Veiligheid Er wordt nog steeds wachtgelopen. Voorts helpen Bart Gijsen en Ab Gasenbeek om ons terrein ontoegankelijker voor ongewenste gasten te maken. Als dat klaar is, wordt een natuurlijke barrière aangebracht te beginnen met ons aller bekende braam. Trouwens: ook een bijenplant. Het beleid vanuit het bestuur is: bij elk incident aangifte doen. We gaan alle incidenten bijhouden: meten is weten en mogelijk kunnen we een trend ontdekken. Nu al is er duidelijk een verband tussen wild kamperen in de omgeving van ons complex en de toename van inbraken. Er zijn twee tuinleden die zich hebben gemeld om regelmatig te kijken of er wordt gekampeerd. En ook bij park Bloeyendaal wordt tot twee keer per week op de fiets rondgereden om in hun park te kijken.

De informatie over de incidenten op ons park wordt in een systeem opgeslagen door bestuurslid Ineke ten Hoedt. Melden bij de voorzitter middels bellen, mailen of me gewoon aanspreken. Deze opgeslagen informatie nemen we mee naar het veiligheidsoverleg van wijkbureau NO waar we ook aan gaan deelnemen. Het afsluiten van de toegangshekken gaat goed. De nachtwacht meldt het bestuur dat de hekken elke avond worden gecontroleerd en dat de discipline afsluiten van beide hekken er nu wel goed in zit. Mensen: houd dat erin. Publiciteit Een lokale tv-ploeg vond ons ATV Stadion zo mooi, dat die besloten heeft een lenteserie te maken over ons complex. De opnames lopen over de periode 22 maart tot 19 juni 2011. Er komen 13 afleveringen. De rode draad is de ontwikkeling van de natuur (bijvoorbeeld waterhoentjes die gaan broeden en eitjes die uitkomen) in en rond ons complex en onze activiteiten o.a. schooltuinen, de seniorenploeg, tuindiensten, maatschappelijk stages, de bijenstal, ringslanghopen die worden opgezet, de voorjaarsmarkt, parkendag e.d. Kalender 23 april: kinderactiviteit. Sebastiaan Westphal, tuin 80, is druk met een programma om op die dag in het kader van Pasen voor de kleintjes iets leuks te organiseren. Neem contact op als je een bijdrage wilt leveren 7 mei: voorjaarsmarkt vanaf 11.00 bij het verenigingsgebouw 31 mei: parkendag

27

De lente bladgroen 2010

WITTE PAKKEN, BEZIGE BIJEN

Even voorstellen…. Mijn naam is Marijke Delwel, ben getrouwd en moeder van twee kinderen. Er is nog een huisgenoot, de hond, die heet Rex. Vanaf mijn geboorte woon ik in Utrecht, waarvan zes jaar met veel plezier in Tuindorp Oost. Ik heb veel hobby’s. Een daarvan is tuinieren. Mijn voorkeur is de combinatie sier en groenten. Nu ben ik de trotse bezitter van tuin en huisje op nr. 48. Wat me bij de kennismaking al gelijk opviel waren de vele bomen en het groen, de vogels en de grote tuinen, de ruimte. Mijn hart was gelijk verkocht In de korte tijd dat ik tuinlid ben heb ik het huisje samen met kennissen opgeknapt; de wanden en de vloer aangepakt, geschilderd, de slootkant verstevigd en ik ben ook druk met de tuin anders inrichten. Vogels in mijn tuin vind ik geweldig. In mijn tuin hang ik vetbollen en aan enkele bomen en heb ik een paar nestkastjes voor verschillende soorten vogels opgehangen. We hadden dit jaar een strenge winter. De vogels hadden het moeilijk. Je kunt nu al dingen voorbereiden. Smeer sneetjes brood of een kapje met pindakaas. Snij ze in blokjes en meng er krenten en geraspte kaas doorheen.

28

Bladgroen 2 JG 11

Als je dit regelmatig op je tuin in een voederbak op een vaste plek en op vaste tijden legt, dan leren de vogels eraan te wennen. En raken ze aan je gewend dan kan het er op uitlopen dat ze op het laatst uit je hand eten. Voor de wat grotere vogels kun je krenten, noten en brood strooien. Ik doe dit apart omdat de grotere vogels de kleinere verjagen.Voor de grotere vogels snijd ik druiven doormidden, of appels. Die kun je gewoon in de tuin leggen. De merels zijn daar dol op. Er zijn veel dingen waar je vogels mee kan bijvoederen, vetbollen, zonnebloempitten droogvoer uit de dierenwinkel, kokosvet en pindakettingen. Als je vetbollen in de tuin hebt, zet er dan een plastic potje overheen zo blijft de vetbol alleen voor de mezen en niet voor de kraaien. Het mooie van bijvoeren in de tuin is dat je meer vogels op je tuin krijgt. Probeer te tellen hoeveel er komen en welke soorten. Dat zullen er na een tijdje voeren heel veel meer zijn. Ik ben niet alleen met vogels bezig, ik heb ook veel soorten bonen, wel vijftien: stok, orca snijbonen, wit met zwart en ook allerlei Oud Hollandse rassen. Te veel om op te noemen. Zo nu ga ik weer hard aan de slag.

Marijke Delwel

Op initiatief van een aantal leden van ATV Stadion is in overleg met de Bijenvereniging Utrecht e.o door onze vereniging besloten huisvesting te geven aan een bijenstand op ons complex. Op een subsidie-aanvraag ten laste van het leefbaarheidsbudget van de gemeente Utrecht is positief gereageerd. Aan de slag dus. Kom maar op met die bijen, de korven en de imkers Maar waarom moet een tuinvereniging eigenlijk bijen gaan houden? ‘Het moet niet gekker worden’, zei iemand ‘als we bijen gaan houden kunnen we net zo goed een paar schapen op de speelwei neerzetten, hoeven wij niet meer te maaien.’ ATV Stadion heeft echter goede redenen om over te gaan tot het huisvesten van een bijenstand. De vereniging vervult een maatschappelijke functie. Uiteraard allereerst het bieden van gelegenheid tot tuinieren en recreëren op een natuurvriendelijk complex. Daarnaast bestaan sinds kort de maatschappelijke stages (voor scholieren) en de schooltuinen. Daar komen nu dus de bijen bij. Waarom is juist voor bijen gekozen en niet voor een ander project ? Tuinieren en bijen hebben meer met elkaar te maken dan op het eerste gezicht gedacht wordt. Om niet te zeggen dat ze eigenlijk onlosmakelijk bij elkaar horen. Bijen hebben voedsel nodig, nectar en stuifmeel. Dat wordt geproduceerd door planten en op ons complex royaal geleverd, maar nog onvoldoende voor enkele bijenvolken zodat extra aanplant nodig is van zogenaamde bijendrachtplanten. Wij leveren iets aan de bijen, een goede leefomgeving, maar ze geven des te meer terug. Bijen staan voor 80% garant voor de biodiversiteit. Ze zorgen voor bestui-

ving van wilde bloemen en planten waardoor een gevarieerd aanbod ontstaat aan zaden en vruchten voor vogels en kleine zoogdieren. Maar ook de bomen, struiken en planten op onze tuin hebben er profijt van. Het voortbestaan van de bijen is een natuurlijk goed. En een maatschappelijke plicht, zeker in het licht van de bedreiging van het voortbestaan van de bijen door oprukkende verstedelijking en kale akkerlandschappen waar bijen niet of nauwelijks kunnen overleven. Op ons complex wordt nu het nodige gedaan om het de bijen aangenaam te maken. Er is een bijenstal gebouwd, waar de korven in geplaatst worden, en er is een begin gemaakt met bij-vriendelijke aanplant. Het geheel is feestelijk geopend. De bijenstand ATV Stadion heeft ook de ambitie te gaan functioneren als een “kennis- en praktijkcentrum” met een educatieve doelstelling: voorlichting geven aan jongeren, buurtbewoners en belangstellenden. En voor diegenen die zich ongerust maken over voorbij trekkende bijenzwermen geldt dat veiligheid voorop staat. Alles zal er aan gedaan worden dat bijenvolken (bestaande uit ongeveer 50.000 bijen) niet gaan uitzwermen. Ook al is zo’n overtrekkende zwerm wel een mooi gezicht. ATV Stadion is er klaar voor. Nu mogen de bijen rond zoemen en de mannen en vrouwen in witte pakken rook rond puffen. JD

29

De lente bladgroen 2010

PRIK BORD

colophon enzo

Lentedag Zaterdag 7 mei

12-14 u clubgebouw

Wij (van de activiteitencommissie) kunnen nog hulp gebruiken om taarten te bakken en/of te helpen op het terras en voor de verkoop van spulletjes uit de winkel.We hebben ook nog ruimte voor mensen die hun creaties willen tentoonstellen of verkopen. Doe je bv aan pottenbakken, schilder je of maak je nestkastjes, dan kan je (als de opbrengst ervan voor jezelf is) een kraam huren voor €10 of een halve kraam voor €5. Aanmelden kan bij Joke Goossens via e-mail ([email protected]) of telefonisch (06-30069303). We kunnen nog boeken gebruiken voor onze boeken-verkoop-hoek. Laat het dan weten via bovenstaand e-mailadres of telefoonnummer.

Bladgroen is een onafhankelijk orgaan van A.T.V. Stadion. Verschijnt 4 maal per jaar in een oplage van 160 stuks. De zomer Bladgroen verschijnt eind augustus. Inleverdatum van kopij is 15 juli. Bijdragen van tuinders zijn van harte welkom op [email protected] Redactie Staese Baars Pauline Terreehorst Jan Deering Tessa Lavrijsen Addy de Meij

E-mail adres BLADGROEN e-mail: [email protected]

Taartenbakkers gezocht

Vanwege het grote succes van vorig jaar zoeken we weer enthousiaste taartenbakkers (m/v), die dit seizoen één of twee keer hun favoriete taart willen bakken. Elke zaterdag is er weer koffie en taart op het kleine terras (bij het winkeltje)! De intekenlijst ligt gereed! Informatie bij Lieneke Helm, tuin 13A., tel 06-24969031 Tot zaterdag!

bijenhelpers bedankt!

De bijenwerkgroep wil graag iedereen die zich heeft ingezet voor het prachtige bijenhotel heel hartelijk danken. Het is fantastisch dat het in zo’n korte tijd gelukt is, met een mooi resultaat. Zo zie je maar weer wat je in een vereniging allemaal voor elkaar kan krijgen. Dank dank, zoem zoem!

30

Contactgegevens van de vereniging A.T.V. Stadion Postbus 85235 3508 AE Utrecht [email protected] www.atvstadion.nl A.T.V. Stadion bestuur * Evert Muntslag (voorzitter) 030-2711160 (tuin 31) * Marjolein Steeman (penningmeester) 030-2716958 (tuin 27) * Harry Smit (complexbeheer) 030-2314770 (tuin 25) * Gertia Haerkens (secretariaat) * Ineke ten Hoedt

Ook werkten mee: Anneloes van den Brink Woudi Blok Evert Muntslag

TPG POST Port betaald Port Payé Pays -Bas

Afz. A.T.V. Stadion Postbus 85235 3598 AE Utrecht